Chúa Cứu Thế với công trình tạo dựng
09.01.2017
Cứ má»—i lần mừng lá»… Giáng sinh, chúng ta lại được nghe lá»i thiên sứ hân hoan công bố vá»›i các mục đồng :
“Vinh danh Thiên Chúa trên các tầng trá»i
Bình an dÆ°á»›i thế cho ngÆ°á»i thiện tâmâ€.
Má»—i ngÆ°á»i chúng ta ai cÅ©ng muốn hưởng bình an, đó là ước vá»ng
chÃnh đáng xuất phát từ phẩm giá và quyá»n căn bản của con ngÆ°á»i. NhÆ°ng buồn
thay, chúng ta Ä‘ang sống trong thá»i buổi mà ngÆ°á»i thiện tâm cÅ©ng không được hưởng
bình an. NgÆ°á»i ta đã tÆ°á»›c mất sá»± bình an của những ngÆ°á»i lÆ°Æ¡ng thiện. Tôi Ä‘ang
nói tá»›i tình trạng ô nhiá»…m môi trÆ°á»ng nghiêm trá»ng và thá»±c phẩm nhiá»…m Ä‘á»™c trà n
lan. NgÆ°á»i xÆ°a thÆ°á»ng dạy con cái “ăn xem nồi, ngồi xem hÆ°á»›ng†và tránh thói “ăn
trên ngồi trốcâ€. Thế nhÆ°ng, vá»›i những gì Ä‘ang bao trùm cuá»™c sống ngà y hôm nay, ngÆ°á»i
Việt Nam chúng ta, bên cạnh những lá»i khuyên mang tÃnh xã giao lịch sá»± nói trên,
phải chú trá»ng má»™t lá»i khuyên đặc biệt hÆ¡n vá» y tế, cốt sao khá»i bị ngá»™ Ä‘á»™c tức
thì hoặc khá»i mang háºu há»a do nhiá»…m Ä‘á»™c thá»±c phẩm. Mừng lá»… Giáng Sinh trong
hoà n cảnh xã hội vừa kể, tôi xin trình bà y với anh chị em đỠtà i CHÚA CỨU THẾ VỚI
CÔNG TRÌNH TẠO DỰNG.
TrÆ°á»›c hết phải khẳng định, Chúa Cứu thế là Chủ tể muôn loà i, là Äấng
tạo thà nh vạn váºt. Thánh sá» Gioan dạy: “Từ
nguyên thuá»· đã có Ngôi Lá»i, và Ngôi Lá»i vẫn ở vá»›i Thiên Chúa, và Ngôi Lá»i vẫn
là Thiên Chúa... Má»i váºt Ä‘á»u do NgÆ°á»i là m nên, và không có NgÆ°á»i, thì chẳng váºt
chi đã được tác thà nh trong má»i cái đã được tác thà nh... NgÆ°á»i vẫn ở trong thế gian, và thế gian đã do NgÆ°á»i tác tạo†(x. Ga 1,1-10).
Là ngÆ°á»i tÃn hữu, dÄ© nhiên không ai đặt câu há»i nghi vấn vá» những
lá»i Tin Mừng nói trên. Äiá»u tôi muốn dừng lại lâu hÆ¡n, là các bà i Ä‘á»c Lá»i Chúa
trong dịp trá»ng đại nà y gợi hứng cho chúng ta suy tÆ° đến những vấn Ä‘á» nan giải
trong cuá»™c sống hiện tại. Ngôn sứ Isaia mô tả vá» triá»u đại của Chúa Cứu Thế: “Sói sống chung vá»›i chiên con; beo nằm chung
với dê; bò con, sư tỠvà chiên sẽ ở chung với nhau; con trẻ sẽ dẫn dắt các thú ấy.
Bò con và gấu sẽ ăn chung một nơi, các con của chúng nằm nghỉ chung với nhau;
sÆ° tá» cÅ©ng nhÆ° bò Ä‘á»u ăn cá» khô, trẻ con còn măng sá»a sẽ vui đùa ká» hang rắn lục,
và trẻ con vừa thôi bú sẽ thá»c tay và o hang rắn Ä‘á»™c. Các thú dữ ấy không là m hại
ai, không giết chết ngÆ°á»i nà o khắp núi thánh của Ta†(x. Is 11,1-10)
Äã hẳn là con ngÆ°á»i ngà y nay không ai ngây thÆ¡ hiểu theo nghÄ©a Ä‘en
những dòng chữ nà y. Ai cÅ©ng biết, triá»u đại thái bình thịnh trị đó chỉ hoà n tất
sau ngà y cánh chung. Thế nhÆ°ng má»™t Ä‘iá»u cÅ©ng không kém hiển nhiên, nÆ°á»›c trá»i
Ä‘ang trong giai Ä‘oạn lữ hà nh, loà i ngÆ°á»i có trách nhiệm “vun trồng và gìn giữâ€
vÆ°á»n thế giá»›i (x. St 2,15), vÃ
“canh tân bá»™ mặt trái đất†trong Thần Khà cho đến ngà y hoà n tất. Váºy mà , con
ngÆ°á»i ngà y nay Ä‘ang tà n phá thiên nhiên cách vô tá»™i vạ.
Äứng trÆ°á»›c việc thiên nhiên bị bóc lá»™t cách tồi tệ kéo theo sá»± biến
đổi khà háºu toà n cầu mà háºu quả là thiên tai, bệnh táºt không kể xiết, ngÆ°á»i tôi
tá»› của Thiên Chúa, Äức Giáo hoà ng Phanxicô đã ban hà nh thông Ä‘iệp Laudoto Si, nêu
lên tình trạng tồi tệ của sá»± ô nhiá»…m và biến đổi khà háºu (20-26), rác rưởi và văn hóa gạt bá» (20-22), vấn Ä‘á» nÆ°á»›c
uống (27-31), đánh mất sá»± Ä‘a dạng sinh há»c, suy giảm phẩm chất Ä‘á»i sống con ngÆ°á»i và suy thoái xã há»™i (43-47), bất công
hoà n cầu, sá»± dá»ng dÆ°ng và phản ứng yếu á»›t trÆ°á»›c tai há»a [53-59], ngà i kêu
gá»i má»i ngÆ°á»i “săn sóc căn nhà chung†các thụ tạo.
Mở đầu thông
Ä‘iệp, Äức Giáo hoà ng lấy lại Bà i ca Tạ Æ¡n của ThaÌnh Phanxicô thaÌ€nh Assisi. Trong baÌ€i thaÌnh ca tÆ°Æ¡i Ä‘eÌ£p
naÌ€y, NgaÌ€i nhăÌc cho chuÌng ta nhÆ¡Ì, ngôi nhaÌ€ chung của chuÌng ta phải
Ä‘Æ°Æ¡Ì£c xem nhÆ° ngÆ°Æ¡Ì€i chiÌ£ của chuÌng ta, maÌ€ chuÌng ta Ä‘Æ°Æ¡Ì£c chia sẻ cuộc
sôÌng, vaÌ€ nhÆ° ngÆ°Æ¡Ì€i meÌ£ ôm lâÌy chuÌng ta. (1)
Äáng buồn thay, “ngÆ°Æ¡Ì€i chiÌ£,
ngÆ°á»i mẹ naÌ€y Ä‘ang kêu gaÌ€o viÌ€ sÆ°Ì£ hủy hoaÌ£i do chuÌng ta, viÌ€ việc sử duÌ£ng
vô traÌch nhiệm vaÌ€ boÌc lột caÌc taÌ€i nguyên. ViÌ€ cÆ°Ì Ä‘inh ninh rằng,
chuÌng ta chiÌnh laÌ€ chủ nhân vaÌ€ sỡ hữu chủ, nên Ä‘Æ°Æ¡Ì£c quyền tận duÌ£ng mặc
ý... ViÌ€ thêÌ, giữa những ngÆ°Æ¡Ì€i ngheÌ€o biÌ£ bỏ rÆ¡i vaÌ€ biÌ£ đôÌi xử taÌ€n tệ
nhâÌt, chuÌng ta sẽ thâÌy traÌi đâÌt của chuÌng ta biÌ£ boÌc lột vaÌ€ biÌ£ taÌ€n
phaÌâ€.(2)
Sự tà n phá
môi sinh của con ngÆ°á»i dẫn tá»›i tình trạng biến đổi khà háºu: “Những thay đổi khà háºu là má»™t vấn Ä‘á» hoà n
cầu vá»›i những hệ lụy trầm trá»ng vá» môi trÆ°á»ng, xã há»™i, kinh tế, phân phối vÃ
chÃnh trị, và chúng là má»™t trong những thách đố chÃnh hiện nay đối vá»›i nhân
loại†(25).
Háºu quả là “Má»—i
năm có hà ng ngà n loại thá»±c váºt và động váºt biến mất mà chúng ta không có thể
biết chúng nữa, các con cháu chúng ta không thể thấy chúng nữa, chúng biến mất
vÄ©nh viá»…n do sá»± thay đổi khà háºu†(26).
Theo cái nhìn
của bà Sally Axworthy, đại sứ Anh vá» ná»n ngoại giao Vatican : “Äức Phanxicô có cái
nhìn ngôn sứ táo bạo, nhất là khi ngà i tố cáo nạn tham nhÅ©ngâ€.
Và o ngà y
18-6-2015, Äức Giáo Hoà ng Phanxicô ban hà nh thông Ä‘iệp Laudato Si’. Ngà i nói: " 'Ngôi nhà chung' của chúng ta Ä‘ang đổ
nát, và gây tổn thÆ°Æ¡ng đến tất cả má»i ngÆ°á»i, đặc biệt là những ngÆ°á»i nghèo nhất
trong chúng ta". Chưa một lần đến Việt Nam, nhưng phải chăng cái nhìn
ngôn sứ của vị Cha Chung đã muốn Ä‘Æ°a ra lá»i cảnh báo cho con dân đất Việt ? Quả
váºy, chỉ hÆ¡n 9 tháng sau đó, ngà y 6 tháng 4 năm 2016, cá chết hoà ng loạt ở vùng
biển 4 tỉnh miá»n Trung đã mở đầu cho má»™t đại thảm há»a chÆ°a từng có trong lịch
sá», kéo hà ng triệu ngÆ°á»i Việt tá»›i chá»— khốn cùng, và có thể còn gây tai há»a cho
các thế hệ con cháu. Äiá»u đáng nói là những phân tÃch của Äức Giáo Hoà ng trong
thông Ä‘iệp đã trùng khÃt lạ lùng khi đối chiếu vá»›i thảm trạng tại Việt Nam.
Theo ngà i,
ngà y nay ngÆ°á»i ta quá Ä‘á» cao kỹ thuáºt, và vì hám lợi mà loại dần yếu tố con ngÆ°á»i,
ngà i Ä‘Æ°a ra lá»i canh báo: “Từ khÆ°á»›c không
đầu tÆ° và o con ngÆ°á»i, để được lợi nhuáºn ngay tức khắc, đó thá»±c là má»™t lối kinh
doanh tệ hại nhất cho xã hội†(128).
Quả váºy,
không đầu tÆ° cho con ngÆ°á»i để được lợi nhuáºn tức khắc là những dá»± án đủ loại ở
Việt Nam. Cứ nhìn xem những ngôi là ng tái định cư theo kiểu đem con bỠchợ sống
chết mặc bay; cứ nhìn bao nhiêu ngÆ°á»i rÆ¡i và o cảnh thất nghiệp vì các dá»± án lá»›n
nhá», những vụ “xả Ä‘áºp đúng quy trình†thì biết. Äiá»u nà y không phải chứng minh,
vì đã được phơi bà y nhan nhản trên mặt báo.
Cũng vì muốn
lợi hưởng lợi tức khắc, loại ra má»™t bên yếu tố con ngÆ°á»i, nên chúng ta và con
cháu dang vùng vẫy trong má»™t môi sinh tồi tệ. Thảm há»a cá chết hà ng loạt ở vùng
biển 4 tỉnh miá»n Trung chỉ là giá»t nÆ°á»›c là m trà n li, háºu quả của má»™t quá trình
sản suất kinh doanh tồi tệ, bóc lột thiên nhiên một cách bất nhân. Cá không chỉ
chết dÆ°á»›i biển mà chết cả nÆ¡i sông ngòi, hồ Ä‘áºp, dÆ°á»ng nhÆ° ở đâu có cá là ở đó
có nguy cÆ¡ cá chết hà ng loạt. Äây không phải là yếu tố giảm tá»™i cho Formosa mÃ
là tình trạng bi đát có hệ thống, một sự ô nhiễm toà n diện. Rác độc hại không
chỉ bị thải dÆ°á»›i biển mà còn vung vãi khắp nÆ¡i trên đất liá»n và trong má»i ngõ
ngách của cuộc sống.
Thực phẩm ôi
thối hóa thà nh tươi sau khi được ‘xỠlý†bằng hóa chất độc hại, bánh phở trộn
phóc-mon, trái cây ngâm trong hóa chất, lợn nuôi bằng hóa chất tăng trá»ng Ä‘á»™c
hại, rau muống tưới nhớt thải, rượu pha thuốc sâu, tai heo tẩm nhựa thông, cá
biển Æ°á»›p urê, thuốc tây giả... Tất cả những Ä‘iá»u gian dối và tồi tệ trên đây
dẫn tá»›i đại thảm há»a mà Äại biểu Trần
Ngá»c Vinh mô tả là : 'Con Ä‘Æ°á»ng từ dạ dà y đến nghÄ©a địa chÆ°a bao giá» ngắn thế'.
Äức Giáo hoà ng Phanxicô phân tÃch tình trạng bê bối nà y nhÆ° sau: “Äặc biệt, việc
nghiên cứu ảnh hưởng của một dự án mới vỠmặt môi sinh đòi có những tiến trình
chÃnh trị minh bạch và có sá»± đối thoại, trong khi nạn tham ô che Ä‘áºy ảnh hưởng
thá»±c sá»± vá» môi sinh của má»™t dá»± án để đổi lấy những ân huệ, nó thÆ°á»ng Ä‘Æ°a tá»›i những
hợp đồng mÆ¡ hồ, trốn tránh nghÄ©a vụ thông tin và má»™t cuá»™c thảo luáºn sâu rá»™ng (182)... Nhiá»u ngÆ°á»i có nhiá»u
tà i nguyên và quyá»n lá»±c kinh tế hoặc chÃnh trị hÆ¡n, dÆ°á»ng nhÆ° chỉ chú tâm tá»›i
việc che Ä‘áºy vấn Ä‘á» hoặc dấu nhẹm những triệu chứngâ€.
“Che Ä‘áºy vấn Ä‘á» và dấu nhẹm triệu chứng†là tình trạng quá rõ rà ng
tại Việt Nam chúng ta hiện nay. Ngay khi phát hiện đại thảm há»a vá» môi trÆ°á»ng
biển, các báo chà đưa tin khá khách quan trong tuần đầu. Sau đó báo chà lỠphải
được định hÆ°á»›ng Ä‘Æ°a tin theo chiá»u có lợi cho Formosa, má»™t số quan lá»›n còn Ä‘Æ°a
ra những kết luáºn nhằm lèo lái dÆ° luáºn cách gượng gạo theo kiá»u lấy thúng úp
voi và bị ngÆ°á»i dân nhạo cÆ°á»i. DÆ° luáºn cÆ°á»i ra nÆ°á»›c mắt khi truyá»n tụng vá»›i
nhau rằng : cá chết vì không biết bÆ¡i, cá chết vì thất tình tá»± tá». Có nhiá»u sá»±
tháºt vá» y tế và mức Ä‘á»™ ô nhiá»…m đã không được nói ra. Trong lúc đó, những ai dám
nói ra sá»± tháºt thì bị quy chụp là bị kẻ xấu lợi dụng, hoặc tiếp tay cho phản Ä‘á»™ng.
Những ngÆ°á»i biểu tình chống Formosa lại bị Ä‘Ã n áp.
Tôi chá»n Ä‘á» tà i CHÚA CỨU THẾ VỚI CÔNG TRÃŒNH TẠO Dá»°NG, còn vì sá»±
thôi thúc của bà i Ä‘á»c I, lá»… Chúa Giáng Sinh đêm nay, ngôn sứ Isaia mô tả cảnh
thái bình thịnh trị của triá»u đại Äấng Cứu Thế:
“Ngà i không xét đoán theo
nhÆ° mắt thấy, cÅ©ng không lên án theo Ä‘iá»u tai nghe, nhÆ°ng Ngà i sẽ lấy đức công
bình mà xét xá» những ngÆ°á»i nghèo khó, và lấy lòng chÃnh trá»±c mà bênh đỡ kẻ hiá»n
là nh trong xứ sở.
Ngà i sẽ dùng
lá»i nhÆ° gáºy đánh ngÆ°á»i áp chế, và sẽ dùng tiếng nói giết chết kẻ hung ác†(Is 11: 1-10).
Ngược lại vá»›i những Ä‘iá»u mô tả ở trên, thá»i nay không Ãt những ngÆ°á»i
là m chÃnh trị, thay vì lấy đức công bình, lòng chÃnh trá»±c mà phục vụ nhân dân
thì lại cai trị dân bằng ý thức hệ và lợi Ãch phe nhóm; thay vì minh bạch thì lại
tung há»a mù, quy kết, chụp mÅ©. Nhiá»u ông quan lá»›n của chủ nghÄ©a vô thần cho lÃ
không có Trá»i, há» có thể “vắt đất ra nÆ°á»›c, thay trá»i là m mÆ°aâ€. Mà đã không còn
Trá»i, Pháºt thì cÅ©ng chẳng còn thiên Ä‘Ã ng hòa ngục, chẳng còn quả báo, luân hồi
hay hóa kiếp nà o hết. Äã thế, không Ãt kẻ còn tá»± cho mình cái quyá»n ngồi trên
luáºt pháp, trong lúc “cái lồng để nhốt quyá»n lá»±c†của ông Tổng Bà thÆ° dÆ°á»ng nhÆ°
chÆ°a Ä‘an xong, và những kẻ nà y vần dùng quyá»n lá»±c để phá hoại môi trÆ°á»ng và là m
khổ ngÆ°á»i yếu thế.
Chuyện kể rằng, và o thá»i Nhà Trần, có tÆ°á»›ng Trần Khánh DÆ° lắm tà i
mà nhiá»u táºt, bị tố cáo lên táºn Triá»u đình mà ông còn ngạo mạn tuyên bố : "TÆ°á»›ng là chim Æ°ng, dân lÃnh là vịt,
dùng vịt để nuôi chim ưng thì có gì là lạ?".
Phát biểu Ä‘á»™ng trá»i của má»™t kẻ Ä‘á»™c tà i cách đây 6 thế ká»·, kể cả hồi
đó nhà vua đã không thể chấp nháºn luáºn Ä‘iệu nà y, còn ngà y nay thì sao ? Phải
chăng vì vẫn còn tư tưởng dân là vịt, nên bao nhiêu công trình xây cất, bao
nhiêu dá»± án lá»›n nhá», ý iến ngÆ°á»i dân bị bá» qua, háºu quả thì ngÆ°á»i dân phải chịu?
Không Ãt trÆ°á»ng hợp, nguyện vá»ng của ngÆ°á»i dân được đáp trả bằng bạo lá»±c!
Háºu quả của tình trạng nà y là gì? Äức Giáo hoà ng Phanxicô chỉ rõ :
“Những gì là m
thÆ°Æ¡ng tổn tình liên Ä‘á»›i và tình thân hữu của dân chúng cÅ©ng Ä‘á»u gây hại cho
môi trÆ°á»ng†(142)... “Không có hai cuá»™c khủng hoảng riêng rẽ, má»™t
cuá»™c khủng hoảng môi trÆ°á»ng và má»™t cuá»™c khủng hoảng xã há»™i, nhÆ°ng chỉ có má»™t cuá»™c
khủng hoảng duy nhất và phức tạp vá» xã há»™i và môi trÆ°á»ng†(139).
Quả váºy, vì sá»± thiếu minh bạch, vì những bao che cho kẻ gây ra thảm
há»a và vì sá»± hù dá»a, Ä‘Ã n áp những ngÆ°á»i đòi công lý mà gây nên má»™t cuá»™c khủng
hoảng vá» mặt xã há»™i và môi trÆ°á»ng. Ngoà i những bức xúc và phản ứng tiêu cá»±c bằng
bạo lực đáng tiếc xảy ra ở và i nơi, nhìn chung xã hội đang rơi và o một cuộc khủng
hoảng. Ngoà i sá»± phẫn uất và thất vá»ng là tình trạng khủng hoảng niá»m tin: không
biết tin và o ai, không biết ăn gì cho khá»i nhiá»…m Ä‘á»™c, không biết uống thuốc
nà o, mua sắm đồ gì tránh được đồ giả. NgÆ°á»i ta có thể xây dá»±ng má»™t xã há»™i là nh
mạnh trong đó niá»m tin không tồn tại chăng ?!
KÃnh thÆ°a anh chị em, những Ä‘iá»u trình bà y trên đây cÅ©ng được gợi
hứng bởi lá»i dạy của Äức Giáo hoà ng Phaxiccô trong thông Ä‘iệp nói trên : “Giáo Há»™i không chủ trÆ°Æ¡ng giải quyết các vấn
Ä‘á» khoa há»c, cÅ©ng không thay thế chÃnh trị, nhÆ°ng tôi má»i gá»i thảo luáºn chân
thà nh và minh bạch, để những nhu cầu đặc thù hoặc các ý thức hệ không là m
thÆ°Æ¡ng tổn công Ãch†(188).
Äây là má»™t trong những phần đóng góp của ngÆ°á»i công giáo cho sá»±
là nh mạnh của xã há»™i, đó cÅ©ng là trách nhiệm mà Äức Giáo hoà ng đã nhắn nhủ : “Loại thế giá»›i nà o chúng ta muốn chuyển lại
cho những ngÆ°á»i đến sau chúng ta, cho các trẻ em Ä‘ang lá»›n lên... Chúng ta đến
trần thế nà y để là m gì? Chúng ta hoạt Ä‘á»™ng và tranh đấu vá»›i mục Ä‘Ãch nà o? Tại
sao trái đất lại cần chúng ta?... Nếu chúng ta không đặt những câu há»i căn bản ấy,
thì tôi không tin rằng những quan tâm của chúng ta vá» môi trÆ°á»ng có thể có những
hiệu quả quan trá»ngâ€.
Một vấn nạn được đặt ra là nếu Chúa Cứu Thế là chủ các công trình
tạo dá»±ng thì tại sao ngà i lại để những Ä‘iá»u tồi tệ xảy ra ?
Sau vụ khủng bố ngà y 11 tháng 9 năm 2001 tại New York và Oasinton,
má»™t ký giả phá»ng vấn cô thiếu nữ, con của má»™t thuyết trình viên nổi tiếng nÆ°á»›c
Mỹ rằng: “Nếu có Thiên Chúa thì tại sao
Ngà i để cho những Ä‘iá»u khủng khiếp nhÆ° thế xảy ra?†Cô thiếu nữ Ä‘iá»m tÄ©nh
trả lá»i: “Tôi nghÄ© rằng trÆ°á»›c sá»± kiện nà y
Thiên Chúa buồn lắm – Ãt ra là buồn bằng chúng ta – còn tại sao Ngà i lại để nó
xảy ra thì phải há»i chúng ta. Chúng ta đã má»i Thiên Chúa ra khá»i Quốc há»™i, khá»i
chÃnh trị, chúng ta đã má»i Thiên Chúa ra khá»i trÆ°á»ng há»c, khá»i chợ chúa, khá»i
công sở, chúng ta đã má»i Thiên Chúa ra khá»i gia đình. Khi được má»i nhÆ° thế thì
Ngà i buá»™c lòng phải lịch sá»± là m theo lá»i má»i của chúng ta. Và chúng ta Ä‘ang tá»±
do tạo má»™t môi trÆ°á»ng không có Thiên Chúa. Trong môi trÆ°á»ng không có Thiên Chúa
thì má»i Ä‘iá»u xâu xa, tồi tệ có thể tá»± do xảy đếnâ€.
Má»i ngÆ°á»i được má»i gá»i quan tâm, đặt câu há»i dẫn đến hà nh Ä‘á»™ng vì
má»™t thế giá»›i tốt đẹp hÆ¡n. TrÆ°á»›c những thách đố lá»›n lao của thá»i đại, Äức Giáo
hoà ng vẫn tin tưởng : “Nhân loại còn có
khả năng cá»™ng tác để xây dá»±ng má»™t căn nhà chung†(13); “con ngÆ°á»i còn khả năng can thiệp tÃch cá»±câ€
(58); “không phải tất cả đã bị mất, vì
con ngÆ°á»i, tuy có khả năng thoái hóa tá»™t Ä‘á»™, nhÆ°ng vẫn còn có thể tá»± vượt thắng,
tái chá»n lá»±a Ä‘iá»u thiện và tái tạo†(205).
Xin Chúa Giêsu Cứu thế thÆ°Æ¡ng hoán cải tâm hồn má»i ngÆ°á»i, thức tỉnh
lÆ°Æ¡ng tâm trách nhiệm của há», để ai nấy gắng lo cho thế giá»›i nà y phát triển bá»n
vững và thân thiện vá»›i môi trÆ°á»ng hÆ¡n, để không hổ thẹn vá»›i tiá»n nhân và khá»i
mang tá»™i vá»›i háºu thế.
______
Ghi chú: Phần trÃch dẫn Tông huấn LAUDATO SI lấy từ bản tóm lược chÃnh thức
của Há»™i Äồng Tòa Thánh “Công lý và Hòa bình†do Lm. Trần Äức Anh, OP dịch.
Lm. Pet. Nguyễn Văn Vinh
|