Chúa nháºt 7 ThÆ°á»ng niên B (Mc 2,1-12): VÔ CẢM
20.02.2009
|
|
VÔ CẢM! Má»™t từ nghe rất quen và được láºp lại nhiá»u lần trong thá»i gian qua, nhất là sau vụ những cán bá»™ viên chức bá»›t xén, xà xẻo tiá»n Nhà NÆ°á»›c trợ cấp cho ngÆ°á»i nghèo dịp Tết Ká»· Sữu, tuy váºy lại không dá»… dà ng có được má»™t định nghÄ©a thoả đáng. Tá»± Ä‘iển tiếng Việt cÅ©ng chỉ thấy ghi: “không có cảm xúc, không có tình cảm (trÆ°á»›c những tình huống đáng ra phải có)â€, và đưa hai và dụ: cái nhìn vô cảm; vô cảm trÆ°á»›c ná»—i Ä‘au của ngÆ°á»i khác. NhÆ°ng đáng sợ nhất ở “vô cảmâ€, ấy là ngÆ°á»i ta huyên thuyên nói vá» vô cảm, Ä‘Æ°a ra những bà i há»c, những lá»i khuyên cấp dÆ°á»›i, sinh viên há»c sinh, nhân dân kể cả…giáo dân, không sống vô cảm, không cầu nguyện má»™t cách vô cảm: tiếc thay, cuá»™c sống, hà nh xá» của rất nhiá»u ngÆ°á»i trong các nhà “mô phạm†nầy, cho thấy rõ há» hoà n toà n... vô cảm, đến mức há» không ý thức được cả Ä‘iá»u mình nói! Hôm nay, chúng ta “mượn†lại anh bạn phong cùi trong Ä‘oạn Tin Mừng tuần qua (Mc 1,40-45), vá»›i anh bị bại liệt hôm nay (Mc 2, 1-12) không chỉ để đối chiếu bệnh táºt và tình trạng tâm thể lý của hai anh, mà còn mong muốn giúp nhau nhìn lại, suy tÆ° và cố gắng vùng thoát ra được cái bẫy, cái mạng lÆ°á»›i “vô cảm†đáng sợ.
Nguyên nhân có thể khác, nhÆ°ng phong cùi và bại liệt có diá»…n tiến, vá»›i háºu quả tinh thần và thể lý nÆ¡i các bệnh nhân, lại chẳng khác nhau là bao: những bá»™ pháºn da thịt gân xÆ°Æ¡ng bị nhiá»…m bệnh nÆ¡i bệnh nhân phong cùi, những phần xÆ°Æ¡ng gân cÆ¡ bị ảnh hưởng do phong thấp hoặc tai nạn nặng nÆ¡i ngÆ°á»i nại liệt Ä‘á»u dẫn tá»›i tình trạng mất dần má»i phản xạ, dẫn đến Ä‘á»i sống lệ thuá»™c và o sá»± giúp đỡ của kẻ khác, sống nhá» lòng quảng đại bác ái của kẻ khác, cảm nháºn sống thừa, sống nên gánh nặng cho Ä‘á»i. Trong khi thân xác ngà y cà ng Ä‘au Ä‘á»›n, bất lá»±c, gầy mòn, thì tinh thần cÅ©ng ngà y cà ng tệ hại. “Vô cảm†nÆ¡i thân xác của há» tá»· lệ thuáºn vá»›i “vô cảm†trong ánh mắt, cá» chỉ của đống loại, của ngÆ°á»i thân, của những ngÆ°á»i may mắn, là nh lặn. Vì thế há» không dám mÆ¡ Æ°á»›c được chữa là nh thể xác, mà chỉ khát mong sá»± cảm thông chân thà nh nÆ¡i ngÆ°á»i khác. Há» nhÆ° những váºt thế thân (bouc émissaires) thay cho cả nhân loại “trả nợ Ä‘á»iâ€, thay cho những ngÆ°á»i khá»e mạnh hồng hà o, dÆ° ăn dÆ° mặc để hứng chịu má»i bất hạnh, mang lấy Ä‘au khổ táºt bệnh, mà theo lẽ công bằng thì phải chia Ä‘á»u cho má»i ngÆ°á»i gánh. NhÆ°ng thay vì sá»± chia sẻ cảm thông, há» chỉ nháºn đựơc những dè bỉu, khinh miệt, tránh né (ngÆ°á»i ta nói “né nhÆ° né hủi!â€). Không thiếu những kẻ còn “lấy sá»± khốn khó của ngÆ°á»i khác là m vui mừngâ€!
Phải chăng con ngÆ°á»i ra VÔ CẢM vì đã nghe quá nhiá»u Ä‘iá»u xấu, Ä‘iá»u dữ, háºn thù, giết chóc, xảy ra dà y đặc khắp nÆ¡i, ngà y cà ng nguy hiểm táo tợn, dÆ¡ bẩn, phi nhân tình, mà rất nhiá»u tá»™i ác trong đó được bao che, giảm nhẹ do những món tiá»n đút lót tham ô háºu hÄ©nh, khiến tá» giấy bị đâm toạc, khiến lòng ngÆ°á»i bị “trÆ¡â€, mất hết phản ứng trÆ°á»›c xá»± dữ, sá»± xấu? Phải chăng nhìn thấy kẻ ác thà nh đạt và nhởn nhÆ¡ hưởng thụ, vinh thân phì gia, mà chúng ta ngá» vá»±c công bằng, hồ nghi cả sá»± hiện hữu của Thiên Chúa? Phải chăng do đã nghe quá nhiá»u Ä‘iá»u hay, Ä‘iá»u tốt nhÆ°ng không hỠđược thấy ngÆ°á»i nói Ä‘em ra thá»±c hà nh, lắm khi còn hà nh Ä‘á»™ng ngược lại, khiến con ngÆ°á»i hồ nghi chân lý. Nghe qúa nhiá»u mà thấy thá»±c hà nh quá Ãt, khiến trái tim con ngÆ°á»i hoá đá và trà hồn trở nên lạnh lùng, dững dÆ°ng trÆ°á»›c má»i Ä‘au khổ của tha nhân?
Câu trả lá»i “không đúng†không khó Ä‘Æ°a ra, song vấn nạn mang cả tÃnh triết lý lẫn đức tin nầy vẫn luôn là cÆ¡n cám dá»— đối vá»›i thân pháºn ngÆ°á»i và nhất là vá»›i tÃn hữu Công giáo. Những yếu tố xã há»™i đó chỉ là cá»› ta vin và o để biện há»™ cho sá»± vô cảm, trấn an lÆ°Æ¡ng tâm và tá»± dối lòng. Quanh ta có biết bao ngÆ°á»i sống giữa những cảnh khổ Ä‘au thân xác và linh hồn tá»™t cùng, nhÆ°ng vẫn không mất Ä‘i chút nà o sá»± nhạy bén tâm hồn, trái lại còn cảm nháºn được táºn đáy lòng, táºn từng vùng da thá»› thịt ná»—i Ä‘au của đồng loại, má»i hình thức Ä‘au khổ của nhân loại. Vì thế há» dấn thân, hiến trá»n cuá»™c Ä‘á»i để xoa dịu những ná»—i bất hạnh nầy, dù nhiá»u phen thấy nhÆ° bất lá»±c trÆ°á»›c khối lượng và tÃnh chất những Ä‘au khổ trà n lan, mà ná»— lá»±c của há» chẳng thấm và o đâu, thì há» vẫn không thấy mình là những Don Quichotte chiến đấu vô Ãch vá»›i cối xay gió. Má»™t Damianô, tông đồ ngÆ°á»i cùi; má»™t bác sÄ© Albert Schweitzer, má»™t Mẹ Têrêxa Calcutta, má»™t giám mục Cassaigne phục vụ và qua Ä‘á»i tại trại phong Di-Linh Việt-Nam, vì lây bệnh cùi, và còn biết bao nhiêu ngÆ°á»i hy sinh để chăm sóc những bệnh nhân HIV, phục vụ ngÆ°á»i khuyết táºt, bảo vệ sá»± sống,…. Không phải tất cả là tu sÄ© hoặc Kitô hữu! Thế nhÆ°ng ngay má»™t ngÆ°á»i thánh thiện nhÆ° Mẹ Têrêxa Calcutta, suốt Ä‘á»i táºn tụy và hạ mình đến táºn cùng, song trÆ°á»›c vấn nạn Ä‘au khổ, trÆ°á»›c quá nhiá»u sá»± dữ tồn tại sừng sững nhÆ° những ngá»n núi cao ngất che phủ hết bóng tình thÆ°Æ¡ng của Chúa, Mẹ đã…hoà i nghi sá»± hiện hữu của Chúa. Äó là cÆ¡n cám dá»— suốt Ä‘á»i của Mẹ Têrêxa, và cÅ©ng sẽ là “cÆ¡n cám dá»— cuối cùng†của má»—i chúng ta. Chống trả cám dá»— tức là không để cho mình nên vô cảm vá»›i Æ¡n Chúa, vá»›i bản thân, vá»›i tha nhân.
Trong các nguyên nhân gây “vô cảmâ€, đáng sợ nhất vẫn là từ sá»± thiếu ý thức, kém đạo đức, thiếu nhiệt tâm từ táºp thể xã há»™i, được hiểu nhÆ° là gia đình, gia tá»™c, Ä‘oà n thể, tổ chức, quốc gia. Vá» mặt tôn giáo tÃn ngưỡng, đó là những tổ chức, những giáo xứ, gÃao pháºn và Giáo Há»™i địa phÆ°Æ¡ng. Tá»™i ác là biểu hiện bằng hà nh Ä‘á»™ng của vô cảm biến hoá theo năm tháng. Không ai sinh ra đã là sát nhân. Vá»›i Công giáo, sau khi nháºn lãnh Bà TÃch Thánnh Tẩy, con ngÆ°á»i nên tinh tuyá»n, hình ảnh của Thiên Chúa. HÆ° hao, thoái hoá, sai trái, tá»™i lá»—i, Ä‘á»u khởi từ vô cảm vá»›i bản thân và vá»›i tha nhân, ban đầu mặc nhiên chấp nháºn sá»± hiện diện và tình trạng ngược vá»›i đức tin, giáo lý, Phúc Âm, dần dần coi đó là tất nhiên. Hai thẻ và ng thà nh má»™t thẻ Ä‘á». Hai tá»™i nhẹ lại không cấu thà nh má»™t tá»™i nặng. Muôn tá»™i nhẹ theo Giáo lý, vẫn không thà nh má»™t tá»™i nặng, nhÆ°ng hai hay nhiá»u tá»™i nhẹ phạm có chủ tâm mà không được nháºn thức sai lầm và sá»a đổi, sẽ là m con ngÆ°á»i trở nên vô cảm và không khó dẫn đến phạm tá»™i trá»ng. Sau kÃnh thá» Chúa, thì Giá»›i răn yêu ngÆ°á»i là quan trá»ng nhất: vô cảm là chÆ°á»›ng ngại váºt, khiến con ngÆ°á»i không muốn và không thể sống tinh thần bác ái tháºt sá»±. Vô cảm là m cho ta không thể nối kết hai giá»›i răn nầy nên má»™t, Ä‘iá»u mà Chúa Giêsu đòi buá»™c hết thảy các môn đệ NgÆ°á»i.
Trong “Bà i viết cho Năm Thánh 2010; phần III: Äể hÆ°á»›ng tá»›i má»™t tÆ°Æ¡ng lai tốt đẹp hÆ¡nâ€, Ông Giêrônimô Nguyá»…n-Văn-Ná»™i đã Ä‘Æ°a ra môt nháºn định sâu sát và đầy trách nhiệm: “Từ mấy trăm năm nay, cách sống đạo của ngÆ°á»i giáo dân Việt Nam vẫn không có gì thay đổi so vá»›i cách mà cha ông chúng ta đã được các vị thừa sai chỉ dáºy lúc ban đầu: Ä‘á»c kinh, lần hạt, xÆ°ng tá»™i, rÆ°á»›c lá»…, là m việc bác ái. Tại Giáo há»™i Việt Nam chÆ°a bao giá» có ai/Ä‘Æ¡n vị/tổ chức nà o thá»±c hiện má»™t cuá»™c Ä‘iá»u tra nghiên cứu xem những cách giữ đạo truyá»n thống ấy còn đủ sức giúp ngÆ°á»i giáo dân Việt Nam sống Äạo trong bối cảnh xã há»™i hiện nay hay không? Trong Giáo há»™i Việt Nam cÅ©ng chÆ°a bao giá» tổ chức những cuá»™c tá»a Ä‘Ã m, há»™i nghị nghiêm chỉnh để ngÆ°á»i giáo dân nói lên những khó khăn trở ngại trong Ä‘á»i sống đạo và chia sẻ những phÆ°Æ¡ng thế đã giúp há» vượt qua khó khăn cÅ©ng nhÆ° những trông đợi mà hỠđặt ở các vị lãnh đạo và ở các tổ chức Giáo há»™i (há»™i Ä‘oà n, giáo xứ, giáo pháºn, quốc gia)â€. Có lẽ nên thêm má»™t ý khác nữa, đó là cầu mong Giáo Há»™i Việt-Nam hãy thức dáºy sau đêm dà i chìm sâu giấc ngủ quá an là nh, quá bình thản, quá xa rá»i không chỉ vá»›i xã há»™i váºn hà nh và đổi thay đến chóng mặt, mà cả vá»›i bÆ°á»›c tiến không ngừng của Giáo Há»™i Hoà n VÅ©. Ta nhÆ° ngÆ°á»i xa lạ ngay trong chÃnh nhà mình. Nhiá»u,rất nhiá»u mùa đông đã qua, rất nhiá»u mùa xuân đã qua, nay mùa xuân má»›i Ä‘ang đến: những con váºt ngủ đông cÅ©ng phải thức dáºy để sống, để bù năng lượng và trá»ng lượng mất Ä‘i trong thá»i kỳ đông miên. Äã đến lúc Giáo Há»™i Việt-Nam vùng dáºy, đứng thẳng lên, nhìn và o thá»±c tế, nhìn và o những yếu kém khiến khuyết, xua Ä‘i mây má» vô cảm, để liên Ä‘á»›i hiệp nhất trong lá»i nói và hà nh Ä‘á»™ng. Vì chỉ nhÆ° thế, má»›i có thể rủ Ä‘i lá»›p bụi thá»i gian đã quá dà y đến mức là m tê liệt má»i phản ứng, má»i Ä‘á»™ng tác nÆ¡i các tÃn hữu, không để ma qủy lá»™ng hà nh, không để cho tà thuyết, tà đạo tung hoà nh nhÆ° chá»— không ngÆ°á»i. Chúng ta hay nghe nhắc tá»›i cụm từ “ diá»…n biến hoà bình†và hình ảnh khá thi vị : “không chết vì đạn chì, mà ngã gục vì đạn bá»c Ä‘Æ°á»ngâ€. Giáo Há»™i Việt-Nam sau những giấc ngủ dà i, lại sá»›m cảm thấy cảnh “thái bình thịnh trịâ€: má»™t loại “ngủ đôngâ€.â€diá»…n biến hoà bình†rất đáng sợ!
VÔ CẢM tá»™t cùng là “tá»™i phạm đến Chúa Thánh Thầnâ€, tá»™i mà Chúa nhân từ đến mấy cÅ©ng không thể tha thứ cho được, vì là tá»™i con ngÆ°á»i không muốn tha cho chÃnh mình, không muốn mình được tha. Cầu mong sá»± “vô cảm†phần lá»›n chỉ là bá» ngoà i, giống nhÆ° má»™t em bé thấy vui bên linh cá»u cha mẹ, vì thấy đông ngÆ°á»i, nhiá»u hoa nến. Cuối cùng, vô cảm đáng sợ, vì nó đáng...yêu: cảm giác “an toà nâ€, không lo ai quấy rầy, không sợ ai gây xáo trá»™n hoặc đụng tá»›i quyá»n lợi váºt chất và tinh thần của mình, vì ai cÅ©ng tránh né ta và thế giá»›i vô cảm tránh né nhau! Phá hoại hôn nhân và gia đình, xúi giục con ngÆ°á»i tôn thá» xác thịt, sống Ãch ká»·, háºn thù bạo lá»±c, chống lại Thiên Chúa là Äấng duy nhất là m chủ sá»± sống bằng những tá»™i ác kinh tởm nhÆ° ngừa tránh thai, nạo phá thai, an tá», kết hợp đồng tÃnh, dùng phôi ngÆ°á»i để thà nghiệm, nhân bản vô tÃnh ngÆ°á»i, tạo nên phôi lai ngừơi và động váºt: Tất cả những ná»— lá»±c, những hà nh Ä‘á»™ng, những chiến dịch hoả ngục, chống báng Chúa và Giáo Há»™i ấy, Ä‘á»u được Xatan dùng má»™t chiến lược duy nhất: gây ra VÔ CẢM!
CVK Nguyễn-Thế-Bà i
|