Lược sỠGiáo hội Công giáo (Chương XX)
10.05.2008
.
ChÆ°Æ¡ng XX
GIÃO HỘI
THỜI CÔNG Äá»’NG VATICAN
II
Công Äồng Vatican II có ý nghÄ©a nhÆ° là kết quả của khoảng 20
tìm tòi vá» mục vụ và thần há»c, đồng thá»i nhÆ° má»™t khúc quanh của Giáo Há»™i Ä‘ang
thấm nhiễm tinh thần Trentô.
Vatican II gợi lên nhiá»u hi vá»ng, dÆ°á»ng nhÆ° là m tiêu tan
thái Ä‘á»™ hiểu lầm giữa Giáo Há»™i và thế giá»›i. Tuy nhiên vẫn không tránh khá»i
những khó khăn mà chúng ta sẽ thấy.
I.
CÔNG Äá»’NG VATICAN II
1.
Thá»i kì chuẩn bị
Äược Äức Thánh Cha Gioan XXIII loan báo ngà y 25 tháng 1 năm
1959, Công Äồng được chuẩn bị trong hai thá»i. Thá»i tiá»n chuẩn bị mở đầu hôm
2-5-1959 : thà nh láºp má»™t ủy ban do Äức Hồng Y Tardini trưởng ban, có nhiệm vụ
tổ chức và thu tháºp ý kiến khắp nÆ¡i, kết thúc hôm 1-5-1960.
Thá»i chuẩn bị mở đầu hôm 5-6-1960, từ đây các nhân viên
thuá»™c 10 Ủy Ban, 3 Văn Phòng và Ủy Ban Trung Ương (được triệu táºp hôm
14-11-1960) chung sức vạch ra 73 lược đồ. Thá»i nà y kết thúc hôm 11-6-1962.
Tuy váºy, ná»™i dung vẫn chÆ°a được rõ rà ng, nhÆ°ng Äức Thánh Cha
chia ra là m 2 mục tiêu lớn là :
- Cáºp nháºt hóa Giáo Há»™i và tông đồ vụ trong thế giá»›i Ä‘ang
biến chuyển sâu xa.
- Hiệp nhất các kitô hữu.
2.
Diá»…n tiến Công Äồng (bốn kì há»p)
- Khóa há»p đầu tiên
từ (11-10 đến 8-12-1962), có khoảng 2400 nghị phụ hiện diện : có những
quan sát viên từ những Giáo Há»™i khác được má»i, có lúc 31 vị, rồi lên tá»›i 93 vị
lúc bế mạc Công Äồng. Ngoà i ra còn có sá»± hiện diện của nam nữ dá»± thÃnh viên
giáo dân.
Trong khóa há»p nà y,
Công Äồng duyệt xét các lược đồ vá» : Mạc khải, Phụng Vụ, Các PhÆ°Æ¡ng Tiện Truyá»n
Thông Xã Há»™i, Äại Kết, Giáo Há»™i (phần I). Những sá»± kiện quan trá»ng trong kì nà y
: Công Äồng quyết định hoãn lại nhiá»u cuá»™c bầu chá»n và o các Ủy Ban, vì không Æ°ng
danh sách do Giáo Triá»u giá»›i thiệu ; sứ Ä‘iệp gá»i thế giá»›i "nhÆ° là báo thức
Hiến Chế Giáo Há»™i Trong Thế Giá»›i Ngà y Nay" ; gá»i lại cho các ủy ban lược đồ
"Hai Nguồn Mạc Khải" để Ä‘iá»u chỉnh.
- Khóa hai : Sau khi ra Thông Äiệp "Hòa Bình Trên Trái Äất"
được và i tháng thì Äức Gioan XXIII từ trần (1963). Äức Phaolô VI lên kế vị vÃ
tiếp tay và o công cuá»™c mà Äức Gioan đã khởi sá»±. Trong khóa nà y có Ä‘á» cáºp nhiá»u Ä‘á»
tà i : tÃnh táºp Ä‘oà n của Giám mục, vấn đỠđại kết và tá»± do tôn giáo ; công bố
Hiến Chế Phụng Vụ và Sắc lệnh vá» Các PhÆ°Æ¡ng Tiện Truyá»n Thông Xã Há»™i. Năm 1964,
Äức Thánh Cha ra khá»i nÆ°á»›c à để hà nh hÆ°Æ¡ng Thánh địa. Äây là cuá»™c hà nh hÆ°Æ¡ng
trở vá» nguồn, cá» chỉ hiệp nhất. Tại đây, ngÆ°á»i gặp Thượng phụ Constantinôpôli
Athênagoras. Tháng 5-1964, thà nh láºp Văn phòng liên lạc vá»›i những ngÆ°á»i ngoà i
Kitô giáo. Số lược đồ giảm xuống còn 17.
- Khóa há»p III : Các nghị phụ bà n thảo vá» tá»± do tôn giáo,
Hiến Chế TÃn Là vá» Giáo Há»™i, Sắc Lệnh vá» Hiệp Nhất, vá» Các Giáo Há»™i Äông PhÆ°Æ¡ng...
Công Äồng Ä‘á» nghị thà nh láºp má»™t Thượng Há»™i Äồng Giám Mục, há»p định kì. Tháng 12
năm 1964, với chuyến hà nh hương tới Bombay
(Ấn Äá»™), Äức Giáo Hoà ng liên lạc vá»›i Thế giá»›i thứ Ba.
- Khóa há»p IV : là khóa há»p cuối cùng (1965), má»i bản văn được
tranh luáºn trÆ°á»›c đây được bá» phiếu và ban hà nh.
Ngà y 4-10-1965, Äức Phaolô VI lên diá»…n Ä‘Ã n Liên Hợp Quốc ở New York. Lá»i Kêu gá»i
hòa bình của NgÆ°á»i gây tiếng vang lá»›n. Ngà y 7-12, Rôma và Constantinôpôli chÃnh
thức hủy bá» vạ tuyệt thông đã ra cho nhau năm 1054. Ngà y 8-12-1965, Công Äồng
bế mạc.
3.
Những nét đặc biệt trong chiá»u hÆ°á»›ng cởi mở của Công Äồng
Công Äồng muốn mình là Công Äồng mục vụ, nhằm nói vá»›i má»i ngÆ°á»i
Ä‘Æ°Æ¡ng thá»i. Công Äồng không Ä‘Æ°a ra định tÃn nà o, không Ä‘Æ°a ra má»™t kết án hay vạ
tuyệt thông nà o cả.
- Nét chủ yếu trong chiá»u hÆ°á»›ng nà y là thần há»c trở vá»
nguồn. Hiến Chế Mạc Khải nhấn mạnh sự duy nhất của Mạc khải, mà không được tách
biệt giữa Thánh Kinh và Thánh Truyá»n. Việc trở vá» vá»›i Lá»i Chúa là công việc
quan trá»ng và cần thiết hà ng đầu. Ngoà i ra còn nói tá»›i chức tÆ° tế phổ quát của
ngÆ°á»i kitô hữu, Giáo Há»™i là Dân Thiên Chúa, tÃnh táºp Ä‘oà n Giám mục.
- Cởi mở vá»›i các kitô hữu và các tôn giáo khác, trong đó Ä‘á»
cao quyá»n bất khả xâm phạm của con ngÆ°á»i, quyá»n tá»± do theo chân lÃ... Má»i ngÆ°á»i
Ä‘á»u có quyá»n đòi há»i những Ä‘iá»u đó. Sắc lệnh vá» Hiệp Nhất nhấn mạnh là các Giáo
Há»™i Kitô tiên và n phải nhìn tá»›i yếu tố chung là Äức Kitô và Phúc Âm.
VỠphần mình, Giáo Hội cũng phải sám hối vỠnhững sai lỗi
của mình, và biết nhìn nháºn các chân là nÆ¡i các tôn giáo khác, nhất là các tôn
giáo độc thần.
- Äối thoại vá»›i thế giá»›i hôm nay, Hiến chế Mục Vụ, Công Äồng
đưa Giáo Hội và o một cuộc đối thoại mới với thế giới, trong đó vấn đỠhôn nhân
và gia đình, văn hóa kinh tế, xã há»™i chÃnh trị, xây dá»±ng hòa bình, thiết láºp văn
phòng liên lạc vá»›i những ngÆ°á»i vô tÃn (4-1965)
Vatican II chấm dứt thá»i kì Công Äồng Trentô. Sinh hoạt của
Giáo Há»™i bắt đầu dá»±a và o Công Äồng. Tuy nhiên, tất cả không phải là suôn sẻ.
II.
TÃŒNH HÃŒNH GIÃO HỘI SAU CÔNG Äá»’NG
1.
Tòa Thánh thá»±c hiện những chỉ thị của Công Äồng
Theo tinh thần của Äức Phaolô VI, đã đến lúc Giáo Há»™i Ä‘i và o
tinh thần Công Äồng và trung thà nh áp dụng những chỉ thị mà Công Äồng đặt ra.
Nhất là hai lãnh vá»±c thay đổi quan trá»ng là phụng vụ và cÆ¡ cấu tổ chức Giáo
Há»™i. Phụng vụ được dùng tiếng bản quốc, đặt lại giá trị phụng vụ lá»i Chúa, chịu
lá»… hai hình, đồng tế... ; vá» cÆ¡ cấu Giáo Há»™i : cải tổ Giáo Triá»u, bá»›t những gì
không cần thiết...
- Ở cấp cao hÆ¡n, việc áp dụng tÃnh táºp Ä‘oà n Giám mục, hình
thức Thượng Há»™i Äồng Giám Mục và hình thức nà y nhóm há»p đầu tiên và o năm
1967...
2.
Những ná»— lá»±c canh tân trong Giáo Há»™i theo chiá»u hÆ°á»›ng Công Äồng
Tòa Thánh đã là m cho má»i ngÆ°á»i chú ý những chỉ thị cụ thể, đến
lượt toà n thể Giáo Há»™i ná»— lá»±c canh tân theo những chiá»u hÆ°á»›ng của những chỉ thị
nà y. Những việc canh tân xúc tiến trong má»i lÄ©nh vá»±c : Tinh thần táºp Ä‘oà n vÃ
cá»™ng tác đối thoại, mục vụ, bà tÃch, giáo lÃ, phụng vụ Thánh lá»…... canh tân Ä‘á»i
sống tu trì, vá» vấn Ä‘á» phó tế vÄ©nh viá»…n, giáo dân được trao nhiá»u sinh hoạt
trong Giáo Hội và được đỠcao... Việc hà nh hương của vị Cha chung, tiếp xúc gặp
gỡ... và nhất là vá» Thánh Kinh : có bá»™ Kinh Thánh dịch chung vá»›i ngÆ°á»i Tin Là nh
lấy tên là TOB.
Ngoà i ra, quyá»n con ngÆ°á»i cÅ©ng được đảm bảo. Má»™t loạt các
Thông Äiệp : "Hòa Bình Trên Trái Äất", "Phát Triển Các Dân
Tá»™c"...
3.
Những xáo trộn và khủng hoảng
- Lý do ngay trong ý hÆ°á»›ng canh tân đã ảnh hưởng lá»›n trong Ä‘á»i
sống Giáo Há»™i, tâm thức và cách hà nh xá» của ngÆ°á»i Công Giáo. Trong đó có cÆ¡n
khủng hoảng vá» linh mục (riêng năm 1963-1978 có 32.000 Ä‘Æ¡n xin hồi tục), Æ¡n gá»i
bị giảm sút... NhÆ°ng có lẽ khủng hoảng trầm trá»ng nhất liên hệ đến Thông Äiệp
"Sá»± Sống Con NgÆ°á»i" (Humanae
Vitae 7-1968) vỠvấn đỠhôn nhân và kế hoạch gia đình.
Thá»±c ra, khi kể vá» những khủng hoảng và những hi vá»ng của
Giáo Hội ngà y nay hẳn không bao giỠhết. Chúng ta biết rằng yếu tố chủ chốt đưa
đến vấn Ä‘á» là : có má»™t sá»± căng thẳng nà o đó giữa tÃnh phổ quát của Giáo Há»™i vÃ
của sứ điệp Phúc Âm một bên, còn bên kia là Giáo Hội địa phương. Thực tế không
phải nhÆ° thế. Vì má»i khu vá»±c cÅ©ng nhÆ° các Giáo Há»™i địa phÆ°Æ¡ng Ä‘á»u có những quan
tâm và những ưu tư của mình, nghĩa là Giáo Hội địa phương vẫn còn nét đặc thù
riêng. Do váºy, những cuá»™c cải cách chÃnh Giáo Triá»u nhằm đáp ứng má»™t phần những
vấn đỠtrên.
- Nói vá» lịch sá» thì má»i thá»i có má»™t sá»± kiện khác nhau.
Chúng ta hôm nay có ánh sáng Công Äồng Vatican II soi chiếu và mở lối, nhÆ°ng
không phải đã đủ hoà n toà n, mà chúng ta có thể gặp khó khăn không kém xưa.
|