Chúa nháºt XVI thÆ°á»ng niên (A): Các bà i suy niệm và chú giải Lá»i Chúa
16.07.2014
NÆ°á»›c Trá»i được và nhÆ° ruá»™ng lúa có lúa tốt và cá» lùng. NÆ°á»›c Trá»i là NÆ°á»›c Chúa, là Giáo Há»™i trần gian, có ngÆ°á»i tốt ngÆ°á»i xấu. NÆ°á»›c Trá»i bắt đầu nhá» bé, nhen nhúm trong nhóm MÆ°á»i Hai, nhÆ°ng rồi thà nh cây cải to, hà ng tỉ ngÆ°á»i núp bóng. NÆ°á»›c Trá»i âm thầm nhÆ° nắm men, nhÆ°ng không ngừng hoạt Ä‘á»™ng để cảm hoá và hoán cải thế giá»›i. Có sá»± dữ và ác xấu trong trần gian. Có bất toà n và tá»™i lá»—i trong Giáo Há»™i lữ hà nh. Phải chỠđến ngà y chung thẩm để luáºn xét ngÆ°á»i là nh kẻ dữ. Giáo Há»™i trần gian là thân thể Chúa Kitô Ä‘ang lá»›n. Không ai có thể chặn đứng sá»± phát triển và lá»›n mạnh của Giáo Há»™i. Má»—i thà nh phần của Giáo Há»™i phải là má»™t nắm men trong xã há»™i trần gian: khiêm tốn, âm thầm, nhÆ°ng không ngÆ°ng nghỉ trong nhiệm vụ cảm hoá trần Ä‘á»i.
CHÚA NHẬT XVI THƯỜNG NIÊN - A Các bà i suy niệm và chú giải Lá»i Chúa
Lá»i Chúa: Kn. 12, 13.16-19; Rm. 8, 26-27; Mt. 13, 24-43 -----------
[DOWNLOAD các bà i suy niệm và chú giải Lá»i Chúa chúa nháºt XVI thÆ°á»ng niên, A]
MỤC LỤC
1. Tốt và xấu
2. Nụ cÆ°á»i.
3. Thiên Chúa luôn tôn trá»ng tá»± do con ngÆ°á»i
4. Tá»± do của con ngÆ°á»i – Lm. Giuse Tạ Duy Tuyá»n
5. Như hạt giống tốt
6. Nhẫn nại đợi chá»! – Lm Giuse Nguyá»…n Hữu An
7. Thiện ác song hà nh – Lm. Giuse Trần Việt Hùng
8. Lòng kiên nhẫn – Lm Äam. Nguyá»…n Ngá»c Long
9. Lúa tốt và cá» lùng – Lm. Nguyá»…n Ngá»c Long
10. Suy niệm của Lm Ignatiô Hồ Thông
11. Lúa và cỠ– Jos. Nguyễn Văn Thuần
12. CỠlùng và lúa tốt – Lm Bùi Quang Tuấn
13. Nhổ Ä‘i hay sống chung – Lm. Trịnh Ngá»c Danh
14. Nháºn diện sá»± dữ
15. Tất cả là hồng ân – ÄTGM. Giuse Ngô Quang Kiệt
16. Äừng nhổ cá» lùng
17. Thế chá»— Chúa Giêsu trên tháºp giá
18. Tội lỗi nà o được tha thứ – R. Veritas
19. CỠdại
20. Lúa và cá»
21. CỠvà lúa
22. Xin Thầy giải nghĩa thà dụ
23. Không muộn
24. Hiểu biết và kiên nhẫn – Lm FX. Vũ Phan Long
Thế giá»›i hôm nay vẫn còn là nhÆ° má»™t thá»a ruá»™ng, trong đó có cá» lùng xen lẫn vá»›i lúa. Cái tốt xen lẫn vá»›i cái xấu. Chúng ta chỉ cần để ý má»™t chút là có thể nháºn ra trong giáo xứ, trong khu xóm, trong gia đình có những ngÆ°á»i tốt và những ngÆ°á»i xấu. HÆ¡n nữa, cùng má»™t con ngÆ°á»i, nhÆ°ng có lúc hà nh Ä‘á»™ng tốt và có lúc hà nh Ä‘á»™ng xấu.
Chá»n cái tốt và là m Ä‘iá»u tốt cÅ©ng nhÆ° ghét cái xấu và tiêu diệt cái xấu, đó là bà i há»c luân lý phổ thông nhất cho má»i ngÆ°á»i ở má»i nÆ¡i và trong má»i lúc. Bà i há»c nà y nói thì dá»… nhÆ°ng áp dụng và o thá»±c hà nh lại chẳng dá»… chút nà o. Vì thế, chúng ta cần phải cố gắng liên tục, cố gắng không ngừng.
Tuy nhiên cái Ä‘Ãch mà Chúa Giêsu nhắm tá»›i không phải chỉ là những kẻ khô khan nguá»™i lạnh mà còn là những ngÆ°á»i sốt sắng nóng nảy, bởi vì dụ ngôn trên kêu gá»i sá»± nhẫn nại. Nhẫn nại vá»›i lịch sá», vá»›i ngÆ°á»i chung quanh và vá»›i chÃnh bản thân mình. Äừng vá»™i kết án nhÆ° thể má»i sá»± đã xong xuôi, chẳng còn gì để mà nói, để mà trông chá». Nó đã hÆ° đã há»ng, chỉ còn việc nhổ lên và vất Ä‘i. Các nhãn hiệu tốt và xấu nhÆ° được gắn chặt nÆ¡i má»—i con ngÆ°á»i má»™t cách vÄ©nh viá»…n.
Ná»n tảng của sá»± nhẫn nại chÃnh là tÃnh chất của giai Ä‘oạn chúng ta Ä‘ang sống. Giai Ä‘oạn hiện tại là má»™t giao thá»i và sá»± hiện diện của Giáo Há»™i là má»™t lá»i má»i gá»i chứ chÆ°a phải là má»™t lá»i kết án. Giai Ä‘oạn hiện tại còn là thá»i rao giảng Tin Mừng. Các môn đệ của Chúa được sai Ä‘i để Ä‘em đến Æ¡n cứu Ä‘á»™. NhÆ°ng đồng thá»i lòng ham muốn sai trái và tá»™i lá»—i vẫn còn được phép hoạt Ä‘á»™ng. Sẽ tá»›i má»™t thá»i được gá»i là mùa gặt, tức là cuá»™c phán xét trong ngà y sau hết. Bấy giá» Chúa Giêsu sẽ đứng lên để là m công việc phải là m: phân định vÄ©nh viá»…n ngÆ°á»i là nh kẻ dữ, ngÆ°á»i tốt kẻ xấu. NgÆ°á»i là nh thì sáng chói trong NÆ°á»›c Chúa còn kẻ dữ thì bị ném và o lá»a, ở đó sẽ phải khóc lóc và nghiến răng.
Nhẫn nại Ä‘i đôi vá»›i lạc quan và hy vá»ng. Dụ ngôn còn là má»™t lá»i mÆ¡i gá»i chúng ta phải biết nhìn vá» tÆ°Æ¡ng lai. Căn bệnh rồi sẽ khá»i, chiến tranh rồi sẽ hết, bất công không thể kéo dà i má»™t cách vÄ©nh viá»…n, kẻ phạm tá»™i có thể hối cải và kẻ thất vá»ng sẽ tìm thấy chốn cáºy trông.
NhÆ°ng tin và o tÆ°Æ¡ng lai cÅ©ng là hoạt Ä‘á»™ng cho niá»m tin trở thà nh sá»± tháºt. Nhẫn nại không có nghÄ©a là khoanh tay ngồi im chỠđợi trong trạng thái thụ Ä‘á»™ng. NgÆ°á»i tÃn hữu tin ở sá»± chiến thắng của cái tốt, tin ở má»™t tÆ°Æ¡ng lai tÆ°Æ¡i đẹp, tin ở công trình cứu chuá»™c của Thiên Chúa, cÅ©ng phải là ngÆ°á»i hà nh Ä‘á»™ng má»™t cách tÃch cá»±c để huá»· diện cái xấu và là m phát sinh những cái tốt. [Mục Lục]
Theo yêu cầu, má»™t nhà đạo đức đã kể lại kinh nghiệm Ä‘á»i mình nhÆ° sau:
- Giai Ä‘oạn đầu tiên, tôi được Thiên Chúa cầm tay, dẫn tá»›i xứ sở của hoạt Ä‘á»™ng và tôi đã ở lại đó nhiá»u năm. Tiếp đó, Ngà i trở lại Ä‘Æ°a tôi đến xứ sở của niá»m Ä‘au, tại đây, trái tim tôi được thanh luyện khá»i má»i dÃnh bén vá»›i của cải trần gian. Sau đó, Ngà i dẫn tôi đến miá»n đất của cô Ä‘Æ¡n, ở đó má»i ti tiện nhá» bé của bản thân Ä‘á»u bị thiêu rụi. Và rồi tôi có thể Ä‘i và o xứ sở của thinh lặng, trÆ°á»›c mặt tôi, mầu nhiệm của sá»± sống và sá»± chết Ä‘á»u được bà y tá».
Nghe thế, ngÆ°á»i ta liá»n há»i:
- Phải chăng ngà i đã đạt tới giai đoạn cuối cùng của cuộc tìm kiếm.
Nhà đạo đức trả lá»i:
- ChÆ°a đâu, ngà y ná», Thiên Chúa nói vá»›i tôi: Lần nà y Ta Ä‘Æ°a con và o thẳm cung của Ä‘á»n thánh để con được Ä‘i và o cõi lòng Ta.
Thế là tôi đã đến xứ sở của nụ cÆ°á»i.
NgÆ°á»i Tây phÆ°Æ¡ng thÆ°á»ng bảo: Má»™t vị thánh buồn là má»™t vị thánh đáng buồn váºy. Niá»m vui phải chăng là nét chÃnh yếu trên khuôn mặt của má»™t vị thánh.
Cá»±u Ước đã nói: Thiên Chúa là Äấng là m hoan lạc tuổi xuân con. Sở dÄ© nhÆ° váºy vì Ngà i là niá»m vui. Äi và o cõi lòng của Ngà i là tìm được nụ cÆ°á»i muôn thuở của Ngà i. Nụ cÆ°á»i không chỉ là thể hiện của niá»m vui, mà còn là má»™t thách thức trong những hoà n cảnh bi đát. Äó là nụ cÆ°á»i của Sara giữa cảnh già nua con sẻ. Thá»±c váºy, khi Thiên Chúa cho biết bà sẽ thụ thai, mặc dù tuổi đã cao, thì bà đã báºt cÆ°á»i.
Thiên Chúa thÆ°á»ng khÆ¡i dáºy những nụ cÆ°á»i nhÆ° thế, bởi vì tÆ° tưởng và lối của Ngà i là những nghịch lý đối vá»›i con ngÆ°á»i. Thá»±c váºy, cả cuá»™c sống cùng vá»›i lá»i rao giảng cái chết và sá»± phục sinh của Ngà i là má»™t chuá»—i những nghịch lý trÆ°á»›c mắt thế gian. Äang khi ngÆ°á»i Ä‘á»i chạy theo tiá»n bạc, địa vị và danh vá»ng thì Ngà i lại tuyên bố: Phúc cho những ai có tinh thần nghèo khó. Äang khi ngÆ°á»i Ä‘á»i thÃch gây bạo Ä‘á»™ng và háºn thù, thì Ngà i lại truyá»n dạy: Phúc cho những ai ăn ở thuáºn hoà . Äang khi ngÆ°á»i Ä‘á»i cho rằng cái chết là má»™t bất hạnh tá»™t cùng, thì Ngà i lại dạy đó là khởi đầu của Æ¡n phúc, là cá»a ngõ dẫn và o sá»± sống.
Qua Ä‘oạn Tin Mừng hôm nay, chúng ta cÅ©ng thấy được những Ä‘iá»u nghịch lý vá» NÆ°á»›c Trá»i. Nhá» bé nhÆ° hạt cải nhÆ°ng khi má»c lên sẽ trở thà nh cây to. Ãt á»i nhÆ° nhúm men nhÆ°ng sẽ là m dáºy cả đấu bá»™t. Cả hai hình ảnh nà y Ä‘á»u nói lên sức mạnh của NÆ°á»›c Trá»i Chúa Giêsu muốn thể hiện qua Giáo Há»™i của Ngà i. Khởi đầu từ má»™t nhóm ngÆ°á»i nhá» bé, Giáo Há»™i dần dần quy tụ má»i dân nÆ°á»›c trên thế giá»›i. Xây dá»±ng từ má»™t đám dân chà i dốt nát, Giáo Há»™i đã trở thà nh phổ quát. Và trải qua bao nhiêu bách hại, Giáo Há»™i ấy vẫn tiếp tục đứng vững.
Là con cái Giáo Há»™i, chúng ta được má»i gá»i đặt tất cả niá»m tin tưởng và o Chúa. Tiến bÆ°á»›c trong tình yêu quan phòng của Ngà i luôn phù trợ chúng ta, dù trải qua gian nan thá» thách, chúng ta luôn xác tÃn rằng: Vá»›i những ai yêu mến Chúa, thì Ngà i sẽ là m cho má»i sá»± Ä‘á»u quy vá» sá»± thiện hảo. Vá»›i niá»m tin tưởng ấy, chúng ta quả thá»±c Ä‘ang tìm được nụ cÆ°á»i muôn thuở của Thiên Chúa. [Mục Lục]
(Suy niệm của Lm. Ignatiô Trần Ngà )
Má»™t số ngÆ°á»i cứ thắc mắc: tại sao Chúa không quét sạch những phÆ°á»ng tá»™i lá»—i và hung ác khá»i mặt đất nầy? Tại sao Thiên Chúa cứ để há» ung dung sống trong tá»™i ác và tiếp tục gây ra chiến tranh, khủng bố, áp bức, bất công? Ai là m ác, ai gây rối, Chúa cứ việc quét sạch chúng Ä‘i là thế giá»›i sẽ được hoà bình và má»i ngÆ°á»i sẽ được sống trong hạnh phúc. Äó chẳng phải là má»™t giải pháp Ä‘Æ¡n giản để tái láºp hoà bình ổn định cho thế giá»›i đó sao?
Äể trả lá»i cho vấn nạn đó, Chúa Giêsu kể dụ ngôn sau:
"NÆ°á»›c Trá»i và nhÆ° chuyện ngÆ°á»i kia gieo giống tốt trong ruá»™ng mình. Khi má»i ngÆ°á»i Ä‘ang ngủ, thì kẻ thù của ông đến gieo thêm cá» lùng và o giữa lúa, rồi Ä‘i mất. Khi lúa má»c lên và trổ bông, thì cá» lùng cÅ©ng xuất hiện. Äầy tá»› má»›i đến thÆ°a chủ nhà rằng: "ThÆ°a ông, không phải ông đã gieo giống tốt trong ruá»™ng ông sao? Thế thì cá» lùng ở đâu mà ra váºy?" Ông đáp: "Kẻ thù đã là m đó!" Äầy tá»› nói: "Váºy ông có muốn chúng tôi ra Ä‘i gom lại không?" Ông đáp: "Äừng, sợ rằng khi gom cá» lùng, các anh là m báºt luôn rá»… lúa. Cứ để cả hai cùng lá»›n lên cho tá»›i mùa gặt. Äến ngà y mùa, tôi sẽ bảo thợ gặt: hãy gom cá» lùng lại, bó thà nh bó mà đốt Ä‘i, còn lúa, thì hãy thu và o kho lẫm cho tôi."
Qua dụ ngôn trên, Chúa Giêsu tá» cho chúng ta biết rằng kẻ nghịch của Thiên Chúa là ma quá»· tìm cách gieo mầm giống xấu và o lòng dạ con ngÆ°á»i và từ mầm giống xấu xa ấy, sá»± dữ lan trà n khắp thế gian. "NgÆ°á»i kia gieo giống tốt trong ruá»™ng mình, nhÆ°ng khi má»i ngÆ°á»i Ä‘ang ngủ thì kẻ thù của ông đến gieo thêm cá» lùng và o giữa lúa."
Cá» lùng trong ruá»™ng má»c lên lấn lÆ°á»›t lúa non thế nà o thì mầm giống xấu do ma quá»· gieo và o lòng ngÆ°á»i cÅ©ng bùng lên cách đáng sợ nhÆ° thế.
NhÆ° những ngÆ°á»i tôi tá»›, sau khi thấy cá» lùng má»c lên lấn át lúa non, đã nà i xin chủ ruá»™ng cho Ä‘i nhổ cỠđể bảo vệ lúa, nhiá»u ngÆ°á»i trong chúng ta cÅ©ng Æ°á»›c mong Thiên Chúa dùng quyá»n lá»±c của mình để quét sạch phÆ°á»ng gian ác khá»i thế giá»›i nầy, để nhân loại được sống trong hoà bình an lạc.
NhÆ°ng là m nhÆ° thế là ''''khủng bố'''' kẻ gian ác, là tÆ°á»›c Ä‘oạt tá»± do con ngÆ°á»i. Thiên Chúa nhân là nh và cao cả nên NgÆ°á»i không há» ''''khủng bố'''' ai và NgÆ°á»i cÅ©ng không bao giá» tÆ°á»›c Ä‘oạt tá»± do mà NgÆ°á»i đã thông ban cho loà i ngÆ°á»i, vì nếu Thiên Chúa tÆ°á»›c Ä‘oạt tá»± do con ngÆ°á»i, thì NgÆ°á»i sẽ biến há» thà nh robot hoặc thà nh thú váºt là loà i không có tá»± do.
Con váºt không có tá»± do để lá»±a chá»n Ä‘iá»u tốt hay tránh Ä‘iá»u xấu, chúng chỉ thá»±c hiện mệnh lệnh của bản năng và hoà n toà n bị bản năng khống chế.
NÆ¡i con ngÆ°á»i, dù bản năng cÅ©ng mãnh liệt không khác chi nÆ¡i con váºt, nhÆ°ng con ngÆ°á»i có thể dùng tá»± do của mình để khÆ°á»›c từ những mệnh lệnh của bản năng, sống vượt lên bản năng cÅ©ng nhÆ° những lôi cuốn đê hèn. Con ngÆ°á»i có thể tuyệt thá»±c bên cạnh mâm cá»— thịnh soạn được dá»n ra cho mình, nhÆ°ng thú váºt không thể là m được Ä‘iá»u đó vì bản năng sinh tồn đòi buá»™c chúng phải ăn khi đói.
Con ngÆ°á»i có thể tuyệt dục dù có thừa cÆ¡ há»™i để thá»±c hiện bản năng truyá»n sinh; nhÆ°ng nÆ¡i con váºt, bản năng truyá»n sinh hoà n toà n chế ngá»± chúng.
Khi con ngÆ°á»i biết dùng tá»± do của mình để chế ngá»± bản năng, là m chủ bản thân và thá»±c hà nh Ä‘iá»u thiện, thì con ngÆ°á»i trở nên cao cả và đáng kÃnh. NhÆ°ng khi con ngÆ°á»i để cho bản năng lấn lÆ°á»›t tá»± do, cam thân là m nô lệ cho bản năng hÆ° hèn hoặc dùng tá»± do để chá»n là m Ä‘iá»u xấu, con ngÆ°á»i đánh mất phẩm giá cao cả của mình.
Nếu con ngÆ°á»i bị tÆ°á»›c Ä‘oạt tá»± do, con ngÆ°á»i chẳng hÆ¡n gì ngÆ°á»i máy; ngÆ°á»i máy chỉ biết là m theo những gì mà nhà chế tạo đã cà i đặt và o bá»™ nhá»› của nó. Nếu con ngÆ°á»i không có tá»± do, con ngÆ°á»i chẳng hÆ¡n gì thú váºt; thú váºt chỉ biết hà nh Ä‘á»™ng theo bản năng, theo thú tÃnh mà chẳng có tá»± do để chá»n là m Ä‘iá»u tốt. Vì thế, Thiên Chúa không bao giá» tÆ°á»›c Ä‘oạt tá»± do con ngÆ°á»i cho dù con ngÆ°á»i dùng tá»± do của mình để gây ra Ä‘iá»u ác đối vá»›i đồng loại cÅ©ng nhÆ° để phỉ báng Thiên Chúa là Äấng tạo dá»±ng và thông ban tá»± do cho mình.
NhÆ°ng nói thế không có nghÄ©a là Thiên Chúa là m ngÆ¡ để mặc loà i ngÆ°á»i Ä‘i và o con Ä‘Æ°á»ng lầm lạc. Thá»±c ra, NgÆ°á»i luôn dùng Tin Mừng và giáo huấn để soi sáng, để cảm hoá, để cảnh tỉnh con ngÆ°á»i và NgÆ°á»i luôn kiên nhẫn, rất kiên nhẫn chỠđợi há» hồi tâm quay lại Ä‘Æ°á»ng là nh: "Cứ để cả hai cùng lá»›n lên cho tá»›i mùa gặt. Äến ngà y mùa, tôi sẽ bảo thợ gặt: hãy gom cá» lùng lại, bó thà nh bó mà đốt Ä‘i, còn lúa, thì hãy thu và o kho lẫm cho tôi."
Lạy Chúa, Chúa đã ban cho chúng con tá»± do vì chỉ khi có tá»± do, chúng con má»›i tháºt sá»± là ngÆ°á»i, má»›i xứng đáng là hình ảnh của Chúa.
Chúa cÅ©ng không bao giá» tÆ°á»›c Ä‘oạt tá»± do mà Chúa đã thông ban cho chúng con vì không muốn chúng con sống nhÆ° ngÆ°á»i máy hay nhÆ° thú váºt.
Xin cho chúng con biết sá» dụng tá»± do của mình mà tránh dữ là m là nh để nhỠđó, chúng con là m cho mình trở thà nh ngÆ°á»i tháºt sá»± tá»± do, có phẩm chất cao đẹp và thánh thiện.[Mục Lục]
Nét nổi trá»™i nÆ¡i con ngÆ°á»i hÆ¡n muôn loà i muôn váºt chÃnh là được tạo dá»±ng giống hình ảnh Thiên Chúa. Và dấu hiệu của sá»± trổi vượt ấy chÃnh là sá»± tá»± do giống nhÆ° thần linh mà các tạo váºt khác không thể có được. ChÃnh nhá» sá»± tá»± do mà con ngÆ°á»i có khả năng là m chủ mình, đồng thá»i cÅ©ng phải chịu trách nhiệm vá» hà nh vi của mình. Äây là điểm mạnh và cÅ©ng là yếu Ä‘iểm của con ngÆ°á»i. Con ngÆ°á»i có thể sá» dụng tá»± do để Ä‘i theo lá» luáºt Thiên Chúa hay Ä‘i theo những đòi há»i của tÃnh xác thịt và theo ý riêng của mình.
Quả thá»±c, con ngÆ°á»i hÆ¡n má»i tạo váºt khác là có khả năng biết phân biệt Ä‘iá»u thiện Ä‘iá»u ác, biết chá»n lá»±a Ä‘iá»u nà o nên là m hay không nên là m, và vì thế chỉ có con ngÆ°á»i má»›i phải nháºn lãnh trách nhiệm vá» việc là m của mình. Có má»™t chuyện ngụ ngôn kể rằng:
Má»™t hôm Satan ra lệnh cho má»™t ngÆ°á»i kia phải thi hà nh má»™t trong ba Ä‘iá»u nó yêu cầu, nếu không nó sẽ cÆ°á»›p linh hồn ngÆ°á»i đó. Ba Ä‘iá»u đó là : giết cha, hà nh hạ ngÆ°á»i em, uống rượu. NgÆ°á»i đó ngẫm nghÄ©: giết cha, đánh Ä‘áºp ngÆ°á»i em là điá»u trái vá»›i đạo lý là m ngÆ°á»i, còn uống rượu thì dá»… quá, ai mà không là m được. Thế là anh ta quyết định Ä‘i uống rượu. Lúc đầu anh ta còn là m chủ được, nhÆ°ng vá» sau không còn là m chủ được mình nữa, anh đã say lúy túy và kết quả đã diá»…n ra đúng nhÆ° qủy mong đợi. Anh ta đã giết cha, hà nh hạ ngÆ°á»i em và còn là m nhiá»u Ä‘iá»u tá»™i lá»—i khác.
Câu chuyện trên đây có lẽ không chỉ là chuyện ngụ ngôn mà là thá»±c tế xảy ra hằng ngà y trÆ°á»›c mắt chúng ta. Tá»™i ác luôn tiá»m ẩn trong tâm hồn chúng ta. RÆ¡i và o má»™t hoà n cảnh nà o đó, nếu không biết tá»± chủ bản năng, ai cÅ©ng có thể là má»™t tên sát nhân. Thế nhÆ°ng câu chuyện nà y không chỉ nêu lên mặt trái của con ngÆ°á»i, nó còn nói lên nét cao qúy trong lòng con ngÆ°á»i nữa. Tháºt thì ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông trong câu chuyện đã không lao và o tá»™i ác nhÆ° má»™t phản ứng bình thÆ°á»ng. Äạo lý và lẽ phải đã đến vá»›i anh ta trÆ°á»›c tiên. Từ thâm sâu lòng mình, con ngÆ°á»i luôn hÆ°á»›ng vá» Ä‘iá»u thiện. Con thú cắn xé mồi rồi lăn ra ngủ yên, nhÆ°ng con ngÆ°á»i thì không nhÆ° thế. Thá» há»i có kẻ sát nhân nà o mà không cảm thấy bị cắn rứt trong lÆ°Æ¡ng tâm, có hà nh Ä‘á»™ng xấu nà o mà không dà y vò lòng dạ con ngÆ°á»i? Con ngÆ°á»i sinh ra vốn hÆ°á»›ng vá» Ä‘iá»u thiện, nhÆ°ng ma qủy lại luôn lôi kéo con ngÆ°á»i và o sá»± dữ. Thá»±c váºy, con ngÆ°á»i luôn bị giằng co giữa thiện và ác, giữa phúc và tá»™i. Tại sao váºy?
ThÆ°a, bởi vì Thiên Chúa đã tạo dá»±ng má»i sá»± Ä‘á»u tốt đẹp, thế nhÆ°ng, ma quá»· lại gieo những Ä‘iá»u xấu và o thế gian. Nó còn gieo Ä‘iá»u gian ác và o trong chÃnh tâm hồn con ngÆ°á»i. Hạt giống của sá»± dữ đó được ấp ủ, được nuông chiá»u nuôi nấng bởi tâm hồn thiếu cÆ°Æ¡ng quyết tránh xa sá»± dữ, thiếu tá»± chủ trÆ°á»›c những tÆ° tưởng bất chÃnh nên hạt giống xấu luôn có cÆ¡ há»™i bùng phát và má»™t khi có cÆ¡ há»™i nó sẽ triển nở là m cho con ngÆ°á»i ra băng hoại.
Theo giáo lý Kitô giáo, Thiên Chúa đã dá»±ng nên chúng ta theo hình ảnh Ngà i, vì thế, khát vá»ng sâu thẳm nhất trong lòng ta chÃnh là Thiên Chúa. Chá»n tuân phục Chúa, chúng ta có được sá»± tá»± do Ä‘Ãch thá»±c, được bình an, hạnh phúc. Còn khi chúng ta bất tuân Thiên Chúa, là đánh mất ý nghÄ©a Ä‘á»i mình, là đặt cuá»™c sống mình dÆ°á»›i sá»± Ä‘iá»u khiển của sá»± ác và sẽ bị buông mình trong hố sâu của tá»™i lá»—i, tá»±a nhÆ° cánh diá»u chỉ có thể tá»± do bay bổng khi còn được rà ng buá»™c vá»›i sợi dây, con ngÆ°á»i chỉ có thể được tá»± do sống trong hạnh phúc khi tá»± rà ng buá»™c Ä‘á»i mình theo lá» luáºt của Chúa mà thôi.
Tuy nhiên, vì bản tÃnh con ngÆ°á»i đã bị thÆ°Æ¡ng tÃch do tá»™i nguyên tổ trở nên yếu Ä‘uối, dá»… sa và o những cám dá»— tá»™i lá»—i, nhÆ° lá»i thánh Phaolô đã nói: "sá»± là nh tôi muốn là m nhÆ°ng tôi lại không là m, còn sá»± dữ tôi không muốn là m nhÆ°ng tôi lại cứ là m". Äó chÃnh là sá»± giá»›i hạn của mình, chúng ta cần phải nhá» Æ¡n Chúa qua việc cầu nguyện, năng lãnh nháºn các bà tÃch để xin Thiên Chúa gia tăng Æ¡n cần thiết mà biết là m Ä‘iá»u là nh tránh Ä‘iá»u dữ, và gìn giữ ta trong Æ¡n thánh của NgÆ°á»i, mà trong giáo lý chúng ta gá»i là ơn thánh hoá và ơn trợ giúp. Vì váºy, để gìn giữ vẻ đẹp linh hồn mình luôn là hình ảnh sống Ä‘á»™ng của Thiên Chúa, chúng ta cần thÆ°á»ng xuyên cầu nguyện, siêng năng tham dá»± thánh lá»… và nếu chúng ta lỡ phạm tá»™i chúng ta cần can đảm đến vá»›i bà tÃch giải tá»™i để được Æ¡n tha thứ và qua đó, Chúa sẽ ban Æ¡n soi sáng để chúng ta biết sống đúng vá»›i phẩm giá là m ngÆ°á»i của mình hÆ¡n.
Xin Chúa cho má»—i ngÆ°á»i chúng ta luôn can đảm nói không vá»›i sá»± dữ, luôn kiên trÆ°á»ng tránh xa những mÆ°u chÆ°á»›c cám dá»— của Sa-tan và luôn trung thà nh theo giáo huấn của Chúa, ngõ hầu chúng ta luôn trở thà nh con cái của Thiên Chúa, con cái của tá»± do không lệ thuá»™c bởi Ä‘am mê tá»™i lá»—i. Amen.[Mục Lục]
(Suy niệm của Lm. Luigi Gonzaga Äặng Quang Tiến)
Bà i tin mừng Chúa nháºt nầy gồm ba dụ ngôn vá» NÆ°á»›c Trá»i: Dụ ngôn lúa và cá» lùng (13:24-30), dụ ngôn hạt cải (13:31-32); dụ ngôn men trong bá»™t (13:33); lý do dùng dụ ngôn (13:34-35) và giải thÃch dụ ngôn lúa và cá» lùng (13:36-43). Ba dụ ngôn nầy có nhiá»u Ä‘iểm chung: - Tất cả Ä‘á»u hÆ°á»›ng vỠ“ngà y thu hoạchâ€, chứ không phải tình trạng hiện thá»i; - PhÆ°Æ¡ng thức là m là hạt giống/men được gieo và o trong má»™t môi trÆ°á»ng; - Các dụ ngôn nhấn mạnh kết quả mà hạt giống/men mang lại cho môi trÆ°á»ng (cc. 30b.32.33).
Dụ ngôn lúa và cỠlùng (13:24-30)
Liên hệ vá»›i dụ ngôn trÆ°á»›c, dụ ngôn nầy tiếp tục nói vá» NÆ°á»›c Trá»i bằng câu chuyện hạt giống. Khác vá»›i dụ ngôn trÆ°á»›c, dụ ngôn nầy không nói vá» các loại đất trong đó các hạt giống được gieo và o, mà nói vá» hạt giống. Dụ ngôn trÆ°á»›c nói vỠđất tốt (13,8.23) giúp cho hạt giống trổ sinh nhiá»u bông hạt. Dụ ngôn nầy Ä‘á» cáºp đến hạt giống tốt (c. 24), không bị cá» lùng là m chết Ä‘i, mà sẽ sinh nhiá»u hạt và được thu và o kho lẫm (c. 30). Äiểm khác biệt nữa trong dụ ngôn nầy là sá»± can thiệp bởi các yếu tố bên ngoà i: má»™t Ä‘Ã ng là kẻ thù gieo cá» lùng và o ruá»™ng lúa (c. 25); Ä‘Ã ng khác là quyết định của chủ ruá»™ng để cho lúa và cá» lùng má»c chung vá»›i nhau cho đến ngà y gặt, bởi ông biết phẩm tÃnh của hạt giống (c. 30). Có thể phân chia bố cục của Ä‘oạn nầy nhÆ° sau: - Khởi Ä‘iểm vá» hạt giống tốt (c. 24); - Hạt giống lá»›n lên chung vá»›i cá» lùng (cc. 25-26); - Lúa tốt được tách ra khá»i cá» lùng trong mùa gặt (cc. 27-30)
Khởi điểm vỠhạt giống tốt (c. 24)
Matthêô dùng tÄ©nh từ kalos, “tốt†trong má»™t số hình ảnh ẩn dụ nhÆ° trái tốt (3,10; 7,19), công việc tốt (5,16), cây tốt (12,33), hạt giống tốt (13,24), hạt ngá»c tốt (13,45), cá tốt (13,48). Các hình ảnh nầy Ä‘á»u nằm trong văn mạch của trình thuáºt vá» ngà y cánh chung. Äến thá»i sau cùng, cây nà o sinh trái tốt thì được giữ lại, cây nà o không sinh trái hoặc sinh trái xấu sẽ bị chặt Ä‘i và vất và o lá»a; cá tốt sẽ được bá» và o giá», còn cá xấu thì bị quăng ra ngoà i. CÅ©ng thế hạt giống tốt sẽ được cất và o kho lẫm, trong khi cá» lùng sẽ bị gom góp lại thà nh bó và bị đốt Ä‘i.
Hạt giống lớn lên chung với cỠlùng (cc. 25-26)
Trong Ä‘oạn nầy dÆ°á»›i hình thức trình bà y, Matthêô nói đến sá»± xuất hiện của cá» lùng và lá»›n lên chung của nó vá»›i hạt giống trong cùng má»™t thá»a ruá»™ng. “Kẻ thùâ€, echthros, là ngÆ°á»i gieo cá» lùng và o đó, cÅ©ng là ma quỉ, diabolos (c. 39), là kẻ đối nghịch vá»›i “ông chủâ€, kyrios (c. 28). Kẻ thù gieo cá» lùng lên trên hạt giống tốt nhằm phá hoại hạt giống tốt và ngăn cản hạt giống sinh trái.
Câu 25 mô tả các hà nh Ä‘á»™ng liên tiếp và hoà n thà nh của kẻ thù: èlthen, “đã đếnâ€, epespeiren, “đã gieo lên trên†và apèthen, “đã ra Ä‘iâ€. Các hà nh Ä‘á»™ng diá»…n ra rất nhanh trong khung cảnh thoi gian là “lúc má»i ngÆ°á»i Ä‘ang ngủâ€, en tò katheudein. Matthêô thÆ°á»ng mô tả má»™t biến cố “sá»± dữ†diá»…n ra trong khi má»™t ngÆ°á»i Ä‘ang ngủ: Chúa Giêsu Ä‘ang ngủ trên thuyá»n thì giông bão áºp đến (8,24), trong khi các môn đệ Ä‘ang ngủ, Chúa Giêsu chiến đấu vá»›i cám dá»— trong VÆ°á»n Cây Dầu, và ngÆ°á»i tá»™i lá»—i Ä‘ang đến bắt Ngà i (x. 26,40-45). Ở đây Matthêô chỉ nhắm mô tả sá»± kiện là ma qủi lợi dụng lúc ngÆ°á»i ta Ä‘ang ngủ để gieo cá» lùng và o.
Cá» lùng được kẻ thù gieo và o giữa hạt giống tốt và lá»›n lên cùng hạt giống (c. 26). Trong 10,16 Matthêô nói đến việc chiên được sai đến giữa Ä‘Ã n sói. Trong cả hai trÆ°á»ng hợp Matthêô Ä‘á»u cho thấy là hạt giống và chiên không bị biến dạng hay hÆ° há»ng bởi việc sống chung nầy. Cá» lùng và hạt giống tốt cùng lá»›n lên và chúng phát triển theo cách của chúng. Ở đây cả hai được mô tả là lá»›n lên cùng thá»i. Trong 13,30, có sá»± quyết định của gia chủ nữa, “Hãy để chúng cùng lá»›n lênâ€. Hạt giống tốt kết trái, cá» lùng cÅ©ng phÆ¡i bà y mình ra. Tá» hiện, phainò, ở đây là tá»± phÆ¡i bà y mình ra cho ngÆ°á»i khác thấy (x. 9,33; 24,30); khi còn là hạt, khó phân biệt được đâu là cá» lùng và hạt giống.
Chủ Ä‘á» chÃnh của dụ ngôn là hạt giống. Chủ ruá»™ng đã gieo hạt giống, speirò, và o ruá»™ng của mình. Kẻ thù đến và gieo thêm cá» lùng “giữa hạt giốngâ€; Ä‘á»™ng từ epi-speirò chỉ việc gieo lên trên. Cách mô tả nầy cho thấy mục Ä‘Ãch xấu của kẻ thù. Tuy nhiên, hạt giống vẫn má»c lên và kết trái. Matthêo nói đến việc kết trái, karpos, nhÆ° trong dụ ngôn trÆ°á»›c (13,8). Việc kết trái chứng tá» là hạt giống tốt, nên má»›i sinh trái tốt (7,18.20), và không bị ảnh hưởng bởi việc lá»›n lên chung vá»›i cá» lùng.
Lúa tốt được tách ra khá»i cá» lùng trong mùa gặt (cc. 27-30)
Äoạn nầy ở hình thức đối thoại giữa chủ ruá»™ng và các tôi tá»›. Các tôi tá»› đặt các câu há»i, và gia chủ trả lá»i và ra mệnh lệnh. Kẻ thù ra Ä‘i, các tôi tá»› đến vá»›i gia chủ trình bà y vá» sá»± hiện diện của hạt giống xấu trong ruá»™ng (c. 27). “NgÆ°á»i gieo hạt giống tốt†trong câu nháºp Ä‘á», bây giỠđược xác định chÃnh là gia chủ, oikodespotès. Gia chủ nầy chÃnh là hình ảnh của Thiên Chúa (20,1; 21,33); bởi đó kyrie cÅ©ng hiểu theo nghÄ©a nầy. Các tôi tá»› đặt vấn Ä‘á» vá» nguồn gốc hạt giống xấu giữa ruá»™ng của ông chủ: “Ông đã chẳng gieo hạt giống tốt hay sao?†Câu trả lá»i chỠđợi khẳng định “Vâng, tôi đã gieo hạt giống tốtâ€. Câu há»i tiếp theo vá» nguồn gốc cá» lùng “Bởi đâu lại có cá» lùng?†Trong Matthêô, khi đặt vấn Ä‘á» vá» nguồn gốc má»™t sá»± kiện, thÆ°á»ng cho thấy sá»± kiện ấy vượt qua trà hiểu của con ngÆ°á»i, và cả sá»± bất lá»±c của con ngÆ°á»i trong giải quyết vấn Ä‘á» (13,27; 13,54.56; 15,33; 21,25). Bởi đó, ông chủ không để cho các tôi tá»› là m theo cách suy nghÄ© của há» là đi nhổ ngay cá» lùng ra khá»i ruá»™ng.
Chỉ gia chủ má»›i biết nguồn gốc của cá» lùng, còn tôi tá»› không biết Ä‘iá»u nầy, nên há» phải chỠđến ngà y gặt (c. 28). Ông gá»i đó là kẻ thù của ông, vì cá» lùng đã được gieo và o trong ruá»™ng của ông. ChÃnh ông quyết định thá»i hạn để cho cá» lùng lá»›n lên chung vá»›i hạt giống, và khi nà o thì chúng sẽ bị đốt trong lá»a. Äá»™ng từ syllegò, “thu góp†(cc. 28.29.30) được dùng đến 3 lần trong Ä‘oạn ngắn nầy. Các tôi tá»› muốn thu góp ngay cá» lùng (c.28), nhÆ°ng gia chủ lo ngại việc thu góp nầy sẽ ảnh hưởng đến hạt giống tốt (c. 29). Bởi đó ông để cá» lùng má»c chung trong ruá»™ng của ông cho đến ngà y gặt (c. 30). “Mùa gặt†và “thá»i gian†gắn liá»n vá»›i nhau và mang ý nghÄ©a cánh chung. ChÃnh “thá»i gianâ€, kaipos, xác định tÃnh chất của mùa gặt. Äó là mùa gặt của thá»i cánh chung (8,29; 21,34). ChÃnh đợi đến ngà y cánh chung, má»i sá»± má»›i tá» lá»™ ra và được giải quyết (13,47-50; 22,1-14; 25,31-46). Hạt giống tốt thì sinh hạt, còn cá» lùng thì không; nhÆ° thế ông chủ dùng nguyên tắc “xem quả thì biết cây†(7,18) để chỉ cho tôi tá»› biết cách phân biệt và hà nh Ä‘á»™ng trong ngà y gặt. Cá» lùng thì bó lại và đốt Ä‘i, còn lúa tốt cất và o trong kho lẫm của gia chủ (13,30b.40; 3, 12).
Thiên Chúa gieo hạt giống tốt xuống, và Ngà i thu gặt hoa trái. Trên mảnh ruộng của Thiên Chúa ở trần gian, hạt giống tốt và cỠlùng sống chung. Hạt giống tốt phải sinh hoa trái tốt, vì chỉ như thế nó mới được thu hoạch và cất và o kho lẫm của Thiên Chúa.
Dụ Ngôn Hạt Cải (13,31-32)
Lần nữa Chúa Giêsu nói vá» dụ ngôn má»™t hạt giống khác. Äó là hạt cải. Dụ ngôn nầy được thuáºt lại trong Mc 4,30-32 và Lc 13,18-19. Hạt cải má»c dá»c theo vùng Biển Galilêa. Chiá»u cao loại cây má»™t năm nầy thay đổi từ 0,6096 m - 1,8288m. Lá má»c từ gốc mà lên. Äến mùa cây trổ sinh rất nhiá»u bông nhá» mà u và ng. Hạt cải dùng là m dầu, má»™t thứ hÆ°Æ¡ng liệu (ABD 2,812).
Khác vá»›i dụ ngôn hạt giống tốt, dụ ngôn nầy nhấn mạnh đến kết quả cuối cùng của hạt cải, rất tÆ°Æ¡ng phản vá»›i tình trạng khởi đầu. TÃnh cách tÆ°Æ¡ng phản nầy được diá»…n tả bởi hai tÃnh từ mikroteron, “nhá» nhất†và meizon, “lá»›n nhất†(c.32). Sá»± tÆ°Æ¡ng phản nầy nhấn mạnh sá»± sống lá»›n mạnh và năng Ä‘á»™ng của NÆ°á»›c Trá»i. Hạt cải lá»›n lên thà nh “câyâ€, devdron, nghÄ©a là nó có hình dáng và kÃch thÆ°á»›c nhÆ° má»™t thân cây.
Hình ảnh ẩn dụ “chim trá»i đến ẩn náu trong cà nh của nó†lấy từ Cá»±u Æ°á»›c. Sách Äaniel 4 và Ezekiel 31 so sánh vua Aicáºp nhÆ° má»™t cây to lá»›n, “thân nó cao lá»›n hÆ¡n má»i cây cối trong cánh đồng, chồi lá»™c ra nhiá»u, cà nh lá vÆ°Æ¡n rá»™ng†(Ezk 31,5), mà các chÆ° hầu nhÆ° chim trá»i tìm đến ẩn náu và là m tổ, “Trên cà nh cây, má»i giống chim trá»i đến là m tổ, dÆ°á»›i bóng lá cà nh, má»i dã thú nẩy nở sinh sôi, và dÆ°á»›i bóng nó, vô số dân tá»™c đến cÆ° ngụ†(Ezk 31,6; Äaniel 4,9.18). Bởi đó, hình ảnh nầy được dùng trong dụ ngôn ám chỉ việc các dân tá»™c tìm đến NÆ°á»›c Trá»i và o thá»i cánh chung, để được cÆ° ngụ và hưởng sá»± sống trong đó.
Cây cải của NÆ°á»›c Trá»i thay thế cây sá»± sống trong vÆ°á»n EÄ‘en, bởi NÆ°á»›c Trá»i ban sá»± sống cho má»i dân tá»™c và má»i ngÆ°á»i.
Dụ Ngôn Men Trong Bột (13,33)
Dụ ngôn nầy không dùng hình ảnh hạt giống nữa, mà má»™t nhúm men, zymè. Giống nhÆ° dụ ngôn trÆ°á»›c, dụ ngôn nầy nói đến sá»± nhá» bé lúc ban đầu và lá»›n mạnh và o lúc cuối. Tuy nhiên dụ ngôn nầy còn nhấn mạnh má»™t khÃa cạnh khác. Äó là sá»± sống của NÆ°á»›c Trá»i là m biến đổi cả môi trÆ°á»ng nÆ¡i men NÆ°á»›c Trá»i được bá» và o.
Kết luáºn: NÆ°á»›c Trá»i là Chúa Giêsu Kitô. Ngà i đến trần gian nhÆ° hạt giống chịu chôn vùi trong lòng đất. Không để tá» lá»™ công khai má»™t dáng vẻ to lá»›n và huy hoà ng nà o; trái lại nhá» bé và thầm lặng. Tuy nhiên Ngà i đã là m dáºy lên trần gian và khi đã hoà n thà nh sứ mạng, Ngà i trở nên nÆ¡i Æ¡n cứu Ä‘á»™ duy nhất cho má»i ngÆ°á»i. [Mục Lục]
NÆ°á»›c Trá»i là má»™t mầu nhiệm, Chúa Giêsu đã mạc khải và thiết láºp trong lịch sá» nhân loại. Qua những hình ảnh Ä‘Æ¡n sÆ¡, bình dị, gần gÅ©i vá»›i cuá»™c sống, Chúa Giêsu đã dùng nhiá»u dụ ngôn để giảng dạy vá» NÆ°á»›c Trá»i.
Chúa nháºt trÆ°á»›c vá»›i dụ ngôn “ngÆ°á»i gieo giốngâ€,Chúa Giêsu cho thấy NÆ°á»›c Trá»i đã khai mạc. CÅ©ng nhÆ° ngÆ°á»i gieo giống Ä‘i gieo hạt trên khắp cánh đồng, Chúa Giêsu cÅ©ng gieo hạt giống Lá»i Chúa. Hạt giống ấy tăng trưởng trổ sinh hoa trái nÆ¡i má»—i ngÆ°á»i ra sao là tùy thái Ä‘á»™ đón nháºn của từng ngÆ°á»i ấy.
Chúa nháºt hôm nay, Chúa Giêsu tiếp tục giảng dạy vá» NÆ°á»›c Trá»i bằng dụ ngôn “lúa và cá» lùngâ€. NhÆ° váºy, sau khi nói đến việc khai mạc NÆ°á»›c Trá»i, NgÆ°á»i nói đến sá»± phát triển của NÆ°á»›c Trá»i trong lịch sá» trần thế.
Chúa Giêsu đã khởi đầu công trình của NgÆ°á»i vá»›i má»™t nhóm nhá» MÆ°á»i Hai Tông Äồ. Sá»± khiêm tốn của “hạt cải bé nhỠđược gieo và o lòng đất bao laâ€. Sá»± khiêm tốn của “má»™t nắm men bị vùi sâu và o ba đấu bá»™tâ€. Äiá»u kỳ diệu là “hạt bé hÆ¡n má»i thứ hạt giống†lại “trở thà nh cây cao bóng cả đến ná»—i chim trá»i có thể đến nÆ°Æ¡ng náu nÆ¡i ngà nh nóâ€. Nắm men Ãt á»i kia lại có khả năng là m dáºy lên cả ba đấu bá»™t chôn vùi nó. CÅ©ng nhÆ° váºy, NÆ°á»›c Trá»i sẽ vÆ°Æ¡n xa vÆ°Æ¡n rá»™ng cho muôn dân nÆ°á»›c đến nÆ°Æ¡ng nhá». Hạt giống NÆ°á»›c Trá»i đã là m dáºy lên cả thế giá»›i bằng má»™t tinh thần má»›i của Tin Mừng,biến đổi lịch sá» trong tình thÆ°Æ¡ng và hòa bình.
Má»™t vấn nạn luôn được đặt ra: Nếu NÆ°á»›c Trá»i đã được Chúa Giêsu thiết láºp cách đây hÆ¡n 20 thế ká»· và nếu Thiên Chúa là Äấng nhân háºu già u lòng xót thÆ°Æ¡ng thì tại sao cho đến nay, cuá»™c sống con ngÆ°á»i vẫn đầy dẫy bất công,bạo lá»±c,khổ Ä‘au,chiến tranh tÆ°Æ¡ng tà n, và xem ra sá»± dữ có chiá»u hÆ°á»›ng gia tăng? Äôi khi những ngÆ°á»i xấu xa tá»™i lá»—i gian manh, lại già u có sung túc trong Ä‘á»i sống váºt chất hÆ¡n những ngÆ°á»i là nh? Vấn nạn nà y vẫn luôn là trăn trở khôn nguôi ngÆ°á»i Kitô hữu ở má»i thá»i đại! Dụ ngôn “lúa và cá» lùng†giải thÃch vấn nạn ấy.
Cánh đồng được gieo toà n hạt giống tốt. Thiên Chúa đã gieo và o trần thế những con cái NÆ°á»›c Trá»i. Ban đêm, kẻ thù xuất hiện. Satan tá»›i gieo cá» lùng. Thế là có cảnh lẫn lá»™n trên trần gian. NgÆ°á»i là nh kẻ dữ cùng chung nhau má»™t mảnh đất. Äang khi hạt giống được gieo giữa ban ngà y thì Satan lại lợi dụng đêm tối khi má»i ngÆ°á»i đã mất cảnh giác, để gieo rắc tá»™i lá»—i. Hà nh Ä‘á»™ng thấp hèn. “Xấu†chÆ°a chắc đã “hènâ€, nhÆ°ng “hèn†thì chắc chắn là “xấuâ€, bởi lẽ nhiá»u tay “giang hồâ€, bặm trợn, vẫn rất ghét thói “ném đá dấu tayâ€, trong khi Ä‘á»™ng cÆ¡, phÆ°Æ¡ng tiện và mục Ä‘Ãch của những hà nh Ä‘á»™ng lén lút, luôn là bỉ ổi, xấu xa và hại ngÆ°á»i.
Thế giá»›i nà y giống nhÆ° cánh đồng lúa đầy cá» lùng xen và o. Những ông thánh sống lẫn lá»™n vá»›i những thằng quá»·, tốt xen lẫn vá»›i xấu. Tốt nhÆ° những tổ chức nhân đạo, nhân quyá»n, hoà bình thế giá»›i: Tổ chức Giáo dục, Khoa há»c và Văn hoá của Liên Hiệp Quốc – UNESCO (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization), Quỹ Cứu trợ Nhi đồng Quốc tế của Liên Hiệp Quốc – UNICEP (United Nations International Children’s Emergency Fund), Tổ chức LÆ°Æ¡ng thục và Nông nghiệp của Liên Hiệp Quốc – FAO (United Nations Food anf Agricultural Organization), OLYMPIC (Thế váºn há»™i), WORLD CUP (Túc cầu Thế giá»›i) là những tổ chức xây dá»±ng văn hoá, giáo dục tình thÆ°Æ¡ng, bảo vệ sức khoẻ trẻ em, phát triển lÆ°Æ¡ng thá»±c thế giá»›i, thăng tiến những tà i năng, chăm lo y tế. NhÆ°ng lại có rất nhiá»u những tổ chức xấu xen và o nhÆ° Mafia, buôn láºu, ma tuý, vÅ© khÃ, khủng bố, trá»™m cÆ°á»›p, du đãng, buôn bán trẻ em, phim ảnh sách báo đồi truỵ… Äồ tháºt, hà ng tốt bị xen lẫn hà ng xấu, đồ giả. NgÆ°á»i lÆ°Æ¡ng thiện, chân chÃnh bị lẫn lá»™n vá»›i kẻ tham ô, móc ngoặc, bất lÆ°Æ¡ng. Những thứ cá» lùng gai góc đó không bao giá» hết, chỉ đến mùa gặt táºn thế, chúng má»›i bị quét sạch, đốt sạch. Táºn thế sẽ thiêu đốt tất cả những thứ cá» lùng đó, những kẻ xấu, kẻ dữ đó. Còn lúa thì được gánh vá», chở vá» kho. Những thánh nhân, những ngÆ°á»i lÆ°Æ¡ng thiện, công chÃnh sẽ sáng chói trong ngà y vinh quang đó, hỠđược rÆ°á»›c và o nÆ°á»›c hạnh phúc Ä‘á»i Ä‘á»i.
Thấy cá» lùng xuất hiện vá»›i lúa, các đầy tá»› đến há»i ông chủ: “ThÆ°a ông, không phải ông đã gieo giống tốt trong ruá»™ng ông sao? Thế thì cá» lùng ở đâu ra váºy?†Thấy sá»± dữ trà n lan trên thế giá»›i, bao nhiêu ngÆ°á»i thắc mắc: sá»± dữ, sá»± ác bởi đâu ra? Chúng ta nhiá»u lần thấy gian tà thắng ngay là nh, bất công thắng công chÃnh, kẻ ác thắng kẻ thiện, nên cÅ©ng thất vá»ng kêu trách: Sao Chúa để kẻ dữ sống lâu, mạnh khoẻ, già u sang, may mắn, còn kẻ là nh phải khổ cá»±c trăm chiá»u?
Trước những thắc mắc đó, Chúa đáp: “Kẻ thù đã là m đó!†Kẻ thù là ai? Thánh kinh cho biết có hai thứ kẻ thù: kẻ thù ở trong ta và kẻ thù ở ngoà i ta.
Kẻ thù ở ngoà i ta có những tên khác nhau: con rắn cám dá»— phỉnh gạt (x. St 3,2.13), con rồng, rắn xÆ°a, quá»·, satan (x. Kh 12,9), con thuồng luồng Leviathan (x. Is 27,1), kẻ thù, kẻ chống đối (x. Mt 13,25; Lc 10,19; 2Cr 6,15). Những kẻ thù nà y ở ngoà i con ngÆ°á»i, nhÆ°ng chúng xâm nháºp và o con ngÆ°á»i sâu hiểm tá»›i Ä‘á»™ đồng hoá vá»›i bản tÃnh nhân loại. NhÆ°ng chúng sẽ bị “Thiên Thần Chúa từ trá»i xuống, tay cầm chìa khoá vá»±c thẳm và má»™t dây xÃch lá»›n, bắt lấy con rồng, tức là con rắn xÆ°a cÅ©ng là ma quá»· satan xÃch nó… quăng và o vá»±c thẳm, rồi đóng cá»a niêm phong lại†(Kh 20, 2-3).
NhÆ°ng má»™t mình quá»· thôi, chúng sẽ bất lá»±c nhÆ° bất lá»±c đối vá»›i Thánh Gióp. Chỉ khi có sá»± tiếp tay của ta nhÆ° Eva tiếp nó, nó má»›i thà nh kẻ thù trong ta: nó trở nên kẻ ná»™i thù ghê gá»›m. Nó má»c lên những cá» lùng, bụi gai, đá sá»i, quá»· dữ (x. Mt 13,18-22). “Vì tá»± lòng phát xuất ra những ý định gian tà , những tá»™i giết ngÆ°á»i, ngoại tình, tà dâm, trá»™m cÆ°á»›p, chứng gian, vu khống†(Mt 15, 19). Khi chủ cho biết kẻ thù là m đó, thì đầy tá»› xin nhổ Ä‘i, chủ sợ hại đến lúa, nên ông đáp: “Cứ để cả hai cùng lá»›n lên cho tá»›i mùa gặtâ€. Thái Ä‘á»™ của chủ tháºt khôn ngoan, ông kiên nhẫn chỠđợi đến mùa gặt, má»›i nhặt cá» lùng đốt Ä‘i.
Có thể trong tâm tưởng nhiá»u ngÆ°á»i lại quy gán cho Thiên Chúa trách nhiệm vá» tình trạng khổ Ä‘au đó, chẳng khác gì câu há»i ngà y xÆ°a: “ThÆ°a ông, không phải ông đã gieo giống tốt trong ruá»™ng ông sao? Váºy cá» lùng ở đâu mà ra?†Má»™t câu há»i không lên án, nhÆ°ng chứa Ä‘á»±ng sá»± nghi ngá».
Äể trả lá»i cho vấn nạn đó, Chúa Giêsu đã lấy lại giáo huấn của sách Sáng Thế: Sá»± ác không đến từ Thiên Chúa. Ngà i chỉ gieo hạt giống tốt là nh và o mảnh đất ngÆ°á»i Ä‘á»i. Sá»± ác cÅ©ng không chỉ đến từ tâm trà con ngÆ°á»i, nhÆ°ng nó đã có trÆ°á»›c đó. Sá»± dữ cÅ©ng là má»™t mầu nhiệm. Äối vá»›i Chúa Giêsu, con ngÆ°á»i là nạn nhân của sức mạnh mà NgÆ°á»i gá»i là â€Kẻ thùâ€, là â€Quỹ dữ†nhÆ° cách diá»…n tả trong dụ ngôn: “Khi má»i ngÆ°á»i Ä‘ang ngÅ©, thì kẻ thù của ông đến gieo thêm cá» lùng rồi Ä‘i mấtâ€. Ở cá»™i nguồn tá»™i lá»—i của con ngÆ°á»i, còn có má»™t sức mạnh luôn tìm cách phá hoại công trình của Thiên Chúa và hà nh tung của nó rất bà máºt. Äó là quá»· dữ lợi dụng đêm tối để gieo rắc tá»™i lá»—i rồi trốn Ä‘i.Thánh Phaolô đã nói vá» sá»± dữ trong thÆ° Rôma: Công cuá»™c tạo dá»±ng của Thiên Chúa tốt là nh. Satan đã cám dá»— Adam, Eva, Nguyên Tổ sa ngã, tá»™i lá»—i sinh ra Ä‘au khổ và sá»± chết rồi nó nhÆ° con bạch tuá»™c vÆ°Æ¡n vòi và o trần thế, con ngÆ°á»i nô lệ cho tá»™i lá»—i và nháºn lấy án phạt là sá»± chết (x.Rm 1,20 -31;15,12). Ma quá»· luôn có mặt để gieo rắc sá»± xấu.
Thiên Chúa gieo và o thế giá»›i hạt giống khát vá»ng hòa bình. Äẹp biết bao khi má»i dân tá»™c nắm tay nhau xây dá»±ng má»™t thế giá»›i huynh đệ tÆ°Æ¡i thắm tình ngÆ°á»i. NhÆ°ng thá»±c tế lại đáng buồn thay! Cánh đồng hòa bình tÆ°Æ¡i xanh đã bị những cá» dại của tham vá»ng, Ãch ká»·, ác Ä‘á»™c là m hoen ố. Lịch sá» thế giá»›i được ghi bằng những trang buồn Ä‘au vì không lúc nà o mà không có chiến tranh.
Thế giá»›i nà y sẽ tÆ°Æ¡i đẹp biết bao nếu tất cả trà thông minh, tất cả tà i nguyên, tất cả năng lá»±c Ä‘á»u góp phần chung tay xây dá»±ng! NhÆ°ng tháºt đáng tiếc, rất nhiá»u trà thông minh, rất nhiá»u tà i nguyên, rất nhiá»u năng lá»±c đã tiêu tốn trong việc hủy hoại, tha hóa, nô lệ hóa con ngÆ°á»i. Äó là những hạt cá» xấu do ma quá»· lén lút gieo và o ruá»™ng lúa tốt. Lúa tốt và cá» lùng lẫn lá»™n trên cùng ruá»™ng lúa. Cái tốt, cái xấu Ä‘an xen trong cuá»™c sống hà ng ngà y, nhất là trong tâm hồn má»—i ngÆ°á»i. Ở đó, hạt mầm sá»± sống và ná»c Ä‘á»™c sá»± chết, cùng sống chung. Má»—i con ngÆ°á»i chắc chắn Ä‘á»u có kinh nghiệm bản thân nhÆ° Thánh Phaolô đã từng kinh nghiệm “Äiá»u là nh tôi muốn là m, tôi lại không là m, còn Ä‘iá»u dữ tôi không muốn là m, nhÆ°ng tôi lại cứ là m (Rm 7,19).
Con ngÆ°á»i có tá»± do để chá»n lá»±a cái đúng, cái sai, chá»n cái tốt, cái xấu. NÆ°á»›c Trá»i cÅ©ng gồm những con ngÆ°á»i có tá»± do, thì cÅ©ng có những ngÆ°á»i xấu do chá»n lá»±a sai lầm. Cảm nháºn được sá»± tháºt ấy trong tâm hồn mình để chúng ta biết khoan dung trong cách nhìn vá» ngÆ°á»i khác. Sá»± khoan dung không đồng nghÄ©a vá»›i đầu hà ng cái ác, nhÆ°ng phát xuất từ niá»m tin vững chắc và o sá»± tất thắng của NÆ°á»›c Trá»i: “Cứ để cả hai cùng lá»›n lên cho tá»›i mùa gặt. Äến ngà y mùa, tôi sẽ bảo thợ gặt: hãy gom cá» lùng lại, bó thà nh bó mà đốt Ä‘i, còn lúa thì hãy thu và o kho lẫm cho tôiâ€. Cho dù cá» lùng có bóp nghẹt lúa tốt trong má»™t thá»i gian dà i, nhÆ°ng mùa gặt đến, cá» lùng sẽ bị gom lại và đốt Ä‘i, còn lúa tốt được cất và o kho lẫm.
Cá» lùng chẳng bao giá» thà nh lúa tốt được,nhÆ°ng ngÆ°á»i xấu có thể hoán cải để nên ngÆ°á»i tốt. Thiên Chúa ghét tá»™i lá»—i, nhÆ°ng lại yêu mến tá»™i nhân vì NgÆ°á»i chá» nÆ¡i há» lòng thống hối để được thứ tha (x.Rm 2,4). ChÃnh vì thế mà Thiên Chúa kiên tâm chỠđợi. ChỠđợi vì Thiên Chúa tin và o sá»± hoán cải của con ngÆ°á»i. ChỠđợi vì Thiên Chúa tôn trá»ng tá»± do lá»±a chá»n của con ngÆ°á»i. ChỠđợi vì Thiên Chúa nuôi má»™t niá»m hy vá»ng lá»›n lao.Thiên Chúa vẫn luôn nhẫn nại đợi chá» cho đến ngà y táºn thế “ cứ để cả hai má»c lên cho đến mùa gặtâ€.
Cá» lùng và lúa tốt nằm ở trong tim con ngÆ°á»i. Má»—i ngÆ°á»i Ä‘ong Ä‘Æ°a giữa cá» lùng và lúa tốt, giữa cái thiện và cái ác, giữa Thiên Thần và Satan.Tá»± do chá»n lá»±a là quyá»n má»—i ngÆ°á»i.Thiên Chúa vẫn chấp nháºn cá» lùng trong con ngÆ°á»i. Thiên Chúa nhẫn nại đợi chá» con ngÆ°á»i thanh luyện dần dần và hy vá»ng má»i sá»± trong há» sẽ thà nh lúa tốt.
Lạy Chúa, xin cho con nhẫn nại và can đảm cùng Ä‘i vá»›i Chúa và vá»›i tha nhân trên những nẻo Ä‘Æ°á»ng gháºp ghá»nh cuá»™c Ä‘á»i, trong thác dốc tâm hồn vá»›i tất cả niá»m tin và hy vá»ng. Amen. [Mục Lục]
Má»i sá»± trong thế gian Ä‘á»u tÆ°Æ¡ng đối. Thế giá»›i thay đổi. Cuá»™c sống thay đổi. Sá»± váºt đổi thay. Chế Ä‘á»™ chÃnh trị thay đổi. Con ngÆ°á»i cÅ©ng luôn thay đổi. Không có gì tồn tại mãi.
Không có gì tốt hay xấu tuyệt đối ở trần gian nà y. Con ngÆ°á»i sinh ra tÃnh bản thiện, nhÆ°ng xác phà m yếu Ä‘uối hÆ°á»›ng vá» Ä‘Ã ng xấu. Trong con ngÆ°á»i có cả thiện lẫn ác. Thiện và ác gắn chặt vá»›i bản tÃnh con ngÆ°á»i.
Trong xã há»™i, có ngÆ°á»i tốt ngÆ°á»i xấu, nhÆ°ng chẳng có ai tốt hay xấu toà n diện. Thánh Phaolô có kinh nghiệm vá» sá»± tốt và xấu: “Tôi biết rằng sá»± thiện không ở trong tôi, nghÄ©a là trong xác thịt tôi. Tháºt váºy, muốn sá»± thiện thì tôi có thể muốn, nhÆ°ng là m thì không†(Rm 7,18).
Sá»± thiện và sá»± ác nhÆ° đồng tiá»n hai mặt. Sá»± thiện, sá»± ác có thể tráo đổi và há»— tÆ°Æ¡ng vì trong thiện, có ác, và trong ác, có thiện.
NgÆ°á»i ta nói trong rủi, có cái may, và trong cái may, có cái rủi. Thiện ác song hà nh trong cuá»™c sống Ä‘á»i tạm nà y, nhÆ°ng ngà y sau hết, sá»± thiện và sá»± ác sẽ được tách biệt muôn Ä‘á»i.
Chúa Giêsu dùng dụ ngôn “Cá» Lùng†để diá»…n tả vá» NÆ°á»›c Trá»i. Những ai có kinh nghiệm vá» cấy cầy, gieo vãi và trồng trá»t nÆ¡i đồng ruá»™ng sẽ hiểu dụ ngôn cách dá»… dà ng. Và đây là dụ ngôn dạy bảo vá» NÆ°á»›c Trá»i, nên so sánh vá»›i thá»±c tế thì có và i Ä‘iểm khác biệt.
Trong thá»a ruá»™ng trồng lúa, thÆ°á»ng thì các nhà nông sẽ phải ra công diệt trừ cá» dại trÆ°á»›c. Cây lúa và cây cá» lùng rất giống nhau. Cá» lùng phát triển rất nhanh và ăn hại đất mầu. Nhà nông phải nhổ cá» và xịt thuốc diệt trừ cá» dại. Dụ ngôn dạy ý nghÄ©a ám chỉ vá» lòng khoan dung nhẫn nại của ngÆ°á»i chủ và sá»± thiện ác trong lòng ngÆ°á»i và cuá»™c Ä‘á»i.
Hình ảnh cuá»™c Ä‘á»i con ngÆ°á»i tháºt rõ rà ng. Môi trÆ°á»ng sống ảnh hưởng đến toà n diện con ngÆ°á»i từ cách suy tÆ°, cách xá» trÃ, cách sống và cách ăn nết ở. Luân lý đạo đức có má»™t, nhÆ°ng có nhiá»u cấp báºc và nhiá»u cách áp dụng.
Nói vá» NÆ°á»›c Trá»i, má»—i ngÆ°á»i khi được lãnh nháºn bà tÃch Rá»a Tá»™i là hỠđược tháp nháºp và o Nhiệm Thể của Chúa Kitô. Chúa Kitô gieo mầm sống tốt: NgÆ°á»i đáp rằng: "Kẻ gieo giống tốt, là Con NgÆ°á»i†(Mt 13,37).
Con ngÆ°á»i sống và phát triển trong môi trÆ°á»ng cụ thể của xã há»™i. Con ngÆ°á»i dá»… nhiá»…m mùi tục lụy thế gian qua tất cả các ngõ ngách của cuá»™c sống. Môi trÆ°á»ng cuá»™c sống nÆ¡i trần gian có rất nhiá»u cám dá»— hÆ°á»›ng vá» Ä‘Ã ng xấu. Chúa Giêsu giải thÃch: Ruá»™ng là thế gian. Còn hạt giống tốt là con cái NÆ°á»›c trá»i. Cá» lùng là con cái gian ác (x. Mt 13,38)
Kẻ thù gieo cá» lùng là ma quá»· (x. Mt 13,39). Kẻ thù đây, chÃnh là những gÆ°Æ¡ng mù gÆ°Æ¡ng xấu của con ngÆ°á»i. Chúa gá»i kẻ thù là ma quá»·. Chúng ta phải chóng mặt khi nhìn và o cuá»™c sống đổi thay vá» luân thÆ°á»ng đạo lý. Con ngÆ°á»i thá»i nay Ä‘ang muốn thay đổi táºn gốc rá»… những giá trị vá» tinh thần. Các là n sóng chủ trÆ°Æ¡ng Duy Nhân Bản ở Âu Châu Ä‘ang muốn tÆ°á»›c Ä‘oạt má»i quyá»n tá»± do tôn giáo và cá nhân. Há» chủ trÆ°Æ¡ng má»™t cuá»™c sống duy váºt vô thần. Các phong trà o nổi dáºy đòi tá»± do luyến ái, hôn nhân đồng tÃnh, ngừa thai phá thai, trợ tá», thụ thai trong ống nghiệm và dùng tế bà o gốc nÆ¡i phôi thai. Văn hóa sá»± chết Ä‘ang lan trà n khắp nÆ¡i. Ná»n luân lý bị xói mòn băng hoại qua những chủ trÆ°Æ¡ng quá cấp tiến. Nhiá»u ngÆ°á»i không còn muốn sống theo ná»n đạo đức truyá»n thống và những giá trị nhân bản nữa.
Nhiá»u nhóm chủ trÆ°Æ¡ng đặt cá nhân chủ nghÄ©a trên niá»m tin tôn giáo, luân lý đạo đức và ká»· cÆ°Æ¡ng xã há»™i. Ảnh hưởng mặt trái của xã há»™i cứ thấm dần và réo gá»i con ngÆ°á»i trở vá» thá»i hoang sÆ¡. Những đức tÃnh cao quý ảnh hưởng của Khổng Giáo nhÆ° Tam cÆ°Æ¡ng ngÅ© thÆ°á»ng, Tam tòng tứ đức, Tu thân tÃch đức, thấy sao mà xa lạ. Giá»›i trẻ thá»i nay không còn chú ý nhiá»u đến sá»± rèn luyện vá» nhân cách và đạo đức nhÆ°: Công, dung, ngôn, hạnh. Bóng tối sá»± dữ cứ đẩy lui con ngÆ°á»i và o cuá»™c sống hưởng thụ. Con ngÆ°á»i bị vòng quay xã há»™i cuốn hút theo chiá»u. Văn minh kỹ thuáºt góp phần đẩy con ngÆ°á»i Ä‘i xa hÆ¡n và o sá»± chạy Ä‘ua không ngừng. Cái xấu, cái tốt khó có thể phân biệt. Hình nhÆ° cái tốt nó Ä‘i theo vá»›i cái tôi thÃch. Cái tôi thÃch và tôi muốn, là tôi thá»±c hiện đúng. Tôi không muốn ngÆ°á»i khác phải dạy Ä‘á»i hay chỉ dẫn, ngay cả cha mẹ và thầy cô. Äây là cuá»™c Ä‘á»i của tôi mà !
Nếu quan sát, chúng ta sẽ nháºn ra ngay những ảnh hưởng của truyá»n thông rất lá»›n. Những phÆ°Æ¡ng tiện truyá»n tin hằng ngay qua sách báo, phim ảnh, truyá»n hình, báo Ä‘Ã i, talk show…hay qua kỹ thuáºt cao nhÆ° cellphone, itunes, iphone, ipod và ipad. Chúng ta đã đầu tÆ° quá nhiá»u thá»i giá» và o những phÆ°Æ¡ng tiện và dụng cụ kỹ thuáºt tân tiến nà y. Tình ngÆ°á»i bị đánh cắp. Ngồi bên nhau đấy, nhÆ°ng má»—i ngÆ°á»i má»™t theo má»™t trò chÆ¡i và má»™t ý thÃch khác nhau. Nguồn kiến thức nÆ¡i các trang mạng tháºt dồi dà o và đa dạng. Có những kiến thức rất bổ Ãch mà chúng ta cần há»c há»i và trau dồi, nhÆ°ng cÅ©ng không tránh khá»i những loại văn hóa đồi trụy và tÆ° tưởng đầu Ä‘á»™c. Thánh Phaolô nháºn ra sá»± song hà nh của sá»± thiện và sá»± ác: Bởi đó tôi khám phá ra luáºt nà y: khi tôi muốn là m sá»± thiện thì lại thấy sá»± ác xuất hiện ngay (x. Rm 7,21).
Cái gì sẽ giúp chúng ta nháºn định và chá»n lá»±a cho đúng. Chúng ta có thể dá»±a và o tiếng nói lÆ°Æ¡ng tâm, nhÆ°ng nếu lÆ°Æ¡ng tâm chúng ta bị ô nhiá»…m và trì Ä‘á»™n, là m sao chúng ta có thể sáng suốt để quyết định?
Có muôn và n loại cá» lùng từ từ được gieo và o lòng ngÆ°á»i má»i nÆ¡i và má»i thá»i. Qua các cá»a ngõ giác quan nhÆ° cảm giác, thÃnh giác và thị giác, chúng ta nhìn thấy biết bao hình ảnh, sá»± cố và nghe được biết bao tin tức, chuyện trong nhà ngoà i ngõ và chuyện ba xu. Tất cả những sản phẩm xô bồ và ng thau lẫn lá»™n nhÆ° mẻ cá vừa bắt được, chúng ta để chúng tá»± do xâm nháºp và o trong đáy tâm hồn của chúng ta. Nhiá»u khi chúng ta không có giỠđể loại bá» và chá»n lá»±a cái tốt khá»i cái xấu. Chúng ta đón nháºn biết bao nhiêu những hình ảnh bạo lá»±c, chém giết, chết chóc, trả thù, trá»™m cÆ°á»›p, hãm hiếp, gian xảo, khêu gợi lõa lồ, dục tình, hút sách, những lá»i thô tục, báng bổ, xỉ vả, gian dối…Äiá»u tốt bon chen vá»›i Ä‘iá»u xấu. Tá»™i lá»—i chen lẫn vá»›i nhân đức. Sá»± sai trái chung vai sát cánh vá»›i sá»± tháºt. Chúng cứ tá»± nhiên đồng hà nh bên nhau. Thánh Matthêô ghi chú giải thÃch: Chủ nhà đáp: ''''Không được, kẻo khi nhổ cá» lùng, các anh lại nhổ luôn cả lúa chăng (Mt.13,29).
Là m sao chúng ta có thể nhổ bá» và dứt khoát vá»›i các thói hÆ° táºt xấu? Chúng ta sẽ rất dá»… dà ng bị ô nhiá»…m bởi môi trÆ°á»ng sống. Vì gần má»±c thì Ä‘en, gần đèn thị rạng. Chúng ta phải biết chá»n bạn mà chÆ¡i, chá»n bà i mà đá»c và chá»n Ä‘iá»u tốt mà là m.
Sá»± giằng co giữa thiện và ác sẽ không ngừng nghỉ. Sá»± phấn đấu để vÆ°Æ¡n lên luôn là má»™t thúc bách khẩn thiết. Thân xác và ước muốn của con ngÆ°á»i cứ bị kéo lôi và o con Ä‘Æ°á»ng thênh thang rá»™ng rãi. Xác thân muốn thá»a mãn má»i Æ°á»›c mÆ¡ và khao khát cứ nổi dáºy đòi được đáp ứng. Thánh Phaolô đã chia sẻ kinh nghiệm: “Sá»± thiện tôi muốn thì tôi không là m, nhÆ°ng sá»± ác tôi không muốn, tôi lại cứ là m†(Rm 7,19).
NhÆ° thế, thiện và ác cứ song hà nh nhÆ° cánh đồng lúa chen lẫn cá» lùng. ChÃnh Chúa Giêsu không muốn cho thợ nhổ cá» lùng ngay. NhÆ° váºy, thói xấu ở Ä‘á»i cÅ©ng cần có, để nhÆ° lá»a thá» và ng, gian nan thỠđức. Chúa không cất chúng ta ra khá»i thế gian. Cạm bẫy tá»™i lá»—i vẫn có đó, nhÆ°ng Chúa dạy chúng ta hãy cầu nguyện: “Xin đừng để chúng con sa chÆ°á»›c cám dá»— nhÆ°ng cứu chúng con cho khá»i sá»± dữ.†Có nghÄ©a là chúng ta phải phấn đấu không ngừng để thắng các chÆ°á»›c cám dá»— của ma quá»·. Chúa Giêsu dùng dụ ngôn để chỉ dáºy: Hãy cứ để cả hai má»c lên cho đến mùa gặt. Và đến mùa, ta sẽ dặn thợ gặt: "Các anh hãy nhổ cá» lùng trÆ°á»›c, rồi bó lại từng bó mà đốt Ä‘i, sau má»›i thu lúa lại chất và o lẫm cho ta" (Mt 13,30).
Chúng ta cần há»c há»i đạo lý và trau dồi nhân đức để không bị những đám cá» lùng phát triển um tùm lấn át. Sá»± tháºt mà nói, căn bản giáo lý của chúng ta quả tháºt là qúa khiêm nhÆ°á»ng so vá»›i kho tà ng hiểu biết vá» khoa há»c, xã há»™i và cuá»™c sống. Chúng ta tá»± vấn xem sá»± há»c há»i vá» Kinh Thánh, hiểu biết vá» Giáo Lý và sá»± nhuần nhuyá»…n vá» giáo huấn của Giáo Há»™i được bao nhiêu. Là ngÆ°á»i công giáo, cÆ¡ may má»—i tuần má»™t lần khi tham dá»± thánh lá»…, chúng ta được nghe lá»i Chúa, bà i giảng và kinh nguyện, đó là số vốn liếng hạt giống lãnh há»™i được. Có má»™t số trong chúng ta còn bị thiệt thòi vì khả năng ngôn ngữ và văn hóa giá»›i hạn, mà phải tham dá»± các buổi phụng vụ bằng tiếng ngoại quốc. Suốt tuần, chúng ta chẳng có giỠđể há»c há»i, nghiên cứu hay tìm hiểu lẽ đạo, chúng ta sẽ dá»… dà ng bị cá» lùng trần thế lấn át và bao trùm.
Mang danh Kitô hữu, mà trong lòng chúng ta đầy áp cá» lùng. Äối diện vá»›i cuá»™c sống, chúng ta dá»±a trên những kiến thức đã bị tục hóa để phân tÃch, phán Ä‘oán và chá»n lá»±a. Chúng ta nghÄ© rằng những chá»n lá»±a đó là đúng và thÃch hợp, nhÆ°ng sá»± tháºt nà y chỉ là chủ quan. Thánh Phaolô nhắc nhở: “Váºy tháºt ra không còn phải là chÃnh tôi là m Ä‘iá»u đó, nhÆ°ng là tá»™i vẫn ở trong tôi†(Rm 7,17).
Chúng ta hãy rà soát lại thá»a ruá»™ng tâm hồn của mình. Hạt giống tốt được gieo và o cung lòng, nhÆ°ng có hạt đã rÆ¡i và o bụi gai, có hạt rÆ¡i bên vệ Ä‘Æ°á»ng, có hạt rÆ¡i trên đá sá»i và có số Ãt hạt rÆ¡i và o vùng đất tốt Ä‘ang chá» ngà y để sinh hoa kết trái. Trong khi hạt giống cá» lùng được gieo vãi trà n lan, được ấp ủ canh chừng, phát triển xanh tÆ°Æ¡i chen lấn và là m hạt giống tốt bị ngá»™t ngạt.
Chúng ta không thể nhổ hết cá» lùng chung quanh, nhÆ°ng chúng ta cần vun xá»›i cho hạt giống tốt lá»i Chúa để có thể sinh hoa trái.
Äiá»u quan trá»ng là hạt giống đức tin của chúng ta không thể bị vùi tắt, mà phải luôn cháy sáng trong đêm tối. Chúng ta phải phấn đấu và giữ đức tin cho đến cùng nhÆ° thánh Phaôlô dạy: “Tôi đã đấu trong cuá»™c thi đấu cao đẹp, đã chạy hết chặng Ä‘Æ°á»ng, đã giữ vững niá»m tin†(2 Tm 4,7). Dù có phải bÆ°á»›c Ä‘i trong đêm tối, chúng ta không lo mắc nạn vì Chúa ở cùng chúng ta.
Má»—i ngÆ°á»i hãy chu toà n Æ¡n gá»i và chức vụ của mình để nhắm đến cùng Ä‘Ãch. Chúng ta không nên trì hoãn hay bá» cuá»™c dá»c Ä‘Æ°á»ng. Dù hà nh trình có gian nan, cuá»™c sống có Ä‘au thÆ°Æ¡ng và niá»m tin có chao đảo, chúng ta cứ nhắm Ä‘Ãch mà hÆ°á»›ng tá»›i. Chúa Giêsu hứa ban phần thưởng cho những ai trung tÃn tá»›i cùng. Sau cuá»™c lữ hà nh chạy Ä‘ua trong niá»m tin, thánh Phaolô đã tâm sá»±: “GiỠđây tôi chỉ còn đợi vòng hoa dà nh cho ngÆ°á»i công chÃnh; Chúa là vị Thẩm Phán chà công sẽ trao phần thưởng đó cho tôi trong Ngà y ấy, và không phải chỉ cho tôi, nhÆ°ng còn cho tất cả những ai hết tình mong đợi NgÆ°á»i xuất hiện†(2 Tm 4,8). [Mục Lục]
XÆ°a nay con ngÆ°á»i thÆ°á»ng hay bị cám dá»— nhìn phân chia Ä‘á»i sống trong xã há»™i cách Ä‘Æ¡n giản ra là m hai ranh giá»›i: trắng và đen, tốt và xấu... Căn cứ theo đó mà xét định phê phán.
NhÆ°ng trong thá»±c tế Ä‘á»i sống đâu có Ä‘Æ¡n giản nhÆ° thế.
Thá»±c tế Ä‘á»i sống con ngÆ°á»i không chỉ có hai lằn ranh nhÆ° ta nghÄ© tưởng trắng và đen, tốt và xấu. NhÆ°ng còn có lằn ranh ở giữa, ở tầng trên hay ở bên dÆ°á»›i những yêu tố đó nữa. Những lằn ranh nà y ẩn hiện khó nháºn ra, và lại thÆ°á»ng ăn sâu ảnh hưởng trong Ä‘á»i sống nhiá»u hÆ¡n, dù là đá»i sống cá nhân má»™t ai, hay Ä‘á»i sống chung cá»™ng Ä‘oà n xã há»™i, tôn giáo.
Äó là những bá» không hẳn là tối Ä‘en, cÅ©ng không hẳn là sáng tá». Chúng nhÆ° bóng rợp của má»™t tà n cây ngả đổ xuống trên Ä‘Æ°á»ng che khuất ánh sáng mặt trá»i má»™t bên. Thông thÆ°á»ng trong Ä‘á»i sống cây cà ng cao, cà ng ráºm rạp nhiá»u cà nh lá, bóng rợp của nó đổ ngả xuống cà ng lan rá»™ng, nhÆ° ngạn ngữ có câu: Cây cao bóng cả!
Hình ảnh nà y Chúa Giêsu dùng trong bà i giảng nói vá» NÆ°á»›c Trá»i: trên đồng lúa có cả cây lúa cùng cá» hoang dại cùng má»c bên nhau, nhÆ° trong cánh đồng thá»±c tế Ä‘á»i sống có sá»± tốt và sá»± xấu cùng nẩy sinh song hà nh nÆ¡i má»—i ngÆ°á»i.
Nếu ngÆ°á»i là m ruá»™ng vÆ°á»n khi vừa phát hiện ra cá» dại hoang má»c lên, mà vá»™i nhổ hay cắt cá» Ä‘i, thì vô tình là m cho cây lúa, cây giống tốt nằm sát bên cạnh cÅ©ng bị báºt rá»…, bị Ä‘á»™ng, hay bị cắt ngá»n theo. NhÆ° thế sá»± sống tÃch cá»±c cÅ©ng bị chặn đứng thiệt hại.
Cung cách sống kinh nghiệm của ngÆ°á»i là m ruá»™ng là kiên nhẫn chá» cho cá» dại cùng cây lúa má»c lên cứng cáp, lúc đó sẽ dá»… phân biệt hÆ¡n và lúc nhổ cá» dại, cây lúa đã bén rá»… sâu Ãt bị ảnh hưởng giao Ä‘á»™ng là m lung lay gốc rá»….
Vá»›i Ä‘á»i sống con ngÆ°á»i cÅ©ng tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° thế, nÆ¡i má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u có mầm sống sá»± tốt là nh. Sá»± xấu, sá»± dữ nẩy sinh trong Ä‘á»i sống là điá»u cần phải ngăn chặn xa tránh. NhÆ°ng không vì thế mà phải phá đổ hoà n toà n bức tượng khi thấy má»™t dấu vết hòn sá»i đá nà o lẫn trong bức tượng.
Vá»›i Ä‘á»i sống tinh thần con ngÆ°á»i, ngà y hôm nay có thể là chÆ°a tốt. NhÆ°ng ngà y mai có thể sẽ trở nên tốt. Äá»i sống con ngÆ°á»i cần luáºt lệ, cần ká»· luáºt, chÃnh những Ä‘iá»u nà y giúp nhắc nhá»› con ngÆ°á»i trở nên công chÃnh tốt là nh.
Cha mẹ nà o cÅ©ng Ä‘á»u mong muốn con cháu mình sống nên ngÆ°á»i tốt. NhÆ°ng rất nhiá»u khi thá»±c tế Ä‘á»i sống của há» lại có những giai Ä‘oạn, những khúc quanh không nhÆ° thế. Và đâu có cha mẹ nà o, vì thế, mà chối bá» con cháu mình đâu. Trái lại há» tá» tấm lòng bao dung kiên nhẫn chỠđợi con cái mình sẽ có ngà y thay đổi nếp sống trở nên là nh mạnh tốt đẹp.
Lòng kiên nhẫn là má»™t nhân đức bác ái. Nhân đức nà y thể hiện tấm lòng đạo đức kÃnh trá»ng Thiên Chúa, Äấng là nguồn Ä‘á»i sống, cùng là lòng đạo đức tình ngÆ°á»i vá»›i nhau.
Lòng kiên nhẫn cÅ©ng là ân đức khôn ngoan Äức Chúa Thánh Thần ban xuống tâm hồn má»—i tÃn hữu ngà y lãnh nháºn Bà TÃch Thêm Sức.
Trong Ä‘á»i sống, dù sá»± dữ nhiá»u khi lấn lÆ°á»›t sá»± tốt là nh ngay chÃnh. NhÆ°ng Thiên Chúa, Äấng tạo dá»±ng, cùng gìn giữ hÆ°á»›ng dẫn Ä‘á»i sống con ngÆ°á»i luôn kiên nhẫn chỠđợi, ban Æ¡n trợ giúp há» trở vá» con Ä‘Æ°á»ng sống tốt là nh, con Ä‘Æ°á»ng mang lại hoa trái sá»± sống. [Mục Lục]
(Bà i giảng cho Thiếu Nhi)
Các con thiếu nhi thương mến,
Ai trong các con nhá»› Tin mừng Chúa nháºt tuần trÆ°á»›c, Chúa Giêsu đã dạy chúng ta qua dụ ngôn gì? Äó là dụ ngôn ngÆ°á»i gieo giống. ChÃnh Chúa Giêsu là ngÆ°á»i gieo giống, hạt giống chÃnh là Lá»i Chúa và tâm hồn má»—i chúng ta là những thá»a đất. Nếu chúng ta biết chăm chú lắng nghe lá»i Chúa và thi hà nh thì kết quả sẽ sinh gấp trăm hạt.
Các con thương,
Tiếp nối lá»i giảng dạy bằng các dụ ngôn, hôm nay Chúa Giêsu dùng dụ ngôn nà o để dạy chúng ta? – Câu chuyện tuần nà y là dụ ngôn lúa tốt và cá» lùng; hạt cải và nắm men.
Trong dụ ngôn lúa tốt và cá» lùng, các con cho cha biết ai là ngÆ°á»i gieo giống? - NgÆ°á»i Ä‘i gieo giống tốt là Thiên Chúa.
Hạt giống là ai? - Hạt giống là ngÆ°á»i ta, là con ngÆ°á»i, là con cái Chúa.
Thá»a ruá»™ng là gì? -Thá»a ruá»™ng là thế gian, là nÆ¡i sinh sống, là m việc, phục vụ.
Cá» lùng là ai? - Cá» lùng là ngÆ°á»i xấu, kẻ dữ.
Còn mùa gặt nghÄ©a là gì? - Mùa gặt là ngà y chết hay ngà y táºn thế, thợ gặt là các thiên thần, lúa tốt thì được thu và o kho lẫm, tức là những ngÆ°á»i tốt là nh, công chÃnh, thánh thiện thì được thưởng, còn cá» lùng là những ngÆ°á»i xấu, kẻ dữ thì bị tống và o há»a ngục.
Các con thấy thái Ä‘á»™ của các đầy tá»› trong dụ ngôn nhÆ° thế nà o? - Muốn tiêu diệt kẻ xấu, muốn nhổ hết cá» lùng ra khá»i lúa tốt: “ThÆ°a ông, ông có muốn chúng tôi cắt hết cá» lùng ngay bây giá» không?â€. HÆ¡n má»™t lần, các con cÅ©ng có thái Ä‘á»™ tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° thế khi thấy ngÆ°á»i khác không tốt: “Lạy Chúa, xin Chúa hãy phạt nhãn tiá»n những kẻ xấu…â€.
Thái Ä‘á»™ ấy không thể chấp nháºn được vì quyá»n xét xá» cuối cùng là của Thiên Chúa chứ không phải của chúng ta. NgÆ°á»i không muốn má»™t ai trong chúng ta phải hÆ° mất. Chúa Giêsu đã nói: “Ta không đến để kêu gá»i ngÆ°á»i công chÃnh nhÆ°ng kêu gá»i ngÆ°á»i tá»™i lá»—iâ€. Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng con ngÆ°á»i, và không quên sót má»™t ai, cho dù há» là những tá»™i nhân. Ngà i chá» há» có lòng sám hối để được ngÆ°á»i tha thứ.
Nếu Thiên Chúa cháºm chạp trong việc chống lại tá»™i lá»—i, là để chúng ta có thá»i gian mà sám hối ăn năng. NhÆ°ng con ngÆ°á»i thÆ°á»ng hay phạm lá»—i lầm, sa ngã vì quá»· dữ luôn tìm cách gieo cá» dại và o tâm hồn má»—i ngÆ°á»i. Váºy nếu chúng ta yếu Ä‘uối lầm lá»—i, thì Ngà i sẽ ban cho chúng ta sức mạnh để ta can đảm chổi dáºy sau những lần vấp ngã. Chúa Æ°á»›c mong Ä‘á»i sống chúng ta hãy là những hạt cải, là men là m dáºy lên tình yêu con ngÆ°á»i.
Chúa khoan dung Ä‘á»™ lượng vá»›i chúng ta, lẽ nà o chúng ta lại thiếu nhân háºu, khoan dung vá»›i kẻ tá»™i lá»—i? Chúa đã yêu thÆ°Æ¡ng chúng ta, lẽ nà o chúng ta không dùng tình yêu của NgÆ°á»i mà hoán cải anh chị em mình?
Các con có nhá»› trÆ°á»ng hợp ngÆ°á»i trá»™m là nh không? - Trong khoảnh khắc cuối cùng của cuá»™c Ä‘á»i còn lại chÃnh là thá»i Ä‘iểm anh ta đón nháºn Æ¡n cứu Ä‘á»™ của Chúa; hay là trÆ°á»ng hợp của Âugustinô, má»™t thanh niên ăn chÆ¡i trác táng lại trở thà nh ngÆ°á»i phục vụ Giáo há»™i cách tÃch cá»±c nhất và đã nên thánh…
Váºy ta phải có thái Ä‘á»™ nà o trong thá»i hiện tại?
- Chúa Giêsu mong muốn các con ná»— lá»±c và bá»n bÄ© trong việc đạo đức và há»c táºp. Vấn Ä‘á» không phải là ngồi đó mà than trách cánh đồng nhiá»u cá» lùng quá. Hãy sống Lá»i Chúa bằng hà nh Ä‘á»™ng của mình. Những vất vả trong việc đạo đức và há»c táºp hôm nay sẽ trổ sinh hoa trái tốt là nh cho ngà y mai.
- Giúp bạn mình khi thấy há» sai lá»—i, tạo cÆ¡ há»™i cho há» sá»a đổi Ä‘á»i sống…
- Luôn ý nhá»› rằng má»—i khi các con là m việc là nh, chÃnh lúc các con vượt khó, chuyên chăm há»c táºp là khi các con cùng Chúa gieo vãi những hạt giống tốt trong thế gian nà y.
- Sá»± nhẫn nại của ông chủ ruá»™ng trong Tin mừng hôm nay là gÆ°Æ¡ng mẫu cho chúng ta. Chúa má»i gá»i chúng ta sống khiêm tốn và nhân háºu đặc biệt là kiên nhẫn trÆ°á»›c má»i ngÆ°á»i. Chỉ có má»™t đồng ruá»™ng cần thiết để nhổ ngay cá» lùng, đó là từ chÃnh lòng của mình, bằng cách từ bá» tình xấu má»—i ngà y, và không ngừng ná»— lá»±c sống tốt má»—i ngà y!
Nguyện chúc các con luôn là những hạt giống tốt của Chúa và Giáo hội hôm nay và ngà y mai. [Mục Lục]
Phụng Vụ Lá»i Chúa Chúa Nháºt nà y, đặc biệt bà i Ä‘á»c I và Tin Mừng, má»i gá»i chúng ta gẫm suy vá» việc Thiên Chúa kiên nhẫn đối vá»›i những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i.
Chúng ta tiếp tục Ä‘á»c chÆ°Æ¡ng 13 Tin Mừng Mátthêu: ba dụ ngôn vá» cá» lùng, hạt giống và men trong bá»™t gợi lên sá»± phát triển của NÆ°á»›c Trá»i.
1. Dụ ngôn cỠlùng:
Dụ ngôn cá» lùng là dụ ngôn là m các môn đệ rối trà nhất; đây là dụ ngôn duy nhất mà há» há»i Äức Giêsu. Quả tháºt, dụ ngôn nà y đặt ra má»™t vấn Ä‘á» nghiêm trá»ng: cuá»™c sống chung của Cái Thiện và Cái Ãc, ở giữa lòng công trình của Thiên Chúa.
Các ngôn sứ định vị ká»· nguyên Mê-si-a và ká»· nguyên cánh chung và o cùng má»™t viá»…n cảnh, cả hai được trá»™n lẫn dÆ°á»›i những từ ngữ “Ngà y của Chúa†hay “Ngà y Chung Thẩmâ€. Thánh Gioan Tẩy Giả được nuôi dưỡng bởi niá»m hy vá»ng nà y: Äấng Mê-si-a sẽ là vị Thẩm Phán, Ngà i sẽ chá»n lá»±a sà n lá»c: “Tay cầm cái nia, NgÆ°á»i sẽ rê sạch lúa trong sân: thóc mẩy thì thu và o kho lẫm, còn thóc lép thì bá» và o lá»a không há» tắt mà đốt Ä‘i†(Mt 3: 12; Lc 9: 52-55). Thế mà Äức Giêsu đã không đến để thu hoạch, Ngà i đến để gieo giống. ChÃnh bằng hình ảnh ngÆ°á»i gieo giống mà Ngà i diá»…n tả sứ mạng của mình.
Dụ ngôn cá» lùng cho hiểu rằng ông chủ ruá»™ng có má»™t kẻ thù bà nhiệm, hắn hà nh Ä‘á»™ng lén lút ban đêm nhÆ° má»™t ngÆ°á»i có quyá»n năng giá»›i hạn. Ông chủ không há» xao Ä‘á»™ng; ông bình thản chỠđợi thá»i vụ; ông biết rằng ông sẽ có lá»i phán quyết sau cùng. Cá» lùng sẽ không ngăn cản được vụ mùa bá»™i thu: công trình của Thiên Chúa sẽ không bao giá» thất bại cả.
Nếu cây lúa và cá» lùng trá»™n lẫn và o nhau đến mức không thể phân biệt được, đó không phải là dấu chỉ cho thấy rằng cá» lùng ở trong lòng quân vô đạo sao? Tháºt ra, khó mà phân biệt rạch ròi giữa “ngÆ°á»i tốt†và “kẻ xấuâ€. Không ai hoà n toà n xấu, cÅ©ng nhÆ° không ai hoà n toà n tốt vá» má»i mặt cả.
Thiên Chúa chỠđợi; Ngà i chỠđợi má»—i ngÆ°á»i phô bà y hết khả năng của mình; có thể có những ngÆ°á»i thợ của giá» sau cùng…Thá»i gian của Thiên Chúa chÆ°a chấm dứt và những kỳ hạn của Ngà i là những trì hoãn vì lòng xót thÆ°Æ¡ng.
2. Dụ ngôn hạt cải:
“NÆ°á»›c Trá»i cÅ©ng giống nhÆ° chuyện hạt cải ngÆ°á»i ná» lấy gieo trong ruá»™ng mìnhâ€. Hạt cải là má»™t hạt giống nhá» bé nhất trong các loại giống. Xét theo lý, từ hạt giống nhá» bé ấy sinh ra má»™t cây nhá» theo má»™t kÃch thÆ°á»›c chừng má»±c nà o đó. Ấy váºy, Chúa Giêsu miêu tả má»™t sá»± phát triển thần kỳ: cây nhá» trở thà nh má»™t cây lá»›n đến ná»—i chim trá»i đến là m tổ trên cà nh được. Sá»± tăng trưởng NÆ°á»›c Trá»i rồi sẽ cÅ©ng nhÆ° váºy đó.
Lối phóng dụ của Äức Giêsu chứa Ä‘á»±ng má»™t ám chỉ Kinh Thánh rõ rà ng. Các ngôn sứ đã biểu tượng quyá»n năng của các đế quốc ngoại giáo (Ai-cáºp, Ba-by-lon) bằng hình ảnh vá» má»™t cây hÆ°Æ¡ng bá, thân cao lá»›n hÆ¡n má»i cây trong cánh đồng, đâm chồi nẩy lá»™c, cà nh lá vÆ°Æ¡n rá»™ng. Trên cà nh, má»i giống chim trá»i đến là m tổ, dÆ°á»›i bóng mát của nó, má»i dã thú sinh sôi nẩy nở và vô số dân tá»™c đến láºp cÆ° (Ed 31, 1-13).
Êdêkien gợi ra tÆ°Æ¡ng lai của Giêrusalem theo cùng má»™t cách nhÆ° váºy. Äức Chúa ngắt má»™t chồi non trên ngá»n cây hÆ°Æ¡ng bá Ä‘em vá» trồng trên núi Israel. Chồi non nà y trở thà nh má»™t cây hÆ°Æ¡ng bá tuyệt diệu, nÆ¡i ẩn náu của đủ loà i chim muôn (Ed 17). Bản văn Ê-dê-ki-en nà y là má»™t trong những bản văn thiết láºp niá»m hy vá»ng vá» quyá»n thống trị của dân Chúa chá»n.
Äức Giêsu cÅ©ng rất ý tứ khi lấy lại những hình ảnh tá»± hà o tá»± phụ nà y. Má»™t cây cải không thể đánh thức trong tâm trà khán thÃnh giả của Ngà i bất kỳ háºu ý nà o vá» quyá»n lá»±c trần thế. Má»™t lần nữa, Äức Giêsu bà y tá» chủ nghÄ©a phi chÃnh trị của sứ Ä‘iệp Ngà i. Vóc dáng biểu tượng của cây cải là má»™t sá»± so sánh thuá»™c tráºt tá»± tinh thần: vóc dáng nà y nhấn mạnh sá»± tÆ°Æ¡ng phản giữa khởi đầu bé nhá» của NÆ°á»›c Trá»i và sá»± phát triển phi thÆ°á»ng của nó.
3. Dụ ngôn men trong bột:
Dụ ngôn men trong bá»™t Ä‘Æ°a ra má»™t bà i há»c tÆ°Æ¡ng tá»± vá»›i dụ ngôn hạt cải trên. Không gì nhá» bé và ẩn kÃn hÆ¡n nắm men, tuy nhiên nó đã là m dáºy lên cả đống bá»™t. Công việc âm thầm, tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° sá»± tăng trưởng của má»™t cây, nhÆ°ng thà nh quả của nó thì đáng kinh ngạc.
NÆ°á»›c Trá»i cÅ©ng nhÆ° váºy. Bị vùi sâu trong đống bá»™t nhân loại, NÆ°á»›c Trá»i sẽ âm thầm biến đổi đống bá»™t nhân loại nà y dần dần cho đến ngà y táºn thế. Äức Giêsu không là má»™t nhà cách mạng: Ngà i không tìm kiếm má»™t thà nh quả bất ngá» và ngoạn mục; vÆ°Æ¡ng quốc của Ngà i khởi Ä‘i từ những bÆ°á»›c khởi đầu khiêm tốn và rồi âm thầm phát triển mà không ai hay biết, nhÆ°ng má»™t cách sâu xa trong nhân loại được đổi má»›i.
Ở nÆ¡i Ä‘oạn văn nà y, chúng ta ghi nháºn đây là trÆ°á»ng hợp duy nhất trong các sách Tin Mừng ở đó men được nhắm đến má»™t cách tÃch cá»±c. Ở những nÆ¡i khác, kể cả các thÆ° của thánh Phaolô, men là hình ảnh vá» việc dáºy men, tức là sá»± suy đồi hÆ° há»ng, thế nên men bị loại trừ khá»i những ngà y lá»… Vượt Qua.
4. Äức Giêsu giảng dạy đám đông bằng dụ ngôn:
NhÆ° trÆ°á»›c đây, Chúa Giêsu giảng dạy đám đông chỉ bằng dụ ngôn: “Tất cả các Ä‘iá»u ấy, Äức Giêsu dùng dụ ngôn mà nói vá»›i đám đông; và Ngà i không nói gì vá»›i há» mà không dùng dụ ngônâ€. Thánh Mátthêu viện dẫn sá»± kiện nà y bằng cách trÃch dẫn Tv 78. Thánh vịnh gia nà y loan báo rằng ông sẽ giải mã những Ä‘iá»u bà nhiệm của thá»i quá khứ qua lịch sá» Israel. CÅ©ng váºy, tác giả Tin Mừng muốn nói rằng Chúa Giêsu đã dùng dụ ngôn để vén mở những Ä‘iá»u bà ẩn của NÆ°á»›c Trá»i.
5. Äức Giêsu giải thÃch cho các môn đệ:
NhÆ°ng lối nói dụ ngôn nà y các môn đệ của Ngà i xem ra không nắm bắt được, vì thế khi trở vá» nhà , há» xin Chúa Giêsu giải thÃch cho há». Câu há»i của há» nhắm đến dụ ngôn cá» lùng trong ruá»™ng, dụ ngôn nà y là m há» bối rối: “Xin Thầy giải nghÄ©a dụ ngôn cá» lùng trong ruá»™ng cho chúng conâ€.
Äức Giêsu giúp cho há» hiểu rằng tất cả lịch sá» nhân loại sẽ diá»…n tiến cho đến táºn thế, theo đó nhân loại sẽ phải chấp nháºn sống chung vá»›i những “con cái Ãc Thầnâ€, những kẻ tìm cách bóp nghẹt vụ mùa. Sá»± chá»n lá»c phân định ngÆ°á»i là nh kẻ ác sẽ được thá»±c hiện và o mùa gặt.
“Thợ gặt là các thiên thầnâ€. Việc các thiên thần được gán cho vai trò thợ gặt và o ngà y táºn thế đến từ các ngôn sứ, nhÆ°ng nhất là các sách khải huyá»n. Sách Khải Huyá»n của thánh Gioan lấy lại Ä‘á» tà i nà y (Kh 15, 17-19).
6. Nước của Chúa Cha:
Äiá»u gợi lên sau cùng rất đáng chú ý. Và o ngà y táºn thế, “má»i kẻ là m gÆ°Æ¡ng mù gÆ°Æ¡ng xấu và má»i kẻ là m Ä‘iá»u gian ác†sẽ bị quăng và o lò lá»a, trong khi những ngÆ°á»i công chÃnh “sẽ chói lá»i nhÆ° mặt trá»i, trong NÆ°á»›c của Cha há»â€.
Triá»u đại của Chúa Con là thá»i kỳ cứu Ä‘á»™ nhân loại. Và o ngà y táºn thế, Chúa Giêsu trao vÆ°Æ¡ng quyá»n lại cho Cha Ngà i. Trong thÆ° thứ nhất gởi cho các tÃn hữu Cô-rin-tô, thánh Phaolô phác há»a cùng má»™t viá»…n cảnh hùng vÄ© nhÆ° váºy: “Sau đó má»i sá»± Ä‘iá»u hoà n tất, khi NgÆ°á»i đã tiêu diệt hết má»i quản thần, má»i quyá»n thần và má»i dÅ©ng thần, rồi trao vÆ°Æ¡ng quyá»n lại cho Thiên Chúa là Cha. Tháºt váºy, Äức Giêsu phải nắm vÆ°Æ¡ng quyá»n cho đến khi Thiên Chúa đặt má»i thù địch dÆ°á»›i chân Ngà i†(1Cr 15, 24-25). [Mục Lục]
Bà i Tin Mừng kể lại ba dụ ngôn của Chúa Giêsu: dụ ngôn cá» lùng, dụ ngôn hạt cải và dụ ngôn nắm men. Cả ba dụ ngôn nà y Ä‘á»u có ý nghÄ©a rất hay và dạy chúng ta những bà i há»c rất hữu Ãch. Ở đây ta chỉ tìm hiểu má»™t dụ ngôn cá» lùng thôi.
TrÆ°á»›c hết, chúng ta hãy hình dung lại câu chuyện cá» lùng và cây lúa: có má»™t ngÆ°á»i chủ ruá»™ng kia Ä‘i gieo lúa trong ruá»™ng mình. Chiá»u đến, ông trở vá» nhà , mệt nhá»c nhÆ°ng vui vì đã hoà n tất công việc. Ông và cả gia đình có thể yên tâm nghỉ ngÆ¡i, chỠđợi lúa má»c lên. NhÆ°ng có má»™t ngÆ°á»i hà ng xóm ma giáo, xấu bụng. NgÆ°á»i nà y đã từ lâu ghen tỵ vá»›i ông khi thấy trang trại của ông cà ng ngà y cà ng rá»™ng lá»›n, trù phú. Anh ghen tỵ và không ngừng tìm mÆ°u kế để hại ông, nên khi thấy ông gieo mạ, anh nảy ra ý định gieo hạt cá» lùng và o ruá»™ng của ông để phá hoại. Không lâu sau đó, ý định gian ác kia được anh Ä‘em ra thi hà nh. Và o má»™t đêm tối, khi má»i ngÆ°á»i Ä‘ang ngủ say, anh mò ra ruá»™ng, vá»™i và ng gieo hạt cá» lùng và o trong ruá»™ng của ông chủ kia, rồi nhanh nhẹn tẩu thoát, không ai nhìn thấy.
Kết quả, khi lúa má»c lên thì cá» lùng cÅ©ng xuất hiện. Tôi tá»› của ông chủ đã sá»›m phát hiện ra Ä‘iá»u nà y và đỠnghị vá»›i ông cho há» Ä‘i nhổ cá» lùng, nhÆ°ng ông bảo há» hãy chỠđến mùa gặt. Tại sao ông chủ không cho nhổ cá» lùng ngay? Chúng ta biết: cá» lùng là má»™t thứ cá» dại, giống hệt nhÆ° cây lúa. NgÆ°á»i nông dân khó mà phân biệt được lúa và cá» lùng khi chúng còn non và chÆ°a đâm bông. NhÆ°ng khi lúa đã đâm bông rồi, thì má»™t em bé thiếu kinh nghiệm, cÅ©ng phân biệt được đâu là cây lúa, đâu là cá» lùng. Cá» lùng thÆ°á»ng má»c khi lúa đã lá»›n, nhÆ°ng lại giá»— và chÃn sá»›m hÆ¡n lúa, thà nh thỠđó là cái phiá»n cho nhà nông: không biết nhổ lúc nà o cho tiện. Nhổ lúc còn non thì e nhổ lầm cả lúa, vì nó rất giống cây lúa. Không những thế, rá»… cá» lùng thÆ°á»ng má»c chằng chịt quấn bó và o rá»… lúa, nên nếu nhổ cá» cÅ©ng có thể kéo luôn cả lúa lên. Mà nếu nhÆ° để đến ngà y mùa, thì nó ăn hại hoa mà u của lúa. NhÆ°ng dù sao thì cÅ©ng phải chấp nháºn má»™t giải pháp nà o tÆ°Æ¡ng đối bá»›t hại hÆ¡n, nhÆ° ông chủ trong dụ ngôn đã là m, là chá» tá»›i ngà y mùa, gặt cả hai má»™t tráºt. NhÆ° thế, chúng ta thấy cá» lùng là thứ cá» dại có hại cho lúa và là kẻ thù của nhà nông.
Dụ ngôn nà y có ý nghÄ©a thế nà o? ChÃnh Chúa Giêsu đã giải thÃch: ngÆ°á»i gieo giống tốt là chÃnh Thiên Chúa. Thiên Chúa luôn luôn tốt là nh, vì bản tÃnh Ngà i là chân thiện mỹ, má»i váºt do Ngà i tạo dá»±ng Ä‘á»u tốt đẹp. Ngà i dá»±ng nên mặt trá»i, mặt trăng để chiếu sáng cho má»i ngÆ°á»i, Ngà i là m mÆ°a là m nắng trên má»i ngÆ°á»i, kẻ là nh cÅ©ng nhÆ° kẻ dữ. Thiên Chúa gieo giống tốt và o ruá»™ng. Hạt giống là ngÆ°á»i ta, là con cái Chúa, là những ngÆ°á»i tốt là nh. Thá»a ruá»™ng là thế gian, là nÆ¡i sinh sống, là m việc và phục vụ. Cá» lùng là ngÆ°á»i xấu, kẻ ác, kẻ dữ do ma quá»· cám dá»—, chiếm Ä‘oạt. Mùa gặt là ngà y táºn thế. Thợ gặt là thiên thần. Khi ấy thiên thần sẽ phân loại ngÆ°á»i là nh ngÆ°á»i dữ, kẻ tốt kẻ xấu để Thiên Chúa thưởng phạt: kẻ là nh được Ä‘Æ°a và o NÆ°á»›c Trá»i, kẻ dữ bị tống và o há»a ngục.
Qua những Ä‘iá»u giải thÃch trên, chúng ta đã hiểu ý nghÄ©a của dụ ngôn và có thể suy luáºn được những bà i há»c Chúa Giêsu muốn dạy. Thá»±c váºy, chúng ta có thể rút ra được ba bà i há»c: Thứ nhất, nÆ¡i trần gian nà y, bất cứ ở đâu, bất cứ ở thá»i đại nà o, cÅ©ng có là nh có dữ, có tốt có xấu, có phải có trái, có sáng có tối, có Ä‘en có trắng, có và ng thau lẫn lá»™n, có trứng gà trứng ếch,… Và nhÆ° váºy, ở trần gian nà y, luôn luôn có ngÆ°á»i là nh kẻ dữ, ngÆ°á»i tốt kẻ xấu sống bên nhau, sống chung vá»›i nhau nhÆ° lúa và cá» lùng ở trong má»™t thá»a ruá»™ng. Äó là chuyện thÆ°á»ng và chúng ta phải công nháºn Ä‘á»i là thế. Chúng ta thÆ°á»ng quá lý tưởng mong muốn chỉ có ngÆ°á»i là nh ngÆ°á»i tốt, chúng ta không thể nóng tÃnh đòi Chúa hủy diệt ngay những kẻ dữ kẻ xấu. Chuyện nà y chỉ xảy ra và o ngà y táºn thế mà thôi, lúc ấy sẽ được phân định rõ rà ng: kẻ là nh kẻ dữ sẽ vÄ©nh viá»…n xa nhau: kẻ là nh sẽ được trá»ng thưởng trong NÆ°á»›c Trá»i, còn kẻ dữ sẽ bị trừng phạt trong há»a ngục.
Thứ hai, chúng ta biết: cá» lùng là cá» dại Ä‘em lại những hat có chất Ä‘á»™c và sá»± chết, cây lúa Ä‘em lại những hạt lúa hạt thóc bổ dưỡng và nuôi sống con ngÆ°á»i. Váºy má»—i ngÆ°á»i hãy kiểm Ä‘iểm: chúng ta là cá» lùng hay là lúa? Chúng ta Ä‘ang Ä‘em lại sá»± sống hay sá»± chết cho nhau? Chúng ta hãy suy nghÄ©: sá»± sống, tà i năng, sức khá»e, tiá»n của chúng ta Ä‘ang có, đã được sá» dụng thế nà o? Sá» dụng đúng hay sai? Äem lại Ãch lợi cho mình và gia đình, hay là gây hại cho mình và gia đình? Có bao giá» chúng ta ngồi bóp trán suy nghÄ© vá» những lần chúng ta đã gây khổ Ä‘au cho ngÆ°á»i khác không?
Thứ ba, chúng ta hãy nhá»›: Ä‘á»i nà y là đá»i tạm, Ä‘á»i sau má»›i là vÄ©nh viá»…n. NhÆ°ng cuá»™c sống Ä‘á»i nà y lại có giá trị quyết định cho số pháºn Ä‘á»i sau của chúng ta, nghÄ©a là Thiên Chúa sẽ căn cứ và o những năm tháng chúng ta sống ở trần gian mà thưởng phạt chúng ta. Vì thế, đòi há»i chúng ta phải biết lá»±a chá»n giữa tốt và xấu, phải là m là nh lánh dữ, không thể sống lá»ng lÆ¡ con cá và ng, sống ná»a nạc ná»a mỡ, sống Æ°Æ¡ng Æ°Æ¡ng dở dở, sống kiểu và ng thau lẫn lá»™n được, nghÄ©a là không thể vừa là m là nh vừa là m dữ được. Chúng ta phải cố gắng láºp công, để khi ra khá»i Ä‘á»i nà y, chúng ta được Thiên Chúa Ä‘Æ°a và o NÆ°á»›c Trá»i.
Hôm nay chúng ta hãy cầu xin Chúa: Lạy Chúa, biết bao lần chúng con đã là cá» lùng, gây hại cho mình và thiệt hại cho những ngÆ°á»i khác. Xin cho chúng con trở thà nh những cây lúa Ä‘em lại Ãch lợi cho má»i ngÆ°á»i. Xin cho những ngÆ°á»i xấu được trở nên những ngÆ°á»i tốt và cho những ngÆ°á»i tốt được tốt thêm và tốt tháºt.[Mục Lục]
Tuần trÆ°á»›c, Dụ ngôn “NgÆ°á»i Gieo Giống†trình bà y Thiên Chúa nhÆ° má»™t nông gia tung gieo Lá»i Ngà i và o các tâm hồn. Có tâm hồn nhÆ° Ä‘Æ°á»ng Ä‘i, hạt giống rÆ¡i xuống bị ngÆ°á»i ta giẫm đạp, không ngóc đầu lên được. Có tâm hồn nhÆ° sá»i đá, khô khan cứng cá»i, hạt tuy có nẩy mầm nhÆ°ng rồi bị nắng trá»i thiêu cháy vì thiếu nÆ°á»›c. Có tâm hồn nhÆ° bụi gai um tùm, bóp nghẹt cây lúa Ä‘ang lên, nên cÅ©ng chẳng sinh được bông trái nà o. NhÆ°ng có tâm hồn nhÆ° vùng đất phong phú, hạt giống má»c lên tÆ°Æ¡i tốt, hy vá»ng mang lại cho nhà nông má»™t mùa gặt thà nh công rạng rỡ.
Tuần nà y, Dụ ngôn “Cá» Lùng†lại trình bà y Thiên Chúa nhÆ° ngÆ°á»i vãi gieo giống tốt và o mảnh đất hứa hẹn, nhÆ°ng sau đó Satan đã lén lút gieo hạt giống xấu là cá» lùng và o ban đêm. Thà nh ra trên cùng má»™t mảnh đất mà u mỡ, lúa non và cá» lùng má»c lên chen nhau, rá»… cây nà y xoắn gốc cây kia.
NgÆ°á»i tôi tá»› chân thà nh không khá»i nhức nhối lắng lo, muốn xin chủ ruá»™ng giải quyết tức thì tình trạng và ng thau lẫn lá»™n. NhÆ°ng chủ nhân e rằng khi nhổ cá» ngÆ°á»i ta bứng luôn cả lúa nên quyết định đợi đến mùa gặt. Lúc đó cây lúa sinh hạt sẽ được bó lại Ä‘Æ°a vá» sân phÆ¡i, còn cá» lùng hoang dại sẽ bị cắt xuống ném và o lá»a thiêu.
Dụ ngôn “Cá» Lùng†bá»™c lá»™ hình ảnh thế giá»›i, giáo há»™i, gia đình, con ngÆ°á»i nhÆ° những vùng đất mang tÃnh há»—n hợp. Thiện và ác, tốt và xấu, ân sủng và tá»™i lá»—i nhÆ° “đan cà i†vá»›i nhau. Không thể có má»™t xã há»™i toà n là ngÆ°á»i tốt hoặc ngÆ°á»i xấu, cÅ©ng chẳng thể có má»™t cá»™ng Ä‘oà n toà n là thánh nhân hay tá»™i nhân. Sá»± kiên nhẫn đầy tình thÆ°Æ¡ng xót của chủ ruá»™ng nhÆ° má»™t cÆ¡ may cho những biến đổi và hoà n thiện. Thiên Chúa luôn mở ngá» cho hoán cải và trổ sinh hoa trái tốt là nh.
Dụ ngôn trên thúc đẩy tôi Ä‘i và o má»™t hà nh trình tá»± vấn: tôi là má»™t cây lúa xanh tÆ°Æ¡i Ä‘ang nảy sinh bông hạt thÆ¡m ngát cho cuá»™c Ä‘á»i, hay tôi là cụm cá» lùng Ä‘ang ăn hại bao chất mà u tÆ°Æ¡i tốt của cuá»™c sống?
Chắc hẳn tâm hồn tôi có mang nhiá»u loại giống tốt do Chúa gieo và o và cÅ©ng không Ãt giống xấu do Satan và tôi tá»› của nó thảy vô, nhÆ°ng loại giống nà o Ä‘ang được chăm sóc và thứ nà o Ä‘ang bị vùi xuống? Tôi Ä‘ang nhổ cá» lùng trong Ä‘á»i mình hay tôi Ä‘ang gắng công nhổ cá» và nhổ luôn cuá»™c Ä‘á»i ngÆ°á»i khác?
Tôi đang cộng tác với Thiên Chúa để gieo giống tốt và o thế giới hôm nay hay tôi đang tiếp tay với ma quỉ để gieo bao giống xấu và o tâm hồn tha nhân?
Có má»™t chi tiết rất đáng chú ý trong bà i Dụ ngôn: khi má»i ngÆ°á»i Ä‘ang ngủ, má»™t kẻ xấu lòng đến rải cá» lùng và o ruá»™ng rồi Ä‘i mất. Kẻ thù ra tay mà không ai hay biết. Mầm mống sá»± ác Ä‘á»™t nháºp thế giá»›i trong cách thế bất ngá». NgÆ°á»i ta chỉ nháºn ra khi nó má»c lên và bắt đầu phá hoại hoa mà u.
NhÆ° thế Lá»i Chúa má»i gá»i má»™t thái Ä‘á»™ tỉnh thức. Nếu quên mất rằng: sống là má»™t cuá»™c tranh đấu không ngừng cho Ä‘iá»u tốt vÆ°Æ¡n lên, tôi sẽ bị cái ác đè bẹp. Nếu chủ quan thiếu canh phòng trÆ°á»›c những bóng đêm của cuá»™c sống, tôi sẽ bị ma quỉ khống chế cuá»™c Ä‘á»i.
Khi ngÆ°á»i ta nói: “đâu có sao†trong việc xem phim ảnh sách báo không nết na để giải trà má»™t chút; khi ngÆ°á»i ta nghÄ©: “đâu có sao†nếu nghe bạn bè rủ rê hút má»™t chút cocain cho biết mùi Ä‘á»i; khi ngÆ°á»i ta tưởng: “đâu có sao†chuyện bá» Ä‘á»c kinh Ä‘i lá»… má»™t hôm. .., Ä‘á»u là những mầm giống cá» lùng Satan gieo và o cuá»™c Ä‘á»i, chá» ngà y bùng phát và hủy hoại.
Không phải chỉ có ma quỉ má»›i gieo cấy cá» lùng. Nếu không tỉnh thức, coi chừng chÃnh ta là ngÆ°á»i tiếp tay tung rắc cá» lùng và o Ä‘á»i kẻ khác. Có cha mẹ gieo gian dối, tham lam và o lòng con cái mà không biết. Chẳng hạn, có ngÆ°á»i Ä‘i chợ vá» khoe vá»›i cả nhà : “Cô bán hà ng hôm nay mất trà hay sao mà thối tiá»n sai nên dÆ° mấy đồng, mừng quá!†Äáng lẽ nên nói vá»›i nhau: “Ồ, mẹ đã trả lại cho cô bán hà ng số tiá»n dÆ° vì phép công bằngâ€, hay “vì sợ cô ấy phải bá» tiá»n túi ra để bù và o chá»— mất,†hoặc “e cô ấy sẽ gặp khó khăn vá»›i chủ tiệm,†đà ng nà y ngÆ°á»i ta lại sung sÆ°á»›ng thu cái lợi trÆ°á»›c mắt mà không ngỠđã gieo và o lòng con cái mầm mống Ãch ká»·, gian tham; sau nà y lá»›n lên, chúng chỉ mong ngÆ°á»i ta dốt nát, lầm lẫn, mất trà để có lợi.
Thế đấy, hà nh Ä‘á»™ng, lá»i nói, thái Ä‘á»™ cÆ° xá» của má»™t ngÆ°á»i có tầm ảnh hưởng nhÆ° những hạt giống. Nếu là hạt tốt, gia đình, xã há»™i được nhá» biết bao. Trái lại, nếu là loại xấu, thÆ°Æ¡ng Ä‘au tất Ä‘ang chá» ngà y phát tán.
Trên má»™t tá» báo ná» có câu chuyện tếu lâm đáng suy nghÄ©: Má»™t bé trai được mẹ cho ghé chÆ¡i nhà ông ná»™i trong dịp cuối tuần. Ông thấy cháu mình chÆ¡i vá»›i bạn rất hăng say, nhÆ°ng há»… mở miệng ra là có những lá»i không thanh lịch cho lắm. Ná»™i má»›i gá»i cháu cÆ°ng lại trách:
- “Cháu há»c kiểu ăn nói du côn của đứa nà o váºy? Từ nay trở Ä‘i ông cấm không được chÆ¡i vá»›i những thứ đó nữa nghe chÆ°a.â€
Äứa cháu vừa thở dà i vừa nói:
- “Nếu thế thì từ nay cháu phải nghỉ chơi với bố cháu hay sao?
Ông ná»™i:!!! (Thì ra nó há»c được từ bố nó.)
Hỡi bạn, Thiên Chúa Ä‘ang cần chúng ta tiếp tay vá»›i Ngà i để gieo và o gia đình, cá»™ng Ä‘oà n, và lòng ngÆ°á»i những hạt giống tốt. Có thể là những hạt rất bé nhÆ° hạt cải, nhÆ°ng hiệu năng vô cùng lá»›n lao. Có thể là những hạt Ä‘Æ¡n sÆ¡ âm thầm, nhÆ°ng lại nhÆ° nắm men là m dáºy biết bao đấu bá»™t. Hãy gieo Ä‘i những hạt giống yêu thÆ°Æ¡ng, chân tháºt, trung tÃn, nhẫn nại, quảng đại, thứ tha... Chắc chắn hoa trái mai ngà y sẽ là má»™t mùa hân hoan và hạnh phúc trà n đầy. [Mục Lục]
“Äừng, sợ rằng khi gom cá» lùng, các anh lại là m báºt luôn rá»… lúaâ€.
Bà i Tin Mừng Chúa nháºt 16, mùa ThÆ°á»ng niên, năm A, theo Thánh Matthêu (Mt 13,24-43) ghi lại việc Chúa Giêsu dùng Dụ ngôn cá» lùng, Dụ ngôn hạt cải và Dụ ngôn men bá»™t để nói vá» NÆ°á»›c Trá»i. Trong buổi chia sẻ nà y, chúng ta chỉ bà n vá» Dụ ngôn cá» lùng.
Các nhân váºt trong Dụ ngôn cá» lùng gồm có: NgÆ°á»i gieo giống và hạt giống tốt, kẻ thù của ngÆ°á»i gieo giống và cá» lùng, đầy tá»› của ngÆ°á»i gieo giống và thợ gặt.
Chúng ta hãy nghe Chúa Giêsu giải nghÄ©a Dụ ngôn cá» lùng nhÆ° sau: “ Kẻ gieo hạt giống là Con NgÆ°á»i. Ruá»™ng là thế gian. Hạt giống tốt, đó là con cái NÆ°á»›c Trá»i. Cá» lùng là con cái Ãc Thần. Kẻ thù đã gieo cá» lùng là ma quá»·. Mùa gặt là ngà y táºn thế. Thợ gặt là các thiên thần. Váºy, nhÆ° ngÆ°á»i ta nhặt cá» lùng rồi lấy lá»a đốt Ä‘i thế nà o, thì đến ngà y táºn thế cÅ©ng sẽ xảy ra nhÆ° váºy. Con NgÆ°á»i sẽ sai các thiên thần của NgÆ°á»i táºp trung má»i kẻ là m gÆ°Æ¡ng mù gÆ°Æ¡ng xấu và má»i kẻ là m Ä‘iá»u gian ác, mà tống ra khá»i NÆ°á»›c của NgÆ°á»i, rồi quăng chúng và o lá»a; ở đó, chúng sẽ phải khóc lóc nghiến răng. Bấy giá» ngÆ°á»i công chÃnh sẽ chói lá»i nhÆ° mặt trá»i trong NÆ°á»›c của Cha há»â€.
à nghÄ©a của Dụ ngôn cá» lùng nhÆ° thế đã rõ. Biểu tượng của cá» lùng là điá»u xấu, Ä‘iá»u ác, là má»i kẻ là m gÆ°Æ¡ng mù guÆ¡ng xấu và má»i kẻ là m Ä‘iá»u ác; khác vá»›i biểu tượng của hạt giống tốt là điá»u tốt, Ä‘iá»u thiện, là con cái NÆ°á»›c Trá»i.
Sau đây, chúng ta thá» nhìn đến cách ứng xá» và thái Ä‘á»™ của những ngÆ°á»i đầy tá»› và ông chủ gieo giống tốt đối vá»›i cá» lùng ra sao.
Khi lúa lá»›n lên và trổ bông thì cá» lùng cÅ©ng lá»™ ra. Những ngÆ°á»i đầy tá»› thắc mắc: “ ThÆ°a ông, không phải ông đã gieo giống tốt trong ruá»™ng ông sao? Thế thì cá» lùng ở đâu mà ra váºy?†Và hỠđã Ä‘á» nghị: “ Nếâu ông bằng lòng, chúng tôi xin Ä‘i nhổ cá»â€. Và ông chủ thì bảo: “ Äừng, sợ rằng khi gom cá» lùng, các anh lại là m báºt luôn rá»… lúaâ€.
CÅ©ng nhÆ° các đấy tá»›, có lẽ chúng ta cÅ©ng thắc mắc: Chúa là Äấng quyá»n năng, thông biết má»i sá»±, Chúa biết kẻ thù là ma qủy đã gieo cá» lùng và o ruá»™ng lúa thế gian, nhÆ°ng sao Chúa không ra tay hà nh Ä‘á»™ng, không cho đầy tá»› nhổ cá» Ä‘i, sao Chúa không diệt cá» lùng, không diệt kẻ là m gÆ°Æ¡ng mù gÆ°Æ¡ng xấu, kẻ là m Ä‘iá»u ác; nhÆ°ng lại để cho chúng cùng nẩy nở và sống chung vá»›i hạt giống tốt là những Ä‘iá»u tốt, Ä‘iá»u thiện, là con cái NÆ°á»›c trá»i?
NHỔ! Tại sao không?
NHá»” cá» lùng là má»™t gợi ý hay, má»™t việc là m tốt và cần thiết; nhÆ°ng lại là má»™t việc rất khó. Khó bởi vì má»™t khi rá»… lúa và rá»… cá» lùng đã Ä‘an chen và o vá»›i nhau rồi, thay vì nhổ cá» lùng, chúng ta lại là m báºt rá»… lúa, là m cho cây lúa héo Ä‘i và chết. Nhổ được cá» lùng nÆ¡i chÃnh bản thân mình đã khó, nói chi đến nhổ cá» lùng nÆ¡i ngÆ°á»i khác!
Cái xấu, cái tốt, Ä‘iá»u thiện Ä‘iá»u ác, gÆ°Æ¡ng mù gÆ°Æ¡ng xấu do đâu mà có? Chúa thì gieo Ä‘iá»u thiện, ma qủy lén lút gieo Ä‘iá»u xấu. Cổ nhân cÅ©ng có nói: “ Nhân chi sÆ¡ tÃnh bản thiệnâ€. Con ngÆ°á»i sinh ra vốn thiện, nhÆ°ng môi trÆ°á»ng sống, xã há»™i… đã đẩy Ä‘Æ°a con ngÆ°á»i xã há»™i của chúng ta và o những khúc quanh Ä‘i ngược lại lÆ°Æ¡ng tri, lÆ°Æ¡ng tâm của mình. Cá» lùng và cây lúa cứ nhÆ° thế mà sống chung, mà tồn tại. Nếu không có con rắn cám dá»—, nếu bà Evà không nghe theo những thôi thúc của dục vá»ng, thì bà đâu bị Chúa Ä‘uổi ra khá»i vÆ°á»n Äịa Ä‘Ã ng!
Tốt xấu, thiện ác, bạn thù, ánh sáng bóng tối, hòa bình chiến tranh… là hai gÆ°Æ¡ng mặt của má»™t con ngÆ°á»i, của xã há»™i, của cuá»™c Ä‘á»i…
Con ngÆ°á»i luôn phúc tạp. Chúng ta không thể phân chia hay vạch được má»™t ranh giá»›i rạch ròi giữa tốt và xấu nÆ¡i con ngÆ°á»i. Trong tâm hồn má»—i ngÆ°á»i, Ä‘á»u có Ä‘iá»u tốt lẫn Ä‘iá»u xấu. Biết Ä‘Æ°á»ng thẳng ngắn hÆ¡n Ä‘Æ°á»ng cong, thế mà chúng ta vẫn cứ chá»n Ä‘Æ°á»ng quanh co mà đi. Biết ganh ghét là sinh ra háºn thù, thế mà chúng ta vẫn cứ má»™t má»±c chỉ trÃch chê bai.
Tất cả chúng ta là má»™t há»—n hợp giữa Ä‘iá»u tốt và điá»u xấu. NgÆ°á»i mà chúng ta coi là tốt, thì lại tiá»m ẩn trong lòng những đố kỵ, gian ngoa, kiêu ngạo…và ngÆ°á»i mà chúng ta cho là xấu, thì lại chất đầy lòng vị tha, yêu thÆ°Æ¡ng và phục vụ…
Má»™t số ngÆ°á»i tá» ra bất mãn trÆ°á»›c những thiếu sót, bất toà n của Giáo há»™i. Há» không muốn chấp nháºn Giáo há»™i có những thiếu sót, sai lầm, không muốn chấp nháºn sá»± cá»™ng sinh giữa ngÆ°á»i ngÆ°á»i là nh và kẻ dữ.
Trong con ngÆ°á»i thánh nhân, có con ngÆ°á»i thánh thiện và con ngÆ°á»i tá»™i lá»—i…
NhÆ° thế biện pháp NHá»” gÆ°Æ¡ng mù gÆ°Æ¡ng xấu, nhổ cái gian ác nÆ¡i ruá»™ng lúa thế gian tháºt không phải dá»… mà còn nguy hại vì nhổ lầm.
Không NHá»” nhÆ°ng để cho cây lúa và cá» lùng Sá»NG CHUNG, đó là biện pháp, cách thức ngÆ°á»i gieo giống muốn áp dụng. Vì Chúa sợ rằng: “ Khi gom cá» lùng, anh em lại là m báºt luôn rá»… lúaâ€.
Rá»… lúa và rá»… cá» lùng Ä‘an chen vá»›i nhau trong lòng đất cÅ©ng nhÆ° thiện ác Ä‘an chen vá»›i nhau trong tâm hồn chúng ta. Nhổ cá» lùng vô tình chúng ta là m báºt rá»… những cái thiện Ä‘ang tiá»m ẩn nÆ¡i chúng ta.
Gốc rá»… cây lúa tốt, mạnh sẽ lấn át gốc rá»… cá» lùng. Má»™t khi thiện tâm chúng ta có ná»™i lá»±c mạnh, có gốc rá»… sum xuê, sẽ có thể cải hóa được cái ác nÆ¡i cá» lùng. Tin Mừng và lịch sá» Giáo há»™i đã chứng minh cho thấy đã có vô số ngÆ°á»i tá»™i lá»—i trở thà nh những thánh nhân.
Nếu không có cá» lùng, có lẽ ngÆ°á»i ta sẽ quên hoặc không báºn tâm gì lắm đến cây lúa! Sống chung vá»›i cá» lùng là cÆ¡ há»™i cho cây lúa thăng tiến… [Mục Lục]
Thái Ä‘á»™ ông chủ trong dụ ngôn của Ä‘oạn Tin Mừng vừa nghe xem ra không được hợp tình và hợp lý. Thá»±c váºy, có anh nông dân nà o mà lại không chịu khó Ä‘i xịt thuốc, hay Ä‘i nhổ, mà cứ để cho cá» dại má»c xả láng trên đồng ruá»™ng của mình.
Thế nhÆ°ng, nếu chúng ta hiểu rằng ông chủ ấy là chÃnh Thiên Chúa và cá» dại là những kẻ tá»™i lá»—i, thì chúng ta lại thấy cách cÆ° xá» nà y tháºt tuyệt vá»i, vừa hợp tình, lại vừa hợp lý.
Äúng thế, Ngà i không đồng lõa và dung túng kẻ tá»™i lá»—i, nhÆ°ng đã đối xá» vá»›i há» theo lòng khoan dung và nhân ái. Ngà i kiên nhẫn Ä‘á»i chá» kẻ tá»™i lá»—n sám hối và hoán cải.
Nếu Thiên Chúa tiêu diệt sá»± ác ngay bây giá», thì chắc chắn không ai trong chúng ta có thể sống sót, bởi vì nhÆ° lá»i Thánh Vịnh đã diá»…n tả: Từ trong lòng mẹ, tôi đã là tá»™i nhân, thoạt sinh ra, tôi đã mắc tá»™i rồi.
Và nhÆ° chúng ta đã biết: Tình thÆ°Æ¡ng thì nhẫn nại, nên Thiên Chúa luôn chỠđợi thiện chà hoán cải của từng ngÆ°á»i, đồng thá»i Ngà i còn ban Æ¡n nâng đỡ há» trên má»i bÆ°á»›c Ä‘Æ°á»ng Ä‘á»i, để rồi cuối cùng, ngà y thầm phán má»›i tá»›i, ngà y xét xá» tuyệt đối công mình và không ai có thể trách cứ Ngà i là đã không dủ lòng thÆ°Æ¡ng xót.
Nếu nhÆ° Thiên Chúa không dung túng và đồng lõa vá»›i sá»± ác, thì chúng ta cÅ©ng không được phép thở dà i và chán ngán, thất vá»ng và buông xuôi, nhÆ°ng phải cố gắng trở thà nh ngÆ°á»i cá»™ng tác và o việc xây dá»±ng NÆ°á»›c Trá»i.
Thá»±c váºy, ông chủ đã xác quyết:
- Kẻ thù của ta đã là m nhÆ° váºy.
Vì thế, bÆ°á»›c khởi đầu của chúng ta cÅ©ng phải là nháºn diện sá»± ác. Tiêu chuẩn để nháºn diện sá»± ác không phải là bản thân chúng ta vá»›i những sở thÃch riêng tÆ°, nhÆ°ng phải là Tin Mừng, vá»›i những đòi há»i của Chúa.
DÆ°á»›i ánh sáng của Tin Mừng, liệu chúng ta có nháºn ra đâu là những dấu chỉ của sá»± ác Ä‘ang hoà nh hà nh trong tâm hồn má»—i ngÆ°á»i chúng ta, cÅ©ng nhÆ° trong thế giá»›i hôm nay hay không?
Sau khi xem xong cuốn phim “DÆ°á»›i ánh mặt trá»i của Satanâ€, trong má»™t cuá»™c phá»ng vấn, cha Bourgeois đã Ä‘Æ°a ra những dấu chỉ của sá»± ác hôm nay, đó là sá»± khinh rẻ con ngÆ°á»i và cÆ°á»›p Ä‘i quyá»n sống của há»; thái Ä‘á»™ tôn thá» ngẫu tượng nhÆ° tiá»n bạc, quyá»n lá»±c, lạc thú; sống trong ảo tưởng vì cho rằng khoa há»c có thể giải quyết được má»i sá»±; đánh mất niá»m hy vá»ng, không còn nhìn tá»›i tÆ°Æ¡ng lai và sau cùng là đánh mất chÃnh mình, không còn biết rõ con ngÆ°á»i mình là nhÆ° thế nà o nữa.
NhÆ° váºy, sá»± ác có thể ẩn hiện dÆ°á»›i nhiá»u khuôn mặt, đôi khi lại là những khuôn mặt tháºt dá»… thÆ°Æ¡ng, đầy quyến rÅ© và rất hấp dẫn.
Thế nhÆ°ng, sá»± dữ không phải chỉ hiện diện trên bình diện thế giá»›i và cá»™ng đồng nhân loại, mà còn hiện diện ngà y trong chÃnh cõi lòng chúng ta. Bởi vì cõi lòng chúng ta là nhÆ° má»™t thá»a ruá»™ng trong đó cá» lùng xen lẫn vá»›i lúa tốt.
Vấn Ä‘á» là là m thế nà o để hạt giống NÆ°á»›c Trá»i đã được Thiên Chúa gieo vãi và o cõi lòng chúng ta được nảy mầm, lá»›n lên, đâm bông và kết trái. ChÃnh vì thế, chúng ta phải cố gắng kiện toà n bản thân và thể hiện những giá trị của Tin Mừng trong chÃnh cuá»™c sống chúng ta, bởi vì sá»± góp phần và o công cuá»™c kiến tạo NÆ°á»›c Trá»i phải được khởi Ä‘i từ chÃnh bản thân má»—i ngÆ°á»i chúng ta. [Mục Lục]
Dụ ngôn cá» lùng là má»™t trong những dụ ngôn hiếm hoi được chÃnh Chúa giải thÃch rõ rà ng. Giải thÃch của Chúa giúp ta có những hiểu biết hữu Ãch cho Ä‘á»i sống đạo.
Dụ ngôn nhắc nhá»› ta vá» sÆ° hiện diện của ma quá»·. Ma qui hiện hữu. Chúng luôn có mặt để gieo rắc sá»± xấu. Chúa đã chuần bị những thá»a ruá»™ng tốt. Những thá»a ruá»™ng đó là thế giá»›i, là Giáo há»™i, là tâm hồn má»—i ngÆ°á»i. Chúa đã gieo những hạt giống tốt. Hạt giống đó là Lá»i Chúa, là ơn Chúa, là những thiện chÃ, những ý hÆ°á»›ng cao đẹp trong tâm hồn con ngÆ°á»i. NhÆ°ng ma quá»· lén gieo và o những hạt cá» xấu.
Chúa gieo và o thế giá»›i hạt giống khát vá»ng hoà bình. Äẹp biết bao nếu má»i dân tá»™c nắm tay nhau xây dá»±ng má»™t thế giá»›i huynh đệ tÆ°Æ¡i thắm tình ngÆ°á»i. NhÆ°ng buồn thay, cánh đồng hoà bình tÆ°Æ¡i xanh đã bị những ngá»n cá» tham vá»ng, Ãch ká»·, ác Ä‘á»™c là m hoen ố. Lịch sá»± thế giá»›i được ghi bằng những trang buồn vì không ngà y nà o không có chiến tranh.
Thế giá»›i sẽ đẹp biết bao nếu tất cả trà thông minh, tất cả tà i nguyên, tất cả năng lá»±c Ä‘á»u góp phần xây dá»±ng. NhÆ°ng buồn thay, rất nhiá»u trà thông minh, rất nhiá»u tà i nguyên, rất nhiá»u năng lá»±c đã tiêu tốn trong việc huá»· hoại, tha hoá, nô lệ hoá con ngÆ°á»i.
Ngay trong bản thân má»—i ngÆ°á»i, không thiếu những sáng kiến, những hoạt Ä‘á»™ng ban đầu xem ra tốt đẹp, nhÆ°ng dần dà vị vẩn đục vì những biến tÆ°á»›ng nặng mùi trần tục nhÆ° khoe khoang, tìm hÆ° danh, tìm lợi lá»™c.
Äó là những hạt cá» xấu ma quá»· lén lút gieo và o ruá»™ng lúa tốt.
Tuy nhiên, dụ ngôn cho thấy sá»± kiên nhẫn và lòng bao dung của Chúa. Chúa đợi cho đến ngà y táºn thế má»›i thu lúa cùng vá»›i cá» lùng. Chúa kiên nhẫn đợi chá» vì hi vá»ng những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i ăn năn sám hối. Chúa bao dung tha thứ không nỡ phạt ngÆ°á»i tá»™i lá»—i tức khắc. Chúa yêu thÆ°Æ¡ng, tin tưởng ngÆ°á»i xấu sẽ có ngà y nên tốt. Nếu phạt ngay nhÆ°ng ngÆ°á»i tá»™i lá»—i thì ta đâu còn cÆ¡ may được chiêm ngưỡng ông thánh trá»™m là nh. Nếu Chúa thẳng tay thì ta đâu có thánh nữ Madalêna, Tông đồ của các Tông đồ, thánh Augustinô, Tiến sÄ© lừng danh, thánh Phaolô, vị Tông đồ dân ngoại. Nếu Chúa chấp tá»™i thì bản thân ta sẽ là ngÆ°á»i bị phạt đầu tiên, vì trong ta cÅ©ng đầy những tá»™i lá»—i, những sá»± xấu. Trong tâm hồn ta cá» lùng vẫn má»c xen vá»›i lúa tốt.
Sau cùng, dụ ngôn cho ta hiểu tất cả là hồng ân của Chúa. Có sá»± là nh để ta hiểu biết và yêu mến sá»± tốt là nh của Thiên Chúa. Có sá»± dữ để ta gá»›m ghét tránh xa và cà ng thêm gắn bó vá»›i sá»± là nh. Có sá»± là nh để ta được hưởng niá»m an ủi ngá»t ngà o của Chúa. Có sá»± dữ để ta phấn đấu vượt qua, chứng minh lòng trung tÃn của ta vá»›i Chúa. Có thuáºn lợi tiến bÆ°á»›c trên Ä‘Æ°á»ng thánh thiện. Có khó khăn để ta rèn luyện thêm đức.
Má»i sá»± Ä‘á»u nên tốt cho kẻ là nh. Tháºt váºy, việc cấm đạo là sá»± dữ. NhÆ°ng nhỠđó mà Giáo há»™i có được những chứng nhân anh hùng. Äau khổ và bệnh táºt là những khiếm khuyết trong cuá»™c sống, nhÆ°ng lại giúp con ngÆ°á»i được thông phần Ä‘au khổ vá»›i Chúa. Thánh Nữ Têrêsa đã nhìn thấy tất cả là hồng ân của Chúa. Sá»± là nh cÅ©ng nhÆ° sá»± dữ. Hạnh phúc cÅ©ng nhÆ° Ä‘au khổ. Thà nh công cÅ©ng nhÆ° thất bại. Tất cả Ä‘á»u góp phần rèn luyện, vun đắp và thăng tiến ngÆ°á»i là nh.
GỢI à CHIA SẺ
1) Khi gặp những ngÆ°á»i xấu trong xứ đạo, trong há»™i Ä‘oà n, bạn có muốn khai trừ ngÆ°á»i đó ngay tức khắc không?
2) Trong con ngÆ°á»i bạn có những khuyết Ä‘iểm, những bệnh táºt, bạn có phấn đấu khắc phục những khuyết Ä‘iểm, vượt qua bệnh táºt để thăng tiến bản thân không?
3) Chúa đã khoan dung, kiên nhẫn đợi chá» bạn ăn năn hối cải. Bạn có biết kiên nhẫn vá»›i ngÆ°á»i khác? [Mục Lục]
(TrÃch trong ‘Manna’)
Suy Niệm
Cá» lùng ở đâu mà ra váºy? Cá» lùng trong ruá»™ng khiến các đầy tá»› ngỡ ngà ng.
Thá»a ruá»™ng vốn chỉ được gieo giống tốt. Váºy mà khi lúa má»c lên và trổ bông. cá» lùng lại xuất đầu lá»™ diện.
Bởi đâu mà có cá» lùng, có ngÆ°á»i xấu? Bởi đâu mà ở nÆ¡i ta tưởng là trong ngần lại bất ngá» có dấu hiệu của sá»± vẩn đục?
Có tác Ä‘á»™ng xấu xa nà o của Thần Dữ đẩy Ä‘Æ°a? Có sá»± Æ°ng thuáºn chiá»u theo nà o của con ngÆ°á»i?
Ông có muốn chúng tôi nhổ Ä‘i không? Chúa có muốn chúng tôi tiêu diệt má»i kẻ xấu không? Ngà i có muốn chúng tôi xây dá»±ng má»™t Giáo Há»™i toà n bÃch, má»™t xã há»™i chỉ gồm toà n những ngÆ°á»i tốt không?
Lắm khi chúng ta nóng nảy nhÆ° Gioan và Giacôbê, đòi đốt cả là ng ngÆ°á»i Samari, vì há» không tiếp Chúa.
Äừng, sợ rằng khi nhổ cá» lùng, lại là m hÆ° rá»… lúa. Cứ để cả hai cùng lá»›n lên cho tá»›i mùa gặt.
NhÆ° thế Thiên Chúa để cho cá» má»c chung vá»›i lúa. Ngà i chấp nháºn tình trạng và ng thau lẫn lá»™n. Ngà i nhẫn nại vá»›i tá»™i nhân, vá»›i cá» lùng.
Cá» lùng chẳng bao giá» thà nh lúa được. NhÆ°ng ngÆ°á»i xấu có thể hoán cải nên ngÆ°á»i tốt. ChÃnh vì thế Thiên Chúa cứ kiên tâm chỠđợi.
ChỠđợi vì tin và o sá»± hoán cải của con ngÆ°á»i. ChỠđợi vì tôn trá»ng tá»± do lá»±a chá»n của há». ChỠđợi vì nuôi má»™t niá»m hy vá»ng lá»›n lao.
Sá»± thánh thiện của Thiên Chúa ở nÆ¡i sá»± chỠđợi. Ngà i còn chỠđợi cho đến ngà y táºn thế.
Trong thế giá»›i và Giáo Há»™i không có hai hạng ngÆ°á»i: hạng cá» lùng và hạng lúa tốt.
Cá» lùng và lúa tốt nằm ở nÆ¡i tim má»—i ngÆ°á»i.
Má»—i ngÆ°á»i Ä‘ong Ä‘Æ°a giữa cá» lùng và lúa tốt, giữa cái thiện và cái ác, giữa thiên thần và Satan.
Ngay trong những hà nh vi tốt đẹp nhất của tôi, tôi vẫn thấy có chút vị kỷ, chiếm đoạt.
Thiên Chúa vẫn chấp nháºn cá» lùng ở trong tôi. Ngà i chá» tôi được thanh luyện dần dần, để rồi má»i sá»± trong tôi thà nh lúa tốt.
Kitô hữu không dung túng sá»± dữ, há» dám hy sinh để xây dá»±ng má»™t thế giá»›i yêu thÆ°Æ¡ng. NhÆ°ng há» không dùng bạo lá»±c để chống lại ác nhân. Há» nhẫn nại biến đổi trái tim kẻ thù, vì há» tin và o sức mạnh của tình yêu, tin và o Äức Giêsu, Äấng đã bị sá»± dữ nuốt chá»ng nhÆ°ng cuối cùng là Äấng toà n thắng.
Gợi à Chia Sẻ
Có khi nà o bạn bị "sốc" trước một gương xấu xảy ra trong Giáo Hội hay giáo xứ của bạn không? Bạn đã là m gì để vượt qua cú sốc đó?
Bạn có thấy mình Ãt nhẫn nại trÆ°á»›c cá» lùng của ngÆ°á»i khác, nhÆ°ng lại không thấy cá» lùng nÆ¡i mình? Có khi nà o bạn đòi khai trừ ngÆ°á»i khác vì há» lầm lá»—i không?
Cầu Nguyện
Lạy Chúa Giêsu, xin biến đổi con, xin biến đổi con từ từ qua cầu nguyện.
Mỗi lần con thấy Chúa, xin biến đổi ánh mắt con.
Mỗi lần con rước Chúa, xin biến đổi môi miệng con.
Má»—i lần con nghe lá»i Chúa, xin biến đổi tai con.
Xin là m cho khuôn mặt con ngá»i sáng hÆ¡n sau má»—i lần gặp Chúa.
Ước chi má»i ngÆ°á»i thấy nét tÆ°Æ¡i tắn của Chúa trong nụ cÆ°á»i của con, thấy sá»± dịu dà ng của Chúa trong lá»i nói của con.
Thế giá»›i hôm nay không cần những Kitô hữu có bá»™ mặt chán nản và thất vá»ng.
Xin cho con biết nhẫn nại và can đảm cùng Ä‘i vá»›i Chúa và vá»›i tha nhân trên những nẻo Ä‘Æ°á»ng gáºp ghá»nh. Amen. [Mục Lục]
(TrÃch trong ‘Niá»m Vui Chia Sẻ’)
Truyện kể rằng có thầy ẩn tu ná» tên là Cébastien thÆ°á»ng đến cầu nguyện tại má»™t nhà nguyện vắng vẻ trên núi. Trong nhà nguyện nà y dân chúng tôn kÃnh má»™t tượng thánh giá vá»›i tÆ°á»›c hiệu là “Tượng Chúa ban Æ¡nâ€.
Thấy dân chúng có lòng tin thÆ°á»ng tá»›i cầu xin Æ¡n là nh, thầy Cébastien cÅ©ng thêm lòng tin cáºy. Má»™t hôm, nhân lúc vắng ngÆ°á»i, thầy đến quỳ gối trÆ°á»›c tượng thánh giá và đơn thà nh khẩn nguyện:
- “Lạy Chúa, con Æ°á»›c ao được chia sẻ Ä‘au khổ vá»›i Chúa, xin cho con được thế chá»— Chúa trên tháºp giáâ€.
Rồi thầy quỳ yên lặng, mắt đăm đăm nhìn lên thánh giá mong được đáp lá»i. Má»™t lúc sau thầy nghe nhÆ° từ trên thánh giá có tiếng phán bảo:
- “Äược, Ta bằng lòng để con thế chá»— Tqa trên tháºp giá, nhÆ°ng vá»›i má»™t Ä‘iá»u kiện duy nhất là bất cứ Ä‘iá»u gì xảy ra, tai con nghe gì, mắt con thấy gì, con Ä‘á»u phải giữ im lặng không được nói năng gì hếtâ€.
Thầy Cébastien đã hứa, và được Chúa Giêsu cho lên thế chá»— Ngà i trên tháºp giá. Ngà y qua ngà y, dân chúng vẫn đến quỳ trÆ°á»›c tượng thánh giá cầu nguyện. NhÆ°ng không ai hay biết vá» việc thế chá»— đổi ngôi giữa Chúa Giêsu và thầy Cébastien.
Má»™t hôm có ngÆ°á»i đến quỳ cầu nguyện. Xong, ông đứng dáºy ra vá» bá» quên lại dÆ°á»›i ghế cái túi đầy những đồng tiá»n và ng. Thấy váºy, thầy vẫn yên lặng. Má»™t lúc sau có ngÆ°á»i nghèo đói và o nhà nguyện. Ông ta vui mừng trố mắt nhìn túi tiá»n tưởng là của Chúa ban cho, rồi xách túi tiá»n ra Ä‘i. Kế đó có chà ng thanh niên và o quỳ gối khẩn nguyện xin Æ¡n che chở vì phải xuống tà u Ä‘i xa. Chà ng thanh niên vừa ra khá»i nhà nguyện thì gặp ngÆ°á»i phú há»™ trở lại tìm túi tiá»n. Không thấy đâu, ông nghÄ© là chà ng thanh niên đã lấy trá»™m, nên Ä‘iệu chà ng đến trình cảnh sát. Không cầm lòng được nữa, từ trên tháºp giá, thầy Cébastien hô lá»›n tiếng:
- “Äứng lại!â€;
Má»i ngÆ°á»i ngạc nhiên dừng lại, và thầy phân trần sá»± việc. Sau đó ngÆ°á»i phú há»™ ra Ä‘i tìm ngÆ°á»i nghèo đói để lấy lại túi tiá»n và chà ng thanh niên cÅ©ng vá»™i vã ra Ä‘i cho kịp chuyến tà u. Khi không còn ai trong nhà nguyện, Chúa Giêsu lên tiếng phán bảo thầy Cébastien:
- Con hãy xuống ngay khá»i tháºp giá! Con không xứng đáng thế chá»— cho Ta, vì con đã không biết giữ im lặng nhÆ° lá»i con hứa.
Thầy Cébastien vội vã phân trần:
- Nhưng lạy Chúa, là m sao con có thể chịu đựng được cảnh bất công đó?
ThÆ°a anh chị em, nhiá»u khi chúng ta cÅ©ng nóng vá»™i không chịu Ä‘á»±ng nổi trÆ°á»›c hiện tượng ngÆ°á»i tốt kẻ xấu chung sống lẫn lá»™n, cá» dại và lúa tốt má»c chen nhau trong cánh đồng thế giá»›i. Chúng ta đặt câu há»i: “Chúa có muốn chúng con nhổ cá» vứt Ä‘i không? Chúa có muốn chúng con tiêu diệt hay trục xuất những ngÆ°á»i gian ác, tá»™i lá»—i ra khá»i cá»™ng Ä‘oà n không?â€. Chúa trả lá»i: “Cứ để đấy, đợi đến mùa gặt sẽ hay â€. Dụ ngôn cá» dại trong ruá»™ng lúa đã đánh trúng và o Ä‘iểm thắc mắc của ngÆ°á»i Do Thái và các môn đệ Chúa Giêsu: Là m sao trong NÆ°á»›c Trá»i, NÆ°á»›c của Thiên Chúa lại có thể lẫn lá»™n lúa tốt vá»›i cá» dại được? Là m sao chÃnh Chúa Giêsu rao giảng NÆ°á»›c Trá»i Ä‘ang đến rồi mà chẳng thấy hiện tượng tiên báo là những ngÆ°á»i gian ác, tá»™i lá»—i phải bị tiêu diệt. Ngôn sứ Isaia cÅ©ng mÆ¡ Æ°á»›c và loan báo má»™t “Dân Chúa chỉ gồm những ngÆ°á»i công chÃnh†(Is 60,31). Và ngay cả Gioan Tẩy Giả, những ngà y chuẩn bị cho Chúa Giêsu xuất hiện cÅ©ng rao giảng: “Ngà i Ä‘ang cầm sẵn chiếc nia trong tay, để rê sạch lúa trong sân: lúa tốt Ngà i thu và o kho lẫm, còn lúa lép, trấu rác, Ngà i sẽ đốt bằng lá»a không bao giá» tắt†(Mt 3,12).
Váºy mà Ngà i, Äấng Thiên Sai Cứu Thế lại là m tráºt lất hết trá»i; Chả có tiêu diệt ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, lại còn lo cứu gỡ há». Cứu gỡ cả những thứ phụ nữ ngoại tình bị bắt tại tráºn, cả thứ mà ngÆ°á»i ta cho là trá»i phạt nhãn tiá»n, đến Ä‘á»™ mang án táºt nguyá»n từ lòng mẹ: Ä‘ui mù, què quặt, cùi hủi, má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u ghê tởm xa tránh… Thay vì đáng lẽ chỉ cho phép má»™t Ãt ngÆ°á»i có chức vị cao cấp nhất má»›i được hầu tiệc vá»›i mình, thì Ngà i lại Ä‘i lân la nháºu nhẹt vá»›i những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i và bất lÆ°Æ¡ng. Äối vá»›i kẻ thù, đáng lẽ ra phải không Ä‘á»™i trá»i chung và tiêu diệt táºn gốc rá»… má»›i phải, má»›i khôn và má»›i đúng đạo, Ä‘Ã ng nà y Ngà i lại còn đòi phải cầu nguyện cho nó, tháºm chà phải yêu thÆ°Æ¡ng nó.
Hôm nay, vá»›i dụ ngôn cá» lùng trong ruá»™ng lúa, Chúa Giêsu đã giải đáp những thắc mắc sâu sắc đó và đã mặc khải tâm tình của Thiên Chúa: ngoại trừ Äấng thấu suốt tâm can con ngÆ°á»i, không ai được quyá»n tá»± phong chức vụ quan toà để xét xá» hay xếp hạng anh em ai là lúa tốt, ai là cá» lùng. Bao lâu còn Ä‘ang sống, còn Ä‘ang lá»±a chá»n và hà nh Ä‘á»™ng, con ngÆ°á»i vẫn chÆ°a đạt tá»›i mức Ä‘á»™ cố định đã hết hẳn táºt xấu hay dứt khoát trở thà nh gian ác. Nóng vá»™i kết án anh em là hà nh Ä‘á»™ng trái ngược vá»›i tấm lòng và chÆ°Æ¡ng trình cứu Ä‘á»™ của Thiên Chúa: đòi nhổ cá» lùng giữa mùa lúa đâm bông là đòi dạy không Thiên Chúa và phá hoại cả đồng lúa và mùa gặt của Ngà i.
Tiếp theo là hai dụ ngôn hạt cải và men trong bá»™t, hai dụ ngôn song sinh cùng mang má»™t ý nghÄ©a: Hạt cải trong dụ ngôn nà y là thứ cải cay, dùng là m gia vị (moutarde): TÆ°Æ¡ng hạt cải vừa thÆ¡m vừa nồng, là má»™t gia vị quen thuá»™c ở nhiá»u nÆ¡i trên thế giá»›i. Trong thá»±c tế, cây cải nà y chỉ phát triển tháºt giá»›i hạn, nhÆ°ng Chúa Giêsu lại diá»…n giải nhÆ° má»™t thứ cây có khả năng phát triển kỳ diệu đến Ä‘á»™ trở thà nh cây lá»›n cho chim trá»i vá» xây tổ, để nói vá» chiá»u kÃch tÆ°Æ¡ng lai kỳ diệu của NÆ°á»›c Trá»i.
Dụ ngôn men trong bá»™t cÅ©ng bao hà m má»™t ý nghÄ©a tÆ°Æ¡ng tá»±. Má»™t chút men, không đáng kể so vá»›i số lượng bá»™t trá»™n chung, đủ cho cả trăm ngÆ°á»i ăn no. Số lượng men tháºt khiêm tốn, tác dụng tháºt thầm lặng, nhÆ°ng hiệu quả lại vô cùng kỳ diệu, mãnh liệt.
Cả hai dụ ngôn vẫn là má»™t Ä‘Æ°á»ng lối, má»™t chủ trÆ°Æ¡ng: nhá» bé ở bÆ°á»›c thầm lặng, nhÆ°ng tiá»m ẩn má»™t mầm sống mãnh liệt, vượt xa má»i Æ°á»›c lượng và chiến thắng má»i sức cản thù địch. Yếu tố quan trá»ng vẫn là thá»i gian và tình thÆ°Æ¡ng của Thiên Chúa. Thiên Chúa kiên trì chỠđợi đến mùa gặt lúa má»›i nhổ cá» lùng. Äó là vì tình thÆ°Æ¡ng của Thiên Chúa kiên trì chỠđợi con ngÆ°á»i tá»™i lá»—i trở vá». Thá»i gian Ngà i kiên trì chỠđợi là để tÃch cá»±c tạo Ä‘iá»u kiện tối Æ°u cho cây lúa nuôi hạt, cho hạt cải thà nh cây, cho mầm sống nhân lên gấp bá»™i, và cho men biến bá»™t thà nh men, cho bá»™t dáºy lên là m nên bánh nuôi con ngÆ°á»i.
Nói chung, cả ba dụ ngôn hôm nay là má»™t lá»i má»i gá»i chúng ta phải biết nhìn vá» tÆ°Æ¡ng lai, biết tin và o tÆ°Æ¡ng lai; kiên nhẫn chỠđợi gắn liá»n vá»›i tin tưởng và o tÆ°Æ¡ng lai. Căn bệnh rồi sẽ khá»i, chiến tranh có thể chấm dứt. Bất công và kỳ thị sẽ không thể kéo dà i vÄ©nh viá»…n. Bất công sẽ có thể nhổ Ä‘i được, kẻ phạm tá»™i có thể hối cải, ngÆ°á»i thất vá»ng sẽ tìm lại được hy vá»ng.
Nhưng, thưa anh chị em,
Tin và o tÆ°Æ¡ng lai cÅ©ng là hoạt Ä‘á»™ng cho niá»m tin trở thà nh hiện thá»±c. Nhẫn nại kiên trì không có nghÄ©a là khoanh tay ngồi im chỠđợi trong thái Ä‘á»™ thụ Ä‘á»™ng. NgÆ°á»i Kitô hữu tin ở sá»± thắng thế của cái tốt, tin ở má»™t tÆ°Æ¡ng lai tốt đẹp, tin ở công trình cứu chuá»™c của Thiên Chúa, cÅ©ng phải là ngÆ°á»i hoạt Ä‘á»™ng má»™t cách tÃch cá»±c trong công cuá»™c xây dá»±ng má»™t xã há»™i trong đó cái xấu mất dần khả năng gieo rắc ná»c Ä‘á»™c của nó. NÆ°á»›c Trá»i Ä‘ang trổ bông hạt nÆ¡i những ná»— lá»±c của nhân loại không ngừng già nh lấy từng tấc đất chống lại cá» lùng. Và bổn pháºn của chúng ta là liên Ä‘á»›i vá»›i má»i ngÆ°á»i anh em để cùng nhau chen vai thÃch cánh ná»— lá»±c là m tăng trưởng cây lúa, hạt cải và tấm men của NÆ°á»›c Trá»i. [Mục Lục]
Có tá»™i ác nà o tà y trá»i đến Ä‘á»™ không thể tha thứ được không? Tap chà Times đã nêu ra câu há»i trên đây khi trÃch dẫn câu trả lá»i của má»™t vị luáºt sÆ° ngÆ°á»i Capuchia.
Cách đây ba năm, má»™t Mục sÆ° đã rá»a tá»™i cho má»™t giáo viên ở má»™t vùng sình lầy thuá»™c tỉnh Battanapan, ở mạn TÂy Campuchia. Má»›i đây ngÆ°á»i giáo viên nà y tiết lá»™ mình đã từng là m giám đốc cÆ¡ quan máºt vụ của Khá»-me Ä‘á». Sau 20 năm lẩn trốn, nay ông thú nháºn là ông đã trá»±c tiếp nhúng tay và o vụ thảm sát Ãt nhất là 12.000 ngÆ°á»i Khá»-me.
NgÆ°á»i Mục sÆ° mà cha mẹ và vá»›i gần 2.000.000 đồng bà o ruá»™t thịt bị ngÆ°á»i Khá»-me Ä‘á» sát tế trong giai Ä‘oạn từ năm 1975 – 1979, đã nháºn định vá» cuá»™c trở lại của ngÆ°á»i giáo viên nà y nhÆ° sau:
Tháºt là kỳ diệu, Kitô giáo có thể thay đổi cuá»™c sống con ngÆ°á»i. Nếu Chúa Giêsu đã thay đổi ngÆ°á»i giáo viên nà y, thì NgÆ°á»i cÅ©ng có thể thay đổi tất cả má»i ngÆ°á»i.
Ông Duo tức ngÆ°á»i giáo viên nà y, má»™t hôm đã đến nghe vị Mục sÆ° thuyết giảng, sau đó ông đã xin chịu phép rá»a, ông nói rằng, trong suốt thá»i thÆ¡ ấu và ngay cả khi lá»›n lên ông không bao giỠđược yêu thÆ°Æ¡ng. GiỠđây tin nháºn Chúa Kitô, ông cảm thấy tâm hồn được trà n ngáºp yêu thÆ°Æ¡ng.
Mục sÆ° ghi nháºn rằng, cuá»™c thay đổi ná»™i tâm đã ảnh hưởng đến toà n diện con ngÆ°á»i của ông. TrÆ°á»›c kia ông lầm lỳ Ãt nói, nay ông vui vẻ và cởi mở vá»›i tất cả má»i ngÆ°á»i. TrÆ°á»›c kia quần áo ông xốc xếch, thì nay ông ăn mặc chỉnh tá». Sau khi đón nháºn phép rá»a và tiết lá»™ tông tÃch của mình, ông Duo đã bị chÃnh quyá»n Campuchia bắt giữ hồi tháng 5.1998, hiện nay ông Ä‘ang bị giam tại má»™t nhà từ gần trung tâm Tollen, tức là nÆ¡i trÆ°á»›c đây ông đã từng tham vấn, hà nh hạ và sát hại hà ng trăm ngà n ngÆ°á»i đồng bà o ruá»™t thịt của mình.
Nháºn định vá» tay đồ tể khát máu Khá»-me, ngÆ°á»i luáºt sÆ° Lobin đã nói nhÆ° sau: má»™t câu chuyện mang lại niá»m hy vá»ng cho nhân dân Campuchia, hỠđã trải qua quá nhiá»u năm trong tăm tối. Khi đón nháºn Chúa Giêsu, hỠđã được mang lại ánh sáng trong cuá»™c sống của há». Tháºt váºy, đã đến lúc ngÆ°á»i Campuchia cần phải từ bá» thù háºn để sống yêu thÆ°Æ¡ng.
Anh chị em thân mến,
Chứng từ sống Ä‘á»™ng trên đây Ä‘Æ°a chúng ta và o cốt lõi của đạo chúng ta là yêu thÆ°Æ¡ng và tha thứ mà hôm nay qua bà i dụ ngôn cá» lùng Giáo Há»™i muốn nhắc lại cho chúng ta. Dụ ngôn là má»™t câu trả lá»i của Chúa Giêsu và thắc mắc mà các môn đệ thÆ°á»ng nêu lên, là tại sao Thiên Chúa không trừng phạt nhãn tiá»n những kẻ là m Ä‘iá»u gian ác?
Vá»›i hình ảnh của ruá»™ng lúa tốt và cá» lùng, Chúa Giêsu mạc khải lòng nhân từ và sá»± tha thứ vô biên của Thiên Chúa, đối vá»›i Thiên Chúa không có tá»™i ác nà o, dù cho có tà y trá»i đến đâu mà không thể tha thứ được. NhÆ° má»™t ngÆ°á»i cha ngà y ngà y ra đứng trÆ°á»›c cá»a trông ngóng ngÆ°á»i con hoang Ä‘Ã ng trở vá», thì Thiên Chúa cÅ©ng có má»™t thái Ä‘á»™ chỠđợi kiên nhẫn nhÆ° thế đối vá»›i tất cả má»i tá»™i nhân, dù cho con ngÆ°á»i có đốn mạt xấu xa đến đâu thì Chúa vẫn luôn dà nh cho má»™t cÆ¡ may má»›i để trở vá» vá»›i Ngà i. NÆ¡i tâm hồn con ngÆ°á»i dù có tăm tối đến đâu, Thiên Chúa vẫn nháºn ra được ánh sáng mà chÃnh ngà i đã đặt để trong trái tim con ngÆ°á»i. ChÃnh vì tin tưởng nÆ¡i khảnăng có thể cải thiện của con ngÆ°á»i mà Thiên Chúa không ngừng tha thứ cho con ngÆ°á»i và kiên nhẫn chỠđợi con ngÆ°á»i trở vá».
“Thức khuya má»›i thấy đêm dà i, sống lâu má»›i thấy dạ ngÆ°á»i có nhânâ€. Dụ ngôn vá» cá» lùng được Giáo Há»™i cho chúng ta lắng nghe hôm nay, má»i gá»i các Kitô hữu mặc lấy tâm tình khoan dung nhân háºu và cảm thông của Chúa Giêsu. Chúa Giêsu không khoan nhượng, không dung tha cho bất cứ tá»™i ác nà o, Ngà i gay gắt lên án thói giả hình và thái Ä‘á»™ mù quáng của con ngÆ°á»i, nhÆ°ng Ngà i lại tá» ra cảm thông và tha thứ cho những ngÆ°á»i yếu Ä‘uối tá»™i lá»—i, Ngà i không những cảm thông vá»›i những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, mà còn tha thứ cho chÃnh những kẻ hà nh hạ Ngà i.
Tòa nhà giáo huấn của Chúa Giêsu sẽ sụp đổ nếu từ trên tháºp giá Ngà i không tha thứ cho những lý hình của Ngà i. Cuá»™c sống của Ngà i cÅ©ng sẽ vô giá trị nếu khi bị treo trên tháºp giá Chúa Giêsu vẫn còn mang theo háºn thù trong lòng Ngà i.
Tha thứ là vẻ đẹp cao quý nhất trong tâm hồn con ngÆ°á»i. Nhân cách của con ngÆ°á»i sẽ bị đánh mất nếu nó không thể là m được hà nh Ä‘á»™ng tha thứ. NgÆ°á»i tÃn hữu Kitô chúng ta cÅ©ng sẽ mất căn tÃnh của mình nếu chúng ta chỉ sống theo đố kỵ, háºn thù. Tha thứ là vẻ đẹp cao quý nhất trong tâm hồn con ngÆ°á»i, do đó cÅ©ng chÃnh là điá»u khó thá»±c hiện nhất, vì thế mà chúng ta không ngừng cầu xin Chúa cho chúng ta luôn được sống Æ¡n tha thứ, đó là điá»u chúng ta cầu xin trong Thánh Lá»… má»—i ngà y.
Kinh Lạy Cha nhắc nhá»› chúng ta rằng, chúng ta chỉ có thể cảm nháºn được Æ¡n tha thứ của Chúa nếu chúng ta cÅ©ng tha thứ cho ngÆ°á»i anh em chúng ta mà thôi.
Nguyện xin Chúa giúp chúng ta luôn được lá»›n lên trong niá»m xác tÃn ấy. Amen. [Mục Lục]
Qua Ä‘oạn Tin Mừng vừa nghe, chúng ta cùng nhau giữ lại má»™t ý tưởng chÃnh của Chúa Giêsu. Thá»±c váºy, Ngà i nói vá» Æ¡n cứu Ä‘á»™ vÄ©nh cá»u. Äứng trÆ°á»›c Æ¡n trá»ng đại ấy, chúng ta phải có má»™t láºp trÆ°á»ng dứt khoát và phải có má»™t chá»n lá»±a rõ rệt: Äi vá»›i Chúa hay Ä‘i vá»›i ma quá»·, chúng ta không thể nà o Ä‘i nÆ°á»›c đôi, bắt cá hai tay, lá»ng lÆ¡ và trung láºp.
Tuy nhiên, trong khi chỠđợi được đón nháºn và o hạnh phúc nÆ°á»›c trá»i, chúng ta phải sống vá»›i ngÆ°á»i khác, chia sẻ những băn khoăn lo lắng vá»›i há». Và ngay cả đối vá»›i những kẻ đã chạy theo ma quá»·, chúng ta vẫn phải tá» ra má»™t thái Ä‘á»™ nhân từ và khoan dung.
Äây không phải là má»™t Ä‘iá»u dá»… dà ng thá»±c hiện, vì chúng ta thÆ°á»ng hay nóng giáºn và tức tối. Chúng ta cÅ©ng giống nhÆ° hai tông đồ Giacôbê và Gioan, được Chúa sai Ä‘i và o má»™t là ng xứ Samaria, nhÆ°ng dân là ng nà y đã không tiếp nháºn các ông.
Trước thái độ thỠơ và lạnh nhạt ấy, các ông đã bực bội và thưa lên cùng Chúa:
- Xin cho lá»a trá»i đổ xuống và thiêu huá»· há».
NhÆ°ng Chúa Giêsu đã không chiá»u theo sá»± bốc đồng của các ông và Ngà i đã trách cứ:
- Các con không biết Ä‘á»™ng cÆ¡ nà o đã thúc đẩy các con hay sao? Con NgÆ°á»i đến không phải huá»· diệt mà để cứu thoát.
Chúng ta cÅ©ng váºy, đừng phê bình chỉ trÃch và gay gắt kết án những ngÆ°á»i anh em không cùng má»™t Ä‘Æ°á»ng lối vá»›i chúng ta.
Khi nhìn thấy sá»± dữ và tá»™i ác trà n lan khắp nÆ¡i, chúng ta thÆ°á»ng hay nghÄ© rằng:
- Chúa ngủ hay Ngà i nhắm mắt là m ngơ cho những sự kiện đáng tiếc ấy xảy ra.
Trên thế giá»›i, những hạt giống tốt thì hiếm hoi, và cá» dại thì má»c đầy trong cánh đồng của Chúa. Tại sao Chúa lại để cho nhÆ° thế?
Còn phần chúng ta, chúng ta là hạng ngÆ°á»i nhÆ° thế nà o: lúa tốt hay cá» dại.
Nếu là lúa tốt thì liệu chúng ta có thực sự trong sạch và yêu thương hay không. Chúng ta có thực sự là bạn hữu nghĩa thiết của Chúa hay không? Chúng ta có những sai lỗi và yếu đuối nà o không? Liệu có thể chắc chắn được rằng chúng ta sẽ không sa ngã hay không?
Nếu chúng ta tá» ra nghiêm khắc vá»›i kẻ tá»™i lá»—i, chúng ta sẽ trở nên những ngÆ°á»i biệt phái đã bị Chúa Giêsu kết án vá» sá»± giả hình của há». Nếu không ý thức vá» những sai lá»—i của mình, chúng ta dá»… dà ng Ä‘i tá»›i chá»— phản bá»™i Chúa mà không hay biết. Cà ng là những ngÆ°á»i con ngoan của Chúa, chúng ta cà ng phải cÆ° xá» Ä‘á»™ lượng vá»›i ngÆ°á»i khác.
Tuy nhiên, trong thá»±c tế, Ä‘ang khi chúng ta mong muốn kẻ tá»™i lá»—i bị trừng trị thì Chúa lại không muốn nhÆ° váºy, bởi vì nhÆ° Kinh Thánh đã nói:
- Ta không muốn cho kẻ có tội phải chết, nhưng muốn nó ăn năn và được sống.
Ngà i đã chết trên tháºp giá để cứu Ä‘á»™ tá»™i nhân. Ngà i theo Ä‘uổi kẻ tá»™i lá»—i bằng tình thÆ°Æ¡ng và ân sủng. Niá»m vui của Ngà i là dẫn Ä‘Æ°a những con chiên lầm lạc trở vá» vá»›i Ä‘Ã n của Ngà i.
Hẳn chúng ta sẽ ngạc nhiên khi nghe Ngà i phán:
- Cả thiên Ä‘Ã ng sẽ vui mừng vì má»™t kẻ tá»™i lá»—i hoán cải hÆ¡n là chÃn mÆ°Æ¡i chà ngÆ°á»i công chÃnh không cần sám hối ăn năn.
Và Ngà i đã kết luáºn bằng má»™t hình ảnh cảm Ä‘á»™ng, hình ảnh ngÆ°á»i cha đón tiếp cáºu con hoang Ä‘Ã ng trở vá». Chúng ta đừng thất vá»ng và mất lòng cáºy trông nhÆ° GiuÄ‘a. NhÆ°ng vá»›i má»™t chút thiện chà và dÆ°á»›i tác Ä‘á»™ng của Æ¡n Chúa, rất có thể chúng ta cÅ©ng sẽ trở thà nh nhÆ° ngÆ°á»i trá»™m là nh trên tháºp giá, đã lấy trá»™m cả NÆ°á»›c Trá»i cho mình và o giây phút sau hết của cuá»™c Ä‘á»i.
Trên thiên Ä‘Ã ng có những vị thánh đã bắt đầu từ má»™t Ä‘iểm tăm tối, không đáng ca tụng là mấy. Tuy nhiên vá»›i má»™t Ä‘iá»u kiện đó là các ngà i đã biết trá»—i dáºy và trở vá» cùng Chúa, đã là m lại cuá»™c Ä‘á»i và trung thà nh vá»›i Chúa mãi mãi. [Mục Lục]
Ở Scotland, nghá» canh nông đã được hiện đại hoá vá»›i kỹ thuáºt máy móc tối tân, nhÆ°ng còn má»™t công việc cần phải được là m cẩn tháºn bởi bà n tay con ngÆ°á»i. Và i ngà y trÆ°á»›c khi mùa thu hoạch lúa mạch, bạn sẽ thấy má»™t số đông dân chúng Ä‘i bá»™ băng qua cánh đồng lúa để nhổ những cây lúa dại. Lúa mạch là nguồn nông sản chÃnh yếu cung cấp lÆ°Æ¡ng thá»±c cho ngÆ°á»i dân Scotland. Má»™t món ăn thông dụng được Æ°a thÃch khắp nÆ¡i trong nÆ°á»›c là m từ lúa mạch là món cháo đặc, ở Mỹ gá»i là oat meal, má»™t món ăn Ä‘iểm tâm vừa dá»… nấu, vừa bổ dưỡng là nh mạnh, không gây gia tăng chất béo, cholesterol, trong Ä‘á»™ng mạch. Do đó mùa gặt lúa mạch là má»™t sinh hoạt rất quan trá»ng.
Äiá»u rất Ä‘Æ¡n giản mà những ngÆ°á»i nông dân phải là m là nhổ những cây lúa mạch dại ra khá»i ruá»™ng lúa trÆ°á»›c khi thu hoạch. Nếu để những cây lúa dại nà y trong lúc gặt, những hạt giống của nó sẽ rá»›t xuống và má»c lên trà n ngáºp cánh đồng trong mùa sắp tá»›i. Sá»± khác biệt giữa lúa dại và lúa mạch tháºt rất tinh tế. Chỉ sau má»™t hai ngà y là m việc, bạn sẽ biết phân biệt rõ rà ng. Äiá»u lạ lùng là cây lúa dại thÆ°á»ng lá»›n hÆ¡n và khoẻ mạnh hÆ¡n lúa tháºt là m bạn nghÄ© rằng phải giữ chúng lại. Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ lưỡng sẽ thấy rằng nhánh và hạt lúa dại dà i hÆ¡n, nhÆ°ng lại lép. Äiá»u nà y giúp ta hiểu tại sao những ngÆ°á»i nông dân phải chỠđợi cho đến khi mùa thu hoạch đến má»›i nhổ những cây lúa dại Ä‘i, vì chỉ khi đó bạn má»›i phân biệt được rõ rà ng.
Bà i Phúc âm hôm nay, Chúa Giêsu đã dùng những hình ảnh của nghá» nông để diá»…n tả vá» thế giá»›i, Giáo Há»™i, NÆ°á»›c Trá»i hay VÆ°Æ¡ng quốc Thiên Chúa, qua dụ ngôn cá» lùng, dụ ngôn hạt cải, và dụ ngôn men trong bá»™t. Má»—i dụ ngôn nói lên má»™t khÃa cạnh khác nhau, Ä‘á»c lên ai cÅ©ng hiểu dá»… dà ng.
Những ngÆ°á»i phụ trách các show hà i hÆ°á»›c kể chuyện vui thÆ°á»ng có thói quen bắt đầu và o câu chuyện nhÆ° sau: “KÃnh thÆ°a quý vị, tôi có và i tin vui và và i tin buồn xin gá»i đến quý vịâ€. Có má»™t cuá»™c đối thoại tưởng tượng xảy ra nhÆ° sau: “Má»™t ông kia gặp ngÆ°á»i bạn và nói: “Tôi đã trúng số mấy chục ngà n đô laâ€. NgÆ°á»i bạn trả lá»i: “Tốt quáâ€. “Không, khi đến Thuỵ SÄ© chÆ¡i trượt tuyết tôi đã xà i hết rồi, và còn bị gãy chân nữa chứâ€. “Xấu quáâ€. “Không, trong thá»i gian nằm bệnh viện, tôi gặp và yêu má»™t cô y tá rất xinh đẹp, rồi tôi đã cÆ°á»›i cô taâ€. “Tốt quáâ€. “Không, nhÆ°ng chẳng may cô ấy lại không thÃch ở Mỹ, và đòi chúng tôi phải ở lại Âu Châuâ€. “Xấu quáâ€. “Không, chúng tôi mua nhà ở Paris và kiếm được má»™t việc là m cho hãng xuất khẩuâ€. “Tốt quáâ€. “Không, hãng bị phá sản, và chúng tôi bị mất nhà â€. “Xấu quáâ€. “Không, trong hoà n cảnh túng quẫn, tôi đã xem lại mục Ä‘Ãch, giá trị của Ä‘á»i mình và thấy rằng tôi Ä‘ang sống lầm lạcâ€. “Tốt quáâ€. “Không, vợ tôi đã không chấp nháºn quan Ä‘iểm của tôi, và chúng tôi dần dần xa cách nhauâ€. “Xấu quáâ€. “Không, trong lúc hôn nhân bị khủng hoảng, chúng tôi đến vá»›i ngÆ°á»i cố vấn hôn nhân giúp chúng tôi nháºn ra sức mạnh của tình yêu Thiên Chúaâ€. “Tốt quáâ€. “Không, vì chúng tôi quá táºp trung và o Thiên Chúa nên đã mất hầu hết bạn bè ở Paris và gây ra đụng chạm vá»›i cha mẹ vợâ€. “Xấu quáâ€. Cứ thế mà tiếp tục. Lúc tốt, lúc xấu. Äá»i là thế! Tốt và xấu Ä‘i đôi vá»›i nhau: “Vì NgÆ°á»i là m cho mặt trá»i má»c lên soi sáng kẻ xấu cÅ©ng nhÆ° ngÆ°á»i tốt, và cho mÆ°a xuống trên ngÆ°á»i công chÃnh cÅ©ng nhÆ° kẻ bất chÃnhâ€.
Chúng ta thÆ°á»ng nói “Nhân vô tháºp toà nâ€. Không có ai hoà n hảo cả. Không có ai là má»™t vị thánh cho đến khi lên thiên Ä‘Ã ng. Má»—i ngÆ°á»i chúng ta Ä‘á»u mang đủ thất tình: hỉ (vui), ná»™ (giáºn), ai (buồn), cụ (sợ), ái (yêu), ố (ghét), dục (muốn). Vá»›i bấy nhiêu thứ tình cảm xô bồ trong con ngÆ°á»i thì khó lòng mà hoà n hảo được. Tâm hồn và tÃnh tình của má»—i ngÆ°á»i là má»™t sá»± pha trá»™n giữa lúa mì và cá» lùng. Theo cha Tommy Lane, trên cá»a má»™t nhà thỠở phÃa tây của Ireland, đã viết câu sau đây: “Giáo Há»™i không phải là má»™t câu lạc bá»™ dà nh cho những vị thánh nhÆ°ng còn là má»™t bệnh viện dà nh cho những ngÆ°á»i tá»™i lá»—iâ€. Câu nói nà y rất phù hợp vá»›i lá»i giảng dạy của Chúa Giêsu trong dụ ngôn cá» lùng. Giáo Há»™i là má»™t sá»± pha trá»™n giữa lúa mạch và cá» lùng, giữa những ngÆ°á»i thánh thiện và tá»™i lá»—i. Hãy kiên nhẫn vá»›i những tá»™i nhân. Äừng vá»™i phán Ä‘oán ngÆ°á»i khác. Hãy để Thiên Chúa phán Ä‘oán. Lá»i Chúa cảnh giác chúng ta: “Äừng xét Ä‘oán, để khá»i bị xét Ä‘oán... Hỡi kẻ đạo đức giả! Lấy cái xà ra khá»i mắt anh trÆ°á»›c đã, rồi anh sẽ thấy rõ, để lấy cái rác ra khá»i mắt ngÆ°á»i anh emâ€. [Mục Lục]
Bà i Tin Mừng thuáºt lại ba dụ ngôn của Chúa Giêsu: cá» lùng, hạt cải và men. Nghe Chúa nói ba dụ ngôn, nhÆ°ng các môn đệ lại chỉ xin Chúa giải thÃch má»™t dụ ngôn cá» lùng, và Chúa đã giải thÃch: ngÆ°á»i Ä‘i gieo giống tốt là Thiên Chúa, hạt giống là ngÆ°á»i ta, là con ngÆ°á»i, là con cái Chúa, thá»a ruá»™ng là thế gian, là nÆ¡i sinh sống, là m việc, phục vụ, cá» lùng là ngÆ°á»i xấu, ngÆ°á»i dữ, mùa gặt là ngà y chết hay ngà y táºn thế, thợ gặt là các thiên thần, lúa tốt thì được thu và o kho lẫm, tức là những ngÆ°á»i tốt là nh, công chÃnh, thánh thiện, thì được thưởng, còn cá» lùng là những ngÆ°á»i xấu, ngÆ°á»i dữ thì bị tống và o hoả ngục.
Nghe hay Ä‘á»c dụ ngôn nà y cùng vá»›i sá»± giải thÃch của Chúa, chúng ta thấy dá»… hiểu và hợp tình hợp lý. Thế gian nà y có ngÆ°á»i tốt ngÆ°á»i xấu, ngÆ°á»i là nh ngÆ°á»i dữ sống bên nhau, sống cùng nhau là chuyện bình thÆ°á»ng. Chẳng có nÆ¡i nà o toà n là những ngÆ°á»i tốt và cÅ©ng chẳng có nÆ¡i nà o toà n là những ngÆ°á»i xấu. NhÆ°ng có má»™t Ä‘iá»u khác biệt: cá» lùng, vì bản chất của nó là cá» dại, cá» xấu, cho nên vạn đại nó cÅ©ng không thể nà o biến thà nh lúa tốt được. CÅ©ng thế, cây lúa thì lúc nà o nó cÅ©ng là cây lúa, chỉ có Ä‘iá»u là nó cho nhiá»u hay Ãt hạt lúa, chứ không bao giá» biến thà nh cá» lùng được.
Äối vá»›i con ngÆ°á»i thì không nhÆ° váºy: bản tÃnh con ngÆ°á»i được Chúa tạo dá»±ng là tốt là nh: “Nhân chi sÆ¡ tÃnh bản thiệnâ€: khi sinh ra, con ngÆ°á»i vốn tốt là nh, nhÆ°ng vá»›i thá»i gian lá»›n khôn, con ngÆ°á»i vẫn tốt hay trở thà nh xấu, nghÄ©a là con ngÆ°á»i tốt hay xấu là do thêm và o hay mất Ä‘i. Có ngÆ°á»i trÆ°á»›c kia là lúa tốt, bây giá» là cá» lùng, ngược lại, có ngÆ°á»i trÆ°á»›c kia là cá» lùng, bây giá» là lúa tốt. DÄ© nhiên cÅ©ng có những ngÆ°á»i luôn luôn là lúa tốt và những ngÆ°á»i lúc nà o cÅ©ng là cá» lùng, hoặc có những ngÆ°á»i khi thì là lúa tốt khi thì là cá» lùng hoặc ngược lại. Äiá»u quan trá»ng là tá»›i khi chết, ngÆ°á»i ta Ä‘ang ở trong tình trạng nà o: cá» lùng hay lúa tốt? Äó là trách nhiệm của má»—i ngÆ°á»i.
ChÃnh vì yếu tố trách nhiệm nà y, vì khả năng biến đổi tốt thà nh xấu và xấu thà nh tốt nên chúng ta phải cố gắng là m giảm bá»›t đến mức tối Ä‘a, tức là mức thấp nhất những gì là xấu xa, tá»™i lá»—i, tức là cá» lùng, và gia tăng đến mức tối Ä‘a, tức là mức cao nhất, nhiá»u nhất những gì là tốt là nh, thánh thiện, tức là lúa tốt. HÆ¡n nữa, trong Ä‘á»i sống hằng ngà y, ngoà i việc cố gắng bá»›t cá» lùng, thêm lúa tốt, tức là bá»›t tÆ° tưởng, lá»i nói, việc là m xấu và gia tăng những việc phúc đức, má»—i ngÆ°á»i còn phải cố gắng là m sao để được nhắm mắt xuôi tay, kết thúc cuá»™c Ä‘á»i trong tình trạng Ä‘ang kể là lúa tốt.
Ở Ä‘á»i nà y, thÆ°á»ng chúng ta Ãt thấy công lý thắng gian tà , nhÆ°ng ở Ä‘á»i sau, thì tất cả má»i nợ nần Ä‘á»u phải trang trải, má»i bất công sẽ được san phẳng: lúa tốt, tức là ngÆ°á»i tốt, sẽ được nâng niu thu góp và o kho lẫm, tức là được thưởng công xứng đáng. Còn cá» lùng, tức là ngÆ°á»i xấu, sẽ bị ném và o lá»a để thiêu huá»·. Câu chuyện cá» lùng giữa lúa tốt quả quyết vá»›i chúng ta vá» sá»± báo oán công minh ở Ä‘á»i sau: ngÆ°á»i tốt sẽ được thưởng, ngÆ°á»i xấu sẽ bị phạt muôn Ä‘á»i. NhÆ° váºy, tốt hay xấu, được thưởng hay bị phạt là do chÃnh má»—i ngÆ°á»i chúng ta. Vì thế khi kết thúc dụ ngôn Chúa nói: “Ai có tai thì nghe:, nghÄ©a là Chúa muốn nhắc chúng ta rằng: chúng ta là đầu óc, có trà khôn, chúng ta biết phân biệt phải quấy, chân giả, đúng sai, tốt xấu thì đừng có sống đóng kịch hay sống bất chÃnh, chúng ta phải biết sống đúng là con Chúa, chúng ta phải sá» dụng đầu óc, trà khôn để sống theo luáºt Chúa. Chúng ta sống là m sao Chúa sẽ căn cứ và o đó để thưởng hay phạt chúng ta.
Tóm lại, trong cánh đồng mầu mỡ là con ngÆ°á»i yếu Ä‘uối của chúng ta, lúa tốt và cá» lùng, tức là nhân đức và tá»™i lá»—i, đức tÃnh và táºt xấu... luôn luôn chèn ép nhau, già nh giáºt nhau. Vì thế, chúng ta phải luôn tỉnh thức và chiến đấu để loại trừ cá» lùng, tá»™i lá»—i và táºt xấu, đồng thá»i bảo vệ lúa tốt, nhân đức và công phúc của chúng ta. Có nhÆ° thế đến mùa gặt, tức là khi chúng ta nhắm mắt xuôi tay, chúng ta sẽ được Chúa nhân từ âu yếm nói vá»›i chúng ta: “Hỡi đầy tá»› tốt là nh và trung tÃn, hãy và o hưởng sá»± vui mừng vá»›i Chúa ngÆ°Æ¡iâ€. Xin Chúa cho chúng ta biết sống theo lá»i Chúa để chúng ta Ä‘á»u được nghe những lá»i đầy thân thÆ°Æ¡ng trên đây của Chúa. [Mục Lục]
Má»™t em bé lúc 13 tuổi bị má»i ngÆ°á»i xua Ä‘uổi, vì em mắc bệnh phong cùi nên mất quyá»n sinh sống vá»›i cá»™ng Ä‘oà n. Má»™t nhà truyá»n giáo báºt chợt Ä‘i ngang qua nhìn thấy váºy, ông cảm thấy tháºt Ä‘au lòng nên vá»™i và ng xuống xe bênh vá»±c cho em. Không những nhà truyá»n giáo nà y chỉ bênh vá»±c cho em bé bất hạnh. Mà còn Ä‘em em vá» trung tâm của mình để săn sóc.
Vừa khóc vừa cảm Ä‘á»™ng, em há»i nhà truyá»n giáo:
- Lại sao ông tốt vá»›i tôi nhÆ° váºy?
Em bé gá»i nhà truyá»n giáo bằng ông, vì đây là má»™t linh mục Công giáo Ä‘ang công tác mục vụ cho bệnh nhân ở là ng bên cạnh.
- Lại sao ông tốt và lo lắng cho tôi nhÆ° váºy?
Nhà truyá»n giáo trả lá»i:
- Bởi vì Thiên Chúa là Cha đã dựng nên tôi và dựng nên con.
Tất cả chúng ta được Thiên Chúa dá»±ng nên giống hình ảnh của Ngà i, và được Ngà i yêu thÆ°Æ¡ng cách trá»n vẹn, Ngà i cÅ©ng muốn chúng ta yêu thÆ°Æ¡ng liên Ä‘á»›i vá»›i nhau. Vì chÃnh Ngà i đã sai Con Má»™t mình xuống trần gian là Äức Kitô để giúp cho má»—i ngÆ°á»i chúng ta sống xứng đáng vá»›i phẩm vị của mình là con cái Thiên Chúa. Vì thế, vâng lá»i Ngà i dạy, cha săn sóc cho con. Và từ đó em bé 13 tuổi bị bệnh phong cùi nà y không những không quên được những cá» chỉ của nhà truyá»n giáo, mà còn xin được là m đồ đệ của Chúa Giêsu và dùng những năm tháng còn lại của Ä‘á»i em để săn sóc cho các ngÆ°á»i phong cùi khác nặng hÆ¡n em lại trung tâm ngÆ°á»i phong cùi của nhà truyá»n giáo.
"Vâng lá»i Ngà i, cha xin săn sóc cho con. Vâng lá»i Chúa dạy, tôi phục vụ anh chị em". Äó là điá»u Thiên Chúa Cha qua hình ảnh ngÆ°á»i gieo giống trong Phúc âm hôm nay mong đợi nÆ¡i những đồ đệ của Chúa Giêsu Kitô, những kẻ đã lãnh hạt giống ân sủng và Lá»i Chúa trong cuá»™c Ä‘á»i của mình.
Câu chuyện vá» nhà truyá»n giáo vô danh và em bé phong cùi kia là má»™t trong muôn và n thà dụ cụ thể và cÅ©ng là má»™t trong muôn và n những sá»± kiện cụ thể để chứng minh rằng, qua bao thế hệ lá»i Chúa vẫn còn trổ sinh những chứng nhân của tình yêu, những hoa trái tốt đẹp trong lịch sá» nhân loại cÅ©ng nhÆ° trong lịch sá» của má»—i ngÆ°á»i. Phải chăng Lá»i Chúa không trổ sinh bông trái là do chÃnh con ngÆ°á»i là kẻ là m ngÆ¡, thù ghét, muốn bóp chết hạt giống Lá»i Chúa trong tâm hồn của mình hay trong tâm hồn của anh chị em, chứ không phải Thiên Chúa ngÆ°ng không gieo giống, không ban xuống những Æ¡n là nh của Ngà i, không phân phát Lá»i Ngà i cho con ngÆ°á»i.
Tháºt thế, Thiên Chúa vẫn luôn tiếp tục thá»±c hiện những công việc của Ngà i để đổ trà n ân phúc và Lá»i Ngà i xuống trên con ngÆ°á»i, nhÆ°ng chÃnh con ngÆ°á»i từ chối không chấp nháºn Ngà i. Môi trÆ°á»ng chúng ta sinh sống có thể còn nhiá»u thách thức, nhiá»u cám dá»— và nhiá»u trở ngại khác không cho Lá»i Chúa trổ sinh hoa trái được. NhÆ°ng nếu trong những môi trÆ°á»ng nhÆ° váºy mà đồ đệ của Chúa cÆ°Æ¡ng quyết dấn thân sống Lá»i Ngà i dạy, biến đổi cuá»™c sống của mình trÆ°á»›c để trở nên thá»a ruá»™ng tốt cho Lá»i Chúa trổ sinh hoa trái, thì chắc chắn môi trÆ°á»ng chúng ta sống sẽ được biến đổi cách tốt đẹp.
Vá»›i sức mạnh của ân sủng Lá»i Chúa, ngÆ°á»i Kitô hữu có thể biến cánh đồng xã há»™i thà nh đồng ruá»™ng tốt tÆ°Æ¡i đầy bông lúa chÃn và ng mang lại cÆ¡m ăn áo mặc và hạnh phúc ấm no cho con ngÆ°á»i, cho anh chị em xung quanh. NhÆ°ng nếu Lá»i chúa không được ăn rá»… sâu và o trong tâm hồn của ngÆ°á»i Kitô hữu, có thể chÃnh lúc đó hỠđã là m cho những cánh đồng xã há»™i thà nh những đám ruá»™ng hoang, cá» lác má»c um tùm, bạo lá»±c háºn thù khắp nÆ¡i gây hoang mang và bất hạnh cho anh chị em.
Chúng ta là những ngÆ°á»i Kitô hữu đã lãnh nháºn hạt giống Lá»i Chúa, cho nên má»—i ngÆ°á»i Kitô hữu chúng ta phải có trách nhiệm là m cho Lá»i Chúa được trổ sinh hoa trái. Bởi váºy, xin đừng ngồi than, đừng trách xã há»™i lịch sá» con ngÆ°á»i của mình, nhÆ°ng hãy biết lợi dụng má»i biến cố, má»i ân sủng của Lá»i Chúa để là m cho Lá»i Chúa trổ sinh hoa trái tốt đẹp, biến đổi cuá»™c sống của mình, biến đổi cuá»™c sống của anh chị em và là m chứng cho tình thÆ°Æ¡ng của Chúa. Xin Chúa gìn giữ chúng ta trong tình thÆ°Æ¡ng và đức tin mà giỠđây chúng ta cùng nhau tuyên xÆ°ng qua kinh Tin KÃnh. [Mục Lục]
Mục sÆ° Martin Luther King, ngÆ°á»i đấu tranh già nh tá»± do cho nô lệ da Ä‘en tại Hoa Kỳ bằng phÆ°Æ¡ng pháp bất bạo Ä‘á»™ng đã kể lại câu chuyện nhÆ° sau:
Chúng tôi đã có dịp viếng thăm bang Kerela ở cá»±c Nam Ấn Äá»™. Má»™t buổi chiá»u cuối tuần, chúng tôi đến bãi biển Cap-Comorin, thÆ°á»ng được gá»i là “nÆ¡i táºn cùng của thế giá»›iâ€, vì đây là mÅ©i đất cuối cùng của lục địa Ấn Äá»™ tiếp giáp Ấn Äá»™ DÆ°Æ¡ng.
TrÆ°á»›c mắt chúng tôi là đại dÆ°Æ¡ng mênh mông, vá»›i các đợt sóng nhấp nhô. NÆ¡i đây được gá»i là điểm hẹn của ba biển cả: Ấn Äá»™ DÆ°Æ¡ng, biển Ả Ráºp và vịnh Bengal. Ngồi trên tảng đá nhô ra trên mặt nÆ°á»›c, chúng tôi cảm thấy mình bị cuốn hút và o biển cả mênh mông. Trong khi các đợt sóng dồn dáºp và o má»m đá, tạo nên má»™t bản nhạc nhịp nhà ng, thì vá» phÃa tây, chúng tôi nhìn thấy mặt trá»i Ä‘á» chói Ä‘ang dần dần Ä‘i và o biển cả. Khi mặt trá»i gần khuất, vợ tôi đánh Ä‘á»™ng tôi và nói: “Xem kìa, Martin, tháºt là tuyệt vá»i, phải không?†Tôi Ä‘Æ°a mắt nhìn chung quanh và kìa mặt trăng Ä‘ang từ từ lên khá»i lòng biển trong khi mặt trá»i cháºm chạp Ä‘i xuống biển sâu. Khi mặt trá»i lặn, bóng tối bao trùm mặt đất, nhÆ°ng từ phÃa đông, mặt trăng má»c lên, rá»±c rỡ, chói sáng.
Khi ánh sáng mặt trá»i tắt dần và dìm chúng ta và o trong bóng tối dà y đặc, có thể và nhÆ° thá»i Ä‘iểm của cái ác và sá»± dữ lá»™ng hà nh, biến chúng ta thà nh nạn nhân của thế lá»±c Ä‘en tối. NhÆ°ng hãy nhìn vá» phÃa đông, chúng ta sẽ thấy má»™t ánh sáng rá»±c rỡ huy hoà ng ngay trong đêm tối. Và đêm Ä‘en lại sáng tá» nhÆ° ban ngà y. Äó là lúc Ä‘iá»u thiện và cái tốt Ä‘ang vÆ°Æ¡n lên mạnh mẽ. Nếu đã có ánh sáng ban ngà y hÆ°á»›ng dẫn chúng ta lúc thuáºn buồm xuôi gió, thì cÅ©ng có ánh sáng ban đêm dẫn Ä‘Æ°a chúng ta khi bão tố phong ba. Cả hai phải cùng tồn tại để đồng hà nh vá»›i chúng ta đến vá»›i nguồn sáng vÄ©nh cá»u là Thiên Chúa.
Äức Giêsu, trong bà i Tin mừng hôm nay đã khẳng định láºp trÆ°á»ng của Thiên Chúa qua dụ ngôn cá» lùng và lúa tốt. Äầy tá»› muốn nhổ cá» lùng Ä‘i, nhÆ°ng ông chủ lại bảo: “Cứ để cả hai cùng lá»›n lên cho tá»›i mùa gặtâ€. Kể từ khi nguyên tổ nuốt lấy trái cấm thì sá»± dữ và cái ác nhÆ° con bạch tuá»™c vÆ°Æ¡n vòi đến má»i mặt của cuá»™c sống con ngÆ°á»i. Nó dai dẳng, ngoan cố, lì lợm, không dá»… dà ng buông tha nếu chúng ta không chống cá»± lại má»™t cách mãnh liệt, dứt khoát. Chẳng thế mà Kinh thánh đã dùng biểu tượng con rắn để mô tả hà nh Ä‘á»™ng xảo trá của sá»± dữ luôn gieo rắc bất hoà trong bản hoà tấu nhịp nhà ng của Ä‘á»i sống con ngÆ°á»i.
Trong dụ ngôn cá» lùng, Äức Giêsu khẳng định vá» sá»± xuất hiện của cá» lùng là do kẻ thù đã gieo chúng và o ruá»™ng lúa.
Cho dù kẻ thù đó là Satan hay bởi chÃnh sá»± lạm dụng tá»± do của con ngÆ°á»i, thì cá» lùng luôn mang đến tai hoạ và chết chóc.
Cho dù cá» lùng có bóp nghẹt lúa tốt trong má»™t thá»i gian, nhÆ°ng mùa gặt đến, nó sẽ bị gom lại và đốt Ä‘i. Còn lúa tốt lại được cất và o kho lẫm.
Cho dù cứ để cỠlùng và lúa tốt cùng lớn lên cho đến mùa gặt, nhưng không phải là để dung túng cho cái ác và để sự dữ lộng hà nh.
Thiên Chúa có chÆ°Æ¡ng trình hà nh Ä‘á»™ng của NgÆ°á»i: Trong hà nh trình của má»—i con ngÆ°á»i, vẫn có cá» lùng má»c chung vá»›i lúa tốt, vẫn có cái ác sống chung vá»›i cái thiện, vẫn có bóng tối chen lẫn cùng ánh sáng. Äó là cuá»™c chiến đấu trÆ°á»ng kỳ giữa sá»± là nh và sá»± dữ. Trong lòng ngÆ°á»i tÃn hữu rá»… cá» lùng và lúa tốt vẫn Ä‘an xen lẫn nhau. Thánh Phaolô đã diá»…n tả chân lý ấy khi viết: “Äiá»u tôi muốn, thì tôi không là m, nhÆ°ng Ä‘iá»u tôi ghét thì tôi cứ là mâ€. NgÆ°á»i tÃn hữu hay bị cám dá»— ở trong tình trạng chÆ°a là tá»™i nhân mà cÅ©ng chÆ°a muốn tìm vá» thánh thiện.
Khi chiến đấu chống lại sá»± dữ, chúng ta không chiến đấu Ä‘Æ¡n Ä‘á»™c, có Chúa cùng chiến đấu vá»›i chúng ta, nhÆ° má»™t ngÆ°á»i Cha đầy yêu thÆ°Æ¡ng. NhÆ°ng ngÆ°á»i không can thiệp để tiêu diệt sá»± dữ má»™t cách vÅ© bão, vì NgÆ°á»i đã ban cho chúng ta sá»± tá»± do, và bởi chúng ta là những con ngÆ°á»i có trách nhiệm. Sá»± dữ nà o cÅ©ng có phần cá»™ng tác của con ngÆ°á»i, tá»™i lá»—i nà o cÅ©ng mang dấu tay của những kẻ đồng loã. Evà đã chẳng phạm tá»™i nếu bà đừng Ä‘Æ°a tay ra hái trái cấm. Äể cứu lấy con ngÆ°á»i luôn luôn sa ngã, Thiên Chúa đã phải nhẫn nại, chỠđợi sá»± hoán cải tuy rất cháºm chạp của há».
Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng con ngÆ°á»i, và không há» quên sót má»™t ai, cho dù há» là những tá»™i nhân:
Nếu Thiên Chúa tá» ra cháºm chạp trong việc chống lại tá»™i lá»—i, là để chúng ta có thá»i gian mà sám hối canh tân.
Nếu chúng ta yếu Ä‘uối lầm lá»—i, thì NgÆ°á»i sẽ ban cho chúng ta sức mạnh để can đảm trá»—i dáºy sau những lần vấp ngã.
Nếu phải bÆ°á»›c Ä‘i trong bóng đêm tăm tối vì mất niá»m hy vá»ng, thì NgÆ°á»i sẽ là ánh sáng dẫn Ä‘Æ°á»ng để chúng ta đến vá»›i niá»m tin.
Thiên Chúa khinh ghét tá»™i lá»—i nhÆ°ng lại yêu mến tá»™i nhân, vì NÆ°á»i chỠđợi nÆ¡i há» lòng thống hối để được NgÆ°á»i thứ tha. Thiên Chúa khoan dung, Ä‘á»™ lượng không phải để dung túng cho các tá»™i nhân, nhÆ°ng là để cho há» thá»i gian thức tỉnh mà quay trở vá».
Chúa đã bao dung nhẫn nại vá»›i chúng ta. Lẽ nà o chúng ta lại thiếu nhân háºu khoan dung vá»›i kẻ tá»™i lá»—i? Chúa đã yêu thÆ°Æ¡ng chúng ta, lẽ nà o chúng ta không dùng tình yêu của NgÆ°á»i mà hoán cải anh em? Lòng tÆ°Æ¡ng xót Chúa muốn kéo chúng ta và o quê hÆ°Æ¡ng vÄ©nh cá»u. NhÆ°ng không phải là má»™t cuá»™c hà nh trình Ä‘Æ¡n Ä‘á»™c. Trái lại, phải là má»™t ngà y há»™i thắm đẫm tình yêu, đầy ắp tiếng cÆ°á»i. [Mục Lục]
1.- Ngữ cảnh
Câu dẫn nháºp ngắn (c. 24a) liên kết dụ ngôn Cá» lùng (13,24b-30) vá»›i hai dụ ngôn tiếp theo (cc. 31a.33a). Chủ đỠ“gieo giống†cÅ©ng là chủ Ä‘á» của dụ ngôn trÆ°á»›c; các từ móc là “gieo†(speirô), “giống†(sperma) và “ruá»™ng†(agros).
Hai dụ ngôn ngắn, Hạt cải và Men (cc. 31-33), Ä‘Æ°a chúng ta tá»›i vá»›i diá»…n từ vá» các dụ ngôn Äức Giêsu giảng cho công chúng. Dụ ngôn Hạt cải, vá»›i má»™t câu mở tÆ°Æ¡ng tá»± 13,24, được liên kết vá»›i dụ ngôn trÆ°á»›c bằng những từ móc “con ngÆ°á»i†(anthrôpos), “gieo†(speirô), “ruá»™ng†(agros) và “giống†(sperma). Dụ ngôn Men có nhiá»u Ä‘iểm khác biệt hÆ¡n. Hai dụ ngôn nà y có bố cục song song trong phần thứ nhất, còn kết luáºn thì khác nhau.
Các câu 34-35 Ä‘Æ°a tá»›i má»™t kết luáºn cho bà i Diá»…n từ công cá»™ng. Tác giả Mt Ä‘Æ°a Ä‘á»™c giả trở lại vá»›i cc. 2-3 và cc. 10.13. Câu 35b tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i Tv 78,2 LXX, vì có số phức en parabolais (“Mở miệng ra, tôi sẽ kể các dụ ngôn); còn c. 35c không tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i má»™t bản văn Kinh Thánh nà o cả và cÅ©ng không thuá»™c ngôn ngữ Mt.
Vá»›i c. 36a, chúng ta được Ä‘Æ°a trở lại vá»›i Mt 13,1-2: thể văn đóng khung. Câu há»i của các môn đệ kèm theo câu trả lá»i của Äức Giêsu được đối lại ở c. 51, vá»›i câu há»i của Äức Giêsu và câu trả lá»i của các môn đệ.
2.- Bố cục
Nếu xác định cấu trúc theo kiểu quen thuá»™c của Mt, chúng ta có thể cho rằng Ä‘oạn văn Ä‘á»c hôm nay có ba phần A, B và C, vá»›i má»™t câu mở và má»™t câu kết nhÆ° sau:
Mở (13,24a)
A. Các dụ ngôn:
(1) Dụ ngôn 1: “CỠlùng†(13,24b-30):
a) Trình bà y sự việc (cc. 24b-26),
b) Mẩu đối thoại giữa chủ nhà và các đầy tớ (cc. 27-30);
(2) Dụ ngôn 2: “Hạt cải†(13,31-32),
(3) Dụ ngôn 3: “Men†(13,33);
B. Lý do nói bằng Dụ ngôn (13,34-35);
C. Dụ ngôn Cá» lùng được giải thÃch (13,36-42; c. 36 là câu dẫn nháºp):
a) Giải thÃch bà i dụ ngôn từng từ má»™t (cc. 37-39),
b) “Bà i khải huyá»n nhá»â€ (cc. 40-43);
Kết (13,43).
3.- Và i điểm chú giải
- Cá» lùng (zizania, 25): Äây là má»™t loại cỠăn bám, Ä‘á»™c hại. Khắp vùng Trung Äông đầy loại cá» nà y. Nó bị coi là má»™t dạng thoái hóa, biến chất, của lúa mì. Trong thân nó, có má»™t thứ nấm thÆ°á»ng tiết ra má»™t chất Ä‘á»™c.
- Hạt cải (31): Tiếng Hy Lạp là kokkos sinapeôs. Cây sinapi (ta tạm dịch là “cây cảiâ€) là má»™t loại cây rau thông dụng bên Paléttina, có thể cao tá»›i ba hoặc bốn thÆ°á»›c, dạng má»™c vá»›i các cà nh tá»a rá»™ng. Lá của nó có thể là m rau. Hạt của nó không phải là nhá» nhất trong các loại hạt (Ä‘Æ°á»ng kÃnh khoảng 1mm), nhÆ°ng nhá» nhất trong các loại hạt được ngÆ°á»i ta gieo trồng, được dùng là m mù-tạc, thuốc và thức ăn cho chim. Tục ngữ Do Thái dùng hạt nà y mà chỉ những gì nhá» nhất. Sách Mishna coi cây cải Ä‘en (brassica nigra) là loại cây trồng ngoà i cánh đồng. NhÆ°ng tại Paléttina và nhiá»u nÆ¡i khác, ngÆ°á»i ta trồng trong vÆ°á»n nhà .
- Nó trở thà nh cây to (32): Trong Cá»±u Ước, cây cho Ä‘Ã n chim trú ngụ là má»™t hình ảnh quen thuá»™c để diá»…n tả má»™t vÆ°Æ¡ng quốc hùng mạnh đảm bảo che chở các thần dân (x. Ed 17,23; 31,6; Än 4,9; 11,18). Trong ná»n văn chÆ°Æ¡ng khải huyá»n, kinh sÆ° hoặc targum, “chim†tượng trÆ°ng các dân ngoại Ä‘ang kéo đến tháºt đông. Ở đây, Mt nêu báºt đặc tÃnh cánh chung của dụ ngôn khi phóng đại kÃch thÆ°á»›c của cây rau thà nh “má»™t cây toâ€.
- chim trá»i tá»›i là m tổ trên cà nh (32): Chi tiết nà y không phải là không thể xảy ra, bởi vì chim chóc thÃch ăn hạt cải.
- vùi và o (33): dịch sát là “giấu trong†(enekrypsen). Äá»™ng từ nà y Ä‘i vá»›i văn cảnh (x. cc. 35.44)
- ba thúng bá»™t (33): “Thúng†là từ được chá»n để dịch từ saton Hy Lạp. Saton là má»™t Ä‘Æ¡n vị Ä‘o lÆ°á»ng ngÅ© cốc và bá»™t, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i 13-15 lÃt. Äây là má»™t lượng bá»™t lá»›n, khi đã dáºy men thì có thể là m ra bánh cho khoảng 150 ngÆ°á»i ăn. Mt nhấn mạnh đến tÃnh hữu hiệu của men.
- công bố (35): Äá»™ng từ “công bốâ€, ereugomai, hiếm khi được dùng. NghÄ©a chữ là “mạc khảiâ€, nhÆ°ng cÅ©ng có thể là “gây ồn à oâ€, “thốt raâ€, “diá»…n tảâ€.
- các gÆ°Æ¡ng mù gÆ°Æ¡ng xấu (40): Trong Kinh Thánh, skandala nhắm đến những sá»± váºt chứ không nhắm đến những con ngÆ°á»i (x. Mt 18,6-7). Äây là những Ä‘iá»u là m cho ngÆ°á»i khác “vấpâ€, nghÄ©a là không Ä‘i vững và ng trong Ä‘Æ°á»ng lối Thiên Chúa.
4.- à nghĩa của bản văn
Nhìn và o cuá»™c sống, ta thấy Thiên Chúa ở trong tình trạng ẩn mình, Ngà i không can thiệp cách rõ rà ng hiển nhiên. NgÆ°á»i ta có thể sống không cần và còn chống lại Ngà i mà dÆ°á»ng nhÆ° chẳng phải chịu háºu quả gì. Ngà i biến mất hoà n toà n Ä‘Ã ng sau các thế lá»±c và các quyá»n hà nh Ä‘ang thống trị sân khấu thế giá»›i và đang can thiệp và o trong Ä‘á»i sống chúng ta cách quyết liệt. Tất cả tình trạng nà y vẫn là má»™t chÆ°á»›ng kỳ khiến con ngÆ°á»i khó mà coi trá»ng Thiên Chúa và tin cáºy nÆ¡i Ngà i. Äiá»u nà y cÅ©ng đúng cho bản thân và công trình của Äức Giêsu, đúng cho cả cá»™ng Ä‘oà n các tÃn hữu là Há»™i Thánh. Do bản tÃnh, chúng ta hÆ°á»›ng vá» sá»± to lá»›n, sức mạnh, sá»± hà o nhoáng, sá»± hiển nhiên, sá»± cao cả, chứ chúng ta không nghiêng vá» sá»± chỠđợi, sá»± kiên trì nhẫn nại. Các giáo huấn của Äức Giêsu hôm nay giúp chúng ta suy nghÄ© lại cách suy tưởng và xá» sá»± của chúng ta.
Äức Giêsu đến không nhÆ° má»™t nhà chiến thắng oai hùng, có sức thuyết phục và thống trị má»i ngÆ°á»i. Con Ä‘Æ°á»ng NgÆ°á»i theo và công trình của NgÆ°á»i gây nhiá»u mệt nhá»c. Cái chết của NgÆ°á»i trong tình trạng bất lá»±c và bị bá» rÆ¡i dÆ°á»ng nhÆ° cung cấp má»™t dấu chỉ rõ rà ng cho thấy NgÆ°á»i không đáng giá gì và ta không thể tin cáºy nÆ¡i NgÆ°á»i.
Äức Giêsu biết hoà n cảnh khó chịu nà y, nhÆ°ng NgÆ°á»i không thay đổi cách xá» sá»±: NgÆ°á»i là và vẫn là Ngôi Lá»i Thiên Chúa đã là m ngÆ°á»i (x. Ga 1,14), NgÆ°á»i đã Ä‘i và o trong tình trạng lệ thuá»™c, yếu Ä‘uối và má»ng dòn của cuá»™c sống con ngÆ°á»i. NgÆ°á»i vẫn là NgÆ°á»i Tôi Tá»› của Thiên Chúa, không gây ồn à o, không tá» ra hà o nhoáng (x. Mt 12,15-21).
* Dụ ngôn 1: “CỠlùng†(24-30)
Tuy nhiên, Äức Giêsu cÅ©ng muốn giúp chúng ta hiểu đúng đắn hoà n cảnh nà y và ngăn cản chúng ta rút ra những kết luáºn vá»™i vã. Chúng ta không được chỉ nhìn và o ngà y hôm nay, và khép mình lại trong khoảnh khắc hiện tại. Dụ ngôn Cá» lùng có mục Ä‘Ãch ấy.
Dụ ngôn Cá» lùng là má»™t tấn kịch có hai cảnh. Cảnh thứ nhất diá»…n ra hai nhân váºt và hà nh Ä‘á»™ng đối láºp: Trên cùng má»™t mảnh đất, ông chủ và kẻ thù đã gieo hai loại giống khác nhau, lúa tốt và cá» lùng là loại cỠăn hại. Cảnh thứ hai mở ra vá»›i sá»± can thiệp của các đầy tá»›: Há» há»i má»™t câu há»i thừa là chẳng lẽ ông chủ lại không gieo giống tốt, mà nhÆ° váºy thì do đâu có cá» lùng. Câu há»i không cần thiết, nhất là bởi vì há» không há»i vì sao có quá nhiá»u cá» lùng nhÆ° thế. Có ai lại ngạc nhiên khi thấy trong má»™t thá»a ruá»™ng xuất hiện thứ cá» không thể tránh được?
Câu trả lá»i của ông chủ tháºt đáng ngạc nhiên. Ông biết rõ rà ng là kẻ thù đã là m Ä‘iá»u đó. Tuy nhiên, có kẻ thù nà o lại có ý tưởng đó và lại có đủ hạt giống cá» lùng mà gieo ngay trong đêm nhÆ° thế! Nếu há» lén lút gặt lúa chÃn hoặc đốt cánh đồng, thì còn dá»… hiểu hÆ¡n. Äà ng khác, gợi ý của các đầy tá»› là nhổ cá» lùng cÅ©ng dá»… hiểu, vì ngÆ°á»i ta vẫn là m nhÆ° thế. Váºy mà ông chủ lại không đồng ý, ông bảo: “Cứ để cả hai cùng lá»›n lên cho tá»›i mùa gặt†(c. 30). NhÆ° thế, bà i dụ ngôn không muốn mô tả cách là m ruá»™ng thông thÆ°á»ng.
Má»i chuyện trở nên rõ rà ng khi đến cuối. Các thợ gặt, chứ không phải là các đầy tá»› đã đến há»i, trÆ°á»›c tiên sẽ thu gom cá» lùng, bó thà nh bó mà đốt Ä‘i. Thông thÆ°á»ng ngÆ°á»i ta là m cách khác: cá» lùng chÆ°a được nhổ Ä‘i sẽ bị thợ gặt quẳng trên đất, sau đó được thu gom lại cho gà ăn hoặc để đốt Ä‘i.
* Dụ ngôn 2: “Hạt cải†(31-32)
Bằng dụ ngôn tiếp theo, Äức Giêsu má»i Ä‘á»™c giả quan tâm đến sá»± tÆ°Æ¡ng phản giữa hạt cải lúc đầu và cây to ở hồi kết thúc. Hạt cải là má»™t thứ bé nhá» và không đáng ai để ý, nhÆ°ng sẽ không cứ ở trong tình trạng nhá» bé mãi; nó sẽ phát triển nhiá»u và má»i ngÆ°á»i phải nhìn nháºn nó. Má»™t chi tiết lạ: ngÆ°á»i ná» gieo “(chỉ) má»™t†hạt cải trong ruá»™ng/cánh đồng. Hẳn chúng ta nhá»› lại bà i dụ ngôn trÆ°á»›c (13,24), nhÆ°ng ở đây rõ rà ng không phải là vấn Ä‘á» gieo và gặt, mà là vấn đỠđặc tÃnh của cây cải mà Äức Giêsu muốn váºn dụng để giá»›i thiệu NÆ°á»›c Trá»i.
Chuyện xảy ra cho NÆ°á»›c Trá»i cÅ©ng nhÆ° váºy: khởi đầu trong tình trạng bé nhá», khiêm tốn; nhÆ°ng kết cuá»™c sẽ là má»™t kết quả đầy sức thuyết phục. Dụ ngôn nà y là má»™t lá»i “loan báo†đầy sức an ủi và khÃch lệ cho những ai chÆ°a thấy các ná»—i niá»m chá» mong thiên sai được thể hiện nÆ¡i công trình của Äức Kitô.
* Dụ ngôn 3: “Men†(33)
Dụ ngôn vá» men lấy lại bà i há»c của dụ ngôn trên. Hình ảnh “men†lấy từ nhà bếp. Bà ná»™i trợ có thể mua men hoặc tá»± là m lấy. Äây là sá»± tÆ°Æ¡ng phản giữa phần khởi đầu nhá» bé và khối lượng bá»™t to lá»›n ở cuối. Khởi đầu vá»›i má»™t chút men, không mấy ai để ý; nhÆ°ng trong đó đã chứa Ä‘á»±ng tất cả sức bung mở trong tÆ°Æ¡ng lai. NhÆ° men đã được “giấu ẩn†trong bá»™t, NÆ°á»›c Thiên Chúa lúc khởi đầu là má»™t thá»±c tại không ai thấy; chỉ sang giai Ä‘oạn thứ hai, ta má»›i thấy được sức mạnh của chút men ấy. Sá»± nhá» nhoi khiêm tốn của chút men khiến là m ta không ngá» tá»›i tác Ä‘á»™ng của nó trên khối bá»™t; đó cÅ©ng sẽ là tác Ä‘á»™ng của NÆ°á»›c Thiên Chúa trong lòng nhân loại. CÅ©ng nhÆ° tình trạng nhá» bé là má»™t Ä‘iá»u kiện quan trá»ng để hạt cải phát triển (c. 31), tình trạng giấu ẩn, hòa trá»™n vá»›i bá»™t là điá»u kiện thiết yếu để cho men có thể tác Ä‘á»™ng.
Äá»™ng tác “vùi†(“giấuâ€) men và o trong bá»™t hẳn muốn gợi ý đến tình trạng ẩn giấu của chân lý. Tình trạng ẩn giấu của sá»± tháºt trong các dụ ngôn (c. 35) và tình trạng ẩn giấu của kho báu trong ruá»™ng (c. 44) tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i men bị “vùi/giấuâ€. Há»™i Thánh có nhiệm vụ vén mở cho thấy chân lý giấu ẩn bằng lá»i nói và việc là m (10,26-27; x. 5,13-16). Khi là m nhÆ° thế, Há»™i Thánh là m cho thế giá»›i “dáºy menâ€.
* Tại sao nói bằng Dụ ngôn? (34-35)
Tác giả Mt cắt ngang diá»…n từ các dụ ngôn bằng cách Ä‘Æ°a và o má»™t “bản tóm tắt†hoạt Ä‘á»™ng rao giảng của Äức Giêsu. “NgÆ°á»i không nói gì vá»›i há» mà không dùng dụ ngôn†(c. 34). Câu văn nà y được TM Mc dùng để kết thúc “phân Ä‘oạn†các dụ ngôn (x. Mc 4,33-34); được Ä‘Æ°a và o trong văn cảnh Mt, ta không hiểu rõ lý do bao nhiêu. Rất có thể tác giả Mt Ä‘Æ°a câu ấy và o đây để ngÆ°ng má»™t chút trong diá»…n từ dà i vá» các dụ ngôn và để Ä‘Ã o sâu những nguyên do thần há»c đã Ä‘Æ°a Äức Giêsu đến chá»— chuá»™ng ngôn ngữ dụ ngôn hÆ¡n là ngôn ngữ thông thÆ°á»ng (x. c. 11). Sau đó, câu 35 vá»›i hai vế song song (c. 35b và 35c) giúp hiểu rằng mục Ä‘Ãch của Äức Giêsu là trình bà y những gì dược giấu kÃn. CÅ©ng nhÆ° ở 13,14-15, ở đây lại xuất hiện mối báºn tâm biện giáo của Mt, đó là xác nháºn thể văn dụ ngôn bằng má»™t chứng từ Kinh Thánh. Lần nà y ngà i trÃch Tv 78,2, trong đó mầu nhiệm tạo dá»±ng được kể dÆ°á»›i dạng các câu bà hiểm. Tác giả Mt coi má»i bản văn Kinh Thánh Cá»±u Ước có má»™t giá trị ngôn sứ. Rõ rà ng Kinh Thánh đã tiên báo là Äấng Mêsia sẽ nói bằng dụ ngôn! Tuy nhiên, dân chúng lại không hiểu những gì NgÆ°á»i đã nói. Chỉ các môn đệ má»›i hiểu, nên bây giá» NgÆ°á»i rút vá» nhà vá»›i các ông. Tháºt ra, dụ ngôn Men là dụ ngôn cuối cùng Äức Giêsu công bố từ trên thuyá»n cho dân chúng, rồi sau đó NgÆ°á»i vá» nhà và tiếp tục bà i giảng vá»›i các môn đệ (c. 36).
Váºy dân chúng ở lại bên ngoà i. HỠđã là m Ä‘iá»u gì xấu khiến Äức Giêsu phải quay lÆ°ng lại vá»›i há» nhÆ° thế? Dá»±a theo ngữ cảnh của Mt 13, thì chúng ta phải nói: há» không là m gì xấu cả. Äây là cách tác giả báo trÆ°á»›c những Ä‘iá»u sẽ xảy ra trong cuá»™c sống tÆ°Æ¡ng lai của Äức Giêsu. Dân chúng sẽ Ä‘Æ°a Äức Giêsu đến tháºp giá, có nghÄ©a là há» sẽ liên tục loại trừ các sứ giả cho đến khi loại được cả vị Sứ Giả tối cao.
* Dụ ngôn Cá» lùng được giải thÃch (36-43)
Äức Giêsu bỠđám đông Ä‘ang nghe NgÆ°á»i tại Ä‘iểm nà y và cùng vá»›i các môn đệ vá» nhà , nÆ¡i xuất phát (x. 13,1). Nay NgÆ°á»i giảng dạy cho các môn đệ. Äá»i môn đệ là nhÆ° váºy: suốt Ä‘á»i, há» phải há»c vá»›i “vị thầy duy nhất†là Äức Giêsu (x. 23,8). Tác giả gá»i bà i nà y là “dụ ngôn các Cá» lùng trong ruá»™ng†(hê parabolê tôn zizaniôn tou agrou) vì bà i há»c nhắm và o Ä‘iểm nà y.
Äức Giêsu đã giải nghÄ©a từng hình ảnh má»™t. Danh mục ở cc. 37-39 chuẩn bị cho phần áp dụng ở cc. 40-43. Kẻ gieo hạt giống tốt là Con NgÆ°á»i. Äến c. 41, ta thấy Con NgÆ°á»i chÃnh là vị Thẩm phán trần gian. NgÆ°á»i nắm trong tay không những công việc gieo giống, mà cả việc thu hoạch và nhÆ° thế là toà n thể lịch sá» thế giá»›i. Trong TM Mt, Con NgÆ°á»i là Chúa tể xét xá», NgÆ°á»i tháp tùng Há»™i Thánh suốt hà nh trình xuyên qua tình trạng cô Ä‘Æ¡n, Ä‘au khổ, để Ä‘i đến sá»± sống lại. Ruá»™ng là thế gian (chứ không phải là Há»™i Thánh; Há»™i Thánh luôn hiện hữu chỉ trong sứ mạng truyá»n giáo cho thế gian). Hạt giống tốt là con cái NÆ°á»›c Trá»i (x. 8,12). Chúng ta không biết chÃnh xác “con cái NÆ°á»›c Trá»i†là ai, nhÆ°ng toà n thể TM I cho thấy là m thế nà o, thay vì dân Israel, “Dân ngoại†(ethnê) mang hoa trái (x. 21,43) sẽ trở thà nh “con cái NÆ°á»›c Trá»iâ€. Các cá» lùng là “con cái Ãc Thầnâ€. Kẻ thù là ma quá»·, nó vẫn Ä‘ang hoạt Ä‘á»™ng, nhÆ° ở 13,19, trong lúc nà y. Mùa gặt là ngà y táºn thế. Thợ gặt là các thiên thần của cuá»™c phán xét.
Sau những giải thÃch chuẩn bị, bây giá» tác giả Mt diá»…n tả mối quan tâm của ngà i; ngà i nhấn mạnh trên khÃa cạnh tiêu cá»±c. CÅ©ng nhÆ° chủ nhà sẽ thu gom cá» lùng lại và o lúc gặt và “lấy lá»a đốt Ä‘i†(x. 3,12), chuyện cÅ©ng sẽ xảy ra nhÆ° thế cho các con cái Ãc Thần và o lúc táºn thế. Ở đây, trên mặt đất nà y, các sá»± việc “trá»™n lẫn†vá»›i nhau: bên cạnh những ngÆ°á»i tốt, có những kẻ xấu. Sá»± gần ká» nà y là má»™t chÆ°á»›ng kỳ. Các môn đệ trong nhà phải để ý đừng thuá»™c vỠ“những kẻ là m gÆ°Æ¡ng mù gÆ°Æ¡ng xấu†(skandala) và “những kẻ là m Ä‘iá»u gian ác†(anomia), Ä‘ang có cả ở bên trong lẫn bên ngoà i Há»™i Thánh.
Thiên Chúa lại không phải can thiệp, ngăn cản những kẻ xấu hà nh Ä‘á»™ng và chặn đứng tất cả những lối xá» sá»± bất công của há» sao? Äây lại không phải là nhiệm vụ của Äấng Mêsia: tách biệt ngÆ°á»i là nh kẻ dữ và thiết láºp những tÆ°Æ¡ng quan vÄ©nh viá»…n trong sáng sao (x. 3,12)? Chúng ta nhá»› đến phản ứng của Giacôbê và Gioan khi cả nhóm không được má»™t là ng Samari tiếp đón: “Thầy có muốn chúng con khiến lá»a từ trá»i xuống thiêu huá»· chúng nó không?†(Lc 9,54). Äức Giêsu dùng dụ ngôn để dạy cho loà i ngÆ°á»i chúng ta biết chấp nháºn hoà n cảnh pha trá»™n nà y. NgÆ°á»i không có nhiệm vụ chia cắt rõ rà ng và vÄ©nh viá»…n ngÆ°á»i là nh vá»›i ngÆ°á»i dữ. NgÆ°á»i quy tụ các môn đệ quanh NgÆ°á»i và dạy cho há» biết con Ä‘Æ°á»ng của NgÆ°á»i; nhÆ° NgÆ°á»i, cả há» nữa, há» cÅ©ng phải rảo qua con Ä‘Æ°á»ng ấy trong thế giá»›i nà y.
Nếu trong cuá»™c sống trần thế nà y, vẫn còn tình trạng gần ká», chÆ°a tách biệt, Ä‘iá»u đó không có nghÄ©a là hoà n cảnh nà y sẽ kéo dà i mãi, là là m tốt là m xấu thì cÅ©ng nhÆ° nhau! Äức Giêsu cho biết, số pháºn của ngÆ°á»i là nh kẻ dữ sau nà y sẽ hoà n toà n khác nhau. Những ngÆ°á»i tốt, vì đã ra sức thi hà nh ý muốn của Thiên Chúa, sẽ được đón và o trong NÆ°á»›c Trá»i và thuá»™c vá» gia đình Thiên Chúa, sẽ được Ngà i nhìn nháºn là con cái (x. 5,9). Há» sẽ được sống trong ánh sáng và niá»m vui chan hòa; chÃnh há» cÅ©ng sẽ chói chan hạnh phúc. Những kẻ khác, vì đã không quan tâm đến thánh ý Thiên Chúa, đã Ä‘i theo tÃnh Ãch ká»· và còn muốn lôi kéo ngÆ°á»i thân cáºn theo, sẽ bị loại khá»i cá»™ng Ä‘oà n nà y.
+ Kết luáºn
Xuyên qua hình ảnh cá» lùng, Äức Giêsu nói lên sá»± kiên nhẫn của Thiên Chúa đối vá»›i loà i ngÆ°á»i: vá» phÆ°Æ¡ng diện thá»±c váºt, cá» lùng không thể biến thà nh lúa tốt, nhÆ°ng trên bình diện thiêng liêng, kẻ xấu có thể trở thà nh ngÆ°á»i tốt, nếu hỠđược ngÆ°á»i khác nêu gÆ°Æ¡ng sáng, tác Ä‘á»™ng để há» biết váºn dụng những Æ¡n là nh Thiên Chúa vẫn ban cho há».
Xuyên qua hình ảnh hạt cải và nắm men, Äức Giêsu cho thấy rằng má»™t tình trạng khởi đầu không nổi rõ không có nghÄ©a là kết thúc cÅ©ng nhÆ° thế. Chỉ đến cuối, khi cây cải đã lá»›n lên và bá»™t đã dáºy men, ngÆ°á»i ta má»›i biết có cái gì ẩn giấu trong hạt cải và men. CÅ©ng thế, NÆ°á»›c Trá»i (Thiên Chúa) trên mặt đất Ä‘ang hiện diện, không viên mãn và xán lạn, nhÆ°ng trong sức mạnh dồi dà o, và sẽ tá» rõ ra và o lúc kết thúc. Váºy, ai Æ°á»›c ao thuá»™c vá» Äức Kitô, cần phải có má»™t tầm nhìn rá»™ng rãi và kiên nhẫn.
NhÆ° váºy, NÆ°á»›c Thiên Chúa đã khởi sá»± vá»›i công việc loan báo Tin Mừng, nhÆ°ng tình trạng hiện nay còn rất khiêm tốn (chÆ°a đủ thuyết phục) và không rõ rà ng (ngÆ°á»i tốt kẻ xấu Ä‘ang lá»›n lên vá»›i nhau). Chỉ sau khi đã trải qua má»™t hà nh trình dà i, trong tình trạng tranh tối tranh sáng, NÆ°á»›c Thiên Chúa má»›i tá» hiện rõ rà ng là má»™t cuá»™c quy tụ toà n thể vÅ© trụ và o sống trong bình an của Thiên Chúa.
5.- Gợi ý suy niệm
1. PhÆ°Æ¡ng pháp là m việc của con ngÆ°á»i và Thiên Chúa tháºt khác nhau. Tiêu chuẩn các đầy tá»› nêu ra diá»…n tả má»™t khát vá»ng vẫn dà y vò các ngÆ°á»i của Thiên Chúa, nhÆ° Giêrêmia, Gióp, những ngÆ°á»i nghèo của Äức Chúa. Gioan Tẩy Giả cÅ©ng đã chia sẻ mối báºn tâm ấy khi giá»›i thiệu Äấng Mêsia đến sẽ là m việc quyết liệt: nhÆ° rìu đã đặt sẵn nÆ¡i gốc cây (x. Mt 3,10), nhÆ° nia đã sẵn sà ng để rê lúa (x. Mt 3,11; Lc 3,17); má»™t phép rá»a trong lá»a Ä‘ang chỠđợi má»i ngÆ°á»i (x. Mt 3,11; Lc 3,16). NgÆ°á»i ta cÅ©ng tạo láºp những nhóm “những ngÆ°á»i hoà n hảo†tách khá»i những ngÆ°á»i khác: đó là những ngÆ°á»i Pharisêu, “những ngÆ°á»i tách biệtâ€, và những ngÆ°á»i Exêni ở Qumrân, “các con cái ánh sángâ€, “những ngÆ°á»i công chÃnhâ€. Äây chÃnh là những đầy tá»› của ông chủ trong dụ ngôn. Tuy nhiên, vì có hiểu biết và kiên nhẫn vô biên, Thiên Chúa đã và vẫn xá» sá»± cách khác.
2. Thiên Chúa không muốn triệt tiêu sá»± dữ, nghÄ©a là những kẻ dữ, nhÆ°ng muốn há» sống còn và sống chung vá»›i những ngÆ°á»i tốt. Hẳn là Ngà i hiểu tÃnh hợp lý trong Ä‘á» nghị của các đầy tá»›, nhÆ°ng Ngà i đã phải xá» sá»± ngược Ä‘á»i, là vì cá» lùng sống Ä‘an quyện vá»›i lúa tốt, nên nếu nhổ cá» lùng, thì khó tránh được chuyện nhổ cả lúa tốt. Vá»›i lại, nếu cá» lùng không thể thà nh lúa tốt (vá» thá»±c váºt há»c), kẻ xấu lại có thể trở thà nh ngÆ°á»i tốt (trong Ä‘á»i sống thiêng liêng). Sá»± hiểu biết và kiên nhẫn của Thiên Chúa là nhằm cứu Ä‘á»™ má»i ngÆ°á»i. Äà ng khác, sá»± xấu và sá»± thiện Ä‘an quyện vá»›i nhau tinh vi đến ná»—i không dá»… gì mà phân tách ra. Tháºt ra không phải là vá»›i những cuá»™c tiêu diệt mà ngÆ°á»i ta xây dá»±ng được NÆ°á»›c Thiên Chúa, nhÆ°ng là vá»›i sá»± kiên nhẫn và tin tưởng.
3. Những gì mà loà i ngÆ°á»i thấy nhÆ° là má»™t chÆ°á»›ng kỳ tháºt ra lại là má»™t Ä‘iá»u bà nhiệm nằm trong chÆ°Æ¡ng trình Thiên Chúa: sá»± bé bá»ng và yếu Ä‘uối không gây phÆ°Æ¡ng hại mà đúng hÆ¡n lại tạo Ä‘iá»u kiện cho thà nh công tÆ°Æ¡ng lai. Nếu NÆ°á»›c Thiên Chúa trở thà nh má»™t định chế tá»± thá»a mãn vá» mình và hết là má»™t hạt cải, thì NÆ°á»›c ấy thiếu mất Ä‘iá»u kiện tăng trưởng. Chỉ khi biết mình yếu Ä‘uối, con ngÆ°á»i cáºy dá»±a và o Thiên Chúa, con ngÆ°á»i má»›i nên mạnh mẽ (x. 2 Cr 12,9). Các tÃn hữu cần phải bá» các Ä‘iểm tá»±a và các duyên cá»› trần tục, trở thà nh nghèo khó, khiêm nhÆ°á»ng, yếu Ä‘uối, để Há»i Thánh có được những đặc tÃnh nhÆ° Äấng Sáng Láºp thần linh muốn cho có.
4. Dụ ngôn Men trong bá»™t khiến chúng ta nhá»› đến má»™t phÆ°Æ¡ng pháp mục vụ mà các sứ giả Tin Mừng Ä‘á»u nhá»›: hỠđược Ä‘á» nghị sống âm thầm, khiêm tốn, nhá» bé, để có thể chuyển sức mạnh Tin Mừng và o trong lòng thế giá»›i và biến đổi thế giá»›i từ bên trong. Má»™t tÆ° tưởng khác đến từ thÆ° 1 Pr 1,1: “Tôi là Phêrô, Tông Äồ của Äức Giêsu Kitô, kÃnh gá»i những ngÆ°á»i được Thiên Chúa kén chá»n, những khách lữ hà nh Ä‘ang sống tản mác trong các xứâ€. Các Kitô hữu sống tản mác, sống tình trạng diaspora. Trong tiếng Hy Lạp, diaspora là hà nh Ä‘á»™ng gieo hạt: Váºy các Kitô hữu là hạt giống Thiên Chúa gieo và o trong thế giá»›i, để cuối cùng toà n thế giá»›i trở thà nh má»™t cánh đồng của Thiên Chúa, mang những hoa quả tốt là nh. [Mục Lục]
|