Chúa nháºt lá»… Thánh Gia Thất, năm B: Các bà i suy niệm & chú giải Lá»i Chúa
30.12.2017
Tin Mừng Lc 2,22-40: Khi đã đến ngà y lá»… thanh tẩy theo luáºt Mô-sê, bà Ma-ri-a và ông Giu-se Ä‘em con lên Giê-ru-sa-lem, để tiến dâng cho Chúa, nhÆ° đã chép trong Luáºt Chúa rằng: “Má»i con trai đầu lòng phải được gá»i là của thánh, dà nh cho Chúaâ€, và cÅ©ng để dâng của lá»… theo Luáºt Chúa truyá»n, là má»™t đôi chim gáy hay má»™t cặp bồ câu non. Và nà y đây, tại Giê-ru-sa-lem, có má»™t ngÆ°á»i tên là Si-mê-on. Ông là ngÆ°á»i công chÃnh và sùng đạo, ông những mong chá» niá»m an ủi của Ãt-ra-en, và Thánh Thần hằng ngá»± trên ông. Ông đã được Thánh Thần linh báo cho biết là ông sẽ không thấy cái chết trÆ°á»›c khi được thấy Äấng Ki-tô của Äức Chúa...
CHÚA NHẬT LỄ THÃNH GIA THẤT, NÄ‚M B
Các bà i suy niệm & chú giải Lá»i Chúa
Lá»i Chúa: Hc 3,3-7.14-17a hay St 15,1-6; 21, 1-3; Cl 3,12-21
hay Dt 11, 8.11-12, 17-19 Lc 2, 22-40 hay 2, 22. 39-40.
----†----
MỤC LỤC
1. Vươn cao hơn. PAGEREF CNIIGS-B_38 h 1
2. Những nhân váºt PAGEREF CNIIGS-B_39 h 2
3. Gia đình nhân loại PAGEREF CNIIGS-B_40 h 3
4. Giáo Há»™i cỡ nhá». PAGEREF CNIIGS-B_41 h 4
5. Dung mạo Chúa Cứu Thế – Thiên Phúc. PAGEREF CNIIGS-B_42 h 5
6. Nhìn ngắm gia đình Chúa Giêsu. PAGEREF CNIIGS-B_43 h 7
7. Gia đình Kitô hữu cũng là thánh gia. PAGEREF CNIIGS-B_44 h 10
8. Tình yêu trong gia đình. PAGEREF CNIIGS-B_45 h 11
9. Lễ của mỗi gia đình – ViKiNi PAGEREF CNIIGS-B_46 h 13
10. Gia đình là trÆ°á»ng thá»±c táºp yêu thÆ°Æ¡ng – JNK. PAGEREF CNIIGS-B_47 h 16
11. Gia Äình - Con ÄÆ°á»ng. PAGEREF CNIIGS-B_48 h 18
12. Gia Äình Thánh. PAGEREF CNIIGS-B_49 h 19
13. Bà i giảng lễ Thánh Gia Thất PAGEREF CNIIGS-B_50 h 20
14. Cầu nguyện, sống còn của gia đình. PAGEREF CNIIGS-B_51 h 23
15. Gia đình của tôi ơi! PAGEREF CNIIGS-B_52 h 27
16. Äức Kitô tiếp tục lá»›n lên. PAGEREF CNIIGS-B_53 h 30
17. Gia đình, cộng đoà n yêu thương. PAGEREF CNIIGS-B_54 h 31
18. Mái nhà lý tưởng. PAGEREF CNIIGS-B_55 h 34
19. Dâng Chúa trong Ä‘á»n thá» - R. Gutzwiller PAGEREF CNIIGS-B_56 h 35
20. Gương mẫu Thánh Gia. PAGEREF CNIIGS-B_57 h 38
21. Gia đình Giuse - Maria - Hà i Nhi Giêsu. PAGEREF CNIIGS-B_58 h 39
22. Suy niệm của Lm. Antôn Nguyá»…n Văn Äá»™. PAGEREF CNIIGS-B_59 h 42
23. Hạnh phúc gia đình - JKN. PAGEREF CNIIGS-B_60 h 44
24. Tiến dâng cho Chúa. PAGEREF CNIIGS-B_61 h 48
25. Tình yêu và lòng kÃnh trá»ng trong gia đình. PAGEREF CNIIGS-B_62 h 50
26. Tầm quan trá»ng của Ä‘á»i sống gia đình. PAGEREF CNIIGS-B_63 h 51
27. Thánh hóa gia đình – AM Trần Bình An. PAGEREF CNIIGS-B_64 h 53
28. Suy Niệm của Lm. Jos. Äăng. PAGEREF CNIIGS-B_65 h 56
29. Bếp lá»a. PAGEREF CNIIGS-B_66 h 57
30. Dung mạo. PAGEREF CNIIGS-B_67 h 58
31. Gia đình gương mẫu. PAGEREF CNIIGS-B_68 h 60
32. Gia Äình vui sống theo Luáºt Chúa. PAGEREF CNIIGS-B_69 h 67
33. Giáo há»™i nhá». PAGEREF CNIIGS-B_70 h 69
34. Vai trò của gia đình. PAGEREF CNIIGS-B_71 h 71
36. Gia đình tôn thỠThiên Chúa. PAGEREF CNIIGS-B_72 h 73
37. Gia đình cầu nguyện – Lm Mark Link, SJ PAGEREF CNIIGS-B_73 h 74
38. Thánh Gia Thất- Lm. Munachi Ezeogu. PAGEREF CNIIGS-B_74 h 77
39. Mái ấm gia đình – Lm VÅ© Äình TÆ°á»ng. PAGEREF CNIIGS-B_75 h 79
40. Thánh Gia. PAGEREF CNIIGS-B_76 h 80
41. Lớn lên. PAGEREF CNIIGS-B_77 h 82
42. Lớn lên. PAGEREF CNIIGS-B_78 h 83
43. Dâng Chúa Giêsu trong Ä‘á»n thánh. PAGEREF CNIIGS-B_79 h 86
44. Chú giải của Noel Quesson. PAGEREF CNIIGS-B_80 h 92
45. Tổ ấm.. PAGEREF CNIIGS-B_81 h 96
46. Thánh gia là gÆ°Æ¡ng mẫu má»i gia đình. PAGEREF CNIIGS-B_82 h 103
1. Vươn cao hơn
Theo Tin Mừng kể lại, thì Thánh gia không phải chỉ gặp toà n những chuyện may mắn và suôn sẻ. Trái lại, thánh Giuse có lần đã tÃnh đến chuyện tháo lui. Còn Chúa Giêsu, lúc được Ä‘Æ°a tá»›i Ä‘á»n thá», khi còn Ä‘ang ăm ngá»a, đã được tiên Ä‘oán là sẽ trở thà nh nhÆ° má»™t lưỡi gÆ°Æ¡m đâm thâu qua cõi lòng ngÆ°á»i mẹ. Và o dịp theo cha mẹ lên Ä‘á»n thá» tham dá»± lá»… Vượt Qua năm mÆ°á»i hai tuổi, Ngà i đã là duyên cá»› của những ná»—i khổ tâm không cầm nén được của cha và mẹ Ngà i. Có má»™t lúc nà o đó, trong khi giảng dạy, Ngà i đã tuyên bố: Ngà i đến không phải là để Ä‘em lại sá»± hòa thuáºn, mà là sá»± chia rẽ giữa các thà nh viên trong gia đình.
Những Ä‘oạn Phúc âm ngắn ngủi và há»a hiếm vá» Thánh gia và vá» mối quan hệ thân thuá»™c, lại không phải là những bức há»a rõ nét của má»™t gia đình gÆ°Æ¡ng mẫu, hiểu theo nghÄ©a thông thÆ°á»ng. Không ai có thể hồ nghi vá» sá»± thánh thiện của từng thà nh viên trong gia đình nà y. Váºy phải chăng Thánh gia không còn là gÆ°Æ¡ng mẫu cho các gia đình Kitô hữu nữa sao?
Hoà n toà n không phải là nhÆ° váºy. Thánh gia vẫn luôn là mẫu má»±c cho các mối quan hệ giữa các thà nh viên của gia đình Kitô hữu. Thá»±c váºy, Äức Maria vẫn má»™t lòng tin tưởng và tôn trá»ng việc là m của NgÆ°á»i Con, dù rằng có những lức Mẹ đã tá» ra không hiểu hết tầm mức của việc là m đó. Không chỉ tôn trá»ng mà thôi, Mẹ còn dõi theo những bÆ°á»›c chân Con Ä‘i, dù là những bÆ°á»›c chân dẫn lên Núi Sá». Còn thánh Giuse thì vẫn âm thầm lao Ä‘á»™ng để tìm kiếm chén cÆ¡m manh áo, nuôi sống cả gia đình, cÅ©ng nhÆ° chu toà n thánh ý của Thiên Chúa ở má»i nÆ¡i và trong má»i lúc. Còn Chúa Giêsu, Ngà i đã thể hiện và hoà n tất công việc của Chúa Cha, không chỉ đối vá»›i các thà nh viên của gia đình ruá»™t thịt, mà còn để má»i ngÆ°á»i trở thà nh anh em trong gia đình của Æ¡n cứu chuá»™c.
Thánh gia là gÆ°Æ¡ng mẫu của má»™t tình yêu vượt ra ngoà i giá»›i hạn của những quan hệ bình thÆ°á»ng theo má»™t nghÄ©a nà o đó, vốn được gá»i là tá»± nhiên, ruôt thịt, há» hà ng, chủng tá»™c. Thánh Gia là gÆ°Æ¡ng mẫu cho má»™t mối quan hệ Ä‘i ngược lại vá»›i óc cục bá»™ và sá»± kỳ thị, cho má»™t lối sống gắn bó, không chỉ vá»›i những ngÆ°á»i thân quen, mà còn vá»›i hết má»i ngÆ°á»i.
Nhìn và o cuá»™c sống Thánh gia, chúng ta nháºn ngay ra rằng: Còn có má»™t cái gì lá»›n hÆ¡n cuá»™c sống gia đình, mà chÃnh cuá»™c sống gia đình phải hÆ°á»›ng tá»›i. Tứ hải giai huynh đệ. Bốn bể Ä‘á»u là nhà . Bốn bể Ä‘á»u là anh em. Từ quan hệ ruá»™t thịt tiến tá»›i quan hệ của má»™t huynh đệ, của má»™t tình liên Ä‘á»›i, của má»™t tình đồng loại, má»™t tình của những ngÆ°á»i con là m theo ý Chúa, hoạt Ä‘á»™ng cho chÃnh nghÄ©a, cho lẽ phải.
Con Thiên Chúa giáng sinh là m ngÆ°á»i, trở nên con của thánh Giuse và Mẹ Maria, để má»i ngÆ°á»i chúng ta được trở thà nh con Thiên Chúa và trở thà nh anh em vá»›i nhau. [Mục Lục]
2. Những nhân váºt
GiỠđây chúng ta cùng nhau dừng lại để tìm hiểu vá» những nhân váºt qua Ä‘oạn Tin Mừng vừa nghe.
Trước hết là Chúa Giêsu
Từ thuở thÆ¡ ấu, ngay cả khi chÆ°a nói được, Chúa Giêsu đã hoà n tất các lá»i Thánh Kinh. Hôm nay Ngà i thá»±c hiện lá»i hứa đã được ban cho Äaniel, Malakia và nhiá»u tiên tri khác. Hôm nay trong con ngÆ°á»i hà i nhi Chúa Giêsu, chÃnh Thiên Chúa trở lại cung thánh đã bị bá» phế của Ngà i. Dù tá»™i của Israel có thế nà o chăng nữa, Thiên Chúa vẫn trung thà nh vá»›i lá»i mình đã hứa. Sá»± bất trung của Israel chỉ là m trì hoãn việc thá»±c hiện các lá»i hứa ấy chứ không thể huá»· bá» chúng được.
Trong cuá»™c Ä‘á»i chúng ta cÅ©ng thế. Ngà y chúng ta được rá»a tá»™i, Thiên Chúa đã nháºn chúng ta là m nghÄ©a tá». Mặc dù chúng ta có lắm bất trung, Ngà i vẫn không khi nà o ruồng rẫy. Mặc dù chúng ta có xua Ä‘uổi Ngà i ra khá»i cung lòng chúng ta, Ngà i vẫn tìm má»i cách giúp đỡ chúng ta ăn năn sám hối. Hôm nay, chúng ta hãy mở rá»™ng cung thánh tâm hồn chúng ta cho Ngà i, hãy má»i Ngà i đến ở mãi trong cuá»™c Ä‘á»i chúng ta, để rồi chúng ta sẽ trở nên ánh sáng chiếu soi cho những ngÆ°á»i chúng ta gặp gỡ trên vạn nẻo Ä‘Æ°á»ng Ä‘á»i.
Tiếp đến là Maria và Giuse
Các Ngà i đã chấp nháºn chu toà n má»i lá» luáºt. Các Ngà i vâng phục đến Ä‘á»™ còn thi hà nh thói quen đạo đức là trình dâng con trai đầu lòng tại Ä‘á»n thánh, má»™t Ä‘iá»u luáºt không đòi há»i. Sở dÄ© các Ngà i đã Ä‘i quá lá» luáºt nhÆ° thế là vì các Ngà i đã tuân phục vá»›i tình yêu chứ không vì sợ hãi. Riêng Mẹ Maria là thụ tạo tinh tuyá»n nhất của nhân loại, đã khiêm tốn chấp hà nh nghi thức thanh tẩy. Phần chúng ta là những kẻ bị tá»™i lá»—i là m cho trở nên xấu xa, chúng ta hãy khiêm tốn lãnh nháºn bà tÃch Cáo giải để tâm hồn được thanh tẩy.
Sau khi nghe ông già Simêon nói vá» hà i nhi Giêsu, hai ông bà đã ngạc nhiên. Sở dÄ© nhÆ° váºy vì các ngà i chÆ°a hoà n toà n thấu triệt mầu nhiệm sâu xa che phủ trên Con mình. Dù được sống thân máºt vá»›i Chúa Giêsu, các ngà i vẫn phải tiến tá»›i trong đức tin. NhÆ°ng đức tin các ngà i luôn được Ä‘Ã o sâu, vì các ngà i suy gẫm trong lòng. Äối vá»›i chúng ta, cÅ©ng chẳng có gì lạ, nếu chúng ta không hiểu hết được những mầu nhiệm của Thiên Chúa. Dù qua hai mÆ°Æ¡i thế ká»·, Giáo Há»™i vẫn luôn tiếp tục Ä‘Ã o sâu mầu nhiệm Äức Kitô. NÆ¡i Äức Kitô, đức tin của chúng ta cÅ©ng phải triển nở và lá»›n lên trong sức mạnh và ơn sủng. Äức tin của chúng ta chÃnh là sá»± tăng trưởng liên tục của Äức Kitô trong tâm hồn chúng ta.
Sau hết là ông Simêon và bà Anna
Chúa Thánh Thần đã ở trên ông Simêon, mạc khải cho ông biết Äấng Messia trÆ°á»›c khi qua Ä‘á»i, thúc đẩy ông và o Ä‘á»n thá» chỠđón Hà i Nhi Giêsu đến. Äối vá»›i chúng ta cÅ©ng váºy, chúng ta có thể sống dÆ°á»›i sá»± hoạt Ä‘á»™ng của Chúa Thánh Thần cách thÆ°á»ng xuyên, nếu chúng ta ở trong Æ¡n nghÄ©a và biết chăm chỉ tuân theo những thúc đẩy bên trong của Ngà i. Chúa Thánh Thần cÅ©ng có thể trở nên trong chúng ta má»™t nguồn ánh sáng giúp chúng ta hiểu rõ hÆ¡n đức tin và bổn pháºn của chúng ta. Ngà i Ä‘em đến má»™t nguồn sức mạnh thiêng liêng giúp chúng ta can đảm sống Ä‘á»i sống chứng nhân cho Thiên Chúa.
Simêon và Anna đã suốt Ä‘á»i chá» mong Äức Kitô. Vá»›i chúng ta há» là những tấm gÆ°Æ¡ng hy vá»ng và trung tÃn. Lòng trung tÃn của hỠđã được ân thưởng. HỠđã được niá»m vui bồng ẵm trên tay ánh sáng dân ngoại, vinh quang Israel, là chÃnh Chúa Giêsu. Trong mùa Giáng sinh nà y, chúng ta cÅ©ng hãy chuẩn bị và đón nháºn hồng ân Thiên Chúa trong sá»± trung tÃn đợi chá» và đón nháºn nó vá»›i tất cả tâm tình biết Æ¡n Æ¡n Simêon và Anna ngà y xÆ°a. [Mục Lục]
3. Gia đình nhân loại
Giáo Há»™i đặc biệt quan tâm tá»›i việc xây dá»±ng gia đình Kitô hữu thà nh má»™t cái nôi của tình thÆ°Æ¡ng, thà nh má»™t mái trÆ°á»ng dạy cho chúng ta những bà i há»c là m ngÆ°á»i. Trong chiá»u hÆ°á»›ng đó, Thánh Gia vá»›i Chúa Giêsu, Mẹ Maria và thánh Giuse vốn được coi là những mẫu gÆ°Æ¡ng sáng chói của gia đình công giáo.
Thế nhÆ°ng, Chúa Giêsu đã không muốn đóng khung nhãn giá»›i của chúng ta trong khuôn khổ má»™t gia đình theo huyết thống. Bà i há»c lá»›n nhất Ngà i để lại cho chúng ta đó là bà i há»c là m ngÆ°á»i trong xã há»™i. Ngà i không vun xá»›i cho gia đình riêng của mình, nhÆ°ng Ngà i lại xây dá»±ng đại gia đình nhân loại được cứu chuá»™c.
Tin Mừng cho thấy Chúa Giêsu ngay từ lúc lá»t lòng mẹ đã phải trải qua má»™t cuá»™c bôn ba, đã là má»™t con ngÆ°á»i bị ruồng bắt bởi quyá»n lá»±c thế gian. Con Ä‘Æ°á»ng trốn qua Ai Cáºp cÅ©ng chÃnh là con Ä‘Æ°á»ng dân riêng của Chúa đã Ä‘i qua thuở xÆ°a, con Ä‘Æ°á»ng dẫn tá»›i cuá»™c sống nô lệ trong suốt 400 năm. NhÆ°ng rồi Ngà i cÅ©ng được Ä‘Æ°a vá» lại Galilê tượng trÆ°ng cho cuá»™c xuất hà nh của dân riêng khá»i đất nô lệ Ai Cáºp. NhÆ° thế Phúc Âm đã tóm gá»n cuá»™c Ä‘á»i Chúa Giêsu và đặt cuá»™c Ä‘á»i ấy trong lịch sá»± của dân Chúa.
Qua Ai Cáºp và từ Ai Cáºp trở vá», Chúa Giêsu đã không chỉ Ä‘i vá»›i cha mẹ Ngà i mà còn Ä‘i vá»›i dân của Ngà i. Qua cái chết và sống lại của Ngà i, má»™t dân má»›i được thiết láºp và các môn đệ của Ngà i được sai Ä‘i đến táºn cùng trái đất để má»i ngÆ°á»i, không phân biệt mà u da, tiếng nói, ý thức được mình là con Thiên Chúa và là anh em vá»›i nhau.
Việc xây dá»±ng đại gia đình nhân loại nhiá»u khi vượt lên trên quyá»n lợi của gia đình ruá»™t thịt hay dòng há». Chúa Giêsu đã khẳng định Ä‘iá»u đó má»™t cách tháºt rõ rà ng. Ngà i đã từng cho ngÆ°á»i ta hiểu rằng Ngà i đến không phải để Ä‘em hoà bình mà là gÆ°Æ¡m giáo, đến để chia rẽ con cái khá»i cha mẹ, nà ng dâu khá»i mẹ chồng và là m coh những ngÆ°á»i trong gia đình trở thà nh kẻ thù của nhau. Những lá»i lẽ quả là lạ lùng, khó nghe. DÄ© nhiên chúng ta không thể coi Ngà i nhÆ° má»™t kẻ chủ trÆ°Æ¡ng phá hoại gia đình hay coi nhẹ giá trị gia đình. NhÆ°ng Ngà i muốn cho ngÆ°á»i ta hiểu rằng: Còn má»™t gia đình khác lá»›n hÆ¡n phải được xây dá»±ng. Cái mối quan hệ lá»›n lao, cao quý mà ngÆ°á»i ta cần phải quan tâm thiết láºp và vun xá»›i, không phải là mối quan hệ cha con, anh em theo máu huyết. Mà là mối quan hệ cha con, anh em theo việc thá»±c thi ý định của Chúa: Ai là mẹ Ta và ai là anh em Ta. Äó là ngÆ°á»i nghe và thá»±c hà nh lá»i Chúa.
Nếu má»i thà nh phần trong gia đình cùng nhìn vá» má»™t phÃa, cùng theo Ä‘uổi má»™t lý tưởng phục vụ hạnh phúc của con ngÆ°á»i trong xã há»™i. Äó chÃnh là gia đình gÆ°Æ¡ng mẫu, thánh thiện theo cái nhìn của Tin Mừng. Äể đạt tá»›i lý tưởng ấy, má»—i ngÆ°á»i trong gia đình cần phải tìm hiểu và đà o sâu những đòi há»i của Tin Mừng, thấy rõ trách nhiệm là m ngÆ°á»i và là m môn đệ của Chúa trong xã há»™i và trong thế giá»›i hiện tại, đồng thá»i cố gắng giúp nhau chu toà n trách nhiệm ấy. [Mục Lục]
4. Giáo Há»™i cỡ nhá»
Gia đình là tế bà o sống Ä‘á»™ng của quốc gia, của nhân loại, cÅ©ng nhÆ° của Há»™i Thánh. Tế bà o căn bản nà y có khá»e mạnh và phát triển, thì toà n thể thân xác má»›i khá»e mạnh và phát triển. Sức khá»e và sá»± ổn định của gia đình ảnh hưởng tá»›i sức khá»e và sá»± ổn định của quốc gia và Giáo Há»™i. ChÃnh vì thế chúng ta phải Ä‘em và o trong gia đình má»™t tinh thần Kitô giáo Ä‘Ãch thá»±c.
Thế nhÆ°ng ngà y nay, vì chiến tranh, vì những trà o lÆ°u duy váºt và chối bỠđức tin, gia đình đã bị khủng hoảng và suy sụp, tế bà o ná»n tảng nà y đã bị nhiá»…m Ä‘á»™c. Váºy chúng ta phải là m gì để cứu vãn tình thế?
Äiá»u tôi nhấn mạnh giỠđây, đó là tinh thần cá»™ng Ä‘oà n. Thá»±c váºy, má»—i ngÆ°á»i chúng ta phải biết từ bá» tÃnh Ãch ká»· để tiến đến má»™t sá»± hòa hợp và yêu thÆ°Æ¡ng, nhÆ° hình ảnh vá» thân thể mầu nhiệm của Äức Kitô mà thánh Phaolô đã Ä‘á» cáºp tá»›i. Gia đình là má»™t Giáo Há»™i cỡ nhá», là má»™t nhiệm thể được thu hẹp. Äây không phải chỉ là má»™t hình ảnh tượng trÆ°ng, mà còn là má»™t thá»±c thể sống Ä‘á»™ng.
NgÆ°á»i cha là đầu thân thể nhÆ° Äức Kitô là đầu Giáo Há»™i. NgÆ°á»i mẹ là thân thể nhÆ° vai trò của Giáo Há»™i, và con cái là những phần tá» nhÆ° những tÃn hữu là chi thể của Äức Kitô.
Má»™t gia đình Ä‘Ãch thá»±c phải hiệp nhất và trở nên má»™t: Má»™t tÆ° tưởng, má»™t Æ°á»›c muốn, má»™t cõi lòng, má»™t con tim. NgÆ°á»i cha tìm kiếm cÆ¡m áo, ngÆ°á»i mẹ phân phát cÆ¡m áo và con cái thì lãnh nháºn máu huyết và sá»± sống nÆ¡i cha mẹ. NgÆ°á»i cha thì giống vá»›i Äức Kitô là đầu nhiệm thể. NgÆ°á»i mẹ thì giống vá»›i Giáo Há»™i, còn con cái thì giống những chi thể trong nhiệm thể ấy.
Bởi đó hãy đón nháºn và thá»±c thi tinh thần hợp nhất. Là con cái, hãy nhìn thấy Äức Kitô nÆ¡i ngÆ°á»i cha, hãy yêu mến và trá»ng kÃnh Äức Kitô nÆ¡i ngÆ°á»i cha của mình. Trgkhi đó, những ngÆ°á»i cha hãy sống nhÆ° Äức Kitô và điá»u hà nh gia đình của mình trong tinh thần yêu thÆ°Æ¡ng.
Còn ngÆ°á»i mẹ, hãy lấy Giáo Há»™i là m lý tưởng cho mình, để có sá»± trung thà nh và hiá»n dịu. Con cái chÃnh là những tế bà o, trong đó Äức Kitô phải lá»›n lên, phải trưởng thà nh. Muốn thấm nhuần tinh thần ấy, chúng ta phải cần đến má»™t bầu khà đạo đức. Bầu khà đạo đức nà y được tạo nên do thánh lá»…, do phụng vụ, do các bà tÃch và đặc biệt do những giá» kinh chung trong gia đình.
Äây là những giây phút linh thiêng, cha mẹ, vợ chồng, con cái cùng quây quần bên nhau và cùng nhau quây quần bên Chúa, để dâng lên Ngà i của lá»… chung là những hy sinh gian khổ trong cuá»™c sống. Äây cÅ©ng là má»™t liá»u thuốc thần diệu hà n gắn những đổ vỡ, vì trong những phút giây ấy chúng ta thá»±c sá»± trở nên má»™t.
Hãy xây dá»±ng gia đình mình trong tinh thần hợp nhất nhÆ° các chi thể hợp nhất vá»›i nhau và nhất là nhÆ° Äức Kitô hợp nhất vá»›i Giáo Há»™i của Ngà i. [Mục Lục]
5. Dung mạo Chúa Cứu Thế – Thiên Phúc
(TrÃch trong “NhÆ° Thầy Äã Yêuâ€)
Hoà ng đế của má»™t vÆ°Æ¡ng quốc hung vÆ°á»ng vag thịnh vượng, má»™t ngà y kia đã triệu táºp các nghệ nhân từ khắp các nÆ°á»›c đến dá»± má»™t cuá»™c tranh tà i. Cuá»™c thi mô tả dung mạo hoà ng đế.
Các nghệ nhân Ấn Äá»™ đến vá»›i đầy đủ dụng cụ và các loại đá hoa cÆ°Æ¡ng quà hiếm. Các nghệ nhân Acmêni mang theo má»™t loại đất sét đặc biệt. Các nghệ nhân Ai Cáºp mang đủ loại đồ nghá» và khối cẩm thạch hảo hạng.
Sau cùng, ngÆ°á»i ta hết sức ngạc nhiên vì phái Ä‘oà n nghệ nhân Hy Lạp chỉ mang đến vá»n vẹn má»™t gói thuốc đánh bóng.
Má»—i phái Ä‘oà n thi thố tà i năng của mình trong má»™t phòng riêng. Khi thá»i gian ấn định đã hết, hoà ng đế đến từng gian phòng để thưởng thức các tác phẩm. Vua hết lá»i khen ngợi bức chân dung của mình do các há»a sÄ© Ấn Ä‘á»™ vẽ. Ông cà ng than phục hÆ¡n khi nhìn ngắm các pho tượng của chÃnh ông mà các ngÆ°á»i Ai Cáºp và Acmêni Ä‘iêu khắc.
Sau cùng, đến phòng trÆ°ng bà y của ngÆ°á»i Hy Lạp, hoà ng đế không nhìn thấy gì cả, duy chỉ có bức tÆ°á»ng của căn phòng được đánh bóng đến Ä‘á»™ khi nhìn và o ông thất chân dung mình hiện ra từng nét.
DÄ© nhiên, giải nhất thuá»™c vá» các nghệ nhân Hy Lạp. Bởi vì đã hiểu rằng chỉ có hoà ng đế má»›i há»a được dung mạo của chÃnh mình.
Muốn há»a lại dung mạo Äức Kitô, chúng ta cần phải đánh bóng long mình cho sạch má»i vết nhÆ¡, má»i tì ố của tâm hồn. Má»™t khi đã nên sáng bóng nhÆ° gÆ°Æ¡ng, chúng ta sẽ tiếp nháºn được khuôn mặt rạng ngá»i của Chúa.
Khi Äức Maria và Thánh Giuse dâng Chúa Hà i Nhi trong Ä‘á»n thánh, có biết bao tÆ° tế và luáºt sÄ© thông thái, giá»i giang, am tÆ°á»ng Kinh Thánh, và hiểu rõ các lá»i tiên tri loan báo vá» Äấng Cứu Thế, nhÆ°ng hỠđã không nháºn ra Chúa. Duy chỉ có ông Simeon, và bà Anna đã nháºn ra được dung mạo của NgÆ°á»i.
Simeon và Anna đã dâng hiến trá»n vẹn con ngÆ°á»i và cuá»™c Ä‘á»i, đã mà i bóng Ä‘á»i mình bằng đạo hạnh và khiêm tốn, đã tôn thá» Chúa trong tin yêu và phó thác. Vì thế, dung mạo của Äấng Cứu Thế đã tá» hiện sáng ngá»i trÆ°á»›c mặt các ngà i.
Simeon và Anna đã đón nháºn Äấng Cứu Thế nhÆ° những ngÆ°á»i nghèo hèn bé nhá». Các ngà i đã được bồng ẵm Chúa, được thay mặt cho cả nhân loại nói lá»i đầu tiên tôn vinh Chúa đến cứu Ä‘á»™ con ngÆ°á»i.
Lá»… Thánh Gia má»i gá»i chúng ta nhìn và o các gia đình. Truyá»n thống gia đình ngà y cà ng sút giảm. Ly thân, ly dị, trẻ em lang thang, thanh niên nổi loạn, phá thai, mại dâm, ma túy ngà y cà ng gia tăng. Gia đình là ná»n tảng của xã há»™i. Nếu không có những gia đình là nh mạnh thì không thể có má»™t xã há»™i tốt đẹp. Cuá»™c sống của gia đình phải tá»a hÆ°Æ¡ng thÆ¡m của thiên Ä‘Ã ng.
HÆ¡n bao giá» hết, các gia đình chúng ta phải nhìn lên Thánh gia thất: má»™t gia đình lý tưởng, đạ đức bình thÆ°á»ng và chăm lo cho nhau. Thánh Luca đã ghi lại hình ảnh rất đẹp của Thánh gia nhÆ° sau: “Äức Giêsu Ä‘i xuống cùng vá»›i ch amẹ, trở vá» Nadaret và hằng vân phục các ngà i. Riêng mẹ NgÆ°á»i hằng ghi nhá»› tất cả những Ä‘iá»u ấy trong long. Còn Äức Giêsu ngà y cà ng khôn lá»›n, và được Thiên Chúa cÅ©ng nhÆ° má»i ngÆ°á»i thÆ°Æ¡ng mến†(Lc 2, 51-52).
Xã há»™i chúng ta không thiếu các mẫu gÆ°Æ¡ng đạo hạnh: Louis Pasteur, nhà bác há»c thá»i danh, đã tâm sá»± khi đặt tấm bia ká»· niệm tại gia đình ông: “KÃnh thÆ°a cha mẹ thân yêu của con đã khuất bóng,các ngà i đã khiêm tốn sống trong nếp nhà bé nhá» nà y. Con mắc nợ công Æ¡n cha mẹ vá» hết má»i Ä‘iá»u…â€.
Federic Ozanam, nhà hoạt Ä‘á»™ng xã há»™i nổi tiếng của Giáo Há»™i Pháp cÅ©ng tâm sá»±: “Những lá»i khuyên nhủ dịu dà ng của mẹ tôi, gÆ°Æ¡ng đạo đức, lòng nhiệt thà nh hâm nóng linh hồn nguá»™i lạnh của tôi,khuyến khÃch nâng đỡ tăng sức mạnh cho tôi. ChÃnh nhá» giáo huấn của ngÆ°á»i mà tôi có đức tinâ€.
Có lẽ thế giá»›i biết nhiá»u đến Thủ TÆ°á»›ng Thái Lan, nhÆ°ng Ãt ai biết được cáºu Chuam Leekpai còn là má»™t ngÆ°á»i con già u cảm xúc, hiếu thảo, và luôn nghÄ© đến báºc sinh thà nh. Ông nói vá»›i mẹ: “GiỠđây, con đã là má»™t chÃnh trị gia và con không còn thá»i gian vá» thăm mẹ thÆ°á»ng xuyên nữa. Äiá»u nà y là m con cứ áy náy mãi. Tuổi mẹ cà ng cao thì ná»—i lo của con cà ng nhiá»u. Do đó con cố gắng tìm má»i cÆ¡ há»™i vá» thăm mẹâ€.
Äức Piô XI trong thông Ä‘iệp vá» Giáo dục Kitô giáo có viết: “Ná»n giáo dụchữu hiệunhất và bá»n bỉnhất là ná»n giáo dục được nháºn lãnh từ má»™t gia đình Kitô giáo có qui củ và khuôn phép. Những gÆ°Æ¡ng là nh của cha mẹ và của những ngÆ°á»i trong gia đình cà ng chiếu tá»a và bá»n bỉ, thì kết quả của giáo dục cà ng lá»›n laoâ€.
Lạy Äức Giêsu, xin dạy chúng con biết theo gÆ°Æ¡ng Chúa, luôn sống trung hiếu vá»›i Cha trên trá»i, thảo kÃnh vá»›i ông bà cha mẹ, và sống hết tình vá»›i anh chị em chung quanh.
Xin cho chúng con luôn biết đánh bóng Ä‘á»i mình, bằng tấm long khiêm tốn và đạo hạnh, bằng việc tôn thá» Chúa trong tin yêu và phó thác, để dung mạo của Chúa ngà y cà ng tá» hiện sáng ngá»i trong cuá»™c Ä‘á»i chúng con. Amen. [Mục Lục]
6. Nhìn ngắm gia đình Chúa Giêsu
(Suy niệm của Lm. Ignatiô Trần Ngà )
Bà i Tin Mừng hôm nay má»i chúng ta nhìn ngắm má»™t gia đình rất đặc biệt vá»›i ba nhân váºt Ä‘á»™c đáo: Mẹ Maria, Thánh Giuse và Chúa Giê-su.
Trước hết, chúng ta hãy nhìn ngắm hà i nhi Giê-su.
Äây là nhân váºt bé nhá» nhất trong gia đình nầy và cÅ©ng là nhân váºt quan trá»ng nhất. Ngà i là má»™t huyá»n nhiệm vượt quá trà tưởng tượng của loà i ngÆ°á»i.
Có ai ngá» má»™t Äấng tạo dá»±ng nên muôn loà i muôn váºt trong vÅ© trụ vô biên nầy lại chấp nháºn hóa thà nh má»™t bà o thai nhá» bé nằm trong lòng mẹ suốt chÃn tháng mÆ°á»i ngà y và được sinh ra bởi má»™t ngÆ°á»i mẹ trần gian là má»™t thiếu nữ miá»n quê không được mấy ngÆ°á»i biết đến.
Có ai ngá» má»™t Äấng vô cùng già u sang, là chủ nhân của tất cả má»i kho báu trên toà n thế giá»›i và trong cả vÅ© trụ cà n khôn, giỠđây lại trở thà nh má»™t trẻ thÆ¡ nghèo hèn, không có má»™t mái nhà , không giÆ°á»ng chiếu và không cả má»™t chiếc nôi cá»n con… đến ná»—i phải nằm run rẩy trong máng súc váºt lót rÆ¡m, giữa má»™t chuồng bò tứ bá» trống trải chÆ¡ vÆ¡ giữa không gian vắng lặng.
Có ai ngá» Äấng nuôi dưỡng chim trá»i cá nÆ°á»›c, ban phát lÆ°Æ¡ng thá»±c cho tất cả ngÆ°á»i thế hưởng dùng lại cáºy nhỠđến từng giá»t sữa của ngÆ°á»i mẹ trần gian để được tăng trá»ng và lá»›n lên thà nh ngÆ°á»i.
Có ai ngá» má»™t Äấng vốn là Thiên Chúa Ngôi Hai đồng quyá»n năng phép tắc nhÆ° Chúa Cha và Chúa Thánh Thần, có sức mạnh lay chuyển cả vÅ© trụ cà n khôn, có quyá»n năng dáºp tắt bão tố… lại trở thà nh má»™t trẻ thÆ¡ nhá» nhoi, yếu Ä‘uối, thân mình bầm tÃm vì giá lạnh đêm đông, phải cáºy nhỠđến sá»± ấp ủ của ngÆ°á»i mẹ trần gian để sống, phải cáºy trông và o sá»± che chở của ngÆ°á»i cha nuôi vốn là má»™t anh thợ nghèo miá»n quê, má»›i có thể lánh thoát lưỡi gÆ°Æ¡m oan nghiệt của bạo chúa Hê-rô-đê.
Ngoà i ra, khi có má»™t vị vua, má»™t tổng thống hay thủ tÆ°á»›ng má»™t đất nÆ°á»›c nà o đó trong vai khách má»i đến thăm chÃnh thức quốc gia sở tại, thì những vị vua hay những nhà lãnh đạo cao cấp nhất của ChÃnh Phủ sẽ trải thảm Ä‘á» và ra táºn sân bay để tiếp đón cách trá»ng thị, thì tại Bê-lem năm xÆ°a, khi Chúa Tể trá»i đất đặt chân đến viếng thăm địa cầu và thăm viếng nhân loại, thì chỉ có những ngÆ°á»i chăn chiên nghèo khổ đến tiếp đón Ngà i mà thôi.
Tiếp theo, chúng ta hãy nhìn ngắm nhân váºt thứ hai trong gia đình nầy là Mẹ Maria.
Khi má»™t ngÆ°á»i mẹ chuyển dạ sinh con, tối thiểu phải liệu cho bà má»™t căn phòng kÃn đáo, thế mà khi chuyển dạ, Mẹ Maria chẳng tìm đâu được má»™t căn buồng, mà phải nÆ°Æ¡ng thân nÆ¡i chuồng súc váºt trống trải giữa cánh đồng hoang vu.
Nếu cùng cá»±c lắm, không kiếm cho sản phụ má»™t căn phòng kÃn đáo, Ãt nhất phải kiếm cho bà má»™t chiếc giÆ°á»ng, má»™t tấm nệm hay tấm chiếu cho bà sinh con; đằng nầy, khi sinh con, Mẹ Maria không có giÆ°á»ng êm, không nệm ấm, không được cả má»™t manh chiếu Ä‘Æ¡n sÆ¡, mà phải hạ sinh con ngay trên lá»›p rÆ¡m má»ng giữa chuồng bò!
Bao giá» sản phụ sinh con cÅ©ng có cô đỡ bên cạnh, để giúp sản phụ vượt cạn đầy khó khăn và cứu giúp bà thoát khá»i những nguy hiểm khó lÆ°á»ng; đằng nầy, khi Mẹ Maria sinh con, chỉ có ngÆ°á»i bạn Ä‘á»i là thánh Giuse bên cạnh, mà ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông thì chẳng biết phải xoay xở thế nà o trong những trÆ°á»ng hợp khó khăn nhÆ° thế.
Còn nhân váºt thứ ba là thánh Giuse.
Chắc chắn và o lúc bấy giá», tâm hồn ngà i đầy lo âu, buồn phiá»n và bối rối.
Lo âu vì thấy ngÆ°á»i bạn Ä‘á»i Ä‘ang lúc chuyển dạ sinh con lại phải miệt mà i gõ hết cá»a nầy đến cá»a khác ở các quán trỠở Bê-lêm, mà không được má»™t ai thÆ°Æ¡ng xót Ä‘oái hoà i, nhÆ°á»ng cho má»™t chá»— trá» qua đêm.
Lo âu buồn phiá»n vì cuối cùng, Ä‘Ã nh phải Ä‘Æ°a Mẹ Maria ra ngoà i đồng vắng, dắt ngÆ°á»i bạn Ä‘á»i sắp vượt cạn và o má»™t chuồng súc váºt bẩn thỉu tanh hôi! Ngà i cố tìm má»™t tấm ván hay má»™t váºt gì đó tạm thay giÆ°á»ng nằm cho Mẹ Maria cÅ©ng không có, thôi thì quÆ¡ đại Ãt rÆ¡m rạ vÆ°Æ¡ng vãi chung quanh để lót thà nh má»™t ổ rÆ¡m nho nhá» cho sản phụ có chá»— nằm.
Cà ng bối rối hÆ¡n khi đến giá» phút Mẹ Maria sinh con. Tìm đâu ra má»™t cô đỡ trong nÆ¡i hoang vắng nầy! Biết là m thế nà o trợ giúp má»™t sản phụ Ä‘ang sinh con! Má»n không, chiếu cÅ©ng không. Thôi thì lót tạm Ãt rÆ¡m và o trong máng súc váºt cho Hà i Nhi má»›i sinh có má»™t chá»— nằm thay nôi.
Ôi thôi! Cà ng ngắm, cà ng suy, cà ng thấy gia đình nầy tháºt là bi đát, cùng cá»±c. Không ai trong chúng ta bị lâm và o hoà n cảnh đáng thÆ°Æ¡ng nhÆ° thế.
***
Vì yêu thÆ°Æ¡ng nhân loại lá»—i lầm, Ngôi Hai Thiên Chúa đã từ bá» ngai trá»i xuống thế, chấp nháºn sinh ra trong cảnh nghèo hèn cùng cá»±c, hạ mình xuống táºn đáy cuá»™c Ä‘á»i để chia sẻ cảnh lầm than khốn khổ của kiếp ngÆ°á»i. Qua sá»± việc nầy, Chúa muốn nói vá»›i chúng ta rằng: Hỡi những ai nghèo thiếu cùng cá»±c trên thế gian, hãy vững lòng, hãy đứng vững và đừng tuyệt vá»ng vì có Ta đến chia sẻ sá»± túng cá»±c của các con, cùng đồng hà nh vá»›i các con qua má»i gian lao của cuá»™c sống.
Và hỡi những gia đình Ä‘ang lâm cÆ¡n quẫn bách nghèo túng, đừng lo âu sợ hãi, đừng xấu hổ vì gia cảnh nghèo túng của mình, vì gia đình của Ta hôm xÆ°a còn lâm cảnh nghèo hèn khốn khổ hÆ¡n gia đình các con. Ta luôn ở cùng các con để che chở bảo vệ các con cho đến mãn Ä‘á»i. [Mục Lục]
7. Gia đình Kitô hữu cũng là thánh gia
(Suy niệm của Lm. Ignatiô Trần Ngà )
Và o ngà y thà nh hôn của anh chị Trung và Hiếu, má»™t ngÆ°á»i bạn của đôi vợ chồng nầy tặng cho đôi tân hôn bức tranh thánh gia thất Nadarét. Cuối bức ảnh có ghi dòng chữ: "Mến tặng thánh gia Trung-Hiếu. Cầu chúc thánh gia của Anh Chị nên giống thánh gia thất của Chúa Giêsu".
Sau khi bức tranh nầy được treo lên tÆ°á»ng, có ngÆ°á»i lên tiếng phê bình:
Tại sao lại viết là "thánh gia Trung-Hiếu"? Chỉ có má»™t thánh gia thất duy nhất là thánh gia của Chúa Giêsu, Mẹ Maria và thánh cả Giuse, chứ là m gì có cái gá»i là "thánh gia Trung-Hiếu". Viết nhÆ° thế chẳng phải là là m giảm giá trị của thánh gia Nadarét sao?
Thế là từ lúc đó, nổ ra má»™t cuá»™c tranh luáºn giữa hai nhóm có ý kiến đối láºp ngay giữa tiệc cÆ°á»›i. Cuá»™c tranh luáºn rất sôi nổi và khá ồn à o vì hai phe Ä‘á»u tìm đủ má»i lý lẽ để biện minh cho quan Ä‘iểm của mình. Äể tiết kiệm thá»i gian, tôi xin gom lại những lý lẽ chÃnh của đôi bên.
Nhóm bà i bác cho rằng gia đình kitô hữu không thể gá»i là thánh gia vì:
Thứ nhất, gá»i nhÆ° váºy là là m giảm giá trị của thánh gia thất Chúa Giêsu. XÆ°a nay, Giáo Há»™i chỉ dùng hai từ thánh gia để chỉ thánh gia Nadarét của Chúa Giêsu mà thôi.
Thứ hai, không ai chối cãi Chúa Giêsu, Mẹ Maria, thánh cả Giuse tháºt sá»± là ba đấng thánh. Gia đình nầy gồm có ba đấng thánh nên má»›i được gá»i là thánh gia. Còn gia đình các kitô hữu gồm những ngÆ°á»i phà m, là m sao gá»i là thánh gia được?
Nhóm ủng hộ bảo rằng: Gia đình các kitô hữu cũng là thánh gia vì các lý do sau đây:
Thứ nhất, bất cứ ai đã lãnh nháºn bà tÃch thánh tẩy Ä‘á»u đã được thánh hiến, được trở nên thánh. Há» là thánh vì bà tÃch thánh tẩy là m cho há» trở nên chi thể của Äấng rất thánh là Chúa Giêsu. Thánh Phao-lô ngà y xÆ°a chẳng gá»i các kitô hữu tại Cô-rinh-tô, Rô-ma, Ga-lát... là thánh đó sao?
Thứ hai, Chúa Giêsu đã láºp bà tÃch hôn phối để thánh hiến Ä‘á»i sống gia đình, nâng gia đình kitô hữu lên má»™t tầm cao má»›i.
Thứ ba, Công Äồng Vatican II gá»i gia đình là Há»™i Thánh thu nhá» (Há»™i Thánh tại gia) (xem LG 11, giáo lý công giáo 1656) và Äức Giáo Hoà ng Gioan Phao-lô II cÅ©ng thÆ°á»ng gá»i gia đình là Há»™i Thánh tại gia. Gá»i nhÆ° thế có khác gì gá»i gia đình kitô hữu là thánh gia?
Thứ tÆ°, theo giáo lý công giáo số 1657, gia đình "là nÆ¡i thể hiện đặc biệt chức tÆ° tế cá»™ng đồng của ngÆ°á»i cha, ngÆ°á»i mẹ, con cái và má»i phần tá» trong gia đình", "là cá»™ng đồng ân sủng và cầu nguyện, là trÆ°á»ng há»c phát triển các đức tÃnh tá»± nhiên và đức mến Kitô giáo" (Glcg số 1666)
Ngoà i ra, xét theo khÃa cạnh mục vụ, má»™t khi các kitô hữu ý thức rằng gia đình mình đúng tháºt là thánh gia, há» sẽ cố công xây dá»±ng gia đình sao cho xứng đáng vá»›i danh hiệu đó. Thế là những tệ nạn thÆ°á»ng xảy ra trong Ä‘á»i sống gia đình có nhiá»u cÆ¡ may được xoá bá» và những phẩm chất xứng hợp vá»›i má»™t thánh gia sẽ được phát huy.
* * *
Khi xây dá»±ng má»™t ngôi nhà , chúng ta cần má»™t bản thiết kế tháºt hoà n chỉnh hay Ãt ra cần dá»±a và o má»™t ngôi nhà đẹp mà chúng ta Æ°a thÃch để dá»±a theo đó mà xây ngôi nhà của mình.
Hôm nay, nhân lá»… kÃnh thánh gia thất của Chúa Giêsu, Mẹ Maria và thánh cả Giuse, Thiên Chúa muốn chúng ta nhìn ngắm lại má»™t kiệt tác gia thất của NgÆ°á»i, do chÃnh NgÆ°á»i xây dá»±ng vá»›i sá»± hợp tác của thánh Giuse và Mẹ Maria và má»i gá»i chúng ta hãy xây dá»±ng gia đình mình theo mô hình lý tưởng đó.
Xây dá»±ng gia đình mình theo mô hình thánh gia Nadarét là má»i ngÆ°á»i trong gia đình phải cÆ° xá» vá»›i nhau nhÆ° ba Äấng trong thánh gia nầy. Cụ thể là ngÆ°á»i chồng phải yêu thÆ°Æ¡ng và phục vụ vợ con nhÆ° thánh Giuse đã yêu mến và phục vụ Mẹ Maria; ngÆ°á»i vợ phải yêu thÆ°Æ¡ng và săn sóc chồng nhÆ° Mẹ Maria đã yêu mến và phục vụ thánh Giuse; cha mẹ phải yêu mến và chăm lo cho con cái nhÆ° thánh Giuse và Mẹ Maria chăm lo phục vụ Chúa Giêsu; con cái trong gia đình phải hiếu kÃnh mẹ cha, biết thá» cha kÃnh mẹ, phụng dưỡng cha mẹ nhÆ° Chúa Giêsu đã là m đối vá»›i Äức Mẹ và thánh Giuse.
Có nhÆ° thế, gia đình tÃn hữu má»›i xứng đáng vá»›i danh hiệu là thánh gia, xứng đáng vá»›i hồng ân đã nháºn ngà y lãnh bà tÃch hôn phối, là m cho gia đình trở nên tổ ấm yêu thÆ°Æ¡ng hạnh phúc và thánh thiện. [Mục Lục]
8. Tình yêu trong gia đình
1. GIA ÄÃŒNH LÀ HÃŒNH ẢNH CỦA BA NGÔI THIÊN CHÚA
Nếu con ngÆ°á»i là hình ảnh của Thiên Chúa, thì có thể nói rằng gia đình là hình ảnh của Ba Ngôi Thiên Chúa. Thiên Chúa của chúng ta không phải là má»™t Thiên Chúa sống Ä‘Æ¡n Ä‘á»™c, mà là má»™t Thiên Chúa mang tÃnh gia đình, trong đó Ba Ngôi khác biệt nhau nhÆ°ng yêu thÆ°Æ¡ng nhau, sống chung, là m việc chung, và kết hợp vá»›i nhau thắm thiết nhÆ° trong má»™t gia đình, tá»›i mức Ä‘á»™ tuy là Ba Ngôi nhÆ°ng chỉ là má»™t Thiên Chúa duy nhất. Nếu Thiên Chúa là tình yêu, thì "Táºp Thể Ba Ngôi" là má»™t môi trÆ°á»ng để Ba Ngôi Thiên Chúa thể hiện tình yêu của mình vá»›i nhau. Vì Ba Ngôi yêu thÆ°Æ¡ng nhau vô cùng, nên sá»± hiệp nhất của Ba Ngôi đạt được mức Ä‘á»™ tối Ä‘a là trở thà nh má»™t Thiên Chúa duy nhất. Tình yêu và sá»± hiệp nhất ấy tạo nên thiên Ä‘Ã ng hay hạnh phúc của Ba Ngôi.
CÅ©ng váºy, nếu gia đình là hình ảnh của Ba Ngôi, thì má»i thà nh viên trong đó phải yêu thÆ°Æ¡ng nhau, hòa hợp vá»›i nhau đến mức hiệp nhất vá»›i nhau. NhỠđó gia đình trở thà nh má»™t thiên Ä‘Ã ng tại thế. NhÆ° váºy, má»i thà nh viên của gia đình đã được hưởng nếm trÆ°á»›c phần nà o hạnh phúc của thiên Ä‘Ã ng mai sau. Hạnh phúc trong những gia đình yêu thÆ°Æ¡ng nhau - được biểu lá»™ và hình thà nh cụ thể bằng việc quan tâm, lo lắng và hy sinh cho nhau - chÃnh là hình ảnh trung thá»±c của thiên Ä‘Ã ng vÄ©nh cá»u. Trái lại, nếu các thà nh viên trong gia đình không yêu thÆ°Æ¡ng nhau, không sẵn sà ng hy sinh cho nhau, thì há» sẽ biến gia đình thà nh há»a ngục tại thế, là hình ảnh của há»a ngục vÄ©nh cá»u. Trong 8 cái khổ mà Äức Pháºt kể ra, có cái khổ gá»i là "oán tắng há»™i khổ", nghÄ©a là khổ vì không Æ°a nhau, ghét nhau mà lại phải sống chung vá»›i nhau.
2. TÃNH ÃCH KỶ, NGUá»’N Gá»C BẤT HẠNH CỦA MỌI GIA ÄÃŒNH
Nhìn và o bất cứ má»™t gia đình bất hạnh nà o - nghÄ©a là má»™t gia đình không hạnh phúc - ta luôn luôn thấy bóng dáng tÃnh Ãch ká»· của má»™t thà nh viên nà o đó trong gia đình. ChÃnh tÃnh Ãch ká»· của thà nh viên nà y là nguồn gây nên Ä‘au khổ trong gia đình. Nếu thà nh viên Ãch ká»· ấy là ngÆ°á»i cha hay ngÆ°á»i mẹ, thì Ä‘au khổ trong nhà sẽ hết sức lá»›n lao. Gia đình nà o cà ng có nhiá»u ngÆ°á»i Ãch ká»·, gia đình ấy cà ng bất hạnh. Gia đình mà cà ng có nhiá»u ngÆ°á»i sống vị tha, biết hy sinh cho ngÆ°á»i khác, gia đình ấy cà ng Ãt bất hạnh. Má»™t gia đình mà má»i thà nh viên Ä‘á»u vị tha, Ä‘á»u quan tâm, chăm sóc và hy sinh cho nhau, Ä‘á»u sẵn sà ng thông cảm và tha thứ cho nhau, gia đình ấy chắc chắn hạnh phúc.
Câu chuyện minh há»a vá» thiên Ä‘Ã ng và há»a ngục sau đây tháºt phù hợp vá»›i thiên Ä‘Ã ng và há»a ngục của gia đình. Cả thiên Ä‘Ã ng và há»a ngục Ä‘á»u dùng bữa vá»›i những thức ăn y nhÆ° nhau, trong khung cảnh giống y hệt nhau, trong đó má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u phải dùng má»™t đôi Ä‘Å©a dà i cả thÆ°á»›c để ăn. Thiên Ä‘Ã ng và há»a ngục chỉ khác nhau ở chá»— nà y: trên thiên Ä‘Ã ng, má»i ngÆ°á»i không ai tá»± gắp thức ăn cho mình, mà gắp cho ngÆ°á»i khác ăn, vì thế, ai cÅ©ng được ăn no. Còn trong há»a ngục, má»i ngÆ°á»i chỉ biết nghÄ© đến mình, chỉ biết gắp thức ăn cho mình, nhÆ°ng vì Ä‘Å©a quá dà i, chẳng ai gắp cho mình được gì cả, thế rồi chẳng ai được no, hết giỠăn mà đói vẫn hoà n đói, từ đó há» trở nên căm thù nhau.
CÅ©ng váºy, trong gia đình, không ai tá»± tạo hạnh phúc cho mình được mà không cần đến ngÆ°á»i khác, nên nếu ai cÅ©ng chỉ biết lo cho hạnh phúc của mình, thì chẳng ai hạnh phúc cả, và rồi sẽ phát sinh đủ thứ Ä‘au khổ. Tuy nhiên trong gia đình, ngÆ°á»i ta có thể tạo hạnh phúc cho ngÆ°á»i khác, vì thế, nếu má»i ngÆ°á»i trong nhà đá»u biết lo cho nhau, tạo hạnh phúc cho nhau, thì ai nấy Ä‘á»u hạnh phúc.
Con ngÆ°á»i là hình ảnh của Thiên Chúa, mà Thiên Chúa là tình thÆ°Æ¡ng, nên bản chất của con ngÆ°á»i cÅ©ng là tình thÆ°Æ¡ng. Vì thế, chỉ khi con ngÆ°á»i sống phù hợp vá»›i bản tÃnh của mình là yêu thÆ°Æ¡ng, và thể hiện cụ thể tình yêu thÆ°Æ¡ng ấy vá»›i những ngÆ°á»i chung quanh, thì con ngÆ°á»i má»›i hạnh phúc. Nếu con ngÆ°á»i sống Ãch ká»·, tức ngược lại bản chất yêu thÆ°Æ¡ng của mình, con ngÆ°á»i sẽ Ä‘au khổ và là m cho những ngÆ°á»i chung quanh Ä‘au khổ.
3. LÀM SAO ÄỂ CÓ TÃŒNH YÊU THÆ¯Æ NG?
NhÆ°ng là m sao ngÆ°á»i ta có thể yêu thÆ°Æ¡ng nếu không có má»™t Ä‘á»™ng lá»±c, má»™t nguồn yêu thÆ°Æ¡ng ngay từ trong lòng mình phát xuất ra? Là m sao có được nguồn yêu thÆ°Æ¡ng ấy? - Vì "tình yêu bắt nguồn từ Thiên Chúa" (1 Ga 4, 7), nên chÃnh "Thiên Chúa là nguồn yêu thÆ°Æ¡ng" (2 Cr 13, 11). Vì thế, muốn yêu thÆ°Æ¡ng, muốn loại trừ tÃnh vị ká»·, con ngÆ°á»i phải kết hợp là m má»™t vá»›i Thiên Chúa, nguồn tình thÆ°Æ¡ng. Kết hợp vá»›i Thiên Chúa là luôn luôn ý thức rằng mình "là hình ảnh của Thiên Chúa" (St 1, 27; 9, 6; Ep 4, 24), được tạo dá»±ng giống nhÆ° Thiên Chúa (x. St 1, 26; 5, 1), và "được thông phần bản tÃnh của Thiên Chúa" (2 Pr 1, 4), má»™t Thiên Chúa mà bản chất là yêu thÆ°Æ¡ng (x.1 Ga 4, 8.16).
Nếu bản chất của Thiên Chúa là yêu thÆ°Æ¡ng, mà ta giống Ngà i, là hình ảnh của Ngà i, được thông phần bản tÃnh Ngà i, tất nhiên bản chất của ta cÅ©ng là yêu thÆ°Æ¡ng. Ta không yêu thÆ°Æ¡ng hay không yêu thÆ°Æ¡ng đủ, là ta sống không đúng vá»›i bản chất của ta. Nhá» thÆ°á»ng xuyên ý thức nhÆ° thế, tình yêu và sức mạnh của tình yêu ngà y cà ng lá»›n mạnh trong ta, khiến ta ngà y cà ng yêu thÆ°Æ¡ng má»i ngÆ°á»i cách dá»… dà ng, và sẵn sà ng là m tất cả để má»i ngÆ°á»i được hạnh phúc. Sống đúng vá»›i bản chất của mình là yêu thÆ°Æ¡ng, là hình ảnh Thiên Chúa, chÃnh là sống thánh thiện. [Mục Lục]
9. Lễ của mỗi gia đình – ViKiNi
(TrÃch trong ‘Xây Nhà Trên Äá’ - Lm. Giuse VÅ© Khắc Nghiêm)
1. Lá»… Thánh gia là lá»… của má»—i gia đình. Văn hóa Äông phÆ°Æ¡ng đặt ná»n tảng gia đình trên đức Hiếu. NgÆ°á»i nổi tiếng chà Hiếu nhất Äông phÆ°Æ¡ng là Vua Thuấn. Thiếu thá»i, Vua Thuấn là con nhà bần tiện. Bố là Cổ Tẩu dở dở Æ°Æ¡ng Æ°Æ¡ng, mắc táºt nghiện rượu. Mẹ có táºt lắm Ä‘iá»u, ngồi lê mách lẻo. Anh là Tượng há»—n xược du đãng. Má»™t cảnh gia đình địa ngục. NhÆ°ng Thuấn dù nhá», ngà y ngà y ra đồng là m việc, thÆ°á»ng kêu khóc vá»›i trá»i, tá»± mình nháºn lấy tá»™i lá»—i của bố mẹ. Phụng sá»± bố mẹ rất kÃnh cẩn, sợ hãi là m cho bố mẹ biết lo sá»a mình (Kinh ThÆ° ; Thuấn Äiển 6 và Äại vÅ© mõ 21).
NhỠđâu má»™t con nhà tiện dân đã trở nên báºc thánh hiá»n chà hiếu?
Thứ nhất nhá» và o niá»m tin trá»i đất thâm sâu sống Ä‘á»™ng của Vua. Khổng Tá» kể: Ngay còn nhá», Thuấn ngà y ngà y ra đồng là m việc vá»›i nÆ°á»›c mắt, kêu khóc vá»›i Trá»i: “Äế sÆ¡ và ng vu Ä‘iá»n, nháºt hà o khấp mân thiênâ€.
Thứ hai: “Vu Ä‘iá»n†- ông ra đồng chăm chỉ là m việc để phụng dưỡng gia đình, là m sao nuôi nổi ba miệng lÆ°á»i biếng ăn chÆ¡i phung phá! Ông phải táºn lá»±c hy sinh là m việc mà không má»™t lá»i phà n nà n than thân trách pháºn giữa cảnh gia đình đầy thói hÆ° táºt xấu.
Thứ ba: “Phụ tá»™i dẫn thắc†– Thuấn còn hy sinh tá»± mình nháºn lấy tá»™i lá»—i của bố mẹ. Má»™t tinh thần trách nhiệm cao thượng. NgÆ°á»i ta thÆ°á»ng nói: Tá»™i quy vu trưởng, pháp luáºt thÆ°á»ng phạt cha mẹ khi con cái vị thà nh niên phạm pháp. Trái lại: ở đây tá»™i quy vu ấu. Ấu thÆ¡ đã biết gánh lấy tá»™i của gia đình để ăn năn kêu khóc vá»›i trá»i tha thứ và cứu giúp.
Thứ bốn: “Tái kiến Cổ Tẩu, quỳ quỳ trai láºt†– Thăm viếng Cổ Tẩu kÃnh cẩn, lo sợ đến mức nhịn ăn chay tịnh để chăm lo cho cha mẹ má»i sá»±, chỉ sợ cha mẹ buồn phiá»n than trách. Dù cha mẹ nhiá»u táºt xấu đến đâu Thuấn cÅ©ng không dám tá» vẻ bất kÃnh.
Äức Hiếu của đứa con tiện dân đã thấu đến Äế Nghiêu, thấu đến Thượng Äế, cho nên Vua Nghiêu đã nhÆ°á»ng cho Thuấn là m vua. Thuấn đã tu thân tá» gia tốt đẹp, chắc chắn trị quốc, bình thiên hạ cÅ©ng được an vui thịnh vượng. “Äại hiếu tôn thân, kỳ thứ phất nhục, kỳ hạ năng dưỡngâ€: Äại hiếu thứ nhất tôn kÃnh cha mẹ, thứ đến không là m nhục, sau là chăm nuôi (Lá»… ký tế nghÄ©a).
2. Lá»… Thánh gia má»›i thá»±c sá»± hÆ°á»›ng dẫn chúng ta thi hà nh trá»n vẹn đạo Hiếu theo đúng giá»›i răn thứ bốn của Thiên Chúa: Äạo là m con, đạo là m cha mẹ, vợ chồng.
TrÆ°á»›c hết, Äạo là m con phải biết nhá»›: “Công cha nhÆ° núi Thái sÆ¡n, nghÄ©a mẹ nhÆ° nÆ°á»›c trong nguồn chảy raâ€. Æ n sinh thà nh, Æ¡n thÆ°Æ¡ng mến của cha mẹ đã chảy ra từ nguồn sống tình yêu của Thiên Chúa, ban cho con cái sá»± sống. Không có và ng bạc châu báu nà o so sánh được: Ca dao nói: “Mạng sống hÆ¡n đống và ngâ€. Phúc Âm cÅ©ng dạy: “Dù được lá»i lãi cả thế gian mà mất mạng sống nà o được Ãch gìâ€.
Sinh thà nh mạng sống con, cha mẹ còn hết lòng, hết trà khôn lo lắng ấp ủ âu yếm, đùm bá»c. Mạng sống con cÅ©ng là mạng sống, là xÆ°Æ¡ng thịt của cha mẹ: “Máu chảy ruá»™t má»mâ€. Con Ä‘au khổ, cha mẹ ăn không ngon, ngủ không yên. Và để cho mạng sống của con được tăng trưởng lá»›n khôn, cha mẹ đã đổ ra bao nhiêu mồ hôi nÆ°á»›c mắt, và sức lá»±c hy sinh, là m ăn nuôi dưỡng, dạy dá»—, những công Æ¡n đó chồng chất cao hÆ¡n núi Thái sÆ¡n.
Con biết Æ¡n cha mẹ thì phải thảo kÃnh, yêu mến, chăm sóc, chia vui sẻ buồn, là m vinh danh cha mẹ nhất là lúc già yếu. Äừng bao giá»: “Con nuôi mẹ, con kể từng giá»â€.
Äạo Nho còn biết dạy: “Sống thì lấy lá»… mà thá», chết lấy lá»… mà táng, lấy lá»… mà tế†(Luáºn ngữ II, 5) huống chi Äạo Chúa.
Thứ đến: Äạo là m cha mẹ biết đón nháºn con cái nhÆ° con cái Thiên Chúa ban cho mình. à thức rõ nhÆ° váºy, Äức Maria và thánh Giuse đã mau mắn dâng con cho Thiên Chúa trong Ä‘á»n thá». Ngoà i ra, các ngà i dâng con là để tạ Æ¡n Thiên Chúa đã cứu sống dân tá»™c thoát ách nô lệ Ai cáºp trở vá» Äất Hứa vẻ vang. Vì thế, sinh ra, lá»›n lên, sống còn của con dân nà y là má»™t ân huệ vÄ© đại của Thiên Chúa ban. HỠđã hiến dâng, phó thác trá»n vẹn cuá»™c sống con mình trong tay Thiên Chúa toà n năng.
Hôm nay cha mẹ Hà i Nhi Giêsu dâng con trong Ä‘á»n thá», còn đặc biệt dâng lên Chúa Cha má»™t thế hệ má»›i, má»™t thế hệ được thanh tẩy bằng nÆ°á»›c và Thánh Thần, má»™t thế hệ được ghi ấn tÃn Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần để là m nên má»™t trang sá» vinh quang muôn Ä‘á»i trong nÆ°á»›c Trá»i.
Cho nên, sứ mạng là m cha mẹ là má»™t ân huệ từ trá»i ban xuống. Cha mẹ được vinh phúc tiếp tay vá»›i Thiên Chúa cá»™ng tác và o chÆ°Æ¡ng trình sáng tạo, mặc khải và cứu chuá»™c con cái.
Äể thá»±c hiện tốt đẹp thiên chức cao cả đó, cha mẹ phải biết xây dá»±ng gia đình mình thà nh má»™t tổ ấm, má»™t cái nôi chan hòa “tình thÆ°Æ¡ng yêu êm ái, nhân háºu, khoan dung, hiá»n là nh, nhẫn nại, chịu Ä‘á»±ng và tha thứ cho nhau, cởi mở chân thà nh để liên kết vá»›i nhau trong mối giây bác ái yêu thÆ°Æ¡ng tuyệt hảoâ€.
HÆ¡n nữa, cha mẹ phải tạo dá»±ng gia đình thà nh má»™t Ä‘á»n thá», trong đó “dâng lên Thiên Chúa những bà i Thánh vịnh, những khúc hát Thánh ca, do Chúa Thánh Thần linh ứng. Hãy dùng lá»i Chúa dạy dá»— răn bảo nhau cho tháºt khôn ngoan để lá»i Chúa Kitô sinh hoa kết quả dồi dà o trong gia đình. Khi là m gì, nói gì, hãy là m và nói nhân danh Äức Giêsu Kitô, và nhá» NgÆ°á»i mà cảm tạ Chúa Cha†(Bà i II. Cl. 3, 12-21). NhÆ° thế gia đình chúng ta sẽ trở nên nhÆ° gia đình Thánh Gia.
3. Lá»… Thánh Gia cho chúng ta thấy rõ Thánh Gia là đá»n thá» hoà n toà n dà nh riêng phụng thá» Thiên Chúa.
Giuse là Cha nuôi, nhÆ°ng hÆ¡n tất cả má»i ngÆ°á»i cha ruá»™t thịt, Ngà i đã âm thầm hy sinh, hiến trá»n mạng sống mình để phụng dưỡng Con Thiên Chúa, bảo vệ an toà n gia đình thoát khá»i bà n tay khát máu của Hêrôđê, khá»i má»i gian nguy trên Ä‘Æ°á»ng tỵ nạn băng qua sa mạc đến Ai cáºp và trở vá» Nagiareth bình an.
Maria, ngÆ°á»i mẹ thánh thiêng trinh trong tuyệt vá»i, luôn luôn sống vá»›i tinh thần tôi tá»› của Thiên Chúa, sống dịu hiá»n, thÆ°Æ¡ng mến, thăm viếng, phục vụ bà con xóm là ng, tÃch cá»±c cá»™ng tác vá»›i Con Thiên Chúa trong công trình cứu Ä‘á»™ muôn dân và xây dá»±ng Há»™i thánh. Quả thá»±c, không má»™t ai đứng ká» thánh giá của con bằng Mẹ, không má»™t ai sống giữa các môn đệ trong lúc cô Ä‘Æ¡n xao xuyến để cầu nguyện Thánh Linh xuống soi sáng và củng cố tinh thần các môn đệ bằng Mẹ.
Chúa Giêsu, NgÆ°á»i chà hiếu, con thảo Ä‘á»™c nhất của gia đình. NgÆ°á»i con chà ái Ä‘á»™c nhất của Thiên Chúa, đã sinh ra trong hang lừa hèn hạ, đã lá»›n lên trong cảnh lao Ä‘á»™ng nghèo khó. NhÆ°ng, cháu bé nà y là nguồn an bình muôn thuở cho những cụ già nhÆ° Simêon ẵm bế, là nguồn hy vá»ng vinh phúc cho những bà góa neo Ä‘Æ¡n nhÆ° Anna, là nguồn sáng soi Ä‘Æ°á»ng cứu Ä‘á»™ cho muôn dân và vinh quang cho Israel dân Ngà i.
4. Giêsu – Maria – Giuse, còn gia đình nà o tầm thÆ°á»ng nhÆ° gia đình các Ngà i! Còn gia đình nà o siêu phà m nhÆ° gia đình các Ngà i! Xin dạy gia đình chúng con biết sống giữa cảnh phà m trần vá»›i tinh thần ngÆ°á»i con, ngÆ°á»i mẹ, ngÆ°á»i cha chà ái, chà nhân, chà thánh. Xin cho chúng con biết mừng lá»… Thánh Gia vá»›i cõi lòng chan chứa yêu thÆ°Æ¡ng, vá»›i tâm trà đầy trà n niá»m tin, và vá»›i tâm hồn chan hòa Æ¡n thánh. Amen. [Mục Lục]
10. Gia đình là trÆ°á»ng thá»±c táºp yêu thÆ°Æ¡ng – JNK
Äể giúp con ngÆ°á»i có má»™t môi trÆ°á»ng thuáºn lợi để phát triển và thá»±c táºp tình yêu thÆ°Æ¡ng, Thiên Chúa đã tạo dá»±ng và đặt con ngÆ°á»i sống trong gia đình. Khi vừa sinh ra, má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u nháºn được má»™t tình thÆ°Æ¡ng dồi dà o, vô Ä‘iá»u kiện và vô vị lợi của cha mẹ - má»™t tình yêu thuá»™c loại tốt đẹp nhất trên thế gian - đồng thá»i được má»i gá»i đáp lại tình yêu thÆ°Æ¡ng ấy. Äó là má»™t bà i táºp hết sức dá»… dà ng vá» yêu thÆ°Æ¡ng mà má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u có thể thá»±c táºp ngay từ thuở nhá». Không gì dá»… dà ng bằng yêu thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i đã hết lòng yêu thÆ°Æ¡ng mình và hy sinh cho mình. Tình yêu đáp trả nà y tá»± phát sinh do mình nháºn được từ cha mẹ mình quá nhiá»u. Äây là thứ tình yêu nháºn nhiá»u hÆ¡n cho.
Lá»›n lên má»™t chút, má»—i ngÆ°á»i khám phá ra, ngoà i cha mẹ mình, thì các anh chị em mình cÅ©ng yêu thÆ°Æ¡ng mình bằng má»™t tình yêu tÆ°Æ¡ng đối vô vị lợi. Vá»›i tình yêu nà y, con ngÆ°á»i phải táºp cho nhiá»u hÆ¡n và nháºn Ãt hÆ¡n so vá»›i tình yêu đối vá»›i cha mẹ. Ngoà i gia đình, má»—i ngÆ°á»i còn có bạn bè do chÃnh mình chủ Ä‘á»™ng chá»n lá»±a và yêu thÆ°Æ¡ng.
Äến khi trưởng thà nh, con ngÆ°á»i có tình yêu hôn nhân. Tình yêu nà y là má»™t tình yêu do mình chá»n lá»±a và tÆ°Æ¡ng đối có Ä‘iá»u kiện: mình yêu và đòi há»i ngÆ°á»i kia phải yêu lại, nếu Ä‘Æ¡n phÆ°Æ¡ng thì tình yêu sẽ khó tồn tại. Con ngÆ°á»i chủ Ä‘á»™ng hiến thân và hy sinh cho ngÆ°á»i mình yêu vá»›i má»™t ý chà tÆ°Æ¡ng đối tá»± do.
Äến khi có con cái, con ngÆ°á»i tá»± nhiên yêu thÆ°Æ¡ng con bằng má»™t tình yêu vô vị lợi, vô Ä‘iá»u kiện, không lá»±a chá»n. Äó là tình yêu cao cả nhất và phản ảnh trung thá»±c nhất tình yêu của Thiên Chúa mà con ngÆ°á»i kinh nghiệm được trong Ä‘á»i sống gia đình.
NhÆ° váºy con ngÆ°á»i thá»±c táºp yêu thÆ°Æ¡ng - từ dá»… đến khó - trong môi trÆ°á»ng gia đình. Trong gia đình, con ngÆ°á»i kinh nghiệm tình yêu má»™t cách tá»± nhiên và sâu xa: con ngÆ°á»i được yêu và chủ Ä‘á»™ng yêu, nháºn hy sinh từ ngÆ°á»i khác và chÃnh mình cÅ©ng hy sinh cho ngÆ°á»i khác.
Thế nhÆ°ng con ngÆ°á»i còn được má»i gá»i yêu má»™t cách rá»™ng rãi hÆ¡n, vượt khá»i phạm vi gia đình, để đến vá»›i những ngÆ°á»i ngoà i, không ruá»™t thịt máu mủ. Các tÃn đồ trong các tôn giáo, đặc biệt ngÆ°á»i Ki-tô hữu, còn được má»i gá»i yêu thÆ°Æ¡ng cả những ngÆ°á»i không há» quen biết, tháºm chà cả kẻ thù. Yêu nhÆ° thế khó hÆ¡n rất nhiá»u, nhÆ°ng nhỠáp dụng những kinh nghiệm vá» yêu thÆ°Æ¡ng đã có trong gia đình, việc yêu thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i ngoà i gia đình, tháºm chà kẻ thù, trở nên khả thi hÆ¡n.
NhÆ° váºy, vai trò của gia đình trong việc Ä‘Ã o luyện tình yêu cho con ngÆ°á»i tháºt hết sức quan trá»ng, không gì thay thế được.
Nếu những ngÆ°á»i trong gia đình - là những ngÆ°á»i cùng máu mủ ruá»™t thịt, những ngÆ°á»i tá»± nhiên yêu thÆ°Æ¡ng ta nhất và ta dá»… yêu thÆ°Æ¡ng nhất - mà ta không yêu thÆ°Æ¡ng được, thì là m sao ta có thể yêu những ngÆ°á»i xa lạ, những ngÆ°á»i khó có cảm tình, nhất là những ngÆ°á»i thÆ°á»ng gây bất lợi cho ta?
Kinh nghiệm cho tôi thấy, những ai đối xỠđã không tốt vá»›i chÃnh cha mẹ, vá»›i vợ, vá»›i chồng, vá»›i con cái, vá»›i anh em mình, thì khi hỠđối xá» tốt vá»›i những ngÆ°á»i khác, sá»± tốt ấy tháºt đáng nghi ngá»! Rất có thể chỉ là giả tạo để đạt má»™t mục Ä‘Ãch nà o đó, chứ không thể là thá»±c tình được! Váºy, các báºc cha mẹ hãy cho con cái mình những kinh nghiệm vá» yêu thÆ°Æ¡ng tốt đẹp nhất có thể. Äó là những gì tốt đẹp nhất mà há» có thể là m cho con cái há»!
Lạy Mẹ Maria, Mẹ và Thánh Giuse đã là m cho gia đình của mình trở thà nh má»™t gia đình gÆ°Æ¡ng mẫu vì má»i trong đó Ä‘á»u yêu thÆ°Æ¡ng nhau. Xin cho má»i ngÆ°á»i trong gia đình con thá»±c táºp từ bá» tÃnh Ãch ká»· để biết yêu thÆ°Æ¡ng nhiá»u hÆ¡n, hy sinh cho nhau nhiá»u hÆ¡n, để nên thánh thiện hÆ¡n. [Mục Lục]
11. Gia Äình - Con ÄÆ°á»ng
(Suy niệm của ÄTGM. Giuse Ngô Quang Kiệt)
Tục ngữ Việt nam có câu: "Con nhà tông không giống lông cÅ©ng giống cánh". Äứa con nà o cÅ©ng Ãt nhiá»u mang khà huyết của cha, mang thịt máu của mẹ.
Nếu trong sinh há»c, yếu tố di truyá»n là tất yếu thì trong Ä‘á»i sống luân lý, ná» nếp gia phong cÅ©ng ảnh hưởng sâu xa đến con ngÆ°á»i. Trẻ thÆ¡ vốn dá»… bắt chÆ°á»›c. Äứa trẻ lá»›n lên trong gia đình sẽ nói ngôn ngữ của cha mẹ, há»c lá» thói cÆ° xá» của anh chị, tiếp thu những quy Æ°á»›c, hÃt thở thấm tẩm bầu khà gia đình. Gia đình là vÆ°á»n Æ°Æ¡m. VÆ°á»n Æ°Æ¡m cung cấp những tố chất đầu tiên cho cây giống. Những tố chất tốt sẽ giúp cây lá»›n mạnh, sinh hoa kết quả tốt đẹp. Gia đình là con Ä‘Æ°á»ng. Con Ä‘Æ°á»ng thẳng sẽ dẫn trẻ đạt Æ°á»›c mÆ¡, lý tưởng.
Qua bà i Tin Mừng, ta thấy Thánh Gia tháºt là má»™t vÆ°á»n Æ°Æ¡m tốt đẹp đã ấp ủ hạt mầm Giêsu, má»™t con Ä‘Æ°á»ng thẳng tắp Ä‘Æ°a Äức Giêsu tiến trên con Ä‘Æ°á»ng vâng phục Thánh à Chúa Cha.
Thánh Giuse và Äức Maria Ä‘Æ°a Hà i Nhi Giêsu lên Giê-ru-sa-lem để dâng cho Thiên Chúa. Thá»±c ra luáºt Mô-sê không buá»™c phải Ä‘Æ°a con lên Äá»n Thá», chỉ buá»™c ná»™p má»™t số tiá»n nếu đó là con đầu lòng (Xh 13,13; 34, 20). Việc dâng Äức Giêsu trong Äá»n Thá» cho thấy Thánh Gia nhiệt thà nh chu toà n lá» luáºt và tha thiết gắn bó vá»›i Äá»n Thá».
Sá»± nhiệt thà nh đối vá»›i lá» luáºt và tha thiết vá»›i Äá»n Thá» còn được tá» lá»™ qua việc hằng năm các ngà i hà nh hÆ°Æ¡ng lên Giê-ru-sa-lem. Äức Giêsu bắt đầu được tham dá»± cuá»™c hà nh hÆ°Æ¡ng khi lên 12 tuổi.
NhÆ° những ngÆ°á»i Do-thái thuần thà nh, hằng tuần các ngà i và o há»™i Ä‘Æ°á»ng Na-da-rét để Ä‘á»c và nghe Sách Thánh. Việc đến há»™i Ä‘Æ°á»ng và o ngà y Sa-bát đã trở thà nh thói quen của gia đình và sau nà y Äức Giêsu vẫn duy trì. Tất cả những ná» nếp đó in sâu và o Äức Giêsu.
Äức Giêsu tha thiết vá»›i Äá»n Thá» nên không những giữ trá»n luáºt hà nh hÆ°Æ¡ng mà NgÆ°á»i còn ra công tẩy uế (x. Ga 2, 13-17). Äức Giêsu yêu mến Äá»n ThỠđến nhá» lệ thÆ°Æ¡ng cho Äá»n Thá» sẽ bị tà n phá cùng vá»›i Thà nh Thánh Giê-ru-sa-lem (x. Lc 19, 41; 21, 5-6). Äức Giêsu yêu mến lá» luáºt nên không huá»· bá» dù là má»™t chấm, má»™t phẩy, mà chỉ kiện toà n cho luáºt nên hoà n hảo (x. Mt 5, 17). Äức Giêsu vẫn thÆ°á»ng xuyên và o Há»™i ÄÆ°á»ng, nên khi trở vá» thăm là ng quê Na-da-rét, "NgÆ°á»i và o há»™i Ä‘Æ°á»ng nhÆ° NgÆ°á»i vẫn quen là m trong ngà y sa-bát và đứng lên Ä‘á»c Sách Thánh" (Lc 4, 16).
Xem thế đủ biết ná» nếp đạo đức gia đình đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến cuá»™c Ä‘á»i Äức Giêsu nhÆ° thế nà o. Chắc chắn Äức Giêsu không chỉ thừa hưởng từ nÆ¡i Thánh Giuse và Äức Maria lòng yêu mến lá» luáºt, gắn bó vá»›i Äá»n Thá», thói quen siêng năng nghe và đá»c Lá»i Chúa, mà còn thừa hưởng nÆ¡i các ngà i sá»± mau mắn vâng phục Thánh à Chúa, thái Ä‘á»™ hiá»n là nh khiêm nhÆ°á»ng, tinh thần phục vụ quên mình, sá»± chuyên chăm là m việc, sá»± ân cần âu yếm vá»›i con cái... mà ta thấy bà ng bạc trong những lá»i NgÆ°á»i giảng dạy và nhất là trong Ä‘á»i sống của NgÆ°á»i. ChÃnh trong bầu khà gia đình ná» nếp ấy, Äức Giêsu đã phát triển vá» má»i mặt, "cà ng lá»›n lên, thêm vững mạnh, đầy khôn ngoan, và hằng được ân nghÄ©a cùng Thiên Chúa".
Gia đình tháºt quan trá»ng. ChÃnh gia đình quyết định tÆ°Æ¡ng lai trẻ thÆ¡. Gia đình là vÆ°á»n Æ°Æ¡m. Hạt mầm trẻ thÆ¡ có lá»›n mạnh được là nhá» vÆ°á»n Æ°Æ¡m có đầy đủ nÆ°á»›c, phân bón và đất tốt. Gia đình là bầu khà quyển. Bầu khà có trong là nh bổ dưỡng thì trẻ thÆ¡ má»›i phát triển được vá» má»i mặt. Gia đình là con Ä‘Æ°á»ng. ÄÆ°á»ng có ngay thẳng, có định hÆ°á»›ng thì tÆ°Æ¡ng lai trẻ thÆ¡ má»›i tÆ°Æ¡i sáng không Ä‘i và o ngõ cụt.
Lạy Thánh Gia, xin nâng đỡ gia đình chúng con. [Mục Lục]
12. Gia Äình Thánh
Quý ông bà anh chị em thân mến!
Nên thánh, là m thánh là mÆ¡ Æ°á»›c của má»i ngÆ°á»i Kitô hữu. Ai cÅ©ng muốn là m thánh. Ai cÅ©ng muốn được và o NÆ°á»›c Trá»i. NhÆ°ng con Ä‘Æ°á»ng nên thánh đòi há»i chúng ta phải biết từ bó ý riêng để ý Chúa được thá»±c hiện trong cuá»™c Ä‘á»i chúng ta. Con Ä‘Æ°á»ng nên thánh đòi há»i chúng ta phải và o cá»a hẹp và tránh tìm sá»± dá»… dãi bản thân. Vì Ä‘Æ°á»ng thênh thang thì nuông chiá»u bản thân và tÃnh xác thịt. ÄÆ°á»ng thênh thang chỉ dẫn tá»›i diệt vong. Còn Ä‘Æ°á»ng hy sinh, Ä‘Æ°á»ng từ bá» má»›i giúp cho chúng ta chiến thắng sá»± yếu duối bản thân để nên thánh từng ngà y trong cuá»™c sống.
Nhìn và o gia đình thánh gia, chúng ta thấy các ngà i luôn Ä‘i và o con Ä‘Æ°á»ng hẹp. Các ngà i luôn sống công chÃnh trÆ°á»›c mặt Chúa. Sá»± công chÃnh hệ tại ở việc để thánh ý Chúa được nên trá»n trong cuá»™c Ä‘á»i các ngà i. Chúa Giêsu hằng luôn tìm kiếm ý Chúa Cha và thá»±c thi. Thánh Giuse đã đón nháºn ý Chúa khi nháºn Maria vá» nhà là m vợ. Mẹ Maria đã bỠý riêng để sống cho ý Chúa qua lá»i thÆ°a xin vâng. Nếu Chúa Giêsu không đón nháºn ý Chúa Cha thì chén đắng cứu Ä‘á»™ sẽ không thể thá»±c hiện. Nếu Mẹ Maria không từ bỠý riêng để sống cho ý Chúa thì mùa xuân của Æ¡n cứu Ä‘á»™ vẫn chÆ°a thá»±c hiện. Nếu thánh Giuse không bằng lòng đón nháºn Mẹ Maria vì ý Chúa thì sá»± nguy hiểm tháºt ghê sợ có thể xảy đến vá»›i Mẹ. Thế nhÆ°ng, ý Chúa các ngà i đã thá»±c thi. ChÆ°Æ¡ng trình của Chúa Cha đã hoà n tất nhá» sá»± vâng phục của các ngà i. CÅ©ng nhá» sá»± chung lòng chung ý mà gia đình thánh gia luôn gìn giữ được sá»± bình an và hạnh phúc trong cuá»™c sống hằng ngà y.
Thá»±c váºy, nếu trong gia đình mà má»—i ngÆ°á»i má»™t ý, gia đình ấy sẽ tan nát, chẳng ai nghe ai. Trong gia đình mà ai cÅ©ng Ä‘á» cao ý riêng của mình, thì gia đình ấy sẽ là má»™t há»a ngục, vì lúc nà o cÅ©ng xảy ra tranh cãi tÆ°Æ¡ng tà n. NhÆ°ng nếu má»—i ngÆ°á»i biết bỠý riêng để ý Chúa được thá»±c hiện, thì gia đình ấy sẽ có những giây phút bình an hạnh phúc. ChÃnh khi biết từ bỠý riêng, con ngÆ°á»i má»›i khiêm tốn đón nháºn nhau, yêu thÆ°Æ¡ng nhau hầu tránh được những bất hòa đổ vỡ. Nhất là biết đón nháºn nhau vì Chúa, thì chắc chắn sẽ xây dá»±ng được má»™t gia đình thánh, má»™t thiên Ä‘Æ°á»ng hạnh phúc ngay ở cuá»™c Ä‘á»i nà y.
Thá»±c thi ý Chúa không phải là lá»i má»i gá»i mà là luáºt buá»™c chúng ta, vì không phải những ai kêu lạy Chúa, lạy Chúa là được và o NÆ°á»›c Trá»i đâu mà là những ai thá»±c thi lá»i Chúa má»›i được và o NÆ°á»›c Trá»i.
Có má»™t câu chuyện kể rằng: Má»™t nông dân nghèo được và o thiên Ä‘Ã ng, ông nhìn thấy ngÆ°á»i ta mang những váºt rất kỳ lạ và o trong nhà bếp. Ông thắc mắc và lên tiếng há»i: Cái gì thế? Có phải để nấu súp không?
Không phải. Äó là những cái tai của con ngÆ°á»i. Khi sống ở trần gian, tai giúp há» nghe những Ä‘iá»u tốt là nh, nhÆ°ng há» không là m Ä‘iá»u tốt là nh đó. Khi chết, chỉ có tai của hỠđược và o thiên Ä‘Ã ng thôi, những phần khác của cÆ¡ thể thì không được và o.
Má»™t lát sau, ngÆ°á»i nông dân lại nhìn thấy ngÆ°á»i ta mang và o nhà bếp những váºt kỳ lạ khác. Ông cÅ©ng lên tiếng há»i: Cái gì thế? Có phải để nấu súp không?
Không phải. Äó là những cái lưỡi của con ngÆ°á»i. Khi sống trên Ä‘á»i, lưỡi khuyên bảo ngÆ°á»i khác là m Ä‘iá»u tốt và sống tốt, nhÆ°ng chÃnh há» lại không sống; không là m những Ä‘iá»u tốt là nh đó. Khi chết, chỉ có lưỡi của hỠđược và o thiên Ä‘Ã ng thôi, những phần khác của cÆ¡ thể thì không được và o.
Gia đình nà o cÅ©ng muốn được hạnh phúc. Gia đình nà o cÅ©ng muốn thuáºn vợ thuáºn chồng để gia đình thăng tiến. Äiá»u tiên quyết là má»—i ngÆ°á»i hãy để cho ý Chúa dẫn dắt. Hãy trở thà nh má»™t khà cụ để thá»±c hiện chÆ°Æ¡ng trình của Chúa. Hãy là những ngÆ°á»i không dừng lại ở lá»i nói lạy Chúa, lạy Chúa mà là những ngÆ°á»i luôn lắng nghe và thá»±c thi Lá»i Chúa.
Ước gì, má»—i gia đình trong giáo xứ chúng ta Ä‘á»u là những gia đình thánh. Ước gì từng ngÆ°á»i luôn là thánh khi biết chết Ä‘i cái tôi của mình để sống cho gia đình và nhất là cho ý Chúa được thể hiện. Amen. [Mục Lục]
13. Bà i giảng lễ Thánh Gia Thất
(TrÃch website ‘Giáo Pháºn Thái Bình’)
Khi chiêm ngắm những tấm ảnh gia đình Thánh Gia, chúng ta thÆ°á»ng thấy má»™t cảnh sống tháºt thanh bình: Äức Mẹ ngồi khâu vá, Thánh Giuse Ä‘ang là m má»™c, còn Chúa Giêsu Ä‘ang quan sát cha là m việc. Nếu cứ nhìn vẻ bá» ngoà i nhÆ° váºy, bất cứ ai cÅ©ng Ä‘á»u nghÄ© rằng, Ä‘á»i sống gia đình Thánh Gia quả là má»™t Ä‘á»i sống lý tưởng, bởi nhịp sống má»—i ngà y cứ trôi Ä‘i má»™t cách hoà n toà n phẳng lặng. Thế nhÆ°ng, trong thá»±c tế, gia đình Thánh Gia cÅ©ng gặp phải những khó khăn, những sóng gió nhÆ° bất cứ má»™t gia đình nhân loại nà o khác.
Gia đình là ná»n tảng của Xã há»™i và Giáo Há»™i. Thế nhÆ°ng má»™t thá»±c tế là , ở nhiá»u nÆ¡i, “cái nôi†đó Ä‘ang bị Ä‘e dá»a, Ä‘ang bị lung lay tá»›i táºn gốc rá»…. Gia đình Ä‘ang mất dần vai trò là “tổ ấm†của mình do tình trạng lục đục trong hôn nhân của các cặp vợ chồng. Háºu quả của những đổ vỡ đó dẫn đến việc nhiá»u đứa trẻ phải sống trong cảnh thiếu tình cha, vắng tình mẹ; dần dà trở thà nh những nạn nhân của những tệ Ä‘oan xã há»™i.
Nháºn thấy tầm quan trá»ng của gia đình trong việc Giáo dục con cái, Äức cố Giáo Hoà ng Gioan Phaolô II, trong tông huấn vá» gia đình “Familiaris Consorto†đã khuyến cáo các báºc phụ huynh: “Cha mẹ phải nhìn nháºn rằng, chÃnh há» là những nhà giáo dục đầu tiên và trên tất cả đối vá»›i con cái. Vai trò giáo dục của há» quyết liệt đến ná»—i tháºt khó tìm được bất cứ Ä‘iá»u gì có thể Ä‘á»n bù và o sá»± thất bại của há». Cha mẹ phải nháºn trách nhiệm tạo bầu khà gia đình đầy linh hoạt trong tình yêu và tôn kÃnh Thiên Chúa và má»i ngÆ°á»i, để sá»± phát triển hoà n mỹ vá» cá tÃnh và xã há»™i được nẩy nở trong con ngÆ°á»i. Vì váºy, gia đình là trÆ°á»ng há»c đầu tiên cho tất cả những đức tÃnh Giáo há»™i và xã há»™i mà bất cứ xã há»™i nà o cÅ©ng cần phải cóâ€. Muốn được nhÆ° váºy, Lá»i Chúa hôm nay má»i gá»i chúng ta hãy cùng nhìn ngắm và o mẫu gÆ°Æ¡ng gia đình Nazarét.
Từ mẫu gương Gia đình Nazarét
Khi chiêm ngắm những tấm ảnh gia đình Thánh Gia, chúng ta thÆ°á»ng thấy má»™t cảnh sống tháºt thanh bình: Äức Mẹ ngồi khâu vá, Thánh Giuse Ä‘ang là m má»™c, còn Chúa Giêsu Ä‘ang quan sát cha là m việc. Nếu cứ nhìn vẻ bá» ngoà i nhÆ° váºy, bất cứ ai cÅ©ng Ä‘á»u nghÄ© rằng, Ä‘á»i sống gia đình Thánh Gia quả là má»™t Ä‘á»i sống lý tưởng, bởi nhịp sống má»—i ngà y cứ trôi Ä‘i má»™t cách hoà n toà n phẳng lặng. Thế nhÆ°ng, trong thá»±c tế, gia đình Thánh Gia cÅ©ng gặp phải những khó khăn, những sóng gió nhÆ° bất cứ má»™t gia đình nhân loại nà o khác.
Còn thá» thách nà o lá»›n hÆ¡n cảnh nghèo. Vì nghèo mà biết bao gia đình sinh ra bất hoà , ấy thế mà Thánh Gia đã phải trải qua những kinh nghiệm của kiếp nghèo. Ngay khi Chúa Giêsu chuẩn bị ra Ä‘á»i, gia đình Thánh Gia đã bị ngÆ°á»i ta xua Ä‘uổi, bị hất hủi đến ná»—i phải trú ngụ trong chuồng bò lừa. Thê thảm hÆ¡n nữa, phải sinh con giữa bầy súc váºt, không giÆ°á»ng chiếu chăn mà n.
Còn gì buồn hÆ¡n là bị thù ghét, bị săn Ä‘uổi? Thánh Gia sống hiá»n là nh khiêm nhÆ°á»ng, thế mà phải chịu Ä‘á»±ng sá»± thù ghét của Hêrôđê. Vừa sinh ra, còn trẻ còn non ná»›t mà cha mẹ đã phải bồng bế con chạy trốn, xa quê hÆ°Æ¡ng đất nÆ°á»›c, sống nÆ¡i đất khách quê ngÆ°á»i.
Còn cảnh nà o bi đát bằng cảnh vợ chồng hiểu lầm nhau? Thế mà Thánh Giuse đã hiểu lầm Äức Mẹ khi Äức Mẹ thụ thai bởi quyá»n phép Äức Chúa Thánh Thần. Ai đã trải qua cảnh nghi ngá» bị phản bá»™i sẽ hiểu Thánh Giuse đã bị già y vò Ä‘au Ä‘á»›n đến mức nà o.
Còn gì khiến cha mẹ buồn hÆ¡n khi thấy con cái không ngoan ngoãn vâng lá»i, bá» nhà ra Ä‘i? Váºy mà Thánh Giuse và Äức Mẹ đã phải chứng kiến cảnh đứa con ngoan ngoãn của mình tá»± Ä‘á»™ng ở lại Äá»n Thá» mà không xin phép cha mẹ. Các ngà i vất vả lo âu tìm kiếm thì Ãt, nhÆ°ng buồn phiá»n Ä‘au khổ thì nhiá»u. Là m sao các ngà i tránh khá»i buồn phiá»n khi nghÄ© rằng ngÆ°á»i con mà các ngà i rất má»±c yêu quý đã không vâng lá»i cha mẹ?
Những sóng gió mà Thánh Gia đã phải Ä‘Æ°Æ¡ng đầu nhÆ° thế có lẽ nhiá»u và nặng ná» hÆ¡n những gia đình bình thÆ°á»ng. Thế nhÆ°ng các ngà i vẫn giữ được hạnh phúc gia đình. Váºy nhá» bà quyết nà o các ngà i đã vượt qua được biết bao cÆ¡n sóng gió nhÆ° thế?
TrÆ°á»›c hết các ngà i luôn tìm thánh ý Chúa. Má»—i khi gặp gian nan thá» thách, các ngà i không tìm ý riêng mình, cÅ©ng không tìm ý thÃch của ngÆ°á»i Ä‘á»i, nhÆ°ng luôn Ä‘i tìm ý Thiên Chúa. Tìm ý Chúa mạc khải trong Kinh Thánh, qua các biến cố xảy đến. Tâm sá»± vá»›i Chúa trong giá» cầu nguyện. Há»i ý kiến Chúa nÆ¡i các vị đại diện.
Khi biết được thánh ý Chúa, các ngà i láºp tức mau mắn vâng lá»i. Äức Mẹ muốn giữ mình đồng trinh, nhÆ°ng khi biết ý Chúa muốn cho NgÆ°á»i là m Mẹ Äấng Cứu Thế, Äức Mẹ liá»n thÆ°a: “Nà y tôi là nữ tỳ của Chúa, tôi xin vâng lá»i thiên sứ truyá»nâ€. Thánh Giuse Ä‘ang muốn bá» Ä‘i, nhÆ°ng khi biết ý Chúa muốn cho NgÆ°á»i ở lại, NgÆ°á»i đã vâng lá»i ngay không ngần ngại.
Sau cùng, các ngà i luôn quên mình vì hạnh phúc của má»i ngÆ°á»i trong gia đình. Thánh Giuse tuy là gia trưởng, nhÆ°ng đã hết tình phục vụ Äức Mẹ và Äức Giêsu. Äức Mẹ là Mẹ Thiên Chúa, nhÆ°ng lại xÆ°ng mình là tôi tá»› của Thiên Chúa. Còn Äức Giêsu là Thiên Chúa, nhÆ°ng lại trở thà nh ngÆ°á»i con bé nhá» nhất trong gia đình.
Äến Gia đình chúng ta
Ngà y nay, nhiá»u gia đình gặp khủng hoảng, lâm và o cảnh cÆ¡m chẳng là nh canh chẳng ngá»t, vì đã không biết áp dụng những bà quyết của Thánh Gia. Má»—i khi gặp khó khăn, thay vì cầu nguyện, Ä‘á»c Phúc Âm để tìm ý Chúa thì lại Ä‘i tìm ý kiến ở những nÆ¡i mê tÃn dị Ä‘oan. Thay vì vâng lá»i Chúa qua các vị bá» trên thì lại chỉ tìm ý riêng mình. Thay vì khiêm nhÆ°á»ng quên mình thì lại kiêu ngạo tá»± ái, bắt ngÆ°á»i khác phải phục vụ mình.
Váºy đâu là phÆ°Æ¡ng thế giúp chúng ta có thể trở nên những gia đình mẫu má»±c nhÆ° lòng Chúa Æ°á»›c mong? Lá»i Chúa trong thứ của Thánh Phaolô tông đồ gá»i tÃn hữu Côlôxê (Cl 3,12-21) đã cho chúng ta biết: “Anh em hãy có lòng thÆ°Æ¡ng cảm, nhân háºu, khiêm nhu, hiá»n hoà và nhẫn nại. Hãy chịu Ä‘á»±ng và tha thứ cho nhau, nếu trong anh em ngÆ°á»i nà y có Ä‘iá»u gì phải trách móc ngÆ°á»i kiaâ€. NgÆ°á»i Việt Nam có câu: “Má»™t sá»± nhịn, chÃn sá»± là nhâ€. Trong Ä‘á»i sống gia đình, là m sao có thể tránh khá»i những lúc xô xát, cãi cá»â€¦ nhÆ°ng nếu, vợ chồng biết nhÆ°á»ng nhịn nhau thì cá»a nhà sẽ êm ấm. “Thuáºn vợ thuáºn chồng tát bể Äông cÅ©ng cạn†là váºy. Ở đây, lý do mà Thánh Phaolô Ä‘Æ°a ra khiến ta phải tha thứ cho nhau là vì: Chúa đã tha thứ những lá»—i lầm cho chúng ta (x. Cl 3, 13).
Tiếp đến, để giữ được mối thuáºn hảo trong gia đình, thì: “Trên hết má»i đức tÃnh, anh em phải có lòng bác ái: đó là mối dây liên kết tuyệt hảo†(Cl 3,14). Lòng bác ái ở đây phải phát xuất từ con tim chân thà nh, không kiêu căng, không tá»± ái, nhÆ° trong “Bà i ca đức ái†mà thánh Phaolô đã dạy: Bác ái là tha thứ, là tin tưởng cáºy trông tất cả. Là thông cảm và luôn thứ tha.
Sau cùng, thánh Phaolô khuyên chúng ta: “Anh em có là m gì, nói gì, thì hãy là m hãy nói nhân danh Chúa Giê-su và nhá» NgÆ°á»i mà cảm tạ Thiên Chúa Cha†(Cl 3,17). Má»—i khi hà nh xá», chúng ta hãy đặt câu há»i rằng: tôi là m Ä‘iá»u nà y, nói Ä‘iá»u kia có nhân danh Chúa hay không?
***
Äức Gioan Phaolô II đã viết: “Hôn nhân và gia đình là má»™t trong những tà i sản quà báu nhất của nhân loại†(Tông thÆ° Familiaris consortio, số 1). Äã là tà i sản quý, thì ai cÅ©ng phải có bổn pháºn giữ gìn, nâng niu và trân trá»ng. Mừng lá»… Thánh Gia thất hôm nay, Giáo Há»™i Æ°á»›c muốn má»—i gia đình chúng ta hãy nhìn lên tấm gÆ°Æ¡ng của gia đình Nazarét để há»c biết cách gìn giữ hạnh phúc gia đình mình. Nguyện chúc cho tất cả các gia đình luôn sống trong sá»± bao bá»c chở che của tình yêu Chúa, để mai ngà y, má»i thà nh viên trong gia đình chúng ta sẽ được cùng hân hoan vui mừng Ä‘oà n tụ vá»›i nhau trên thiên quốc để ca tụng tình yêu Chúa muôn Ä‘á»i. Amen. [Mục Lục]
14. Cầu nguyện, sống còn của gia đình
(Suy niệm của Lm. Minh Anh)
Anh chị em thân mến,
Khi các bà i ca của thiên thần ngưng bặt,
Khi những chòm sao trên ná»n trá»i Bêlem lặng khuất,
Khi ba vua đã trở lại quê nhà ,
Khi các mục đồng cùng Ä‘oà n váºt đã rút lui,
Thì bấy giá», công việc Giáng Sinh lại bắt đầu
để tìm kiếm những gì đã mất,
để hà n gắn những gì đổ gãy,
để các tâm hồn được chữa là nh,
để các nước được dựng xây trên công lý và hoà bình…
và để nhân loại được sống trong má»™t ná»n văn minh má»›i, văn minh tình thÆ°Æ¡ng Kitô.
Váºy mà tất cả ấy lại được bắt đầu từ má»™t mái ấm, từ má»™t gia đình, gia đình Nazareth mà chúng ta quen gá»i là gia đình Thánh Gia.
NhÆ° bao gia đình khác, Thánh Gia cÅ©ng đã trải qua những ngà y nắng ấm, những chiá»u giông bão; cả những khoảnh khắc an vui lẫn những phút giây bồi hồi; nhiá»u lúc rá»™n rã tiếng cÆ°á»i, bao lần sùi sụt tiếng khóc.
Thá» nhìn lại cái thuở ban đầu lÆ°u luyến ấy của đôi bạn trẻ Giuse - Maria. Từ phút truyá»n tin, từ buổi đón nhau vá» cho đến ngà y sinh con giữa đồng không mông quạnh, hay khi phải ẵm con Ä‘á» há»n là m khách trá» quê ngÆ°á»i…, Thánh Gia phải Ä‘Æ°Æ¡ng đầu vá»›i bao thá» thách. Thá» thách bên ngoà i do hoà n cảnh, thá» thách bên trong nhÆ° các trình thuáºt Tin Mừng cho thấy, “Ông Giuse liá»n chá»—i dáºy, và đang đêm, Ä‘Æ°a Hà i Nhi và mẹ NgÆ°á»i trốn sang Ai Cáºpâ€; “Con Æ¡i, sao con là m thế, nà y cha con và mẹ phải lo lắng tìm con?â€; “Cha mẹ không biết rằng con phải lo việc nhà Cha con sao?â€... Äó là cả má»™t khủng hoảng, má»™t thá» thách. NgÆ°á»›c nhìn lên hang đá, bóng thánh giá đã thấp thoáng ở đó.
Ấy thế, kÃnh thÆ°a Anh Chị em,
Gia đình ấy vẫn là má»™t gia đình hạnh phúc nhất trần gian, gia đình ấy vẫn trở nên thÆ°á»›c ngá»c khuôn và ng cho má»i gia đình trong nhân loại. Bởi lẽ, gia đình đó là má»™t gia đình kÃnh sợ Chúa, má»™t gia đình cầu nguyện, má»™t gia đình mà con cái là tất cả của cha mẹ và cha mẹ là tất cả của con cái. Ở đó, cha mẹ là cả má»™t bầu trá»i cho con cái và con cái là cả má»™t bầu trá»i của cha mẹ.
Ở đó, có má»™t ngÆ°á»i cha chăm chỉ là m việc, má»™t ngÆ°á»i mẹ Ãt nói nhÆ°ng cầu nguyện nhiá»u và cả hai cùng ra sức là m gÆ°Æ¡ng tốt để nuôi dạy và giáo dục trẻ Giêsu nên ngÆ°á»i, nên thánh. Ở đó, ngÆ°á»i con Giêsu hằng vâng lá»i tùng phục cha mẹ mình.
TrÆ°á»›c bao khủng hoảng của cuá»™c sống hôm nay, ná»n đạo đức luân lý gia đình Ä‘ang hấp hối, không Ãt gia đình Ä‘ang đối diện bên bá» vá»±c đổ vỡ. Äá»i sống váºt chất của má»™t xã há»™i tiêu thụ và hưởng thụ Ä‘ang chá»±c nuốt chá»ng cái giá trị đạo đức truyá»n thống của gia đình. Cha mẹ Ãt có thá»i giá» cho nhau, chẳng có thá»i giỠđể ở vá»›i con cái. ChÆ°a bao giá» mà con cái vuá»™t mất khá»i tầm tay cha mẹ nhÆ° hôm nay. Cha mẹ mất con ngay khi con Ä‘ang ở trong nhà . GÆ°Æ¡ng là nh gÆ°Æ¡ng tốt Ä‘ang trở nên má»™t cái gì xa xỉ và hiếm hoi. Äó là chÆ°a nói đến gÆ°Æ¡ng mù gÆ°Æ¡ng xấu nhan nhản trên báo chÃ, trên phim ảnh, trên truyá»n hình...
Hỡi những ngÆ°á»i là m cha là m mẹ, cả những ngÆ°á»i là m con, hãy nhìn lên Thánh Gia. Hãy chiêm ngắm Giuse, Maria và trẻ Giêsu: những tấm gÆ°Æ¡ng ngá»i sáng của má»™t ngÆ°á»i cha, má»™t ngÆ°á»i mẹ và má»™t ngÆ°á»i con hết lòng vì gia đình. Hãy là m sống lại truyá»n thống gia phong à Äông của cha ông.
Chuyện kể vá» má»™t ngÆ°á»i chuyên nuôi cá cảnh. Má»™t hôm, trong kỳ hè, khi Ä‘ang dạo chÆ¡i trÆ°á»›c các quầy hà ng dá»c theo bá» biển, anh thấy má»™t con cá ngÅ© sắc tuyệt đẹp trong má»™t cháºu thủy tinh ở quầy. Äó là má»™t con cá nÆ°á»›c mặn xinh xắn mà anh chÆ°a từng thấy, anh quyết định mua vá». VỠđến nhà , anh ra sức chăm sóc nó và áp dụng những phÆ°Æ¡ng pháp tốt nhất của má»™t nhà chuyên môn.
TrÆ°á»›c hết, anh đặt cá và o cháºu nÆ°á»›c mặn, cá lá»™i tung tăng trong môi trÆ°á»ng quen thuá»™c. Thế nhÆ°ng, má»™t tuần sau, vá»›i sáng kiến, anh thêm và o má»™t Ãt nÆ°á»›c ngá»t, má»—i ngà y má»™t Ãt. Cứ thế, anh tăng dần nÆ°á»›c ngá»t cho đến khi chú cá quen hẳn vá»›i môi trÆ°á»ng má»›i. Không dừng lại ở đó, anh tiếp tục luyện cá. Má»—i ngà y, anh bắt đầu đổ và o cháºu má»™t Ãt bùn, và cứ thế, sau nhiá»u tuần, nhiá»u tháng, lượng bùn được tăng lên cho đến khi con cá quen hẳn vá»›i việc ngà y ngà y nằm trên mặt bùn Ä‘á»›p mồi nhÆ° má»™t loà i bò sát. ChÆ°a hết, anh táºp cho cá ra khá»i cháºu và lẽo đẽo theo anh nhÆ° má»™t con cún cÆ°ng. Anh đã thà nh công, vì má»—i lần anh Ä‘i đâu, con cá mà u ngoan ngoãn theo sau. Cho đến má»™t ngà y kia, chuyện đã xảy ra khi anh có việc sang nhà má»™t ngÆ°á»i bạn, có chú cá cùng Ä‘i. Lúc trở vá», trá»i đổ mÆ°a, anh phải chạy tháºt nhanh và quên mất chú cá. Sá»±c nhá»›, anh quay lại tìm, nhÆ°ng chẳng thấy đâu cho đến khi gặp má»™t vÅ©ng nÆ°á»›c trên Ä‘Æ°á»ng, thì hỡi ôi, chú cá yêu quý của anh nằm chết trong đó vì nó không biết bÆ¡i.
Anh Chị em,
Câu chuyện khiến chúng ta rùng mình sởn ốc khi nhá»› đến trách nhiệm và bổn pháºn của má»™t ngÆ°á»i là m cha là m mẹ trong việc giáo dục và là m gÆ°Æ¡ng sáng cho con cái. Vì “ná»a cuá»™c Ä‘á»i còn lại của má»™t con ngÆ°á»i được hình thà nh từ những thói quen có được từ ná»a cuá»™c Ä‘á»i trÆ°á»›c đóâ€. Thói quen cầu nguyện, thói quen đạo đức, thói quen lá»… phép, thói quen dùng thá»i giá», thói quen há»c hà nh, thói quen dùng tiá»n…, nghÄ©a là giáo dục thế nà o, kết quả thể ấy.
Muốn được nhÆ° thế, gia đình chúng ta phải là má»™t gia đình mà Thiên Chúa phải chiếm địa vị tối thượng tuyệt đối trong báºc thang các giá trị. “Không ai hÆ¡n Chúa, không chi bằng Chúa, Chúa trên hết, Chúa trÆ°á»›c hếtâ€. Bởi lẽ, gia đình được dá»±ng xây và phát xuất từ gia đình yêu thÆ°Æ¡ng của Thiên Chúa Ba Ngôi. Nếu Thiên Chúa không chiếm địa vị Ä‘á»™c tôn tối thượng, má»i tráºt tá»± sẽ đảo lá»™n. Có Chúa, gia đình sẽ là má»™t gia đình cầu nguyện. NhÆ°ng để trở nên má»™t gia đình cầu nguyện, để nuôi dưỡng Ä‘á»i sống đức tin, chúng ta phải lÆ°u ý đến ba hình thức cầu nguyện:
1. TrÆ°á»›c hết là hình thức cầu nguyện riêng tÆ°, cá nhân. Má»—i ngÆ°á»i trong gia đình cầu nguyện riêng vá»›i Chúa. Äá»i sống đức tin phải được đặt ná»n tảng trên việc trải nghiệm cá nhân vá»›i Chúa. Má»™t trong những món quà quý báu nhất mà cha mẹ có thể ban tặng cho con cái là táºp tà nh dạy dá»— và là m cho chúng biết yêu thÃch cùng thưởng thức những giây phút cầu nguyện má»™t mình. Không cách nà o để thá»±c hiện Ä‘iá»u đó tốt hÆ¡n là dùng chÃnh những gÆ°Æ¡ng sáng cầu nguyện của mình.
2. Hình thức thứ hai của việc cầu nguyện trong gia đình là cầu nguyện chung: kinh nguyện gia đình. Kinh nghiệm cho thấy, các gia đình bá» kinh, bá» cÆ¡m chung... là dấu hiệu cho thấy sá»± rạn nứt. Có hình ảnh nà o dá»… thÆ°Æ¡ng hÆ¡n khi má»i ngÆ°á»i được lắng nghe Lá»i Chúa trong những giây phút nà y. Hãy để Chúa Thánh Thần dạy dá»— má»—i khi đêm vá» nhiá»u hÆ¡n thay vì cả nhà ngồi chầu trÆ°á»›c con quái váºt má»™t mắt để nghe con ngÆ°á»i dạy bảo.
Thống TÆ°á»›ng Douglas MacArthur, Tham MÆ°u Trưởng Lục Quân Hoa Kỳ Quân Äá»™i Philippines tháºp niên 1930, ngÆ°á»i đã để lại má»™t câu nói bất hủ: "In war, there is no substitute for victory", “Trong chiến tranh, không có gì thay thế được chiến thắngâ€; váºy mà trong tiểu sá» của ông còn có má»™t câu nói bất hủ hÆ¡n: “Tôi là má»™t quân nhân chuyên nghiệp, tôi hãnh diện vá» Ä‘iá»u ấy. NhÆ°ng tôi còn hãnh diện hÆ¡n, hãnh diện hÆ¡n rất nhiá»u vì được là m má»™t ngÆ°á»i cha… và niá»m hy vá»ng của tôi là : Khi tôi đã vá» bên kia thế giá»›i, thì con tôi vẫn nhá»› đến tôi không phải vá»›i những hình ảnh oanh liệt ở chiến tráºn mà là những hình ảnh ở nhà tôi, khi tôi cùng Ä‘á»c vá»›i nó những lá»i kinh thÆ°á»ng Ä‘á»c hằng ngà y: “Lạy Cha chúng con ở trên trá»i…â€.
3. Cuối cùng, cầu nguyện vá»›i cá»™ng Ä‘oà n, Nhà Thá» phải là ngôi nhà thứ hai của má»—i gia đình. Ở đó, cùng vá»›i cá»™ng Ä‘oà n, má»—i ngÆ°á»i thá» phượng và tạ Æ¡n Thiên Chúa, được nuôi dưỡng bằng Lá»i Chúa và các Bà TÃch cùng những sinh hoạt không thể thiếu khác vá»›i cá»™ng Ä‘oà n dân Chúa.
Lá»… Thánh Gia hôm nay là dịp để chúng ta tá»± vấn vá» việc cầu nguyện trong gia đình của mình. Cầu nguyện có phải là má»™t phần sống chết của gia đình tôi không? Cụ thể hÆ¡n là chúng ta - cha mẹ, con trai, con gái - đã góp phần và là m gÆ°Æ¡ng sáng và o Ä‘á»i sống cầu nguyện trong gia đình thế nà o?
Äể kết thúc, chúng ta cùng hiệp thông cầu nguyện vá»›i Nguyên Soái Douglas McArthur khi ông Ä‘ang ở chiến trÆ°á»ng Philippines trong những ngà y mở đầu cuá»™c chiến Thái Bình DÆ°Æ¡ng.
“Lạy Cha, xin ban cho đứa con của con đủ sức mạnh để biết được lúc nà o nó yếu Ä‘uối, đủ dÅ©ng cảm để đối diện vá»›i chÃnh mình khi nó cảm thấy sợ hãi… Xin đừng để cho đứa con của con chỉ biết Æ°á»›c muốn mà không dám hà nh Ä‘á»™ng… Xin đừng để nó Ä‘i và o con Ä‘Æ°á»ng dá»… dãi tiện nghi, nhÆ°ng hãy hÆ°á»›ng dẫn nó Ä‘i và o con Ä‘Æ°á»ng bắt buá»™c nó phải cố gắng vượt qua những khó khăn thá» thách.
Xin hãy táºp cho nó đứng vững trong bão tố, nhÆ°ng lại biết thông cảm vá»›i những ai gục ngã.
Xin hãy ban cho đứa con của con có má»™t trái tim trong sạch, có má»™t mục Ä‘Ãch cao cả, biết tá»± chủ lấy mình trÆ°á»›c khi muốn là m chủ ngÆ°á»i khác, biết lo lắng cho tÆ°Æ¡ng lai mà không bao giá» quên lãng quá khứ.
Và khi Chúa đã ban cho nó tất cả những Ä‘iá»u ấy, xin cÅ©ng hãy ban cho nó có đủ tÃnh hà i hÆ°á»›c để có thể luôn nghiêm nghị nhÆ°ng không bao giá» nghiêm nghị má»™t cách quá đáng.
NhÆ° váºy, là cha nó, con dám tá»± nhủ rằng, con đã không sống má»™t cách vô Ãchâ€.
Mừng kÃnh Thánh Gia hôm nay, chúng ta cầu nguyện cho các báºc là m cha mẹ luôn ý thức tầm quan trá»ng của việc hình thà nh những chiếc khuôn giáo dục nhân cách, đạo đức cho con cái. Xin cho má»i thà nh phần trong gia đình luôn biết là m gÆ°Æ¡ng sáng cho nhau, gÆ°Æ¡ng sáng cầu nguyện, gÆ°Æ¡ng sáng yêu thÆ°Æ¡ng quên mình. Ở đó, tình yêu, chứng tá hùng hồn nhất của Tin Mừng luôn được hâm nóng và toả sáng cho má»i ngÆ°á»i chung quanh. Nguyện xin Thánh Gia luôn che chở, cầu bầu và ban bình an cho gia đình Anh Chị em trong Mùa Giáng Sinh hồng ân và suốt cả Năm Má»›i nà y. Amen.
(Tham khảo thêm New Sunday & Holy Day Liturgies by Flor McCarthy) [Mục Lục]
15. Gia đình của tôi ơi!
(Suy niệm của Lm. Giuse Äá»— Äức TrÃ)
Chúng ta cùng cả Giáo Há»™i Việt Nam dà nh năm 2014 cho việc nhìn lại Ä‘á»i sống gia đình để cùng nhau là m cho Tin Mừng trở nên má»›i mẻ và thà nh Ä‘á»™ng lá»±c sống cho gia đình. Lý do Giáo Há»™i Việt Nam và Giáo pháºn chúng ta chá»n năm nay cho việc Sống và loan báo Tin Mừng là vì trong những năm vừa qua nhìn lại lại Ä‘á»i sống của các gia đình, nó đã mất Ä‘i nhiá»u vẻ đẹp và sá»± tÆ°Æ¡i sáng của má»™t mái ấm, mà thay và o đó, gia đình Ä‘ang chịu sức ép và sá»± công phá nặng ná» bá»›i các khuynh hÆ°á»›ng của xã há»™i Ä‘Æ°a đến sá»± đổ vỡ, bất hạnh và nạn nhân đầu tiên của các cuá»™c chiến trong gia đình chÃnh là con cái.
Ai cÅ©ng biết rằng gia đình là tế bà o đầu tiên của xã há»™i, là Há»™i Thánh tại gia, thế nhÆ°ng nhiá»u gia đình đã bá» quên Ä‘á»i sống cầu nguyện, đã không còn phải là má»™t tổ ấm hiệp nhất yêu thÆ°Æ¡ng, đã không còn là nÆ¡i an toà n cho con cái và sá»± sống, và mất Ä‘i nhiệt tâm sống đạo và giá»›i thiệu vá» Chúa Kitô cho ngÆ°á»i bên cạnh.
Nhìn và o những bản thống kê gần đây thá»±c sá»± đã gây lo ngại cho tÆ°Æ¡ng lai của các gia đình, các cuá»™c hôn nhân không tình yêu, hôn nhân vì kinh tế vá»›i ngÆ°á»i ngoại kiá»u gia tăng. Tình trạng hôn nhân tan vỡ đã lên đến mức báo Ä‘á»™ng khoảng 40%, trong đó ngÆ°á»i Công Giáo khoảng 15%. Tình trạng bá» quê lên thà nh phố hoặc và o Nam là m ăn khiến cho hà ng chục triệu ngÆ°á»i phải ly tán xa gia đình vì công ăn việc là m. Con số ca nạo phá thai ở má»™t số các bệnh viện lá»›n khoảng 300.000 ca trong má»™t năm… và bao nhiêu vấn Ä‘á» vá» kinh tế, lối sống khác nữa Ä‘ang ảnh hưởng đến gia đình.
Trong bối cảnh ấy chúng ta mừng lá»… Thánh Gia Chúa Giêsu Äức Mẹ và Thánh Giuse, đồng thá»i mừng các gia đình ká»· niệm giáp năm ngà y thà nh hôn, đây là dịp tốt nhất để chúng ta nhìn và o mẫu gÆ°Æ¡ng gia đình của Chúa để soi rá»i và điá»u chỉnh gia đình của mình.
Không phải chỉ ngà y nay má»›i có nhiá»u khó khăn cho gia đình, nhÆ°ng có thể nói thá»i nà o cÅ©ng có những khó khăn riêng của nó, và vì thế Giuse Maria cÅ©ng có những khó khăn riêng trong gia đình của các Ngà i, nhÆ°ng các Ngà i vẫn giữ gìn được sá»± bình an và là m cho gia đình mình trở thà nh má»™t gia đình tuy nghèo nà n Ä‘Æ¡n sÆ¡, nhÆ°ng rất ấm cúng, hạnh phúc và thánh thiện. Các Ngà i đã là m cách nà o?
Các Ngà i đã biến gia đình mình trở thà nh má»™t gia đình cầu nguyện. Nói nhÆ° thế không có nghÄ©a là lúc nà o há» cÅ©ng Ä‘á»c kinh, mà là gia đình của các ngà i luôn sống trong bầu khà cầu nguyện, luôn có tâm tình cầu nguyện. Vì Giuse Maria rất ý thức vá» sá»± hiện diện của Chúa trong gia đình của mình, Äức Giêsu vừa là con, song lại vừa là Thiên Chúa Ä‘ang ở trong gia đình, nên má»i công việc, má»i lo toan trong gia đình, hai ông bà đã là m vì Chúa và là m má»i việc để cho Chúa được lá»›n lên trong gia đình. ChÃnh vì thế há» dá»… dà ng nháºn ra tiếng nói của Thiên Chúa qua lá»i má»™ng báo Ä‘em trẻ Giêsu và Mẹ NgÆ°á»i trốn qua Ai Cáºp để tránh nguy hiểm cho Giêsu.
Chắc chắn nhìn và o khung cảnh của hang đá giáng sinh chúng ta đã có thể thấy được bầu khà đạo đức thánh thiện và yêu thÆ°Æ¡ng toát lên từ gia đình nà y. Gia đình nà y đã nêu gÆ°Æ¡ng cho tình tình yêu chung thủy. Có những lúc Giuse bị “cám dỗ†giải quyết vấn Ä‘á» theo thói thÆ°á»ng của xã há»™i, tức là chấp nháºn má»™t cuá»™c ly hôn, bá» trốn má»™t mình. Thế nhÆ°ng trong hoà n cảnh ấy, Giuse vẫn dằn vặt để mong tìm kiếm thánh ý Thiên Chúa trong thá» thách đầu Ä‘á»i cuá»™c sống gia đình của mình. Vì trăn trở và lo lắng cho Maria, nên Giuse đã không tố cáo Maria, mà lại đón nháºn Maria vá» nhà theo lá»i của Sứ thần má»™ng báo. Äiá»u đó chứng tá» Giuse đã chá»n để trung tÃn trong cuá»™c sống hôn nhân mà Chúa đã muốn, là đón nháºn và yêu thÆ°Æ¡ng Maria nhÆ° là vợ của mình.
Kế đến Gia đình Thánh Gia nêu gÆ°Æ¡ng bảo vệ sá»± sống. Sá»± sống là quà tặng của Thiên Chúa, thuá»™c chủ quyá»n của Thiên Chúa, con ngÆ°á»i không bao giỠđược phép định Ä‘oạt cho đứa con nà y được sống, được sinh ra, đứa kia phải chết. Giuse và Maria ý thức rất rõ mầm sống trong lòng của Maria là chÃnh Thiên Chúa nữa. Vì thế mà Giuse và Maria đã hết lòng để bênh vá»±c và bảo vệ sÆ° sống nà y. Khi vua Herode ra lệnh tiêu diệt tất cả các hà i nhi trong vùng, thì Giuse đã dá»±a và o giải pháp của Thiên Chúa, đó là đem Hà i nhi và Mẹ NgÆ°á»i trốn qua Ai Cáºp. Má»™t cuá»™c tẩu thoát nhÆ° thế quả tháºt là nhiá»u nguy hiểm gian nan, nhÆ°ng bằng má»i giá, Giuse đã Ä‘em Maria và Hà i nhi ra Ä‘i ngay lúc ná»a đêm để tránh bà n tay Ä‘á»™c ác của Herôđe và bảo vệ sá»± an toà n cho hà i nhi. Rồi khi được lệnh trở vá», Giuse cÅ©ng đã khôn ngoan để chá»n vùng Nazaret là má»™t là ng quê bình yên để cÆ° ngụ giúp cho sá»± an toà n của hà i nhi và cả gia đình.
Sau cùng, Gia đình Thánh gia đã nêu gÆ°Æ¡ng cho chúng ta trong việc sống và loan báo Tin Mừng. Nếu hiểu Tin Mừng là tin vui cứu Ä‘á»™, tin giải thoát cho nhân loại và chÃnh con ngÆ°á»i của Chúa Giêsu là Tin Mừng, Ngà i đến từ Thiên Chúa để ở vá»›i con ngÆ°á»i, thì Giuse Maria quả tháºt đã trở thà nh tấm gÆ°Æ¡ng sống và loan báo Tin Mừng nà y. Giuse Maria đã sống Tin Mừng bằng cách mở rá»™ng tâm hồn để cho Thiên Chúa, Äấng cứu thế bÆ°á»›c và o tâm hồn và chi phối cuá»™c Ä‘á»i của mình. Cả Giuse và Maria không thể hiểu hết những lá»i giải thÃch của sứ thần vá» việc đầu thai của Hà i nhi, của việc đón nháºn Hà i nhi và đặt tên là Giêsu, song ông bà đã xin vâng không há» nghi nan. Trong khung cảnh Giáng sinh thì chÃnh Giuse và Maria đã giá»›i thiệu Hà i nhi má»›i sinh bá»c trong khăn và đặt nằm nÆ¡i máng cá» cho các mục đồng, cho các nhà đạo sÄ© và chắc chắn các mục đồng các đạo sÄ© không chỉ thá» lạy Hải nhi mà còn được ẵm bế hà i nhi và tin rằng Ngà i là tin vui cho toà n dân.
ThÆ°a quý OBACE, vá»›i trách nhiệm là m cha mẹ, có khi nà o chúng ta tá»± đặt vấn Ä‘á» vá»›i nhau hoặc vá»›i chÃnh mình để tìm nguyên nhân tại sao gia đình mình không hạnh phúc? Tại sao gia đình mình hay lục đục cãi vã…? Äừng tránh né sá»± tháºt hãy đặt vấn Ä‘á» vá»›i chÃnh lÆ°Æ¡ng tâm của mình chúng ta sẽ tìm được câu trả lá»i.
Nhiá»u gia đình hôm nay đã để cho cái ti vi và các chÆ°Æ¡ng trình trên đó thống lÄ©nh suốt ngà y trong gia đình và khiến há» không còn giá» cho việc Ä‘á»c kinh má»—i tối, không còn giỠđể nói chuyện vá»›i nhau, và tháºm chà bữa cÆ¡m gia đình má»i ngÆ°á»i cÅ©ng dán mắt và o cái tivi và không còn cÆ°á»i đùa được vá»›i nhau nữa. Vì không nói chuyện được vá»›i nhau, khiến há» cÅ©ng không thể hiểu nhau và không còn thông cảm yêu thÆ°Æ¡ng nhau được nữa.
Nhiá»u cha mẹ vì Ãch ká»· hẹp hòi, vì thiếu lòng quảng đại mà há» biến gia đình mình trở thà nh lò sát sinh, giết chết nhiá»u đứa con của mình. Má»™t gia đình nhÆ° thế sẽ không thể có bằng an trong tâm hồn và vì thế sẽ không thể nà o có bình an trong gia đình, ngược lai chỉ có sá»± dằn vặt và cắu gắt mà thôi. Nhiá»u gia đình khác đã không biết phải dạy dá»— con cái thế nà o, đã để cho công việc, ăn uống say sÆ°a, cá» bạc, cá Ä‘á»™ và bạn bè chiếm hết thá»i giá» của con cái, khiến cho con cái cảm thấy lạc lõng ngay trong gia đình.
Hãy tạ Æ¡n Chúa vì hồng ân gia đình Chúa ban cho má»—i ngÆ°á»i, và tạ Æ¡n Chúa vì món quà là vợ, là chồng, là con cái Chúa đã ban tặng cho gia đình. Hãy đón nháºn nhau nhÆ° là quà tặng của Thiên Chúa để biết trân trá»ng đối vá»›i nhau và nhất là trân trá»ng vá»›i Äấng đã trao tặng mình. Hãy nhìn và o gia đình Thánh gia để há»c ở nÆ¡i đó tấm gÆ°Æ¡ng của ngÆ°á»i chồng, ngÆ°á»i vợ thánh nà y, mà biết vun đắp cho gia đình mình trở nên má»™t gia đình thánh thiện, ấm cúng, thuáºn hòa.
Äiá»u chúng ta cần quan tâm không chỉ là gia đình chúng ta ăn cái gì, mua sắm cái gì, Ä‘iá»u mà má»i ngÆ°á»i cần phải đầu tÆ° nhiá»u hÆ¡n đó là gia đình chúng ta sống nhÆ° thế nà o, có hạnh phúc hay không. Äó má»›i là điá»u đáng hãnh diện và mÆ¡ Æ°á»›c. Khi vun đắp cho gia đình mình má»—i ngà y nhÆ° thế, thì chúng ta sẽ là gia đình sống và là m chứng vá» Chúa cho ngÆ°á»i chung quanh. Amen. [Mục Lục]
16. Äức Kitô tiếp tục lá»›n lên
Äoạn Phúc âm được Ä‘á» nghị vá»›i chúng ta hôm nay thuáºt lại những sá»± kiện khá Ä‘Æ¡n giản, xét vá» bản chất chúng ta. Nếu coi đó nhÆ° má»™t Ä‘oạn văn, không hÆ¡n không kém thì có thể đặt má»™t và i câu há»i, vá» chi tiết thôi, chẳng hạn: sau khi dâng Con trẻ Giêsu trong Äá»n thá», ông Giuse và bà Maria có thể trở vá» Nazaret ngay không? Vụ lánh nạn sang Ai Cáºp xảy ra lúc nà o? Chúng ta đừng tìm kiếm trong Phúc âm má»™t thứ tá»± rõ rà ng, chắc chắn, cho ngà y tháng và sá»± kiện. Äiá»u chắc là thá»i kỳ Con trẻ Giêsu hết là ‘bé thơ’, giá» là má»™t ‘nhi đồng’, Ä‘ang lá»›n lên vá» phạm vi thiêng liêng – hai ông bà đã trở lại Nazarét rồi. Nghiên cứu Ä‘oạn văn ngÆ°á»i ta có thể dừng lại ở hai nháºn váºt Simêon và Anna, để suy niệm vá» sá»± kiện tâm trông đợi Äấng Cứu Thế và cầu nguyện của hai vị vá» lá»i tiên tri Simêon, khiến cho Maria lo sợ má»™t kết cục Ä‘au khổ (cuá»™c thÆ°Æ¡ng khó của Äức Giêsu). Tốt hÆ¡n, chúng ta hãy chá»n má»™t Ä‘á» tà i cao hÆ¡n, đó là má»™t tÆ° tưởng lá»›n nằm trong hạ tầng toà n bá»™ Phúc âm và được thánh Luca diá»…n tả nhÆ° sau: Con trẻ lá»›n lên, thân thể phát triển và được Æ¡n khôn ngoan sung mãn. à niệm lá»›n đó là ý niệm tăng trưởng.
1) Chúng ta gặp thấy sá»± tăng trưởng thiêng liêng trÆ°á»›c hết ở bà Maria và ông Giuse. Maria được gá»i là ngÆ°á»i có phúc lá»›n, vì đã tin, trong biến cố Truyá»n tin. Rõ rà ng là ở giây phút ấy nà ng tin và o Ä‘á» nghị của Thiên Chúa yêu cầu nà ng Æ°ng thuáºn má»™t sá»± kiện xảy ra lúc đó. Äức tin của nà ng không cho nà ng xem thấy trÆ°á»›c phối cảnh tÆ°Æ¡ng lai của toà n thể lịch sá» Äức Giêsu, lúc đó má»›i sinh ra trong lòng nà ng. Do má»™t sá»± Æ°ng thuáºn má»—i ngà y, liên tục, nà ng tiến dần và o mầu nhiệm định mệnh Ä‘á»i mình. Niá»m tin Maria là 1 niá»m tin luôn luôn tăng trưởng. Lá»i tiên tri của Simêông cho nà ng biết trÆ°á»›c 1 Ä‘Æ°á»ng Ä‘á»i Ä‘au khổ, nhÆ°ng không cho rõ chi tiết. Do sá»± Æ°ng thuáºn ngà y má»™t đổi má»›i, nhắc Ä‘i nhắc lại, Trinh nữ Maria hiểu rõ thêm Thiên Chúa đòi hòi gì ở nà ng, biết rõ thêm Con Trẻ Giêsu là ai. Äối vá»›i Giuse cÅ©ng váºy. Äây là má»™t Ä‘iá»u quan trá»ng đối vá»›i chúng ta. DÆ°á»ng nhÆ° mầu nhiệm tăng trưởng nhân tÃnh của Äức Giêsu có mục Ä‘Ãch là nhỠđức tin Ä‘Æ°a chúng ta tiến và o mầu nhiệm tăng trưởng thần tÃnh của chúng ta. Sá»± tăng trưởng thần tÃnh đó, Maria và Giuse là những ngÆ°á»i đầu tiên được hưởng. Tháºt là má»™t Ä‘iá»u tốt là nh khi nghÄ© rằng hai ông bà rất gần vá»›i chúng ta trong Ä‘iểm đó. Vì đã trải qua nên biết rõ, hai ông bà cầu bầu cho niá»m tin của chúng ta tăng trưởng tốt.
2) Con trẻ lá»›n lên… Äiá»u ghi nháºn nà y liên hệ trá»±c tiếp đến sá»± tăng trưởng thể chất của Äức Giêsu. Äó là má»™t sá»± kiện trong phần lịch sỠđã qua, tháºt sá»± qua rồi. Tuy nhiên có má»™t sá»± kiện khác thuá»™c lÄ©nh vá»±c mầu nhiệm, được hoà n tất trong lịch sá» của chúng ta, ngà y nay Äức Kitô tiếp tục lá»›n lên. Tháºt váºy, NgÆ°á»i không những là Giêsu, má»™t ngÆ°á»i nhÆ° những ngÆ°á»i khác, đã sống ở Palextin từ năm nà o đến năm nà o đó. NgÆ°á»i còn là Con Thiên Chúa đã xuống thế để thần hoá nhân loại. NgÆ°á»i tiếp tục lá»›n lên trong nhân loại. Thánh Phaolô nói đên sá»± xây dá»±ng thân thể mầu nhiệm Äức Kitô cho đến khi chúng ta hết thảy đạt thấu sá»± duy nhất trong kÃnh tin và am tÆ°á»ng vá» Con Thiên Chúa, mà nên ngÆ°á»i thà nh toà n, đạt đến tầm vóc xứng vá»›i sá»± viên mãn của Äức Kitô (Eph.4,13). NhÆ° váºy, Äức Kitô lá»›n lên trong tâm khảm sâu thẳm của má»—i ngÆ°á»i chúng ta. Dịp lá»… Thánh Gia Thất, Giáo Há»™i dùng má»™t Ä‘oạn Phúc âm gợi lên má»™t trong những mối quan tâm chủ yếu của má»i gia đình, đó là sá»± lá»›n lên của đứa con. Chúng ta có thể từ đó suy niệm vá» sá»± lá»›n lên của Äức Kitô trong đại gia đình loà i ngÆ°á»i, nghÄ©a là trong tâm hồn má»—i chúng ta. [Mục Lục]
17. Gia đình, cộng đoà n yêu thương
Khi gợi lại ká»· niệm đáng ghi nhá»› vá» gia đình của mình, Äức cố Hồng Y Marty, nguyên Tổng Giám Mục Giáo pháºn Paris, đã nói: “Tôi đã báºp bẹ những tiếng đầu tiên vá» Thiên Chúa, khi nhìn mẹ tôi và cha tôi Ä‘á»c kinh cầu nguyện. Tôi đã há»c biết sá»± sống, há»c biết sá»± chết, tôi đã há»c biết thế nà o là yêu thÆ°Æ¡ng trong cuá»™c sống hằng ngà y, khi tôi giao tiếp vá»›i thân nhân và những ngÆ°á»i quen thuá»™c. Tôi yêu mến Thiên Chúa, yêu mến Giáo Há»™i nhÆ° đã yêu mến mẹ tôi. Tôi không há»c mà cÅ©ng biết ngÆ°á»i phụ nữ đó đã cho tôi sá»± sống và mạc khải cho tôi tình yêuâ€. GÆ°Æ¡ng sáng của cha mẹ đã giáo dục cho con cái nhiá»u Ä‘iá»u tốt.
Chúa Giêsu đã sinh ra trong má»™t gia đình, mà lại là má»™t gia đình nghèo. Ngà i cÅ©ng có cha mẹ nhÆ° bao trẻ thÆ¡ khác, nhÆ° má»—i ngÆ°á»i chúng ta. Và cha mẹ Ngà i cÅ©ng là những ngÆ°á»i lao Ä‘á»™ng, phải sống bằng mồ hôi nÆ°á»›c mắt nhÆ° hầu hết các gia đình khác. Là Thiên Chúa, Ngà i đã đến vá»›i loà i ngÆ°á»i nhÆ° má»™t con trẻ, bé bá»ng, cần đến sá»± đùm bá»c, che chở của những ngÆ°á»i thân. CÅ©ng nhÆ° bao trẻ em khác, Ngà i cÅ©ng bị những biến cố lá»›n nhá» của gia đình và xã há»™i chi phối, Ä‘Æ°a đẩy, ảnh hưởng.
Rồi những năm thÆ¡ ấu, những thá»i kỳ thÆ¡ ấu và thà nh niên, Chúa Giêsu đã sống bên cạnh Äức Maria, Mẹ Ngà i và Thánh Giuse, cha nuôi Ngà i. Ngà i cÅ©ng đã phải táºp Ä‘i, táºp nói, táºp Ä‘á»c, táºp viết. Ngà i cÅ©ng đã phải há»c Thánh Kinh, Lá» Luáºt. Ngà i cÅ©ng đã phải táºp lao Ä‘á»™ng vá»›i những dụng cụ nhÆ° cÆ°a, bà o, đục… trên những khúc cây, tấm ván. Ba mÆ°Æ¡i năm tại Nagiarét là má»™t chuá»—i ngà y bình dị, nhÆ° hà ng trăm gia đình cùng thôn là ng, nhÆ° hà ng triệu cuá»™c sống của con ngÆ°á»i qua các thá»i đại.
Äó là thá»i kỳ ẩn dáºt, vì Chúa Giêsu không để lá»™ chân tÃnh Ä‘Ãch thá»±c của mình ra cho những ngÆ°á»i chung quanh biết. Äó cÅ©ng là thá»i gian chuẩn bị cho quãng Ä‘á»i công khai của Ngà i, theo nghÄ©a là Ngà i tÃch lÅ©y cho mình những kiến thức và kinh nghiệm cần thiết cho việc rao giảng NÆ°á»›c Thiên Chúa sau nà y.
DÆ°á»›i má»™t khÃa cạnh khác, chúng ta có thể nói, đó là những năm tháng trao đổi, cho và nháºn giữa Con Thiên Chúa và gia đình nhân loại, được đại diện nÆ¡i Thánh Giuse và Äức Maria. Nếu chỉ là Thiên Chúa, Äấng Cứu Thế không cần phải nháºn ở nhân loại má»™t thứ gì cả. NhÆ°ng vì Ngà i là Thiên Chúa là m ngÆ°á»i và ở giữa chúng ta, nên Chúa Giêsu đã nháºn rất nhiá»u của những ngÆ°á»i thân, nhất là của Mẹ Maria: cÆ°u mang, sinh đẻ, nuôi dưỡng, giáo dục. Ngà i cÅ©ng đã nháºn rất nhiá»u từ cá»™ng Ä‘oà n Nagiarét, từ Há»™i Ä‘Æ°á»ng Do Thái, từ cuá»™c sống của những ngÆ°á»i chung quanh, nhất là những ngÆ°á»i nghèo khổ, bệnh táºt, lao Ä‘á»™ng. Chúng ta khó hình dung được những Ä‘iá»u đó, vì chúng ta có khuynh hÆ°á»›ng đặt Thiên Chúa ở chốn cao xa mà quên Ä‘iá»u hệ trá»ng là Thiên Chúa đã là m ngÆ°á»i, đã nháºp thể và nháºp thế.
Chúa Giêsu đã nháºn rất nhiá»u từ gia đình nhân loại, nhÆ°ng thá»±c ra Ngà i còn cho nhiá»u hÆ¡n, vì Ngà i đã cống hiến tất cả cho chúng ta, cả bản thể Thiên Chúa, cả năm tháng, cuá»™c sống và cái chết của Ngà i, má»™t cách âm thầm, khiêm tốn vô vị lợi.
Trong cuá»™c sống bình dị nhÆ°ng chất chứa bao tình thÆ°Æ¡ng ấy, Chúa Giêsu đã sống thân máºt vá»›i Cha Ngà i, đã sống hiếu thảo vá»›i cha mẹ trần thế của Ngà i, đã sống chan hòa bác ái vá»›i những ngÆ°á»i chung quanh. Rồi cha mẹ Ngà i là những ngÆ°á»i kÃnh sợ Thiên Chúa cÅ©ng đã sống hết mình vá»›i Thiên Chúa, táºn tụy và thÆ°Æ¡ng yêu con cÆ°ng của mình. Giữa Äức Maria và Thánh Giuse thì tháºt là má»™t mối liên hệ có má»™t không hai trong lịch sá» loà i ngÆ°á»i, chắc chắn tình yêu thÆ°Æ¡ng Ä‘áºm Ä‘Ã và lòng tôn kÃnh là những nét đặc thù nhất, khiến Thánh Giuse được gá»i là ngÆ°á»i công chÃnh, còn Maria là ngÆ°á»i có phúc hÆ¡n má»i ngÆ°á»i phụ nữ.
Sách Huấn ca hôm nay đã nhấn mạnh đến lòng hiếu thảo của ngÆ°á»i con đối vá»›i cha mẹ trong gia đình, khiến chúng ta dá»… hình dung ra cách sống của Con Thiên Chúa là m ngÆ°á»i dÆ°á»›i mái nhà Nagiarét. ThÆ° thánh Phaolô gởi tÃn hữu Côlôsê Ä‘á» cáºp đến mối quan hệ giữa những ngÆ°á»i được Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng, tuyển chá»n sống thà nh gia đình, gia đình của Thiên Chúa: đó là lòng từ bi, nhân háºu, là khiêm cung, ôn hòa, là nhẫn nại chịu Ä‘á»±ng, chấp nháºn nhau và tha thứ cho nhau. Gia đình của Chúa Giêsu, Mẹ Maria và Thánh Giuse là má»™t gia đình đã sống trá»n vẹn hÆ¡n ai hết tinh thần ấy, vì các thà nh viên trong gia đình thánh nà y Ä‘á»u là những tôi tá»› của Thiên Chúa, trong ý nghÄ©a là má»—i vị và cá»™ng Ä‘oà n ba vị Ä‘á»u lãnh nháºn từ Thiên Chúa má»™t sứ mạng đặc biệt. Gia đình Nagiarét là gÆ°Æ¡ng mẫu, là lá»i má»i gá»i đối vá»›i má»—i ngÆ°á»i chúng ta, đối vá»›i má»—i gia đình Công giáo ngà y nay.
Ngà y nay, hÆ¡n bao giá» hết, vá»›i sá»± tiến bá»™ của ngà nh khoa há»c nhân văn và xã há»™i, con ngÆ°á»i cà ng khám phá ra chiá»u kÃch xã há»™i của mình và tầm quan trá»ng của cá»™ng Ä‘oà n gia đình trong Ä‘á»i sống xã há»™i. Gia đình là cái nôi đầu tiên đón tiếp con ngÆ°á»i và cung cấp cho con ngÆ°á»i những Ä‘iá»u kiện cần thiết của cuá»™c sống và hạnh phúc. Äối vá»›i các kitô hữu, gia đình còn mang má»™t ý nghÄ©a khác nữa: đó là má»™t cá»™ng Ä‘oà n yêu thÆ°Æ¡ng phản ảnh cá»™ng Ä‘oà n của Thiên Chúa, theo gÆ°Æ¡ng gia đình Nagiarét. Trách nhiệm tháºt lá»›n lao của các báºc là m cha là m mẹ. Chức năng nhiệm vụ ấy cha mẹ chỉ có thể hoà n thà nh được nếu biết yêu thÆ°Æ¡ng và tha thứ nhÆ° chÃnh Chúa Kitô đã yêu thÆ°Æ¡ng và tha thứ cho chúng ta. Äó là quy luáºt trá»ng yếu trong mối quan hệ giữa vợ chồng, giữa con cái và cha mẹ. Vì trong cuá»™c sống gia đình, con ngÆ°á»i có thể biến cuá»™c sống ấy thà nh thiên Ä‘Ã ng hay há»a ngục trần gian. Cuá»™c sống gia đình tạo cho cha mẹ những cÆ¡ há»™i quý báu để thá»±c hiện tinh thần yêu thÆ°Æ¡ng quên mình, mÆ°u tìm hạnh phúc cho ngÆ°á»i khác. Cuá»™c sống gia đình luôn luôn đòi há»i cha mẹ phải dẹp bỠý riêng mình, quan Ä‘iểm riêng của mình, để tôn trá»ng và giúp đỡ con cái phát triển vá» má»i mặt.
Do sá»± khác biệt vá» tÃnh tình, môi trÆ°á»ng giáo dục, tuổi tác và sở thÃch, nên chuyện xung Ä‘á»™t, căng thẳng, là chuyện Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên không thể tránh được giữa vợ chồng, giữa cha mẹ và con cái. Nhất là trong má»™t và i hoà n cảnh khó khăn vá» kinh tế tà i chÃnh. Muốn vượt qua những cảnh xung Ä‘á»™t, những giá» phút căng thẳng ấy, má»—i ngÆ°á»i, dù là vợ hay chồng, cha mẹ hay con cái, Ä‘á»u phải thấm nhuần tinh thần của Chúa Kitô: “Tôi đến để phục vụ chứ không để được phục vụâ€. “Ai muốn là m đầu thì hãy là m tôi tá»› phục vụ má»i ngÆ°á»i†(x. Mt 20,26-28). Ở đây, cha mẹ có trá»ng trách nêu gÆ°Æ¡ng cho con cái, vợ chồng có trách nhiệm là m chứng cho nhau tình yêu quảng đại và vô vị lợi của Thiên Chúa. Lá»i căn dặn của Thánh Phaolô phải là phÆ°Æ¡ng châm cho các báºc cha mẹ cÅ©ng nhÆ° con cái trong gia đình: “Anh em có là m gì, nói gì, thì hãy là m hãy nói nhân danh Äức Giêsu Kitô, và nhá» Ngà i mà cảm tạ Chúa Chaâ€(Cl 3,17).
NhÆ° thế, gia đình kitô hữu, theo gÆ°Æ¡ng Ä‘á»i sống gia đình của Thánh Gia Thất, vá»›i tình yêu thÆ°Æ¡ng và tha thứ, vá»›i tinh thần phục vụ quảng đại và vô vị lợi, sẽ là ngá»n đèn tá»a sáng, sẽ là cái nôi hạnh phúc và đem lại hạnh phúc cho anh em đồng bà o trong xã há»™i chúng ta hôm nay. [Mục Lục]
18. Mái nhà lý tưởng
Những biến cố chung quanh việc thụ thai và sá»± ra Ä‘á»i của Äức Giêsu đánh dấu rằng NgÆ°á»i là má»™t con trẻ đặc biệt, vá»›i má»™t váºn mệnh duy nhất. Thông qua NgÆ°á»i, lá»i hứa đối vá»›i ông Apbraham sẽ được nên trá»n. NgÆ°á»i sẽ trở thà nh niá»m hy vá»ng và an ủi của dân Israen, và là ánh sáng cho các dân tá»™c. NhÆ°ng Tin Mừng cÅ©ng nói vá» sá»± khÆ°á»›c từ Äức Giêsu, má»™t sá»± khÆ°á»›c từ sẽ gây ra má»™t lưỡi gÆ°Æ¡m đâm thấu qua trái tim của Äức Maria. Cha mẹ chia sẻ niá»m vui và ná»—i Ä‘au khổ của con cái há», và ngược lại.
Không có lý do gì để tin rằng Äức Maria và thánh Giuse hiểu biết rõ rà ng trá»n vẹn hoặc vá» váºn mệnh vÄ© đại của Con Trẻ Giêsu. Tuy nhiên, khi đón nháºn NgÆ°á»i và o trong cuá»™c Ä‘á»i của mình, và nuôi dưỡng NgÆ°á»i trong lòng tin và tình yêu thÆ°Æ¡ng, các ngà i đã góp phần trong việc giúp đỡ NgÆ°á»i nháºn ra váºn mệnh của mình. Tin Mừng cho thấy rằng tại nhà Nagiarét, các ngà i đã tạo ra má»™t bầu khà mà trong đó, Äức Giêsu có thể phát triển đến khi trưởng thà nh.
Má»—i đứa con Ä‘á»u là má»™t quà tặng của Thiên Chúa. Và má»—i đứa con Ä‘á»u có má»™t váºn mệnh duy nhất. NhÆ°ng váºn mệnh đó còn ẩn giấu đối vá»›i cha mẹ. Há» thắc mắc không biết con cái há» sẽ trở thà nh gì. Má»™t cách tá»± nhiên, há» mong muốn Ä‘iá»u tốt đẹp nhất cho chúng. NhÆ°ng tất cả Ä‘iá»u mà há» có thể là m được, đó là khai mở cho chúng trên con Ä‘Æ°á»ng Ä‘á»i của chúng. Vượt lên trên tất cả, há» phải cẩn tháºn để không ngăn cản kế hoạch của Thiên Chúa đối vá»›i con cái.
Cha mẹ nên cầu xin Thiên Chúa hÆ°á»›ng dẫn con cái của mình theo những chá»n lá»±a mà chúng thá»±c hiện. Nếu chúng ta phải hoà n tất Ä‘iá»u mà Thiên Chúa muốn chúng ta hoà n tất, thì tất cả chúng ta Ä‘á»u cần sá»± hÆ°á»›ng dẫn của NgÆ°á»i.
Nói má»™t cách lý tưởng, gia đình phải là má»™t cá»™ng Ä‘oà n yêu thÆ°Æ¡ng nhá» bé. Bầu khà trong gia đình là yếu tố quan trá»ng nhất. Bầu khà đó được xác định do phẩm chất của các mối tÆ°Æ¡ng quan. Cha mẹ và con cái Ä‘á»u đóng góp và o việc tạo ra bầu khà đó.
Cuá»™c sống gia đình mang rất nhiá»u thá» thách. Gia đình không chỉ biết tiếp nháºn; mà còn phải biết cống hiến nữa. Những mối dây liên kết trong gia đình là m cho chúng ta được phong phú, nhÆ°ng cÅ©ng rà ng buá»™c chúng ta. Chúng lôi kéo theo những rà ng buá»™c của trách nhiệm và tình yêu thÆ°Æ¡ng. [Mục Lục]
19. Dâng Chúa trong Ä‘á»n thá» - R. Gutzwiller
Thánh Luca không nói gì cho chúng ta vá» thá»i niên thiếu của vị tiá»n hô, tất cả thá»i tuổi trẻ của vị nà y Ä‘á»u chìm trong im lặng và cô Ä‘Æ¡n. Trái lại, thá»i niên thiếu của Chúa Giêsu được kể lại trong ba trÆ°á»ng hợp. TrÆ°á»ng hợp thứ nhất là lá»… cắt bì, chỉ được kể lại trong có má»™t câu. Sá»± cốt yếu của lá»… nà y là đặt tên Giêsu, tên đã được Thiên thần nói trÆ°á»›c, tên nà y nêu rõ bản tÃnh của Hà i nhi trong những ngà y sắp tá»›i. ChÃnh do danh hiệu đó mà Giáo Há»™i mừng kÃnh bằng má»™t lá»… đặc biệt, cÅ©ng chÃnh danh hiệu đó mà biết bao ngÆ°á»i không ngá»›t chiêm niệm và đã là nguồn hân hoan vui sÆ°á»›ng cho các nhà Thần bÃ: danh hiệu mà theo kiểu nói của Thánh Phaolô, má»i gối phải quỳ lạy ở trên trá»i, lẫn dÆ°á»›i thế và cả dÆ°á»›i hoả ngục.
Äang khi đó thì Thánh Luca lại viết lại cho chúng ta vá» lá»… dâng Chúa trong Ä‘á»n thá» vá»›i nhiá»u chi tiết hÆ¡n và khiến ta phải lÆ°u ý tá»›i hai Ä‘iá»u sau:
1. Những biến cố.
Nhìn bên ngoà i, chẳng thấy có gì đáng lÆ°u tâm. Hà ng năm có cả trăm đôi cha mẹ trẻ bÆ°á»›c lên Äá»n thá» tiến và o cá»a trÆ°á»›c dà nh cho các phụ nữ để được thanh tẩy theo nghi lá»… và chuá»™c lại đứa con má»›i sinh. Luáºt buá»™c thanh tẩy vì sá»± thụ thai và sinh con đã liên kết chặt chẽ vá»›i tá»™i lá»—i và vá»›i Ä‘am mê há»—n Ä‘á»™n. Theo chÆ°Æ¡ng trình của Thiên Chúa, cả hai việc đó, phải là cái gì mang tÃnh chất bà tÃch vì đã chuyển Ä‘á»i sống siêu nhiên đồng thá»i vá»›i Ä‘á»i sống tá»± nhiên. NhÆ°ng tá»™i đã là m nà o loạn nguồn mạch và nhÆ° váºy, tá»™i lẫn và o việc là nh, ‘nhân loại đầy trần tục’ vá»›i thần thiêng. Lá»… tế được đặt ra đối vá»›i ngÆ°á»i mẹ là bà cần phải thanh tẩy để có thể bÆ°á»›c và o Ä‘á»n thá». Äức Maria không có tiá»n để mua má»™t con chiên là m lá»… tế và phải Ä‘Ã nh lòng nhÆ° bao ngÆ°á»i mẹ nghèo nà n khác, dâng má»™t ccặp chim câu để là m lá»… váºt. Việc chuá»™c lại đứa trẻ trai được đặt ra vì tất cả những của đầu mùa, nÆ¡i ruá»™ng nÆ°Æ¡ng, nÆ¡i Ä‘oà n váºt và nhất là nÆ¡i con ngÆ°á»i Ä‘á»u đặc biệt thuá»™c vá» Giavê. NhÆ° váºy cáºu con trai phải chuá»™c lại để có thể sống Ä‘á»i sống của mình. Tất cả những Ä‘iểm đó chẳng có chi đặc biệt và đáng lÆ°u tâm.
Tuy nhiên, ná»™i dung của sá»± việc má»›i có khác biệt. Äức Maria rõ rà ng là ngÆ°á»i Mẹ chẳng có dÃnh bén chút gì để phải thanh tẩy. Mẹ đâu thụ thai bởi phà m nhân, mà do phép Chúa Thánh Thần. Mẹ cÅ©ng chẳng có má»™t Æ°á»›c muốn xấu xa gì, vì Mẹ ‘không biết đến ngÆ°á»i nam’. Vì thế, việc chuá»™c lại Hà i nhi chỉ mang hình thức bên ngoà i. Chúa Giêsu xét là con đầu lòng của Chúa Cha, thì thuá»™c quyá»n sở hữu của NgÆ°á»i. NhÆ°ng Ngà i sẽ chuá»™c lại những ngÆ°á»i khác và giá Ngà i phải trả là giá máu của tim Ngà i, chứ không phải bằng tiá»n bạc.
NhÆ° Äức Kitô tuân phục Lá» luáºt Môisen hay sắc lệnh của Xêsarê, ngÆ°á»i Kitô hữu cÅ©ng phải phục tùng các quyá»n hà nh bên ngoà i Ä‘iá»u khiển nhân loại bằng ý muốn hay vá»›i phép của Thiên Chúa và tuân hà nh các quy luáºt nhÆ° những ngÆ°á»i khác trong lãnh vá»±c luáºt pháp. Bên ngoà i chẳng có gì lạ kỳ đánh dấu sá»± hiện hữu và đá»i sống của ngÆ°á»i Kitô hữu. Vì không nhất thiết là sá»± biến đổi ná»™i tâm trÆ°á»›c nhan Chúa phải kéo theo sá»± cách mạng môi trÆ°á»ng mình sống.
2. Những lá»i nói
Những biến cố nà y có thể qua Ä‘i mà Ãt được biết tá»›i nếu không có má»™t ngÆ°á»i đến gặp đôi vợ chồng trẻ để chà o thăm Hà i nhi vá»›i những ngôn từ lạ lùng. Ông nà y không phải là tÆ° tế, mà chỉ là má»™t ngÆ°á»i dân thÆ°á»ng, má»™t ngÆ°á»i thá»±c công chÃnh, Ä‘ang chỠđợi ‘niá»m an ủi của Israel’, chỠđợi Äấng Messia. Äầy Thần linh Thiên Chúa và nhá» Æ¡n soi sáng, ông đã nháºn ra Äấng Messia nÆ¡i Hà i nhi do ngÆ°á»i Mẹ khiêm hạ nà y bồng trên tay.
Lá»i đầu tiên của ông là lá»i thân thÆ°a vá»›i Thiên Chúa. ‘Muôn lạy Chúa, giỠđây theo lá»i Ngà i đã hứa, xin để tôi tá»› nà y được an bình ra Ä‘i’. Thiên Chúa là Chủ Tể, ai muốn phục vụ Ngà i, là tôi tá» của Ngà i. Äá»i sống của cụ già Simêon là má»™t sá»± hiện hữu và là má»™t công việc phục vụ Thiên Chúa, được kể nhÆ° má»™t cuá»™c phục dịch, nhÆ°ng bây giỠđã tá»›i lúc nghỉ ngÆ¡i sau chuá»—i ngà y dà i lao Ä‘á»™ng. Sá»± chết là má»™t cuá»™c nghỉ việc, má»™t sá»± giải phóng trong an bình và vá» vá»›i an bình.
Hy vá»ng và ơn cứu Ä‘á»™ là phần thưởng lúc trá»i chiá»u ngả bóng, đã nâng đỡ ông suốt thá»i gian thi hà nh nhiệm vụ khó khăn. Äấng Cứu Ä‘á»™ đã đến, công việc đã có được ý nghÄ©a và đá»i sống dấn thân trên con Ä‘Æ°á»ng cứu Ä‘á»™ lá»i kinh ‘muôn lạy Chúa’ (Nunc dimittis) là lá»i kinh tối của Giáo Há»™i.
‘Mắt con đã nhìn thấy Æ¡n cứu độ’. Cụ Simêon, con ngÆ°á»i Æ°u tÆ°, suy nghÄ©, hẳn phải Ä‘au khổ vì những cảnh vô đạo chung quanh. ChÃnh đôi mắt nà y đã từng chứng kiến những cảnh tá»™i lá»—i và phản giáo, nay thấy Äấng mang lại Æ¡n cứu Ä‘á»™ và sá»± thánh thiện. Äức Kitô là thà y thuốc sẽ chữa trị tất cả và là Äấng Thánh sẽ thánh hoá tất cả.
‘Chúa dá»n ra trÆ°á»›c mặt ngÆ°á»i trần’. Những chÆ°á»›ng ngại hạn hẹp của Israel đã bị phá đổ, chiá»u kÃch của Giáo Há»™i phổ quát tá» hiện. Israel ra Ä‘i mở rá»™ng chân trá»i của Simêon và là m cho ngÆ°á»i ta nghÄ© đến những khuôn khổ má»›i mẻ của tinh thần và con tim.
‘Ãnh sáng rạng soi dân ngoại’. Những lá»i tiên tri của Isaia (Ä‘oạn 42 và 29) đã được nhắc lại ở đây. Dân ngoại không còn là ngÆ°á»i bị khinh khi, xua Ä‘uổi; không còn bị cái nhìn trịch thượng của những ngÆ°á»i đã được chá»n ném xuống. Vì ánh sáng của Äức Kitô sẽ đâm thấu đêm Ä‘en, Ä‘uổi Ä‘i tất cả những bóng tối và đem đến má»™t ngà y má»›i không có chiá»u tà .
‘Còn Israel dân Chúa được vinh quang’. Nhá» Chúa Giêsu, cái cây của dân nà y sẽ triển nở sinh hoa kết quả. Israel xấu sẽ trở nên đối tượng của vấp phạm và tên nó sẽ bị nhiá»u ngÆ°á»i nhạo báng và ghét bá». Còn Israel chân tháºt sẽ là cánh đồng nÆ¡i các hoa mầu quý giá má»c lên, sẽ là núi đá vá»t ra những dòng suối, sẽ là ná»n trá»i nÆ¡i mặt trá»i toả sáng; nên các tÃn hữu sẽ nhắc đến tên nó vá»›i lòng kÃnh trá»ng và biết Æ¡n.
Theo lá»i của Simêon, Israel đặt sá»± cao cả đã nháºn được từ nÆ¡i Chúa, dÆ°á»›i chân Chúa nháºp thể. Bà i tang ca của Israel là má»™t bà i thánh thi cho Äức Kitô; Israel đã tà n lụi trong những tia sáng của luồng ánh sáng rạng rỡ hÆ¡n; Israel chết Ä‘i để được Ä‘Æ°a và o má»™t Ä‘á»i sống má»›i nhá» Äức Giêsu Äấng Thiên Sai.
Lá»i thứ hai của Simêon là lá»i nói vá»›i Äức Maria: ‘Hà i nhi con bà sẽ được đặt lên để nhiá»u ngÆ°á»i trong Israel phải sụp đổ hay chá»—i dáºy và là m dấu gợi lên chống đối’. Kitô giáo không cưỡng chế và cÅ©ng chẳng dùng sức mạnh để bắt buá»™c ai, trái lại chỉ là lá»i má»i má»c và kêu gá»i. Con ngÆ°á»i phải quyết định. Há» có thể nói nháºn hay không. Nhá» lá»i ‘nháºn’ há» sẽ đứng thẳng lên nhÆ° ngÆ°á»i bị tê liệt được chữa khá»i, vì há» sẽ bÆ°á»›c Ä‘i trên con Ä‘Æ°á»ng của Thiên Chúa. Vá»›i tiếng ‘không’ há» tá»± mình chá»—i dáºy và tin rằng mình đã hoà n hảo: sá»± suy sụp của hỠđã đến. Tất sẽ kết thúc bằng đổ vỡ và đồi bại.
Giữ má»™t chá»— đối vá»›i Äức Kitô là quyết định số pháºn con ngÆ°á»i và nhân loại trÆ°á»›c nhan Thiên Chúa. Äức Kitô Ä‘Æ°a ra hai nẻo Ä‘Æ°á»ng lá»›n dẫn tá»›i cứu Ä‘á»™ và sa ngã, dòng nÆ°á»›c đôi ngả, sá»± nháºn thức giữa chân và giả. Äối vá»›i Mẹ Ngà i, việc biết được Äức Kitô, Äức Kitô Ä‘Ãch thá»±c, sẽ gặp chống đối và phản kháng hẳn phải là ná»—i Ä‘au Ä‘á»›n ghê gá»›m trong Ä‘á»i Mẹ: ‘Má»™t lưỡi gÆ°Æ¡m sẽ đâm thấu tim chị’. Vì tiếng ‘nháºn’ và ‘không’ sẽ là m lá»™ nhiá»u tâm hồn trong Israel. Cái bị che dấu sẽ Ä‘Æ°a ra ánh sáng. Cứng lòng, ý tưởng bất chÃnh, Ãch ká»· cá nhân, kiêu ngạo và ghen tÆ°Æ¡ng… tất cả những gì là xấu xa, kẻ thù của Thiên Chúa, Ä‘á»u tá» lá»™ ra. Tất cả những gì là bỉ ổi, suy đồi và hôi thối Ä‘á»u bị thấy rõ. Nhìn thấy các tÆ° tưởng con ngÆ°á»i hệ ở chá»— vạch trần những giả dối và mở toang những nấm mồ quét vôi trắng. NhÆ°ng trên hết phải là sá»± dá»ng dÆ°ng không tiếp nháºn tình yêu Nháºp thể, đó má»›i chÃnh là mÅ©i gÆ°Æ¡m đâm sâu và o trái tim ngÆ°á»i mẹ giầu tình thÆ°Æ¡ng nà y. NhÆ° váºy, ngay từ đầu Ä‘á»i Chúa Giêsu, ngÆ°á»i ta đã nhìn thấy ‘ Bà mẹ Ä‘au khổ’ là chÃnh NgÆ°á»i đứng dÆ°á»›i chân thánh giá, và o những giây phút cuối cùng vá»›i con bị đâm thấu tim, hoà n tất lá»… hiến tế mạnh mẽ hÆ¡n lòng ghét ghen của nhân loại.
Khi Tin mừng nói rằng, ‘Cha và Mẹ Ngà i ngạc nhiên vá» những gì nói vá» Ngà i’ đã chứng tá» cho ta thấy chÃnh các vị cÅ©ng phải lần bÆ°á»›c trong ánh sáng đức tin, Ä‘ang khi luôn nháºn thức và xác quyết những chân lý má»›i.
Hợp vá»›i ông già Simêon, có bà già khả kÃnh Anna, đại diện cho cả dân tá»™c, nam cÅ©ng nhÆ° nữ, ca tụng Thiên Chúa và mang tá»›i má»™t sứ Ä‘iệp ‘cho những ngÆ°á»i Ä‘ang trông đợi phúc cứu chuá»™c Israel’.
NgÆ°á»i ta không thấy nhắc gì tá»›i cái chết của ông già bà cả nà y. Các cụ đã là m tròn sứ mạng của mình và đã sang thế giá»›i bên kia vá»›i tâm hồn bình an và vui sÆ°á»›ng trong cÅ©ng má»™t cảm nghÄ© rằng Israel chân chÃnh má»›i mẻ là ngÆ°á»i luôn cởi mở trong Äấng Messia. [Mục Lục]
20. Gương mẫu Thánh Gia
“Theo luáºt Môsê… cha mẹ dâng con cho Chúaâ€.
Má»™t ông vua muốn thá» tà i phán Ä‘oán của các con, ông Ä‘Æ°a ra hai viên ngá»c quý, má»™t viên tháºt, má»™t viên giả, viên ngá»c tháºt ông gói trong giấy báo cÅ©, còn viên giả ông để trong má»™t há»™p tháºt đẹp. Ông gá»i ngÆ°á»i con đầu tá»›i và bảo anh chá»n lấy má»™t viên. Anh bá» qua gói giấy xấu, lá»±a lấy viên trong há»™p đẹp. Thế là anh đã chá»n viên ngá»c giả. Äến lượt ngÆ°á»i con thứ, vua cha cÅ©ng bảo nhÆ° thế, anh nà y vốn là đứa con hiếu thảo, anh nói: “ThÆ°a cha, con xin cha lá»±a giùm conâ€. DÄ© nhiên vua cha lá»±a cho anh viên ngá»c tháºt.
Chúa Cứu Thế đến trần gian cÅ©ng và được nhÆ° má»™t ngá»c quý nhÆ°ng được che phủ trong dáng vẻ bình dị, tầm thÆ°á»ng, Ãt ngÆ°á»i nháºn ra. Muốn nháºn ra Chúa Cứu Thế phải có Æ¡n đặc biệt, phải chuẩn bị tâm hồn xứng hợp.
Chúa Giáng Sinh chẳng những nhÆ° má»™t em bé bình thÆ°á»ng, mà còn kém các em bé bình thÆ°á»ng nữa. Chúa cÅ©ng tuân giữ luáºt lệ nhÆ° má»i ngÆ°á»i, dù em bé Giêsu là Thiên Chúa, dù Äức Maria vô cùng tinh sạch, Mẹ cÅ©ng bồng Chúa lên Ä‘á»n thá» là m nghi thức thanh tẩy và dâng lá»… váºt chuá»™c Chúa vá». Má»™t cặp chim, đó là lá»… váºt của nhà nghèo. Gia đình Chúa lên Ä‘á»n thá» nhÆ° má»™t gia đình nghèo khó thi hà nh luáºt định. Chúa nhÆ° là viên ngá»c dấu kÃn, thế nhÆ°ng đã có ông Simêon và bà Anna nháºn ra NgÆ°á»i.
Trong Ä‘á»n thánh có bao nhiêu ngÆ°á»i giá»i giang, thông thái nhÆ° các tÆ° tế, các luáºt sÄ©. Há» am tÆ°á»ng Kinh Thánh, hiểu rõ các lá»i ngôn sứ tiên báo vá» Chúa Cứu Thế, nhÆ°ng há» không nháºn ra Chúa, vì Chúa quá nghèo khó bình dị. Trong khi ông chỉ là má»™t ông lão nghèo. Bà Anna chỉ là má»™t quả phụ, bần cùng yếu Ä‘uối, không quyá»n hà nh trong xã há»™i. NhÆ°ng há» vốn là những ngÆ°á»i con hiếu thảo của Thiên Chúa: khiêm tốn, đạo hạnh, biết thá» Chúa vá»›i tất cả tấm lòng tin yêu phó thác và o quyá»n năng và tình thÆ°Æ¡ng của Thiên Chúa. Há» giống nhÆ° ngÆ°á»i con thứ của vua trong câu chuyện kể trên. HỠđã được Chúa Thánh Thần soi sáng để nháºn ra Chúa Cứu Thế qua dáng vẻ tầm thÆ°á»ng của má»™t hà i nhi. HỠđã được đón nháºn Chúa Cứu Thế, nhÆ° những ngÆ°á»i nghèo hèn bé nhỠđược Chúa chúc phúc váºy.
Simêon và Anna nghèo khó đã hân hạnh được bồng ẵm Chúa Cứu Thế, được thay mặt nhân loại nói lá»i đầu tiên tung hô Chúa đến.
Simêon cÅ©ng đã tiên báo Chúa Cứu Thế sẽ là má»™t báu váºt được giấu kÃn giữa lòng thế nhân. Vì váºy có ngÆ°á»i nháºn ra nhÆ°ng Ä‘a số vẫn từ chối Ngà i, tháºm chà còn chống đối Ngà i. Do đó Ngà i sẽ là duyên cá»› cho nhiá»u ngÆ°á»i vấp ngã. Và thái Ä‘á»™ há» sẽ nhÆ° má»™t lưỡi gÆ°Æ¡m đâm thấu trái tim Äức Maria, sẽ là m Mẹ tan nát cõi lòng nhÆ° ta thấy vá» sau.
Chu toà n bổn pháºn theo luáºt định xong, gia đình Chúa Giêsu trở vá» Nagiarét. Ở đó, Chúa Giêsu lá»›n khôn, há»c hà nh, táºp nghá» thợ má»™c nhÆ° các bạn thiếu nhi. Cuá»™c sống Chúa vạch rõ tầm quan trá»ng của gia đình, cái nôi cần thiết cho má»i ngÆ°á»i. Chúa sống ở trần gian 33 năm, thì đã sống 30 năm bình thÆ°á»ng trong gia đình nghèo khó.
Xin Chúa giúp chúng con theo gÆ°Æ¡ng Chúa sống trung hiếu vá»›i Cha trên trá»i, thảo kÃnh ông bà cha mẹ ở trần gian và sống tình huynh đệ vá»›i má»i ngÆ°á»i. Biết vâng giữ luáºt Chúa, luáºt Há»™i Thánh và các luáºt lệ chÃnh đáng trong xã há»™i. [Mục Lục]
21. Gia đình Giuse - Maria - Hà i Nhi Giêsu
Äá» tà i "gia đình" là má»™t Ä‘á» tà i xÆ°a nhÆ° trái đất, mà cÅ©ng rất thá»i sá»± nhÆ° "tình yêu", "tình yêu và tuổi trẻ", "dá»± bị hôn nhân", "thăng tiến hôn nhân", vân vân và vân vân...
Ai cÅ©ng biết rằng tất cả các tạo váºt - giống nà o theo giống đó - có má»™t mối tÆ°Æ¡ng quan rất chặt chẽ, má»™t sá»± há»— tÆ°Æ¡ng tác dụng để "sinh sôi nẩy nở" (Kn 1,22) và lan trà n khắp mặt đất, bầu trá»i lẫn biển khÆ¡i. Riêng loà i ngÆ°á»i thì được Äấng Tạo Hóa ban cho quyá»n năng "sinh sôi nẩy nở và nên đầy dẫy trên mặt đất, và là m bá chủ muôn loà i" (Kn 1,28-31). Äó là "tÃnh xã há»™i" của muôn loà i nói chung, của loà i ngÆ°á»i nói riêng = xã há»™i loà i ngÆ°á»i thà nh hình.
Quả tháºt "không ai là má»™t hòn đảo" (Thomas Merton), mặc dầu dÆ°á»›i má»™t góc Ä‘á»™ nà o đó, "má»—i ngÆ°á»i là má»™t hòn đảo" (Carl Rogers). Tá»±u trung, có lẽ ngoại trừ ông Adong và bà Eva [và cả hà i nhi Giêsu? - ai muốn kiểm chứng thì há»i hà i nhi Giêsu Ä‘i!] còn hết thảy chúng ta, ai cÅ©ng có lổ rốn. Phải chăng lổ rốn là dấu chứng rõ nét nhất của mối tÆ°Æ¡ng quan giữa các tạo váºt, giống nà o theo giống đó, đặc biệt là giống ngÆ°á»i? = nhân tố của xã há»™i loà i ngÆ°á»i: gia đình.
Trong chiá»u hÆ°á»›ng đó, Ngôi Lá»i mặc xác phà m đến ở-vá»›i-chúng-ta trong má»™t gia đình - má»™t gia đình rất đặc biệt, có thể nói rằng gia đình duy nhất ở trần gian biểu hiện nếp sống hoà n toà n phù hợp vá»›i ý định của Äấng Tạo Hóa khi tạo dá»±ng loà i ngÆ°á»i, và là mẫu má»±c cho tất cả má»i gia đình của nhân loại trong tiến trình đón nháºn Æ¡n cứu Ä‘á»™, Æ¡n canh tân đổi má»›i để đạt đến sá»± viên mãn của "Bình An dÆ°á»›i thế cho ngÆ°á»i Chúa thÆ°Æ¡ng".
Chúng ta đã suy niệm và hân hoan ca hát: "Vinh Danh Thiên Chúa trên trá»i - Bình An dÆ°á»›i thế cho ngÆ°á»i Chúa thÆ°Æ¡ng". Và chúng ta cÅ©ng biết rằng Äêm Giáng Sinh chỉ là khởi Ä‘iểm của chÆ°Æ¡ng trình "tạo dá»±ng má»›i" mà Thiên Chúa đã hứa ban cho loà i ngÆ°á»i ngay sau khi tổ tông phạm tá»™i.
Tiến trình canh tân đổi má»›i nà y phải có "hợp đồng hai chiá»u" giữa Thiên Chúa và loà i ngÆ°á»i, nhÆ° thánh Augustinô đã nói: "Thiên Chúa tạo dá»±ng chúng ta mà không há»i ý kiến chúng ta, nhÆ°ng Thiên Chúa sẽ không cứu Ä‘á»™ chúng ta nếu không có sá»± đồng tình của chúng ta". - Ai không muốn kiểu "hợp đồng hai chiá»u" nà y thì "thÆ°Æ¡ng lượng lại" vá»›i Äấng Tạo Hóa Ä‘i!!!
Thiên Chúa là Äấng Tạo Hóa đầy quyá»n năng, là Cha rất nhân từ hằng yêu thÆ°Æ¡ng hết má»i ngÆ°á»i (Ä‘á»c lại Matthêu, 5-7) - NgÆ°á»i không để chúng ta thiệt thòi trong "hợp đồng hai chiá»u" nà y đâu! Trái lại, nhÆ° má»™t nhà giáo dục tuyệt vá»i, NgÆ°á»i còn mách lối chỉ Ä‘Æ°á»ng cho chúng ta, không chỉ bằng Lá»i giảng dạy, mà nhất là bằng gÆ°Æ¡ng mẫu nếp sống cụ thể của chÃnh Ngôi Lá»i ở-vá»›i-chúng-ta trong má»™t gia đình bằng xÆ°Æ¡ng bằng thịt nhÆ° chúng ta: gia đình Giuse-Maria-Giêsu.
TrÆ°á»›c khi và o nếp sống gia đình, cô nà ng thùy mị Maria đã phải Ä‘Æ°Æ¡ng đầu vá»›i má»™t cuá»™c thÆ°Æ¡ng lượng gay go: hợp đồng vá»›i Thiên Chúa để bắt đầu thá»±c hiện chÆ°Æ¡ng trình canh tân đổi má»›i tạo váºt bất chấp má»i dÆ° luáºn thế gian trần tục? [chÆ°a cÆ°á»›i mà mang thai!]
Trước khi và o nếp sống gia đình, anh chà ng Giuse đã phải ký kết hợp đồng với Thiên Chúa, một hợp đồng mà xét theo con mắt trần tục, phần thua thiệt chua cay đau khổ thì Giuse hoà n toà n lãnh đủ!
Vừa bÆ°á»›c và o "nếp sống gia đình" (nếp sống gia đình trong dấu ngoặc kép), cả hai Giuse và Maria Ä‘á»u vỡ má»™ng: lá»i hứa hẹn của thiên sứ, nà o là "NgÆ°á»i sẽ là m vua", nà o là "NgÆ°á»i sẽ cứu dân Ä‘á»™ thế"... hóa ra là lá»i hứa cuá»™i. Tìm chá»— trú ẩn tầm thÆ°á»ng để Maria sinh ra "vua cả trá»i đất" mà cÅ©ng chẳng ai thèm cho!
Ngà y "vua cả trá»i đất" sinh ra, há»a chăng có và i mục tá» nghèo hèn đến viếng thăm. Rồi nghe đâu có ba (3) nhà hiá»n sÄ© từ phÆ°Æ¡ng Äông tò mò đến nhÆ° thể để kiểm chứng sá»± khám phá "ngôi sao lạ" vừa xuất hiện trên bầu trá»i.
"Hoà ng Nhi" vừa thôi nôi mã đã có ngÆ°á»i tìm giết cho bằng được. Giuse lại phải Ä‘Æ°Æ¡ng đầu vá»›i hợp đồng ông đã ký kết vá»›i Thiên Chúa: dẫn "hiá»n thê" và "Con đầu lòng" Ä‘i trốn sang Ai-Cáºp, nÆ¡i mà hÆ¡n 1000 năm trÆ°á»›c, các tổ phụ của Giuse đã bị bắt là m nô lệ...
Thá»i đó chắc chÆ°a có chÃnh sách tị nạn, nghÄ©a là chÆ°a có "green card" hoặc "thi nháºp quốc tịch", Giuse lại phải tiếp tục chấp hà nh đúng theo Ä‘iá»u cam kết trong hợp đồng vá»›i Thiên Chúa: Ä‘em "hiá»n thê" và "Hoà ng Nhi" vá» quê cÅ©.
Ôi! con Ä‘Æ°á»ng Thiên Chúa dẫn dắt gia đình Giuse-Maria-Giêsu đến sá»± "Bình An dÆ°á»›i thế cho ngÆ°á»i Chúa thÆ°Æ¡ng" tháºt kỳ lạ, vượt xa má»i tÆ° tưởng và cảm nháºn của ngÆ°á»i trần thế!
Äấng Tạo Hóa "khôn" lắm! NgÆ°á»i biết thế nà o chúng ta cÅ©ng so Ä‘o phà n nà n vá» "hợp đồng hai chiá»u" mà phần thua thiệt - dÆ°á»›i con mắt trần tục của chúng ta - bảo đảm chúng ta phải lãnh đủ, nên gần 500 năm trÆ°á»›c khi Ngôi Lá»i mặc xác phà m đến ở-vá»›i-chúng-ta, NgÆ°á»i đã dùng miệng ngôn sứ Isaia báo trÆ°á»›c: "Quả thế, ý nghÄ© của Ta không phải là ý nghÄ© của các ngÆ°Æ¡i, và đưá»ng lối của Ta không phải là đưá»ng lối của các ngÆ°Æ¡i... Vì trá»i cao hÆ¡n đất (bao nhiêu), cÅ©ng váºy, Ä‘Æ°á»ng lối của Ta vượt hÆ¡n Ä‘Æ°á»ng lối của các ngÆ°Æ¡i, và ý nghÄ© của Ta vượt hÆ¡n ý nghÄ© của các ngÆ°Æ¡i." (Is. 55:8-9)
Trong suốt 30 năm Ngôi Lá»i mặc xác phà m ở-vá»›i-chúng-ta, gia đình Giuse-Maria-Giêsu hầu nhÆ° im hÆ¡i lặng tiếng - chỉ má»™t lần lúc Giêsu lên 12 tuổi (tuổi "có trà khôn" theo quan niệm thá»i bấy giá»?), Thiên Chúa hé mở cho chúng ta thấy thế nà o là nếp sống gia đình gÆ°Æ¡ng mẫu, má»™t nếp sống trông rất bình thÆ°á»ng nhÆ°ng vượt trên má»i sá»± bình thÆ°á»ng:
+ Giuse thì luôn luôn LẮNG NGHE và THI HÀNH tiếng nói của lÆ°Æ¡ng tri, của Thần Khà Thiên Chúa hÆ°á»›ng dẫn trong má»i biến cố của cuá»™c Ä‘á»i;
+ Maria thì luôn luôn "suy niệm trong lòng", nháºn ra Thánh à Thiên Chúa qua má»i biến cố và XIN VÂNG;
+ Giêsu thì luôn luôn "ở nÆ¡i nhà Cha" (Luca 2:49), tùng phục cha mẹ, và "lá»›n lên [bình thÆ°á»ng nhÆ° má»i ngÆ°á»i] cà ng thêm tuổi, cà ng thêm khôn ngoan và ân sủng trÆ°á»›c mặt Thiên Chúa và trÆ°á»›c mặt ngÆ°á»i ta" (Luca 2:51).
Quả là má»™t cuá»™c thách đố Äấng Tạo Hóa "trêu" con ngÆ°á»i!
NhÆ°ng "vui mừng và hy vá»ng" thay! ChÆ°Æ¡ng trình tái tạo muôn loà i nhá» Ngôi Lá»i mặc xác phà m ở-vá»›i-chúng-ta đã thà nh tá»±u = gia đình Giuse-Maria-Giêsu là m chứng Ä‘iá»u đó, và trải qua gần 2000 năm nay, biết bao nhiêu gia đình - cá»™ng Ä‘oà n tu sÄ© nam nữ cÅ©ng là những gia đình trong ý nghÄ©a trá»n vẹn của gia đình - đã noi theo gÆ°Æ¡ng Thánh Gia là m chứng Ä‘iá»u đó.
Phần chúng ta hôm nay, bây giá», gia đình chúng ta có muốn theo gÆ°Æ¡ng các vị tiá»n nhân, ký kết "hợp đồng hai chiá»u" vá»›i Thiên Chúa để má»—i má»™t chúng ta: cha mẹ, con cái, anh chị em chúng ta đạt đến sá»± viên mãn của "Bình An dÆ°á»›i thế cho ngÆ°á»i Chúa thÆ°Æ¡ng" không? - Nhá» Æ¡n Chúa hợp vá»›i tâm tình LẮNG NGHE và THI HÀNH tiếng nói của Thần Khà Thiên Chúa của chúng ta, chắc chắn chúng ta sẽ thu lợi trong "hợp đồng" nà y. [Mục Lục]
22. Suy niệm của Lm. Antôn Nguyá»…n Văn Äá»™
ÄỂ CỨU CÃC GIA ÄÃŒNH, CHÚA CỨU THẾ ÄÃ CHỌN SINH RA TRONG GIA ÄÃŒNH
Hôm nay chúng ta cùng nhau cá» hà nh lá»… kÃnh Thánh Gia Thất, trong bối cảnh Thượng Há»™i Äồng Giám Mục vá» gia đình vừa được cá» hà nh là chặng đầu tiên của má»™t lá»™ trình sẽ kết thúc và o tháng 10 năm tá»›i vá»›i má»™t Há»™i nghị vá» Ä‘á» tà i "Æ n gá»i và sứ mệnh của gia đình trong Giáo Há»™i và trong thế giá»›i". Giáo há»™i Việt Nam lấy năm Tân Phúc-Âm-Hoá gia đình là m tiá»n đỠđể bÆ°á»›c và o năm Tân Phúc-Âm-Hoá giáo xứ. Äẹp biết bao khi nhìn và o hang đá chúng ta thấy Chúa Cứu Thế đến trần gian, đã chá»n sinh ra trong má»™t gia đình nhân loại, mà chÃnh NgÆ°á»i đã thà nh láºp, để cứu các gia đình. Mừng Chúa Cứu Thế đến cÅ©ng là mừng Thánh Gia Thất, nÆ¡i Ngà i sinh sống.
Các bà i Ä‘á»c hôm nay từ Cá»±u Ước đến Tân Ước tháºt là đẹp, đẹp vá» cách hà nh văn, đẹp vá» ná»™i dung, nhất là đẹp tuyệt vá»i vá» cách sống trong gia đình. Nếu bà i Ä‘á»c I trÃch sách Äức Huấn Ca dạy con cái phải thảo cha kÃnh mẹ: "Hỡi kẻ là m con, hãy gánh lấy tuổi già cha ngÆ°Æ¡i, chá»› là m phiá»n lòng ngÆ°á»i khi ngÆ°á»i còn sống", cùng vá»›i những phần phúc cho những ngÆ°á»i con biết tôn kinh mẹ cha là : "Ai yêu mến cha mình, thì Ä‘á»n bù tá»™i lá»—i; ai thảo kÃnh mẹ mình, thì nhÆ° ngÆ°á»i thu được má»™t kho tà ng", nhất là được trÆ°á»ng thá»: "Ai thảo kÃnh cha mình, sẽ được sống lâu dà i. " Thì bà i Ä‘á»c II, Thánh Phaolô khuyên những ngÆ°á»i là m vợ là m chồng: "Hỡi các bà vợ, hãy phục tùng chồng trong Chúa cho phải phép. Hỡi những ngÆ°á»i chồng, hãy yêu thÆ°Æ¡ng vợ mình, đừng Ä‘ay nghiến nó". Ngà i cÅ©ng khuyên cha mẹ phải tôn trá»ng, yêu mến con cái: "Hỡi những ngÆ°á»i cha, đừng nổi cÆ¡n phẫn ná»™ vá»›i con cái, kẻo chúng nên nhát đảm sợ sệt" (Cl 3, 21). Bà i Tin Mừng nêu báºt vai trò quan trá»ng của Thánh Giuse, mẫu gÆ°Æ¡ng cho báºc là m cha, là m chủ, là m chồng trong các gia đình.
Thảo kÃnh cha mẹ
Äể giữ cho gia đình hạnh phúc, Thiên Chúa đã ban cho Giá»›i răn thứ Bốn trong MÆ°á»i Äiá»u răn: “Thứ Bốn thảo kÃnh cha mẹâ€,
Có nhiá»u kẻ là m con đã há»i: Váºy, tÆ°á»›c phẩm là m cha là m mẹ là thế nà o để con cái phải tôn kÃnh. Quyá»n bÃnh cha mẹ tá»± đâu mà có?
Äể có má»™t cuá»™c sống Ä‘Ãch thá»±c, nhân loại phải có quyá»n bÃnh, nếu không xã há»™i không thể có được, và phải Ä‘i tá»›i nguyên tắc căn bản: không có Thiên Chúa, không có quyá»n bÃnh. Vì thế, kẻ là m con, ngÆ°á»i là m bá» dÆ°á»›i phải vâng lá»i cha mẹ, tùng phục ngÆ°á»i trên là vì thấy trong tráºt tá»± ổn định là quyá»n lá»±c, là thế giá của Thiên Chúa. Äứa trẻ thấy quyá»n lá»±c Thiên Chúa nÆ¡i cha mẹ, há»c trò ở nÆ¡i thầy cô, ngÆ°á»i dân thấy ở nhà cầm quyá»n. Phải, quyện lá»±c của cha mẹ là do Thiên Chúa mà ra.
Chúa dạy: "Hãy tôn kÃnh cha ngÆ°Æ¡i và mẹ ngÆ°Æ¡i ". Và Thánh Phaolô khuyên: "Hỡi những ngÆ°á»i con, hãy vâng lá»i cha mẹ trong má»i sá»± " (Cl 3, 20). Giá»›i răn không nói yêu mến nhÆ°ng là tôn kÃnh. NgÆ°á»i ta yêu anh chị em, yêu tha nhân, song đối vá»›i cha mẹ, phải tôn kÃnh. Äó là điá»u mà pháºn là m con, kẻ bá» dÆ°á»›i ngà y nay không muốn biết nữa. Tôn kÃnh có nghÄ©a là khi cha mẹ nói, dạy Ä‘iá»u gì, con cái phải im lặng, láºp tức thi hà nh, dù là ước muốn nhá» nhất: "Vì đó là đẹp lòng Chúa" (Cl 3, 20). "Hãy tôn kÃnh cha con và mẹ con" ; "Äứa con nà o mà đánh Ä‘áºp cha mẹ mình thì phải chết" ( Xh 20;21)
Phu phụ tÆ°Æ¡ng kÃnh nhÆ° tân
Thiên Chúa dá»±ng nên con ngÆ°á»i có nam có nữ giống hình ảnh Chúa, và cho hai ngÆ°á»i kết hợp vá»›i nhau nên má»™t bằng mối giây loà i ngÆ°á»i không thể tháo cá»›i, để má»—i ngÆ°á»i phát triển nảy nở trong hạnh phúc, và sinh con cái nối giòng dõi loà i ngÆ°á»i và Há»™i Thánh.
Khi nói thế, ngÆ°á»i chồng có thể đòi ngÆ°á»i vợ phụng tùng chồng má»™t cách mù quáng không? Không, ngÆ°á»i nà y phải phục tùng ngÆ°á»i kia cho phải đạo, cả hai Ä‘á»u phải phục tùng Äức Kitô nhÆ° toà n thể Giáo há»™i.
NgÆ°á»i nam có biết khi được là m đầu thì phải là m gì không? Thánh Phaolô kêu gá»i: " Hỡi những ngÆ°á»i chồng, hãy yêu thÆ°Æ¡ng vợ mình, đừng Ä‘ay nghiến nó" (Cl 3, 20).
NgÆ°á»i ta thÆ°á»ng nói: chồng là đầu gia đình, vợ là trái tim gia đình. Nói đúng hÆ¡n: chồng là cả hai, vừa là đầu, vừa là trái tim. NgÆ°á»i ta cÅ©ng và ngÆ°á»i chồng giữ vai trò nhÆ° ngÆ°á»i lái thuyá»n, phải Ä‘Æ°a thuyá»n Ä‘i đúng hÆ°á»›ng, là bảo vệ sá»± an toà n cho má»i ngÆ°á»i trong thuyá»n, phục vụ má»i ngÆ°á»i vá»›i tình yêu thÆ°Æ¡ng, nhÆ° yêu thÆ°Æ¡ng chÃnh mình, để cùng nhau hÆ°á»›ng tá»›i hạnh phúc.
Cha mẹ tôn trá»ng và yêu mến con cái
Giá»›i răn thứ Bốn nà y có hai chiá»u: con cái và cha mẹ, cha mẹ và con cái. Nếu con cái phải tôn kÃnh cha mẹ, thì cha mẹ cÅ©ng phải tôn trá»ng, yêu mến con cái: "Hỡi những ngÆ°á»i cha, đừng nổi cÆ¡n phẫn ná»™ vá»›i con cái". Cha mẹ quà mến con cái, vì con cái trÆ°á»›c hết không thuá»™c vá» các cha mẹ mà thuá»™c vá» Thiên Chúa. Con cái là kho tà ng Thiên Chúa trao cho, má»™t ngà y kia Chúa sẽ đòi cha mẹ phải trả lẽ. Váºy, cha mẹ phải yêu quÃ, tôn trá»ng sá»± sống con cái, ngà y từ khi còn trong lòng mẹ, chá»› là m phÆ°Æ¡ng hại đến chúng. Tôn trá»ng con cái từ lúc còn thÆ¡ đến tuổi trưởng thà nh...
Chăm lo cho con cái vá» mặt tinh thần cÅ©ng nhÆ° thể xác, nhất là linh hồn, vì trÆ°á»›c hết chúng thuá»™c vá» Thiên Chúa. Cha mẹ không thể lên thiên Ä‘Ã ng má»™t mình, phải có con cái Ä‘i theo. Con cái không lên thiên Ä‘Ã ng được, cha mẹ cÅ©ng không lên được. Chúng ta thấy Mẹ Maria, Thánh Giuse, và Chúa Giêsu, cả Ba Äấng Ä‘á»u lên Äá»n thá» dá»± lá»… theo luáºt.
Khi có chuyện chẳng là nh trong gia đình, lá»i thánh Phaolô sau đây nhÆ° là khuôn và ng thÆ°á»›c ngá»c vá» lẽ sống và cách đối nhân xá» thế của các thà nh viên trong gia đình: "Anh em thân mến, nhÆ° những ngÆ°á»i được chá»n của Thiên Chúa, những ngÆ°á»i thánh thiện và được yêu thÆ°Æ¡ng, anh em hãy mặc lấy những tâm tình từ bi, nhân háºu, khiêm cung, ôn hoà , nhẫn nại, chịu Ä‘á»±ng lẫn nhau, và hãy tha thứ cho nhau nếu ngÆ°á»i nà y có chuyện phải oán trách ngÆ°á»i kia. NhÆ° Chúa đã tha thứ cho anh em, anh em cÅ©ng hãy tha thứ cho nhau. Và trên hết má»i sá»±, anh em hãy có đức yêu thÆ°Æ¡ng, đó là dây rà ng buá»™c Ä‘iá»u toà n thiện".
Noi gÆ°Æ¡ng Mẹ Maria và Cha thánh Giuse, má»—i gia đình kitô giáo hãy đón rÆ°á»›c Chúa Giêsu, lắng nghe NgÆ°á»i, nói chuyện vá»›i NgÆ°á»i, gìn giữ NgÆ°á»i, che chở NgÆ°á»i, lá»›n lên vá»›i NgÆ°á»i, và nhÆ° thế chúng ta má»›i phúc âm hóa gia đình, canh tân giáo xứ và cải tiến thế giá»›i được. Hãy dà nh cho Chúa má»™t chá»— trong trái tim và ngà y sống của chúng ta.
Lạy Thánh Gia Chúa Giêsu, Äức Maria và thánh Giuse, xin chở che gìn giữ gia đình nhân loại chúng con. Amen. [Mục Lục]
23. Hạnh phúc gia đình - JKN
Câu há»i gợi ý:
1. Qua bà i Tin Mừng, bạn thấy Giuse có những nỗi khó khăn nà o? Và ông đã có thái độ nà o khi giải quyết những khó khăn ấy?
2. Hạnh phúc gia đình tùy thuá»™c và o ai nhiá»u nhất? Tại sao?
3. Äể gia đình được hạnh phúc, má»i ngÆ°á»i trong gia đình cần có tinh thần nà o?
Suy tư gợi ý:
1. Giuse, ngÆ°á»i chủ gia đình gÆ°Æ¡ng mẫu
Bà i Tin Mừng hôm nay chủ yếu nói vá» thánh Giuse vá»›i tÆ° cách chủ của gia đình Nagiarét. Ngà i đã phải hết sức cá»±c nhá»c vất vả vì gia đình của mình, nhất là vì con trẻ Giêsu, kể từ khi thấy Äức Maria mang thai, má»™t cái thai không phải là của mình, nhÆ°ng trÆ°á»›c mắt má»i ngÆ°á»i thì lại chÃnh thức là của mình. ThỠđặt mình và o địa vị Giuse, ta sẽ thấy vai trò của ngà i không phải dá»… dà ng.
Äối vá»›i con trẻ Giêsu, cho đến lúc lìa Ä‘á»i, thánh nhân luôn luôn phải dùng con mắt đức tin, tin và o lá»i sứ thần hiện ra trong giấc mÆ¡, để khá»i nghÄ© rằng mình Ä‘ang phải nuôi đứa con của ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông khác. Cuá»™c Ä‘á»i đâu phải lúc nà o cÅ©ng phẳng lặng để Giuse có thể yên ổn vá»›i niá»m tin ấy. «CÅ©ng có lúc mÆ°a dồn sóng vỗ», đức tin của Giuse chắc chắn bị thá» thách nhiá»u phen, nhất là những lúc phải vượt thắng những khó khăn vượt quá sức mình nhÆ° tình huống của bà i Tin Mừng hôm nay.
Từ khi nháºn Maria vá» nhà mình đến giá», khó khăn cứ dồn dáºp xảy tá»›i. ChÆ°a yên thân vá»›i Maria tại nhà mình, thì có lệnh phải Ä‘Æ°a Maria – Ä‘ang mang thai đã đến thá»i sinh nở – từ miá»n Bắc và o miá»n Nam, từ Nagiarét xứ Galilê đến Bê-lem xứ Giuđê theo lệnh kiểm tra dân số của Hoà ng Äế Augústô (x. Lc 2,1-6). Cuá»™c hà nh trình mà theo Ä‘Æ°á»ng chim bay đã dà i tá»›i 120km, và đương nhiên phải Ä‘i bằng má»™t phÆ°Æ¡ng tiện rất thô sÆ¡ của những ngÆ°á»i nghèo thá»i đó, có thể chỉ là má»™t con ngá»±a hay con la. NgÆ°á»i nghèo Ä‘i tá»›i đâu cÅ©ng gặp khó khăn, chẳng mấy ai giúp đỡ. Và Maria đã bị buá»™c phải sinh hạ con trẻ Giêsu – mà Giuse tin là đấng Thiên Sai – trong má»™t chuồng bò lừa. Là chủ gia đình, chắc chắn Giuse không tránh khá»i Ä‘au lòng và nhục nhã trÆ°á»›c sá»± nghèo nà n và bất lá»±c của mình! NhÆ°ng nà o đã hết! Con trẻ má»›i sinh chÆ°a được bao lâu, Ä‘ang chuẩn bị Ä‘Æ°a hai mẹ con hồi hÆ°Æ¡ng, thì lại có lệnh của thiên thần – cÅ©ng lại trong giấc mÆ¡ – buá»™c phải Ä‘Æ°a cả hai mẹ con trốn sang Ai-Cáºp. Chỉ thẳng Ä‘Æ°á»ng chim bay từ Bê-lem tá»›i biên giá»›i Ai Cáºp thôi đã phải là 100km. Hà nh trình lần nà y chắc chắn vất vả hÆ¡n lần trÆ°á»›c, vì có thêm con trẻ Giêsu hết sức yếu Ä‘uối, dá»… nhiá»…m bệnh. Ở nÆ¡i đất khách quê ngÆ°á»i, Giuse phải tìm cho ra chá»— ở, việc là m tạm thá»i để nuôi sống cả gia đình, chắc hẳn Ä‘iá»u ấy không luôn luôn dá»… dà ng. Rồi cuối cùng lại phải Ä‘Æ°a cả gia đình vá» Nagiarét. Tại đây Giuse phải bao bá»c, che chở và nuôi sống gia đình, đồng thá»i giáo dục con trẻ Giêsu nên ngÆ°á»i. Äối vá»›i Äức Giêsu, câu «công Cha nhÆ° núi Thái SÆ¡n» chắc chắn cÅ©ng rất đúng khi áp dụng cho cha nuôi của mình.
Tất cả những khó nhá»c vất vả ấy đòi há»i Giuse phải có rất nhiá»u tình yêu và nhiá»u đức tÃnh má»›i có thể vượt qua má»™t cách tốt đẹp. Nếu Giuse và Maria sống Ä‘á»i vợ chồng bình thÆ°á»ng, thì những khó nhá»c của Giuse sẽ được bù đắp bởi những giây phút hạnh phúc thân máºt bên Maria. NhÆ°ng theo niá»m tin Công giáo, Giuse bảo vệ cho Maria sống đồng trinh trá»n Ä‘á»i, nên tình yêu đầy tÃnh thiên thần và hết sức cao thượng của Giuse đối vá»›i Maria phải hết sức lá»›n lao. Ngà i tháºt là má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông cao cả, và là má»™t ngÆ°á»i chủ gia đình hết sức gÆ°Æ¡ng mẫu. Thiết tưởng bất kỳ ngÆ°á»i chủ gia đình nà o bắt chÆ°á»›c Giuse cÅ©ng sẽ là m cho gia đình mình yên vui hạnh phúc.
2. Hạnh phúc gia đình tùy thuá»™c ngÆ°á»i chồng rất nhiá»u
Hạnh phúc gia đình có hay không, và đến mức nà o, tùy thuá»™c và o tất cả má»i thà nh viên trong gia đình, nhất là và o cách đối xá» của hai vợ chồng đối vá»›i nhau. Muốn gia đình hạnh phúc, má»i thà nh viên phải thá»±c hiện những Ä‘iá»u Thánh Phaolô Ä‘á» nghị trong bà i Ä‘á»c 2: «NgÆ°á»i là m vợ hãy phục tùng chồng, nhÆ° thế má»›i xứng đáng là ngÆ°á»i thuá»™c vá» Chúa. NgÆ°á»i là m chồng hãy yêu thÆ°Æ¡ng chứ đừng cay nghiệt vá»›i vợ. Kẻ là m con hãy vâng lá»i cha mẹ trong má»i sá»±, vì đó là điá»u đẹp lòng Chúa. Những báºc là m cha mẹ đừng là m cho con cái bá»±c tức, kẻo chúng ngã lòng».
NhÆ°ng nếu so sánh giữa hai vợ chồng, thì theo sá»± thÆ°á»ng, nghÄ©a là trong Ä‘a số các trÆ°á»ng hợp, hạnh phúc và sá»± êm ấm trong gia đình tùy thuá»™c và o ngÆ°á»i chồng nhiá»u hÆ¡n. Câu nói trên của thánh Phao-lô hà m ẩn những Ä‘iá»u kiện trong đó. Muốn vợ phục tùng chồng, thì ngÆ°á»i trÆ°á»›c đó ngÆ°á»i chồng cần phải tá» ra yêu thÆ°Æ¡ng vợ má»™t cách cụ thể, qua việc đối xá» Ä‘á»™ lượng, không cay nghiệt vá»›i vợ, biết thông cảm, hy sinh, thÆ°á»ng xuyên giúp đỡ vợ trong má»i việc, ná»— lá»±c bao bá»c che chở vợ mình trong má»i hoà n cảnh. NgÆ°á»i vợ có cảm thấy được chồng yêu thÆ°Æ¡ng, có cảm phục chồng vì tÃnh quảng đại, cao thượng, bá» qua má»i lầm lá»—i nhá» nhặt, thì má»›i dá»… dà ng phục tùng chồng. Nói chung, tâm lý của má»i ngÆ°á»i là chỉ tá»± nguyện phục tùng những ai mình nể phục và yêu mến mà thôi. NgÆ°á»i vợ không thoát ra ngoà i tâm lý chung ấy. NgÆ°á»i chồng không nên lấy quyá»n là m chồng, hoặc dùng bạo lá»±c hay áp lá»±c kinh tế để ép buá»™c vợ phải phục tùng mình. Là m nhÆ° thế thì có khác gì mình Ä‘ang thá»±c hiện má»™t chế Ä‘á»™ Ä‘á»™c tà i nho nhá» trong gia đình. NgÆ°á»i vợ cảm thấy mình bị áp bức má»™t cách bất công, tất nhiên – nhÆ° má»™t định luáºt – là sẽ có ngà y nổi loạn, nhất là khi ngÆ°á»i chồng trở nên yếu thế, không còn khả năng vá» kinh tế hay thể chất nữa. Lúc đó ngÆ°á»i chồng không thể chỉ biết trách vợ, mà trÆ°á»›c tiên hãy nháºn ra lầm lá»—i của mình.
Ngược lại, muốn được chồng yêu thÆ°Æ¡ng, ngÆ°á»i vợ cÅ©ng cần phải tá» ra mình là má»™t ngÆ°á»i dá»… thÆ°Æ¡ng, nghÄ©a là nói năng dịu dà ng, ngá»t ngà o, biết chiá»u ý chồng, biết hy sinh táºn tụy phục vụ gia đình, là m tròn má»i bổn pháºn của mình trong gia đình, nhất là biết tá» ra nể phục chồng. Mình không dá»… thÆ°Æ¡ng thì dù là chồng mình cÅ©ng chẳng thể thÆ°Æ¡ng mình được.
Tâm lý chung của má»i ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông là dá»… Ä‘em lòng yêu thÆ°Æ¡ng những phụ nữ tá» ra nể phục mình, và tâm lý chung của má»i phụ nữ là dá»… yêu thÆ°Æ¡ng những ngÆ°á»i mà mình nể phục. NhÆ°ng là m sao ngÆ°á»i phụ nữ có thể yêu thÆ°Æ¡ng má»™t ngÆ°á»i mà mình khinh thÆ°á»ng vì thấy không có gì đáng nể phục? Và là m sao ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông có thể yêu thÆ°Æ¡ng được ngÆ°á»i vợ không kÃnh nể mình? Do đó, để gia đình hạnh phúc, yếu tố rất quan trá»ng là ngÆ°á»i chủ gia đình phải có má»™t Ä‘iá»u gì đấy, má»™t đức tÃnh nà o đấy khiến ngÆ°á»i vợ cÅ©ng nhÆ° con cái trong nhà nể phục. Có thể chỉ cần má»™t đức tÃnh nà o đó tháºt nổi báºt, không cần nhiá»u. NhÆ°ng cà ng nhiá»u thì cà ng tốt! NhÆ°ng đức tÃnh không thể thiếu được là lòng Ä‘á»™ lượng, bao dung, và sá»± hy sinh quả cảm.
Gia đình thánh gia rất dá»… có hạnh phúc, má»™t phần rất lá»›n là vì Giuse, ngÆ°á»i chủ gia đình, có rất nhiá»u đức tÃnh đáng để Maria kÃnh phục. Có thể nói bản lÄ©nh, cách hà nh xá» cao thượng, và sá»± quảng đại trong yêu thÆ°Æ¡ng của ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông là ná»n tảng và là yếu tố đầu tiên cần thiết cho hạnh phúc của cả gia đình. Thiếu nó, gia đình khó có hạnh phúc.
3. Quên mình để yêu thương hữu hiệu, là bà quyết gây hạnh phúc gia đình
Má»™t trong những trở ngại lá»›n nhất của hạnh phúc gia đình là cái tôi và ý riêng của má»—i thà nh viên. Nói chung, ai cÅ©ng coi cái tôi và ý riêng của mình là quan trá»ng, và tá» ra rất bá»±c mình khó chịu khi thấy cái tôi và ý muốn của mình bị coi thÆ°á»ng, hoặc không được ai để ý tá»›i. Ai cÅ©ng bị cái tôi và ý riêng của mình thu hút đến Ä‘á»™ quên Ä‘i cái tôi và ý muốn của ngÆ°á»i khác vốn cÅ©ng thu hút hết tâm trà của há». Ai cÅ©ng muốn cái tôi và ý kiến của mình được má»i ngÆ°á»i quan tâm chú ý, nhÆ°ng chẳng ai muốn quan tâm đến cái tôi và ý kiến của kẻ khác. ChÃnh vì thế, chẳng ai được thá»a mãn, cuá»™c sống chung do đó chẳng hạnh phúc, tháºm chà biến thà nh há»a ngục. Muốn là m cho ngÆ°á»i khác hạnh phúc, nghÄ©a là là m cho hỠđược thá»a mãn vì cảm thấy cái tôi và ý kiến của hỠđược tôn trá»ng, thì chÃnh tôi phải quên cái tôi và ý riêng của mình Ä‘i để đặt nặng cái tôi và ý kiến của há» lên. NhÆ° thế há» cảm thấy hạnh phúc khi ở bên cạnh tôi. Nếu ngÆ°á»i ấy cÅ©ng biết là m nhÆ° thế đối vá»›i tôi, thì tôi cÅ©ng cảm thấy hạnh phúc, và thế là cả hai Ä‘á»u hạnh phúc. NhÆ°ng cách tốt nhất và bảo đảm nhất để được hạnh phúc là tôi lấy hạnh phúc của ngÆ°á»i tôi thÆ°Æ¡ng là m hạnh phúc của mình. NhÆ° thế tôi sẽ hạnh phúc khi là m cho hỠđược hạnh phúc.
Hạnh phúc gia đình luôn luôn đòi há»i phải có má»™t ai đó trong nhà biết quên mình, biết quên cái tôi của mình Ä‘i, để quan trá»ng hóa cái tôi của ngÆ°á»i khác lên. Thái Ä‘á»™ ấy nhÆ° má»™t cái ngòi khởi Ä‘á»™ng, là m cho những ngÆ°á»i khác trong nhà cÅ©ng hà nh Ä‘á»™ng nhÆ° váºy, và nhỠđó, hạnh phúc gia đình má»›i bùng lên. Thái Ä‘á»™ khởi Ä‘á»™ng ấy phải được láºp lại hà ng ngà y hà ng giá» trong Ä‘á»i sống gia đình. Ai sẽ khởi sá»± thái Ä‘á»™ quan trá»ng ấy nếu không phải là chÃnh bạn, là ngÆ°á»i ý thức được bà quyết hạnh phúc đó, bất kể bạn là vợ hay chồng? Tháºt vô phúc cho gia đình nà o không có ai tá»± nguyện là m cái ngòi khởi Ä‘á»™ng tình yêu thÆ°Æ¡ng ấy hà ng ngà y trong cuá»™c sống!
Cầu nguyện
Lạy Cha, Cha đã chá»n thánh Giuse là ngÆ°á»i đứng đầu gia đình Nagiarét vá»›i những đức tÃnh rất cần thiết của má»™t ngÆ°á»i là m chủ gia đình để gia đình ấy được hạnh phúc. Xin cho tất cả những ngÆ°á»i là m chủ trong các gia đình Ki-tô hữu biết noi gÆ°Æ¡ng bắt chÆ°á»›c Ngà i, biết coi nhẹ cái tôi của mình để thÆ°á»ng xuyên quan tâm đến hạnh phúc của má»i thà nh viên khác trong gia đình. Xin cho những ngÆ°á»i là m vợ và là m mẹ noi gÆ°Æ¡ng Äức Maria biết luôn tá» ra dá»… thÆ°Æ¡ng, dịu dà ng, và biết hy sinh ý riêng của mình cho hạnh phúc gia đình. Và xin cho má»i con cái trong gia đình Ki-tô hữu biết noi gÆ°Æ¡ng Äức Giêsu luôn kÃnh trá»ng và vâng phục cha mẹ mình. Amen [Mục Lục]
24. Tiến dâng cho Chúa
(TrÃch trong ‘Manna’)
Suy Niệm
Chấp nháºn là m ngÆ°á»i là chấp nháºn thuá»™c vá» má»™t gia đình. Ngôi Lá»i là m ngÆ°á»i chấp nháºn có mẹ, có cha. Tuy thánh Giuse và Äức Maria không có tÆ°Æ¡ng giao vợ chồng, nhÆ°ng tình yêu chẳng bao giá» thiếu ở Nagiarét.
Chúng ta không biết nhiá»u vá» Ä‘á»i sống của Thánh Gia, nhÆ°ng chúng ta thấy Hai Äấng luôn ở bên nhau, Ä‘i chung vá»›i nhau trên những con Ä‘Æ°á»ng, chia sẻ vá»›i nhau má»i ná»—i buồn vui, trong thá»i gian Äức Giêsu còn thÆ¡ ấu.
Thánh Giuse đã Ä‘Æ°a Äức Maria Ä‘i Bêlem. Äoạn Ä‘Æ°á»ng cam go đối vá»›i ngÆ°á»i gần ngà y sinh nở. Thánh Giuse cÅ©ng đã Ä‘Æ°a Hà i Nhi và Mẹ Ngà i trốn sang Ai Cáºp, rồi lại Ä‘Æ°a vá» là ng cÅ©. Có lần cả hai phải vất vả mấy ngà y tìm con trong âu lo và nÆ°á»›c mắt.
Bà i Tin Mừng hôm nay cho thấy cả gia đình thánh lên Äá»n Thá» lần đầu tiên. Má»™t đôi vợ chồng nghèo vá»›i đứa con còn nhá».
Äây là má»™t gia đình gắn bó vá»›i luáºt Chúa. Luáºt dạy ngÆ°á»i mẹ phải tẩy uế sau khi sinh con. Äức Maria vui lòng giữ luáºt ấy, dù Mẹ biết Äấng được Mẹ sinh ra là Äấng Thánh. Luáºt dạy phải chuá»™c lại đứa con trai đầu lòng vì nó thuá»™c quyá»n sở hữu của Thiên Chúa. Äức Giêsu chẳng những đã được chuá»™c lại, mà còn được cha mẹ Ngà i tiến dâng cho Chúa.
Con Thiên Chúa đã lá»›n lên trong bầu khà gia đình. Ngà i đã táºp là m ngÆ°á»i. Mái nhà là trÆ°á»ng há»c đầu tiên. Thầy cô đầu tiên là cha mẹ. Äức Giêsu lá»›n dần vá» má»i mặt tháºt hà i hòa. Bé Giêsu, anh Giêsu, chú Giêsu, Ông Giêsu...
Ngà i lá»›n lên trong dòng thá»i gian. Thá»i gian là ánh mặt trá»i là m cho trái chÃn. Nhá» lao Ä‘á»™ng vá»›i Cha nuôi mà Ngà i trở nên vững và ng và đủ sức khá»e để đảm nháºn sứ vụ. Nhá» chuyên cần há»c táºp mà Ngà i thêm khôn ngoan. Dù Ngà i là sá»± Khôn Ngoan của Thiên Chúa, nhÆ°ng Ngà i vẫn há»c há»i nÆ¡i bạn bè, kinh sÆ°, nÆ¡i kinh nghiệm rút ra từ cuá»™c sống.
NhỠđược dạy cầu nguyện mà Ngà i có tình thân vá»›i Cha. Những lá»i kinh đầu tiên được báºp bẹ trên gối mẹ. Nagiarét đã thà nh trÆ°á»ng huấn luyện Äức Giêsu trở nên ngÆ°á»i biết sống cho ngÆ°á»i khác, và nên vị tông đồ tuyệt vá»i cho Cha và nhân loại.
Có bao bà i há»c sống Ä‘á»™ng ở dÆ°á»›i mái ấm nà y. Bà i há»c yêu thÆ°Æ¡ng, cảm thông, tha thứ, bà i há»c phục vụ, quên mình, khiêm hạ xin vâng...
Ước gì má»i gia đình Kitô hữu Ä‘á»u là má»™t Thánh Gia, để má»—i ngÆ°á»i con Ä‘á»u trở nên má»™t Giêsu.
Gợi à Chia Sẻ
Xã há»™i suy sụp vì gia đình đổ vỡ. Äâu là những mối Ä‘e dá»a mà gia đình hôm nay Ä‘ang gặp phải? Má»™t gia đình Kitô hữu dá»±a và o đâu để vượt qua những khó khăn đó?
Äể có má»™t gia đình hạnh phúc, cần có những ngÆ°á»i vợ, ngÆ°á»i chồng "đủ tiêu chuẩn". Theo ý bạn, đâu là những tiêu chuẩn mà má»™t bạn trẻ cần có trÆ°á»›c khi láºp gia đình?
Cầu Nguyện
Lạy Chúa Giêsu, sau hÆ¡n 30 năm sống dÆ°á»›i mái nhà ở Nagiarét, Chúa đã thà nh má»™t ngÆ°á»i chÃnh chắn và trưởng thà nh, sẵn sà ng lãnh nháºn sứ mạng Cha giao.
Bầu khà yêu thương đã góp phần không nhỠtrong việc hình thà nh nhân cách của Chúa.
Chúa đã há»c nÆ¡i thánh Giuse sá»± lao Ä‘á»™ng miệt mà i, sá»± mau mắn thi hà nh Thánh ý Thiên Chúa, sá»± âm thầm chu toà n trách nhiệm đối vá»›i gia đình.
Chúa đã há»c nÆ¡i Mẹ Maria sá»± tế nhị và phục vụ, sá»± buông mình sống trong lòng tin phó thác và nhất là má»™t Ä‘á»i sống cầu nguyện thâm trầm.
Xin nhìn đến gia đình chúng con, xin biến nó thà nh nÆ¡i sản sinh những con ngÆ°á»i tốt, biết yêu thÆ°Æ¡ng tha thứ, biết cầu nguyện và phục vụ.
Ước gì xã há»™i chúng con là nh mạnh hÆ¡n, Giáo há»™i chúng con thánh thiện hÆ¡n, nhá» có những con ngÆ°á»i khá»e mạnh, khôn ngoan và trà n đầy Æ¡n Chúa. [Mục Lục]
25. Tình yêu và lòng kÃnh trá»ng trong gia đình
HÆ¡n hết tất cả, lá»… Giáng sinh tháºt sá»± là má»™t lá»… dà nh cho gia đình. Và trong khi tâm trà chúng ta còn Ä‘ang hÆ°á»›ng vá» Bêlem và Thánh gia, thì các bà i Ä‘á»c Phụng vụ hôm nay lại nhắc đến nhiá»u khÃa cạnh khác nhau trong Ä‘á»i sống gia đình. Nói đến Thánh Gia, có lẽ là nói đến má»™t cái gì xa vá»i chăng, vì gia đình chúng ta đây có lẽ còn quá cách xa gia đình lý tưởng nà y.
Chúng ta đừng quên rằng Maria và Giuse, cÅ©ng nhÆ° các báºc cha mẹ khác, Ä‘á»u phải Ä‘Æ°Æ¡ng đầu đối diện vá»›i biết bao vấn Ä‘á» khó khăn. Bóng Ä‘en của tháºp giá đã phủ xuống chiếc nôi ở Bêlem, đã trà n và o trái tim Mẹ Maria khi nghe lá»i tiên tri lạnh lùng của Simêon, nà o là Con trẻ sẽ nên cá»› vấp phạm của nhiá»u ngÆ°á»i trong Israel, nà o là trái tim của Mẹ sẽ bị lưỡi gÆ°Æ¡m sắc đâm thâu qua. Ngà y từ đầu con trẻ mà Maria và Giuse hết lòng yêu thÆ°Æ¡ng trìu mến lại là má»™t huyá»n nhiệm to lá»›n, và khi con trẻ trưởng thà nh dÆ°á»›i sá»± bao bá»c của mình, Maria và Giuse chỉ biết hết lòng phó thác tÃn nhiệm và o Thiên Chúa mà thôi. Chúng ta cÅ©ng phải là m nhÆ° thế thôi. Gia đình là má»™t định chế lâu Ä‘á»i nhất của nhân loại, và gia đình đã tồn tại đến ngà y nay là vì nó được xây dá»±ng trên ná»n tảng tình yêu. Chúng ta có thể không có khả năng là m xoay chuyển thế giá»›i nhÆ°ng ảnh hưởng của chúng ta vẫn có thể vÆ°Æ¡n ra bao bá»c lấy gia đình tổ ấm chúng ta.
CÅ©ng giống nhÆ° bất cứ kế hoạch đáng giá nà o khác, cuá»™c sống gia đình muốn thà nh công mỹ mãn phải cần đầu tÆ° nhiá»u thá»i giá» và sức mạnh. Gia đình hạnh phúc không tá»± dÆ°ng mà đến. Tình yêu, hoà điệu, kÃnh trá»ng lẫn nhau, vốn là những yếu tố cÆ¡ bản của má»™t gia đình hạnh phúc, phải được chứng minh bằng hà nh Ä‘á»™ng cụ thể. Câu Latinh “Lá»i nói bay qua, gÆ°Æ¡ng bà y lôi kéo†(Verba volant, exampla trahunt). GÆ°Æ¡ng sáng là những lá»i giảng dạy hùng hồn nhất. Những thái Ä‘á»™ yêu thÆ°Æ¡ng ân cần chăm sóc, vốn rất cần trong những buổi ban đầu, cÅ©ng có nhiá»u ảnh hưởng sâu Ä‘áºm và dà i lâu. Trong cuá»™s sống sau nà y, con cái sẽ trở nên những gì mà chúng được nhà o nặn, uốn nắn, được hấp thụ, và má»™i khi chúng há»c được cách cho Ä‘i và nháºn lãnh, thì đồng thá»i chúng cÅ©ng sẽ phát triển được sá»± hiểu biết tha nhân má»™t cách trưởng thà nh hÆ¡n.
Äây là cÆ¡ há»™i tốt cho những ngÆ°á»i má»›i trưởng thà nh suy nghÄ© lại vá» tình yêu và lòng kÃnh trá»ng mà há» cần biểu lá»™ vá»›i cha mẹ mình, vì đối xá» tá» tế vá»›i cha mẹ là má»™t việc quà giá trÆ°á»›c nhan Thiên Chúa. Buồn thay, vá» phÆ°Æ¡ng diện nà y, giá»›i trẻ thÆ°á»ng không sống phù hợp vá»›i tinh thần phúc âm cho lắm.
Cha mẹ ngà y nay thÆ°á»ng hay bị hoang mang bối rối không biết cái gì Ä‘ang xẩy ra, khi thấy con cái Ä‘ang trưởng thà nh lại hay diá»…n tả những giá trị cÅ©ng nhÆ° niá»m tin khác vá»›i thế hệ trÆ°á»›c. CÅ©ng cần phải tá» lòng tôn kÃnh đặc biệt vá»›i ông bà ná»™i ngoại trong quãng Ä‘á»i vá» chiá»u, và đừng để các ngà i kết thúc cuá»™c Ä‘á»i trong ná»—i cô Ä‘Æ¡n dà y vò. HÆ¡n bất cứ gì khác, Ä‘iá»u đáng nói nhất là cần sống bình an trong vòng tay êm ấm của gia đình. Äã Ä‘Ã nh má»™t gia đình được chu cấp đầy đủ, và má»™t mức sống tÆ°Æ¡m tất là điá»u quan trá»ng nhÆ°ng chúng ta cÅ©ng cần nhá»› rằng nếu nhÆ° gia đình không duy trì cầu nguyện hÆ°á»›ng vá» cuá»™c sống thiêng liêng, thì má»i chuyện khác cÅ©ng nhất định sẽ trục trặc mà thôi.
Äá»i sống gia đình không bao giá» trôi chảy êm ả mãi, ngà y nay còn có biết bao khó khăn phải ná»— lá»±c phấn đấu hÆ¡n xÆ°a nhiá»u lắm. NhÆ°ng đó là những nguyên liệu chúng ta sá» dụng để hình thà nh nên Ä‘á»i sống thánh thiện của chÃnh mình. Nhân dịp Lá»… Thánh Gia, chúng ta cầu xin Mẹ Maria và Thánh Cả Giuse giúp gia đình chúng ta biết sống đẹp lòng Chúa hầu Ä‘em lại má»™t tinh thần má»›i cho Ä‘Æ¡n vị cÆ¡ bản nầy của xã há»™i loà i ngÆ°á»i. [Mục Lục]
26. Tầm quan trá»ng của Ä‘á»i sống gia đình
Giáo há»™i thiết láºp Lá»… Thánh gia để chỉ cho ta thấy cái tầm quan trá»ng của Ä‘á»i sống gia đình, và cái gÆ°Æ¡ng mẫu của gia đình thánh. ChÃnh Chúa Giêsu đã chỉ cho ta thấy cái tầm quan trá»ng của Ä‘á»i sống gia đình qua cuá»™c Ä‘á»i của NgÆ°á»i tại thế. Chúa chỉ dà nh có ba mÆ°Æ¡i năm - nhiá»u hÆ¡n 10 lần - sống trong trong bầu khà gia đình, có Mẹ có Cha, để thu thân luyện đức. Theo chÆ°Æ¡ng trình quan phòng của Thiên Chúa, trinh nữ Maria được chá»n là m mẹ Äấng cứu thế. Còn thánh Giuse được chá»n là m cha nuôi để săn sóc cho gia đình thánh. Chúa Giêsu bắt đầu sống trong gia đình theo nhân tÃnh của NgÆ°á»i nhÆ° má»—i ngÆ°á»i để giúp ta dá»… liên kết vá»›i NgÆ°á»i.
Gia đình Ä‘á»i nay lá»›n hay nhá» là đá tảng của Ä‘á»i sống quốc gia. Trong quá khứ, nhiá»u quốc gia đã muốn tiêu diệt Ä‘Æ¡n vị gia đình, nhÆ°ng thất bại. Sống và lá»›n lên không có gia đình, ngÆ°á»i ta có thể mất Ä‘i cái thăng bằng vá» Ä‘á»i sống tâm linh và tình cảm. Khi gia đình đổ vỡ, những căn tÃnh vá» phái tÃnh vá» gia đình của con cái sẽ bị thuyên giảm. Nói theo phÆ°Æ¡ng diện đạo đức thì gia đình là má»™t Ä‘Æ¡n vị tôn giáo đầu tiên. ChÃnh trong bầu khà an toà n và cái khung cảnh ấm cúng của gia đình mà những giá trị nhân bản, luân lý và đạo giáo được truyá»n đạt xuống cho con cháu và con cháu há»c được những việc là m đạo hạnh của ông bà cha mẹ.
Thiên Chúa biết rõ trÆ°á»›c khi NgÆ°á»i tạo dá»±ng A-Ä‘am và Ê-va. Sách Sáng Thế Sá» ghi lại: Thiên Chúa tác thà nh con ngÆ°á»i theo hình ảnh Thiên Chúa (St 1,26). Thiên Chúa hà i lòng vá»›i công việc NgÆ°á»i tạo dá»±ng, chúc là nh cho ngÆ°á»i nam và ngÆ°á»i nữ, và phán: Hãy sinh sản cho đầy mặt đất, và khắc phục đất Ä‘ai (St 1,28). Thiên Chúa tạo dá»±ng ngÆ°á»i nam và ngÆ°á»i nữ để là m thà nh gia đình, có cha có mẹ và con cái để yêu thÆ°Æ¡ng săn sóc lẫn nhau. Sợi dây rà ng buá»™c gia đình lại vá»›i nhau là tình yêu. ChÃnh tình yêu đã khiến Chúa Giêsu mặc lấy thân xác loà i ngÆ°á»i và sinh ra giữa nhân loại. ChÃnh tình yêu đã khiến trinh nữ Maria chấp nháºn địa vị là m mẹ Äấng cứu thế. ChÃnh tình yêu đã khiến thánh Giuse Ä‘Æ°a Hà i nhi và mẹ NgÆ°á»i trốn sang Ai-cáºp (Mt 1,25).. Và cÅ©ng chÃnh tình yêu đã Ä‘Æ°a gia đình thánh trở vá» Na-za-rét. Ở đó thánh Giuse cung phụng cho gia đình thánh nhÆ° có thể bằng cách là m nghá» thợ má»™c. Giáo há»™i thánh hoá Ä‘á»i sống gia đình qua Bà tÃch hôn phối. Giáo há»™i coi Bà tÃch hôn phối là thánh thiện vì Ä‘á»i sống nhân loại mong được thánh thiện nếu muốn được phản ảnh Gia đình thánh. Gia đình thánh nêu ra tấm gÆ°Æ¡ng mà má»—i gia đình tốt phải noi theo. Gia đình Na-gia-rét được gá»i là thánh, không phải chỉ tại Chúa Giêsu là thánh, mà còn tại Gia đình thánh đã Ä‘em ra thá»±c hà nh những lá»i khuyên dạy khôn ngoan mà ngÆ°á»i Do thái đã tÃch lÅ©y cho Ä‘á»i sống gia đình hạnh phúc. Äó là điá»u mà bà i sách Huấn ca hôm nay dạy ta: Ai vâng lệnh Chúa, sẽ là m cho mẹ an lòng (Hc 3,6). Äiá»u đó có nghÄ©a là ngÆ°á»i mẹ sẽ được hạnh phúc khi con mình vâng lệnh Chúa là nguồn mạch má»i sá»± khôn ngoan.
Giáo há»™i trình bà y Gia đình Na-gia-rét là Gia đình lý tưởng cÅ©ng ý thức được những khiếm khuyết mà có thể là m ly tán bất cứ Ä‘á»i sống gia đình nhân loại nà o. Äó là lý do tại sao trong thÆ° gá»i tÃn hữu Co-lo-sê thánh Phaolô khuyên há» là m sao sống tinh thần Ki-tô giáo. Thánh nhân khuyên há» hãy mặc lấy những tâm tình từ bi, nhân háºu, khiêm cung, ôn hoà , nhẫn nại, chịu Ä‘á»±ng lẫn nhau và hãy tha thứ cho nhau (Cl 3,12-13). Trong gia đình, các phần tỠđược kêu gá»i mang trách nhiệm cho nhau. Thà nh phần tà n táºt, thà nh phần đổ vỡ trong gia đình phải được coi là thà nh phần trong gia đình. Và thà nh phần quá cố trong gia đình cÅ©ng phải nằm trong lá»i cầu nguyện của gia đình.
Gia đình thánh mà Giáo há»™i mừng lá»… hôm nay phải là mẫu má»±c cho má»i gia đình noi theo. Má»—i phần tá» trong gia đình có thể bắt chÆ°á»›c được những gì nÆ¡i Chúa Hà i nhi, nÆ¡i mẹ Mara, nÆ¡i thánh Giuse? Và ta cÅ©ng cầu nguyện cho sá»± thà nh đạt và hạnh phúc cho Ä‘á»i sống gia đình. [Mục Lục]
27. Thánh hóa gia đình – AM Trần Bình An
Tổ chức Ká»· lục Việt Nam được sá»± há»— trợ của Trung Æ°Æ¡ng Há»™i NgÆ°á»i cao tuổi Việt Nam vừa qua đã công nháºn ká»· lục cặp vợ chồng cao tuổi nhất Việt Nam thuá»™c vá» vợ chồng cụ Cao Viá»…n (SN 1908) và VÅ© Thị Hai (SN 1914) ở là ng Phượng Lịch, xóm Hai, xã Diá»…n Hoa, huyện Diá»…n Châu, Nghệ An.
Cụ Cao Viá»…n chia sẻ bà quyết sống lâu của hai cụ là sống tháºt lạc quan và vui vẻ. Dù Ä‘á»u đã bÆ°á»›c qua tuổi 100 nhÆ°ng hai cụ vẫn còn rất khá»e mạnh và minh mẫn. Cụ ông Cao Viá»…n vẫn còn rất lanh lợi. Hai cụ vẫn có thể Ä‘á»c báo, xem ti vi, là m những công việc trong gia đình, nuôi dạy các cháu, chắt. Cụ ông vẫn viết nháºt ký, là m thÆ¡, viết chữ vá»›i những nét rõ rà ng khiến nhiá»u ngÆ°á»i trẻ phải bái phục.
Vừa mở chiếc ti vi nhá» của gia đình cụ, ông Cao Viá»…n vừa tâm sá»±: “Tôi rất thÃch xem các chÆ°Æ¡ng trình thá»i sá»±, tin tức và đá»c báo. Thấy chúng tôi sống “lâu quáâ€, ngÆ°á»i ta cứ đồn thổi rằng chúng tôi có bà quyết, hay thuốc gia truyá»n gì. NhÆ°ng Ä‘iá»u đó là hoà n toà n không có. Chúng tôi cÅ©ng chỉ ăn uống bình thÆ°á»ng, tháºm chà có thá»i gian còn không có cháo mà ăn ấy chứâ€, nói Ä‘oạn cụ ông Cao Viá»…n nhìn sang vợ mình cÆ°á»i hạnh phúc.
Hai cụ kể cho chúng tôi nghe những câu chuyện từ nạn đói 1945. Lúc đó các con còn nhá», hai vợ chồng cụ phải chia bát cháo Ãt á»i cho các con ăn cầm hÆ¡i. Rồi đến những ngà y đất nÆ°á»›c chìm trong khói lá»a chiến tranh, lúc cụ ông lên Ä‘Æ°á»ng nháºp ngÅ©, rồi lần lượt các con cÅ©ng ra chiến tráºn. Trong trà nhá»› của hai cụ, lịch sá» vẫn còn vẹn nguyên, không há» bị xáo trá»™n.
Lấy nhau sinh được 8 ngÆ°á»i con (3 trai, 5 gái), hiện hai cụ đã có 34 cháu ná»™i, ngoại. Cùng nhau bÆ°á»›c qua thế ká»· thứ 2, đôi vợ chồng già vẫn vẹn nguyên những hạnh phúc nhÆ° thuở ban đầu.“Ngà y trÆ°á»›c có những năm đến cháo không có mà ăn gia đình phải Ä‘Ã o cả củ chuối, nhặt từng cái rá»… khoai mà ăn chứ nói đến thuốc thang hay bà quyết gì để mà sống được lâu. NhÆ°ng vá»›i vợ chồng chúng tôi, khi nà o gia đình cÅ©ng phải vui vẻ lạc quan, sống nhân đức, hòa thuáºn. Khó khăn thì phải cùng nhau khắc phục chứ không được cãi cá» hay mâu thuẫn. NhÆ° váºy mình má»›i sống được mà không Ä‘au ốm bệnh táºt và sống được lâu vá»›i con cháu†- cụ bà VÅ© Thị Hai chia sẻ vá» cuá»™c sống hạnh phúc của gia đình vợ chồng mình suốt 2 thế ká»· qua.
Hiện tại con cháu hai cụ Ä‘á»u đã ra ở riêng, thỉnh thoảng má»›i đến chăm sóc được bố mẹ. Vì váºy má»i sinh hoạt thÆ°á»ng nháºt từ bữa cÆ¡m, giấc ngủ hai vợ chồng cụ Ä‘á»u tá»± lo liệu. Tất cả má»i công việc hai cụ Ä‘á»u cùng nhau là m, từ xem ti vi, dá»n dẹp nhà cá»a đến nấu má»™t nồi cháo. CÅ©ng vì cuá»™c sống viên mãn, trÆ°á»ng thá» của hai cụ mà ngÆ°á»i dân trong vùng thÆ°á»ng xuyên nhá» hai cụ là m ngÆ°á»i chúc phúc là nh cho những cặp vợ chồng má»›i cÆ°á»›i. (Nguyá»…n Tình - Lany Nguyá»…n, Dân TrÃ, Cặp vợ chồng cao tuổi nhất Việt Nam chia sẻ bà quyết trÆ°á»ng thá»)
Hôm nay, Há»™i Thánh long trá»ng mừng Lá»… Thánh Gia, khuôn mẫu lý tưởng cho má»i gia đình sống hạnh phúc, bình an và vững bá»n. Khi tất cả thà nh viên gia đình Ä‘á»u quy hÆ°á»›ng vá» Äức Giêsu, luôn là trá»ng tâm của má»—i ngÆ°á»i, thì cuá»™c sống gia đình mãi ổn định và phát triển.
Sống cùng
Mẹ Maria được sứ thần Gabriel loan báo vinh dá»± được là m Mẹ Äấng Cứu Thế, cÅ©ng nhÆ° NgÆ°á»i Công ChÃnh, Thánh Giuse được báo má»™ng đón nháºn bổn pháºn cao cả là m cha nuôi Äức Giêsu. Cả hai đấng cùng nhau đồng tâm thá»±c hiện Thánh à Chúa trao phó, mặc bao gian nan, thá» thách. Cùng nhau láºn Ä‘áºn vá» quê Bêlem, khi Mẹ Maria sắp đến ngà y lâm bồn. Cháºt váºt, khó khăn, thiếu thốn khi sinh nở. Trốn tránh, tản cÆ°, vượt biên, khi vua Hêrôđê tà n sát con trai đầu lòng. Thánh Gia vẫn bá»n vững trong bao cÆ¡n sóng gió, vì Thánh Giuse và Mẹ Maria luôn vâng theo Thánh à hÆ°á»›ng dẫn, và luôn có Chúa ở cùng.
Bao lâu, có Chúa cùng đồng hà nh, thì gia đình vượt qua tất cả má»i nghịch cảnh, má»i thách đố, kể cả bệnh táºt, tai Æ°Æ¡ng, hoạn nạn. Có Chúa sống cùng trong tâm hồn, trong lá»i nói, trong hà nh xá», trong việc là m, má»i thà nh viên gia đình thảy Ä‘á»u đồng cảm, đồng tâm, đồng hà nh vá»›i nhau, nhÆ° Thánh Phaolô khuyên sống hòa đồng, hòa hợp cùng nhau: “Vui vá»›i ngÆ°á»i vui, khóc vá»›i ngÆ°á»i khóc†(Rm 12, 15).
Sống cho
“Ai muốn theo Tôi, phải từ bá» chÃnh mình, vác tháºp giá mình hằng ngà y mà theo.†(Lc 9, 23) Äể có Chúa hiện diện trong tâm hồn, thì tiên quyết phải xả ká»·, từ bá» bản ngã, cái tôi hẹp hòi, Ä‘á»™c Ä‘oán bất nhân, bất nghÄ©a, bất khoan dung, để sống cho ngÆ°á»i, cho tha nhân. “Khi tỉnh giấc, ông Giuse là m nhÆ° sứ thần Chúa dạy và đón vợ vá» nhà .†NgÆ°á»i Công ChÃnh không so Ä‘o, tá»± ái, vị ká»·, không bối rối vÆ°Æ¡ng vấn, không sống theo ý riêng, quyết tâm vâng theo Thánh à Chúa, nhiệt thà nh, hăng say, cá»™ng tác, phục vụ đắc lá»±c chÆ°Æ¡ng trình Cứu Äá»™.
Mẹ khiêm hạ, tá»± xóa mình Ä‘i, sẵn sà ng vâng theo Thánh Ã, khi thÆ°a sứ thần: “Vâng, tôi đây là nữ tỳ của Chúa, xin Chúa cứ là m cho tôi, nhÆ° lá»i sứ thần nói.†(Lc 1, 38) Mẹ hoà n toà n phó thác, sống cho Æ n Gá»i.
Còn Äức Giêsu gặp lại cha mẹ sau ba ngà y ở lại Ä‘á»n thá» giải đáp Kinh Thánh, cÅ©ng luôn tuân phục Thánh Giuse và Mẹ Maria. “NgÆ°á»i Ä‘i xuống cùng vá»i cha mẹ, trở vá» Nadareth và hằng vâng phục các ngà i. (Lc 2, 51) Thánh Phaolô cÅ©ng dạy dá»— con cháu biết hiếu thảo cha mẹ: “Con cháu phải há»c cho biết ăn ở hiếu thảo đối vá»›i gia đình mình, và đá»n Æ¡n đáp nghÄ©a các báºc sinh thà nh. Äó là điá»u đẹp lòng Thiên Chúa.†(1Tm 5, 4).
Sống vì
Ông bà cụ Cao Viá»…n kể trên đã sống đúng theo truyá»n thống dân tá»™c: "Sống vì mồ mả, không sống vì cả bát cÆ¡m." Sống không phải bon chen, già nh giá»±t, gian ác, là m già u, mà nghÄ© đến khi qua Ä‘á»i, là m sao mồ yên mả đẹp, để lo tu thân tÃch đức.Nên dù khó khăn, đói rách, các cụ vẫn vui vẻ chia sẻ, phục vụ lẫn nhau, con cháu và xóm giá»ng, mong để lại phúc đức cho con cháu hưởng nhá». NgÆ°á»i Kitô hữu có mục Ä‘Ãch sống còn linh thiêng, cao quý hÆ¡n nữa. Äó là sống vì đạo. Trở nên chứng nhân của Äức Giêsu, giữa xã há»™i xô bồ tôn thá» bái váºt.
Thánh Phaolô vạch rõ mục Ä‘Ãch sống của Kitô hữu : “Không ai trong chúng ta sống cho chÃnh mình, cÅ©ng nhÆ° không ai chết cho chÃnh mình. Chúng ta có sống là sống cho Chúa, mà có chết cÅ©ng là chết cho Chúa. Váºy, dù sống, dù chết, chúng ta vẫn thuá»™c vá» Chúa.Vì Äức Kitô đã chết và sống lại, chÃnh là để là m Chúa kẻ sống cÅ©ng nhÆ° kẻ chết†(Rm 14,7-9).
Me Maria luôn sống vì Con Mẹ, đồng cảm, đồng hà nh cùng NgÆ°á»i suốt 33 năm, âm thầm Ä‘au khổ trÆ°á»›c thái Ä‘á»™ chống báng và ám hại của thần quyá»n lẫn thế quyá»n đối vá»›i Con Mẹ, nhÆ° ông Simêôn đã tiên tri: “Còn chÃnh bà , má»™t lưỡi gÆ°Æ¡m sẽ đâm thấu tâm hồn bà .†(Lc 2, 5)
“Phần thứ nhất của tiệc cÆ°á»›i Cana là yêu thÆ°Æ¡ng và hưởng thụ, nhÆ°ng giữa tiệc cÆ°á»›i chỉ còn nÆ°á»›c! Äôi tân hôn má»›i ý thức rằng: phÆ°Æ¡ng tiện mình hạn hẹp, tình yêu mình lạnh nhạt!
Phần thứ hai của tiệc cÆ°á»›i Cana là khám phá ra kho tà ng đạo đức chÆ°a được sá» dụng, rượu sau ngon hÆ¡n rượu trÆ°á»›c: Má»™t tình yêu chân thá»±c, má»™t quả tim biết thắng mình, quên mình, trung thà nh và hiến dâng không đòi lui.†(ÄÆ°á»ng Hy Vá»ng, số 464)
Lạy Chúa Giêsu, xin NgÆ°á»i dạy chúng con biết sống cùng nhau, chia sẻ ngá»t bùi cay đắng, biết sống cho Ä‘i, phục vụ tha nhân, cÅ©ng nhÆ° biết sống vì Chúa, là m chứng nhân Tình Yêu. KÃnh xin NgÆ°á»i ban Äức Chúa Thánh Thần xuống cho chúng con, biết can đảm sống theo Lá»i Chúa.
Lạy Mẹ Maria, kÃnh xin Mẹ cầu bầu, chỉ dạy chúng con noi gÆ°Æ¡ng Mẹ, luôn sống bên Chúa, luôn vâng theo Thánh à Chúa, cùng luôn chấp nháºn Ä‘au thÆ°Æ¡ng vì Chúa. Amen. [Mục Lục]
28. Suy Niệm của Lm. Jos. Äăng
Con trẻ lá»›n lên, đầy khôn ngoan, Æ¡n nghÄ©a Thiên Chúa ở cùng NgÆ°á»i
Hôm nay chúng ta mừng kÃnh Thánh Gia Thất: Chúa Giêsu, Äức Bà và Thánh Giuse, má»™t gia đình gÆ°Æ¡ng mẫu cho má»i gia đình trên thế giá»›i. Bà i Tin Mừng cho chúng ta má»™t hình ảnh của Ä‘á»i sống gia đình, dù đó là gia đình Thánh. Các Ngà i đã chu toà n lá» luáºt Do Thái lúc đó: "Äủ ngà y thanh tẩy theo luáºt Môisen, cha mẹ Chúa Giêsu liá»n Ä‘em NgÆ°á»i lên Giêrusalem để hiến dâng cho Chúa... và cÅ©ng để dâng lá»… váºt cho Chúa". ChÃnh tại nÆ¡i đó Thánh Thần Chúa đã tá» cho ông Simêon và và Anna vá» Æ¡n Cứu Äá»™ của Thiên Chúa đối vá»›i dân NgÆ°á»i. CÅ©ng tại nÆ¡i đây, được Æ¡n linh ứng, ông già Simêon đã tiên báo vá» sá»± tham gia của Äức Maria trong cuá»™c khổ nạn của Chúa Giêsu sau nà y.
Nhìn và o xã há»™i ngà y nay, nhiá»u ná»n tảng gia đình lung lay, rối loạn và khủng hoảng. Äây chÃnh là lúc má»—i ngÆ°á»i tÃn hữu Kitô phải nhìn lại mình trong Æ¡n gá»i gia đình qua gÆ°Æ¡ng mẫu của gia đình Thánh Gia Thất mà củng cố gia đình trong đức tin và cuá»™c sống. Má»™t trong những Ä‘iá»u căn bản nÆ¡i hạnh phúc gia đình mà nhiá»u khi ngÆ°á»i ta quên lãng, tức má»—i thà nh viên gia đình biết trao tặng tình yêu thÆ°Æ¡ng và thá»i giá» cho nhau. Chúng ta thÆ°á»ng mong đợi ngÆ°á»i khác quan tâm đến những nhu cầu váºt chất và tinh thần của mình, nhÆ°ng chÃnh chúng ta lại Ãt khi nhá»› tá»›i hoặc để ý tá»›i nhu cầu của những ngÆ°á»i thân yêu của mình. Bởi vì tình yêu thÆ°Æ¡ng không phải là cho Ä‘i cái gì, mà chÃnh là cho Ä‘i bản thân mình. NhÆ°ng không thể nói được là chúng ta đã cho Ä‘i chÃnh mình hay táºn hiến nếu chúng ta còn là nô lệ "cái tôi" Ãch ká»· nÆ¡i chÃnh bản thân mình. Bao lâu chúng ta biết biến đổi bản thân mình để chấp nháºn má»™t cuá»™c sống yêu thÆ°Æ¡ng nÆ¡i tÆ°Æ¡ng quan vợ chồng, cha mẹ vá»›i con cái, chúng ta sẽ thể hiện má»™t sá»± táºn hiến của tình yêu thÆ°Æ¡ng.
Äức Thánh Cha Gioan Phaolô II hằng nhắc nhở chúng ta vá» sá»± thánh thiêng của gia đình khi ngà i gá»i gia đình là : "Ná»n tảng của Giáo Há»™i". Còn Äức Phaolô VI gá»i gia đình là : "Cung Thánh của Giáo Há»™i", là "trÆ°á»ng há»c đầu tiên của con cái, mà cha mẹ là thầy dạy". Tháºt váºy, gia đình là Giáo Há»™i đầu tiên, nÆ¡i tình yêu chung thủy của hai vợ chồng thể hiện nhÆ° dấu chỉ tình yêu chung thủy giữa Chúa Kitô và Giáo Há»™i: gia đình nÆ¡i trẻ em được Rá»a tá»™i qua đức tin của cha mẹ, ông bà . Gia đình còn là trÆ°á»ng há»c đầu tiên, nÆ¡i bà n ăn gia đình, các em được há»c hiểu ý nghÄ©a của Tiệc Thánh Thể trÆ°á»›c khi các em được RÆ°á»›c lá»… lần đầu; cÅ©ng nÆ¡i đó má»—i thà nh viên gia đình tha thứ cho nhau những lầm lá»—i, để cho con cái há»c hiểu hiệu quả nÆ¡i nhiệm tÃch Hòa giải. Gia đình còn là nÆ¡i đặc biệt sống lá»i Chúa Giêsu đã phán: "Äâu có hai ba ngÆ°á»i hợp nhau cầu nguyện nhân danh Thầy, Thầy ở giữa há»" (Mt 18,20)
NhÆ° váºy, trong cuá»™c sống hôn nhân và gia đình, khi má»—i ngÆ°á»i chúng ta biết thà nh tâm tìm kiếm Chúa và phụng sá»± Ngà i, chắc chắn má»—i gia đình sẽ thể hiện được Æ¡n gá»i sống Thánh giữa Ä‘á»i của mình, tìm được bình an hạnh phúc cho nhau ở trần gian và đạt được hạnh phúc vÄ©nh cá»u quê trá»i. Vì Thiên Chúa luôn là chìa khóa của hạnh phúc nÆ¡i cuá»™c sống gia đình.
Ước mong má»—i báºc cha mẹ luôn là tấm gÆ°Æ¡ng của tình yêu chân thà nh, tình yêu vô vị lợi, của hy sinh, chấp nháºn, tha thứ và quảng đại trong cuá»™c sống hôn nhân. Vì con cái chỉ có thể lá»›n lên, khôn ngoan, có Æ¡n nghÄ©a cùng Thiên Chúa nếu nhÆ° chúng cảm nháºn má»™t bầu khà thánh thiện đạo đức nÆ¡i cha mẹ, nhÆ° gÆ°Æ¡ng là nh của Äức Maria và Thánh Giuse khi xÆ°a.
Ước mong con cái ngà y nay biết nhìn gÆ°Æ¡ng Chúa Giêsu đã vâng lá»i khiêm hạ vá»›i Äức Mẹ và Thánh Giuse suốt 30 năm trÆ°á»ng dÆ°á»›i mái nhà Nazareth để trở nên má»™t tấm gÆ°Æ¡ng hiếu thảo cho má»i ngÆ°á»i con biết thá»±c thi lệnh truyá»n của Thiên Chúa: Vâng lá»i và yêu mến cha mẹ. Vì niá»m vui và hạnh phúc của cha mẹ cÅ©ng là nÆ¡i con cái mình.
Trong thánh lá»… hôm nay, chúng ta hãy cầu xin Chúa, nhóm lên trong má»—i phần tá» trong gia đình ngá»n lá»a tình yêu Chúa để má»—i ngÆ°á»i biết sống trá»n vẹn Æ¡n gá»i của mình, để gia đình chúng ta có hạnh phúc tháºt nhÆ° gia đình Nazareth xÆ°a. Amen [Mục Lục]
29. Bếp lá»a
Lá»… Giáng sinh là lá»… của ánh sáng. Äêm Noel, không những trong ngôi thánh Ä‘Æ°á»ng nà y, mà khắp nÆ¡i trên thế giá»›i, ánh sáng rá»±c rỡ hÆ¡n má»i ngà y. Không phải chỉ là ánh sáng váºt chất bên ngoà i, nhÆ°ng chÃnh là ánh sáng chân tháºt của Äấng Cứu thế bừng lên trong lòng thế giá»›i. Sá»± kiện lá»›n lao ấy đã bắt đầu má»™t cách khiêm tốn tại má»™t nÆ¡i được dùng để nhốt thú váºt, má»™t nÆ¡i tối tăm hôi thối và ẩm Æ°á»›t. Việc đầu tiên của thánh Giuse khi tá»›i đó, là nhóm lên má»™t bếp lá»a, cho ấm áp và sáng sủa để dá»n dẹp.
Trong triết há»c ngÆ°á»i ta thÃch định nghÄ©a ngôi nhà bằng bếp lá»a. Nếu chỉ có bốn bức vách và hai mái che mÆ°a nắng thì chÆ°a được gá»i là nhà , cần phải có má»™t bếp lá»a nữa má»›i thá»±c sá»± là chá»— ở của con ngÆ°á»i.
Bếp lá»a cần thiết không những để sưởi ấm mà còn để nuôi sống con ngÆ°á»i. Má»™t trong những Ä‘iểm là m cho con ngÆ°á»i khác hẳn con váºt là biết dùng lá»a. Khi bếp lá»a được nhóm lên nÆ¡i hang đá Bêlem, thì chá»— cÆ° ngụ của thú váºt đã trở nên má»™t tổ ấm, má»™t mái nhà cho má»™t gia đình nghèo khổ của thánh Giuse, Äức Mẹ và hà i nhi Giêsu, cÅ©ng nhÆ° đã trở nên má»™t hình ảnh tượng trÆ°ng cho thế giá»›i, cho nhân loại.
Thá»±c váºy, từ đầu Thiên Chúa đã dá»±ng nên vÅ© trụ và Ngà i đã Ä‘em tình thÆ°Æ¡ng của Ngà i đặt và o đó, và thế giá»›i nà y trở thà nh má»™t quê hÆ°Æ¡ng, má»™t tổ ấm của con ngÆ°á»i. Thế nhÆ°ng con ngÆ°á»i đã từ chối tình thÆ°Æ¡ng ấy, khi xua Ä‘uổi Thiên Chúa. Con ngÆ°á»i đã dáºp tắt bếp lá»a yêu thÆ°Æ¡ng mà Thiên Chúa đã nhóm lên trong lòng há». Từ đó, chá»— ở của hỠđã trở thà nh hoang vu, tình thÆ°Æ¡ng đã bị thay thế bằng háºn thù, sá»± tháºt đã bị thay thế bằng gian tham lừa đảo.
Tuy nhiên, Thiên Chúa vẫn không bá» mặc con ngÆ°á»i. Ngà i đã sai con Ngà i sinh ra trong cảnh tiêu Ä‘iá»u tăm tối, để nhóm lại bếp lá»a, biến đổi nÆ¡i hoang tà n trÆ°á»›c kia trở thà nh má»™t tổ ấm. Äức Kitô đã trở nên anh em của loà i ngÆ°á»i. Ngà i đã qui tụ tất cả lại trong gia đình con cái Thiên Chúa.
Vì váºy tiên tri Isaia đã xác quyết: Nhân loại bÆ°á»›c Ä‘i trong u tối đã nhìn thấy ánh sáng chan hòa. Anh sáng ấy, ngá»n lá»a ấy không phải là của má»™t que diêm, má»™t bó Ä‘uốc, nhÆ°ng là của mặt trá»i. Äức Kitô là mặt trá»i công chÃnh soi chiếu khắp chốn trần gian. Ngà i là tình thÆ°Æ¡ng của Thiên Chúa sưởi ấm loà i ngÆ°á»i.
Kể từ nay, thế giá»›i biến thà nh má»™t tổ ấm, má»™t gia đình của con cái Thiên Chúa, vì có bếp lá»a là chÃnh Chúa Giêsu ở giữa. Hôm nay, ánh sáng không phải chỉ bao trùm trên những ngÆ°á»i chăn chiên, mà còn bao trùm trên toà n thể Bêlem, toà n thể xứ Giuđêa và toà n thể địa cầu.
Thế nhÆ°ng Bêlem vẫn ngủ mê, Giuđêa vẫn đắm chìm trong quên lãng và nhân loại vẫn vùi sâu trong lầm lạc. Chỉ có những tấm lòng Ä‘Æ¡n sÆ¡ nhá» bé nhÆ° những ngÆ°á»i chăn chiên má»›i đón nháºn được ánh sáng ấy.
Äức Kitô đã biến thế giá»›i nà y trở thà nh má»™t tổ ấm, má»™t gia đình cho những ngÆ°á»i con cái Thiên Chúa, nhÆ°ng Ä‘iá»u ấy có ý nghÄ©a gì nếu chÃnh gia đình nhá» bé của chúng ta vẫn hoang tà n lạnh lẽo thiếu hẳn hÆ¡i ấm yêu thÆ°Æ¡ng, chỉ còn là má»™t chá»— cho cãi cá», xÃch mÃch và đay nghiến.
Bởi đó, hãy nhóm lại bếp lá»a yêu thÆ°Æ¡ng cho gia đình chúng ta. Äây không phải là má»™t chuyện quá khó, bởi vì lá»… Giáng sinh nhắc cho chúng ta nhá»› rằng: Anh sáng mặt trá»i đã trà n ngáºp, chỉ cần mở rá»™ng cá»a cho ánh sáng ấy trà n và o. Hãy đón Chúa Giêsu và o nhà để Ngà i qui tụ má»i ngÆ°á»i thà nh con cái Thiên Chúa.
Hãy để tình yêu Ngà i trà n ngáºp hầu gia đình chúng ta thá»±c sá»± là má»™t mái ấm đầy trà n hạnh phúc của những ngÆ°á»i con Thiên Chúa. [Mục Lục]
30. Dung mạo
Hoà ng đế của má»™t vÆ°Æ¡ng quốc hùng cÆ°á»ng và thịnh vượng, má»™t ngà y kia đã triệu táºp các nghệ nhân từ khắp các nÆ°á»›c đến dá»± má»™t cuá»™c tranh tà i. Cuá»™c thi mô tả dung mạo hoà ng đế.
Các nghệ nhân An Äá»™ đến vá»›i đầy đủ dụng cụ và các loại đá hoa cÆ°Æ¡ng quà hiếm. Các nghệ nhân Acmêni mang theo má»™t loại đất sét đặc biệt. Các nghệ nhân Ai Cáºp mang đủ loại đồ nghá» và khối cẩm thạch hảo hạng. Sau cùng, ngÆ°á»i ta hết sức ngạc nhiên vì phái Ä‘oà n nghệ nhân Hy Lạp chỉ mang đến vá»n vẹn má»™t gói thuốc đánh bóng. Má»—i phái Ä‘oà n thi thố tà i năng của mình trong má»™t phòng riêng. Khi thá»i gian ấn định đã hết, hoà ng đế đến từng gian phòng để thưởng thức các tác phẩm. Vua hết lá»i khen ngợi bức chân dung của mình do các há»a sÄ© An Äá»™ vẽ. Ông cà ng thán phục hÆ¡n khi nhìn ngắm các pho tượng của chÃnh ông mà các ngÆ°á»i Ai Cáºp và Acmêni Ä‘iêu khắc. Sau cùng, đến phòng trÆ°ng bà y của ngÆ°á»i Hy Lạp, hoà ng đế không nhìn thấy gì cả, duy chỉ có bức tÆ°á»ng của căn phòng được đánh bóng đến Ä‘á»™ khi nhìn và o ông thấy chân dung mình hiện ra từng nét. DÄ© nhiên, giải nhất thuá»™c vá» các nghệ nhân Hy Lạp. Bởi vì hỠđã hiểu rằng chỉ có hoà ng đế má»›i há»a được dung mạo của chÃnh mình.
Muốn há»a lại dung mạo Äức Kitô, chúng ta cần phải đánh bóng lòng mình cho sạch má»i vết nhÆ¡, má»i tì ố của tâm hồn. Má»™t khi đã nên sáng bóng nhÆ° gÆ°Æ¡ng, chúng ta sẽ tiếp nháºn được khuôn mặt rạng ngá»i của Chúa.
Khi Äức Maria và thánh Giuse dâng Chúa Hà i nhi trong Ä‘á»n thánh, có biết bao tÆ° tế và luáºt sÄ© thông thái, giá»i giang, am tÆ°á»ng Kinh Thánh, và hiểu rõ các lá»i tiên tri loan báo vá» Äấng Cứu thế, nhÆ°ng hỠđã không nháºn ra Chúa. Duy chỉ có ông Simêon, và bà Anna đã nháºn ra được dung mạo của NgÆ°á»i. Simêon và Anna đã dâng hiến trá»n vẹn con ngÆ°á»i và cuá»™c Ä‘á»i, đã mà i bóng Ä‘á»i mình bằng đạo hạnh và khiêm tốn, đã tôn thá» Chúa trong tin yêu và phó thác. Vì thế, dung mạo của Äấng Cứu thế đã tá» hiện sáng ngá»i trÆ°á»›c mặt các ngà i. Simêon và Anna đã đón nháºn Äấng Cứu thế nhÆ° những ngÆ°á»i nghèo hèn bé nhá». Các ngà i đã được bồng ẵm Chúa, được thay mặt cho cả nhân loại nói lá»i đầu tiên tôn vinh Chúa đến cứu Ä‘á»™ con ngÆ°á»i.
Lá»… Thánh Gia má»i gá»i chúng ta nhìn và o các gia đình. Truyá»n thống gia đình ngà y cà ng sút giảm. Ly thân, ly dị, trẻ em lang thang, thanh niên nổi loạn, phá thai, mại dâm, ma túy ngà y cà ng gia tăng. Gia đình là ná»n tảng của xã há»™i. Nếu không có những gia đình là nh mạnh thì không thể có má»™t xã há»™i tốt đẹp. Cuá»™c sống của gia đình phải tá»a hÆ°Æ¡ng thÆ¡m của thiên Ä‘Ã ng.
HÆ¡n bao giá» hết, các gia đình chúng ta phải nhìn lên Thánh Gia thất: má»™t gia đình lý tưởng, đạo đức, yêu thÆ°Æ¡ng và chăm lo cho nhau. Thánh Luca đã ghi lại hình ảnh rất đẹp của Thánh Gia nhÆ° sau: “Äức Giêsu Ä‘i xuống cùng vá»›i cha mẹ, trở vá» Nagiarét và hằng vâng phục các ngà i. Riêng Mẹ NgÆ°á»i hằng ghi nhá»› tất cả những Ä‘iá»u ấy trong lòng. Còn Äức Giêsu ngà y cà ng khôn lá»›n, và được Thiên Chúa cÅ©ng nhÆ° má»i ngÆ°á»i thÆ°Æ¡ng mếnâ€.
Xã há»™i chúng ta không thiếu các mẫu gÆ°Æ¡ng đạo hạnh: Louis Pasteur, nhà bác há»c thá»i danh, đã tâm sá»± khi đặt tấm bia ká»· niệm tại gia đình ông: “KÃnh thÆ°a cha mẹ thân yêu của con đã khuất bóng, các ngà i đã khiêm tốn sống trong nếp nhà bé nhá» nà y. Con mắc nợ công Æ¡n cha mẹ vá» hết má»i Ä‘iá»u…â€.
Federic Ozanam, nhà hoạt Ä‘á»™ng xã há»™i nổi tiếng của Giáo Há»™i Pháp cÅ©ng tâm sá»±: “Những lá»i khuyên nhủ dịu dà ng của mẹ tôi, gÆ°Æ¡ng đạo đức, lòng nhiệt thà nh hâm nóng linh hồn nguá»™i lạnh của tôi, khuyến khÃch nâng đỡ tăng sức mạnh cho tôi. ChÃnh nhá» giáo huấn của ngÆ°á»i mà tôi có đức tinâ€.Có lẽ thế giá»›i biết nhiá»u đến thủ tÆ°á»›ng Thái Lan, nhÆ°ng Ãt ai biết được cáºu Chuam Leekpai còn là má»™t ngÆ°á»i con già u cảm xúc, hiếu thảo, và luôn nghÄ© đến báºc sinh thà nh. Ông nói vá»›i mẹ: “GiỠđây, con đã là má»™t chÃnh trị gia và con không còn thá»i gian vá» thăm mẹ thÆ°á»ng xuyên nữa. Äiá»u nà y là m con cứ áy náy mãi. Tuổi mẹ cà ng cao thì ná»—i lo của con cà ng nhiá»u. Do đó con cố gắng tìm má»i cÆ¡ há»™i vá» thăm mẹâ€.
Äức Pio XI trong thông Ä‘iệp vá» Giáo dục Kitô giáo có viết: “Ná»n giáo dục hữu hiệu nhất và bá»n bỉ nhất là ná»n giáo dục được nháºn lãnh từ má»™t gia đình Kitô giáo có qui củ và khuôn phép. Những gÆ°Æ¡ng là nh của cha mẹ và của những ngÆ°á»i trong gia đình cà ng chiếu tá»a và bá»n bỉ, thì kết quả của giáo dục cà ng lá»›n laoâ€. [Mục Lục]
31. Gia đình gương mẫu
(Suy niệm của Lm. Carôlô Hồ Bặc Xái)
I. Dẫn và o Thánh lễ
Con Thiên Chúa đã sinh ra là m ngÆ°á»i và sống trong má»™t gia đình. Gia đình của Ngà i gồm có Thánh Giuse, Äức Mẹ Maria và Ngà i. Má»™t gia đình rất thánh thiện, gÆ°Æ¡ng mẫu. Hôm nay dâng lá»… mừng kÃnh Thánh Gia, chúng ta hãy há»c nÆ¡i các Ngà i những đức tÃnh cần có trong cuá»™c sống gia đình, và chúng ta xin các Ngà i ban Æ¡n cho gia đình chúng ta.
II. Gợi ý sám hối
Chúng ta hãy ăn năn sám hối vì những thiếu sót của chúng ta đối vá»›i những ngÆ°á»i trong gia đình mình.
Chúng ta hãy ăn năn sám hối vì chưa dà nh chỗ xứng đáng cho Chúa trong gia đình mình.
Chúng ta hãy ăn năn sám hối vì những gương xấu mà gia đình mình đã gây ra cho những gia đình chung quanh.
III. Lá»i Chúa
1. Bà i Ä‘á»c I: Hc 3, 3-7. 14-17a
Huấn ca là má»™t táºp sách luáºn bà n vá» cách sống khôn ngoan trong nhiá»u lãnh vá»±c. Trong Ä‘oạn nà y, tác giả, Ben Sira, Ä‘Æ°a những lá»i khuyên vá» cách sống trong gia đình. Äiá»u quan trá»ng nhất là con cái phải thảo kÃnh cha mẹ. Tác giả kể ra những Ãch lợi của việc nà y:
Việc thảo kÃnh cha mẹ sẽ Ä‘á»n bù được tá»™i lá»—i
NgÆ°á»i thảo kÃnh cha mẹ đến khi có con cái thì được con cái mình thảo kÃnh.
NgÆ°á»i thảo kÃnh cha mẹ khi cầu nguyện sẽ được Chúa nháºm lá»i.
Phải thảo kÃnh cha mẹ nhất là khi các ngà i già yếu.
2. Äáp ca: Tv 127
Tv nà y được hát lúc hà nh hÆ°Æ¡ng lên Äá»n thá» Giêrusalem. NgÆ°á»i tÃn hữu hà nh hÆ°Æ¡ng tin chắc rằng ai sống công chÃnh thì sẽ được Thiên Chúa ban phúc. Các Æ¡n phúc Chúa ban trÆ°á»›c hết là những Æ¡n cho cuá»™c sống gia đình: việc là m ăn có kết quả, vợ con mạnh khoẻ, sống lâu v.v.
3. Tin Mừng: Lc 2, 22-40
TÆ°á»ng thuáºt việc Thánh gia lên Äá»n thá» Giêrusalem để dâng con cho Thiên Chúa. Trong dịp nà y, cụ ông Simêon và cụ bà Anna nói những lá»i tiên tri vá» tÆ°Æ¡ng lai của Äức Giêsu.
Má»™t số Ä‘iá»u đáng lÆ°u ý:
Thánh gia là má»™t gia đình nghèo (lá»… váºt của ngÆ°á»i nghèo), nhÆ°ng giữ luáºt đạo rất chÃn chắn (luáºt thanh tẩy ngÆ°á»i mẹ sau khi sinh con, luáºt cắt bì cho con, luáºt dâng con đầu lòng cho Thiên Chúa).
Các phần tá» của Thánh gia rất hiệp nhất vá»›i nhau: tất cả Ä‘á»u cùng nhau lên Äá»n thá» mặc dù luáºt không buá»™c nhÆ° thế (chẳng hạn luáºt tẩy uế cho ngÆ°á»i mẹ chỉ buá»™c ngÆ°á»i mẹ lên Ä‘á»n thá» thôi).
Khi đó cha mẹ Äức Giêsu chÆ°a hiểu hết mầu nhiệm con mình. Bởi váºy, khi nghe Simêon nói, hai ông bà "kinh ngạc".
4. Bà i Ä‘á»c II: Cl 3, 12-21
Thánh Phaolô giảng vá» "nếp sống má»›i" của những ngÆ°á»i đã cùng chết và cùng sống lại vá»›i Äức Giêsu. Nếp sống nà y gồm:
Những đức tÃnh nhân bản: "Từ bi, nhân háºu, khiêm cung, ôn hòa, nhẫn nại, chịu Ä‘á»±ng lẫn nhau và tha thứ cho nhau".
Ná»n tảng và nguồn gốc của những đức tÃnh trên là chÃnh Thiên Chúa: "NhÆ° Chúa đã tha thứ cho anh em, anh em cÅ©ng hãy tha thứ cho nhau. Trên hết má»i sá»±, anh em hãy có đức yêu thÆ°Æ¡ng".
Bà quyết để sống được nhÆ° trên là luôn suy gẫm Lá»i Chúa.
Và dịp tốt thÆ°á»ng có để thá»±c hà nh các đức tÃnh ấy chÃnh là trong gia đình.
IV. Gợi ý giảng
* 1. Gia đình Nadarét và gia đình chúng ta
Gia đình Nadarét vừa giống nhưng cũng vừa khác phần lớn gia đình chúng ta:
NhÆ° phần lá»›n gia đình chúng ta, gia đình Nadarét nghèo. Trong Tin Mừng ta tìm thấy hai dấu chỉ tình trạng nghèo của các ngà i: Khi đến Bêlem, Thánh Gia không đủ tiá»n để thuê má»™t chá»— trá» trong hà ng quán nên phải ở tạm trong hang súc váºt; khi Ä‘em con đầu lòng dâng trong Ä‘á»n thá» cùng vá»›i lá»… váºt theo luáºt định, Thánh Gia chỉ dâng má»™t đôi chim câu, là thứ lá»… váºt của ngÆ°á»i nghèo.
NhÆ° phần lá»›n gia đình chúng ta, gia đình Nadarét phải sinh nhai bằng chÃnh sức lao Ä‘á»™ng của mình. Có lẽ các ngà i không có vốn để đầu tÆ°, buôn bán. Thánh Giuse và Äức Giêsu kiếm tiá»n sinh sống bằng nghá» thợ má»™c.
NhÆ° phần lá»›n gia đình chúng ta, vì nghèo và vì theo nghá» lao Ä‘á»™ng, nên gia đình Nadarét không được ngÆ°á»i ta coi trá»ng cho lắm. Mãi sau nà y khi Äức Giêsu đã thôi là m ăn để Ä‘i rao giảng, thế mà nhiá»u ngÆ°á»i vẫn nhắc vá»›i giá»ng mỉa mai "Ông ta là con bác thợ má»™c".
NhÆ°ng gia đình Nadarét khác hầu hết gia đình chúng ta ở nhiá»u Ä‘iểm: má»™t là dù nghèo nhÆ°ng không gian tham trá»™m cắp; hai là dù nghèo nhÆ°ng không lục đục vá»›i nhau; ba là dù nghèo nhÆ°ng vẫn thu xếp công việc được để chu toà n má»i bổn pháºn trong đạo.
Những nét giống giữa gia đình Nadarét và gia đình chúng ta khiến chúng ta cảm thấy gần gÅ©i vá»›i Thánh gia, và nhá»› đó chúng ta biết mình có thể há»c vá»›i các ngà i ở những Ä‘iểm khác biệt vá»›i chúng ta.
* 2. Tương lai của đứa con gia đình
Trong ngà y lá»… đặt tên cho Gioan Tẩy giả, bà con lối xóm đã đặt câu há»i "Äứa trẻ nà y rồi ra sẽ thế nà o?" (Lc 1, 66). Äây là câu há»i của má»i ngÆ°á»i là m cha mẹ. Cà ng thÆ°Æ¡ng con bao nhiêu, câu há»i đó cà ng là mối băn khoăn cho cha mẹ bấy nhiêu, bởi vì cha mẹ thÆ°Æ¡ng con chỉ muốn cho con mình có má»™t tÆ°Æ¡ng lai tốt đẹp, nhÆ°ng tÆ°Æ¡ng lai ấy lại không do cha mẹ hoà n toà n lo liệu cho con được.
Cha mẹ Äức Giêsu cÅ©ng thế. Bởi váºy, sau khi nghe cụ Simêon nói vá» tÆ°Æ¡ng lai của trẻ Giêsu bằng những lá»i rất khó hiểu, Tin Mừng viết, "Cha mẹ Ngà i Ä‘á»u kinh ngạc".
NhÆ°ng tÆ°Æ¡ng lai của đứa con không hoà n toà n không có phần của cha mẹ. Äiá»u nà y rất rõ trong trÆ°á»ng hợp Äức Giêsu:
NgÆ°á»i ta vẫn nói Ngà i là "con bác thợ má»™c" (Mc 6, 3).
Äức Giêsu có thói quen cầu nguyện và sống vá»›i Chúa Cha. Thói quen nà y hẳn là Ngà i đã há»c được từ gia đình. Tin Mừng tuy nói rất Ãt vá» thá»i thÆ¡ ấu của Ngà i, nhÆ°ng cÅ©ng đủ cho ta thấy Thánh gia rất quan tâm chu toà n những bổn pháºn tôn giáo.
* 3. Dung mạo Chúa cứu thế
Hoà ng đế của má»™t vÆ°Æ¡ng quốc hùng cÆ°á»ng và thịnh vượng, má»™t ngà y kia đã triệu táºp các nghệ nhân từ khắp các nÆ°á»›c đến dá»± má»™t cuá»™c tranh tà i. Cuá»™c thi mô tả dung mạo hoà ng đế.
Các nghệ nhân Ấn Äá»™ đến vá»›i đầy đủ dụng cụ và các loại đá hoa cÆ°Æ¡ng quà hiếm. Các nghệ nhân Acmêni mang theo má»™t loại đất sét đặc biệt. Các nghệ nhân Ai cáºp mang đủ loại đồ nghá» và khối cẩm thạch hảo hạng.
Sau cùng, ngÆ°á»i ta hết sức ngạc nhiên vì phái Ä‘oà n nghệ nhân Hy Lạp chỉ mang đến vá»n vẹn má»™t gói thuốc đánh bóng.
Má»—i phái Ä‘oà n thi thố tà i năng của mình trong má»™t phòng riêng. Khi thá»i gian ấn định đã hết, hoà ng đế đến từng gian phòng để thưởng thức các tác phẩm. Vua hết lá»i khen ngợi bức chân dung của mình do các há»a sÄ© Ấn Äá»™ vẽ. Ông cà ng thán phục hÆ¡n khi nhìn ngắm các pho tượng của chÃnh ông mà các ngÆ°á»i Ai Cáºp và Acmêni Ä‘iêu khắc.
Sau cùng, đến phòng trÆ°ng bà y của ngÆ°á»i Hy Lạp, hoà ng đế không nhìn thấy gì cả, duy chỉ có bức tÆ°á»ng của căn phòng được đánh bóng đến Ä‘á»™ khi nhìn và o ông thấy chân dung mình hiện ra từng nét.
DÄ© nhiên, giải nhất thuá»™c vá» các nghệ nhân Hy Lạp. Bởi vì hỠđã hiểu rằng chỉ có hoà ng đế má»›i há»a được dung mạo của chÃnh mình.
*
Muốn há»a lại dung mạo Äức Kitô, chúng ta cần phải đánh bóng lòng mình cho sạch má»i vết nhÆ¡, má»i tì ố của tâm hồn. Má»™t khi đã nên sáng bóng nhÆ° gÆ°Æ¡ng, chúng ta sẽ tiếp nháºn khuôn mặt rạng ngá»i của Chúa.
Khi Äức Maria và Thánh Giuse dâng Chúa Hà i Nhi trong Ä‘á»n thánh, có biết bao tÆ° tế và luáºt sÄ© thông thái, giá»i giang, am tÆ°á»ng Kinh Thánh, nhÆ°ng hỠđã không nháºn ra Chúa. Duy chỉ có ông Simêon, và bà Anna đã nháºn ra được dung mạo của NgÆ°á»i.
Simêon và Anna đã dâng hiến trá»n vẹn con ngÆ°á»i và cuá»™c Ä‘á»i, đã mà i bóng Ä‘á»i mình bằng đạo hạnh và khiêm tốn, đã tôn thá» Chúa trong tin yêu và phó thác. Vì thế, dung mạo của Äấng Cứu Thế đã tá» hiện sáng ngá»i trÆ°á»›c mặt các ngà i.
Simêon và Anna đã đón nháºn Äấng Cứu Thế nhÆ° những ngÆ°á»i nghèo hèn bé nhá». Các ngà i đã được bồng ẵm Chúa, được thay mặt cho cả nhân loại nói lá»i đầu tiên tôn vinh Chúa đến cứu Ä‘á»™ con ngÆ°á»i.
Lá»… Thánh Gia má»i gá»i chúng ta nhìn và o các gia đình. Truyá»n thống gia đình ngà y cà ng sút giảm. Ly thân, ly dị, trẻ em lang thang, thanh niên nổi loạn, phá thai, mại dâm, ma tuý ngà y cà ng gia tăng. Gia đình là ná»n tảng của xã há»™i. Nếu không có những gia đình là nh mạnh thì không thể có má»™t xã há»™i tốt đẹp. Cuá»™c sống của gia đình phải tá»a hÆ°Æ¡ng thÆ¡m của thiên Ä‘Æ°á»ng.
HÆ¡n bao giá» hết, các gia đình chúng ta phải nhìn lên Thánh gia thất: má»™t gia đình lý tưởng, đạo đức, yêu thÆ°Æ¡ng và chăm lo cho nhau. Thánh Luca đã ghi lại hình ảnh rất đẹp của Thánh Gia nhÆ° sau: "Äức Giêsu Ä‘i xuống cùng vá»›i cha mẹ, trở vá» Nadaret và hằng vâng phục các ngà i. Riêng mẹ NgÆ°á»i hằng ghi nhá»› tất cả những Ä‘iá»u ấy trong lòng. Còn Äức Giêsu ngà y cà ng khôn lá»›n, và được Thiên Chúa cÅ©ng nhÆ° má»i ngÆ°á»i thÆ°Æ¡ng mến" (Lc. 2, 51-52).
Xã há»™i chúng ta không thiếu các mẫu gÆ°Æ¡ng đạo hạnh: Louis Pasteur, nhà bác há»c thá»i danh, đã tâm sá»± khi đặt tấm bia ká»· niệm tại gia đình ông: "KÃnh thÆ°a cha mẹ thân yêu của con đã khuất bóng, các ngà i đã khiêm tốn sống trong nếp nhà bé nhá» nà y. Con mắc nợ công Æ¡n cha mẹ vá» hết má»i Ä‘iá»u..."
Federic Ozanam, nhà hoạt Ä‘á»™ng xã há»™i nổi tiếng của Giáo há»™i Pháp cÅ©ng tâm sá»±: "Những lá»i khuyên nhủ dịu dà ng của mẹ tôi, gÆ°Æ¡ng đạo đức, lòng nhiệt thà nh hâm nóng linh hồn nguá»™i lạnh của tôi, khuyến khÃch nâng đỡ sức mạnh cho tôi. ChÃnh nhá» giáo huấn của ngÆ°á»i mà tôi có đức tin".
Có lẽ thế giá»›i biết nhiá»u đến Thủ tÆ°á»›ng Thái Lan, nhÆ°ng Ãt ai biết được cáºu Chuam Leekpai còn là má»™t ngÆ°á»i con già u cảm xúc, hiếu thảo, và luôn nghÄ© đến báºc sinh thà nh. Ông nói vá»›i mẹ: "GiỠđây, con đã là má»™t chÃnh trị gia và con không còn thá»i gian vá» thăm mẹ thÆ°á»ng xuyên nữa. Äiá»u nà y là m con cứ áy náy mãi. Tuổi mẹ cà ng cao thì ná»—i lo của con cà ng nhiá»u. Do đó con cố gắng tìm má»i cÆ¡ há»™i vá» thăm mẹ".
Äức Piô XI trong thông Ä‘iệp vá» Giáo dục Kitô giáo có viết: "Ná»n giáo dục hữu hiệu nhất và bá»n bỉ nhất là ná»n giáo dục được nháºn lãnh từ má»™t gia đình Kitô giáo có qui củ và khuôn phép. Những gÆ°Æ¡ng là nh của cha mẹ và của những ngÆ°á»i trong gia đình cà ng chiếu tá»a và bá»n bỉ, thì kết quả của giáo dục cà ng lá»›n lao".
*
Lạy Äức Giêsu, xin dạy chúng con biết theo gÆ°Æ¡ng Chúa, luôn sống trung hiếu vá»›i Cha trên trá»i, thảo kÃnh vá»›i ông bà cha mẹ, và sống hết tình vá»›i anh chị em chung quanh.
Xin cho chúng con luôn biết đánh bóng Ä‘á»i mình, bằng tấm lòng khiêm tốn và đạo hạnh, bằng việc tôn thá» Chúa trong tin yêu và phó thác, để dung mạo của Chúa ngà y cà ng tá» hiện sáng ngá»i trong cuá»™c Ä‘á»i chúng con. Amen. (Thiên Phúc, "NhÆ° Thầy đã yêu")
* 4. Con cái
Con cái các bạn không phải là con cái của các bạn
Chúng đến qua các bạn chứ không phải từ các bạn.
Mặc dù chúng ở với các bạn nhưng chúng không thuộc vỠcác bạn.
Các bạn có thể cho chúng tình thương nhưng không thể cho chúng ý tưởng, bởi vì chúng có những ý tưởng riêng của chúng.
Các bạn có thể lo nơi ăn chốn ở cho thân xác chúng chứ không thể cho linh hồn chúng, vì linh hồn chúng ở một nơi thuộc tương lai mà các bạn không thể đến thăm, ngay cả trong giấc mơ.
Các bạn có thể cố gắng để giống như chúng, nhưng đừng cố bắt chúng giống như các bạn.
Bởi vì cuá»™c sống không Ä‘i giáºt lùi và cÅ©ng không ngừng mãi ở ngà y hôm qua.
Các bạn là những chiếc cung, và những mÅ©i tên từ đó phóng Ä‘i chÃnh là con cái của các bạn. (Kahil Gibran)
* 5. Äạo hiếu
Bà i trÃch sách Huấn Ca (bà i Ä‘á»c I, được chỉ định Ä‘á»c trong năm A, nhÆ°ng cÅ©ng có thể Ä‘á»c trong năm B và C) có câu: "Ai thá» cha thì bù đắp lá»—i lầm, ai kÃnh mẹ thì tÃch trữ kho báu"
Những từ mà Thánh Kinh dùng rất quen thuá»™c vá»›i ngÆ°á»i Việt Nam. Thà dụ nhÆ° câu ca dao: "Má»™t lòng thá» mẹ, kÃnh cha, cho tròn chữ hiếu má»›i là đạo con".
"Thá»" và "kÃnh" chÃnh là những việc là m trong tôn giáo. Hiếu thảo vá»›i cha mẹ chÃnh là Äạo.
Câu Huấn ca và câu ca dao trên giúp ta ý thức rằng hiếu thảo vá»›i cha mẹ không chỉ là má»™t tình cảm, cÅ©ng không phải chỉ là má»™t lẽ công bình, mà là má»™t Äạo. Mà lá»—i đạo tức là phạm tá»™i chứ không chỉ là má»™t sá»± thiếu sót.
V. Lá»i nguyện cho má»i ngÆ°á»i
Chủ tế: Anh chị em thân mến, Äức Giêsu đã là m cho Thánh gia trở nên Ä‘á»n thánh của sá»± sống, của tình thÆ°Æ¡ng, và của niá»m vâng phục ý Chúa. Hôm nay mừng lá»… Thánh Gia, chúng ta đặc biệt hÆ°á»›ng vá» các gia đình và dâng lá»i cầu nguyện:
1. Chúng ta hãy cầu xin Chúa cho má»i ngÆ°á»i trong Há»™i thánh là gia đình của Chúa / luôn cố gắng sống hiệp thông vá»›i nhau / để là m chứng cho tình yêu Chúa cho thế giá»›i.
2. Chúng ta hãy cầu xin Chúa cho các báºc là m cha mẹ và các nhà giáo dục / biết hÆ°á»›ng dẫn và cá»™ng tác vá»›i các con em mình / để xây dá»±ng gia đình thà nh má»™t tổ ấm đầy tình yêu thÆ°Æ¡ng.
3. Chúng ta hãy cầu xin Chúa cho những ngÆ°á»i không gia đình / hoặc sống trong gia đình Ä‘ang bị khủng hoảng xáo trá»™n / được Æ¡n can đảm để nhẫn nhục chịu Ä‘á»±ng / và tÃch cá»±c góp phần hà n gắn lại những gì đã tan vỡ.
4. Chúng ta hãy cầu xin Chúa cho những ngÆ°á»i là m cha mẹ cÅ©ng nhÆ° là m con cái trong xứ đạo chúng ta / luôn ý thức trách nhiệm của mình đối vá»›i hạnh phúc gia đình / để biết cởi mở, đối thoại, thông cảm và cô#ng tác vá»›i nhau theo thánh ý Chúa.
Chủ tế: Lạy Chúa, xin chấp nháºn những lá»i cầu chúng con dâng lên Chúa nhân dịp lá»… Thánh Gia, để nhá» Æ¡n Chúa giúp, má»—i ngÆ°á»i trong gia đình Ä‘á»u cá»™ng tác là m cho gia đình trở nên Äá»n Thánh của sá»± sống của tình thÆ°Æ¡ng, và niá»m vâng phục ý Chúa. Chúng con cầu xin nhá» Äức Kitô.
VI. Trong Thánh lễ
- TrÆ°á»›c kinh Lạy Cha: Ngoà i gia đình tá»± nhiên, ngÆ°á»i kitô hữu chúng ta còn có được má»™t gia đình siêu nhiên trong đó Thiên Chúa là Cha, má»i ngÆ°á»i là anh em vá»›i nhau, và Äức Giêsu là anh cả. Trong tình nghÄ©a gia đình ấy, chúng ta hãy dâng lên Thiên Chúa lá»i kinh Lạy Cha.
- TrÆ°á»›c lúc RÆ°á»›c lá»…: Thánh lá»… là má»™t bữa ăn gia đình. Chúa là gia trưởng, các tÃn hữu là con cái ngồi quanh bà n ăn. Phúc cho những ai được má»i và o bà n ăn gia đình ấy.
VII. Giải tán
Sau khi được khuyến khÃch bởi tấm gÆ°Æ¡ng gia đình Nadarét, giỠđây anh chị em trở vá» sống vá»›i gia đình mình và các gia đình hà ng xóm. Anh chị em hãy sống theo gÆ°Æ¡ng thánh gia. Chúc anh chị em bình an. [Mục Lục]
32. Gia Äình vui sống theo Luáºt Chúa
(Suy niệm của Lm. Nhất Tiến)
Trong Phụng vụ Lá»i Chúa lá»… kÃnh Thánh Gia hôm nay, chúng ta được nghe lại Ä‘oạn Tin mừng (Lc 2:22-40) kể lại việc Äức Mẹ Maria và Thánh Cả Giuse dâng Chúa Giêsu Hà i Nhi và o Äá»n Thá» Giêrusalem. Äặc biệt, ngay từ câu đầu tiên (22), trình thuáºt đã cho chúng ta thấy cả ba thà nh viên của Gia Äình Thánh lần đầu tiên cùng Ä‘i lên Giêrusalem vá»›i mục Ä‘Ãch rõ rà ng là để “chu toà n lá» luáºtâ€.
TrÆ°á»›c hết, chúng ta thấy chỉ trong má»™t câu chuyện, từ ngữ theo “luáºt - law - loi†đã được Thánh ký Luca nhắc đến 5 lần (22,23,24,27,39). NhÆ° váºy, Thánh Gia lên Thà nh Thánh Giêrusalem là để tá» lòng trung tÃn vá»›i Luáºt Môse; nói cho đúng hÆ¡n, để thi hà nh Luáºt Chúa (24) qua Môse truyá»n cho dân Israel, bao gồm quy định ngÆ°á»i mẹ phải được thanh tẩy sau khi sinh con và ngÆ°á»i con trai đầu lòng thì phải được sá»›m hiến thánh cho Thiên Chúa (cf. Lev.12:8; Nkm.10:36-37). Thế là , bởi hà nh vi theo Lá» Luáºt, Chúa Giêsu đã được cha mẹ dâng hiến và chuá»™c lại bằng lá»… váºt hạng nhà nghèo, để nên đồng hoá vá»›i anh em nhân loại của mình má»i Ä‘Ã ng - ngoại trừ tá»™i lá»—i (Dt.4:15). NhÆ°ng cÅ©ng là để qua hà nh vi khiêm tốn vâng phục Lá» Luáºt nà y, Chúa Giêsu vừa trình diện trÆ°á»›c Thánh Nhan Chúa Cha nhÆ° má»™t ngÆ°á»i Con Rất Yêu Dấu, lại vừa công khai xuất hiện trÆ°á»›c Cá»™ng Äoà n Do Thái đại diện cho cả nhân loại, trong thân pháºn giá»›i hạn của má»™t Hà i Nhi yếu Ä‘uối, sinh ra và sống dÆ°á»›i chế Ä‘á»™ lá» luáºt (cf. Gal 4:4). Nói cách khác, Äức Kitô, Con Thiên Chúa đến để bà y tá» Mạc Khải Cứu Äá»™ cao vá»i của Thiên Chúa ngay trong phạm vi không gian và thá»i gian, trong sá»± lệ thuá»™c và o những quy định dà nh cho con ngÆ°á»i.
NhÆ° thế, Thánh Gia, từ ban đầu và trong tất cả, đã thá»±c sá»± tá»± tình sống trong sá»± vâng phục Lá» luáºt, nhÆ° má»™t bảo đảm cho cả gia đình được sống trong Ãnh nhìn quan phòng yêu thÆ°Æ¡ng của Chúa Cha nhân từ. Con Thiên Chúa đến cứu Ä‘á»™ nhân loại đã tháºt sá»± hoà nhịp và o cuá»™c sống thá»±c tại nhân sinh; vá»›i hoà n cảnh, môi trÆ°á»ng, giá»›i hạn, quy định, luáºt lệ… cho trá»n nghÄ©a kiếp pháºn con ngÆ°á»i. Nói khác Ä‘i, cả nhà gồm cha - mẹ - con đã vui lòng sống trong tinh thần lụy phục và phó dâng, trong thái Ä‘á»™ nghiêm cẩn và khiêm hạ, trong trạng thái đón đợi Thánh à Thiên Chúa và chấp nháºn cảnh vá»±c trần gian vá»›i những quy luáºt cần thiết và chÃnh đáng. CÅ©ng váºy, tâm tình ngoan thảo và thái Ä‘á»™ vâng phục của chúng ta đối vá»›i Thiên Chúa giữa thá»±c tại gia đình, trong cá»™ng Ä‘oà n và ngoà i xã há»™i không phải chỉ là để tuân thủ luáºt pháp rà ng buá»™c con ngÆ°á»i cho được sống bình an, hạnh phúc mà thôi; nhÆ°ng còn là để không ngừng được thăng hoa và vui tÆ°Æ¡i hÆ¡n nữa trong vị thế tá»± do của con cái Thiên Chúa.
Thứ đến, nhÆ° trên đã nói, không những ông bố Giuse và bà mẹ Maria ẵm con trẻ Giêsu lên Äá»n Thá» Giêrusalem để thánh hiến cho Äức Chúa, mà còn để công khai giá»›i thiệu Äấng Cứu Thế vá»›i cá»™ng Ä‘oà n nhân loại. Cụ Simêon, mặc dầu không phải là tÆ° tế, nhÆ°ng vá»›i tÆ° cách là má»™t tiên tri cao niên và nhá» Thánh Thần thúc đẩy, đã vui mừng và công khai xác nháºn Ãnh Sáng Thiên TÃnh của Äấng Cứu Äá»™ muôn dân giữa trung tâm Äá»n Thá» tôn nghiêm, bằng bà i ca “Nunc dimit is†(29-32) bất hủ của cụ. Và rồi, cùng vá»›i bà Anna, cụ Simêon đã chúc phúc cho hai ông bà và tuyên xÆ°ng Vinh Quang Thiên Chúa đã đến giữa nhân trần.
NhÆ° váºy, má»™t khi ý thức cùng Ä‘Æ°a nhau đến vá»›i Chúa qua Giáo Há»™i và sống chan hoà vá»›i má»i ngÆ°á»i chung quanh, các gia đình Kitô hữu sẽ tìm ra nhiá»u cÆ¡ há»™i thÃch hợp và điá»u kiện thuáºn lợi để cùng nhau ca tụng, ngợi khen Chúa vì cuá»™c sống chung tÆ°Æ¡i đẹp Chúa thÆ°Æ¡ng ban trong báºc sống gia đình, đồng thá»i hy vá»ng được nháºn lãnh muôn phúc là nh từ Thiên Chúa, nÆ¡i cá»™ng Ä‘oà n Giáo Há»™i và qua các thánh nhân, ngÆ°á»i là nh khi ở giữa khung cảnh thánh thiện của những nÆ¡i dà nh riêng cho việc thá» phượng NgÆ°á»i. Ở bất cứ nÆ¡i đâu và trong hoà n cảnh nà o, các gia đình thân yêu của chúng ta cÅ©ng có thể cùng nhau đồng hà nh trá»n vẹn trong Ä‘á»i sống thiêng liêng và đạo đức. HÆ¡n bao giá» hết, trong thá»i đại ngà y nay, việc cầu nguyện cho nhau trong tình thân, quan tâm đến nhau trong cuá»™c sống chung, nhất là cùng thúc đẩy nhau sống Lá»i Chúa ngay trong môi trÆ°á»ng gia đình, cá»™ng Ä‘oà n và xứ đạo là tuyệt đối cần thiết! Cách riêng, gia đình vẫn là môi trÆ°á»ng giáo dục tuyệt hảo đầu tiên, trong đó ông bà , cha mẹ, anh chị có cÆ¡ há»™i tốt để là m gÆ°Æ¡ng và dáºy dá»— con cái, cháu em của mình sống trong sá»± hiện diện tháºt sá»± của Chúa và cảm nháºn sá»± đồng hà nh sống Ä‘á»™ng của NgÆ°á»i giữa cuá»™c sống chung gia đình và trong cuá»™c Ä‘á»i cá nhân má»—i ngÆ°á»i; từ đó Ä‘Æ°a dẫn những ngÆ°á»i thân yêu của mình đến lãnh nháºn phúc lá»™c an vui từ nÆ¡i Thiên Chúa ăm ắp tình thÆ°Æ¡ng.
Tôi chợt nhá»› đến má»™t hình ảnh đẹp: Trên má»™t chuyến tà u Ä‘iện metro ở thủ đô Manila - Philippines, tôi ngồi đối diện vá»›i má»™t bà mẹ trẻ đẹp, quần áo hợp thá»i, Ä‘ang ôm chặt đứa con trai nhá» xinh xắn trong lòng. Tay phải của chị không ngừng mân mê trà ng chuá»—i Mân Côi Ä‘Æ¡n sÆ¡. Äặc biệt, má»—i khi tà u Ä‘iện chạy ngang qua má»™t nhà nguyện hay nhà thá», chị Ä‘á»u nhắc con trai nhá» của mình hÆ°á»›ng ánh nhìn vá» những nÆ¡i đó và cúi đầu chà o Chúa. Má»™t lúc sau, tôi thấy chị không cần phải nhắc nữa, nhÆ°ng đứa bé cứ nhìn chăm chú ra ngoà i cá»a sổ và tá»± Ä‘á»™ng cúi đầu xuống má»—i khi thấy má»™t ngôi nhà thá», nhà nguyện hay Ä‘Æ¡n giản chỉ là má»™t cây thánh giá trên nóc má»™t toà nhà . Má»™t hình ảnh đẹp khác, nhÆ° má»™t bà i há»c sống đạo Ä‘Æ¡n sÆ¡ mà sâu sắc từ má»™t bà mẹ dáng nhá» nhắn ở má»™t giáo xứ vùng quê Cái Sắn, miá»n tây Việt Nam mà tôi đã từng đến giúp mục vụ Ãt tuần. Sau má»—i thánh lá»… chiá»u, bà mẹ nhà quê ấy bồng đứa con trai nhá» trên tay, nhanh chân Ä‘i vá» phÃa Ä‘Ã i Äức Mẹ, theo sau bà là đứa con gái khoảng 3 tuổi bám chặt lấy tà áo bà ba giản dị của mẹ. Äến trÆ°á»›c Ä‘Ã i Äức Mẹ, bà cầu nguyện má»™t chút, rồi cả ba mẹ con cúi mình chà o kÃnh Äức Mẹ tháºt sâu rồi má»›i ra vá». Äôi khi, bà phải lấy má»™t tay nhấn đầu đứa con trai bé bá»ng mà bà đang bế, để nó cúi hẳn đầu xuống mà cùng bà chà o kÃnh Äức Mẹ.
Tháºt là hai hình ảnh tuyệt đẹp của cùng má»™t cung cách bà y tá» Niá»m Tin truyá»n thống và bình dân giữa cuá»™c sống Ä‘á»i thÆ°á»ng. Trong khuôn viên nhà thá» miá»n quê hay trên hà nh trình xe Ä‘iện thà nh phố, cả hai bà mẹ Ä‘á»u thá»±c hà nh việc Giáo Dục Äức Tin cho con cái mình tháºt Ä‘Æ¡n thà nh nhÆ°ng đầy hiệu quả. Giáo Dục Äức Tin ngay từ trong gia đình là rất cần thiết, đặc biệt trong thá»i đại hôm nay không Ãt ngÆ°á»i còn rất trẻ nhÆ°ng đã sá»›m thất vá»ng não ná» sau những cÆ¡n mê đắm khoái lạc giả tạo và thần tượng vô bổ chóng qua. Thá»±c váºy, đối vá»›i các gia đình Kitô hữu, vắng bóng Thiên Chúa đồng nghÄ©a vá»›i bá» tắc cuá»™c Ä‘á»i. Cầu mong các báºc phụ huynh của các gia đình Kitô Giáo thá»±c sá»± nháºn thức trách nhiệm đối vá»›i các con em mình, biết can đảm nêu gÆ°Æ¡ng sáng đạo đức và tÃch cá»±c giáo dục ngÆ°á»i trẻ ân cần “giữ đạo†cách xác tÃn và “sống đạo†cách trưởng thà nh; bằng cách không ngừng thúc đẩy và dẫn Ä‘Æ°a chúng tìm đến Thiên Chúa là Cá»™i nguồn Tình yêu và Ân sủng, Bình an và Hạnh phúc Ä‘Ãch thá»±c trÆ°á»ng cá»u.
“Lạy Thánh Gia Nazareth, xin là m cho các gia đình chúng con trở nên NÆ¡i hiệp thông và Nhà tạm của cầu nguyện, trở thà nh TrÆ°á»ng há»c Ä‘Ãch thá»±c của Phúc Âm và Giáo Há»™i bé nhá» tại gia…†(trÃch Lá»i kinh Äức thánh cha Phanxicô soạn trong dịp chuẩn bị Thượng há»™i đồng Giám mục vá» Gia đình, 10.2014). [Mục Lục]
33. Giáo há»™i nhá»
Hôm nay Giáo Há»™i muốn chúng ta chiêm ngưỡng Thánh Gia: Chúa Giêsu, Äức Maria và thánh Giuse, má»™t gia đình kiểu mẫu cho má»i gia đình. Váºy theo gÆ°Æ¡ng Thánh Gia, má»—i gia đình Công giáo phải thế nà o?
Tình yêu không phải là má»™t xa xỉ phẩm, nó là má»™t thứ tối cần để nâng đỡ và xây dá»±ng cuá»™c sống. Tình yêu là m nên hạnh phúc. Vì thế, Ä‘i tìm và đón nháºn tình yêu không phải là việc không quan trá»ng. NhÆ°ng trÆ°á»›c khi Ä‘i tìm tình yêu ở nÆ¡i khác, hãy tìm và hun đúc tình yêu nÆ¡i chÃnh gia đình mình.
Tình yêu gia đình là tình yêu tá»± nhiên nhất, sá»›m sủa nhất và là nh mạnh nhất. Gia đình phải là má»™t tổ ấm tình yêu, để rồi lại trở thà nh ná»n tảng cho má»i thứ tình yêu khác. Tuy nhiên, tình yêu nà o mà lại chẳng có hy sinh. Tình yêu thiếu hy sinh là tình yêu dá»m. Hy sinh thiếu tình yêu là hy sinh thừa. Tình yêu trong tổ ấm gia đình không phải là má»™t luáºt trừ, cho dù gia đình gồm toà n những ngÆ°á»i rất thánh, cÅ©ng khó tránh khá»i những chuyện là m buồn lòng nhau. Vì thế, Ä‘iá»u quan trá»ng không phải là tránh được hết má»i chuyện không vui, nhÆ°ng là biết lợi dụng tất cả những vui buồn để dắt nhau vá» cõi phúc. Nếu biết hiểu nhÆ° thế, nhất là nếu biết thá»±c hiện nhÆ° thế, thì gia đình sẽ vừa là tổ ấm tình yêu, vừa là nÆ¡i đặt ná»n cho má»i tình thÆ°Æ¡ng, và cÅ©ng là lò luyện hy sinh.
Má»—i gia đình là má»™t Giáo Há»™i, má»™t Giáo Há»™i rút gá»n. Äã là má»™t Giáo Há»™i rút gá»n thì má»—i gia đình phải láºp lại hình ảnh Chúa Ba Ngôi: Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần. Ba Ngôi hiệp nhất, yêu dấu và chia sẻ má»i sá»± vá»›i nhau thế nà o, thì má»—i gia đình cÅ©ng phải Ä‘oà n kết trong tình yêu thÆ°Æ¡ng lẫn nhau giữa vợ chồng, cha mẹ và con cái nhÆ° váºy. Má»—i ngÆ°á»i không còn Ãch ká»·, tìm lợi riêng cho mình, nhÆ°ng quên mình để là m sao cho những ngÆ°á»i khác trong gia đình được nâng đỡ, được hạnh phúc vui tÆ°Æ¡i trong bầu khà yêu thÆ°Æ¡ng đó.
Nếu má»i ngÆ°á»i trong gia đình biết sống nhÆ° thế thì gia đình tháºt là má»™t Giáo Há»™i nhá», sống trong tình thÆ°Æ¡ng, và dâng lên Thiên Chúa những của lá»… thiêng liêng là những hoạt Ä‘á»™ng hằng ngà y của gia đình. NhÆ° thế, dù chúng ta ở đâu, gần nhà thá» hay xa nhà thá», gia đình chúng ta vẫn là má»™t Ä‘á»n thá» tốt đẹp quà báu.
Má»™t gia đình sống theo những Ä‘iá»u trên đây sẽ là má»™t trÆ°á»ng rất tốt để dạy đức tin cho con cái. Có nhiá»u ngÆ°á»i trong gia đình chỉ lo là m ăn và nuôi dưỡng phần tá»± nhiên cho con cái. Äiá»u đó tốt thôi, nhÆ°ng nếu xao lãng không quan tâm má»™t chút nà o đến việc dạy dá»— đức tin cho con cái thì là má»™t thiếu sót lá»›n. Äà ng khác, có nhiá»u gia đình cÅ©ng quan tâm đến việc ấy nhÆ°ng lại á»· và o ngÆ°á»i khác nhÆ° các cha, các tu sÄ©, các giáo lý viên, các há»™i Ä‘oà n. NhÆ° váºy cÅ©ng không được. Äã đến lúc những ngÆ°á»i là m cha mẹ phải ý thức: công việc đó trÆ°á»›c tiên là công việc của mình và chÃnh mình phải chịu trách nhiệm vỠđức tin của con cái trÆ°á»›c mặt Thiên Chúa sau nà y, nhÆ° trong Hiến Chế vá» Giáo Há»™i, Công Äồng Vaticanô II đã nói: “Những ngÆ°á»i đầu tiên phải lấy lá»i nói và gÆ°Æ¡ng sáng mà dạy dá»— đức tin cho con cái chÃnh là cha mẹâ€.
Thá»±c váºy, gia đình là trÆ°á»ng dạy đức tin cho con cái tốt nhất, vì không phải chỉ dạy má»™t tuần má»™t hai giá» mà dạy hằng ngà y, luôn luôn. Ước chi các báºc cha mẹ Ä‘á»u bắt chÆ°á»›c thánh Giuse và Äức Mẹ nhÆ° Tin Mừng nói: “Các ngà i luôn vâng giữ lá»i Chúa và siêng năng dá»± các lá»… nghi nhÆ° luáºt dạyâ€. Nếu các ngÆ°á»i là m cha mẹ có lòng tin vững chắc, biết truyá»n lại cho con cái niá»m tin của mình, bằng lá»i dạy dá»—, bằng gÆ°Æ¡ng sáng trong cách ăn ở hằng ngà y, thì con cái chắc chắn sẽ theo Ä‘Æ°á»ng lối ấy. Ước chi má»—i gia đình Công giáo Ä‘á»u hiểu và sống nhÆ° váºy. [Mục Lục]
34. Vai trò của gia đình
Nếu chúng ta trồng cây nÆ¡i đất trống, thì cây đó sẽ rất dá»… bị lay Ä‘á»™ng, vì Ä‘Ã nh phải phó mặc cho cÆ¡n gió thổi. Nếu còn sống sót, nó sẽ bị cong queo, trÆ¡ trụi, có thể trở thà nh má»™t mẫu váºt nghèo nà n. Nếu muốn trồng má»™t cây để nó được phát triển vá»›i đầy đủ tiá»m năng của nó, thì bạn phải trồng nó ở má»™t nÆ¡i mà nó có thể được che chở nhiá»u hÆ¡n. Bạn đừng trồng cây đó ở riêng má»™t chá»—, mà phải trồng nó cùng vá»›i má»™t số cây khác.
Äiá»u quan trá»ng sống còn là cần phải có má»™t khoảng cách thÃch hợp giữa các cây. Chúng phải gần nhau đủ, để có khả năng cung cấp chá»— trú ẩn và bảo vệ cho nhau. Tuy nhiên, chúng không được quá gần gÅ©i nhau, đến ná»—i có thể hiếp đáp nhau. Chúng phải được trồng xa nhau vừa đủ, đảm bảo sao cho má»—i cây Ä‘á»u có má»™t khoảng cách thÃch hợp, để phát triển vá»›i đầy đủ tiá»m năng của nó.
Trồng cây má»™t mình má»™t chá»— là không tốt. CÅ©ng váºy, nếu chúng ta ở má»™t mình thì cÅ©ng không tốt. Vì tÃnh cách toà n diện, và vì sức khá»e tinh thần của mình, chúng ta cần rà ng buá»™c tình yêu và tình bạn vá»›i ngÆ°á»i khác. Thiên Chúa không dá»±ng nên chúng ta để ở má»™t mình, nhÆ°ng là để sống cá»™ng đồng. Bản thân con ngÆ°á»i chúng ta không đủ để đáp ứng cho chÃnh mình. Chúng ta cần có ngÆ°á»i khác nữa, để trở nên những gì Thiên Chúa chỠđợi nÆ¡i chúng ta.
Äây cÅ©ng là trÆ°á»ng hợp được ứng dụng cho các gia đình. Cây cối được trồng trong cái hố nhá» là hình ảnh tốt vá» gia đình. Trong má»™t gia đình lý tưởng, phải có sá»± gần gÅ©i, đồng thá»i cÅ©ng phải có má»™t khoảng cách nhất định. Cần có sá»± gần gÅ©i để các phần tá» có thể giúp đỡ nhau. Cần có khoảng cách để đảm bảo rằng há» không xâm phạm và o sá»± riêng tÆ° của má»—i ngÆ°á»i. Má»—i phần tá» cần có má»™t giá»›i hạn, má»™t sá»± thân máºt và ấm cúng mà má»—i ngÆ°á»i cần có. Tuy nhiên, cÅ©ng cần phải có má»™t khoảng không gian, để má»—i ngÆ°á»i phát triển đúng tiá»m năng của mình. Äây là má»™t thách đố lá»›n: Äó là phải là m thế nà o để đạt được sá»± gần gÅ©i, mà không xâm phạm hoặc thống trị nhau.
Trong gia đình, chúng ta há»c há»i để hình thà nh những mối tÆ°Æ¡ng quan vá»›i những ngÆ°á»i khác, má»™t Ä‘iá»u gì đó là quan trá»ng sống Ä‘á»™ng đối vá»›i chúng ta. Khi không có khả năng quan hệ, đó là sá»± cản trở và buồn phiá»n lá»›n. Nếu không có quan hệ gần gÅ©i, chúng ta Ä‘Ã nh phải phó mặc cho cÆ¡n gió lạnh của ná»—i buồn phiá»n và cô Ä‘Æ¡n.
Trong cá»™ng đồng nhá» bé của gia đình, chúng ta há»c há»i để liên Ä‘á»›i vá»›i ngÆ°á»i khác. Ở đây, chúng ta tạo ra má»™t căn phòng cho ngÆ°á»i khác trong Ä‘á»i sống của chúng ta. Ở đây, chúng ta há»c há»i cách thức chia sẻ và sống có trách nhiệm vá»›i ngÆ°á»i khác.
Trong xã há»™i, gia đình bị đặt dÆ°á»›i nhiá»u sức ép. NhÆ°ng không phải vì thế mà chúng ta không coi trá»ng giá trị của gia đình. Äó là vì chúng ta không được chuẩn bị các nguyên tắc để giữ được bầu khà êm thấm trong gia đình. Gia đình được xây dá»±ng dá»±a trên những cam kết của lá»i hứa, sá»± trung thà nh và tá»± hiến. Bằng cách sống trong cá»™ng đồng nhá» bé của tình yêu vá»›i Äức Mẹ, thánh Giuse ở Nagiarét, Äức Giêsu có thể lá»›n lên trong sá»± khôn ngoan và nhân đức, trong lòng yêu mến của Thiên Chúa và loà i ngÆ°á»i.
Trong cá»™ng đồng nhá» bé của gia đình, chúng ta có má»™t nÆ¡i chốn, chúng ta có những rà ng buá»™c, chúng ta có má»™t căn tÃnh, chúng ta có gốc rá»…. Mặc dù gia đình nà o cÅ©ng Ä‘á»u có khó khăn, nhÆ°ng đây không hẳn là điá»u xấu. Khó khăn có thể là má»™t ân huệ. Những cây nà o bị trồng trong đất xấu, thì cần phải có má»™t bá»™ rá»… vững chắc. Vì váºy, cần phải co sá»± Ä‘oà n kết vá»›i nhau hÆ¡n, để chống trả lại vá»›i những bão táp không thể tránh khá»i của cuá»™c Ä‘á»i.
35. Cha mẹ và con cái
Bà i Ä‘á»c 1 tÆ°á»ng thuáºt vá» giá»›i răn thứ bốn “Hãy thảo kÃnh cha mẹâ€. Tháºt đáng tiếc, ngÆ°á»i ta lại hay nhìn và o giá»›i răn nà y theo nghÄ©a hẹp. Có ba yếu tố chÃnh trong giá»›i răn nà y:
TrÆ°á»›c hết, bổn pháºn đầu tiên của cha mẹ là phải yêu thÆ°Æ¡ng và săn sóc con cái. Chúng ta nháºn thấy tấm gÆ°Æ¡ng tốt đẹp nhất vá» phÆ°Æ¡ng diện nà y trong bà i Tin Mừng hôm nay. Trong Tin Mừng, chúng ta nháºn thấy những Ä‘iá»u mà Äức Mẹ và thánh Giuse đã là m để bảo vệ sá»± an toà n cho con trẻ Giêsu. Ngay khi các ngà i biết rằng Ä‘á»i sống con trẻ bị nguy hiểm, các ngà i đã ra Ä‘i sống tha phÆ°Æ¡ng. Và khi cÆ¡n hiểm nguy qua Ä‘i, các ngà i lại quay trở vá» quê hÆ°Æ¡ng của mình, và đã định cÆ° ở Nagiarét. Trong nhà của mình tại Nagiarét, các ngà i đã tạo ra được má»™t môi trÆ°á»ng mà trong đó, theo Tin Mừng thuáºt lại, Äức Giêsu có thể lá»›n lên trong sá»± khôn ngoan, có tầm cỡ, và trong lòng yêu mến đối vá»›i Thiên Chúa và má»i ngÆ°á»i.
Thứ đến, con cái bắt buá»™c phải vâng lá»i cha mẹ. Ở Nagiarét, Äức Giêsu là nhân váºt chÃnh đối vá»›i Äức Mẹ và thánh Giuse. Äức Mẹ là ngÆ°á»i phụ nữ của lòng tin, ngà i đã yêu mến Thiên Chúa hết linh hồn, hết trà khôn. Còn thánh Giuse đã được Tin Mừng mô tả là má»™t ngÆ°á»i công chÃnh, nghÄ©a là má»™t ngÆ°á»i luôn sống và là m việc theo luáºt của Thiên Chúa. Các ngà i đã nuôi dưỡng, dạy dá»— và uốn nắn con trẻ Giêsu nên ngÆ°á»i.
Tại Nagiarét, Äức Giêsu có thể âm thầm lá»›n lên trong sá»± che chở của cha mẹ NgÆ°á»i. 30 năm đầu Ä‘á»i của Äức Giêsu rất quan trá»ng đối vá»›i NgÆ°á»i. Trong suốt 30 năm ấy, NgÆ°á»i đã lá»›n lên, trưởng thà nh và đã chÃn mùi. Trong suốt những yếu tố ảnh hưởng trên chúng ta, gia đình là yếu tố gây ảnh hưởng nhiá»u nhất. Những ảnh hưởng của gia đình tồn tại nÆ¡i chúng ta suốt Ä‘á»i.
Thứ ba, những ngÆ°á»i con đã trưởng thà nh bắt buá»™c phải đảm bảo cho cha mẹ khi vá» già , có thể được sống thoải mái, xứng đáng vá»›i nhân phẩm. Äây là trá»ng tâm của bà i Ä‘á»c 1.
Äiá»u nà y liên quan đặc biệt đến thá»i đại chúng ta, khi những ngÆ°á»i lá»›n tuổi có khuynh hÆ°á»›ng hay bị đẩy ra ngoà i lá» xã há»™i. Vá»›i sức mạnh của mình, chúng ta dá»… dà ng quên rằng há» là những ngÆ°á»i yếu Ä‘uối, và có lẽ hÆ¡i bị lão suy rồi. Có má»™t câu tục ngữ “Má»™t mẹ có thể nuôi được 10 con, nhÆ°ng 10 con không thể nuôi được má»™t mẹâ€. DÆ°á»›i nhan Thiên Chúa, chúng ta mắc nợ cha mẹ chúng ta đủ thứ. Tác giả sách Giảng Viên đã quả quyết rằng lòng táºn tụy của con cái đối vá»›i cha mẹ đặc biệt là m hà i lòng Thiên Chúa, NgÆ°á»i đón nháºn tấm lòng đó nhÆ° là má»™t hà nh Ä‘á»™ng chuá»™c lại lá»—i lầm.
Gia đình Thánh Gia là mẫu má»±c. Khi Äức Giêsu sắp trút hÆ¡i thở cuối cùng trên thánh giá. NgÆ°á»i đã nghÄ© đến Mẹ NgÆ°á»i, và đã trao phó Mẹ NgÆ°á»i cho môn đệ Gioan chăm sóc. (Theo truyá»n thống, lúc đó thánh Giuse qua Ä‘á»i rồi).
Ngoà i ra, việc quan tâm chăm sóc ngÆ°á»i thân trong há» hà ng cÅ©ng không phải là điá»u dá»…. Khi hoà n cảnh bắt buá»™c chúng ta phải nuôi dưỡng những ngÆ°á»i đó, thì quả tháºt là khó khăn. Nhất là đối vá»›i những ngÆ°á»i vốn có tÃnh hay yêu sách. Mặc dù thế, khi chúng ta cÆ° xá» vá»›i há» bằng lòng từ tâm, là chúng ta đã là m má»™t công việc thánh thiện nhất. CÅ©ng nhÆ° khi nhân danh Thiên Chúa, chúng ta cho ngÆ°á»i anh em má»™t ly nÆ°á»›c, đó là chúng ta đã phục vụ chÃnh Thiên Chúa váºy.
36. Gia đình tôn thỠThiên Chúa
Má»™t bà mẹ trẻ ngồi ôm cáºu con trai 4 tuổi trong lòng, bà nói vá»›i con là nó sắp có em bé. Bà mẹ giải thÃch cho con mình rằng nó có thể giúp săn sóc cho em bằng cách cầm chai sữa, Ä‘i lấy tã cho em khi cần, và đẩy xe cho em... Sau khi nghe mẹ nói má»™t hÆ¡i, chú bé tuá»™t xuống khá»i lòng mẹ, đứng nhìn và o mẹ và nói má»™t cách nghiêm nghị:
- Váºy là bao nhiêu việc con phải là m hết, còn mommy không phải là m gì sao?
Gia đình là cá»™ng Ä‘oà n tình yêu trong đó má»—i phần tá» Ä‘á»u có vai trò phải chu toà n, đóng góp. Vợ chồng phải biết kÃnh trá»ng yêu thÆ°Æ¡ng nhau. Cha mẹ có trách nhiệm dưỡng nuôi và dạy dá»— con cái nên ngÆ°á»i tốt, giúp Ãch cho xã há»™i. Con cái phải vâng lá»i, thảo kÃnh cha mẹ. Äó là tráºt tá»± Thiên Chúa đã xếp đặt để má»—i ngÆ°á»i được sinh ra và lá»›n lên trong má»™t bầu khà trà n đầy tình thÆ°Æ¡ng. Tuy nhiên tráºt tá»± đó đã bị con ngÆ°á»i ngà y nay là m hÆ° hại nặng ná» vì cuá»™c sống buông thả theo tÃnh dục. Con cái sinh ra không có gia đình yêu thÆ°Æ¡ng bao bá»c, để rồi lá»›n lên trong sá»± há» hững, hất hủi, Ä‘Æ°a đến kết quả mang tâm trạng nổi loạn, bất cần Ä‘á»i, háºn thù, giết hại ngÆ°á»i khác.
Gia đình là viên gạch xây dá»±ng xã há»™i. Khi viên gạch bị hÆ° há»ng, mục nát thì xã há»™i cÅ©ng bị xụp đổ, Ä‘iêu tà n. Muốn gây dá»±ng lại xã há»™i, ngÆ°á»i ta phải gầy dá»±ng lại gia đình. Muốn tái láºp gia đình, con ngÆ°á»i phải đặt Thiên Chúa và o địa vị tối cao nÆ¡i gia đình. Äó là bà i há»c con ngÆ°á»i ngà y nay cần há»c nÆ¡i Thánh Gia.
Bà i Phúc Âm hôm nay diá»…n tả má»™t hình ảnh đẹp của gia đình: Thánh Giuse và Äức Mẹ bế Chúa Giêsu hà i nhi và o Äá»n thỠđể dâng của lá»…, phụng thá» Thiên Chúa. Tại Äá»n Thá», Äức Maria đã được mạc khải rằng tÆ°Æ¡ng lai và sứ mạng của Mẹ gắn liá»n vá»›i Chúa Kitô trong những khổ Ä‘au Ä‘em lại Æ¡n cứu chuá»™c cho nhân loại. Thánh gia đã đến thá» phượng Thiên Chúa nhÆ° má»™t gia đình. Từ đó Thiên Chúa đã mạc khải cho má»—i ngÆ°á»i nháºn ra vai trò của mình nÆ¡i gia đình và trong xã há»™i. Muốn cho gia đình được Ä‘á»i sống êm ấm, hạnh phúc, chúng ta phải đặt tinh thần thá» phượng Thiên Chúa lên trên hết. Tinh thần đó thể hiện qua việc tham dá»± thánh lá»… Chúa Nháºt. Gia đình cùng Ä‘i dá»± lá»…, cùng ngồi vá»›i nhau. Cha mẹ dùng dịp nà y để giáo dục cho con cái vỠý nghÄ©a việc dá»± lá»…, ý nghÄ©a các bà i Ä‘á»c, lá»i linh mục giảng. Äứa trẻ nà o cÅ©ng có và i cảm nghÄ© nà o đó má»—i khi dá»± lá»…, vá» nhà thá», vá» ca Ä‘oà n, vá» linh mục, vá» những nghi thức phụng vụ... Dò há»i các em vá» những cảm nghÄ© đó để hiểu biết tâm tÆ° các em, lợi dụng cÆ¡ há»™i đó để dạy cho các em biết tham dá»± thánh lá»… cách có ý nghÄ©a hÆ¡n. Ngoà i ra gia đình nên có giá» Ä‘á»c kinh tối má»—i ngà y sao cho thÃch hợp vá»›i tuổi trẻ: má»™t và i chục kinh Mân Côi, má»™t Ä‘oạn Kinh Thánh vá»›i và i lá»i suy niệm, má»™t lá»i nguyện tá»± phát dâng lên Chúa... Äiá»u đó Ä‘em lại nhiá»u lợi Ãch cho ngÆ°á»i trẻ hÆ¡n những trà ng kinh vô cùng, không Amen.
37. Gia đình cầu nguyện – Lm Mark Link, SJ
Cách đây Ãt lâu, tạp chà Reader’s Digest có đăng má»™t bà i báo tá»±a đỠ“thăm dò gia đìnhâ€. Bà i nà y gồm 12 câu há»i dà nh cho các báºc cha mẹ. Má»™t trong những câu há»i đó nhÆ° sau: “Hôm lá»… Giáng Sinh, trong bữa ăn tối có má»i khách, bạn có cảm thấy thoải mái, dá»… dà ng khi bạn yêu cầu bất cứ má»™t đứa con nà o của bạn Ä‘á»c kinh không?â€. Câu há»i nà y khiến ta phải lÆ°u ý tá»›i má»™t trong những vấn Ä‘á» chÃnh yếu phải quan tâm của má»i gia đình đó là đá»i sống cầu nguyện trong gia đình.
Äá»i sống cầu nguyện trong gia đình phải được thá»±c hiện dÆ°á»›i ba hình thức khác nhau:
TrÆ°á»›c hết là hình thức cầu nguyện riêng tÆ°, cá nhân. Má»—i ngÆ°á»i trong gia đình cầu nguyện riêng vá»›i Thiên Chúa. Chẳng hạn ngÆ°á»i cha cầu nguyện trên Ä‘Æ°á»ng Ä‘i tá»›i sở là m việc. NgÆ°á»i mẹ cầu nguyện khi chăm sóc đứa con sÆ¡ sinh bị Ä‘au. Các con trong nhà cầu nguyện trÆ°á»›c khi Ä‘i ngủ. Có nhiá»u cách cầu nguyện riêng má»™t mình.Có thể cầu nguyện bằng cách Ä‘á»c kinh đã là m sẵn, chẳng hạn nhÆ° kinh Lạy Cha, vừa Ä‘á»c vừa suy gẫm những lá»i ta Ä‘á»c. CÅ©ng có thể cầu nguyện bằng Thánh Kinh bằng cách Ä‘á»c má»™t Ä‘oạn ngắn rồi suy gẫm những tÆ° tưởng trong đó. Chúng ta cÅ©ng có thể cầu nguyện bằng chÃnh những lá»i lẽ của mình, tá»± do nói vá»›i Thiên Chúa những tâm tình từ trái tim mình.
Chúa Giêsu thÆ°á»ng cầu nguyện má»™t mình. Chẳng hạn Ngà i cầu nguyện khi để Gioan tẩy Gỉa rá»a tá»™i cho mình tại dòng sông GioÄ‘an. Ngà i cầu nguyện khi thi hà nh tác vụ rao giảng Tin Mừng của Ngà i. Ngà i hay cầu nguyện ở trong các khu vÆ°á»n.
Má»™t trong những món qùa qúi báu nhất mà cha mẹ có thể ban tặng cho con cái là là m cho chúng biết yêu thÃch và thÆ°á»ng thức những giây phút cầu nguyện má»™t mình. Không có cách nà o thá»±c hiện Ä‘iá»u đó tốt hÆ¡n là dùng chÃnh những gÆ°Æ¡ng sáng của mình.
Dorothy Day là má»™t phụ nữ được báo New York Times gá»i là “ngÆ°á»i có nhiá»u ảnh hưởng nhất trong lịch sá» công giáo Hoa kỳâ€, bà nói rằng má»™t trong những hấp lá»±c đầu tiên lôi kéo bà đến vá»›i đạo công giáo là khi còn nhá» bà được nhìn thấy má»™t ngÆ°á»i công giáo đứng tuổi Ä‘ang cầu nguyện. Bà viết: “hôm đó và o khoảng 10 giá» sáng, tôi đến nhà Kathryn để thăm và để rủ cô ấy Ä‘i chÆ¡i. Lúc đó không có ai ngoà i hà nh lang hay trong nhà bếp cả…Tôi bÆ°á»›c đại và o nhà thì thấy bà Barrett Ä‘ang qùi Ä‘á»c kinh ở phòng ngoà i. Bà quay lại bảo tôi rằng Kathryn và bá»n trẻ đã Ä‘i ra cá»a hà ng mua đồ, rồi bà lại tiếp tục cầu nguyện. Thế là tôi cảm thấy có má»™t niá»m yêu thÆ°Æ¡ng ấm áp nẩy sinh trong tâm hồn tôi đối vá»›i bà Barrettâ€. Äó là má»™t cảnh tượng tháºt đẹp, và tôi chắc chắn rằng nhiá»u ngÆ°á»i trong chúng ta cÅ©ng có thể kể những thà dụ tÆ°Æ¡ng tá»± vá» những ngÆ°á»i công giáo đã lá»›n tuổi Ä‘ang cầu nguyện nhÆ° thế.
Hình thức thứ hai của việc cầu nguyện trong gia đình là cầu nguyện chung: má»i ngÆ°á»i trong gia đình cầu nguyện chung vá»›i nhau. Chẳng hạn cầu nguyện lúc má»i ngÆ°á»i tá» tá»±u chung quanh bà n ăn để dùng bữa hay lúc chuẩn bị Ä‘i ngủ, hay và o những lúc thuáºn tiện khác. Äức Giêsu thÆ°á»ng cầu nguyện chung vá»›i gia đình Ngà i. NgÆ°á»i Do Thái đặt rất nặng việc cầu nguyện chung trong gia đình, đặc biệt và o các bữa cÆ¡m gia đình. NgÆ°á»i Do Thái có má»™t câu tục ngữ cổ nói rằng ai ăn mà không tạ Æ¡n Thiên Chúa thì đó là ngÆ°á»i ăn cắp của Thiên Chúa. Äức Giêsu thÆ°á»ng cầu nguyện trong các bữa ăn. Chẳng hạn NgÆ°á»i cầu nguyện khi cho đám dân chúng Ä‘ang đói được ăn no trên sÆ°á»n đồi (Lc.9,16). Ngà i cầu nguyện trong bữa tiệc ly (Lc.22, 19). Ngà i cầu nguyện khi ăn chung vá»›i hai môn đệ là ng Emmau (Lc 24,30).
Má»™t lần nữa, ta có thể nói rằng má»™t trong những món qùa qúi báu nhất mà cha mẹ có thể ban tặng cho con cái là là m cho chúng biết yêu thÃch và thưởng thức việc cầu nguyện chung cho gia đình. Trong tiểu sá» của tÆ°á»›ng Douglas Mac Arthur, Couttney Whitney có trÆ°ng dẫn má»™t câu nói của ông: “Tôi là má»™t quân nhân chuyên nghiệp, tôi hãnh diện vá» Ä‘iá»u ấy. NhÆ°ng tôi còn hãnh diện hÆ¡n, hãnh diện hÆ¡n rất nhiá»u vì được là m má»™t ngÆ°á»i cha…và niá»m hy vá»ng của tôi là : Khi tôi đã vá» bên kia thế giá»›i, thì con tôi vẫn nhá»› đến tôi không phải vá»›i những hình ảnh ở tráºn chiến mà là những hình ảnh ở nhà tôi, khi tôi cùng Ä‘á»c vá»›i nó bà i kinh thÆ°á»ng Ä‘á»c hà ng ngà y: “Lạy Cha chúng con ở trên trá»i…â€
Cuối cùng là hình thức cầu nguyện vá»›i cá»™ng Ä‘oà n, trong đó gia đình cầu nguyện vá»›i những gia đình khác, và o các ngà y Chúa nháºt. DÄ© nhiên không phải lúc nà o cÅ©ng tổ chức được những buổi cầu nguyện chung cho nhiá»u gia đình nhÆ° thế. NhÆ°ng nếu các gia đình Ä‘á»u cố gắng thá»±c hiện những Ä‘iá»u đó, thì vẫn có thể tổ chức được dÆ°á»›i hình thức nà y hay hình thức khác. Chẳng hạn các gia đình công giáo ở gần nhau, trong cùng má»™t khu vá»±c, má»™t xóm hay má»™t là ng, có thể cùng tụ há»p ở má»™t gia đình nà o đó, luân phiên nhau nay nhà nà y mai nhà khác, để cùng cầu nguyện chung vá»›i nhau hằng ngà y hay hằng tuần. Nhá» váºy các gia đình trở nên gần gÅ©i nhau hÆ¡n, sá»± gắn bó và đoà n kết các gia đình trở nên chặt chẽ hÆ¡n. Thông thÆ°á»ng hÆ¡n cả là các gia đình tụ há»p chung tại nhà thá» hỠđạo và o những giá» giấc nhất định trong ngà y, chẳng hạn nhÆ° và o các buổi tối, nhÆ° má»™t sinh hoạt bình thÆ°á»ng của hỠđạo.
Äức Giêsu thÆ°á»ng cầu nguyện theo kiểu nà y. Ngà i cùng cầu nguyện chung vá»›i các gia đình khác. Thánh Luca có viết trong Tin Mừng của ngà i: “Äức Giêsu trở vá» Nazaret nÆ¡i Ngà i sinh trưởng, hôm đó là ngà y Sabat, Ngà i đến há»™i Ä‘Æ°á»ng (để Ä‘á»c Kinh Thánh và cầu nguyện ) nhÆ° thÆ°á»ng lệ (Lc. 4.16)
Lá»… Thánh Gia hôm nay là má»™t dịp để chúng ta tá»± vấn vá» chất lượng cầu nguyện trong gia đình của mình. Nói cụ thể hÆ¡n là chúng ta – cha mẹ, con trai, con gái- đã góp phần và o Ä‘á»i sống cầu nguyện trong gia đình nhÆ° thế nà o. Chúng ta hãy nhá»› lại cách mà bà i “thăm dò vá» gia đình†đặt vấn đỠđối vá»›i các báºc cha mẹ: “hôm lá»… Giáng Sinh, trong bữa ăn tối có má»i khách, bạn có cảm thấy thoải mái, dá»… dà ng, khi bạn yêu cầu bất kỳ đứa con nà o của bạn Ä‘á»c kinh không ?†Nếu chúng ta trả lá»i không (nghÄ©a là không thoải mái dá»… dà ng), thì những bà i Ä‘á»c Thánh Kinh hôm nay là má»™t sứ Ä‘iệp quan trá»ng đối vá»›i chúng ta.
Äể kết thúc, chúng ta hãy cầu nguyện bằng má»™t bà i kinh. TÆ°á»›ng Douglas Mac Arthur viết bà i kinh nà y khi ở Philippines trong những ngà y mở đầu cuá»™c chiến tranh tại Thái Bình DÆ°Æ¡ng. Mặc dù đó là bà i kinh ông cầu nguyện cho các con trai ông, nhÆ°ng nó cÅ©ng thÃch hợp cho các thiếu nữ. Xin má»i ngÆ°á»i hãy im lặng và cùng cầu nguyện vá»›i tôi:
“Lạy Chúa, xin hãy ban cho đứa con trai của con được đủ sức mạnh để biết được lúc nà o nó yếu Ä‘uối, đủ dÅ©ng cảm để đối diện vá»›i chÃnh mình khi nó cảm thấy sợ hãi…Xin đừng để cho đứa con trai của con chỉ biết Æ°á»›c muốn mà không dám hà nh Ä‘á»™ng…Xin Chúa đừng để nó Ä‘i và o con Ä‘Æ°á»ng thÃch dá»… dãi tiện nghi, nhÆ°ng hãy hÆ°á»›ng dẫn nó Ä‘i và o con Ä‘Æ°á»ng bắt buá»™c nó phải cố gắng vượt qua những khó khăn thá» thách.
“Xin hãy táºp cho nó đứng vững trong bão tố, nhÆ°ng lại biết thông cảm vá»›i những ai gục ngã.
“Xin hãy ban cho đứa con trai của con có má»™t trái tim trong sạch, có má»™t mục Ä‘Ãch cao cả, biết tá»± chủ lấy mình trÆ°á»›c khi muốn là m chủ ngÆ°á»i khác, biết lo lắng cho tÆ°Æ¡ng lai mà không bao giá» quên qúa khứ.
“Và khi Chúa đã ban cho nó tất cả những Ä‘iá»u ấy, xin Chúa hãy ban cho nó có đủ tÃnh khôi hà i để nó có thể luôn luôn nghiêm nghị nhÆ°ng không bao giá» nghiêm nghị má»™t cách qúa đáng.
“NhÆ° váºy, là cha nó, con dám tá»± nhủ rằng con đã không sống má»™t cách vô Ãchâ€.
38. Thánh Gia Thất- Lm. Munachi Ezeogu
Má»™t cáºu bé đón cha mình Ä‘i là m vá» và há»i: “Bố Æ¡i! bố Ä‘i là m được bao nhiêu tiá»n má»™t giá»?â€. Ông bố rất ngạc nhiên và bảo: “Nà y con, ngay cả mẹ của con cÅ©ng chẳng biết, đừng quấy rầy bố vì bố Ä‘ang mệt.†Cáºu bé lại há»i: “Bố cứ cho con biết, lÆ°Æ¡ng của bố má»—i giỠđược bao nhiêu tiá»n?†Cuối cùng thì ông bố bảo rằng: “Má»—i giá» bố được hai mÆ°Æ¡i đồngâ€. Cáºu bé liá»n há»i: “Váºy bố cho con mượn mÆ°á»i đồngâ€. Ông bố tá» vẻ giáºn và mắng con: “Thì ra đấy là lý do con muốn biết tiá»n lÆ°Æ¡ng của bố? Bây giá» Ä‘i ngủ Ä‘i và đừng quấy rầy bố nữaâ€.
Äêm hôm ấy, ông bố nghÄ© lại những Ä‘iá»u đã nói vá»›i con mình và cảm thấy hối háºn. Ông cho rằng có thể con mình Ä‘ang cần tiá»n để mua món gì mà nó Ä‘ang cần. Ông sang phòng của con mình và há»i: “Con đã ngủ chÆ°a?†Con ông đáp: “Con chÆ°a ngủâ€. Ông bố Ä‘Æ°a tiá»n và bảo: “Äây là tiá»n con há»i xin lúc nãy†Nó vui vẻ cám Æ¡n bố, rồi lấy thêm tiá»n trong gối ra và nói: “ Con đã có đủ rồi! hai mÆ°Æ¡i đồng. Bây giá» bố bán cho con má»™t giá» của bố.â€
Bà i phúc âm hôm nay nhắn nhủ ông bố kể trên và tất cả chúng ta là hãy dà nh cho gia đình mình nhiá»u thì giá» hÆ¡n nữa.
Thánh Luca đã cho chúng ta thấy Äức Giêsu ở tuổi mÆ°á»i hai, lứa tuổi được xem là trưởng thà nh và má»i thiếu niên Do Thái ở tuổi ấy phải tuân giữ luáºt Do Thái. Äây cÅ©ng là lúc thiếu niên Do Thái được chúc mừng để trở thà nh ngÆ°á»i lá»›n. Kể từ đấy, há» phải tuân giữ luáºt lệ và phải tham dá»± hà nh hÆ°Æ¡ng hằng năm tại Ä‘á»n thánh Giêrusalem. Thá»i ấy, có những thanh niên thì đánh dấu ngà y nà y bằng cách Ä‘i chÆ¡i hoặc là m những Ä‘iá»u không đúng vá»›i Ä‘iá»u mà luáºt Do Thái đòi há»i. Chúng ta thÆ°á»ng cảm thấy con của mình đã lá»›n, khi chúng Ä‘i chÆ¡i vá»›i bạn bè mà không xin phép. NhÆ° chúng ta đã biết, Äức Giêsu cÅ©ng váºy. Äể đánh dấu ngà y đến tuổi trưởng thà nh theo luáºt Do Thái, Ngà i đã tham dá»± lá»›p há»c kinh thánh tại Ä‘á»n thá» mà không báo cho cha mẹ mình biết. Khi cha mẹ tìm được NgÆ°á»i sau hai ngà y tìm kiếm khắp nÆ¡i, NgÆ°á»i chỉ trả lá»i rằng “Sao cha mẹ lại tìm con? Cha mẹ không biết là con có bổn pháºn ở nhà của Cha con sao?†(Luca 2:49). Ngay cả thánh gia đôi khi cÅ©ng có những lúc căng thẳng và những hiểu lầm.
Äiá»u là m cho chúng ta thắc mắc là trong Ä‘oạn cuối cuả phúc âm hôm nay “Sau đó, NgÆ°á»i Ä‘i xuống cùng vá»›i cha mẹ, trở vá» Nazaret và hằng vâng phục các ngà i.†(Luca 2:51). Thiếu niên Giêsu mÆ°á»i hai tuổi, đã biết rằng sứ mạng của mình là ở trong nhà của Cha mình và thá»±c thi những sứ mạng ấy. Trong thá»i gian ngắn ngủi tại Giêrusalem, NgÆ°á»i đã chứng tá» khả năng và sá»± hiểu biết của NgÆ°á»i, vì “Ai nghe cáºu nói cÅ©ng ngạc nhiên vá» trà thông minh và những lá»i đối đáp của cáºu†(Luca 2:47). 1 Äiá»u là m cho chúng ta phải suy nghÄ© là : Nếu Äức Giêsu đã được mÆ°á»i hai tuổi, đã sẵn sà ng và bằng chứng là có khả năng để bắt đầu sứ vụ giảng dạy công khai. Váºy tại sao NgÆ°á»i lại Ä‘i xuống cùng vá»›i cha mẹ, trở vá» Nazaret và sống ẩn dáºt mÆ°á»i tám năm trong căn nhà nghèo nà n của ngÆ°á»i thợ má»™c, và chỉ bắt đầu sứ vụ giảng dạy công khai ở tuổi ba mÆ°Æ¡i? Váºy mÆ°á»i tám năm ấy là vô vị và không có Ãch lợi gì chăng? Chắc chắn là có lợi Ãch! Äiá»u chúng ta nên tìm hiểu là cuá»™c sống ẩn dáºt cuả Äức Giêsu tại Nazaret là má»™t phần trong sứ vụ của cuá»™c sống công khai của NgÆ°á»i. Phúc âm nhắc chúng ta rằng: “Còn Äức Giêsu ngà y cà ng thêm khôn ngoan, thêm cao lá»›n và thêm ân nghÄ©a đối vá»›i Thiên Chúa và ngÆ°á»i ta†(Luca 2:52). Khi chúng ta suy niệm vá» Ä‘iểm nà y, thì cứ má»™t năm NgÆ°á»i giảng đạo thì mÆ°á»i năm NgÆ°á»i ở vá»›i gia đình. Từ đấy chúng ta sẽ hiểu tầm quan trá»ng và sá»± Æ°u tiên NgÆ°á»i đã dà nh cho Ä‘á»i sống gia đình nhÆ° thế nà o.
Äá»i sống của chúng ta được chia thà nh hai phần: gia đình và công việc. Hai phần nà y thông thÆ°á»ng thì phải hà i hòa nhÆ°ng đôi khi lại đối chá»i nhau và gây ra căng thẳng. Äức Giêsu đã hóa giải sá»± căng thẳng ấy bằng cách dà nh sá»± Æ°u tiên cho Ä‘á»i sống gia đình. Còn chúng ta thì thÆ°á»ng hay cố gắng giải quyết mối căng thẳng ấy bằng cách dà nh sá»± Æ°u tiên cho công việc của mình, và để cho Ä‘á»i sống gia đình chịu tổn thÆ°Æ¡ng. Bà Rose Sands viết vá» ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông bất hạnh, ngÆ°á»i mà chỉ nghÄ© rằng mình có thể chứng minh tình thÆ°Æ¡ng của mình đối gia đình là phải là m việc hết sức mình “Äể chứng tá» tình yêu đối vá»›i vợ mình, ông ta bÆ¡i qua khúc sông sâu nhất, vượt vùng sa-mạc rá»™ng nhất và leo ngá»n núi cao nhất. Vợ của ông đã lìa bỠông, vì ông ta chẳng bao giá» có mặt ở nhà â€.
Hôm nay, nhân dịp chúng ta mừng kÃnh lá»… Thánh Gia của thánh Giuse, Äức Maria và Chúa Giêsu, chúng ta hãy ôn lại và nhắc nhở chÃnh chúng ta rằng: hãy đặt giá trị của Ä‘á»i sống gia đình lên trên công việc của mình, kể cả những việc quan trá»ng nhÆ° việc bảo tồn thế giá»›i nà y.
39. Mái ấm gia đình – Lm VÅ© Äình TÆ°á»ng
Mái ấm gia đình là ngôi trÆ°á»ng đầu tiên và là ngôi trÆ°á»ng quan trá»ng nhất trong Ä‘á»i. Gia đình không những đã nuôi dưỡng ta mà còn cho ta và o Ä‘á»i. Qua mái trÆ°á»ng gia đình ta được nuôi dưỡng bằng tình thÆ°Æ¡ng, nghe giá»ng nói ngá»t ngà o và thưởng thức những ca khúc êm dịu ru con mắt lim dim. Phong tục táºp quán, truyá»n thống văn hoá, chuyện cổ tÃch dân tá»™c Ä‘á»u được mái ấm gia đình truyá»n thụ. Cha mẹ chúng ta há»c những phong tục đó từ cha ông và truyá»n lại cho chúng ta và rồi chúng ta lại truyá»n đạt cái hay đó cho thế hệ kế tiếp. Mái trÆ°á»ng gia đình là nÆ¡i Ä‘Ã o tạo ta trở thà nh con ngÆ°á»i xã há»™i tÆ°Æ¡ng lai. Mái trÆ°á»ng gia đình cách nà o đó gieo và o lòng ta mầm mống của Æ°á»›c mÆ¡ và hy vá»ng tÆ°Æ¡ng lai. Nếu gieo những hạt giống tốt ta sẽ trở thà nh ngÆ°á»i tốt, ngÆ°á»i hữu dụng. Nếu gieo cá» dại ta sẽ sống vá»›i cá» dại, dần dần kéo bè, kết phái và sẽ xa dần những tấm lòng chân tình. Quanh ta toà n nịnh bợ hay lá»i nói ngon ngá»t đầu môi.
Những gì ta há»c ở gia đình ảnh hưởng rất nhiá»u đến con ngÆ°á»i tÆ°Æ¡ng lai và niá»m tin gia đình gieo và o lòng ta lúc ấu thÆ¡ sẽ ảnh hưởng đến cách xá» thế sau nà y. Nếu gia đình tạo cho ta má»™t ná»n tảng đức tin vững chắc ta sẽ trở thà nh chứng nhân Kitô tốt là nh. Không những ta có má»™t Ä‘á»i sống tốt là nh mà còn hiểu rõ à nghÄ©a và cùng Ä‘Ãch cuá»™c Ä‘á»i. Cùng Ä‘Ãch của niá»m tin Kitô là giúp chúng ta sống tốt là nh trong xã há»™i trÆ°á»›c khi bÆ°á»›c và o cuá»™c sống vÄ©nh cá»u trên quê trá»i vì thế mái ấm gia đình cách nà o đó vạch cho ta má»™t con Ä‘Æ°á»ng tiến vá» quê hÆ°Æ¡ng vÄ©nh cá»u. Con Ä‘Æ°á»ng đó được chỉ đạo bằng Lá»i Hằng Sống đó là Lá»i Chúa và giáo huấn của Ngà i. Ngoà i Lá»i Chúa và giáo huấn của Ngà i ra thế giá»›i nà y không thể bảo đảm cho hạnh phúc tháºt. Thế giá»›i chỉ có thể cho hạnh phúc nhất thá»i bởi chÃnh sá»± váºt của thế giá»›i cÅ©ng chỉ là nhất thá»i nên chúng chỉ có khả năng là m Ä‘iá»u đó.
Äể giáo huấn của Äức Kitô hÆ°á»›ng dẫn cuá»™c Ä‘á»i chúng ta há»c biết đón nháºn tình yêu Chúa ban, đồng thá»i há»c chia sẻ tình yêu đó cho tha nhân. ChÃnh việc đón nháºn và chia sẻ tình yêu giúp ta tiến trên con Ä‘Æ°á»ng là nh thánh. Mừng kÃnh lá»… Thánh Gia Thất chúng ta mong há»c được các nhân đức từ gia đình Thánh Gia. Má»™t gia đình sống trong tình yêu Chúa và chia sẻ tình yêu đó là bằng chứng cho thấy Ä‘iá»u Chúa muốn ta thá»±c hiện thuá»™c khả năng của má»i ngÆ°á»i. Gia đình thánh là gia đình sống không cho chÃnh mình nhÆ°ng chung sống vá»›i tha nhân và trên hết má»i sá»± sống cho Thiên Chúa và thá»±c hiện à Chúa trong cuá»™c sống hà ng ngà y. Bà Maria từ bá» Ã riêng sống Ä‘á»™c thân để trở thà nh Mẹ Thiên Chúa. Ông Giuse định từ bá» mà Maria cách kÃn đáo và rồi từ bá» Ã riêng đón nháºn à Chúa là m cha nuôi Äấng Cứu Thế. Äức Kitô trong cuá»™c Ä‘á»i rao giảng công khai tuyên bố:
Ta không đến để là m theo à Ta nhưng theo à của Cha Ta Gn 6,38.
Má»™t nhân đức rất quan trá»ng khác đó là khiêm nhÆ°á»ng mà chúng ta cần há»c theo, bắt chÆ°á»›c. Gia đình Thánh Gia nháºn biết tất cả những gì chúng ta có trong tay Ä‘á»u không phải của riêng ta mà là của Chúa ban cho, kể cả sức khoẻ và sá»± sống Ä‘ang có trong tay cÅ©ng Ä‘á»u do Chúa ban vì thế Chúa có toà n quyá»n xá» dụng những gì thuá»™c vá» Chúa, hà nh xá» theo à Chúa mà à Chúa chÃnh là mang tình yêu của Ngà i đến cho má»i ngÆ°á»i. Xem thế việc thá»±c thi à Chúa không gì khác hÆ¡n là đối xá» bình đẳng và yêu thÆ°Æ¡ng má»i ngÆ°á»i. Gia đình Thánh Gia thể hiện Ä‘iá»u nà y qua việc Äức Trinh Nữ xin vâng, thánh Giuse vâng phục hÆ°á»›ng dẫn của Thánh Thần và Äức Kitô nghiêng vai vác tháºp giá trên Ä‘Æ°á»ng lên núi thánh.
Lá»… Thánh Gia chúng ta cảm tạ Chúa cho cha mẹ chúng ta đã hy sinh cuá»™c sống riêng mình đồng thá»i rèn luyện đức tin của ta trong tình yêu Chúa.
Chúc Mừng Giáng Sinh an bình và Năm Mới phúc lộc đến quà vị. [Mục Lục]
40. Thánh Gia
Có ngÆ°á»i cho rằng Thánh gia là má»™t gia đình thánh. Còn chúng ta là ngÆ°á»i phà m, yếu Ä‘uối, là m sao bắt chÆ°á»›c cho được. HÆ¡n nữa, các Ngà i sống trong bầu khà bình lặng, êm Ä‘á»m, Ãt phải cạnh tranh và chụp dá»±t, Ãt bị những ảnh hưởng xấu nhÆ° thá»i buổi hiện đại. Quả tháºt, Thánh gia là má»™t gia đình thánh, nhÆ°ng sá»± thánh thiện ấy không miá»…n chuẩn cho các Ngà i những khó khăn vất vả, những cố gắng bÆ°Æ¡m chải. Cứ Ä‘á»c lại Tin Mừng thá»i thÆ¡ ấu của Chúa Giêsu là chúng ta sẽ thấy: Có những thức thách khi Giuse thấy Mẹ Maria bá»—ng dÆ°ng có thai mà ngà i không biết. Có những vất vả của hà nh trình từ Nagiarét lên Giêrusalem để kiểm tra dân số Ä‘ang lúc Mẹ Maria sắp nở nhuỵ khai hoa. Có những buồn tủi khi không còn chá»— cho Mẹ Maria trong quán trá», khiến Con Thiên Chúa phải sinh ra nÆ¡i máng cá» khó nghèo. Và chắc hẳn Thánh gia đã thấu hiểu thế nà o là thân pháºn lÆ°u lạc nÆ¡i đất khách quê ngÆ°á»i bên Ai Cáºp để trốn thoát âm mÆ°u hãm hại của bạo vÆ°Æ¡ng Hêrôđê. TrÆ°á»›c những thá» thách ấy, Thánh gia có hai phÆ°Æ¡ng thức để giải quyết.
TrÆ°á»›c hết là tình yêu. Thá»±c váºy, ngà y nay hÆ¡n bao giá» hết, ngÆ°á»i ta cà ng khám phá ra tầm quan trá»ng của gia đình trong Ä‘á»i sống xã há»™i: gia đình là cái nôi của con ngÆ°á»i, vì chÃnh ở đó con ngÆ°á»i được sinh ra. Là mái trÆ°á»ng đầu tiên của con ngÆ°á»i, gia đình giữ má»™t vai trò đặc biệt trong sá»± hình thà nh cá tÃnh và nhân phẩm của con ngÆ°á»i. NhÆ°ng cÅ©ng chÃnh ngà y nay, ngÆ°á»i ta phải chua chát thừa nháºn rằng Ä‘ang có những khủng hoảng trầm trá»ng là m lung lay táºn ná»n tảng gia đình. ChÃnh trong bối cảnh ảm đạm đó, hình ảnh Thánh gia vụt sáng lên nhÆ° ánh sao chỉ Ä‘Æ°á»ng. Vâng. Thánh gia má»i gá»i các gia đình hãy biết yêu thÆ°Æ¡ng và sống cho nhau. NÆ°á»›c chảy không ngược dòng, cây không sống cho chÃnh mình nhÆ°ng sống cho quả. CÅ©ng váºy, cha mẹ sống cho con cái. Thánh Giuse vá»›i tÆ° cách là gia trưởng đã miệt mà i là m việc để nuôi sống gia đình, ngà i ghi dấu ấn lao Ä‘á»™ng trên cuá»™c Ä‘á»i của ngÆ°á»i con, khiến sau nà y Chúa Giêsu khi rao giảng Tin Mừng, ngÆ°á»i ta đã phải tá»± há»i: Ông ấy không phải là con bác thợ má»™c và Maria sao? Còn Mẹ Maria vá»›i tÆ° cách ná»™i trợ, Mẹ đã táºp cho Chúa Giêsu cầu nguyện, giúp cho con biết quan sát thế giá»›i chung quanh. Phải chăng những lá»i dạy dá»— của Mẹ Maria vẫn tiá»m ẩn trong cung cách rao giảng của Chúa Giêsu sau nà y khi Ngà i nói: NÆ°á»›c trá»i giống nhÆ° men, nhÆ° muối… Và cáºu bé Giêsu dÆ°á»›i mái nhà Nagiarét đã chia sẻ má»i cảnh ngá»™ của gia đình, đã sống đạo là m con đối vá»›i cha mẹ trong tinh thần yêu thÆ°Æ¡ng và vâng phục. NhÆ° thế, mẫu gÆ°Æ¡ng yêu thÆ°Æ¡ng và sống cho nhau đã được má»i thà nh viên trong Thánh gia thá»±c hiện. Cha mẹ không chỉ nuôi con bằng cÆ¡m bánh váºt chất, nhÆ°ng còn dạy dá»—, là m gÆ°Æ¡ng sáng cho con, còn ngÆ°á»i con đáp trả bằng tình hiếu thảo và vâng phục. Phải chăng chÃnh sá»± yêu thÆ°Æ¡ng và ân cần dưỡng dục của cha mẹ đã ghi dấu ấn sâu xa trong tâm hồn Äức Giáo Hoà ng Gioan 23, nên trong ngà y sinh nháºt thứ 50 của mình, ngà i đã viết thÆ° cho cha mẹ nhÆ° sau: ThÆ°a ba má, hôm nay con được 50 tuổi. Chúa thÆ°Æ¡ng ban cho con nhiá»u chức vụ trong Há»™i Thánh. Con đã Ä‘i nhiá»u nÆ¡i, đã há»c nhiá»u sách, nhÆ°ng không trÆ°á»ng nà o dạy dá»— con, là m Ãch cho con nhÆ° hồi con được ngồi bên ba má.
Tiếp đến, phÆ°Æ¡ng thức thứ hai đó là ý Chúa. Thá»±c váºy, yêu thÆ°Æ¡ng và sống cho nhau vẫn chÆ°a đủ, đối vá»›i ngÆ°á»i Kitô hữu, tình yêu thÆ°Æ¡ng còn phải được định hÆ°á»›ng bằng thánh ý Chúa. Thiếu sá»± định hÆ°á»›ng nà y, lắm khi tình thÆ°Æ¡ng chỉ còn là tiếng loa dá»™i lại của lòng Ãch ká»·, hoặc biến thà nh má»™t thứ tình cảm mù quáng sai lầm. Không Ãt báºc cha mẹ, theo nhÆ° kinh nghiệm cho thấy, đã giết chết tuổi thanh xuân của con cái qua sá»± cÆ°ng chiá»u quá đáng của mình. Cho nên cha mẹ thÆ°Æ¡ng con mà phải nháºn ra rằng yêu thÆ°Æ¡ng không có nghÄ©a là chiếm Ä‘oạt, giữ rịt cho riêng mình. Mẹ Maria sẵn lòng trao Hà i nhi Giêsu cho ông cụ Simêon, cÅ©ng nhÆ° sau nà y, Mẹ dâng con trên đỉnh cao tháºp giá.Và Mẹ ý Chúa là trên hết. Mẹ Maria và thánh Giuse đã vâng theo ý Thiên Chúa ở má»i nÆ¡i và trong má»i lúc. Má»™t khi đã lấy ý Chúa là m ngá»n đèn hải đăng hÆ°á»›ng dẫn thuyá»n Ä‘á»i, thì mái ấm của chúng ta chắc chắn sẽ vượt qua được những sóng gió của đại dÆ°Æ¡ng cuá»™c Ä‘á»i. [Mục Lục]
41. Lớn lên
Ở Chicago, khi trá»i vừa láºp đông, từng Ä‘Ã n ngá»—ng lÅ© lượt kéo nhau bay hà ng ngà n dặm vá» phÆ°Æ¡ng Nam Ä‘i tìm nắng ấm. Chúng kêu gá»i nhau xôn xao. Có những con lạc bầy vừa bay vừa kêu: “Quéc! Quéc! Quéc!†Khiến kẻ tha phÆ°Æ¡ng cÅ©ng phải chạnh lòng buồn theo vì nhá»› mái ấm gia đình! Các nhà khoa há»c nghiên cứu cuá»™c di cÆ° hằng năm Ä‘i tìm nắng ấm của loà i ngá»—ng đã Ä‘Æ°a ra sáu Ä‘iểm nháºn xét giúp ta suy nghÄ© vá» Ä‘á»i sống gia đình nhân dịp lá»… Thánh Gia Thất hôm nay:
1. Chúng bay vá»›i nhau theo hình chữ vê ngược. Má»—i con Ä‘á»u vá»— cánh rất nhịp nhà ng, êm ái. Má»™t hà ng chữ vê ngược bay chung vá»›i nhau nhÆ° váºy sẽ tạo thêm được 17 phần trăm sức mạnh hÆ¡n là từng con bay riêng rẽ.
Äúng là “Hợp quần gây sức mạnhâ€. Tất cả má»i ngÆ°á»i trong má»™t gia đình hay cá»™ng Ä‘oà n hợp tác vá»›i nhau là m việc sẽ nhanh hÆ¡n và dá»… hÆ¡n, vì há» cùng thúc đẩy và nâng nhau lên. “Niá»m vui góp lại, niá»m vui lá»›n. Ná»—i lo chia sẻ, ná»—i lo vÆ¡i!â€
2. Khi có con nà o bị rÆ¡i ra khá»i hà ng ngÅ©, nó phải tìm cách mau chóng trở vá» hà ng ngay để có sức mạnh nâng đỡ của cả bầy. Nếu không nó phải bay cô Ä‘Æ¡n má»™t mình!
BÆ°á»›c ra khá»i gia đình hay cá»™ng Ä‘oà n, ta sẽ cảm thấy bÆ¡ vÆ¡ lạc lõng, mất Ä‘i má»™t Ä‘iểm tá»±a nâng đỡ lá»›n lao. Khi phải má»™t thân má»™t mình chống chá»i giữa Ä‘á»i, ta má»›i cảm thấy sá»± quý giá của mái ấm gia đình. Khi mồ côi ta má»›i thấy giá trị của tình phụ mẫu.
3. Khi con ngá»—ng dẫn Ä‘Ã n ở chÃnh giữa mệt má»i, nó sẽ trở xuống hà ng phÃa dÆ°á»›i, con khác sẽ thay phiên lên dẫn đầu.
Tháºt là bất công khi trong gia đình hay cá»™ng Ä‘oà n, có những ngÆ°á»i phải là m việc quá sức Ä‘ang khi Ä‘a số những ngÆ°á»i khác lại nhà n hạ. Có nhiá»u gia đình cha mẹ phải là m việc đầu tắt mặt tối, trong khi con cái chÆ¡i bá»i lêu lổng suốt ngà y. Theo thống kê, chỉ có 20/o số ngÆ°á»i đứng ra là m việc, nhÆ°ng phải đảm Ä‘Æ°Æ¡ng tá»›i 80/o công việc của má»™t táºp thể, hay cá»™ng Ä‘oà n!
4. Những con ngá»—ng vừa bay vừa kêu “Quéc! Quéc!†Am thanh vang dá»™i trong bầu trá»i. Cuá»™c hà nh trình dà i muôn ngà n dặm. Cứ thẳng cánh mà bay. Những con bay phÃa sau kêu lên để khÃch lệ những con phÃa trÆ°á»›c phải cố gắng giữ cho đúng tốc Ä‘á»™.
Trong gia đình hay cá»™ng Ä‘oà n thÆ°á»ng có sá»± ghen tÆ°Æ¡ng, dèm pha lẫn nhau hÆ¡n là khÃch lệ, cổ võ, và khen ngợi những Æ°u Ä‘iểm của nhau! Trong cuốn “NgÆ°á»i Trung Quốc Xấu XÆcủa Bá DÆ°Æ¡ng, bản dịch của Nguyá»…n Hồi Thủ, tác giả đả kÃch tÃnh Ãch ká»·, ghen tÆ°Æ¡ng, đấu đá lẫn nhau của ngÆ°á»i Trung Hoa bằng má»™t kinh nghiệm nhÆ° sau: “Và dụ tôi đến thăm anh, thấy anh nhà cao cá»a rá»™ng, há»c vấn uyên bác, trong lòng tôi kÃnh phục, hâm má»™ anh. Trên Ä‘Æ°á»ng vỠđáng lẽ tôi nghÄ© phải cố gắng phấn đấu, là m việc, há»c hà nh để có thể được nhÆ° anh. Äằng nà y lúc ra khá»i nhà anh tôi lại bảo: Ở nhà đẹp thế! Không biết ăn cắp hay ăn cÆ°á»›p ở đâu ra lắm tiá»n! Cầu trá»i cho ngà y mai có đám cháy thiêu rụi cái nhà nó Ä‘i cho rồi!†Tác giả dẫn chứng sá»± mất Ä‘oà n kết của ngÆ°á»i Trung Hoa bằng câu nói mỉa mai: “Má»™t Hoà Thượng gánh nÆ°á»›c uống. Hai Hoà Thượng khiêng nÆ°á»›c uống. Ba Hoà thượng không có nÆ°á»›c uống!â€
5. Khi nà o dừng cánh nghỉ ngÆ¡i, kiếm ăn trên đồng cá», không bao giá» tất cả má»i con ngá»—ng Ä‘á»u cúi đầu xuống ăn cùng má»™t lượt! Luôn luôn có 4 hay 5 con canh chừng trong khi những con khác ăn. ChỠđợi cho những con khác ngẩng đầu lên, lúc đó chúng má»›i cúi xuống.
Trong gia đình hay cá»™ng Ä‘oà n, chúng ta phải biết tỉnh thức, canh chừng và bảo vệ nhau tránh khá»i những nguy hiểm của ma thù. Äừng vì say mê hưởng thụ váºt chất mà quên Ä‘i những kẻ thù tinh thần rình ráºp trên hà nh trình tiến vá» quê trá»i.
6. Khi má»™t con ngá»—ng bị bệnh hay bị bắn thÆ°Æ¡ng tÃch rÆ¡i xuống đất, sẽ có 2 con khác bay theo xuống đất để giúp đỡ và bảo vệ. Chúng ở lại cho đến khi con bị thÆ°Æ¡ng có thể bay được, hay phải chết, chúng má»›i bay Ä‘i nháºp và o má»™t hà ng khác để bắt kịp bầy cÅ© của mình.
Tình nghÄ©a gắn bó, liên kết má»i ngÆ°á»i sống chết vá»›i nhau trong gia đình. ThÆ°á»ng thÆ°á»ng trÆ°á»›c khi nhắm mắt xuôi tay, cha mẹ, vợ chồng, anh chị em, Ä‘á»u muốn có nhau trong giá» phút cuối. Ai cÅ©ng muốn ra Ä‘i trong tình thÆ°Æ¡ng mến của gia đình. Không ai muốn chết trong cô Ä‘Æ¡n buồn tủi. [Mục Lục]
42. Lớn lên
Trong bà i Phúc âm hôm nay, thánh Luca kể lại việc Äức Mẹ Maria và thánh Giuse Ä‘Æ°a Hà i Nhi Giêsu lên Ä‘á»n thỠ“để hiến dâng Ngà i cho Thiên Chúa… Và khi hai ông bà hoà n tất má»i Ä‘iá»u theo luáºt Chúa, thì trở lại xứ Galilêa, vá» thà nh mình là Nagiarét. Và con trẻ lá»›n lên, thêm mạnh mẽ, đầy khôn ngoan, và ơn nghÄ©a Thiên Chúa ở cùng NgÆ°á»i.
Thánh Phaolô còn diá»…n tả chi tiết hÆ¡n những đặc tÃnh của gia đình Thánh Gia ở Nagiarét, nÆ¡i Chúa Giêsu đã sinh ra và lá»›n lên: “NhÆ° những ngÆ°á»i được Thiên Chúa chá»n, những ngÆ°á»i thánh thiện và được yêu thÆ°Æ¡ng anh em hãy há»c lấy những tâm tình từ bi, nhân háºu, khiêm cung, ôn hòa, nhẫn nại, chịu Ä‘á»±ng lẫn nhau, và hãy tha thứ cho nhau…
Có má»™t chú rể ná», trÆ°á»›c ngà y cÆ°á»›i, cùng vá»›i cô dâu đến xin lá»i khuyên của cha mẹ vợ trÆ°á»›c khi vá» chung sống ăn ở vá»›i nhau. Cha mẹ vợ đã có tuổi, ống rất hạnh phúc vá»›i nhau trong 40 năm. Nhìn và o gÆ°Æ¡ng sáng của cha mẹ, chà ng rể xin các ngà i dạy cho bà i há»c phải là m sao để giữ hạnh phúc trong gia đình. Ông bố vợ má»›i dạy má»™t bà quyết nhÆ° sau: “Äể giữ cho gia đình hạnh phúc, êm ấm, bố mẹ đã cố gắng giữ má»™t nguyên tắc nhÆ° sau: Trong gia đình, bất cứ chuyện gì quan trá»ng, bố quyết định hết!†Nghe váºy, chú rể khoái chÃ, thúc cùi chá» và o cô dâu dặn dò: “Nghe rõ chÆ°a em?†“Những chuyện nhá», mẹ con quyết định!†Ông bố nói tiếp: “NhÆ°ng trong 40 năm chung sống vá»›i mẹ của các con, bố chÆ°a thấy có chuyện gì đáng kể là quan trá»ng cả!â€
Thánh Kinh Ä‘á» cao những nhân đức giúp cho gia đình hạnh phúc. Các nhân đức nà y Ä‘á»u nhằm đến việc duy trì má»™t hòa khà yêu thÆ°Æ¡ng, đồng tâm nhất trÃ, ý hợp tâm đầu. Äây chÃnh là chìa khoá mở cá»a hạnh phúc gia đình. Sau đây là bức thÆ° đăng trong mục Ann Landers trên các tá» nháºt báo lá»›n ở Mỹ.
Ann Landers thân mến.
Tôi năm nay 46 tuổi, ly dị chồng, Ä‘ang sống vá»›i ba đứa con thÆ¡. Tiếp theo việc giải phẫu ngá»±c vì ung thÆ°, và i tháng sau đó tôi được Ä‘iá»u trị bằng hóa chất – chemotherapy. Tôi sắp xếp má»i công việc để Ä‘i bác sÄ© khám bệnh lại, và vô cùng tuyệt vá»ng vì ung thÆ° lại tái phát mạnh mẽ hÆ¡n trÆ°á»›c!
Những ngÆ°á»i thân trong gia đình chẳng ai nâng đỡ, ngó ngà ng gì đến tôi cả. Tôi là ngÆ°á»i đầu tiên trong gia đình bị ung thÆ°, nên có lẽ chẳng ai biết cÆ° xá» vá»›i tôi ra sao. Há» cố gắng tá» tế vá»›i tôi, nhÆ°ng tôi có cảm giác rằng há» sợ bị lây bệnh. Há» giữ khoảng cách ở xa xa, và gá»i Ä‘iện thoại há»i thăm qua loa. Äiá»u nà y là m tôi tủi thân và đau lòng.
Chúa nháºt vừa qua tôi Ä‘em quần áo ra tiệm giặt. Tôi cÅ©ng gặp gỡ những khuôn mặt quen thuá»™c nhÆ° má»i lần, cÅ©ng chà o há»i qua loa, nói và i câu. Tôi cố gắng giữ không tá» lá»™ sá»± buồn bã, nhÆ°ng tinh thần sa sút trầm trá»ng. Äang khi Ä‘Æ°a quần áo từ ngoà i xe và o trong tiệm giặt, ngẩng đầu lên, tôi bắt gặp má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông, khuôn mặt quen quen. Ông vừa giặt xong, Ä‘ang Ä‘Æ°a quần áo ra xe Ä‘i vá». Ông mỉm cÆ°á»i và chà o tôi. Hôm nay có khoẻ không?†Tôi bị mất tá»± chủ, trút hết ná»—i lòng: “Hôm nay là ngà y tệ nhất trong Ä‘á»i tôi! Ung thÆ° lại nặng thêm!†Rồi tôi báºt lên khóc nức nở.
Ông choà ng tay qua vai tôi, để tôi khóc tức tưởi, rồi nói, “Tôi hiểu chị. Vợ tôi cÅ©ng đã bị nhÆ° váºyâ€. Sau và i phút tôi cảm thấy dá»… chịu hÆ¡n, cám Æ¡n ông vì sá»± thông cảm của ông, rồi bÆ°ng thùng quần áo Ä‘Æ°a và o tiệm giặt. Khoảng 15 phút sau, ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông tôi vừa gặp trở và o cùng vá»›i vợ ông. Chị bÆ°á»›c đến vá»›i tôi, và không cần phải nói lá»i nà o, chị ôm lấy tôi và nói, “Äừng ngại ngùng gì, hãy tâm sá»± vá»›i tôi, xÆ°a kia tôi cÅ©ng đã từng bị nhÆ° chị bây giá». Tôi biết những khó khăn chị Ä‘ang phải chịuâ€.
Bà Ann thân mến, tôi không thể diá»…n tả ra được cá» chỉ của chị ấy đã giúp tôi là dÆ°á»ng nà o. Ở đây má»™t ngÆ°á»i hòan tòan xa lạ, bá» công lao, thì giá» ra để nâng đỡ và khÃch lệ tôi can đảm hÆ°á»›ng vá» tÆ°Æ¡ng lai và o má»™t thá»i Ä‘iểm mà tôi dÆ°á»ng nhÆ° sắp sá»a muốn buông xuôi. Tôi hy vá»ng Thiên Chúa sẽ ban cho tôi cÆ¡ há»™i để là m cho má»™t ngÆ°á»i nà o đó Ä‘iá»u mà ngÆ°á»i phụ nữ tốt là nh kia đã là m cho tôi. NhÆ°ng trong lúc chỠđợi cÆ¡ há»™i đó, bà Ann thân mến, hãy là m Æ¡n cho Ä‘á»™c giả biết rằng mặc dù có rất nhiá»u ngÆ°á»i cứng lòng trên thế gian nà y, nhÆ°ng cÅ©ng có những ngÆ°á»i rá»™ng lượng và nhân háºu không thể tưởng tượng đượcâ€.
Ngà y nay Ä‘á»i sống hôn nhân và gia đình ở các nÆ°á»›c tân tiến Ä‘ang gặp khủng hoảng trầm trá»ng. Cuá»™c sống váºt chất và Ãch ká»· đã tạo ra những sá»± sụp đổ trong quan hệ gia đình và vợ chồng. Theo thống kê má»™t ná»a hôn nhân kết thúc bằng ly dị!
Vì tình trạng gia đình tan vỡ, nên có nhiá»u trẻ em lá»›n lên không có cha hay mẹ săn sóc. Theo sách Sáng Thế, Thiên Chúa đã hoạch định cho con ngÆ°á»i có Ä‘á»i sống hôn nhân không phải vì Ãch lợi của đôi vợ chồng, bá»›t cô Ä‘Æ¡n, “ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông ở má»™t mình không tốtâ€, mà còn để sinh sản và giáo dục con cái trong sá»± quân bình tâm lý của má»™t gia đình, biết được cả nam lẫn nữ là cha mẹ mình.
Nhân dịp đầu năm 1994, cá» hà nh thánh lá»… Äức Mẹ là Mẹ Thiên Chúa, và cầu nguyện cho hoà bình thế giá»›i, Äức Giáo Hoà ng Gioan Phaolô II đã Ä‘á» cáºp đến việc trẻ em há»c được sá»± hòa bình qua Ä‘á»i sống gia đình ấm áp và yêu thÆ°Æ¡ng nhau giữa vợ chồng, cha mẹ và con cái. Ngà i nói: “Má»™t ngÆ°á»i hoạt Ä‘á»™ng để xây dá»±ng Ä‘á»i sống gia đình tốt đẹp là là m việc cho hòa bìnhâ€.
Hôm nay mừng lá»… Thánh Gia, Æ°á»›c gì những lá»i khuyên nhủ của thánh Phaolô gá»i cho tÃn hữu Côlossê là yếu tố có thể thay đổi được tình trạng suy đồi nÆ¡i các gia đình và hôn nhân hiện nay. Những nhân đức đó, giúp cải thiện sá»± liên hệ giữa con ngÆ°á»i vá»›i con ngÆ°á»i, và tạo nên hòa khà trong má»™t gia đình hạnh phúc, yêu thÆ°Æ¡ng nhau nhÆ° gia đình Thánh Gia. [Mục Lục]
43. Dâng Chúa Giêsu trong Ä‘á»n thánh
(Suy niệm của Lm. FX Vũ Phan Long)
1.- Ngữ cảnh
ChÆ°Æ¡ng 1–2 của Tin Mừng Luca có ý tưởng chủ đạo là sá»± hoà n tất lá»i Thiên Chúa hứa ban Äấng Mêsia. Các truyện kết cấu nhịp nhà ng và đạt tá»›i đỉnh Ä‘iểm khi Äức Giêsu được dâng trong Äá»n Thá». Trong biến cố nà y, tác giả đã nhìn thấy Äức Giêsu tá» mình công khai. Ngà i diá»…n tả được Ä‘iá»u đó khi dùng Äanien 9–10 trong các lá»i loan báo cho Äức Maria và Dacaria, cÅ©ng nhÆ° khi dùng Malakhi 3 trong lá»i loan báo cho Dacaria, trong bà i ca “Chúc tụng†(Benedictus) và trong truyện Dâng con trong Äá»n Thá». Äược quy tụ lại quanh khái niệm “sá»± hoà n tất các ngà y†(= đã mãn: 1,23.57; 2,6.21-22), các bản văn thiên sai nà y nêu báºt ý tưởng là thá»i thiên sai đã đến. Váºy các chÆ°Æ¡ng nà y thuá»™c lịch sá» tôn giáo được viết theo ngôn ngữ Kinh thánh.
Lc 1,5–2,22 là má»™t chuá»—i các thá»i Ä‘iểm. Tác giả đã muốn nối kết biến cố sứ thần Gabriel hiện ra ở Äá»n Thá» vá»›i việc Äức Giêsu tá» mình ra cÅ©ng tại đấy bằng má»™t con số huyá»n bà (70 tuần 7 ngà y):
- 6 tháng (Lc 1,26.36) kể từ khi Dacaria được báo tin tá»›i khi Äức Maria được báo tin: 30 ngà y x 6 = 180 ngà y
- 9 tháng kể từ khi Äức Maria được truyá»n tin đến khi Äức Giêsu chà o Ä‘á»i: 30 ngà y x 9 = 270 ngà y
- 40 ngà y kể từ khi Äức Giêsu chà o Ä‘á»i cho đến khi được tiến dâng: = 40 ngà y
Tổng cộng: = 490 ngà y = 70 tuần 7 ngà y.
Thế mà theo lá»i sấm Än 9,21-24, sau 70 tuần, Israel sẽ được thanh tẩy khá»i các tá»™i và Äá»n Thá» Giêrusalem sẽ được tái cung hiến (thá»i vua Antiôkhô IV Êpiphanê / GiuÄ‘a Macabê). Tác giả Lc muốn cho thấy rằng việc Äức Giêsu được tiến dâng trong Äá»n ThỠđã khởi sá»± việc “Vinh quang†của Thiên Chúa (x. cụ Simêôn gá»i Äức Giêsu là “vinh quang của Israelâ€) đến cÆ° ngụ và o thá»i cánh chung để thanh tẩy Äá»n Thá» và Israel. Việc nà y cÅ©ng là m ứng nghiệm lá»i ngôn sứ Ml (3,1).
2.- Bố cục
Nên Ä‘á»c bản văn nà y từ câu 21, để duy trì được sá»± song đối giữa Gioan và Äức Giêsu. Do đó, chúng tôi xác định bố cục có cả c. 21. Äoạn nà y gồm hai phần chÃnh và má»™t kết luáºn:
1) Hai khúc dạo đầu (2,21-24):
- cắt bì và đặt tên (c. 21),
- thanh tẩy Äức Maria và dâng Äức Giêsu (cc. 22-24).
2) Hai cuộc tỠmình (2,25-38):
- tỠmình cho cụ Simêôn (cc. 25-35),
- tỠmình cho bà Anna (cc. 36-38).
3) Kết: Nhắc lại Ä‘iệp khúc của bà i tÆ°á»ng thuáºt vá» Thá»i thÆ¡ ấu (2,39-40).
3.- Và i ghi chú vỠchú giải
- Khi đã đến ngà y lá»… thanh tẩy của các ngà i (22): “Các ngà i†là Äức Maria và Giuse? hay là Äức Maria và Äức Giêsu? Luáºt không buá»™c thanh tẩy ngÆ°á»i chồng hoặc đứa con trai sÆ¡ sinh. Tuy váºy, “các ngà i†phải được hiểu là quy vá» Giuse và Äức Maria, bởi vì các ngà i là chủ từ của Ä‘á»™ng từ “đem [con] lênâ€. Các nhà chú giải nhìn nháºn rằng tác giả Lc, vì không phải là má»™t Kitô hữu gốc Do Thái Paléttina, nên đã không được hiểu biết chÃnh xác vá» táºp tục thanh tẩy má»™t phụ nữ sau khi sinh con. Và đây cÅ©ng là má»™t dấu cho thấy rằng thông tin ngà i có được không phát xuất từ những ká»· niệm hay ghi nhá»› của Äức Maria.
- theo Luáºt Môsê(22): Theo Lêvi 12,2-8, má»™t phụ nữ sinh má»™t con trai bị coi là ô uế trong vòng 40 ngà y: sau 7 ngà y, đứa bé phải được cắt bì (và o ngà y thứ tám), và ngÆ°á»i mẹ còn phải chỠở nhà 33 ngà y nữa, “cho đến khi mãn thá»i gian thanh tẩy của bà †(Lv 12,4), trÆ°á»›c khi bà được đụng chạm và o bất cứ váºt thánh nà o hoặc Ä‘i và o các sân Äá»n Thá». Sau ngà y thứ bốn mÆ°Æ¡i (hoặc thứ tám mÆ°Æ¡i), bà phải Ä‘em đến cho vị tÆ° tế phục dịch tuần ấy tại Lá»u Há»™i Ngá»™ hay Äá»n Thá» má»™t con chiên má»™t tuổi là m lá»… toà n thiêu và má»™t bồ câu non hay má»™t chim gáy là m lá»… tạ tá»™i. Nếu không thể dâng con chiên, bà phải dâng hai chim gáy hoặc hai bồ câu non.
- để tiến dâng cho Chúa (22): Chi tiết nà y mô phá»ng truyện bà Anna dâng Samuen ở 1 Sm 1,22-24. Tuy váºy, đến câu sau, tác giả Lc nối kết việc dâng Äức Giêsu vá»›i luáºt vỠđứa con đầu lòng. Äức Giêsu được gá»i là “con trai đầu lòng†ở 2,7, và việc chuá»™c lại NgÆ°á»i là nhiệm vụ của cha mẹ NgÆ°á»i. Trong Xh 13,1-2, chúng ta Ä‘á»c: “Äức Chúa phán vá»›i ông Môsê: ‘Hãy thánh hiến cho Ta má»i con so, má»i con đầu lòng trong số con cái Israel, dù là ngÆ°á»i hay là thú váºt: nó thuá»™c vá» Taâ€. Sá»± thánh hiến nà y sẽ bảo đảm phúc là nh cho những đứa con đến sau. Äứa con đầu lòng được chuá»™c lại bằng cách trả năm sê-ken (= mÆ°á»i lăm chỉ bạc), tÃnh theo Ä‘Æ¡n vị Ä‘o lÆ°á»ng của thánh Ä‘iện (Ds 3,47-48; 18,15-16), ná»™p cho má»™t thà nh viên của gia đình tÆ° tế, khi đứa bé đã được má»™t tháng. Tác giả Lc không nhắc gì đến việc trả số bạc; thay và o đó, ngà i diá»…n tả việc chuá»™c con nhÆ° là việc dâng con và o Äá»n Thá» Giêrusalem, má»™t táºp tục không có chá»— nà o trong Cá»±u Ước hoặc sách Mishnah nói cả.
- để dâng của lá»… theo Luáºt Chúa truyá»n (24): Hy lá»… không phải là cho việc chuá»™c con đầu lòng, nhÆ°ng là cho việc thanh tẩy bà mẹ.
- công chÃnh và sùng đạo (25): Các chi tiết mô tả cụ Simêôn đã đặt ông cùng vá»›i Dacaria và Êlisabét, Giuse và Äức Maria, và bà Anna, và o số những đại diện của những ngÆ°á»i Do Thái trung thà nh Ä‘ang sống tại Paléttina và o thá»i gian sát ngay trÆ°á»›c khi Äức Giêsu chà o Ä‘á»i.
- niá»m an ủi của Ãt-ra-en (25): Ta hiểu đây là niá»m hy vá»ng háºu LÆ°u Ä‘Ã y: dân trông chá» Thiên Chúa khôi phục lại chế Ä‘á»™ thần quyá»n tại Israel (x. Is 40,1; 61,2).
- ra Ä‘i (29): Ông Simêôn dùng ngôn ngữ của ngÆ°á»i canh đêm, sau khi đã hoà n tất công việc, xin được nghỉ ngÆ¡i.
- má»™t lưỡi gÆ°Æ¡m sẽ đâm thâu tâm hồn bà (35): Có những tác giả cho rằng “thanh gÆ°Æ¡m†đây là ná»—i ngá» vá»±c vá» chân tÃnh sâu xa của Con mà Äức Maria sẽ cảm nghiệm khi nhìn Äức Giêsu bị đóng Ä‘inh (chẳng hạn Origiênê, Reuss, Bleek…). Cách giải thÃch nà y không tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i TM Lc, và có vẻ là má»™t cách giải thÃch theo tâm lý không có cÆ¡ sở. Cách giải thÃch truyá»n thống (kể từ Paulin de Nole và thánh Âutinh) đã coi “thanh gÆ°Æ¡m†nà y là ná»—i Ä‘au Ä‘á»›n đồng cảm Äức Maria cảm nháºn khi chứng kiến Con mình bị đóng Ä‘inh. Tuy nhiên, cách giải thÃch nà y cÅ©ng không phù hợp vá»›i TM Lc, bởi vì Äức Maria chỉ xuất hiện dÆ°á»›i chân tháºp giá trong TM Ga mà thôi (Ga 19,25-27) và cÅ©ng chỉ trong Ga, cạnh sÆ°á»n của Äức Giêsu má»›i bị má»™t ngá»n giáo đâm thâu (Ga 19,34). TM Lc không bao giá» nói rằng Äức Maria ở trong số các phụ nữ đã Ä‘i theo NgÆ°á»i từ Galilê (Lc 23,49.55; 24,10). Cách giải thÃch nà y lại cắt ngang chuyển Ä‘á»™ng của bản văn và dÆ°á»ng nhÆ° Ä‘Æ°a và o đó má»™t ngoặc Ä‘Æ¡n (x. bản dịch Bible de Jérusalem, CGKPV) hÆ¡i lạ. Cách giải thÃch nà y cÅ©ng giá»›i hạn quá đáng và o cá nhân Äức Maria, Ä‘iá»u nà y dÆ°á»ng nhÆ° trái vá»›i cái nhìn của tác giả Lc: đối vá»›i ngà i cÅ©ng nhÆ° đối vá»›i tất cả các tác giả Tân Ước, tâm lý của các nhân váºt không đáng kể bằng vai trò của há» trong Lịch sá» cứu Ä‘á»™ (ta thấy Ä‘iá»u nà y trong các bản văn vá» Thá»i thÆ¡ ấu: Äức Maria chỉ luôn đóng má»™t vai trò lệ thuá»™c và o vai trò của Äức Giêsu). Äã thế, lối giải thÃch nà y lại chỉ Æ°u tiên chú ý đến Núi Sá». Cần phải tìm ý nghÄ©a của lá»i nà y của ông Simêôn trong nhãn quan của tác giả Lc vá» Äức Maria.
(1) Ở trong Cá»±u Ước, hình ảnh “thanh gÆ°Æ¡m†là biểu tượng của sá»± “chia rẽ†và “mâu thuẫn" (x. Ed 12; 14;...). Ở Is 49,2, Thiên Chúa đã là m cho miệng lưỡi NgÆ°á»i Tôi Trung nên nhÆ° má»™t “lưỡi gÆ°Æ¡m sắc bénâ€. Sách Khải huyá»n đã lấy lại hình ảnh nà y và áp dụng cho Äức Kitô (1,16; 2,12.16; 19,15.21). Khi ta thấy rằng viên Kỵ sÄ© trong Kh được gá»i là “Lá»i của Thiên Chúa†và “từ miệng NgÆ°á»i phóng ra má»™t thanh gÆ°Æ¡m sắc bén†(Kh 19,13.15), Ä‘Ã ng khác, ta lại nháºn thấy rằng Is 49,2 chỉ Ä‘i trÆ°á»›c Is 49,6 má»™t chút, trong đó NgÆ°á»i Tôi Trung được gá»i là “ánh sáng muôn dânâ€, tức khắc ta nghÄ© rằng hai câu nà y hiện diện trong tâm trà tác giả Lc khi ngà i viết cc. 32.35a, và thanh gÆ°Æ¡m phân rẽ giữa lòng Israel chÃnh là Lá»i mạc khải của Thiên Chúa là chÃnh Äức Giêsu, Lá»i mang lại Æ¡n cứu Ä‘á»™, nhÆ°ng cÅ©ng là Lá»i sẽ phán xét (x. Dt 4,12). Thế mà dá»c theo hai chÆ°Æ¡ng đầu, ta thấy tác giả Lc giá»›i thiệu Äức Maria nhÆ° là Thiếu nữ Sion, nghÄ©a là Israel được nhân-cách-hóa (Ä‘á»c Lc 1,28 dÆ°á»›i ánh sáng của Xp 3,14-15 và Dcr 2,14). Theo hÆ°á»›ng nà y, ta hiểu tác giả Ä‘ang váºn dụng má»™t kiểu nhân-cách-hóa tiên trÆ°ng để trình bà y hoạt cảnh Dâng Con trong Äá»n Thá», và nhÆ° váºy, ngà i đã đặt và o miệng ông Simêôn c. 35a để ngá» lá»i vá»›i Äức Maria trong tÆ° cách là Thiếu nữ Sion: nÆ¡i Mẹ, chÃnh là Israel sẽ bị thanh gÆ°Æ¡m của Äức Chúa đâm thâu.
Cách giải thÃch nà y (được gợi ý bởi Sahlin, Black, Laurentin, Boismard, Benoýt…) có Ä‘iểm thuáºn lợi là là m cho c. 35a ăn khá»›p hà i hòa vá»›i ngữ cảnh. Thay vì Ä‘Æ°a và o đó má»™t ngoặc Ä‘Æ¡n, chi câu nà y trở thà nh má»™t mắt xÃch của má»™t phần triển khai, trong đó tÆ° tưởng trÆ°á»›c được nối tiếp và tÆ° tưởng sau được chuẩn bị. Các câu 34 và 35a mô tả cuá»™c khủng hoảng gây ra nÆ¡i Israel bởi “dấu hiệu gây chống báng†được ngôn sứ Êdêkien coi nhÆ° má»™t thanh gÆ°Æ¡m của Thiên Chúa đâm thâu tâm hồn dân Chúa; còn c. 35b là kết luáºn: sá»± thá» thách gây ra bởi việc Äức Giêsu đến, do việc đòi há»i phải chá»n lá»±a theo hay chống NgÆ°á»i, sẽ Ä‘Æ°a tá»›i chá»— thâm tâm của ngÆ°á»i ta phải lá»™ ra.
Hiểu nhÆ° thế, cc. 34-35 hoà n toà n di theo và minh há»a cc. 30-32. Lá»i sấm của ông Simêôn được phân phối thà nh hai cánh của má»™t bức tranh bá»™ đôi: má»™t cánh thì cho thấy Dân Ngoại được ánh sáng soi Ä‘Æ°á»ng và muôn dân được cứu Ä‘á»™, và đây phải là vinh quang cho Israel; cánh kia cho thấy khủng hoảng của chÃnh Israel nà y, khiến nhiá»u con cái của Dân Chúa chá»n phải vấp ngã. Váºy đây chÃnh là toà n thể tấn bi kịch của Lịch sá» cứu Ä‘á»™ được ông Simêôn trình bà y cô Ä‘á»ng, và sẽ được tác giả Luca tiếp tục trình bà y trong Tin Mừng cÅ©ng nhÆ° trong Công vụ.
(2) Có má»™t cách giải thÃch khác cÅ©ng có thể chấp nháºn nhÆ° má»™t tầng ý nghÄ©a khác của câu nà y, và nhÆ° má»™t cách chứng minh kiểu tiêu cá»±c cho cách trên đây. Trong Ed 14,17 (Hy Lạp), có nối kết “thanh gÆ°Æ¡m†vá»›i “đâm thâu (= xuyên qua)â€. Theo hình ảnh nà y, thanh gÆ°Æ¡m phân biệt ra (chá»n ra) má»™t số ngÆ°á»i để bị tiêu diệt và má»™t số ngÆ°á»i để được cứu Ä‘á»™ (x. Ed 5,1-2; 6,8-9). Trong ngữ cảnh của Lc, hình ảnh nà y phát xuất từ ý tưởng nói rằng vai trò của Äức Giêsu là là m duyên cá»› cho nhiá»u ngÆ°á»i Israel phải vấp ngã hay được chá»—i dáºy. Äức Maria, là thà nh viên của Israel, cÅ©ng sẽ phải chịu ảnh hưởng. Trong Lc, chÃnh Äức Giêsu sẽ được mô tả nhÆ° má»™t ngÆ°á»i gây chia rẽ trong các gia đình (12,51-53). NhÆ° váºy, vá»›i hình ảnh thanh gÆ°Æ¡m đâm thâu Äức Maria, ông Simêôn gợi đến khó khăn mà Mẹ sẽ gặp thì má»›i há»c ra rằng việc vâng phục Lá»i Thiên Chúa phải vượt lên trên cả những dây liên hệ gia đình (x. 8,21; 11,27-28).
4.- à nghĩa bản văn
* Hai khúc dạo đầu (21-24)
CÅ©ng nhÆ° việc cắt bì và đặt tên cho Gioan là cÆ¡ há»™i để con trẻ tá» mình ra và để Dacaria nói lên má»™t lá»i sấm, ở đây cÅ©ng váºy, việc cắt bì và đạt tên cho Äức Giêsu là cÆ¡ há»™i để NgÆ°á»i tá» mình ra. CÅ©ng nhÆ° Gioan, Äức Giêsu được ghi dấu ấn là dấu chỉ của giao Æ°á»›c (St 17,11) và tháp nháºp và o Israel (x. Gs 5,2-9). Ngà i cÅ©ng được đặt tên là Giêsu, má»™t tên được chÃnh Thiên Chúa ban cho. Bản văn nhấn mạnh trên việc đặt tên hÆ¡n là trên việc cắt bì.
Trong cc. 22-24, có hai biến cố được kể lại nhân dịp Äức Giêsu tá» mình ra: (a) việc thanh tẩy Äức Maria, 40 ngà y sau khi sinh Äức Giêsu (cc. 22a.24); và (b) việc chuá»™c lại Äức Giêsu, má»™t tháng sau khi sinh (cc. 22b.23). DÆ°á»ng nhÆ° Luca đã mô phá»ng truyện dâng Samuel (1 Sm 1,22-24) mà tả cảnh nà y. Bản văn nhấn mạnh trên sá»± trung thà nh của Äức Maria và ông Giuse, nhÆ° là những ngÆ°á»i Do Thái đạo đức, khi thi hà nh những Ä‘iá»u buá»™c của Luáºt Môsê. Trong các câu nà y, Luáºt được nhắc đến 3 lần (cc. 22a.23a.24a) và trong truyện tá» mình ra cho ông Simêôn (c. 27) và trong phần kết (c. 39). Hình thái cứu Ä‘á»™ má»›i của Thiên Chúa đến vá»›i việc vâng phục Luáºt nà y.
* Hai cuộc tỠmình (25-38)
Hình ảnh ông Simêôn gợi nhá»› đến tÆ° tế Êli trong 1 Sm 1–2 cÅ©ng nhÆ° Dacaria trong truyện Gioan Tẩy Giả. CÅ©ng nhÆ° Dacaria đã tiên báo sá»± cao cả của Gioan Tẩy Giả trong bà i ca “Chúc tụngâ€, nay sá»± cao cả của Äức Giêsu được ông Simêôn ca tụng. Do có sá»± song đối nhÆ° thế, đến đây ông Simêôn nói hai lá»i tuyên bố, má»™t là bà i thánh ca ở cc. 29-32 và má»™t là lá»i sấm ở cc. 34-35. Bà i thánh ca công bố hình thái cứu Ä‘á»™ má»›i của Thiên Chúa. Lá»i sấm được ngá» vá»›i Äức Maria để nói vá» sứ mạng của Äức Giêsu và thân pháºn của Mẹ.
Tác giả luôn luôn viết má»™t truyện vá» phái nam Ä‘i song song vá»›i má»™t truyện vá» phái nữ, ở đây cÅ©ng váºy: bà Anna song đối vá»›i ông Simêôn. Sá»± cao cả của Gioan được Dacaria công bố trong bà i ca của ông; nhÆ°ng sá»± cao cả của Äức Giêsu lại không chỉ được ông Simêôn công bố mà được cả bà Anna giá»›i thiệu nữa. Tuy nhiên, bà Anna không nói má»™t tuyên bố nà o; vai trò của bà là phổ biến tin mừng vá» hà i nhi mà ông Simêôn đã nháºn biết.
* Nhắc lại Ä‘iệp khúc của bà i tÆ°á»ng thuáºt vá» Thá»i thÆ¡ ấu (39-40)
Hai câu kết là m vá»ng lại Ä‘iệp khúc đã có trong bà i tÆ°á»ng thuáºt vá» Thá»i thÆ¡ ấu (1,80; 2,52). Câu nà y nhắc lại từng chữ bản mô tả Gioan (1,80). Toà n c. 40 gợi lại truyện Samuen, nhất là 1 Sm 2,21c.26.
+ Kết luáºn
Câu truyện nà y là má»™t lá»… mừng các cuá»™c gặp gỡ trong niá»m vui. Truyện được kể cho chúng ta ở đây cho thấy nhiá»u tÆ°Æ¡ng quan khác nhau. Chúng ta thấy Äức Giêsu trong dây liên hệ có má»™t không hai vá»›i Thiên Chúa. Chúng ta cÅ©ng thấy cuá»™c gặp gỡ giữa Äức Giêsu và ông Simêôn, Äức Maria và bà Anna. Gặp gỡ Äức Giêsu Ä‘Æ°a lại niá»m vui vô biên, nhÆ°ng cÅ©ng tạo nên má»™t quan hệ buá»™c ngÆ°á»i ta phải rảo qua trá»n con Ä‘Æ°á»ng vá»›i NgÆ°á»i và phải luôn luôn ở gần ká» vá»›i NgÆ°á»i.
5.- Bà i há»c
1. Hôm nay, trong bản thân hà i nhi Giêsu, chÃnh Thiên Chúa trở lại vá»›i thánh Ä‘iện của Ngà i lâu nay bị bá» hoang. Cho dù tá»i lá»—i của Israel có thế nà o, Thiên Chúa vẫn trung thà nh giữ những lá»i đã hứa. Và o dịp chúng ta chịu phép rá»a tá»™i, Thiên Chúa đã nháºn chúng ta là m con. Cho dù chúng ta có bất trung thế nà o, NgÆ°á»i vẫn không bao giá» bá» rÆ¡i chúng ta. Cho dù các tá»™i lá»—i của chúng ta đã xua Ä‘uổi NgÆ°á»i ra khá»i thánh Ä‘iện là trái tim chúng ta, NgÆ°á»i vẫn tìm má»i cách để Ä‘Æ°a chúng ta đến chá»— hoán cải. Hãy mở rá»™ng thánh Ä‘iện tâm hồn mà đón Äức Kitô.
2. Chúa Thánh Thần luôn luôn có mặt và là m việc. Chúng ta cÅ©ng có thể sống thÆ°á»ng xuyên dÆ°á»›i tác Ä‘á»™ng của NgÆ°á»i nếu chúng ta ở trong Æ¡n nghÄ©a vá»›i Thiên Chúa và chăm chú Ä‘i theo những gợi ý của NgÆ°á»i trong lòng. Khi đó, Chúa Thánh Thần có thể trở thà nh má»™t nguồn ánh sáng giúp chúng ta hiểu niá»m tin của chúng ta rõ hÆ¡n cÅ©ng nhÆ° hiểu bổn pháºn của chúng ta chÃnh xác hÆ¡n, má»™t nguồn sức mạnh thiêng liêng giúp chúng ta can đảm sống Ä‘á»i môn đệ của Äức Kitô, má»™t nguồn gợi hứng trong khi chúng ta cầu nguyện cÅ©ng nhÆ° sống nếp sống hằng ngà y.
3. Ông Simêôn và bà Anna là gÆ°Æ¡ng mẫu cho chúng ta vá» cách sống hy vá»ng và trung thà nh. Sá»± trung thà nh của hỠđã được ban thưởng. Má»—i khi chúng ta rÆ°á»›c lá»…, chúng ta cÅ©ng được nháºn ân huệ ấy. Do đó, cần chuẩn bị vá»›i thái Ä‘á»™ chỠđợi trung thà nh và nháºn Thánh Thể vá»›i những tâm tình biết Æ¡n.
4. Tất cả cuá»™c sống của Äức Maria và ông Giuse táºp trung và o Äức Giêsu, trong khi NgÆ°á»i lá»›n lên bình thÆ°á»ng nhÆ° má»i trẻ em khác. NhÆ°ng “ơn nghÄ©a của Thiên Chúa vẫn ở trên Äức Giêsu†(c. 40) đã tạo nên trong gia đình nà y má»™t bầu khà hiệp nhất, êm Ä‘á»m, yêu thÆ°Æ¡ng. Bà quyết của hạnh phúc Ä‘Æ¡n giản và siêu nhiên ấy, chÃnh là sá»± hiện diện phong phú của Äức Giêsu. Äây là điển hình hoà n hảo cho má»i gia đình Kitô hữu. Nếu Äức Kitô tháºt là trung tâm của gia đình, thì mặc dù có những thá» thách của cuá»™c Ä‘á»i, chúng ta vẫn sẽ cảm nháºn được hạnh phúc lá»›n lao là được yêu thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i khác và được ngÆ°á»i khác yêu thÆ°Æ¡ng, dÆ°á»›i cái nhìn của Thiên Chúa.
5. NÆ¡i Äức Giêsu, Thiên Chúa đã Ä‘i và o Äá»n Thá» của NgÆ°á»i. “Äó mãi mãi là cách Thiên Chúa đến viếng thăm …†sá»± thinh lặng, sá»± bất ngá» dÆ°á»›i mắt thế gian, mặc dù có những lá»i tiên báo mà má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u biết … Không thể khác được. Các lÆ°u ý của Thiên Chúa thì rõ rà ng, nhÆ°ng thế giá»›i vẫn tiếp tục dòng lÆ°u chuyển của nó; khi đã dấn thân và o các hoạt Ä‘á»™ng của há», loà i ngÆ°á»i không biết biện phân ra ý nghÄ©a của lịch sá». Há» coi các biến cố lá»›n là những sá»± kiện không quan trá»ng và do lÆ°á»ng giá trị các thá»±c tại theo má»™t tầm nhìn hoà n toà n loà i ngÆ°á»i… Thế giá»›i vẫn mù lòa, nhÆ°ng sá»± Quan phòng ẩn tà ng của Thiên Chúa thì tá»± thể hiện ngà y qua ngà y†(Hồng Y John Henry Newman, 1801-1890). [Mục Lục]
44. Chú giải của Noel Quesson
Khi đã đến ngà y phải là m lá»… tẩy uế theo luáºt Môsê... tiến dâng nhÆ° Luáºt Chúa quy định... để chu toà n nghi thức theo Luáºt Chúa truyá»n...theo nhÆ° những gì đã ghi trong luáºt... khi há» chu toà n nghi lá»…, nhÆ° thiên hạ thÆ°á»ng là m theo luáºt.
Chắc chắn, đây không phải là ngẫu nhiên mà Luca nhấn mạnh tá»›i 5 lần (các câu 22, 23, 24, 27, 39) vá» việc chu toà n lá» luáºt. Dù là "Con Thiên Chúa" Äức Giêsu đã tuân theo lá» luáºt của con ngÆ°á»i. Äó là nét thâm sâu và sá»± tháºt vá» mầu nhiệm nháºp thể. Ngà i không tá»± coi mình nhÆ° “có đặc quyá»n". NgÆ°á»i hà nh xá» "nhÆ° má»i ngÆ°á»i" không có gì phân biệt NgÆ°á»i vá»›i kẻ khác. Tôi dùng thá»i giỠđể suy niệm lâu hÆ¡n vá» sá»± khiêm hạ phi thÆ°á»ng nà y, rnà Thánh Phaolô gá»i là : má»™t "cuá»™c là m cho mình hóa ra không", má»™t “kénose" (Pl 2,7). Äừng tá»± đặt mình và o số ngoại lệ. Không nên đòi há»i những đặc quyá»n. Nên thá»±c tế chấp nháºn những nghịch chÆ°á»›ng thÆ°á»ng có trong cuá»™c sống, những dịch vụ không vinh dá»± của thân pháºn chúng ta.
Cha mẹ Äức Giêsu Ä‘em NgÆ°á»i lên Giêrusalem... và o Äá»n thá».
Cuá»™c lên Ä‘Æ°á»ng nà y mang đầy ý nghÄ©a. Äó là đỉnh cao của "hai chÆ°Æ¡ng" Luca dà nh cho tuổi thÆ¡ của Gioan Tẩy Giả và của Äức Giêsu. NhÆ°ng Luca hữu ý tạo cho bÆ°á»›c Ä‘Æ°á»ng của Äức Giêsu sá»± ngược vá»›i Gioan. Việc báo tin cho Dacaria diá»…n ra trong khung cảnh trang trá»ng và huyá»n diệu của buổi lá»… tế tá»± nÆ¡i Äá»n Thánh (Lc 1,0) nhÆ°ng Gioan con trai của ông lại ẩn mình "trong hoang địa" (Lc l,80). Còn việc truyá»n tin cho Maria xảy ra tại là ng Nagiarét nhá» bé tầm thÆ°á»ng (Ga l,46), nhÆ°ng Giêsu con trai của bà lại được nháºn biết nhÆ° Äấng "Mêsia" trong thà nh thánh Giêrusalem; tại Äá»n thá», giữa trung tâm thà nh phố, nÆ¡i hiện diện kỳ diệu của Thiên Chúa (Lc 2,27; 2,37). NhÆ° thế là chúng ta dang dừng lại trÆ°á»›c " trang cuối cùng"... kết thúc Cá»±u Æ°á»›c! Những ngÆ°á»i Do Thái, đôi vợ chồng trẻ, Ä‘ang "chu toà n lá» luáºt Môsêâ€. Má»™t cách tượng trÆ°ng, lá» luáºt được chấm dứt vá»›i cá» chỉ nà y sẻ không cần tá»›i Äá»n thá» nữa: ngÆ°á»i ta cÅ©ng sẽ phá hủy Äá»n. thá», đó là "cuá»™c trở lại đầy Vinh quang của Thiên Chúa giữa Dân NgÆ°á»i" nhÆ° vị ngôn sứ loan báo (Ml 3, 1-4). NhÆ°ng Thiên Chúa đến cách Ä‘á»™t xuất, bất ngá» biết bao "! Không khi nà o NgÆ°á»i đến nhÆ° ngÆ°á»i ta chỠđợi.
Có má»™t ngÆ°á»i tên là Simêon. Ông là ngÆ°á»i công chÃnh và sùng đạo... Lại cÅ©ng có má»™t bà ngôn sứ tên là Anna.. Bà ở góa, đến nay đã 84 tuổi, sá»›m hôm thá» phượng Thiên Chúa trong Äá»n thá»â€.
Không phải ngẫu nhiên mà ta thÃch thú nháºn ra rằng, theo Luca, không phải giá»›i có thẩm quyá»n nhÆ° các thầy tÆ° tế các kinh sÆ° nháºn biết Äức Giêsu.. mà là những con ngÆ°á»i tầm xoà ng, nhÆ°ng kẻ nghèo khó? Qua hai ngÆ°á»i tiêu biểu cho những kẻ "bé má»n" trên đây, thì toà n thể dân chúng thuá»™c "nhóm ngÆ°á»i nghèo Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng" đã đến gặp gỡ Äấng Cứu Ä‘á»™ của há». Äằng khác, Ä‘iá»u đó cÅ©ng đã được các ngôn sứ loan báo: "Ta sẽ chừa lại giữa ngÆ°Æ¡i má»™t dân khiêm nhu hèn má»n..:" má»™t số nhá» "còn sót lại (Xp 3,12; Is 16.14 + 30, 17,37.4; Gr 6,9; Ge 3,5) Simêon và Anna tiêu biểu cho những ngÆ°á»i nghèo. Há» Ä‘á»u đã già cả; thuá»™c hạng ngÆ°á»i mà toà n thể xã há»™i muốn quên bá» không mấy trân trá»ng "(Kn 3,13). HÆ¡n nữa, Anna lại là cụ già "góa bụa", nghÄ©a là theo ngôn ngữ Kinh thánh, là cái nghèo hiện thân, vì cụ đã mất Ä‘i tất cả những gì đảm bảo cho mình chá»— đứng trong má»™t xã há»™i mà chỉ ngÆ°á»i chồng má»›i có quyá»n pháp lý. Lạy Chúa, xin biến trái tim chúng con trở nên những tâm hồn của ngÆ°á»i nghèo, để chúng con biết nháºn ra Chúa, trong những dạng bá» ngoà i khó nghèo mà Chúa thÆ°á»ng ẩn dấu...
Simêon ẵm lấy hà i nhi trên tay... Äấng Mêsia của Chúa... Æ¡n cứu Ä‘á»™ dà nh sẵn cho muôn dân... ánh sáng soi Ä‘Æ°á»ng cho dân ngoại... vinh quang của Israel...
Thiên Chúa Æ°a Ä‘á»™t xuất, dá»… gây ngỡ ngà ng! NgÆ°á»i ta mong chá» "vinh quang", "quyá»n lá»±c"! Thì Ngà i lại xuất hiện trong thân pháºn má»™t "trẻ nhá»", má»™t bé thÆ¡ tháºt sá»± khóc oe oe, chÆ°a biết đứng thẳng, phải bồng ẵm trên tay! Chỉ có cụ già đó, tá»± để cho Äức tin và Thánh Thần mở mắt mình! Ba lần gá»i tên trong bản văn, má»›i có thể nháºn thấy được sá»± khám phá ra được Ä‘iá»u đó, cần phải trở nên khó nghèo, Äức tin là má»™t thứ nghèo khó: ngÆ°á»i ta nhìn mà không nháºn biết (Ga 20,29). ấy thế mà dÆ°á»›i lá»›p vẻ bá» ngoà i nghịch thÆ°á»ng bé bá»ng của em nhá» (ta nghÄ© đến "hình dạng bá» ngoà i" của bánh mà ta lãnh nháºn...), lại chÃnh là lá»… tấn phong cách công khai của Äức Giêsu "trong Äá»n thá» của NgÆ°á»i": Những tÆ°á»›c hiệu mà hai ngÆ°á»i nghèo khó trên đây tặng cho NgÆ°á»i, tháºt là ngá»i sáng! Äức Giêsu – gói thịt đáng thÆ°Æ¡ng nà y (và Ngôi lá»i đã mặc xác phà m) lại chÃnh là Äấng Mêsia của Thiên Chúa... "Æ¡n cứu Ä‘á»™ của muôn ngÆ°á»i "... "ánh sáng"... "Vinh quang"... "Sá»± giải thoát" Giêrusalem... Lạy Chúa, xin ban cho chúng con đức tin.
Những lá»i ông Simêon nói vá» Hà i nhi là m cho cha mẹ NgÆ°á»i ngạc nhiêm bỡ ngỡ.
NhÆ° thế, đây cÅ©ng là lá»i xác nháºn rằng, "đức tin của cha mẹ" cÅ©ng cần phải tiến triển! Không biết lòng tin của há» ra sao, nhÆ°ng Maria và Giuse Ä‘á»u rất Ä‘á»—i ngạc nhiên và bỡ ngỡ trÆ°á»›c những "tÆ°á»›c hiệu†mà ngá»i ta gán cho con mình. Biến cố nà y gợi lên lòng tin của ông bà . MÆ°á»i hai năm sau, tại Äá»n thá» nà y, ông bà cÅ©ng sẽ không hiểu gì (Lc 2,48-50) và vẫn còn ngạc nhiên. Lạy Chúa, chúng con cầu xin Chúa giúp chúng con luôn được ngạc nhiên bỡ ngỡ nhÆ° thế.
Ông bà đem con lên Giêrusalem để tiến dâng cho Chúa... và dâng của lá»… theo luáºt định.
Äó là hai kiểu nói Luca đã sá» dụng để trình bà y "nghi thức" mà đôi vợ chồng trẻ trên đây đã thi hà nh. Äá»™ng từ Hy-lạp được dùng ở đây là (“parastènai": "dâng hiến"), cÅ©ng chÃnh là từ mà Phaolô sẽ dùng để nói lên thái Ä‘á»™ căn bản của Kitô hữu. Äừng quên rằng, Luca là thÆ° ký của Phaolô, và các bức thÆ° Ä‘á»u được viết trÆ°á»›c các Tin Mừng. Thế nên, Luca đã chủ ý dùng má»™t Ãt mang ý nghÄ©a. "Anh em đừng hiến thân xác anh em phục vụ tá»™i lá»—i nữa, nhÆ°ng anh em hãy hiến toà n thân để phục vụ Thiên Chúa" (Rm 6,13). "Anh em hãy hiến thi thể anh em để phục vụ sá»± công chÃnh, để trở nên thánh thiện" (Rm 6,19). "ThÆ°a anh em, tôi khuyên nhủ anh em hãy hiến dâng thân mình là m của lá»… sống Ä‘á»™ng, thánh thiện và đẹp lòng Thiên Chúa. Äó là cách thá»±c xứng hợp để anh em thá» phượng NgÆ°á»i" (Rm 12,1.).
NhÆ° váºy, Maria và Giuse đến thi hà nh trÆ°á»›c, Ä‘iá»u mà sau nà y chÃnh Äức Giêsu sẽ thá»±c hiện trong bữa tiệc ly và trên tháºp giá... và má»i Kitô hữu được má»i gá»i thể hiện trong má»i thánh lá»…: hiến dâng mạng sống của mình! "Äây là mình Thầy sẽ bị ná»™p vì các con". Lạy Chúa, khi thông hiệp vá»›i Chúa, chá»› gì con biết hiến mạng sống mình vì yêu. Äể là m nổi báºt hai sá»± việc trên chỉ là má»™t ("tiến dâng con" và "hiến dâng của lá»…"), Luca trÃch dẫn hai Ä‘oạn văn Kinh Thánh, khi cần vẫn có thể tăng cÆ°á»ng chiá»u kÃch "vượt qua" của trình thuáºt nà y: "Tất cả các con trai đầu lòng Ä‘á»u được thánh hiến dà nh cho Thiên Chúa" (Xh 13,2.12.15). Chúng ta hãy nhá»› lại nguồn gốc của nghi thức nà y. Dân tá»™c Israel là m nô lệ bên Ai Cáºp. Äể chấp nháºn việc giải phóng vượt qua, vua Pharaô đã phải chứng kiến má»i con trai đầu lòng thuá»™c xứ sở mình Ä‘á»u chết hết. Má»™t của lá»… chiên vượt qua ghi dấu máu nÆ¡i cá»a nhà Do Thái. Và để "ghi nhá»›" ngà y cứu Ä‘á»™ giải phóng nà y, má»i con trai đầu lòng ngÆ°á»i Israel Ä‘á»u thuá»™c vá» Thiên Chúa! Muốn dẫn chúng trở lại gia đình, cần phải "chuá»™c lại". Äó là biểu tượng lạ thÆ°á»ng. Má»™t váºt thuá»™c vá» Thiên Chúa? Muốn dân chúng trở lại gia đình, cần phải "chuá»™c lại". Äó là biểu tượng lạ thÆ°á»ng. Má»™t váºt thuá»™c vá» Thiên Chúa: là má»™t váºt được hiến thánh!
ChÃnh Äức Giêsu cÅ©ng được "hiến thánh" cách trá»n vẹn! Và việc đó được diá»…n ra và o "ngà y thứ bốn mÆ°Æ¡i", thá»i gian tròn đầy.. và sau nà y còn có má»™t "ngà y thứ bốn mÆ°Æ¡i" nữa, để kết thúc mùa phục sinh dẫn tá»›i biến cố lên trá»i là m cho sá»± hiện diện hữu hình của Äấng phục sinh biến khá»i. Äúng váºy, toà n bá»™ Tin Mừng Ä‘ang nằm ở trang nà y. Và má»™t cảnh vượt qua khác cÅ©ng sẽ diá»…n ra "ở Giêrusalem" (Lc 24, 47-52).
Phép rá»a đã thánh hiến tôi cho Chúa. Biến cố đó có ý nghÄ©a gì đối vá»›i tôi không?
Của lễ là một đôi chim gáy, hay một cặp bồ câu non…
Tháºt là cảm Ä‘á»™ng, phải không? NhÆ°ng coi chừng, ta có thể biến toà n thể trình thuáºt trên đây của Luca thà nh giai thoại mất thôi! Má»™t lần nữa, ta cần ghi nháºn rằng, Luca đã không thêm bá»›t gì. Rõ rà ng ông chỉ dá»±a và o những thá»±c hà nh tôn giáo Do Thái hiển nhiên. NhÆ°ng ta cÅ©ng có thể nhìn ra, tại sao Äức Giêsu lại không được miá»…n chÆ°á»›c khá»i việc tuân giữ những táºp tục đó. Mà thôi, đối vá»›i Luca, Ä‘iá»u quan trá»ng thá»±c sá»± đó là "ná»™i dung†thần há»c, là "ý nghÄ©a" thâm sâu của các sá»± kiện lịch sá». Váºy ta cứ chấp nháºn quan Ä‘iểm của ngÆ°á»i thuáºt chuyện. Nà o ta sẽ Ä‘á»c toà n bá»™ bản văn mà Luca đã trÃch dẫn má»™t Ä‘oạn nÆ¡i sách Lêvi (12,8): "Nếu ngÆ°á»i mẹ không đủ khả năng kiếm đủ tiá»n mua con váºt, thì có thể dùng đôi phim gáy hay má»™t cặp bồ câu. Äó! đúng là lá»… váºt của ngÆ°á»i nghèo. Maria đã không thể là m gì hÆ¡n được. Bà không thể trả tiá»n cao hÆ¡n! Äó là điá»u mà Luca nhằm gợi lên cho ta, nếu ta biết Ä‘oán ra ý ngÆ°á»i viết, và ta biết rằng toà n bá»™ Tin Mừng của ông sẽ là "tin vui cho ngÆ°á»i nghèo (Lc 4,18). Phải, toà n bá»™ Tin Mừng đã nằm ở trang nà y, bá» ngoà i xem ra đầy hình ảnh dân gian. Phúc thay những ngÆ°á»i nghèo, vì nÆ°á»›c trá»i là của há».
Äược “thánh hiến" cho Thiên Chúa... Ä‘iá»u đó không đòi há»i những dấu hiệu huy hoà ng. Má»i ngÆ°á»i nghèo trên thế giá»›i vá»›i áo quần rách rÆ°á»›i, lại "xứng đáng" vá»›i Thiên Chúa và được thánh hiến... Những ngÆ°á»i nghèo được "thánh hiến"! Tôi có kÃnh trá»ng há» không?
Cháu bé nà y là m duyên cá»› cho nhiá»u ngÆ°á»i Israel phải hÆ° vong hay được Æ¡n cứu Ä‘á»™, cháu còn là dấu hiệu bị ngÆ°á»i Ä‘á»i chống báng.
Äức Giêsu cÅ©ng là má»™t "dấu hiệuâ€, má»™t "dấu hiệu bị chống báng", má»™t "dấu hiệu mà ngÆ°á»i ta có thể phủ nháºn". Thiên Chúa không muốn áp đặt. NgÆ°á»i đã trao ban tá»± do. NgÆ°á»i chấp nháºn " dấu chỉ tình yêu của NgÆ°á»i có thể bị ngÆ°á»i Ä‘á»i chối bá»! Péguy sẽ nói: "Những khúm núm lụy phục của kẻ nô lệ không nói lên cho NgÆ°á»i Ä‘iá»u gì cả". NhÆ° thế má»—i ngÆ°á»i phải tá»± quyết định trÆ°á»›c trÆ°á»ng hợp "Giêsu†Ta có thể từ chối Ngà i, nghÄ©a là phải hy vá»ng, phải quỳ xuống... ta có thể đón nháºn NgÆ°á»i, nghÄ©a là được Æ¡n cứu Ä‘á»™ được nâng lên...
Ngay tại trang nà y, ta đã có Äấng "Thẩm phán vÅ© trụâ€, Äấng phân chia loà i ngÆ°á»i ra là m hai trong Ngà y cánh chung (Mt 25-31). Lạy Chúa xin nâng con lên. Xin giúp con biết chá»n Chúa.
Khi hai ông bà đã là m xong má»i việc nhÆ° luáºt Chúa truyá»n, thì trở vá» nÆ¡i cÆ° ngụ là thà nh Nagiarét, miá»n Galilê, còn hà i nhi ngà y cà ng lá»›n lên, thêm vững mạnh... tiến triển...
Cuá»™c hà nh trình lên thủ đô đã kết thúc. Äôi vợ chồng trẻ lại trở vá» miá»n quê tăm tối của mình. NhÆ°ng giỠđây, chÃnh Thiên Chúa luôn ở cùng. NgÆ°á»i sắp sống tại xưởng thợ nÆ¡i gia đình. Dần dần, NgÆ°á»i sẽ táºp sống là m ngÆ°á»i. NgÆ°á»i sẽ há»c Ä‘á»i, há»c Ä‘i (ban đầu có thể lao Ä‘ao, rồi té xuống). NgÆ°á»i sẽ há»c Ä‘á»c tại trÆ°á»ng, há»c nghá» thợ má»™c... ôi thôi! kéo cÆ°a của cáºu má»›i ‘táºp sự’ chÆ°a giúp được việc gì. Những, NgÆ°á»i cứ táºp tà nh... NgÆ°á»i sẽ tiến bá»™. [Mục Lục]
45. Tổ ấm
(Chuyển ngữ từ Beliefnet.com – Trầm Thiên Thu)
“Uống nÆ°á»›c nhá»› nguồn, là m con phải hiếu. Công cha nhÆ° núi Thái SÆ¡n, nghÄ©a mẹ nhÆ° nÆ°á»›c trong nguồn chảy ra. NgÆ°á»i Æ¡i, là m ngÆ°á»i ở trên Ä‘á»i, nhá»› công ngÆ°á»i sinh dưỡng, đó má»›i là hiá»n nhân. Vì đâu anh nên ngÆ°á»i tà i ba…â€. Äó là lá»i trong ca khúc â€œÆ n NghÄ©a Sinh Thà nh†của cố nhạc sÄ© DÆ°Æ¡ng Thiệu TÆ°á»›c, đầy tÃnh nhân bản, khá phổ biến suốt nhiá»u chục năm qua. Kinh thánh dạy: “Hãy thảo kÃnh cha mẹ†(Hc 3:1-16), kinh Pháºt dạy: “Tá»™t cùng thiện không gì bằng có hiếu, tá»™t cùng ác không gì bằng bất hiếuâ€.
Nói đến gia đình là nói đến yêu thÆ°Æ¡ng. Gia đình là Tổ ấm. Có tình yêu thÆ°Æ¡ng thì gia đình má»›i “ấmâ€, đầy ắp tiếng cÆ°á»i, chan hòa niá»m cảm thông và tha thứ; ngược lại, thiếu tình yêu thÆ°Æ¡ng thì gia đình sẽ “lạnhâ€, không khà ngá»™t ngạt, khó thở. Tháºt váºy, ở đâu có tình yêu thÆ°Æ¡ng thì ở đó có Thiên Chúa hiện diện. Có Thiên Chúa thì gia đình nghèo khó vẫn “ấmâ€, vắng Thiên Chúa thì gia đình già u sang vẫn “lạnhâ€.
(Hc 3:3-7,14-17 Sách Huấn ca phân tÃch: “Ai thá» cha thì bù đắp lá»—i lầm, ai kÃnh mẹ thì tÃch trữ kho báu. Ai thá» cha sẽ được vui mừng vì con cái, khi cầu nguyện, há» sẽ được lắng nghe. Ai tôn vinh cha sẽ được trÆ°á»ng thá», ai vâng lệnh Äức Chúa sẽ là m cho mẹ an lòng. NgÆ°á»i đó phục vụ các báºc sinh thà nh nhÆ° phục vụ chủ nhân†(Hc 3:3-7). Không chỉ váºy, chÃnh lòng hiếu nghÄ©a đối vá»›i cha mẹ sẽ không bị quên lãng, và sẽ Ä‘á»n bù tá»™i lá»—i cho chÃnh mình (x. Hc 3:14). Äiá»u đó chứng tá» Chúa và Giáo há»™i Công giáo rất tôn trá»ng chữ Hiếu, không nhÆ° ngÆ°á»i ta lầm tưởng. Ai là m ngược lại là mắc trá»ng tá»™i, vì “ai bá» rÆ¡i cha mình thì khác nà o kẻ lá»™ng ngôn, ai chá»c giáºn mẹ mình, sẽ bị Äức Chúa nguyá»n rủa†(Hc 3:16).
Ca dao Việt Nam cũng so sánh:
Con có cha như nhà có nóc
Con không cha nhÆ° nòng ná»c đứt Ä‘uôi
Và xác định:
Dù cho Ä‘i hết cuá»™c Ä‘á»i
CÅ©ng không Ä‘i hết những lá»i mẹ ru
Æ n cha và nghÄ©a mẹ tháºt cao vá»i và bao la biết bao! Má»—i thà nh viên gia đình Ä‘á»u phải cá»™ng tác vá»›i nhau để tạo nên má»™t tổ ấm Ä‘Ãch thá»±c, má»™t gia đình thánh cho hợp Thánh à Chúa. Äáp ca lá»… Thánh Gia dùng Tv 128 nói vá» các giá trị gia đình: “Hạnh phúc thay bạn nà o kÃnh sợ Chúa, ăn ở theo Ä‘Æ°á»ng lối của NgÆ°á»i. Công khó tay bạn là m, bạn được an hưởng, bạn quả là lắm phúc nhiá»u may. Hiá»n thê bạn trong cá»a trong nhà khác nà o cây nho đầy hoa trái; và bầy con tá»±a những cây ô-liu mÆ¡n mởn, xúm xÃt tại bà n ăn†(Tv 128:1-3). Tác giả Thánh vịnh cho rằng “đó chÃnh là phúc lá»™c Chúa dà nh cho kẻ kÃnh sợ NgÆ°á»i†(Tv 128:4).
Cl 3:12-21; 3:12-17 Thánh Phaolô nói: “Anh chị em là những ngÆ°á»i được Thiên Chúa tuyển lá»±a, hiến thánh và yêu thÆ°Æ¡ng. Vì thế, anh chị em hãy có lòng thÆ°Æ¡ng cảm, nhân háºu, khiêm nhu, hiá»n hoà và nhẫn nại. Hãy chịu Ä‘á»±ng và tha thứ cho nhau, nếu trong anh em ngÆ°á»i nà y có Ä‘iá»u gì phải trách móc ngÆ°á»i kia. Chúa đã tha thứ cho anh chị em, thì anh chị em cÅ©ng váºy, anh chị em phải tha thứ cho nhau†(Cl 3:12-13). Yêu thÆ°Æ¡ng và tha thứ luôn có liên kết vá»›i nhau: Tha thứ là thể hiện tình yêu thÆ°Æ¡ng, mà yêu thÆ°Æ¡ng thì phải tha thứ. Không thể là m cái nà y mà bá» Ä‘iá»u kia, là m má»™t trong hai chỉ là nói dối.
“Trên hết má»i đức tÃnh, anh chị em phải có lòng bác ái: đó là mối dây liên kết tuyệt hảo†(Cl 3:15). Yêu thÆ°Æ¡ng là đức mến, mà đức mến lại quan trá»ng nhất trong ba đức đối thần, đến khi và o Thiên Ä‘Ã ng rồi cÅ©ng vẫn còn và chỉ còn đức mến, không còn đức tin và đức cáºy nữa. Thánh Phaolô nói thêm: “Anh em hãy dạy dá»— khuyên bảo nhau vá»›i tất cả sá»± khôn ngoan†(Cl 3:16), và “anh chị em có là m gì, nói gì, thì hãy là m hãy nói nhân danh Chúa Giêsu và nhá» NgÆ°á»i mà cảm tạ Thiên Chúa Cha†(Cl 3:17).
Thánh gia là gÆ°Æ¡ng mẫu cho các gia đình, nhÆ°ng có thể chúng ta chỉ “nghe và biết†mà không triệt để và tÃch cá»±c thi hà nh. Do đó, thánh Phaolô nói chi tiết vá» vai trò và bổn pháºn của các thà nh viên trong gia đình: “NgÆ°á»i là m vợ hãy phục tùng chồng, nhÆ° thế má»›i xứng đáng là ngÆ°á»i thuá»™c vá» Chúa. NgÆ°á»i là m chồng hãy yêu thÆ°Æ¡ng chứ đừng cay nghiệt vá»›i vợ. Kẻ là m con hãy vâng lá»i cha mẹ trong má»i sá»±, vì đó là điá»u đẹp lòng Chúa. Những báºc là m cha mẹ đừng là m cho con cái bá»±c tức, kẻo chúng ngã lòng†(Cl 3:18-21). Ai cÅ©ng biết trách nhiệm riêng và là m tròn bổn pháºn mình thì gia đình chắc chắc là má»™t Tổ ấm thá»±c sá»± váºy.
Gia đình nhÆ° con thuyá»n lênh đênh trên “biển Ä‘á»iâ€, có lúc sóng yên biển lặng, nhÆ°ng có lúc lại đầy cuồng phong sóng vá»—. Thánh gia đã từng nhÆ° váºy, không chỉ trÆ°á»›c khi Chúa Con sinh ra mà vừa sinh ra cÅ©ng chẳng yên thân vá»›i những ngÆ°á»i ác – Ä‘iển hình là vua Hêrôđê. Khi các nhà chiêm tinh đã ra vá», sứ thần Chúa hiện ra báo má»™ng cho Äức Thánh Giuse: “Nà y ông, dáºy Ä‘em Hà i Nhi và Mẹ NgÆ°á»i trốn sang Ai-cáºp, và cứ ở đó cho đến khi tôi báo lại, vì vua Hêrôđê sắp tìm giết Hà i Nhi đấy!†(Mt 2:13). Thế nên “gia trưởng†Giuse, ngÆ°á»i chống mÅ©i chịu sao, liá»n trá»—i dáºy để Ä‘Æ°a Vợ Con trốn sang Ai-cáºp ngay giữa đêm tối. Thánh gia phải lÆ°u trú ở đó cho đến khi vua Hêrôđê băng hà , và cÅ©ng là để ứng nghiệm lá»i Chúa phán xÆ°a qua miệng ngôn sứ: “Ta đã gá»i con Ta ra khá»i Ai-cáºp†(Mt 2:18).
Sau khi vua Hêrôđê băng hà , sứ thần Chúa lại hiện ra vá»›i Äức Thánh Giuse bên Ai-cáºp, báo má»™ng cho ông: “Nà y ông, dáºy Ä‘em Hà i Nhi và Mẹ NgÆ°á»i vỠđất Ãtraen, vì những kẻ tìm giết Hà i Nhi đã chết rồiâ€. (Mt 3:20). Äức Thánh Giuse liá»n trá»—i dáºy Ä‘Æ°a Hà i Nhi và Mẹ NgÆ°á»i vỠđất Ãtraen. Tháºt vất vả cho Äức Thánh Giuse! CÅ©ng chÆ°a yên, vì nghe biết Ãckhêlao đã kế vị phụ vÆ°Æ¡ng Hêrôđê và cai trị miá»n Giuđê, nên Äức Thánh Giuse sợ không dám vỠđó, Ä‘Ã nh Ä‘Æ°a Vợ Con lui vá» miá»n Galilê, đến ở thà nh Nadarét (Mt 2:21-22). Từ đó, Äức Giêsu nghiá»…m nhiên trở thà nh ngÆ°á»i Nadarét.
NgÆ°á»i cha và ngÆ°á»i chồng có cái khổ của ngÆ°á»i cha và ngÆ°á»i chồng, ngÆ°á»i mẹ và ngÆ°á»i vợ có cái khổ của ngÆ°á»i mẹ và ngÆ°á»i vợ. Ai có bổn pháºn và trá»ng trách của riêng mình. Chồng hoặc vợ cÅ©ng Ä‘á»u lo cho gia đình và con cái, và cÅ©ng là lo cho hạnh phúc của riêng mình, đừng vì lý do gì mà “tị nạnh†hoặc “chảnh†mà lênh mặt và khinh miệt nhau. Trá»ng trách đó cÅ©ng chÃnh lÃ Æ n Gá»i mà Thiên Chúa kêu má»i để thá»±c hiện trá»n vẹn để chÃnh mình nên thánh, đồng thá»i giúp các thà nh viên trong gia đình cùng nên thánh.
Gia đình là tế bà o xã hội, là tế bà o cơ bản, để từ đó có những đại gia đình khác là gia đình cộng đồng, gia đình là ng xóm, gia đình quốc gia, gia đình nhân loại, gia đình Công giáo,…
Lạy Chúa, xin cho mỗi chúng con biết noi gương Thánh gia từng giây phút để có thể kiến tạo hòa bình và công lý, xây dựng văn minh tình thương, văn hóa sự sống, xứng đáng là thà nh viên thánh trong đại gia đình Công giáo. Chúng con cầu xin nhân Danh Hà i Nhi Giêsu, Thiên Chúa của chúng con. Amen.
***
BÀI 2: TrÆ°á»ng há»c Gia đình
Khi nháºp thể và nháºp thế, Con Thiên Chúa là Äức Kitô Giêsu đã sinh trong má»™t gia đình. Khi Ä‘i lá»… Ä‘á»n, Ngà i ở lại “lo việc của Chúa Cha†nhÆ°ng cha mẹ Ngà i không biết, sau ba ngà y, Ngà i ngoan ngoãn theo cha mẹ vá» quê và hằng vâng phục cha mẹ (Lc 2:51). Äiá»u đó chứng tá» gia đình là quan trá»ng và là trÆ°á»ng há»c đầu tiên của má»i ngÆ°á»i.
Văn sÄ© Charles Dickens (1) nháºn định: “Gia đình là má»™t cái tên, má»™t từ ngữ mạnh mẽ, mạnh hÆ¡n lá»i của những pháp sÆ° hay tiếng đáp của các linh hồn. Äó là lá»i nguyện cầu hùng mạnh nhấtâ€.
Các nhà xã há»™i há»c coi gia đình là nÆ¡i đặt những “viên gạch đầu tiên†trong việc hình thà nh nhân cách con ngÆ°á»i. Äiá»u đó cho thấy gia đình là trÆ°á»ng há»c đầu tiên của má»—i con ngÆ°á»i. Quả tháºt, giáo dục gia đình rất quan trá»ng, đặc biệt là ngÆ°á»i mẹ, vì ngÆ°á»i mẹ gần gÅ©i con cái ngay từ khi nó má»›i sinh ra và suốt những tháng năm đầu Ä‘á»i.
Nhân cách là tÃnh cách của má»™t con ngÆ°á»i, và rồi con ngÆ°á»i đó có thể tốt hoặc xấu. Vì thế, giáo dục nhân cách rất quan trá»ng, phải bắt đầu từ gia đình, nhÆ°ng giáo dục gia đình lại là vấn Ä‘á» rá»™ng lá»›n. Ở đây chúng ta nói vá» vai trò của cha mẹ trong việc giáo dục hình thà nh nhân cách cho trẻ em ở Việt Nam hiện nay.
NhÆ° đã nói, gia đình là môi trÆ°á»ng giáo dục đầu tiên, tức là trÆ°á»ng há»c đầu tiên của bất kỳ con ngÆ°á»i nà o. Má»—i con ngÆ°á»i Ä‘á»u được sinh ra từ cha và mẹ. Äứa trẻ luôn gần gÅ©i và lắng nghe những “âm thanh cuá»™c sống†đầu tiên từ cha mẹ – đặc biệt là từ ngÆ°á»i mẹ. NgÆ°á»i mẹ hiá»n là nh, dịu dà ng, ăn nói nhẹ nhà ng, đứa trẻ Ä‘á»u nháºn biết và chịu ảnh hưởng. Ngà y xÆ°a, ngÆ°á»i mẹ ru con bằng những câu hò, ca dao, Ä‘iệu lý,... nhẹ nhà ng và trong sáng. Rất tiếc là ngà y nay không phổ biến, nhÆ°ng vẫn còn phần nà o những lá»i “ầu Æ¡â€, “và dầuâ€,… khi mẹ ru con ngủ. Lá»i ru không thể nà o gắt gá»ng hoặc nhÆ° “dùi đục chấm mắm cáyâ€, vì thế mà đứa trẻ vẫn ảnh hưởng sá»± dịu dà ng của lá»i mẹ ru.
Khi con trẻ cháºp chững những bÆ°á»›c Ä‘i đầu Ä‘á»i, ngÆ°á»i đầu tiên chỉ dạy cho bé cách Ä‘i đứng, nói năng, không ai khác là cha mẹ. Vì váºy, cha mẹ là ngÆ°á»i thầy đầu tiên của con cái. Äiá»u đó xác định việc giáo dục gia đình vô cùng quan trá»ng trong việc hình thà nh nhân cách của con cái. DÄ© nhiên, vì lý do nà o đó, có những đứa trẻ thiếu sá»± quan tâm chăm sóc của cha mẹ nhÆ°ng nó vẫn có thể hình thà nh nhân cách tốt, đó là nhá» quá trình tá»± giáo dục tốt. NhÆ°ng hầu nhÆ° sá»± giáo dục gia đình không tốt thì nhân cách đứa trẻ ắt có phần khiếm khuyết, đôi khi hoà n toà n xấu. Do đó, giáo dục gia đình rất quan trá»ng đối vá»›i má»—i con ngÆ°á»i, vì còn trẻ ngÆ°á»i non dạ, không ai có thể hiểu biết vá» mình, vá» xã há»™i, vá» cuá»™c sống,... nhÆ°ng được gia đình định hÆ°á»›ng và dạy dá»—, nhỠđó mà tÃch lÅ©y kinh nghiệm và trưởng thà nh dần theo thá»i gian.
Ngoà i ra, gia đình còn là hà nh trang “ắt có và đủ†đối vá»›i má»—i con ngÆ°á»i. Trong thá»i gian đầu Ä‘á»i, ai cÅ©ng được sống vá»›i ông bà , cha mẹ, anh chị em. Lá»›n lên, những ngÆ°á»i láºp gia đình rồi có con, cháu. Trong gia đình, má»i ngÆ°á»i đùm bá»c nhau vá» váºt chất, tinh thần, tâm linh,... NgÆ°á»i trẻ có Ä‘iá»u kiện để lá»›n khôn, ngÆ°á»i già có nÆ¡i nÆ°Æ¡ng tá»±a, ngÆ°á»i u buồn được an ủi, ngÆ°á»i yếu Ä‘au được nâng đỡ,… NhÆ° váºy, gia đình là má»™t cá»™ng đồng luôn gắn bó vá»›i nhau trên từng bÆ°á»›c Ä‘Æ°á»ng của cuá»™c sống. Dù là ai, được sống trong tình yêu thÆ°Æ¡ng của gia đình là hạnh phúc. Ai không được nhÆ° váºy thì tháºt là ná»—i bất hạnh. Trong quá trình sống vá»›i gia đình, cùng trao và nháºn tình yêu thÆ°Æ¡ng, má»—i ngÆ°á»i lại tiếp tục tá»± hoà n thiện mình và tá»± hoà n thiện nhân cách.
Gia đình là tế bà o của xã há»™i. Gia đình luôn có mối quan hệ máºt thiết vá»›i xã há»™i, Ä‘Æ¡n giản nhất là quan hệ vá»›i là ng xóm, khu phố. NhÆ° tục ngữ có câu: “Bán anh em xa mua láng giá»ng gầnâ€. Äá»™ng từ “bán†và “mua†ở đây không mang nghÄ©a “thÆ°Æ¡ng mạiâ€, nhÆ°ng có ý nói rằng láng giá»ng gần gÅ©i và cần thiết lắm. Há» là những ngÆ°á»i “tối lá»a tắt đèn có nhauâ€, mình có chuyện gì thì thân nhân ở xa đâu biết được, chỉ có láng giá»ng biết. Nói theo Công giáo, đó là những ngÆ°á»i lân cáºn, những ngÆ°á»i mà Äức Giêsu Ä‘á» cao qua dụ ngôn “NgÆ°á»i Samari Nhân Háºu†(Lc 10:29-37).
Gia đình cÅ©ng là nÆ¡i tái tạo con ngÆ°á»i. Thà nh viên nà o lá»—i lầm vẫn được gia đình an ủi, khuyên nhủ, che chở, bảo vệ, nâng đỡ,... NhỠđó mà ngÆ°á»i lầm lá»—i có thể đứng dáºy và là m lại cuá»™c Ä‘á»i. Má»—i thà nh viên gia đình là má»™t ngÆ°á»i tốt thì xã há»™i sẽ tốt, đất nÆ°á»›c có những công dân tốt, Giáo há»™i cÅ©ng có những “chiên ngoanâ€. Xã há»™i có nhiá»u công dân tốt, ắt hẳn đất nÆ°á»›c có thể vững mạnh, xã há»™i có thể văn minh, cá»™ng đồng Ãt tệ nạn. Có Ãt cái xấu sẽ có nhiá»u cái tốt, con ngÆ°á»i quan tâm đối xá» vá»›i nhau bằng tình thân ái và lòng nhân háºu. Nói váºy có nghÄ©a là cả xã há»™i phải thá»±c sá»± chú tâm tá»›i sá»± nghiệp giáo dục, không thể lÆ¡ là hoặc “đánh trống bá» dùiâ€. Vì chú trá»ng số lượng hÆ¡n chất lượng, chạy theo thà nh tÃch, không lo “tiên há»c lá»…, háºu há»c văn†nên đạo đức má»›i bị sa sút trầm trá»ng, Ä‘i đâu cÅ©ng thấy tá»™i phạm! Há»c sinh cần phải được giáo dục vá» giao tiếp và ứng xá» ngay trong cá»™ng đồng, há»™i Ä‘oà n, đặc biệt phải bắt đầu từ gia đình.
Xã há»™i cà ng ngà y cà ng văn minh và tiến bá»™, đó là niá»m vui. NhÆ°ng cứ Ä‘ua đòi hoặc chạy Ä‘ua theo lối sống xa hoa thì dá»… sa Ä‘á»a, Ä‘i đâu cÅ©ng thấy treo bảng “văn hóa†nhÆ°ng lối sống chẳng thấy gì là văn hóa. Trị bệnh phải trị táºn căn, nhổ cá» phải nhổ táºn gốc. Nhiá»u hiện tượng xã há»™i má»›i liên quan vấn Ä‘á» trẻ em đặt ra những thách thức má»›i trong việc giáo dục gia đình: Trẻ em lang thang, trẻ em phạm pháp, trẻ em bị lạm dụng tình dục, trẻ em bị bóc lá»™t sức lao Ä‘á»™ng, trẻ em quan hệ tình dục sá»›m, ấu dâm, mại dâm trẻ em, lạm dụng ma tuý, lạm dụng chất có men,… Äiá»u đó đòi há»i việc quản lý và kiểm soát chặt chẽ của các nhà hữu trách, nhÆ°ng vấn Ä‘á» chÃnh vẫn là phải giáo dục trÆ°á»›c tiên từ gia đình. Má»™t việc không dá»…, vì vừa đòi há»i gia đình phải phát huy hết các sức mạnh, vừa đòi há»i các thà nh viên trong gia đình phải chung tay góp sức và phải là những tấm gÆ°Æ¡ng sáng lẫn nhau – đặc biệt là đối vá»›i trẻ em. Cây phải được uốn từ lúc cây còn nhá», con ngÆ°á»i cÅ©ng váºy, phải được uốn nắn từ nhá» và ngay tại gia đình, sau đó má»›i tá»›i nhà trÆ°á»ng và xã há»™i.
Äã có nhiá»u trÆ°á»ng hợp con cái hÆ°, rồi lấy cá»› là báºn rá»™n, lo là m ăn. Không thể viện cá»› nhÆ° váºy! Các cha mẹ khá giả chiá»u chuá»™ng con cái quá mức, để chúng tá»± do, muốn gì được nấy, tiêu xà i xả láng, cứ tưởng nhÆ° váºy là yêu con, sai lầm nghiêm trá»ng. Tục ngữ Việt Nam rất chà lý: “ThÆ°Æ¡ng con cho roi cho vá»t, ghét con cho ngá»t cho bùiâ€. Vá» tâm linh, Thánh Phaolô cÅ©ng nói: “Chúa thÆ°Æ¡ng ai thì má»›i sá»a dạy kẻ ấy, và có nháºn ai là m con thì NgÆ°á»i má»›i cho roi cho vá»t†(Dt 12:6).
Gia đình nà o thÆ°á»ng xuyên cãi cá», mâu thuẫn, xung Ä‘á»™t, bạo lá»±c,... nhất là các gia đình có cha mẹ ly hôn hoặc ly thân, con cái bị ảnh hưởng rất nặng vá» cả tâm lý lẫn sinh lý. Trẻ em không được chăm sóc, nhất là khi bị tổn thÆ°Æ¡ng vá» tình cảm hoặc tinh thần, nhiá»u trẻ em đã bá» nhà đi bụi Ä‘á»i, sống lang thang, bất cần Ä‘á»i, rồi dá»… sa và o tá»™i lá»—i và tệ nạn xã há»™i. Nguyên nhân là chúng mất cái gốc quan trá»ng là gia đình, không được dưỡng dục thể chất và tinh thần để có thể nên ngÆ°á»i. TrÆ°á»›c thá»±c trạng đó, việc giáo dục trẻ em ở gia đình cà ng trở nên cấp bách hÆ¡n.
Quả tháºt, chuẩn má»±c đạo đức và trình Ä‘á»™ nháºn thức của má»™t con ngÆ°á»i phải được hình thà nh từ nhá», bắt đầu từ môi trÆ°á»ng gia đình. Việc giáo dục đạo đức dần dần Ä‘Æ°a chúng và o ná»n nếp gia phong từ những gì nhá» nhất trong cuá»™c sống hằng ngà y nhÆ° tháºt thà , vị tha, không vị ká»·, biết giữ lá»i hứa, lá»… phép, nhân háºu, hiá»n dịu, hiếu thảo, nhÆ°á»ng nhịn,... Nói chung là biết quên mình mà sống vì ngÆ°á»i khác. ÄÆ¡n giản nhất là các Ä‘á»™ng thái nhá» vỠứng xá», lá»i ăn, tiếng nói: Chà o há»i, xin phép, xin lá»—i, cảm Æ¡n,... Äó là phép lịch sá»± tối thiểu trong phép xã giao. Tục ngữ Việt Nam đã cảnh báo: “Lá»— nhá» là m đắm thuyá»nâ€. Äừng khinh suất những Ä‘iá»u nhá»!
Sống tốt không chỉ là tránh Ä‘iá»u xấu mà còn phải tÃch cá»±c là m Ä‘iá»u thiện. Sống tháºt thà không chỉ là không ăn gian, không nói dối, mà còn phải tôn trá»ng những gì là của ngÆ°á»i khác: Thấy tiá»n hoặc váºt dụng của ngÆ°á»i khác mà không nổi máu tham thì má»›i là tháºt thà , chứ không thấy thì có gì mà tham, mà lấy? Vá» tâm linh cÅ©ng váºy, có dịp phạm tá»™i mà không phạm thì má»›i là thánh thiện, chứ không có dịp phạm tá»™i thì chÆ°a biết ai hÆ¡n ai.
Gia đình là vÆ°á»n Æ°Æ¡m mầm Ä‘á»i sống và là nÆ¡i tôi luyện các nhân đức của con ngÆ°á»i. Cha mẹ không nên khắt khe, nhÆ°ng phải cÆ°Æ¡ng nghị, thấy con cái sai thì phải nghiêm túc chấn chỉnh ngay, không được là m ngÆ¡! Cha mẹ nên hiá»n từ, nhÆ°ng đừng nhu nhược. Cha mẹ nhu nhược cÅ©ng “tiếp tay†cho con cái hÆ° há»ng. Văn sÄ© Robert Anson Heinlein (2) khuyên: “Äừng gây bất lợi cho con cái bạn bằng việc cho chúng cuá»™c sống dá»… dà ngâ€.
Cha mẹ phải là ngÆ°á»i đầu tiên Ä‘iá»u chỉnh con cái, để chúng không chỉ chấp nháºn mà còn tÃch cá»±c cố gắng sá»a đổi ngay. Cha mẹ cÅ©ng không được hà nh Ä‘á»™ng cho thá»a cÆ¡n giáºn, nhÆ°ng phải kiên nhẫn, tìm hiểu, để biết rõ nguyên nhân, để ngà y cà ng thÃch ứng và sống chan hòa vá»›i con cái.
Hiện nay, không Ãt cha mẹ lo nuôi con vá» thể lý mà coi thÆ°á»ng việc giáo dục tinh thần, lo đầu tÆ° cho việc dạy chữ mà quên việc dạy ngÆ°á»i. Có những cha mẹ không chú ý vai trò là m “ngÆ°á»i thầy đầu tiên†của con cái, phó mặc má»i việc giáo dục con cho nhà trÆ°á»ng. Äó là sai lầm lá»›n cần chấn chỉnh cà ng sá»›m cà ng tốt!
Giáo dục Ä‘a dạng, Ä‘Æ¡n giản là hai phần chÃnh: Giáo dục thể lý và giáo dục tinh thần. NhÆ°ng có má»™t phần quan trá»ng không được bá» quên, đó là việc giáo dục tâm linh. Mến Chúa thì phải yêu ngÆ°á»i. Thánh Gioan giải thÃch: “Ai nói rằng mình biết NgÆ°á»i mà không tuân giữ các Ä‘iá»u răn của NgÆ°á»i, đó là kẻ nói dối, và sá»± tháºt không ở nÆ¡i ngÆ°á»i ấy. Ai nói rằng mình ở trong ánh sáng mà lại ghét anh em mình, thì vẫn còn ở trong bóng tối†(1 Ga 2:4 và 9).
ChÃnh Chúa Giêsu cÅ©ng đã xác định: “Ai thi hà nh ý muốn của Cha tôi, Äấng ngá»± trên trá»i, ngÆ°á»i ấy là anh chị em tôi, là mẹ tôi†(Mt 12:50; Mc 3:35; Lc 8:21). Chỉ có những ngÆ°á»i nhÆ° váºy má»›i thá»±c sá»± là thà nh viên trong Äại Gia Äình Kitô Giáo, Äại Gia Äình của Thiên Chúa.
--------------
(1) Charles John Huffam Dickens (1812–1870) có bút danh là Boz. Ông là tiểu thuyết gia ngÆ°á»i Anh nổi tiếng nhất thá»i đại Nữ hoà ng Victoria. Ông được coi là má»™t trong những văn sÄ© vÄ© đại viết bằng Anh ngữ, được ca ngợi vá» khả năng kể chuyện và trà nhá»›, được nhiá»u ngÆ°á»i ở khắp nÆ¡i yêu mến. Các tác phẩm của ông chủ yếu dà nh cho thiếu nhi và mang tÃnh chất hiện thá»±c.
(2) Robert Anson Heinlein (1907–1988) là nhà văn khoa há»c viá»…n tưởng Mỹ. Ông được coi là văn sÄ© gạo cá»™i trong lÄ©nh vá»±c khoa há»c viá»…n tưởng, là má»™t trong những tác giả nổi tiếng nhất có ảnh hưởng nhất và cÅ©ng gây nhiá»u tranh cãi nhất vá» thể loại nà y. Ông đã láºp ra má»™t chuẩn má»±c cao đối vá»›i sá»± hợp lý vá» khoa há»c kỹ thuáºt trong văn há»c và góp phần thúc đẩy chất lượng chung của thể loại khoa há»c viá»…n tưởng. Ông là văn sÄ© khoa há»c viá»…n tưởng đầu tiên thu hút được sá»± chú ý của công chúng, đặc biệt trên những tạp chà chÃnh thống nhÆ° tỠ“The Saturday Evening Post†và o cuối tháºp niên 1940. Ông cÅ©ng là má»™t trong những tiểu thuyết gia thà nh công đầu tiên vá» thể loại khoa há»c viá»…n tưởng thá»i hiện đại. [Mục Lục]
46. Thánh gia là gÆ°Æ¡ng mẫu má»i gia đình
Minh há»a Lá»i Chúa Lá»… Thánh Gia Thất
1. Gia đình cầu nguyện
Má»™t trong những việc gia đình là m để thá» phượng Chúa là đá»c kinh cầu nguyện.
Tạp chà Reader’s Digest của Hoa Kỳ có đăng má»™t bà i báo tá»±a Ä‘á»: “Thăm dò gia đìnhâ€, gồm 12 câu há»i. Má»™t trong những câu há»i đó nhÆ° sau: “Dịp má»™t lá»… của gia đình, bạn có má»i khách đến dá»±, bạn có thấy thoải mái dá»… dà ng yêu cầu má»i ngÆ°á»i trong gia đình bạn Ä‘á»c kinh không?â€
Câu há»i nà y khiến chúng ta phải lÆ°u ý đến má»™t việc chÃnh yếu của gia đình biết noi gÆ°Æ¡ng Thánh Gia Thất, siêng năng cầu nguyện để thá» phÆ°Æ¡ng Chúa.
Cầu nguyện trong gia đình có thể thực hiện dưới ba hình thức:
1. Cầu nguyện riêng tÆ°, cá nhân. Má»—i ngÆ°á»i cầu nguyện riêng vá»›i Chúa. NhÆ° ngÆ°á»i Cha cầu nguyện khi Ä‘i là m… Chúa Giêsu thÆ°á»ng cầu nguyện theo hình thức nà y.
2. Má»i ngÆ°á»i trong gia đình cÅ©ng cầu nguyện, nhÆ° cầu nguyện khi má»i ngÆ°á»i tá» tá»±u chung quanh bà n ăn, nhất là trÆ°á»›c bà n thá» tối sáng… Chúa Giêsu cÅ©ng thÆ°á»ng cầu nguyện theo cách nà y: nhÆ° trong Bữa Tiệc Ly (Lc.9,16), vá»›i hai môn đệ Emmau (Lc.24,30)
3. Cầu nguyện vá»›i cá»™ng Ä‘oà n, cùng vá»›i các gia đình khác trong má»™t xóm đạo hay trong nhà thá»â€¦ Chúa Giêsu cÅ©ng nêu gÆ°Æ¡ng cầu nguyện theo hình thức nà y. (Lc.4,6)
----------
Lá»… Thánh gia hôm nay là dịp hy hữu để chúng ta tá»± vấn vá» việc cầu nguyện trong gia đình của chúng ta. Nói cụ thể hÆ¡n là chúng ta (gồm cả ông bà , cha mẹ, con cháu trong gia đình) có Ä‘á»c kinh cầu nguyện không? Äá»c kinh cầu nguyện sốt sắng không? Äá»c kinh cầu nguyện thÆ°á»ng xuyên không?
2. Không có thá»i giá»
Má»™t linh mục Ä‘ang kiểm Ä‘iểm tình hình sống đạo trong giáo xứ. Ngà i há»i má»™t gia đình:
- Chúng con có thÆ°á»ng xuyên cầu nguyện chung trong gia đình không?
NgÆ°á»i gia trưởng trả lá»i:
- ThÆ°a Cha, chúng con báºn việc quá, không có giá» Ä‘á»c kinh cầu nguyện.
- Giả như con biết đứa con nà o của con sẽ bị bệnh nếu chúng con không cầu nguyện, thì gia đình chúng con có cầu nguyện không?
- Ồ chắc chúng con sẽ cầu nguyện.
- Giả nhÆ° con biết ngà y nà o gia đình chúng con lÆ°á»i biếng cầu nguyện thì má»™t đứa con phải bị tai nạn. Các con có cùng cầu nguyện không?
- Tất nhiên chúng con sẽ cầu nguyện.
- Giả nhÆ° ngà y nà o chúng con không Ä‘á»c kinh cầu nguyện thì phạt năm chục ngà n. Chúng con có bá» việc cầu nguyện không?
- Chắc chúng con không dám bá» cầu nguyện. NhÆ°ng thÆ°a Cha, Cha há»i nhÆ° thế có ý gì?
- Vì con nói không có thá»i giá» cầu nguyện, tại con chÆ°a xác tÃn rằng: nhá» lá»i cầu nguyện Chúa sẽ ban má»i Æ¡n là nh cho vợ cùng con cái con. Chúa sẽ cứu giúp gia đình con khá»i má»i gian nan thá» thách. Nhất là con sẽ chu toà n bổ pháºn thá» phượng Chúa theo gÆ°Æ¡ng Thánh gia Thất. (Theo “Minh há»a Lá»i Chúaâ€)
3. Lá»i cầu nguyện rất hiệu nghiệm
Má»™t đứa trẻ nhá» cha mẹ dạy và là m gÆ°Æ¡ng, nên luôn giữ thói quen Ä‘á»c kinh trÆ°á»›c khi Ä‘i ngủ. Ngà y ná» em bị bệnh nặng phải và o nằm bệnh viện. Bác sÄ© cho biết em phải qua má»™t cuá»™c phẫu thuáºt má»›i há»i bệnh. TrÆ°á»›c khi tiêm thuốc mê để mổ, bác sÄ© cho em biết: em sẽ ngủ má»™t giấc tháºt lâu. Nghe noi đến ngủ, em xin bác sÄ© chá» em má»™t chút, để em cầu nguyện nhÆ° thÆ°á»ng lệ. Và em kết thúc lá»i nguyện bằng cầu:
- Lạy Chúa, xin cho con mau hết bệnh.
Sau đó em tá»± nằm xuống cho bác sÄ© thi hà nh việc của ông… Khi thức dáºy, câu há»i đầu tiên của em là :
- Thưa bác sĩ, cháu có là nh bệnh không?
Bác sĩ nhìn em và cảm động nói:
- Cháu hãy để Chúa lo liệu… Äiá»u bác tin chắc là lá»i cầu nguyện của cháu rất hiệu nghiệm. Chúa đã cứu được má»™t ngÆ°á»i là chÃnh bác. Từ lâu bác không đến nhà thá», không Ä‘á»c kinh cầu nguyện, cÅ©ng chẳng bao giá» nhá»› đến Chúa. NhÆ°ng hôm nay khi cháu cầu nguyện sốt sắng, Chúa đã đánh Ä‘á»™ng lòng bác. Sáng sá»›m hôm nay, bác đã đến nhà thá» xÆ°ng tá»™i rÆ°á»›c lá»… và đá»c kinh cầu nguyện.
--------
Lá»i cầu nguyện chẳng những để thá» phượng Chúa theo gÆ°Æ¡ng Thánh Gia Thất, mà còn cứu được chÃnh mình và kẻ khác phần hồn phần xác. (Theo “Minh há»a Lá»i Chúaâ€).
4. Quà tặng
Äức Tổng Giám Mục Milan ở phÃa Bắc nÆ°á»›c à có kể câu chuyện:
Và o dịp lá»… Giáng Sinh có đông trẻ em, Chúa Giêsu đến vá»›i các em. Thấy Chúa, các em mừng quá, vá»— tay treo hò vang dá»™i. Bá»—ng có má»™t em xin Chúa tặng quà mừng Sinh Nháºt của Chúa. Và tất cả các em khác đồng thanh hưởng ứng. Chúa Giê su có vẻ suy nghÄ© lo lắng má»™t lúc, vì dÆ°á»ng nhÆ° NgÆ°á»i nghèo quá không có quà tặng. Rồi NgÆ°á»i mỉm cÆ°á»i giang rá»™ng hai tay ra ôm các trẻ. NhÆ°ng các em vẫn chỠđợi quà . Má»™t em nói vá»›i đứa bạn bên cạnh:
- Ngà i không tặng quà cho mình đâu. Tháºt đúng nhÆ° lá»i ngÆ°á»i ta nói: Tôn giáo không có Ãch gì, vì nó đâu có mang lại cho chúng ta món quà nà o.
NhÆ°ng em đó trả lá»i:
- Khi Chúa Giê su giang rá»™ng hai tay ôm lấy chúng ta là Ngà i ban tặng chÃnh Ngà i cho chúng ta. ChÃnh Ngà i là quà tặng cho chúng ta đó.
----------
Chúng ta noi gÆ°Æ¡ng Thánh Gia Thất cầu nguyện. Thay vì ban Æ¡n nà y Æ¡n khác cho chúng ta, Chúa Cha đã ban Con Má»™t của NgÆ°á»i cho chúng ta. Và chÃnh Chúa Giêsu là quà tặng cho chúng ta, yêu thÆ°Æ¡ng gia đình chúng ta, chịu chết cứu gia đình chúng ta, sống lại và lên trá»i để dá»n chá»— sẵn cho gia đình chúng ta… (Theo “Phút cầu nguyện cuối ngà yâ€, táºp 1)
5. Dung mạo Chúa Cứu Thế
Ngà y ná» hoà ng đế của má»™t nÆ°á»›c hùng cÆ°á»ng thình vượng triệu táºp các nghệ nhân các nÆ°á»›c đến dá»± cuá»™c thi, mô tả dung mạo hoà ng đế.
Các nghệ nhân Ấn Äá»™, Acmêni, Ai cáºp mang đầy đủ váºt liệu và dụng cụ đến. Còn nghệ nhân Hy Lạp chỉ mang vá»n vẹn thuốc đánh bóng.
Má»—i phái Ä‘oà n thi thố tà i năng trong má»™t phòng riêng. Äến ngà y giỠấn định, hoà ng đế và đoà n tùy tùng đến từng phòng chấm Ä‘iểm, ông hết sức khen ngợi các nghệ nhân Ấn Ä‘á»™ đã vá»… chân dung ông đặc sắc, các nghệ nhân Acmêni và Ai cáºp Ä‘iêu khắc dung mạo ông cÅ©ng không khém sắc sảo. NhÆ°ng khi đến phòng các nghệ nhân Hy Lạp, nhà vua chẳng thấy gì, chỉ có bức tÆ°á»ng của căn phòng được đánh bóng sáng chói, đến Ä‘á»™ ông nhìn và o thì thấy chân dung mình rõ né t. Thế là giải nhất thuá»™c vá» các nghệ nhân Hy Lạp.
---------------
Muốn mang lại dung mạo Chúa Kitô, cần đánh bóng lòng mình cho sạch má»i vết nhÆ¡. Má»™t khi tâm hồn đã được đánh bóng sáng ngá»i, chúng ta sẽ thấy dung mạo Chúa Kitô rạng ngá»i trong đó.
Lúc Thánh Giuse và Äức Mẹ dâng Chúa Hà i Nhi trong Ä‘á»n thá», có biết bao tÆ° tế và luáºt sÄ© ở đó thông thạo Kinh Thánh, am tÆ°á»ng các lá»i ngôn sứ, nhÆ°ng há» không nháºn ra Chúa, duy chỉ có ông Simêon và bà Anna nháºn ra dụng mạo Chúa Cứu Thế.
Sở dÄ© hai ngÆ°á»i nà y nháºn ra Chúa Cứu Thế là vì hỠđã mà i bóng Ä‘á»i mình bằng đạo đức và bằng lá»i cầu nguyện, việc hi sinh hãm mình hằng ngà y trong Äá»n Thá».
Lá»… Thánh Gia má»i gá»i chúng ta nhìn và o các gia đình. Truyá»n thống tốt đẹp gia đình ngà y cà ng sa sút: ly thân, ly dị, phá thai, mại dâm, trẻ bụi Ä‘á»i, ma túy ngà y cà ng gia tăng!... Gia đình là ná»n tảng của xã há»™i và Giáo Há»™i. Nếu gia đình không là nh mạnh, là m sao xã há»™i và Giáo Há»™i tốt đẹp?!...
(Theo “NhÆ° Thầy đã yêuâ€). [Mục Lục]
|