Thầy ở đâu?
01.07.2009
Äiểm nhắm: Há»i “Thầy ở đâu?†là má»™t cách thăm dò tinh tế để Ä‘iá»u tra cho má»™t dấu há»i căn bản hÆ¡n: "Thầy là ai?" Hai môn đệ đầu tiên đến chá»— của Thầy và ở lại vá»›i Thầy hôm ấy, nhÆ° chÃnh thức bắt đầu má»™t hà nh trình khám phá Äức Giêsu sẽ còn tiếp tục mãi, không cùng. Äức Giêsu là má»™t con ngÆ°á»i quá kỳ lạ. Không gì ngá»› ngẩn cho bằng giả thiết rằng mình đã 'nắm' Ngà i. Và , nhiá»u khi, thái Ä‘á»™ lý tưởng là tháo gỡ hết má»i tiên kiến, má»i quan niệm có sẵn vá» Ngà i – để tiếp xúc vá»›i Ngà i nhÆ° thể má»›i phút đầu gặp gỡ...
1. Nhân danh Äức Giêsu Kitô!!!
Bá»™ phim Jesus
của đạo diễn Roger Young bắt đầu bằng một cảnh cực kỳ gây sốc nhưng
cÅ©ng là má»™t cảnh đầy lịch sá» tÃnh: Trên mà n hình là má»™t con ngÆ°á»i bị
trói hai tay và bị treo hẫng trên già n hoả thiêu; lá»a được châm và bùng
lên thiêu đốt ngÆ°á»i ấy, trong khi đó má»™t vị (không rõ là giáo hoà ng hay
giám mục) vá»›i phẩm phục và mÅ© gáºy đầy đủ, đứng bên cạnh dõng dạc tuyên
bố:
“Nhân danh Chúa Giêsu Kitô. Vâng, nhân danh Chúa
Giêsu Kitô, Chúa chúng ta ở trên trá»i, ta xá» tá» ngÆ°Æ¡i vì ngÆ°Æ¡i là m
chứng Ä‘iá»u sai trái, vì ngÆ°á»i tin những Ä‘iá»u sai trái, vì ngÆ°Æ¡i nói
những lá»i sai trái, và vì ngÆ°Æ¡i là m ố danh của Chúa Giêsu Kitô!â€
Tháºt
khó có gì mỉa mai hÆ¡n! NgÆ°á»i xem phim bất chợt tá»± há»i: Ai thá»±c sá»± Ä‘ang
là m ố danh Äức Giêsu Kitô, kẻ bị thiêu sống hay là kẻ Ä‘ang thiêu sống
ngÆ°á»i khác? Không có gì dá»… cho bằng nhân danh Äức Giêsu. NhÆ°ng liệu khi
nhân danh Ngà i nhÆ° váºy, ta đã thá»±c sá»± hiểu vá» Ngà i? Ở đây lá»™ ra má»™t vấn
Ä‘á» căn bản nhất: Äức Giêsu bị hiểu lầm, hoặc tháºm chà bị cố tình ép nặn
cho vừa vá»›i cái khuôn suy nghÄ© của ngÆ°á»i ta. Và ta đừng quên, đây là bi
kịch trong Giáo Há»™i và do Giáo Há»™i, đã từng kéo dà i trong má»™t thá»i.
Má»›i đây, Linh mục Nguyá»…n Trá»ng Viá»…n, OP., có ra má»™t quyển sách nhá» mang tá»±a đỠ“Những Căn Bệnh Trầm Kha trong Äá»i Sống Äức Tin Công Giáo tại Việt Nam.â€
Tác giả liệt kê 5 căn bệnh trầm kha, gá»i là 5 thứ ‘đạo’: đạo sinh hoạt,
đạo hiếu kÃnh, đạo thiêng liêng, đạo luân lý và đạo thá»±c dụng. Các tên
gá»i nà y thoạt nghe không đến ná»—i ‘vấn Ä‘á»â€™ gì lắm, nhÆ°ng thá»±c ra đó lÃ
những ‘đạo’ rất là có ‘vấn Ä‘á»â€™, rất là xa lạ vá»›i đạo Ä‘Ãch tháºt của Äức
Giêsu – và do đó cÅ©ng rất xa lạ vá»›i chÃnh Äức Giêsu! Sau đây là những
dòng tác giả viết trong lá»i ngá»:
“Tôi nghe kể: có một
ngÆ°á»i kia, rất già u có và có những 18 bà vợ. Má»—i bà vợ Ä‘á»u có cÆ¡ ngÆ¡i
riêng, cuá»™c sống tÆ°Æ¡ng đối an nhà n. Khi gần qua Ä‘á»i, ông ta tin và o
Chúa, theo đạo Công Giáo và được rá»a tá»™i...
Khi nghe câu chuyện ấy, má»™t ngÆ°á»i Công Giáo đã thốt lên ngay: Ông nà y hên tháºt, được cả Ä‘á»i nà y lẫn Ä‘á»i sau!
Những
nháºn định kiểu nhÆ° thế ta có thể thấy khá nhiá»u. Và nếu váºy, thì những
ngÆ°á»i Công Giáo đạo gốc đã không được ‘hên’ nhÆ° thế, vì há» phải biết
đạo sá»›m, phải lo giữ đạo cả má»™t cuá»™c Ä‘á»i mà không chắc có được lên
thiên đà ng hay không.
Äiá»u ấy cho thấy khá rõ hiện trạng Ä‘á»i sống đức tin của ngÆ°á»i Kitô hữu Việt Nam:
đạo không phải là một hồng phúc, nhưng là một gánh nặng phải mang vác
để đổi lấy cuá»™c sống thiên Ä‘Ã ng mai sau. Quả tháºt, nói chung, những
cá»™ng Ä‘oà n Kitô giáo vẫn chÆ°a có mấy dấu hiệu khá lên vá» Ä‘á»i sống bác
ái; tổ chức quản trị trong Giáo Há»™i Ãt biểu lá»™ má»™t thái Ä‘á»™ tôn trá»ng
tÃn hữu, nhất là những ngÆ°á»i bé má»n; sinh hoạt trong Giáo Há»™i Ãt triển
nở thà nh thái Ä‘á»™ có tâm huyết vá»›i cuá»™c Ä‘á»i.
Trong nhân
cách Kitô hữu, nói chung, chúng ta cÅ©ng Ãt thấy biểu lá»™ má»™t sá»± trưởng
thà nh và triển nở phong phú vì được là m con cái Chúa. Thái Ä‘á»™ ngÆ°á»i
Kitô hữu Ãt diá»…n tả được sá»± tá»± do của con cái Chúa, nhÆ°ng thÆ°á»ng là má»™t
thái Ä‘á»™ dúm dó, sợ hãi, nệ luáºt, lách luáºt, hình thức, và ấu trÄ©...â€
Rồi tác giả tá»± há»i:
“Là m
thế nà o để ngÆ°á»i Kitô hữu có được sá»± gặp gỡ cá vị vá»›i Äức Giêsu nhiá»u
hÆ¡n, chứ không chỉ tham dá»± sinh hoạt tôn giáo? Là m thế nà o để ngÆ°á»i
Kitô hữu nháºn ra má»™t Äức Giêsu là Bạn và là ngÆ°á»i Anh, là Äấng có thể
chia sẻ cả những tá»™i lá»—i yếu Ä‘uối của mình? Là m thế nà o để ngÆ°á»i Kitô
hữu tìm thấy niá»m vui chân tháºt, chứ không phải chỉ còng lÆ°ng ‘đóng
thuế’ cho má»™t thế giá»›i thiêng liêng nà o đó? Là m thế nà o để ngÆ°á»i Kitô
hữu nháºn được tình thÆ°Æ¡ng cứu Ä‘á»™ của Äức Giêsu chứ không phải chỉ là ná»—
lá»±c luân lý nhằm tu sá»a má»™t cách khó nhá»c? Là m thế nà o để ngÆ°á»i Kitô
hữu gặp gỡ được chÃnh Chúa và được biến đổi chứ không phải chỉ xoay sở
và thu gom những công phúc cho cá nhân? Là m thế nà o để thái độ trung
tÃn vá»›i má»™t Äức Giêsu chịu chết và phục sinh cÅ©ng chÃnh là lá»i loan báo
Tin Mừng như một giải pháp cho cuộc sống nhân sinh hôm
nay?â€
Chúng ta sẽ là m
thế nà o để trả lá»i những câu há»i “là m thế nà o†đó đây, nếu không phải
trÆ°á»›c hết là quay lại vá»›i Äức Giêsu Kitô, để há»i “Thầy, Thầy ở đâu?†–
để đến ở với Thầy và khám phá Thầy.
2. Quay lại vá»›i Äức Giêsu Kitô
Cha
Joseph Girzone, 79 tuổi, dòng Cát Minh ở New York, là một tác giả Mỹ
‘best-selling.’ Ngà i thà nh láºp tổ chức Joshua Foundation, nhằm mục Ä‘Ãch
giúp cho ngÆ°á»i ta hiểu Äức Giêsu nhiá»u hÆ¡n. Khoảng hai chục quyển sách
của ngà i, bán rất chạy, Ä‘á»u viết vá» Äức Giêsu, thuá»™c nhiá»u thể loại.
Trong quyển Chân Dung Äức Giêsu, ngà i viết:
“Phải
má»™t thá»i gian lâu lắm tôi má»›i ý thức rằng còn có cái gì thiếu sót trong
lối hà nh đạo của chúng ta, và điá»u nà y là m cho tôi rất ái ngại. Chúng
ta ai cÅ©ng nhạy cảm đối vá»›i phong tục táºp quán của Giáo Há»™i mình. Các
giáo sÄ© lo bảo vệ đức tin của tÃn đồ và lo sao cho há» trung thà nh vá»›i
nhà thá» hay há»™i Ä‘Æ°á»ng của mình. Äiá»u nà y không có gì sai. NhÆ°ng má»™t
ngà y ná» tôi cảm thấy rằng chúng ta chỉ quan tâm đến Giáo Há»™i và nhà thá»
của mình mà Ãt quan tâm đến Ä‘iá»u Thiên Chúa muốn... (bản tiếng Việt,
tr.3-4). Tôi cảm nghiệm rằng mặc dù chúng ta hăng say hoạt động cho
Giáo Há»™i, nhÆ°ng Ä‘iá»u Äức Giêsu muốn thì lại không phải là động lá»±c của
chúng ta. Äối vá»›i những ngÆ°á»i lãnh đạo trong Kitô giáo thì Ä‘iá»u Äức
Giêsu muốn phải đứng hà ng đầu, nhÆ°ng Giáo Há»™i, thần há»c và giáo luáºt
lại là động lá»±c căn bản! Vì thế nhiá»u vị trong khi hà nh sá»± không quan
tâm đến Ä‘iá»u Äức Giêsu muốn (tr. 6). Khi Ä‘i giảng vá» Ä‘á»i sống và vá»
Ä‘iá»u Äức Giêsu dạy, tôi phải ngạc nhiên khi nghe dân chúng nói rằng há»
chÆ°a bao giá» nghe nói vá» Ä‘á»i sống của Äức Giêsu. Má»™t linh mục rất thánh
thiện mà tôi kÃnh yêu từ lâu nói rằng ông rất Ä‘á»—i ngạc nhiên vì là m sao
tôi có thể nói vá» Äức Giêsu suốt má»™t tiếng rưỡi đồng hồ. Khi tôi há»i
tại sao ông ngạc nhiên thì ông bảo rằng trong ÄCV không có dạy vá» Äức
Giêsu. NgÆ°á»i ta chỉ dạy Kitô há»c, Kinh Thánh, giáo luáºt và má»™t số môn
há»c khác, nhÆ°ng không ai dạy môn há»c vá» con ngÆ°á»i Giêsu, vá» Ä‘iá»u Giêsu
nghĩ và tầm nhìn của Ngà i.
Tôi cũng gặp một chuyện tương
tá»± khác. Má»™t sinh viên muốn má»i tôi đến chủng viện của anh để nói vá»
Äức Giêsu. Tôi bảo anh nên dà n xếp vá»›i phân khoa gá»i giấy má»i cho tôi.
Trong khi chỠđợi, tôi Ä‘á» nghị anh yêu cầu má»™t giáo sÆ° thần há»c trong
ban giáo sÆ° để dạy vá» Äức Giêsu. Anh trả lá»i rằng anh và các sinh viên
khác đã Ä‘á» nghị vá»›i má»™t giáo sÆ° thần há»c nổi tiếng, nhÆ°ng ông ta trả
lá»i rằng ngÆ°á»i ta thuê ông dạy thần há»c chứ không phải dạy vá» Äức
Giêsu.†(tr. 7-8).
Vá»›i quyển “Giôsua, Dụ Ngôn Cho Thá»i Nay,â€
Cha J. Girzone đã viết má»™t tiểu thuyết hẳn hoi, trong đó ngà i cho Äức
Giêsu xuất hiện trở lại trong thế giới hiện đại, và Giêsu hiện đại nà y
đã gây nhiá»u bất ngá», đồng thá»i cÅ©ng gặp nhiá»u phiá»n phức, tháºm chà do
chÃnh Giáo Há»™i!
Thế đấy, Äức Giêsu là má»™t nhân váºt kỳ lạ!
3. Äức Giêsu được mô tả thế nà o trong các sách Tin Mừng?
Äức
Giêsu là má»™t nhân váºt kỳ lạ. Và nói theo ngôn ngữ của Cha Albert Nolan,
dòng Äa Minh, thì Äức Giêsu là má»™t con ngÆ°á»i bị đánh giá thấp quá. Bị
đánh giá thấp không chỉ bởi những con ngÆ°á»i chỉ nháºn thấy nÆ¡i Ngà i má»™t
báºc thầy tôn giáo, mà còn cả bởi những con ngÆ°á»i quá nhấn mạnh thần
tÃnh của Ngà i, khiến Ngà i không còn là má»™t con ngÆ°á»i vá»›i đầy đủ nhân
tÃnh nữa. Khi ngÆ°á»i ta để Äức Giêsu tá»± nói vá» thân thế, khi ngÆ°á»i ta
thỠtìm hiểu Ngà i với một đầu óc không định kiến, trong khung cảnh của
thá»i đại Ngà i Ä‘ang sống, thì ngÆ°á»i ta sẽ nháºn thấy má»™t cái gì lá»™ rõ
lên, đó là hình ảnh của má»™t ngÆ°á»i có tÆ° cách Ä‘á»™c láºp phi thÆ°á»ng,
có đức tÃnh dÅ©ng cảm tuyệt vá»i, có thái Ä‘á»™ trung thá»±c vô song, má»™t con
ngÆ°á»i mà không ai giải thÃch nổi bản lÄ©nh. TÆ°á»›c Ä‘oạt nhân tÃnh ở má»™t con ngÆ°á»i nhÆ° thế, tức là tÆ°á»›c Ä‘oạt mất sá»± cao cả của Ngà i.
Chúng
ta khó hình dung được Äức Giêsu đã là má»™t con ngÆ°á»i nhÆ° thế nà o mà khác
tất cả những nhân váºt có trÆ°á»›c cÅ©ng nhÆ° các ngÆ°á»i đồng thá»i cách triệt
để đến thế. Tri thức to lá»›n của giá»›i ký lục đã không là m cho ngÆ°á»i nao
núng. Ngà i không ngần ngại tách xa khá»i há», mặc dù há» xem ra rất thông
thạo hÆ¡n Ngà i vá» các chi tiết lá» luáºt và vá» cách giải thÃch lá» luáºt
theo cổ truyá»n. Äối vá»›i Ngà i không có má»™t truyá»n thống nà o quá thiêng
liêng đến không thể là m ngược lại, không có Ä‘iá»u gì chắc chắn căn bản
đến không thể biến đổi được.
NhÆ°ng Tin Mừng cho thấy Äức
Giêsu không đối láºp vá»›i thiên hạ vì đầu óc chống báng hay vì muốn bá»™c
lá»™ sá»± bá»±c bá»™i sâu sắc đối vá»›i má»i ngÆ°á»i. Suốt cả cuá»™c Ä‘á»i, Ngà i đã để
lại cho chúng ta ấn tượng vá» má»™t con ngÆ°á»i dám nói dám là m theo những
quan niệm của mình, má»™t con ngÆ°á»i Ä‘á»™c láºp đối vá»›i má»i ngÆ°á»i.
NÆ¡i
Äức Giêsu, không há» có má»™t dấu vết sợ hãi. Không sợ gây gÆ°Æ¡ng xấu,
không sợ mất tiếng tốt, không sợ ngay cả mất mạng sống của mình. Tất cả
những con ngÆ°á»i tôn giáo, ngay cả Gioan Tẩy Giả, Ä‘á»u sá»ng sốt khi thấy
Ngà i hoà mình vá»›i những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, khi thấy Ngà i vui thÃch bầu bạn
vá»›i há», khi thấy Ngà i tá»± do đối vá»›i lá» luáºt, khi thấy Ngà i có vẻ nhÆ°
chẳng quan tâm mấy đến sá»± nghiêm trá»ng của tá»™i lá»—i, và khi thấy Ngà i
tÆ°Æ¡ng giao vá»›i Thiên Chúa má»™t cách tháºt thoải mái. Äức Giêsu đã sá»›m tá»±
chuốc lấy Ä‘iá»u mà chúng ta có thể gá»i là tiếng xấu: “Má»™t kẻ háu ăn và nghiện rượu.â€
ChÃnh Ngà i đã thuáºt lại lá»i Ä‘Ã m tiếu ấy có pha má»™t chút dà dá»m (Mt
11,16-19). Nói theo cách suy diá»…n, sá»± thân cáºn vá»›i những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i
khiến thiên hạ liệt Ngà i và o hạng ngÆ°á»i tá»™i lá»—i (Mt 11,19; Ga 9,24). VÃ
và o má»™t thá»i mà việc là m bạn vá»›i má»™t phụ nữ không há» hà ng gì vá»›i mình
chỉ gây nên ngỠvực, dị nghị, thì việc Ngà i giao thiệp với đà n bà ,
trong đó có những ngÆ°á»i mãi dâm, đã đủ là m cho Ngà i mất hết danh giá
(Lc 7,39; Ga 4,27). Äức Giêsu đã chẳng cần là m gì cả và chẳng cần thoả
hiệp vá»›i ai để giữ lấy dù chỉ là má»™t chút danh giá trÆ°á»›c mắt ngÆ°á»i Ä‘á»i.
Ngà i đã không tìm kiếm sá»± tán thà nh, dù của “ngÆ°á»i lá»›n nhất trong số
những kẻ được đà n bà sinh ra†– tức là Gioan Tẩy Giả.
Theo
Máccô (rồi Mátthêu và Luca cũng thế), thì cho đến cả những kẻ thù của
Äức Giêsu cÅ©ng phải công nháºn Ngà i là má»™t ngÆ°á»i ngay tháºt, chẳng sợ ai:
“ThÆ°a Thầy, chúng tôi biết Thầy là má»™t ngÆ°á»i chân tháºt và Thầy không
sợ bất cứ ai; Thầy không quan tâm đến địa vị xã hội, nhưng Thầy dạy
Ä‘Æ°á»ng lối của Thiên Chúa theo sá»± tháºt†(Mc 12,14).
Mặc
dù hỠnói thế để gà i một cái bẫy, nhưng câu nói ấy cũng cho chúng ta ý
niệm vỠấn tượng mà Äức Giêsu đã in sâu và o tâm trà dân chúng. Gia đình
có lần nghÄ© Ngà i là kẻ mất trà (Mt 3,21). Những ngÆ°á»i Pharisêu thì bảo
Ngà i là một kẻ bị quỉ ám (Mc 3,22). HỠtố cáo Ngà i là một kẻ say rượu,
một kẻ tham ăn, một kẻ tội lỗi, một kẻ phạm sự thánh, nhưng không ai có
thể cho Ngà i là một kẻ gian dối hay giả hình, không ai có thể trách
rằng Ngà i sợ những gì thiên hạ có thể nói vỠNgà i, hoặc sợ những gì
ngÆ°á»i ta có thể là m để chống lại Ngà i.
4. Äá» nghị và i hÆ°á»›ng để khám phá Äức Giêsu
-
Theo bạn, đâu là điểm khác biệt căn bản giữa Äức Giêsu và các vị sáng
láºp các tôn giáo nhÆ° Äức Pháºt, Mahomet, Khổng Tá», Lão Tá»? Các vị ấy có
thể dạy yêu thương, nhưng các vị ấy có khẳng định tình yêu của mình đối
vá»›i các tÃn đồ và đòi các tÃn đồ yêu mình không? Bạn hãy hình dung tâm
trạng của Äức Giêsu khi Ngà i nói “Nà y là mình Thầy... / Nà y là máu Thầy...â€, khi Ngà i quì xuống rá»a chân cho các môn đệ, hay khi Ngà i nói những lá»i nà y: “Chúa Cha đã yêu mến Thầy thế nà o, Thầy cÅ©ng yêu mến anh em nhÆ° váºy. Anh em hãy ở lại trong tình thÆ°Æ¡ng của Thầy†(Ga 15,9).
- Bạn có thể thá» nhắm mắt lại, ‘nhìn’ Chúa Giêsu, và há»i Ngà i “Thầy ở đâu?†má»™t cách nóng bá»ng, má»›i tinh, má»™t cách đầy đủ tÃnh thá»i sá»± không?
- Bạn cho rằng Kitô hữu là ngÆ°á»i có Äức Kitô, ngÆ°á»i mang Äức Kitô hay là ngÆ°á»ikhông ngừng khám phá Äức Kitô?
-
Mahatma Gandhi, má»™t ngÆ°á»i Ấn giáo, đã ‘mê’ Äức Giêsu trong các Sách Tin
Mừng. Còn chúng ta, Ä‘á»c Tin Mừng hoà i, nhÆ°ng chÆ°a chắc đã say mê Ngà i
nhÆ° ông ấy. Bạn nghÄ© trong việc khám phá Äức Giêsu thì đâu là điểm
thuáºn lợi của Mahatma Gandhi so vá»›i nhiá»u Kitô hữu chúng ta? NhÆ°ng
Gandhi đã không bao giá» trở thà nh Kitô hữu... Bạn thá» giải thÃch trÆ°á»ng
hợp nà y. [Liên hệ đến câu chuyện Gandhi bị từ chối, không cho phép bước
và o má»™t nhà thỠđể tham dá»± Thánh Lá»… - vì đó là ‘chá»— của ngÆ°á»i da
trắng’, còn Gandhi lại là má»™t ngÆ°á»i da Ä‘en.]
- Bạn hãy tưởng tượng Äức Giêsu đến là m ngÆ°á»i lần nữa, lần nà y Ngà i sinh ra và lá»›n lên tại Việt Nam...
Và bạn Ä‘i tìm gặp Ngà i, thì nhiá»u khả năng bạn sẽ gặp Ngà i Ä‘ang là m gì,
ở đâu? Bạn sẽ thấy Ngà i yêu gì, ghét gì? Gặp rắc rối vá»›i những ai? Äược
thông cảm và ủng hộ bởi những ai?
- Hoặc bạn hình dung
kiểu khác: Nếu kê ra danh sách 10 ngÆ°á»i hay 5 ngÆ°á»i được biết đến nhiá»u
của thế giá»›i trong 100 năm hay 50 năm trở lại đây, và đó là những ngÆ°á»i
giống vá»›i Äức Giêsu nhÆ° được trình bà y trong các Sách Tin Mừng nhất – bạn sẽ Ä‘Æ°a những tên tuổi nà o và o danh sách? Tại sao?
Lm. Giuse Lê Công Äức
(Nguồn: www.nguoitinhuu.com) |