Äối diện vá»›i chÃnh mình
23.01.2009
|
|
“Có ngÆ°á»i dạy thiên hạ thì thông minh, nhÆ°ng vô tÃch sá»± đối vá»›i chÃnh mình†(Hc 37,19).
Tục ngữ Việt Nam ta có câu: “Việc nhà thì nhác, việc chú bác thì siêng†. Äúng ra, bổn pháºn quan trá»ng và trÆ°á»›c tiên là đối vá»›i bản thân của mình. Tu thân, tá» gia, trị quốc rồi má»›i bình thiên hạ.
Má»i cái sẽ chẳng tá»›i đâu nếu bản thân ta chÆ°a sáng tá». Vấn Ä‘á» Æ°u tiên
không phải là những gì xung quanh mình, nhÆ°ng là chÃnh mình. Vì thế,
cà ng cần phải quan trá»ng hóa việc đối diện vá»›i chÃnh mình. Có thể mình
đã trở nên xa lạ vá»›i chÃnh bản thân mình, không còn thá»±c sá»± là mình
giữa những công việc đa đoan và thói quen máy móc; giữa những lo lắng
và toan tÃnh hÆ¡n thua, danh, lợi; giữa những lôi kéo và cám dá»— hằng
ngà y, khiến mình bị biến dạng, và trong mức độ lệch lạc nà o đó của nhân
tÃnh khiến mình bị biến thái.
Mình chỉ là mình khi luôn tạo
được khoảng cách an toà n, tÆ° thế Ä‘á»™c láºp và tÃnh cách quân bình trong
má»i sinh hoạt. Muốn được nhÆ° váºy phải có khả năng tách rá»i chÃnh mình
để nhìn lại mình trong từng thá»i Ä‘iểm nhất định, để thấy mình Ä‘ang sống
thế nà o trÆ°á»›c má»i tình huống. Trong sá»± thể hiện nà y, biết mình vẫn lÃ
đầu mối của má»i sá»± để ta có thể phát huy những tiá»m năng của sá»± sống
nÆ¡i chÃnh mình.
1. Biết mình
Miá»n Bắc Hy lạp có
má»™t thị trấn nhá» nằm trên bãi biển gá»i là Delphi. Thị trấn nà y nà y có
ngôi Ä‘á»n thá» thần Apollon, vá»›i phong cảnh tháºt đẹp nên thu hút rất đông
du khách. Trên tÆ°á»ng cao vút của Ä‘á»n thá» thần Apollon có khắc má»™t câu
châm ngôn: “Hãy nháºn biết bản thân mình†. Äây có thể là lá»i khuyên tốt nhất, sâu sắc nhất của vị thần nà y dà nh cho loà i ngÆ°á»i: Hãy nháºn biết mình là cái gì? Mình cần phải là gì? Mình sẽ có thể là gì?
Äiá»u
nà y đặt ra vấn Ä‘á» căn cÆ¡ Ä‘á»i sống là m ngÆ°á»i, để rồi từ đó má»i gá»i ta
hãy đối diện vá»›i chÃnh mình hằng ngà y trong từng biến cố, từng hoà n
cảnh, từng tâm trạng và từng biến chuyển trong cuộc sống.
Theo Mạnh Tá», con ngÆ°á»i có bốn tâm tÃnh nồng cốt [1]:
a. Lòng trắc ẩn
(nhân ái-thÆ°Æ¡ng xót). Chúa Giêsu là mẫu má»±c tuyệt hảo cho chúng ta vá»
vấn Ä‘á» nà y. Lòng trắc ẩn của Ngà i rất nhạy bén vá»›i từng con ngÆ°á»i. Toà n
thể Ä‘á»i sống của Ngà i là sá»± biểu hiện lòng thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúa.
Trở nên hoà n thiện nhÆ° Cha trên trá»i không có nghÄ©a là không còn chút
lá»—i lầm nà o, mà là mở rá»™ng lòng nhân ái vô giá»›i hạn. Äó cÅ©ng là đức Ä‘á»™
được suy tôn cao nhất trong Ä‘á»i sống là m ngÆ°á»i.
Lacordaire nói rằng:
“Không phải tà i năng, không phải danh dự, không phải là thị hiếu để đo
được sá»± cao quà của tâm hồn, mà chÃnh là lòng nhân ái váºy†.
Bullwer Lytton cÅ©ng cho thấy: “Má»™t con tim nhân từ còn quà hÆ¡n vạn đầu não trong thế gianâ€.
J. Chevalier minh định khả năng cao vượt của ngÆ°á»i có má»™t tình yêu mến sâu rá»™ng nhÆ° sau:
“Khi má»™t ngÆ°á»i yêu Thượng Äế và má»i ngÆ°á»i má»™t cách tha thiết, ngÆ°á»i ấy
có thể là m Ä‘iá»u mà mình muốn, vì rằng há» nÆ°Æ¡ng theo chân lý tối cao vÃ
tÃnh nhân ái chà tôn, há» không thể ngã và o lầm lạc được†.
b. TÃnh biết hổ thẹn.
NgÆ°á»i tốt là ngÆ°á»i luôn biết hổ thẹn vá»›i lÆ°Æ¡ng tâm khi có những ý hÆ°á»›ng
và hà nh vi sai trái. Sá»± hổ thẹn là nét đẹp của tâm hồn, giúp ngÆ°á»i ta
bảo toà n được tÃnh cách thanh cao, hồn nhiên và trong sáng của mình khi
đối diện vá»›i những gì Ä‘i ngược vá»›i sá»± thiện và sá»± tháºt. Cái đáng sợ
nhất nÆ¡i má»™t con ngÆ°á»i là không còn biết hổ thẹn vá»›i chÃnh mình, có thể
vì lương tâm đã ra chai lì và khô cứng, hoặc vì đã quen xỠsự cách thô
thiển, mất Ä‘i sá»± nhạy bén và tÃnh phản xạ của má»™t tâm hồn thiện hảo.
TÃnh
biết hổ thẹn giúp ngÆ°á»i ta biết xa tránh Ä‘Æ°á»ng nẻo gian tà để quay vá»
vá»›i Ä‘Æ°á»ng ngay nẻo chÃnh, giúp ngÆ°á»i ta thấy không thể đồng hóa mình
vá»›i lối sống tầm thÆ°á»ng, kém cá»i để có thể sống cao đẹp cái phẩm giá
là m ngÆ°á»i. ChÃnh vì không còn biết đối diện và hổ thẹn vá»›i chÃnh mình
nên nhóm biệt phái, luáºt sÄ© và kinh sÆ° vẫn lầm lì trong lối sống bất
chÃnh, giả hình, ngụy tạo, vô đạo, mặc dù có đạo và là thà nh phần lãnh
đạo tôn giáo (x. Lc 11, 42-47).
c. TÃnh nhÆ°á»ng nhịn. ChÃnh Chúa Giêsu đã Ä‘Æ°a ra giáo huấn nà y:
“Anh em đã nghe Luáºt dạy rằng: Mắt Ä‘á»n mắt, răng Ä‘á»n răng. Còn Thầy,
Thầy bảo anh em: đừng chống cá»± ngÆ°á»i ác, trái lại, nếu bị ai vả má bên
phải, thì hãy giơ cả má bên trái ra nữa. Nếu ai muốn kiện anh để lấy áo
trong của anh, thì hãy để cho nó lấy cả áo ngoà i.†(Mt 5, 38-40).
Ngạn ngữ Tây phương có câu: “Giữ lấy cái đầu thì tốt hơn là giữ lấy cái mũ†.
Äá»i sống chung không thể tồn tại nếu không có sá»± nhÆ°á»ng nhịn lẫn nhau.
NhÆ°á»ng thì mất, nhịn thì nhục. Tháºt ra đó cÅ©ng chỉ là cái nhìn nhá» nhoi
và hạn hẹp của tâm trÃ. Có những cái cần phải mất để được, phải chịu
nhục để có thể khuất phục. DÆ°á»›i cái nhìn từ ái và bao dung đại Ä‘á»™ thì nhÆ°á»ng chẳng há» mất, và nhịn chẳng há» nhục. Mà còn trái lại, đó là cách thế hữu hiệu trên Ä‘Æ°á»ng cải hóa bản thân và cảm hóa tha nhân.
Có
ai từ bá» bằng Äức Giêsu, và có ai đã dám chịu nhục nhÆ° Ngà i. Dù Ngà i có
quyá»n năng để thay đổi má»i sá»±, nhÆ°ng Ngà i đã không là m nhÆ° thế. Äó lÃ
Ä‘Æ°á»ng lối và tÃnh cách cao vượt của Thiên Chúa nÆ¡i Äức Giêsu đối vá»›i
loà i ngÆ°á»i chúng ta. Äó cÅ©ng chÃnh là cái dÅ©ng của thánh nhân và là cái
đức của thánh hiá»n. Chỉ vá»›i má»™t sức mạnh tinh thần cao Ä‘á»™, ngÆ°á»i ta má»›i
có thể ung dung nhÆ°á»ng nhịn và nhẫn nhục để đạt tá»›i má»™t cái gì lá»›n lao
hÆ¡n cho cuá»™c Ä‘á»i nà y. Thánh Phaolô cho thấy đó má»›i là lòng yêu mến chân
thá»±c: “Äức mến… thì nhẫn nhục†(1Cr 13, 4).
d. TÃnh thị phi
(biết phải trái). Ở Ä‘á»i có những ngÆ°á»i chẳng bao giá» biết nói lý lẽ vÃ
phân biệt thị phi, chỉ sống và hà nh động cách bộc trực theo cảm xúc
trÆ°á»›c sá»± việc xảy đến. Há» không biết rằng: “Lẽ phải là Thượng Äế của con ngÆ°á»i tá»± do†(Maxime Gorki), và “Sá»± khôn ngoan chỉ tìm thấy trong lẽ phảiâ€
(Goethe). Khi không dá»±a trên sá»± tháºt và lẽ phải để hà nh Ä‘á»™ng, ngÆ°á»i ta
trở nên bung xung và nô lệ theo cảm tÃnh của mình. Khi không tha thiết
kiếm tìm chân lý và sự thiện để thể hiện nhân cách, thì tâm hồn luôn
nằm trong tình trạng vô minh và lầm lạc. Léon Tolstoi quả chà lý khi
nói: “Cái biểu hiện tốt nhất của chân lý là sá»± giản dị và rõ rà ng. Cái giả dối thÆ°á»ng bao giá» cÅ©ng vá» vÄ©nh, rối rắm và hoa mỹ†.
DÆ°á»ng
nhÆ° ngÆ°á»i ta luôn muốn dùng tình cảm để hợp lý hóa tất cả các lý lẽ.
Äang khi con Ä‘Æ°á»ng thà nh nhân đòi há»i phải hợp lý để có thể hợp tình.
Lý lẽ thì chẳng bao giá» cho cùng, nhÆ°ng tình yêu và sá»± tháºt thì cùng ở
trong nhau. Không thể có tình yêu mà không có sá»± tháºt, cÅ©ng không thể
có sá»± tháºt mà bất chấp tình yêu. Chúng tÆ°Æ¡ng ứng, tÆ°Æ¡ng tác nhÆ°ng không
tÆ°Æ¡ng đồng, nghÄ©a là không thể lấy cái nà y để thay thế cái kia: “Các Ä‘iá»u nà y phải là m, mà các Ä‘iá»u kia cÅ©ng không được bá»â€ (Lc 11, 42).
Tình yêu là m cho con ngÆ°á»i nên vÄ© đại, nhÆ°ng “không có cái vÄ© đại nà o mà thiếu sá»± tháºt ở đó cả†(G. E. Lessing).
2. Tác dụng thà nh toà n của lòng nhân
Bốn
tâm tÃnh trên Ä‘á»u qui vá» lòng Nhân, là tÃnh thiện vốn có nÆ¡i má»—i con
ngÆ°á»i, là giá»ng mối của má»i nhân đức. Mạnh Tá» cho thấy sá»± phát khởi của
lòng Nhân là m phát sinh tác dụng của Nghĩa, Lễ, Trà [2]:
“Trắc ẩn chi tâm, Nhân chi Ä‘oan dã. Tu ố chi tâm, NghÄ©a chi Ä‘oan dã. Từ nhượng chi tâm, Lá»… chi Ä‘oan dã. Thị phi chi tâm, Trà chi Ä‘oan dãâ€. (Lòng thÆ°Æ¡ng xót là đầu mối của Nhân. TÃnh hổ thẹn là đầu mối của NghÄ©a. TÃnh nhÆ°á»ng nhịn là đầu mối của của Lá»… TÃnh thị phi là đầu mối của TrÃ).
Nhân,
NghÄ©a, Lá»…, Trà không phải là cái bên ngoà i nung đúc cho ta, nhÆ°ng lÃ
cái đã sẵn có trong “Tâmâ€. Bởi váºy có cái không há»c mà có thể là m được,
đó là lương năng; có cái không nghĩ mà biết được, đó là lương tri. Tuy
nhiên, nếu cái “Tâm†ấy không được tu dưỡng và là m triển nở sâu rộng
mỗi ngà y một hơn, nó sẽ mai một và chìm sâu và o u tối. Với định hướng
thà nh toà n của má»™t con ngÆ°á»i, Mạnh TỠđã kết luáºn cách tổng quát vá»
triết lý nhân sinh của mình:
“Táºn kỳ tâm giả, tri kỳ tÃnh
dã. Tri kỳ tÃnh dã, tắc tri Thiên hÄ©. Tồn kỳ tâm, dưỡng kỳ tÃnh. Sở dÄ©
sá»± Thiên dãâ€. (Trá»n hết cái tâm của mình thì biết cái tÃnh của mình.
Biết được cái tÃnh của mình thì biết đến Trá»i váºy. Giữ được cái tâm của
mình, nuôi được tÃnh của mình là để phụng sá»± Trá»i váºy).
Giữ
được cái tâm, nuôi được cái tÃnh là chuyện không dá»… dà ng chút nà o giữa
cảnh Ä‘á»i đổi trắng thay Ä‘en, do dục vá»ng nổi lên nhÆ° những cÆ¡n sóng vá»—
không ngừng, và nhất là do việc không nháºn biết chÃnh mình.
Truyện
cổ Ấn Äá»™ kể rằng có má»™t chú chuá»™t nhắt bị trầm uất thê thảm vì lúc nà o
cÅ©ng pháºp phồng lo sợ các chú mèo. Má»™t pháp sÆ° thấy váºy nên thÆ°Æ¡ng tình
biến nó thà nh mèo. Thế nhưng chú mèo đó lại sợ chó. Pháp sư lại hóa
phép cho nó thà nh chó. Sau khi đã thà nh chó, nó đâm ra sợ con báo. Thế
là pháp sự phải biến nó thà nh một con báo. Bấy giỠnó lại sợ đám thợ
săn. Tá»›i nhÆ° váºy rồi thì vị pháp sÆ° cÅ©ng Ä‘Ã nh bó tay. Ông suy nghÄ© vÃ
biến nó trở lại thà nh chú chuá»™t nhắc nhÆ° trÆ°á»›c kia, và nói: “Tao có biến mà y thà nh giống gì Ä‘i nữa thì cÅ©ng vô Ãch thôi, bởi vì cái tâm của mà y vẫn là cái tâm con chuá»™tâ€. [3]
Trong
cuá»™c sống của con ngÆ°á»i cÅ©ng thế, Ä‘iá»u quan trá»ng không phải là thay
đổi hình thức, hình dạng hay tÃnh cách bên ngoà i, cÅ©ng không phải trở
thà nh dòng giống khác, má»™t hà ng ngÅ© khác hay má»™t hạng ngÆ°á»i khác, mà lÃ
trở nên chÃnh mình nhÆ° mình đã được dá»±ng nên, đã được ban cho. Nói cách
khác là giữ vững và phát sáng cái chân tâm của mình giữa cuá»™c sống Ä‘a Ä‘oan và nhiá»u bất ổn, là là m nên chÃnh mình
từ những cái mà ngÆ°á»i Ä‘á»i gá»i là may mắn đến những cái rủi ro, thuáºn
lợi cÅ©ng nhÆ° bất trắc. Nếu biết thu dụng thì tất cả Ä‘á»u góp phần cho
việc trở nên chÃnh mình. Không phải những thay đổi bên ngoà i là m cho ta
đạt tá»›i phẩm chất là m ngÆ°á»i, mà là những thay đổi bên trong từ chÃnh
thâm tâm của mình, một cái tâm được khơi trong gạn đục để nó trở thà nh
sáng tá» ngá»n nguồn giữa những rối ren và phức tạp của cuá»™c sống.
NhÆ° váºy khi đối diện vá»›i chÃnh mình đòi ta trÆ°á»›c tiên biết nháºn xét xem mình có còn Ä‘ang phát huy tâm tÃnh là m ngÆ°á»i? NghÄ©a
là có còn nhạy bén vỠlòng nhân ái không? Có còn biết hổ thẹn với những
việc là m thiếu chân chÃnh không? Có dá»… nhÆ°á»ng nhịn không? Có dám thể
hiện sá»± chân tháºt không? Và hÆ¡n nữa, có còn là chÃnh mình vá»›i má»™t tâm
hồn trong sáng và vững và ng trong sự thiện không?
3. Biết dừng lại
Muốn đối diện vá»›i chÃnh mình thì phải biết dừng lại để nhìn. Má»™t văn sÄ© đã viết: “Äá»i sống con ngÆ°á»i không phải là má»™t xa lá»™ tốc hà nh nối liá»n từ cái nôi đến ngôi mộ†.
NhÆ°ng rồi nhiá»u lúc ta lại biến Ä‘á»i sống mình thà nh má»™t cuá»™c chạy Ä‘ua
không Ä‘Ãch Ä‘iểm trên xa lá»™ ấy, chỉ lo được việc và đạt mục tiêu nhÆ° cái
máy vô hồn, chứ không há» sống cuá»™c Ä‘á»i mình. Cuá»™c sống sẽ biến ta trở
nên lạnh lùng, giả tạo vì chỉ biết chạy mà không biết dừng. Không có điểm dừng thì cũng sẽ không có điểm tới.
Chỉ có điểm tới cho ai có khả năng biết dừng lại: dừng lại trong từng
ngà y và trong từng biến cố để đối diện vá»›i chÃnh mình. Äừng để áp lá»±c
của các biến cố đè nặng trên ta, là m tâm hồn ta khô cạn, khiến Ä‘á»i sống
chỉ còn là má»™t chuá»—i bổn pháºn khô khan, chứ không còn là má»™t sá»± dò tìm
và khám phá những bà ẩn nÆ¡i chÃnh mình.
a. Dừng lại để nhìn, để thấy
Nhìn
giá»i không phải là nhìn ngÆ°á»i khác mà là nhìn và o bản thân mình, để
thấy được chÃnh mình. Ai không nhìn thấy bản thân thì cÅ©ng chẳng nhìn
thấy thực tế của tha nhân. Sự dừng lại là một khoảng trống khiến ta sợ
hãi vì phải đối diện vá»›i chÃnh mình, sợ thấy những Ä‘iá»u mình không muốn
thấy, nhÆ°ng lại là những Ä‘iá»u nhất thiết phải thấy: thấy rõ bá»™ mặt của
mình, thấy những cái đáng lo ngại trước lối sống và tình trạng của
mình; thấy mặt trái nhân cách của mình; thấy không thể tiếp tục che
giấu bá»™ mặt thá»±c của mình vá»›i nhiá»u loang lỗ… Sá»± dừng lại để đối diện
vá»›i chÃnh mình vạch cho ta thấy những gì ta có thể trở thà nh, và những
gì ta thiếu để có thể trở thà nh, như thi sĩ Mark Strand đã nói: “Dù tôi ở đâu, tôi là những gì tôi thiếu†.
b. Dừng lại để nghe, để hiểu
CÅ©ng
váºy, nghe giá»i không phải là nghe ngÆ°á»i khác mà là nghe chÃnh mình. Ai
không nghe mình thì cÅ©ng chẳng hiểu ngÆ°á»i khác. Chẳng ai có thể hiểu
được ngÆ°á»i khác thâm sâu khi chÆ°a hiểu được chÃnh mình. Có biết lắng
nghe mình má»›i có yêu thÆ°Æ¡ng thá»±c sá»± và trá»n vẹn. Lắng nghe là bản chất
hay chân tÆ°á»›ng của Chúa Thánh Linh. ChÃnh Ngà i lắng nghe tiếng lòng
thổn thức của chúng ta và dạy chúng ta biết lắng nghe Ngà i qua sự vang
vá»ng và thúc đẩy từ bên trong tâm hồn mình, nhỠđó mà ta được biến đổi
dần dần.
Những sinh hoạt thiêng liêng trong Ä‘á»i sống tôn giáo lÃ
những chặng dừng cần thiết để giúp ta đối diện vá»›i chÃnh mình. Các nghi
lá»…, kinh nguyện, những hình thức đạo đức, giáo Ä‘iá»u, lá» luáºt… Ä‘á»u lÃ
những phÆ°Æ¡ng tiện rất quÃ. NhÆ°ng tất cả những Ä‘iá»u đó chÆ°a là gì cả nếu
con ngÆ°á»i chÆ°a ý thức vá» chÃnh mình, chÆ°a nháºn dạng vá» tình trạng của
bản thân mình. Äà nh rằng tất cả những Ä‘iá»u đó giúp ta thá» phượng Thiên
Chúa, nhÆ°ng thá» phượng thế nà o được khi tâm hồn ta còn bị bÃt kÃn vÃ
đầy những lo toan, ngỠvực, hơn nữa luôn bị cuốn xoay trong cơn lốc của
sá»± Ä‘á»i. Vì thế, Ä‘iá»u quan trá»ng trÆ°á»›c tiên là phải đặt mình trong tất
cả để có thể nghe được tiếng vang dội từ nơi thâm sâu của của lòng
mình. Má»™t sá»± thá» phượng Ä‘Ãch thá»±c chỉ có nÆ¡i má»™t tâm hồn Ä‘ang phÆ¡i bà y
má»™t cách chân thá»±c và an tÄ©nh. Má»i biến chuyển của tâm hồn sẽ bắt đầu
từ đó để là m nên một cái nhìn mới, một tâm thái mới cho một cuộc sống
má»›i.
Có nhiá»u u uẩn trong má»i ngõ nghách của tâm hồn. Ngà y nà o
chÆ°a nháºn diện chúng rõ rà ng thì Ä‘á»i sống vẫn còn nhiá»u bóng tối, vÃ
má»i việc đạo đức cÅ©ng chỉ là xoa dịu tạm thá»i, chẳng Ä‘Æ°a ta tá»›i đâu cả.
Phải thiết láºp những trạm dừng để hồi tâm, để can đảm đối diện và dò
thấu chÃnh mình. Không chỉ những khoảnh khắc nhất định nà o đó thôi,
nhÆ°ng còn phải tiến tá»›i má»™t sá»± phản tỉnh liên tục để thấy chÃnh mình
Ä‘ang sống, Ä‘ang hà nh Ä‘á»™ng, Ä‘ang nói năng, Ä‘ang thể hiện tÃnh cách qua
từng công việc và má»i quan hệ…
4. Biết tĩnh lặng
Sá»±
tÄ©nh lặng trong tâm hồn là má»™t nghệ thuáºt Ä‘ang bị đánh mất giữa má»™t thế
giá»›i ngà y cà ng nhiá»u những ồn à o và xáo Ä‘á»™ng từ má»i phÃa. Âm thanh bên
ngoà i dÆ°á»ng nhÆ° chiếm cứ toà n bá»™ cuá»™c sống từ lúc thức dáºy đến khi đêm
vá». Những âm thanh đó nhÆ° bức tÆ°á»ng che lấp và phủ kÃn âm thanh của tâm
hồn, khiến ta không còn khả năng đối diện vá»›i chÃnh mình. Äiá»u đáng
ngại hÆ¡n nữa là những lo lắng, toan tÃnh và những tÆ° tưởng ngổn ngang
đang chồng chất trong não bộ là m khuấy động tâm tư. Một vị tổ phụ đã
nói: “Cũng như mình không thể thấy khuôn mặt của mình trong dòng
nÆ°á»›c đục, thì tâm hồn nà o còn vÆ°á»›ng báºn các tÆ° tưởng xáo trá»™n cÅ©ng
không thể nà o cầu nguyện được†.
Sá»± tÄ©nh lặng không chỉ lÃ
Ä‘iá»u kiện tối cần để cầu nguyện, để nháºn ra dung mạo của bản thân, mÃ
còn để nháºn ra những tiếng gõ cá»a má»i má»c từ bên ngoà i, những quyến rÅ©
của môi trÆ°á»ng xung quanh gợi lên ham muốn từ bên trong. Sá»± tÄ©nh lặng
còn là chốn nghỉ ngÆ¡i để phục hồi sức khá»e thể xác và nghị lá»±c tinh
thần, hầu tiếp tục khÆ¡i sáng má»i vấn Ä‘á» trong cái nhìn toà n diện vÃ
chân chÃnh. Nếu cứ thả mình theo má»™t lối sống ồn à o, thì ta cà ng trở
nên nô lệ cho chÃnh mình. Sá»± tá»± do để là m chủ bản thân không còn nữa
thì còn đâu ý nghĩa của cuộc sống mình đang sống.
ChÃnh sá»±
tÄ©nh lặng là khoảng không gian không thể thiếu để Thiên Chúa ngõ lá»i
vá»›i ta. Äó là khoảng trống của sá»± gặp gỡ giữa Chúa và tôi trong chÃnh
tâm hồn mình. Thiếu khoảng trống của sự tĩnh lặng đó thì Thiên Chúa
không thể lên tiếng, vì bản thân tôi không muốn nghe hoặc chưa sẵn sà ng
nghe. Äó là con Ä‘Æ°á»ng ngầm rất sâu kÃn mà tâm hồn tôi phải lặng lẽ Ä‘i
xuống, để được gặp gỡ và chìm sâu trong Ngà i. Và nhÆ° váºy, đối diện vá»›i chÃnh mình cÅ©ng là đối diện vá»›i chÃnh Chúa,
Äấng Ä‘ang sống trong tôi, luôn chỠđợi tôi trong sá»± tÄ©nh lặng và thanh
thản của tâm hồn, để là m cho cuộc sống tôi thêm sung mãn.
Má»™t
ngà y không có sự tĩnh lặng là một ngà y ta không hiện diện, không có
mặt, không sống cuá»™c sống Ä‘Ãch thá»±c, và cÅ©ng là má»™t ngà y vắng bóng
Thiên Chúa. Má»™t ngà y vắng bóng Thiên Chúa thì quả là trÆ¡ trá»i, chẳng
biết mình sống cho ai, vì ai, Ä‘i dâu, vỠđâu, chỉ còn lại bóng đêm vÃ
tăm tối trong căn nhà tâm hồn mình.
Tâm hồn ta sẽ trở nên loạn
lạc khi mất đi khu vực tĩnh lặng. Khu vực nà y phải được bảo toà n hằng
ngà y, vì đó là quang cảnh thần thiêng mà bản thân ta và sự hiện diện
của Thiên Chúa được phô bà y cách linh nghiệm. Trong quang cảnh đó, ánh
sáng nhiệm mầu của Chúa sẽ chiếu dá»i, tâm hồn ta được thanh tẩy trong
bình an và tình yêu của Ngà i.
5. Biết nháºn sá»± tháºt
Bản
tÃnh con ngÆ°á»i thÆ°á»ng muốn nhắm mắt là m ngÆ¡ trÆ°á»›c những gì mình không
muốn thấy, nhất là là m ngÆ¡ đối vá»›i những lầm lá»—i của chÃnh mình. NgÆ°á»i
ta kể chuyện vỠmột chà ng niên rằng, khi anh ta đang cạo râu, thấy bộ
mặt mình trong gÆ°Æ¡ng, anh ta ngắm nghÃa, nhÆ°ng rồi thình lình lá»›n tiếng
thốt lên: “À thì ra mà y là má»™t thằng khốn nạn, bẩn thỉu†. VÃ
từ đó, anh ta trở nên má»™t con ngÆ°á»i khác hẳn [4]. Äiá»u nà y gợi lại tình
cảnh bệ rạc của ngÆ°á»i con trai hoang Ä‘Ã ng khi anh ta thốt lên: “Tôi sẽ
đứng dáºy và trở vá» cùng cha tôi†(Lc 15, 17). Anh ta chỉ đứng dáºy khi
đã tỉnh trà sau Ä‘Ã thác loạn, khi biết đối diện vá»›i chÃnh mình để nháºn
ra sá»± tháºt, để không còn ảo tưởng vá» chÃnh mình, vá» cuá»™c sống, vá» con
ngÆ°á»i.
Chắc rằng khi đối diện vá»›i chÃnh mình sẽ không tránh
được những đau buồn tê tái, những nhức nhối tâm can. Nhưng có buồn đau
ta má»›i nháºn được hạnh phúc trong Ä‘á»i, có bóng tối thì má»›i có ánh sáng.
Ta phải can đảm vượt qua má»i trở ngại má»›i biến ná»—i buồn thà nh niá»m vui,
biến ước mơ thà nh hiện thực.
Tháºt ra, cái cuối cùng mà ngÆ°á»i ta
khao khát và chỠđợi cÅ©ng chÃnh là tình yêu, để yêu và để được yêu cách
sung mãn trà n trá». Tình yêu chân tháºt đó do ta đúc kết nên qua những
sai lầm và cay đắng, qua những vấp váp và đau thương, qua những thất
bại và thà nh công, qua những nhiá»…u nhÆ°Æ¡ng và ý chà kiên cÆ°á»ng… Äá»i sống
con ngÆ°á»i phi thÆ°á»ng là thế. Có khổ Ä‘au và mất Ä‘i ta má»›i biết trân
trá»ng cái mình Ä‘ang là , Ä‘ang có.
Không quá khó khi ta vượt qua
chÃnh mình, mà khó khăn nhất chÃnh là có dám đối diện vá»›i mình không?
Một sự đối diện được đặt dưới cái nhìn và tấm lòng của Thiên Chúa qua
Äức Giêsu Kitô, để hÆ°á»›ng chúng ta tá»›i sá»± thà nh toà n cao đẹp nhất trong
ơn cứu độ của Ngà i.
Lạy Chúa, con vui vì hằng ngà y được đối
diện vá»›i chÃnh mình dÆ°á»›i cái nhìn của Chúa. Dù nhiá»u khi sá»± đối diện
nà y cho con thấy những lấm láp và hoen ố của Ä‘á»i sống con, nhÆ°ng con
vẫn vui vì được phÆ¡i trần tất cả dÆ°á»›i ánh sáng chiếu soi của Chúa. Nhá»
đó mà con được thanh tẩy mỗi ngà y trong tình yêu Chúa, để lại bắt đầu
phấn khởi là m nên cuộc sống mới.
Äược ká» cáºn bên Chúa để hiểu rõ
bản thân mình thì còn gì quà báu và hạnh phúc hơn. Con tin rằng, trong
tình thân thiết nà y, chÃnh Chúa sẽ thấm nháºp và là m nên cuá»™c Ä‘á»i con.
Con không phải lo âu sợ sệt vá» tình trạng và nhiá»u vấn Ä‘á» của bản thân
con, nhÆ°ng con vui thá»a để ngắm nhìn chân dung Chúa, Äấng Ä‘ang tái tạo
và khởi sắc lại má»i sá»± trong cuá»™c sống nà y. Amen.
Lm. Thái Nguyên
|