Khi nhắc đến lòng trung thành của các vị mục tử, Thư gửi tín hữu Do-thái viết: “Anh em hãy nhớ đến những người lãnh đạo đã giảng lời Chúa cho anh em. Hãy nhìn xem cuộc đời họ kết thúc thế nào mà noi theo lòng tin của họ” (Dt 13,7). Đó cũng là tâm tình của quý Cha, anh chị em linh tông huyết tộc, cộng đoàn dân Chúa trong giáo phận quy tụ về sở hạt Bột Đà vào chiều Mồng Năm Tết Mậu Tuất để dâng Thánh lễ cầu cho Cha Cố Bề trên Đại Chủng viện Vinh Thanh Phêrô Lê Duy Lượng nhân dịp 10 năm Chúa gọi Cha về.

Nợ Ân Tình...

Giảng trong Thánh lễ, Cha Giuse Phan Sỹ Phương đã mời cộng đoàn ngược dòng chảy lịch sử, trở về với những hồng ân mà Cha Cố Phêrô đã lãnh nhận từ bàn tay từ ái của Thiên Chúa và ngang qua Cha Cố Phêrô, mọi thành phần Dân Chúa trong và ngoài giáo phận được đón nhận những quà tặng của Ngài:

“Thưa Cha giáo, trong tình yêu của Chúa, Cha giáo đang nhìn thấy chúng con. Cha chính là hạt lúa miến gieo vào lòng đất, chịu mục nát để cho chúng con được sống dồi dào. Suốt 80 năm, Cha đã hy sinh để cho cây đức tin của giáo phận nhà mạnh mẽ lớn lên.”

Cha Giuse nhấn mạnh đến ơn gọi của Cha Cố Phêrô được đan dệt bởi biết bao người – Ơn gọi có được là nhờ tình thương của Chúa:

“Để có thiên chức linh mục, anh trai của ngài là ông Phêrô Lê Thế Cao đã hy sinh “đi tù thay” cho người em của mình, chỉ mong người em trai đạt được ước nguyện. Thật là kỳ diệu, khi Cha Cố Phêrô được thụ phong linh mục (1963), cũng là năm anh trai của mình hy sinh tại nhà giam Cổng Trời.”

Cha già JB. Nguyễn Văn Kính lúc còn sống khi nhắc đến Cha Cố Bề trên cũng chung một tâm tình: “Khi được nói về Cha Cố Phêrô, tôi lấy làm hãnh diện, một bộ óc thông minh, một nhân cách cao đẹp, môn nào Ngài cũng giỏi.”

Hạt Bụi Nghiêng Mình Nhớ Đất Quê

Hơn ai hết, Cha Cố Phêrô là một người mang tình sâu nghĩa nặng với quê hương đất nước. Nhớ ngày nào đó, cậu bé Lượng cất tiếng khóc chào đời, bên hữu ngạn sông La, vùng đất địa linh nhân kiệt, đã sản sinh cho Giáo Hội, non sông nước Việt biết bao danh nhân văn hóa, tuy giờ các ngài khuất bóng nhưng danh thơm tiếng tốt vẫn còn lưu truyền cho hậu thế. Có lẽ ý Chúa nhiệm mầu đã đặt để Cha Cố Phêrô để ngài viết tiếp câu chuyện thiên tình sử của vùng đất Đức Thọ nói riêng, giáo phận nhà nói chung. Những áng thơ văn của ngài chất chứa một nỗi niềm yêu quê hương tha thiết:

Quê tôi đó: sông La dòng nước biếc

Sóng hiền hòa nhẹ đẩy mái phiêu lưu

Giọng đò đưa câu hát dặm đêm thâu

Làm sóng sánh cả trời sao rớm lệ.

Bãi cát trắng vươn dài nằm ủy mị

Nghe thuyền về kể lể chuyện xa xăm

Chở phồn vinh từ xứ Nghệ sông Lam

Từ mạn ngược miền xuôi về Thượng, Hạ:

Khoai anh từ Thị xã

Mít tôi từ Hương Sơn

Anh buôn về chợ Trổ

Chị bạn tận Nga Sơn

Thuyền cụ ngược Phó Châu

Đò mẹ ghé chợ Cầu

Hàng tôi từ cửa Sót

Hến Thọ Ninh ngọt

Bún Đức thọ ngon

Miến Hạ Tứ rẻ

Gạo Can Lộc thơm

Đó đây chung một giang sơn

Rẻ đắt trao đổi một lần làm quen

Đôi ta chung bến chung thuyền

Sông La vui cảnh đẹp duyên thì về

Ai về Đức Thọ thì về

Nước trong gạo trắng dễ bề làm ăn…

(Quê Tôi Đó, 1955)

Mỗi khi nhắc đến quê hương, Cha cố như rạo rực trong lòng, “biết mấy đau thương, biết mấy tự hào”:

Quê tôi đó thánh đường cao bóng tháp

Nhạc chuông vàng ấp ủ mộng sầu thương

Ngân ngân vang như lời nguyện vấn vương

Lòng tín hữu dâng lên toà Thượng đế

Chuông báo hiệu giờ cầu kinh lễ tế

Mở lòng đau trút vợi nỗi ưu sầu

Giữa hương hoa và nến nhạc nao nao

Niềm dương thế đẹp duyên lòng Cao Cả...

(Quê Tôi Đó, 1955).

Trước thời cuộc nhiễu nhương, một giai đoạn đau thương của dân tộc, người người ly tán, trái tim của Cha Cố như se thắt, tan nát, thổn thức với dân tộc:

Nơi đây sáng sáng chiều chiều

Mấy năm xa cách đã nhiều nhớ thương

Nhưng một buổi trên đường “cải tạo”

Nhìn quê hương... ảo não tâm can

Xưa kia dân sống bình an

Xôn xao tấp nập tươi vui xóm làng

Bây giờ bỗng vườn không nhà trống

Con đê buồn tiếp gượng khách xa

Còn đâu giọng hát thiết tha

Nụ cười tình tứ lời ca thanh bình

(Quê Tôi Đó, 1955)

Nhưng vượt lên tất cả vẫn là niềm hy vọng về một cuộc sống bình yên, khát mong hòa bình công lý được giao duyên:

Bao giờ bóng tháp sum vầy ?

Bao giờ nến cháy ngất ngây rộn bừng ?

Bao giờ bếp rực than Hồng

Giá lòng sưởi ấm, tơ lòng chắp xe ?

Bao giờ thắm lại đồng quê

Trong veo tiếng hát đê mê cung đàn ?

Xứ nhà rộn rịp liên hoan

Gia đình họp mặt an nhàn vui ca

Bắc Nam thống nhất một nhà ?

(Quê Tôi Đó, 1955)

Hạt Bụi Nguyện Lót Êm Chân Khách Bộ Hành

Thầy Stêphanô Nguyễn Khắc Dương hơn một lần bộc bạch:

Mai sau cát bụi hoàn nguyên thủy

Nguyện lót êm chân khách bộ hành

Hai câu thơ trên cũng diễn tả thật đúng về cuộc đời của Cha Cố Phêrô Lê Duy Lượng.

Sau khi Đại Chủng viện Vinh Thanh được mở cửa trở lại (1988), cũng là lúc Cha Cố Phêrô cùng với giáo phận xắn tay vào đào tạo, ươm trồng ơn gọi linh mục. Cái trực giác nhạy bén của Cha Phêrô như muốn nói rằng: Đào tạo Linh mục khẩn thiết hơn bao giờ hết, vì lẽ có linh mục thì có sự hiệp nhất, có linh mục thì có bí tích, và đặc biệt, có linh mục thì có thánh lễ, mà có thánh lễ là có tất cả.

Như chú ong thợ chăm chỉ không biết mệt mỏi, các thế hệ mục tử dưới sự dìu dắt của ngài đã và đang hoạt động mục vụ trên địa bàn rộng lớn của hai Giáo phận Vinh và Thanh Hóa. Tinh thần, gương sáng và cốt cách sống của ngài như tiếp lửa cho các thế hệ học trò. Những tài liệu được Cha Cố chuyển ngữ, những bài giảng của ngài vẫn đang mang tính thời sự và sống động với thời gian. Đặc biệt, tầm nhìn thời cuộc và hội nhập vào thế giới của Cha đáng để các thế hệ sau ngưỡng mộ. Khi còn là Bề trên Đại Chủng viện, Cha đã chủ động mời các giáo sư giỏi, tâm huyết trong và ngoài nước về giảng dạy và bồi đắp tri thức đa diện cho chủng sinh. Tinh thần đó vẫn đang được Đại Chủng viện duy trì và phát huy. Hạt lúa miến có rơi vào lòng đất, có chết đi mới sinh nhiều hoa trái. Lời của Chúa đã được cha Cố biến thành hành động và trở thành máu thịt của ngài.

ThÆ°a Cha Cố Phê-rô, chúng con tài hèn sức mọn làm sao nói hết về Cha được, vì lẽ “ThÆ° bất tận ngôn, ngôn bất tận ý”.Chúng con mắc nợ Cha quá nhiều, đặc biệt cái nợ "ân tình - ân nghÄ©a" biết đến khi nào chúng con đền đáp cho cân xứng. HÆ°Æ¡ng thÆ¡m nhân đức và cốt cách sống của Cha Ä‘ang và sẽ lÆ°u lại cho hậu thế. Má»—i khi nhắc đến hay được nghe kể về Cha, chúng con cảm phục, tá»± hào và biết Æ¡n Cha. Chúng con tạ Æ¡n tình thÆ°Æ¡ng của Thiên Chúa đã ban cho chúng con má»™t người Cha mẫu má»±c, tha thiết vá»›i quê hÆ°Æ¡ng, cháy hết mình cho Giáo phận nhà, Ä‘au đáu - khắc khoải cho vận mệnh, tiền đồ non sông dân tá»™c; má»™t nhân cách cao đẹp, má»™t thế đứng hùng anh; má»™t đôi mắt rá»±c sáng luôn hÆ°á»›ng về trời cao... 
Xin Cha nhận lấy nơi tấm lòng nhỏ bé chúng con tấm lòng thành và xin Cha tiếp tục bầu cử cho chúng con để con cái Cha luôn sống xứng đáng, sống trọn Đạo Chúa, son sắt Đạo Hiếu, bền chặt Đạo Đời.