Lá»… Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam: Các bà i suy niệm & chú giải Lá»i Chúa
12.11.2016
Tin Mừng: Mt 10, 17-22: Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các Tông đồ rằng: "Các con hãy coi chừng ngÆ°á»i Ä‘á»i, vì há» sẽ ná»™p các con cho công nghị, và sẽ đánh Ä‘áºp các con nÆ¡i há»™i Ä‘Æ°á»ng của há». Các con sẽ bị Ä‘iệu đến nhà cầm quyá»n và vua chúa vì Thầy, để là m chứng cho há» và cho dân ngoại được biết. NhÆ°ng khi ngÆ°á»i ta bắt ná»™p các con, thì các con đừng lo nghÄ© phải nói thế nà o và nói gì. Vì trong giỠấy sẽ cho các con biết phải nói gì: vì chÆ°ng, không phải chÃnh các con nói, nhÆ°ng là Thánh Thần của Cha các con nói trong các con. Anh sẽ ná»™p em, cha sẽ ná»™p con, con cái sẽ chống lại cha mẹ và là m cho cha mẹ phải chết. Vì danh Thầy, các con sẽ bị má»i ngÆ°á»i ghen ghét, nhÆ°ng ai bá»n Ä‘á»— đến cùng, kẻ ấy sẽ được cứu Ä‘á»™".
LỄ CÃC THÃNH TỬ ÄẠO VIỆT NAM
Các bà i suy niệm & chú giải Lá»i Chúa
Lá»i Chúa: Kn 3,1-9; 2Cr 4,7-15; Mt 10,17-22 ----†----
Mục Lục
- Là m chứng - Lc 9,23-29
- Suy niệm của Lm. Ignatiô Trần NgÃ
- Noi gÆ°Æ¡ng Cha Ông – Lm. Giuse Tạ Duy Tuyá»n
- Những vị anh hùng âm thầm – Lc 9,22-26
- Hạt lúa gieo và o lòng đất – Ga 12,24-26
- Sức mạnh đức tin qua gương tỠđạo
- Suy niệm của Lm. Giuse Äá»— Äức TrÃ
- Can đảm nói không với tội lỗi.
- "Thà chết vinh còn hơn sống nhục"
- Sống chứng nhân
- "Äây Bà i Ca Ngà n Trùng"
- Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam
- Phải tôn kÃnh Các Thánh Tá» Äạo thế nà o?
- Tuyên xưng, sống và là m chứng cho đức tin
- Bà i giảng của ÄGM. Giuse Võ Äức Minh
- Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam
- Không thuộc vỠthế gian
- Anh em là m chứng cho Thầy
- Chứng nhân tình yêu
- Các thánh Tá» Äạo Việt Nam
- Chúa Thánh Thần sẽ soi sáng – Mt 10,17-22
- Tá» Äạo
- Là m Chứng
- Tá» Äạo hay Sống Äạo?
- Suy niệm của Lm. Jos. Phạm Thanh Liêm
- Sống đạo và chết vì đạo
- Niá»m tin
- TỠđạo, má»™t chá»n lá»±a của lòng tin
- TỠđạo
- Chứng nhân
- Các thánh Tá» Äạo Việt Nam
- Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam
- Niá»m Tin
- Các thánh Tá» Äạo Việt Nam
- Bà i giảng của Thánh Gioan Phaolô 2, Giáo Hoà ng
- Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam
- Tá» Äạo Việt Nam
- Tá» Äạo Việt Nam
- Ai bá»n Ä‘á»— đến cùng sẽ được cứu rá»—i
- Can đảm phi thÆ°á»ng
- Äừng sợ - Lm. Nguyá»…n Minh Hùng
- Vạn tuế các Thánh Tá» Äạo Việt Nam
- Lá»a yêu – Trầm Thiên Thu
- Sống Äức Tin là là m chứng – Jos. Vinc. Ngá»c Biển
1. Là m chứng - Lc 9,23-29
Lâm nguy má»›i rõ tôi trung, và o sinh ra tá» anh hùng ghi tên. Äó là lòng dÅ©ng cảm của hÆ¡n má»™t trăm ngà n nhân chứng đức tin mà Giáo Há»™i Việt Nam mừng kÃnh ngà y hôm nay. Từ ngà y đạo Chúa được rao giảng, lúc nà o cÅ©ng có những tấm gÆ°Æ¡ng anh dÅ©ng nhÆ° váºy. Trong Cá»±u Ước, cụ già Eleazarô và bảy mẹ con Machbêo đã chết để là m vinh danh Chúa. Trong Tân Ước, khởi đầu bằng cuá»™c tà n sát các trẻ thÆ¡ vùng Belem, rồi đến việc chém đầu Gioan Tiá»n hô, tiếp đến là cuá»™c tá» nạn của Chúa. Rồi từ Chúa, qua các tông đồ và mãi mãi vá» sau, ở má»i nÆ¡i và trong má»i lúc Ä‘á»u có những cuá»™c bách hại và cÅ©ng Ä‘á»u có những tấm gÆ°Æ¡ng anh dÅ©ng và bất khuất, mà hÆ¡n 100.000 các báºc tỠđạo Việt Nam ngà y hôm nay là má»™t bằng chứng cụ thể.
Váºy các thánh tỠđạo Việt Nam là những ai? Các ngà i là những ngÆ°á»i nhÆ° chúng ta, cÅ©ng biết Ä‘au khổ, cÅ©ng yêu mến sá»± sống, cÅ©ng sợ hãi trÆ°á»›c cái chết. Và thá»±c sá»± các ngà i đã chết chỉ vì muốn trung thà nh vá»›i Chúa. Phần xác tuy chết nhÆ°ng tinh thần của các ngà i vẫn bừng cháy trong dòng thá»i gian.
Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam là ai? Các ngà i là những Giám mục nhÆ° Äức Cha Vinh, Äức cha Xuyên. Các ngà i là những linh mục nhÆ° cha Tịnh, cha Hưởng. Các ngà i là những tu sÄ© nhÆ° thầy Khang, chú Bá»™t. Các ngà i là những viên chức phần Ä‘á»i nhÆ° ông án Khảm, ông lý Mỹ. các ngà i là những chức sắc phần đạo nhÆ° ông trùm ÄÃch, các ngà i là những quân nhân nhÆ° binh Thể, binh Huy, binh Äạt. Các ngà i là những phụ nữ nhÆ° bà Thà nh mà chúng ta quen gá»i là thánh Äê. Các ngà i đã ra Ä‘i vá»›i sá»± tá»± do tuyệt đối, vá»›i nụ cÆ°á»i tha thứ và vá»›i niá»m tin kiên vững.
Trong suốt thá»i gian bị giam giữ, bị tra tấn và bị hà nh quyết, các ngà i đã tá» ra thái Ä‘á»™ mến Chúa và yêu ngÆ°á»i ở má»™t mức Ä‘á»™ cao, khiến cho bá»n lý hình cÅ©ng phải cảm phục và suy tÆ°. Cha Triệu bị giam trong tù, ngà i rất băn khoăn khi nghÄ© đến mẹ già . Ngà i xin được phép vá» quê thăm mẹ, và chú lÃnh Ä‘i theo đã há»i: Ngà i yêu mẹ nhÆ° thế, sao không chối đạo để vá» nuôi mẹ. Ngà i trả lá»i: tôi yêu mẹ tôi lắm. NhÆ°ng trên mẹ tôi còn có Thiên Chúa. Hôm nay gặp được mẹ tôi trÆ°á»›c ngà y ra Ä‘i chịu chết, tôi thấy đã giữ trá»n giá»›i luáºt của Chúa. Tại pháp trÆ°á»ng Bảy Mẫu tỉnh Nam định, bá»n lý hình được lệnh xá» lăng trì Äức cha Tuyên, chúng chặt tay chặt chân rồi đút má»™t miếng thịt và o miệng ngà i, Äức cha ngạc nhiên và nói: Tôi không ngá» ngÆ°á»i Việt Nam mà lại có thể Ä‘á»™ nhÆ° thế hay sao? Lá»i nói nà y là m cho má»™t ngÆ°á»i trong bá»n lý hình cảm Ä‘á»™ng và trở lại. Váºy đâu là nguyên nhân Ä‘em lại cho các ngà i sức mạnh và tình thÆ°Æ¡ng nhÆ° thế?
Tôi xin thÆ°a đó là chÃnh Thiên Chúa. Thá»±c váºy Äức Kitô đã nói vá»›i chúng ta: Các con đừng sợ những ngÆ°á»i có quyá»n giết xác nhÆ°ng hãy sợ Äấng có quyá»n giết cả xác lẫn hồn. Chúa dạy và Chúa ban cho những ai vâng giữ lá»i Ngà i. Bởi thế từ Eleazarô, bảy mẹ con Macbêo cho đến Gioan Tẩy Giả và mãi mãi vá» sau, Ä‘á»u có má»™t sức mạnh và má»™t tình thÆ°Æ¡ng nhÆ° thế. Các ngà i tin rằng khi chịu cá»±c hình, thì không chịu lẻ loi má»™t mình, mà còn có Chúa ở bên cạnh. Bởi thế thánh Phaolô đã nói: Tôi không có gì để khoe khoang ngoà i sá»± yếu Ä‘uối, nhÆ°ng tôi lại có thể là m được má»i sá»± trong Äấng nâng đỡ tôi. Nhân ngà y mừng kÃnh các thánh tỠđạo Việt Nam, chúng ta hãy suy nghÄ© nhÆ° thế, hãy tin tưởng nhÆ° thế, hãy cầu xin nhÆ° thế, để khi gian nguy xảy đến, chúng ta sẽ có đủ sức mạnh và tình thÆ°Æ¡ng để là m chứng cho Chúa. [Mục Lục]
2. Suy niệm của Lm. Ignatiô Trần NgÃ
KHÔNG ÄI THEO ÄẠO YÊU THÆ¯Æ NG CỦA CHÚA GIÊSU LÀ BỎ ÄẠO
Khi nà o ta bỠđạo?
Má»™t trong những thá» thách mà vua quan ngà y xÆ°a thÆ°á»ng bà y ra để xá» tá»™i ngÆ°á»i có đạo là đặt má»™t cây thánh giá dÆ°á»›i đất rồi truyá»n cho há» bÆ°á»›c qua. Ai chấp nháºn bÆ°á»›c qua là tá» dấu công khai từ bỠđạo Chúa thì được tha vá». Ai kiên quyết không bÆ°á»›c qua thì được xem là ngÆ°á»i ngoan cố, không chịu từ bỠđạo Chúa thì phải chịu tra tấn, tù ngục, chịu hà nh hình và chịu chết.
Có nhiá»u ngÆ°á»i kiên quyết không bÆ°á»›c qua thánh giá, dù bị khiêng qua thì cÅ©ng co chân lại để khá»i dẫm đạp lên. Có ngÆ°á»i lỡ dại dá»™t bÆ°á»›c qua, nhÆ°ng vá» sau ân háºn nên quay trở lại, khẳng định vá»›i quan quân mình không bỠđạo nữa và xin được chịu chết vì Chúa.
Tất nhiên có nhiá»u ngÆ°á»i vì sợ ngục tù xiá»ng xÃch, gông cùm và tra tấn hoặc sợ chết nên đã bÆ°á»›c qua thánh giá. NhÆ°ng trái lại, cÅ©ng nhiá»u ngÆ°á»i dứt khoát không bÆ°á»›c qua thánh giá, cho dù phải mất hết má»i sá»± và mất cả mạng sống mình.
Không đi theo đạo yêu thương của Chúa Giêsu là bỠđạo
Äạo là gì? NgÆ°á»i à đông quan niệm rằng đạo là đưá»ng, Ä‘Æ°á»ng Ä‘Æ°a vá» chân thiện mỹ. Thiên Chúa là Tình Yêu nên đạo của Ngà i cÅ©ng là đạo Tình Yêu. Chúa Giêsu đến trần gian để láºp nên đạo yêu thÆ°Æ¡ng nhÆ° má»™t con Ä‘Æ°á»ng Ä‘Æ°a nhân loại vá» cõi phúc.
Chỉ có những ai giữ tròn quy luáºt yêu thÆ°Æ¡ng má»›i thá»±c sá»± là ngÆ°á»i ngÆ°á»i theo đạo Chúa. Chúa Giêsu khẳng định rằng: "NgÆ°á»i ta căn cứ và o dấu nầy để nháºn biết anh em là môn đệ của Thầy: là anh em có lòng yêu thÆ°Æ¡ng nhau." (Ga 13, 35).
Những ai theo đạo yêu thÆ°Æ¡ng, tức là giữ tròn giá»›i luáºt yêu thÆ°Æ¡ng Chúa dạy, thì được liệt và o hà ng ngÅ© ngÆ°á»i con cái Chúa. Ngà y phán xét, Chúa Giêsu mở cá»a đón nháºn há» và o VÆ°Æ¡ng Quốc của Ngà i: "Nà o những kẻ Cha Ta chúc phúc, hãy đến thừa hưởng VÆ°Æ¡ng Quốc dá»n sẵn cho các ngÆ°Æ¡i ngay từ thuở tạo thiên láºp địa"; ai không sống theo luáºt yêu thÆ°Æ¡ng, là ngÆ°á»i bỠđạo Chúa, thì bị liệt và o hà ng ngÅ© những ngÆ°á»i bị nguyá»n rủa và bị loại trừ vÄ©nh viá»…n khá»i nhan Thiên Chúa: "Quân bị nguyá»n rủa kia, Ä‘i Ä‘i cho khuất mắt Ta mà và o lá»a Ä‘á»i Ä‘á»i, nÆ¡i dà nh sẵn cho tên Ãc Quá»· và các sứ thần của nó" (Mt 24, 34. 41)
Ngà y trÆ°á»›c trong thá»i bách hại, hà nh Ä‘á»™ng bÆ°á»›c qua tháºp giá Chúa Giêsu là dấu chỉ cho biết ai là ngÆ°á»i bỠđạo. Ngà y nay, hà nh Ä‘á»™ng chà đạp lên nhân phẩm, chà đạp tình ngÆ°á»i, là dấu hiệu chứng tá» ngÆ°á»i thá»±c hiện Ä‘iá»u đó đã chối bỠđạo yêu thÆ°Æ¡ng của Chúa Giêsu.
Nói cụ thể:
Trong Ä‘á»i sống chung giữa xã há»™i, ai nuôi lòng thù oán anh em mình, xúc phạm đến ngÆ°á»i khác, gây tổn thÆ°Æ¡ng thanh danh, phẩm giá ngÆ°á»i khác... là ngÆ°á»i đã từ bỠđạo yêu thÆ°Æ¡ng của Chúa Giêsu.
Trong phạm vi gia đình, đạo yêu thÆ°Æ¡ng của Chúa dạy vợ chồng phải nên má»™t vá»›i nhau, phải yêu thÆ°Æ¡ng và tôn trá»ng nhau suốt Ä‘á»i. Thế nên khi vợ chồng không còn sống yêu thÆ°Æ¡ng hiệp nhất nữa mà sống phân li chia cắt, thì lúc đó, hai ngÆ°á»i đã lìa bỠđạo yêu thÆ°Æ¡ng của Chúa Giêsu.
Äạo yêu thÆ°Æ¡ng Chúa dạy cha mẹ phải chăm lo, giáo dục con cái, rèn đúc con cái nên ngÆ°á»i tà i đức. Nếu cha mẹ thá» Æ¡ không là m tròn nhiệm vụ đó, là cha mẹ đã bỠđạo Chúa.
Äạo yêu thÆ°Æ¡ng Chúa dạy con cái phải thá» cha kÃnh mẹ, thảo hiếu vá»›i ông bà tổ tiên; nếu con cái không giữ tròn chữ hiếu vá»›i cha mẹ, vá»›i ông bà tổ tiên là hỠđã từ bỠđạo yêu thÆ°Æ¡ng của Chúa rồi.
Trái lại, khi chúng ta theo lá»i Chúa dạy mà tha thứ cho ngÆ°á»i khác khi há» xúc phạm đến mình, cứu giúp những ngÆ°á»i hoạn nạn, chia cÆ¡m sẻ áo cho ngÆ°á»i nghèo thiếu, quên mình phục vụ những ngÆ°á»i chung quanh... là chúng ta Ä‘ang Ä‘i theo đạo yêu thÆ°Æ¡ng của Chúa Giêsu cách triệt để nhất.
Các thánh tỠđạo Việt Nam đã rất anh dÅ©ng bÆ°á»›c theo Ä‘Æ°á»ng lối Chúa Giêsu, theo đạo yêu thÆ°Æ¡ng của Chúa Giêsu. Dù ngục tù, gÆ°Æ¡m Ä‘ao, dù bị róc xÆ°Æ¡ng xẻ thịt cÅ©ng vẫn không là m cho các ngà i từ bỠđạo Chúa. Chúng ta là con cháu các ngà i, mang dòng máu bất khuất anh dÅ©ng của các ngà i trong huyết quản mình, thì chúng ta cÅ©ng kiên quyết Ä‘i theo đạo yêu thÆ°Æ¡ng của Chúa nhÆ° các ngà i, để mai ngà y đáng được hưởng triá»u thiên vinh hiển vá»›i các ngà i trên thiên quốc.
Nguyện xin các thánh tỠđạo Việt Nam là ông bà tổ tiên của chúng ta luôn phù giúp chúng ta vững bước đi theo đạo yêu thương của Chúa. [Mục Lục]
3. Noi gÆ°Æ¡ng Cha Ông – Lm. Giuse Tạ Duy Tuyá»n
Năm 2012 tôi có dịp sang Hoa Kỳ du lịch. Tôi có dịp đến nhiá»u nhà thá» to lá»›n nguy nga bá» thế ở Mỹ. Có những nhà thỠđã được xây dá»±ng và i trăm năm vá» trÆ°á»›c, và có sức chứa đến và i ngà n ngÆ°á»i. Nhìn những nhà thỠđồ sá»™ nguy ngay nhÆ° váºy cho tôi cảm giác các tiá»n nhân ở đây đã sống đạo rất phong phú. HỠđến nhà thá» rất đông. Há» cÅ©ng quảng đại góp công góp sức để có thể là m nên những ngôi nhà thá» nguy nga tráng lệ. Tôi thá»±c sá»± cảm phục vá» Ä‘á»i sống đạo của các tiá»n nhân NÆ°á»›c Mỹ.
Thế nhÆ°ng, Ä‘iá»u tôi ngạc nhiên là nhiá»u ngôi nhà thá» nà y hôm nay đã không còn ngÆ°á»i dá»± lá»…. Có nhà thá» phải đóng cá»a. Có nhà thá» phải bán Ä‘i trả nợ. Không biết ngÆ°á»i Công Giáo NÆ°á»›c Mỹ có suy nghÄ© gì khi cha ông há» vất vả xây dá»±ng. Dù rằng ngà y xÆ°a còn lạc háºu và phÆ°Æ¡ng tiện thô sÆ¡, há» còn là m được những công trình to lá»›n nhÆ° thế, mà đến nay con cháu sống trong khung trá»i văn minh lại để hoang lạnh vì thiếu tiá»n, thiếu ngÆ°á»i dá»± lá»…...? Phải chăng những gì cha ông vất vả xây dá»±ng nay con cháu lại bất lá»±c khi nhìn thấy cảnh nhà thá» hoang lạnh và phải bán đấu giá vì thiếu tiá»n duy trì...
Nhìn há» lại nhá»› đến ta. Cha ông ta dù trong hoà n cảnh đạo bị bách hại, cuá»™c sống còn lam lÅ© nghèo khó, thiếu thốn tÆ° bá», các ngà i vẫn giữ Ä‘aá», vẫn sống đạo... Giáo há»™i vẫn phát triển không ngừng vá» con ngÆ°á»i và cÆ¡ sở váºt chất. Theo thống kê năm 1975 số ngÆ°á»i tÃn hữu đã lên tá»›i 5 triệu ngÆ°á»i trên tổng dân số toà n quốc hÆ¡n 40 triệu dân. Tá»· lệ 1/10. Thế nhÆ°ng qua 38 năm Giáo há»™i Công Giáo dÆ°á»ng nhÆ° không có bÆ°á»›c tiến vá» truyá»n giáo. Số ngÆ°á»i công giáo sau 38 năm cÅ©ng chỉ má»›i hÆ¡n 6 triệu tÃn hữu so vá»›i dân số gần 90 triệu dân. Tá»· lệ 1/15.
Chúng ta vẫn tá»± hà o vá» cha ông chúng ta - những anh hùng trung kiên vá»›i đức tin, đã can đảm hiên ngang đổ máu Ä‘Ã o để minh chứng cho đức tin Công giáo. Chúng ta vui mừng tạ Æ¡n Thiên Chúa đã ban cho Giáo há»™i Việt Nam nhiá»u vị tỠđạo. Chúng ta vui mừng và thà nh tâm cầu xin, cung nghinh, tôn kÃnh các thánh tỠđạo. Äó là những tình cảm và việc là m tháºt tốt đẹp.
Thế nhÆ°ng là con cháu, chúng ta có trung kiên nhÆ° các ngà i hay không? Giáo há»™i hôm nay không còn kiểu bách hại dẫn đến đổ máu, nhÆ°ng lại đòi há»i chúng ta phải trung kiên giữ đạo vì những quyến rÅ© của danh lợi thú trần gian. Cha ông ta đã đổ máu để giữ đạo còn chúng ta lại tìm hưởng thụ để bỠđạo hay lÆ¡ là đạo, phải chăng chúng ta cÅ©ng Ä‘ang là m mất Ä‘i công trình của cha ông đã xây dá»±ng bằng xÆ°Æ¡ng bằng máu của mình?
Nói đến các Thánh TỠđạo, không thể nà o ta không nhắc đến đức tin mà các vị ấy đã tuyên xÆ°ng bằng chÃnh máu Ä‘Ã o và bằng chÃnh sá»± sống của mình. Má»™t đức tin quá kiên trung. Má»™t đức tin quá can đảm phi thÆ°á»ng. Bất chấp má»i cá»±c hình, các ngà i vẫn má»™t lòng sắt son vá»›i Thiên Chúa. Và dÆ°á»ng nhÆ° cà ng bị bách hại, giáo há»™i lại cà ng có nhiá»u ngÆ°á»i anh dÅ©ng chết cho đức tin bấy nhiêu. Vua quan, má»™t mặt ra sức bắt đạo dữ dá»™i, mặt khác ra sức ngăn chặn sá»± phát triển của đạo, thì lại vô tình là m cho đức tin cà ng được dồn nén, cà ng được nung nấu, cà ng được khẳng định, nếu có dịp sẽ cháy bùng lên, và nhanh chóng lan toả mãnh liệt hÆ¡n bất cứ lúc nà o.
Äiá»u quan yếu nÆ¡i các thánh tỠđạo không chỉ là việc đổ máu mà là má»™t chuá»—i ngà y dà i sống đức tin trung kiên. Má»™t đức tin sắt son vá»›i Chúa. Má»™t đức mến nồng nà n vá»›i tha nhân. NhÆ° trÆ°á»ng hợp y sÄ© Phan Äắc Hòa, ông luôn rá»™ng rãi giúp ngÆ°á»i nghèo khó, riêng bệnh nhân túng thiếu, không những ông chữa bệnh miá»…n phÃ, lại còn giúp tiá»n giúp lúa. Vá»›i ông Martinô Thá» thì "Công bằng chÆ°a đủ phải có bác ái nữa, mà muốn thá»±c thi bác ái phải có Ä‘iá»u kiện, thế nên, ông đã trồng lúa, trồng rau để có tiá»n là m việc thiện.
Vá»›i ông Cai Tả thì yêu thÆ°Æ¡ng để xứng vá»›i tình Chúa yêu, ông thÆ°á»ng châm chÆ°á»›c cho những ngÆ°á»i mắc nợ và nói: "Mình quên nợ ngÆ°á»i, Chúa quên tá»™i mình ". Vá»›i quan Hồ Äình Hy thì: "Äừng là m việc thiện cách máy móc qua lần chiếu lệ, mà phải là m vá»›i thiện ý ". Ông từng chăm sóc nuôi nấng má»™t ngÆ°á»i bệnh bÆ¡ vÆ¡, suốt 15 ngà y sáng tối thăm há»i, và khi ngÆ°á»i bệnh lìa Ä‘á»i, đã tổ chức lá»… an táng tá» tế. Ông cÅ©ng nuôi hai bé gái bị bá» rÆ¡i cho đến khi trưởng thà nh: má»™t cô xin Ä‘i tu, má»™t xin láºp gia đình, ông quảng đại lo đến nÆ¡i đến chốn.
ChÃnh Ä‘á»i sống đức tin tá»a sáng bằng việc là m bác ái đã Ä‘i và o lòng quan quân, và dân chúng. Mặc cho triá»u đình nhà Nguyá»…n ra những chiếu chỉ bách hại, dấu hiệu tình thân giữa bà con chòm xóm đối vá»›i ngÆ°á»i Công Giáo vẫn trÆ°á»›c sua nhÆ° má»™t. Thà dụ trong vụ án linh mục Gioan Äạt, viên cai ngục nói: "Tôi thấy cụ khôn ngoan đạo đức thì muốn kết nghÄ©a huynh đệ lắm, ngặt vì cụ sắp bị án tá» rồi. Tôi xin hứa biếu cụ má»™t cá»— quan tà i để biểu lá»™ lòng tôi quý cụ ".
Thế nhÆ°ng, cha ông chúng ta đã đổ máu vì đức tin, đã hiến dâng cả mạng sống để chứng tá» tình yêu mạnh hÆ¡n sá»± chết. Những con ngÆ°á»i hi sinh cao cả nhÆ° thế chẳng lẽ lại chỉ mong để con cháu ca hát ngợi khen, rÆ°á»›c sách tung hô mình? NgÆ°á»i ta đã nháºn định là tÃn hữu Việt Nam rất nhiệt tình trong kinh hạt, rÆ°á»›c sách linh đình nhÆ°ng lại ngại hi sinh dấn thân trong công việc mục vụ, bác ái yêu thÆ°Æ¡ng. Äá»i sống tôn giáo của tÃn hữu Việt Nam xanh tốt nhÆ° cây nhiá»u cà nh lá mà Ãt hoa quả. Những nháºn định không hoà n toà n đúng nhÆ°ng cÅ©ng đáng để suy nghÄ©. Từ đó, thiết nghÄ©, có lẽ cha ông tỠđạo của chúng ta mong nÆ¡i con cháu má»™t Ä‘iá»u gì đó cao hÆ¡n, khó hÆ¡n việc hát ca, rÆ°á»›c sách.
Thá»±c váºy, Giáo há»™i ngà y hôm nay cần có những chứng nhân giữa dòng Ä‘á»i. Những chứng nhân dám sống niá»m tin của mình mà không sợ thiệt thòi khi mất chức, mất địa vị trong xã há»™i. Những chứng nhân dám sống theo chân thiện mỹ giữa má»™t xã há»™i gian dối, lừa lá»c, cho dù vì thế mà nghèo hèn túng thiếu. Những chứng nhân trung kiên không vì danh lợi thú mà sao lãng bổn pháºn thá» phượng Chúa nhÆ°ng luôn hy sinh từ bá» tham sân si để sống đạo yêu thÆ°Æ¡ng giữa cuá»™c Ä‘á»i.
Má»—i khi mừng kÃnh các thánh tỠđạo là má»—i dịp để khÆ¡i dáºy tinh thần tỠđạo nÆ¡i chúng ta. Tinh thần tỠđạo không gì khác hÆ¡n là là m chứng cho Chúa giữa cuá»™c Ä‘á»i. XÆ°a các thánh tỠđạo đã dám chết cho niá»m tin của mình, thì nay chúng ta cÅ©ng phải dám hi sinh cho những giá trị tinh thần cao quà trong cuá»™c sống hà ng ngà y. Xin đừng để những giá»t máu Ä‘Ã o của cha ông đổ ra cách uổng phà khi con cháu hôm nay chỉ thÃch hưởng thụ, sống lÆ°á»i biếng, hèn nhát. Amen. [Mục Lục]
4. Những vị anh hùng âm thầm – Lc 9,22-26
Dân tá»™c nà o cÅ©ng có những vị anh hùng và tôn giáo nà o cÅ©ng có những vị anh hùng, được gá»i những danh hiệu khác nhau. Kitô giáo có hà ng ngÅ© các thánh, những tôi trung, con thảo của Chúa, những mẫu má»±c sống đạo của ngÆ°á»i công giáo. Là anh hùng trong đạo nhÆ°ng không có ai thắng. Có chăng là thắng chÃnh mình, thắng những kẻ thù vô hình không mang quốc tịch nà o nhÆ° ma quá»·, xác thịt và thế gian.
Các vị tỠđạo Việt Nam không cuồng tÃn liá»u lÄ©nh, không tá»± ý tìm đến cái chết: không ai tá»± thiêu, tá»± thắt cổ, tá»± cắn lưỡi, tá»± Ä‘áºp đầu mà chết để giữ chữ trung vá»›i đạo (không ai tá»± tá» mà lại được phong thánh).
TrÆ°á»›c khi tỠđạo, các ngà i là những ngÆ°á»i muốn sống để phục vụ gia đình, quê hÆ°Æ¡ng và Giáo Há»™i. Muốn sống mà không được sống, tránh không được thì chấp nháºn, để rồi vui nháºn. Cam lòng chịu chết mà không oán háºn: đó là tÃnh cách của các vị tỠđạo Việt Nam. Kẻ nuôi lòng háºn thù không thể là m thánh vì không xứng danh là m môn đệ của Äấng đã dạy: Hãy yêu kẻ thù và cầu nguyện cho kẻ ngược đãi mình.
Tôn vinh các vị thánh tỠđạo Việt Nam là nêu lên má»™t quan Ä‘iểm tÃch cá»±c: Lấy tình thÆ°Æ¡ng xoá bá» háºn thù. Không khÆ¡i lên đống tro tà n để bùng cháy lòng căm thù, nhÆ°ng sáng lên má»™t tinh thần bao dung hoà giải. Romeo và Juilette chết Ä‘i để hoà giải hai dòng há» thâm thù truyá»n kiếp. CÅ©ng thế, dòng máu các vị tỠđạo đổ ra không phải là vô Ãch. Các vị ấy vá» cõi trá»i nhÆ°ng gởi lại má»™t thông Ä‘iệp, đã có những ngÆ°á»i quyết tỠđể đất nÆ°á»›c được hồi sinh, đã có những ngÆ°á»i chết vì niá»m tin để con cháu được sống đức tin giữa lòng dân tá»™c, đã có những ngÆ°á»i bị đè bẹp vì thà nh kiến cố chấp để muôn ngÆ°á»i được thông cảm hoà đồng vá»›i nhau.
Äất nÆ°á»›c Việt Nam sản sinh nhiá»u anh hùng: chiến sÄ© anh hùng, bà mẹ anh hùng... nay có thêm những anh hùng đức tin là m cho kho tà ng nà y được thêm phong phú.
HÆ°á»›ng vá» tÆ°Æ¡ng lai trong viá»…n cảnh thái hoà , ngÆ°á»i công giáo Việt Nam tiếp bÆ°á»›c cha ông tiá»n bối của mình để sống Ä‘á»i chứng nhân, Ä‘em tin yêu đến cho má»i nhà . Còn biết bao nhiêu ngÆ°á»i Ä‘ang phấn đấu sống theo chÃnh đạo, chống lại bóng Ä‘en gian tà , chu toà n bổn pháºn của mình, là m việc vá»›i lÆ°Æ¡ng tâm chức nghiệp, sống lÆ°Æ¡ng thiện là nh mạnh, chống lại các tệ nạn xã há»™i, tránh thoát ma lá»±c của đồng tiá»n, quên Ä‘i lợi nhuáºn để mÆ°u cầu hạnh phúc cho tha nhân, hy sinh tiết kiệm để cứu giúp những ngÆ°á»i bất hạnh. Quả là những anh hùng âm thầm trong bóng tối mênh mông. [Mục Lục]
5. Hạt lúa gieo và o lòng đất – Ga 12,24-26
(TrÃch từ ‘Cùng Äá»c Tin Mừng’ – Lm Ignatiô Trần Ngà )
Hôm ấy, có ngÆ°á»i nông dân mang thóc giống gieo trên thá»a ruá»™ng của mình. Äang khi gieo thì trá»i nổi gió lá»›n. Có nhiá»u hạt rÆ¡i xuống ruá»™ng bùn nhÆ°ng cÅ©ng có nhiá»u hạt bị gió thổi bạt lên vệ Ä‘Æ°á»ng ká» bên.
Bấy giá» những hạt giống nằm trên vệ Ä‘Æ°á»ng khô ráo cảm thấy mình quá hên so vá»›i bao nhiêu hạt thóc bạn Ä‘ang phải ngoi ngóp ngụp lặn dÆ°á»›i bùn, bèn tá» lòng thÆ°Æ¡ng hại và an ủi các bạn thóc dÆ°á»›i sình bằng những lá»i ngạo mạn: "Äáng thÆ°Æ¡ng thay thân pháºn khốn khổ của các anh. Äang khi chúng tôi đây thì được ở nÆ¡i khô ráo ngon là nh, còn các anh lại phải chìm lÄ©m trong vÅ©ng bùn tanh tưởi. Äang khi chúng tôi được tắm mình dÆ°á»›i nắng, thì các anh lại phải ngụp lặn trong chốn tối tăm. Äang khi chúng tôi được nhìn ngắm bầu trá»i xanh, nhìn ngắm những bông hoa tÆ°Æ¡i đẹp bên vệ Ä‘Æ°á»ng thì các anh chẳng thấy gì, chẳng biết gì... Cuá»™c Ä‘á»i chúng tôi đầy hà o quang, còn cuá»™c Ä‘á»i các anh Ä‘ang tà n tạ. Bất hạnh thay cho các anh!..."
Hạt lúa ấy vừa dứt lá»i thì bá»—ng đâu có má»™t bà n chân nặng ná» dẫm đạp lên mình nó, khiến nó bị gãy đôi. Sau đó, những bánh xe từ xa chạy đến, lạnh lùng chà nát nó và những hạt lúa khác nát tan. Những hạt lúa may mắn còn nguyên vẹn lại hoá thà nh mồi ngon cho côn trùng và chim chóc!
Trong khi đó, những hạt lúa tưởng là bất hạnh chìm lÄ©m trong bùn, thì qua và i hôm sau đã ngoi lên thà nh những mầm non đầy sức sống. Những mầm non ấy vÆ°Æ¡n lên phÆ¡i phá»›i, triển nở thà nh những bụi lúa sum suê. Không đầy ba tháng sau, từ má»™t hạt lúa nhá» nhoi chìm ngáºp trong bùn, nó trở thà nh những bông lúa thÆ¡m tho tuyệt đẹp, kết thà nh hà ng trăm hạt và ng khoe mình dÆ°á»›i nắng.
Ai ngá» má»™t hạt lúa bất hạnh chìm nghỉm trong bùn, tưởng chừng nhÆ° đã hÆ° thối mà nay lại chuyển hoá thà nh hà ng trăm hạt và ng mẩy chắc ngon là nh nhÆ° thế! Tháºt là má»™t Ä‘iá»u kỳ diệu và là má»™t bà i há»c quý báu cho chúng ta. Bà i há»c đó ngÆ°á»i Ä‘á»i không biết đến, nhÆ°ng Chúa Giêsu Ä‘em ra dạy chúng ta: "Tháºt, Thầy bảo tháºt anh em, nếu hạt lúa gieo và o lòng đất mà không chết Ä‘i, thì nó vẫn trÆ¡ trá»i má»™t mình; còn nếu nó chết Ä‘i, nó má»›i sinh được nhiá»u hạt khác."
Má»™t bà i há»c Ä‘Æ¡n sÆ¡ ngắn gá»n nhÆ°ng lại chứa Ä‘á»±ng má»™t chân lý tuyệt vá»i.
NhÆ°ng Chúa Giêsu không chỉ dạy chúng ta biết chân lý rồi để đó. NgÆ°á»i muốn chân lý nầy được Ä‘em ra áp dụng để Ä‘á»i sống chúng ta được dồi dà o phong phú hÆ¡n. Thế nên NgÆ°á»i dạy tiếp: "Ai yêu quý mạng sống mình thì sẽ mất; còn ai coi thÆ°á»ng mạng sống mình ở Ä‘á»i nầy, thì sẽ giữ lại được cho sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i"
Nói nhÆ° thế, Chúa Giêsu không muốn chúng ta tồn tại nhÆ° má»™t hạt lúa nằm trÆ¡ trá»i trên vệ Ä‘Æ°á»ng khô ráo. NgÆ°á»i muốn chúng ta hãy chấp nháºn thân pháºn của má»™t hạt lúa bị vùi lấp trong bùn, để nhỠđó đặt tá»›i hạnh phúc và thắng lợi.
Khi bÆ°á»›c chân và o Ä‘á»i, mang lấy thân pháºn con ngÆ°á»i giữa cuá»™c Ä‘á»i ô trá»c, Chúa Giêsu đã chấp nháºn thân pháºn hạt lúa bị vùi dáºp trong bùn đất. NgÆ°á»i để cho ngÆ°á»i ta nghiá»n tán, vùi lấp NgÆ°á»i, huá»· diệt NgÆ°á»i. NgÆ°á»i Ä‘á»i tưởng rằng hỠđã tiêu diệt Äức Giêsu, xoá sổ Äức Giêsu, tưởng rằng Chúa Giêsu sẽ bị mục rã trong lòng đất... nhÆ°ng hỠđã lầm. Thay vì huá»· diệt Äức Giêsu, hỠđã giúp NgÆ°á»i đạt tá»›i vinh quang và thắng lợi. Qua cái chết, NgÆ°á»i tiến và o cõi sống; qua tháºp giá NgÆ°á»i Ä‘i đến vinh quang và hiển trị Ä‘á»i Ä‘á»i!
Theo bÆ°á»›c chân Chúa Giêsu, các thánh tỠđạo đã vui lòng chấp nháºn thân pháºn hạt lúa bị ném xuống bùn. Các ngà i chấp nháºn từ bá» vinh hoa phú quý ngÆ°á»i Ä‘á»i hứa hẹn, từ bá» nhà cá»a ruá»™ng vÆ°á»n, xa lìa cha mẹ vợ con gia đình thân thuá»™c, chấp nháºn xiá»ng xÃch, gông cùm, tù ngục, đòn vá»t và sẵn sà ng hy sinh mạng sống, sẵn sà ng đổ máu Ä‘Ã o là m chứng cho Äức Ki-tô... NgÆ°á»i Ä‘á»i tưởng rằng các ngà i bị thua thiệt, bị mất mát, bị diệt vong... nhÆ°ng há» có ngỠđâu, các ngà i Ä‘ang khải hoà n chiến thắng và sống mãi trong hạnh phúc vinh quang. Nhá» dòng máu các ngà i đổ ra, Ä‘á»i sống Äức tin ngà y cà ng tiến triển, Giáo Há»™i được lan rá»™ng đến khắp má»i miá»n đất trên thế giá»›i. Äó là điá»u Chúa Giêsu đã tiên báo từ xÆ°a: "nếu hạt lúa gieo và o lòng đất mà không chết Ä‘i, thì nó vẫn trÆ¡ trá»i má»™t mình; còn nếu chết Ä‘i, nó má»›i sinh được nhiá»u hạt khác."
* * *
Hôm nay, má»™t khi đã khám phá Ä‘iá»u kỳ diệu của hạt lúa chìm trong bùn đất, chúng ta không sợ thua thiệt vì phải là m chứng cho Äức tin, không sợ Ä‘au khổ mất mát vì hiến thân cho lý tưởng tông đồ. Chúng ta sẵn sà ng chấp nháºn thân pháºn hạt lúa bị gieo và o bùn đất nhÆ° "hạt-lúa-Giêsu", nhÆ° "hạt-lúa-các-thánh-tá»-đạo", bằng lòng chấp nháºn con Ä‘Æ°á»ng tháºp giá, bằng sẵn sà ng hiến mình để phục vụ Tin Mừng... NhỠđó, mai đây, chúng ta sẽ đạt tá»›i vinh quang và thắng lợi vá»›i Chúa Giêsu nhÆ° lá»i NgÆ°á»i phán: "Ai phục vụ Thầy thì hãy theo Thầy" để rồi "Thầy ở đâu thì kẻ phục vụ Thầy cÅ©ng sẽ ở đó." [Mục Lục]
6. Sức mạnh đức tin qua gương tỠđạo
(Suy niệm của Lm. Nguyễn Minh Hùng)
Tin Mừng đến vá»›i dân tá»™c Việt nam gần 500 năm, thì hết 300 năm, Giáo Há»™i Việt Nam thấm đẫm dòng máu các anh hùng tỠđạo. Giai Ä‘oạn bách hại nặng ná» nhất là và o thế ká»· 19, trong các triá»u vua Minh Mạng, Thiệu Trị, Tá»± Äức.
Cuá»™c bách hại để lại má»™t trang sỠđầy nghiệt ngã cho dân tá»™c Việt Nam: những ngÆ°á»i Việt Nam tà n nhẫn sát hại nhau. ChÃnh những đồng bà o Việt Nam chung cá»™i, chung nguồn lẽ ra phải yêu thÆ°Æ¡ng nhau, lại quay mÅ©i kiếm giết nhau hà ng loạt.
Tháºt vinh phúc cho Giáo Há»™i Việt Nam, má»™t Giáo Há»™i còn non trẻ, nhÆ°ng lại căng trà n sức sống, đạp trên đầu sóng ngá»n gió, vượt thắng má»i thá» thách, má»i Ä‘au Ä‘á»›n, mà cho đến nay, dẫu đã qua đúng má»™t thế ká»·, thá»i gian đủ bình tÄ©nh để suy niệm, sao vẫn còn nghe hãi hùng, vẫn còn nghe nhức nhối tâm can, là m lặng Ä‘i má»i tÆ° tưởng, má»i lá»i nói, má»i thanh âm.
Những ngÆ°á»i con đất Việt tưởng nhÆ° gục ngã không thể gượng dáºy nổi dÆ°á»›i bà n tay tà n bạo của là n kiếm, mã tấu, gông cùm, tù Ä‘Ã y, lá»a nung, bá Ä‘ao, tùng xẻo, xiết cổ, chém bay đầu…, lại là sức mạnh ngà n Ä‘á»i của má»™t đức tin không gì lay chuyển nổi. Bởi Thân xác các thánh TỠđạo dù bị giết, nhÆ°ng đức tin của các ngà i thì không ai giết được.
Má»™t Giáo Há»™i còn non trẻ đến thế, lại có sức chịu Ä‘á»±ng sá»± già y xéo quá sức tưởng tượng của ngÆ°á»i Ä‘á»i.
Giá» nhìn lại sá»± nhiệm mầu của sức chịu Ä‘á»±ng, ta chỉ còn có thể báºt thốt lên nhÆ° thánh nữ Têrêsa: “Tất cả là hồng ânâ€. Hồng ân nháºn được không chỉ là má»™t quà tặng, nhÆ°ng còn là má»™t quà tặng vinh dá»±, má»™t quà tặng của niá»m kiêu hãnh thánh thiện.
Hồng phúc tỠđạo không chỉ là má»™t hà nh Ä‘á»™ng dâng hiến táºn cùng mà còn là má»™t dâng hiến vinh thắng táºn cùng.
Äó không là má»™t vinh phúc lá»›n lao lắm hay sao! Má»™t vinh phúc lá»›n lao mà má»™t Giáo Há»™i còn non trẻ nhÆ° Giáo Há»™i Việt Nam, lại có thể cùng Giáo Há»™i hoà n vÅ© đã qua mấy ngà n năm, vẽ thêm và o đó má»™t Ä‘Æ°á»ng lịch sá» của đức tin không bao giá» mệt má»i, không bao giá» dừng lại.
Các thánh TỠđạo đã viết sỠbằng máu của mình.
Còn chÃnh Thiên Chúa, NgÆ°á»i cÅ©ng đã là m cho Giáo Há»™i Việt Nam được khai sinh, lá»›n lên và phát triển nhá» dòng máu các thánh.
Nếu cuá»™c bách hại để lại má»™t trang sỠđầy nghiệt ngã cho dân tá»™c Việt Nam, thì đối vá»›i đức tin, đó lại là má»™t trang sá» hùng tráng cho Giáo Há»™i Việt Nam nói riêng và Giáo Há»™i hoà n vÅ© nói chung: Bởi những ngÆ°á»i con đất Việt cà ng yêu mến quê hÆ°Æ¡ng, yêu mến bản thân mình, luyến tiếc cuá»™c Ä‘á»i, luyến nhá»› ngÆ°á»i thân… và điá»u đặc biệt: yêu mến các vua quan là những ngÆ°á»i bên trên mình, thì cà ng yêu mến đức tin khôn cùng.
ChÃnh cái chết của các thánh TỠđạo là má»™t lá»i nói xác quyết và chung quyết cho má»i lá»i tuyên xÆ°ng đức tin rằng: Không có bất cứ cái gì có thể ngang bằng đức tin…
Hiểu rất rõ Chúa Giêsu, Äấng mà mình tôn thá» vượt trên tất cả, dẫu là chÃnh bản thân các vua quan hay lệnh truyá»n của các vua quan Ä‘i nữa, không có gì sánh và được vá»›i Äức Chúa mà lẽ ra các vua quan cÅ©ng phải tôn thá», các thánh TỠđạo đã chối từ má»™t cuá»™c sống dá»… dãi.
Hiểu rất rõ Chúa Giêsu, Äấng mà mình tôn thá» là Äức Chúa của mình, vì thế, dẫu chỉ là hai que củi vắt chéo trên mặt đất, bình thÆ°á»ng chỉ là hai que củi không hÆ¡n, không kém, nhÆ°ng để biểu lá»™ đức tin, thì bất cứ má»™t bà n chân giẫm đạp nà o, bất cứ lá»i lỵ mạ nà o, hay bất cứ má»™t hà nh Ä‘á»™ng nà o đối lại đức tin khi đứng trÆ°á»›c hai que củi ấy, tất cả Ä‘á»u là sá»± chà đạp đức tin, chà đạp Giáo Há»™i, chà đạp chÃnh Äấng mà mình tôn thá».
Ngược lại, bất cứ má»™t hà nh Ä‘á»™ng hay má»™t lá»i nói nà o để tuyên xÆ°ng đức tin mà phải tôn trá»ng hai que củi hình chữ tháºp ấy, Ä‘iá»u đó không còn Ä‘Æ¡n thuần là hai que củi hình chữ tháºp nữa nhÆ°ng là hình tượng Thánh Giá, hình tượng của lòng tin, hình tượng của má»™t tâm hồn quả cảm quyết má»™t lòng tôn thá» Äức Chúa của mình!
Hiểu rất rõ Ä‘iá»u đó, cho nên dù chỉ là đối Ä‘iện vá»›i hai que củi vắt chéo hình chữ tháºp, các thánh TỠđạo không chỉ đứng trÆ°á»›c hai que củi, nhÆ°ng là đối diện vá»›i ná»—i giằng co mạnh bạo, đối diện vá»›i sá»± chá»n lá»±a không khoan nhượng, nhÆ°ng dứt khoát: đức tin hay cuá»™c sống trần thế.
Và cái giá phải trả cho sá»± chá»n lá»±a đứng vá» phÃa đức tin là bị tÆ°á»›c Ä‘oạt tất cả những gì Ä‘ang có trong cuá»™c trần. Bị tÆ°á»›c Ä‘oạt cả sá»± sống, cả đến giá»t máu sau cùng.
Máu các thánh TỠđạo Việt Nam đã dệt Ä‘á» thắm dòng lịch sá» Giáo Há»™i Việt Nam, vì thế, các thánh TỠđạo mãi mãi vẫn xứng đáng sống trong lòng Giáo Há»™i và nÆ¡i từng ngÆ°á»i tÃn hữu Việt Nam.
Vượt trên tất cả má»i tấm gÆ°Æ¡ng, vượt trên tất cả má»i bà i há»c, máu các thánh phải là chÃnh cuá»™c sống của những ngÆ°á»i Việt Nam Công Giáo hôm nay, khi là m ngÆ°á»i Việt Nam giữa dân tá»™c mình, và là m ngÆ°á»i giữa Ä‘á»i. [Mục Lục]
7. Suy niệm của Lm. Giuse Äá»— Äức TrÃ
Ngà y xÆ°a, khi nhắc đến các Thánh tỠđạo, nhất là các vị tỠđạo Việt nam, chúng ta thÆ°á»ng hình dung đến những cá»±c hình ghê sợ mà ngÆ°á»i ta nghÄ© ra để hà nh hạ các ngà i. Các cá»±c hình dã man ấy không những không là m lung lạc đức tin của các ngà i, mà còn khiến các ngà i cà ng mạnh mẽ hÆ¡n trong việc đón nháºn và tuyên xÆ°ng đức tin. Ngà y nay, những cái chết vì đức tin nhÆ° váºy vẫn còn diá»…n ra dÆ°á»›i nhiá»u hình thức tỠđạo má»›i. Hằng năm trên thế giá»›i vẫn có hà ng ngà n ngÆ°á»i Ä‘ang phải chịu khốn khổ, bị kỳ thị vì đức tin của mình. Nhiá»u ngÆ°á»i đã phải bá» quê hÆ°Æ¡ng để Ä‘i tìm má»™t chá»— nÆ°Æ¡ng thân an toà n, và dụ nhÆ° tại Irăc và Sirya trong năm vừa qua. Nhà nÆ°á»›c IS đã tuyên bố bất cứ ai kêu tên Giêsu mà ngÆ°á»i khác nghe được thì bị xá» bắn. Vì thế, trong năm qua, có đến hà ng trăm Kitô hữu đã bị giết tại Sirya chỉ vì há» nháºn mình là Kitô hữu. CÅ©ng giống nhÆ° thế, tại quốc gia Bắc Hà n, các Kitô hữu phải sống má»™t cuá»™c sống hết sức khó khăn, bị o ép và khủng bố, có thể bị tù Ä‘Ã y, bị giết chết bất cứ lúc nà o. Tại quốc gia nà y, cuốn Kinh Thánh trở thà nh cuốn sách bị cấm. Ai Ä‘á»c hoặc giữ cuốn Kinh Thánh trong ngÆ°á»i, có thể bị tá» hình.
Tại Việt Nam, kể từ những ngà y đầu tiên khi Tin Mừng được gieo vãi trên quê hÆ°Æ¡ng đất nÆ°á»›c cho đến nay, ngÆ°á»i Kitô hữu dÆ°á»ng nhÆ° liên tục bị bách hại vá» niá»m tin của mình. Tổ tiên của chúng ta, các vị tỠđạo Việt Nam, đã đón nháºn đức tin trong hoà n cảnh hết sức khó khăn nhÆ° thế. Các ngà i đã phải chá»n lá»±a và quyết định cho mình má»™t niá»m tin, má»™t nếp sống khác vá»›i những ngÆ°á»i đồng hÆ°Æ¡ng lúc đó. Trong khi những ngÆ°á»i khác hoà n toà n sống theo tâm tình tôn giáo dân gian, sống má»™t cuá»™c sống thoải mái dá»… dãi, thì tổ tiên chúng ta đã chấp nháºn Ä‘i và o con Ä‘Æ°á»ng của Tin Mừng. Các ngà i Ä‘i theo con Ä‘Æ°á»ng hẹp, chấp nháºn tuân theo giá»›i răn lá» luáºt của Thiên Chúa, từ chối các thần linh của dân ngoại. Các ngà i mặc dù có chá»n lá»±a riêng cho mình, sống giá»›i răn riêng của Tin Mừng, nhÆ°ng các Ngà i không sống tách biệt khá»i các ngÆ°á»i đồng hÆ°Æ¡ng, trái lại, các ngà i đã sống đến cùng giá»›i răn yêu thÆ°Æ¡ng, bác ái đối vá»›i những ngÆ°á»i khác. Có những thá»i kỳ chÃnh quyá»n đã coi các tÃn hữu nhÆ° công dân hạng hai, há» khắc trên mặt ngÆ°á»i Công giáo chữ “tả đạo†để dá»… dà ng phân biệt đối xá». Cha ông của chúng ta vẫn không há» thù oán, không phản kháng, không báo thù, các ngà i vẫn táºn tình sống tình yêu thÆ°Æ¡ng chan hoà vá»›i hết má»i ngÆ°á»i, khiến những ngÆ°á»i dân ngoại đã gá»i há» là “những ngÆ°á»i theo đạo yêu nhauâ€.
Các vị tỠđạo đã sống đúng nhÆ° lá»i sách Khôn Ngoan đã nói: Linh hồn những ngÆ°á»i công chÃnh ở trong tay Thiên Chúa, không má»™t cá»±c hình nà o có thể Ä‘á»™ng tá»›i được các ngà i…TrÆ°á»›c mắt ngÆ°á»i Ä‘á»i, chúng tưởng nhÆ° các ngà i đã chết, nhÆ°ng thá»±c ra các ngà i vẫn Ä‘ang sống… NgÆ°á»i Ä‘á»i nghÄ© rằng các ngà i bị trừng phạt, nhÆ°ng các ngà i vẫn chứa chan hy vá»ng. Ba trăm năm đầu tiên là quãng thá»i gian hết sức khó khăn đối vá»›i các tÃn hữu, thế nhÆ°ng, dÆ°á»ng nhÆ° những cÆ¡n Ä‘Ã n áp cà ng khốc liệt, thì Tin Mừng lại cà ng được loan truyá»n và con số những ngÆ°á»i tin theo Chúa lại cà ng gia tăng. Các ngà i bị hà nh hạ nhÆ°ng các ngà i vẫn hy vá»ng và o phần thưởng NÆ°á»›c Trá»i mà Thiên Chúa đã hứa.
BÆ°á»›c sang thế ká»· 20 – 21, tình hình bắt bá»›, giết hại những tÃn hữu có phần lắng xuống, nhÆ°ng không phải đã được tá»± do hoà n toà n. NgÆ°á»i Kitô hữu Việt Nam lại trải qua má»™t hình thức tỠđạo khác. Há» vẫn phải cố gắng sống và thể hiện niá»m tin của mình trong má»™t môi trÆ°á»ng xã há»™i má»›i. Nhiá»u nÆ¡i, các tÃn hữu vẫn bị o ép giá»›i hạn cách nà y cách khác. Nhiá»u ngÆ°á»i đã bị tù tá»™i chỉ vì mang danh là ngÆ°á»i Kitô hữu, vì nhiệt tâm phục vụ. Nhiá»u tÃn hữu đã chết trong tù hoặc nÆ¡i rừng sâu nÆ°á»›c Ä‘á»™c, chỉ vì muốn sống đến cùng đòi há»i của Tin Mừng. Bên cạnh những ngÆ°á»i mạnh dạn tuyên xÆ°ng đức tin và hết mình bảo vệ quyá»n được sống và thể hiện đức tin của mình, thì cÅ©ng có những ngÆ°á»i đã chấp nháºn thá»a hiệp vá»›i cÆ¡n bách hại của quyá»n lợi và danh vá»ng. Trong số đó, không thiếu những ngÆ°á»i vì quyá»n lợi, địa vị xã há»™i, sẵn sà ng che giấu đức tin của mình, không dám nháºn mình là ngÆ°á»i có đạo. Những ngÆ°á»i nà y còn muốn thể hiện ra bên ngoà i nhÆ° thể là mình chÆ°a từng biết Chúa Giêsu. Há» công khai từ chối Chúa Giêsu và Tin Mừng, từ chối nếp sống của ngÆ°á»i tÃn hữu ; há» xấu hổ vì Chúa Giêsu và Tin Mừng của Ngà i.
BÆ°á»›c và o thá»i kỳ văn minh hiện đại hôm nay, ở má»™t số nÆ¡i, các tÃn hữu Kitô vẫn Ä‘ang bị bách hại bởi các nhóm khủng bố, các nhà cầm quyá»n; còn ngÆ°á»i Kitô hữu Việt Nam lại phải Ä‘Æ°Æ¡ng đầu vá»›i cÆ¡n bách hại khác. Cuá»™c bách hại nà y có lẽ không đến từ những áp lá»±c bên ngoà i, nhÆ°ng là má»™t cuá»™c chiến liên tục bên trong má»—i ngÆ°á»i để chá»n cho mình má»™t cách sống. Ngà y xÆ°a, cha ông chúng ta đã chấp nháºn cái chết đổ máu để giữ đạo; ngà y nay, chúng ta cÅ©ng Ä‘ang phải từng ngà y rỉ máu vì chá»n lá»±a sống đạo. Chúng ta chá»n để sống theo Äức Kitô, có nghÄ©a là chá»n sống giống nhÆ° Ngà i, sống nghèo khó và quảng đại phục vụ, sống yêu thÆ°Æ¡ng và tha thứ.
Ngà y nay, trong khi con ngÆ°á»i Ä‘á» cao tá»± do má»™t cách thái quá thì ngÆ°á»i Kitô hữu lại chấp nháºn khép mình và o trong khuôn thÆ°á»›c của Tin Mừng. Chúng ta được má»i gá»i sống sá»± tá»± do của con cái Chúa, tức là thoát khá»i sá»± rà ng buá»™c của váºt chất, dục vá»ng để vÆ°Æ¡n lên sống đúng vá»›i tÆ° cách là con Thiên Chúa, những ngÆ°á»i đã được cứu chuá»™c. Xã há»™i ngà y nay tìm má»i cách để thoả mãn má»i nhu cầu của con ngÆ°á»i, thì ngÆ°á»i tÃn hữu lại chấp nháºn má»™t cuá»™c sống tiết chế, là m chủ bản thân, bắt mình phải quy hÆ°á»›ng vá» Thiên Chúa và thần phục Ngà i.
Già u có, sung túc Ä‘ang là mục tiêu của nhiá»u ngÆ°á»i, nó cÅ©ng biến con ngÆ°á»i trở nên tà n ác vá»›i nhau để già nh được mục tiêu đó. NgÆ°á»i Kitô hữu không thể đứng bên ngoà i dòng chảy nà y. Tuy nhiên, chúng ta được má»i gá»i không thể để mình sống và đối xá» vá»›i nhau theo bản năng của con thú, nhÆ°ng đối xá» bằng tình bác ái và tình yêu thÆ°Æ¡ng. Con ngÆ°á»i khi đã đạt được sá»± già u có thì dá»… dẫn đến cuá»™c sống phô trÆ°Æ¡ng hưởng thụ, còn ngÆ°á»i tÃn hữu được má»i gá»i sống siêu thoát, tức là sống tinh thần nghèo khó khiêm nhÆ°á»ng, phó thác cuá»™c Ä‘á»i, công viêc, tà i sản cho Chúa và sá» dụng của cải theo ý Chúa. Cuá»™c sống khi già u có dá»… biến căn nhà của chúng ta trở thà nh kÃn cổng cao tÆ°á»ng, là m cho con ngÆ°á»i trở nên to bụng nhÆ°ng tay chân ngắn lại, trở nên khép kÃn và lạnh lùng đối vá»›i nhau. NgÆ°á»i Kitô hữu được má»i gá»i mở rá»™ng cá»a nhà và mở rá»™ng đôi tay để có thể bÆ°á»›c đến vá»›i anh em, để chia sẻ và phục vụ há».
Cuá»™c tỠđạo của chúng ta hôm nay là liên tục sống tình yêu thÆ°Æ¡ng và tha thứ. Có lẽ vì váºy mà Giáo há»™i Ä‘ang hoà n thiện hồ sÆ¡ để tôn phong Tôi Tá»› Chúa, Äức Hồng Y Fancis Nguyá»…n Văn Thuáºn, lên báºc Chân phÆ°á»›c TỠđạo cho dù Ngà i không trá»±c tiếp chết vì đạo. Giáo há»™i đã nhìn thấy gÆ°Æ¡ng sống yêu thÆ°Æ¡ng và tha thứ của Äức Hồng Y Nguyá»…n Văn Thuáºn nhÆ° cuá»™c tỠđạo liên tục. Trong thánh lá»… an táng ngà i, Äức Thánh Giáo Hoà ng JP II và cả giáo triá»u lúc đó đã mặc phẩm phục mà u Ä‘á» thay cho mà u tÃm truyá»n thống. Trong quan tà i của Äức Hồng Y, ngÆ°á»i ta đã đặt và o đó má»™t tấm bia bằng đồng ghi tóm tắt lịch sá» cuá»™c Ä‘á»i của ngà i. Việc là m nà y cho thấy sá»± kÃnh trá»ng mà giáo triá»u đã dà nh cho ngà i nhÆ° truyá»n thống Giáo há»™i vẫn là m cho các vị tỠđạo.
Äức hồng Y Fancis đã tỠđạo bằng Ä‘á»i sống yêu thÆ°Æ¡ng và tha thứ cho những kẻ bách hại ngà i. Sau hà ng chục năm tù tá»™i bất công, bị biệt giam nhÆ° má»™t con chó, váºy mà không bao giá» ngà i kêu than oán trách. Trái lại, ngà i luôn cầu nguyện cho những kẻ giam giữ mình. Trong các tác phẩm để lại, cÅ©ng nhÆ° các cuá»™c nói chuyện, ngà i kể vá» những năm tháng tù đầy nhÆ° là những năm tháng ngà i được tÄ©nh tâm, được sống thân máºt vá»›i Chúa và là m việc mục vụ bằng lá»i cầu nguyện. Ngà i tuyệt đối không dùng má»™t lá»i lẽ cay cú hay thù oán, nhÆ°ng thay và o đó là má»™t tâm hồn bình an, thanh thản đón nháºn ý Chúa.
Chúng ta Ä‘ang sống trong thá»i hiện đại, chúng ta cÅ©ng sẽ phải trải qua những cuá»™c tỠđạo hiện đại và trở thà nh những vị tỠđạo hiện đại. Chúng ta sẽ không chết vì gÆ°Æ¡m giáo hoặc đạn bắn, nhÆ°ng chúng ta sẽ phải chấp nháºn chết, chấp nháºn thiệt thòi vì Tin Mừng, vì sống đến cùng của lá»i má»i gá»i của Chúa: Ai muốn theo Ta, hãy từ bá» mình, vác tháºp giá hà ng ngà y mà theo Ta… Ai liá»u mạng sống mình vì tôi thì sẽ cứu được mạng sống ấy. Chúng ta cÅ©ng sẽ phải hết mình để chu toà n vuông tròn giá»›i răn lá» luáºt của Chúa và Há»™i Thánh, không thoả hiệp cÅ©ng không giảm thiểu.
Chúng ta sẽ phải tỠđạo bằng đổ mồ hôi và nÆ°á»›c mắt trong gia đình để bảo vệ sá»± vÄ©nh viá»…n của hôn nhân và để xây dá»±ng má»™t gia đình Công Giáo đúng nghÄ©a. TrÆ°á»›c sá»± tấn công của các trà o lÆ°u xã há»™i trên các gia đình, chúng ta sẽ phải là những chiến sÄ© chấp nháºn hy sinh, không ngại thÆ°Æ¡ng tÃch để bảo vệ hạnh phúc và phẩm giá cao quý của Ä‘á»i sống hôn nhân và gia đình. TrÆ°á»›c sức ép của cuá»™c sống váºt chất, chúng ta vừa phải lao và o cuá»™c sống để tìm kiếm cÆ¡m ăn áo mặc cho con cái, nhÆ°ng cÅ©ng phải chấp nháºn rÆ°á»›m máu vì giữ giá»›i luáºt công bằng, yêu thÆ°Æ¡ng và bác ái.
Các bạn trẻ cÅ©ng phải tỠđạo liên tục để sống đúng vá»›i Æ¡n gá»i là má»™t ngÆ°á»i trẻ Công Giáo trong xã há»™i biến chuyển nà y. Chúng ta sẽ phải đổ máu để bảo vệ sá»± tinh tuyá»n của linh hồn và thân xác khá»i cÆ¡n bão của hưởng thụ Ãch ká»·, phim ảnh sách báo và lối sống buông theo dục vá»ng. Chúng ta vẫn phải sống, phải bÆ°á»›c Ä‘i vá»›i má»i ngÆ°á»i trong xã há»™i, nhÆ°ng vẫn phải chiến đấu để khá»i đánh mất mình và mục Ä‘Ãch cuá»™c Ä‘á»i trong dòng chảy của xã há»™i hôm nay.
NhÆ° thế, cuá»™c tỠđạo ngà y nay xem ra không kém phần khốc liệt nhÆ° cuá»™c tỠđạo ngà y xÆ°a của các vị tiá»n nhân. Xin Chúa qua sá»± bầu cá» của Äức Maria và Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam, giúp chúng ta là con cháu của các ngà i, biết sống khà tiết anh hùng của các Tiá»n Nhân, dám sống cho tá»›i cùng lý tưởng của Tin Mừng trong thá»i đại hôm nay. Amen. [Mục Lục]
8. Can đảm nói không với tội lỗi.
(TrÃch từ ‘Cùng Äá»c Tin Mừng’ – Lm Ignatiô Trần Ngà )
Trong thá»i kỳ bách hại đạo Công giáo tại Việt Nam, má»™t trong những thá» thách mà các kitô hữu bị bắt bá»› phải trải qua là bÆ°á»›c qua tháºp giá. Quan quân thá»i đó thÆ°á»ng đặt má»™t cây tháºp giá dÆ°á»›i đất rồi bắt các kitô hữu bÆ°á»›c qua. Ai không bÆ°á»›c qua thì phải chịu đủ má»i cá»±c hình. Còn ai chấp nháºn bÆ°á»›c qua thì được thoát cảnh ngục tù, được trả lại những tà i sản bị tịch thu, được ban thưởng bá»—ng lá»™c, được sống Ä‘á»i tá»± do, được Ä‘oà n tụ vá»›i gia đình.
Nói không trÆ°á»›c những lá»i dụ dá»— và thúc ép
Váºy mà các báºc cha ông tỠđạo của chúng ta ngà y trÆ°á»›c đã can đảm khÆ°á»›c từ tất cả những hứa hẹn hấp dẫn đó, và đã kiên quyết nói không: Không bÆ°á»›c qua tháºp giá, không bỠđạo, không chối Chúa, không từ bá» niá»m tin.
CÅ©ng có những vị được quan quân khuyến dụ hãy giả vá» bÆ°á»›c qua tháºp giá để cho quan có cá»› mà tha, còn sau đó vá» nhà thì muốn sao tuỳ ý; nhÆ°ng các thánh tỠđạo vẫn không chấp nháºn má»™t thoả hiệp nhÆ° thế. Các ngà i vẫn khẳng khái nói không. Không bÆ°á»›c qua tháºp giá, không bỠđạo, không chối Chúa.
Nói không trước những cực hình dã man và khủng khiếp nhất
Äể uy hiếp các kitô-hữu và ép buá»™c các ngà i bỠđạo, ngoà i những lá»i thuyết phục và dụ dá»—, vua quan ngà y xÆ°a còn áp đặt những cá»±c hình man rợ và hết sức khủng khiếp để uy hiếp các ngà i: bắt mang gông cùm nặng ná», bị giam nhốt trong ngục tối vá»›i rắn rết, muá»—i mòng ghê sợ, chịu thiêu đốt, chịu thắt cổ, chịu chém đầu, chịu phanh thây, chịu án lăng trì (tức bị chặt tay, chặt chân trÆ°á»›c rồi má»›i chém đầu sau), và khủng khiếp hÆ¡n cả là án bá Ä‘ao nhÆ° quan quân đã bắt cha Marchand Du phải chịu: chịu xẻo từng miếng thịt theo tiếng trống, cho đủ trăm miếng rồi má»›i chém đầu, moi ruá»™t moi gan...
Dù váºy, các thánh tỠđạo đã kiên quyết nói không: không chối Chúa, không bỠđạo cho dù phải đổ máu, phải chịu xẻ thịt phanh thây, phải hy sinh mạng sống mình.
Nói không với tội lỗi
Ngà y hôm nay, không ai dùng bạo lá»±c, dùng những cá»±c hình man rợ bắt chúng ta bỠđạo hay chối Chúa nhÆ° các thánh tỠđạo ngà y xÆ°a. Vì thế, chúng ta không cần nói không trÆ°á»›c những hăm doạ, đòn vá»t hay án chết nhÆ° các ngà i.
NhÆ°ng chúng ta cÅ©ng phải Ä‘Æ°Æ¡ng đầu vá»›i những thách thức má»›i. Äó là những cám dá»—, những lôi cuốn của tá»™i lá»—i là m chúng ta Ä‘i trệch con Ä‘Æ°á»ng của Chúa Giêsu, Ä‘i lạc ra khá»i đạo lý của NgÆ°á»i.
Noi gÆ°Æ¡ng các anh hùng tỠđạo Việt Nam, chúng ta hãy can đảm nói không vá»›i các tệ nạn xã há»™i, vá»›i các thói hÆ° táºt xấu, vá»›i những lá»i quyến rÅ© của bạn bè xấu...
Muốn nâng lên được những tạ nặng, các lá»±c sÄ© cá» tạ phải táºp nâng những tạ nhẹ trÆ°á»›c. Muốn giải được những bà i toán khó, các há»c sinh phải táºp là m những bà i toán dá»… trÆ°á»›c. Những lá»±c sÄ© muốn nhảy tháºt cao thì trÆ°á»›c tiên phải táºp băng mình qua những mức thấp trÆ°á»›c.
TÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° thế, để có thể nói không trÆ°á»›c những cám dá»— lá»›n lao sẽ đến trong cuá»™c Ä‘á»i, trÆ°á»›c những cái ác, cái xấu lôi kéo quyến rÅ© chúng ta nay mai, chúng ta phải táºp nói không vá»›i các cám dá»— nho nhá» xảy ra hằng ngà y trÆ°á»›c.
Nguyện xin các anh hùng tỠđạo Việt Nam cầu bầu cùng Chúa cho chúng ta, để chúng ta luôn biết noi gÆ°Æ¡ng các ngà i, anh dÅ©ng nói không vá»›i tá»™i lá»—i và các cÆ¡n cám dá»—, cho dù phải chịu mất mát thua thiệt trong cuá»™c sống Ä‘á»i nầy, để mai sau xứng đáng được lãnh vòng hoa chiến thắng và chung hưởng vinh quang vá»›i các ngà i trên thiên quốc. [Mục Lục]
9. "Thà chết vinh còn hơn sống nhục"
(TrÃch từ ‘Cùng Nhau Suy Niệm’ – Lm Jos. Tạ Duy Tuyá»n)
Từ ngà y tổ tông loà i ngÆ°á»i thoả hiệp vá»›i ma qủy quay lÆ°ng lại vá»›i Thiên Chúa, ma qủy thÆ°á»ng dùng chiêu thức nà y để kiếm thêm đồng minh chống lại Thiên Chúa. Trong vÆ°á»n địa Ä‘Ã ng nó đã nói cùng Adam - Eva: "cứ ăn Ä‘i ngÆ°Æ¡i sẽ bằng Thiên Chúa". Ông bà đã ăn. Ông bà đã bắt tay cùng sa tan để chống lại Thiên Chúa. Con cháu Adam từ Ä‘á»i nà y đến Ä‘á»i ná» vẫn còn vô số ngÆ°á»i vì sá»± an nhà n bản thân, vì mong tìm kiếm lợi lá»™c, tìm hÆ° danh trần thế, há» vẫn bằng lòng quay lÆ°ng lại vá»›i Thiên Chúa để là m tôi cho ma qủy, để táºn hưởng khoái lạc mau qua trần gian.
Và cÅ©ng từ ngà y Con Thiên Chúa từ chối thoả hiệp vá»›i sa tan, các môn đệ của Chúa trải qua bao thá»i đại vẫn còn đó những tấm gÆ°Æ¡ng quả cảm, anh dÅ©ng can trÆ°á»ng từ chối thoả hiệp vá»›i sa tan. Há» thà nghèo đói để được bình an tâm hồn hÆ¡n là kiếm tiá»n bằng việc phi nhân thất đức mà lòng chẳng chút bình an. Há» chấp nháºn vâng lá»i Thiên Chúa hÆ¡n là vâng lá»i vua chúa trần gian, cho dù phải tù đầy, gian truân khốn khó. Há» chấp nháºn đánh mất mùa xuân hạn hẹp trần gian để đổi lấy mùa xuân bất diệt thiên Ä‘Ã ng.
Hôm nay chúng ta mừng kÃnh 117 thánh tỠđạo Việt Nam, là con số tượng trÆ°ng cho hÆ¡n 130 ngà n vị tiá»n nhân đã chết trong các đợt cấm đạo tại Việt Nam từ cuối thế ká»· 17 đến cuối thế ká»· 19. HỠđã chết không phải vì chống lại triá»u đình. HỠđã chết không phải vì lá»—i công bình bác ái vá»›i tha nhân. HỠđã chết vì không chịu thoả hiệp vá»›i thế gian. Giữa sá»± sống và sá»± chết chỉ cách nhau má»™t lằn ranh. Lằn ranh đó chÃnh là cây tháºp giá. BÆ°á»›c qua thì được thoát khá»i cá»±c hình trần gian. BÆ°á»›c qua thì được trở vá» vá»›i vợ con, vá»›i xóm là ng, vá»›i chức tÆ°á»›c vua ban và bổng lá»™t trần gian, nhÆ°ng các thánh tỠđạo Việt Nam đã không vì thế mà chối Chúa, bỠđạo. Không thể vì ham sống sợ chết mà phải chà đạp lên tháºp giá là bá» cÆ¡ há»™i sống Ä‘á»i Ä‘á»i để đổi lấy cuá»™c sống lây lất tạm thá»i trần gian. Các ngà i thà chịu đòn roi, thà chịu án tá» hình để trung kiên theo Chúa, để lãnh phúc triá»u thiên vinh quang bất diệt trên quê trá»i còn hÆ¡n là là m tôi má»i cho ma qủy. NhÆ° trÆ°á»ng hợp ông Ä‘á»™i BÆ°á»ng đã thẳng thắn trả lá»i vá»›i quan quân: "Bên đạo chúng tôi ai chết trẻ là đi Ä‘Æ°á»ng tắt, ai chết già là đi Ä‘Æ°á»ng trÆ°á»ng. Song Ä‘Ã ng nà o cÅ©ng tá»›i quê tháºt là nÆ°á»›c thiên Ä‘Ã ng váºy". Thế nên, thánh nhân đã khuyên nhủ các đồng đạo rằng: "Chúng ta hãy vui lòng chịu má»i sá»± khốn khó để giữ nghÄ©a cùng Chúa cho đến khi nà o thánh ý Chúa định thể khác. Nếu quan có hà nh hạ thì hãy can đảm chịu Ä‘á»±ng. Há»… xác chết rồi thì hồn chúng ta bay thẳng vá» trá»i, không sợ gì roi đòn. Chịu sá»± khó nhÆ° váºy là vác thánh giá theo Chúa Giêsu. Nếu có Ä‘au Ä‘á»›n quá thì hãy xin Äức Mẹ phù trợ cho được bá»n lòng đến cùng".
Äá»c lại tiểu sá» các thánh tỠđạo Việt nam chúng ta thấy có vô số lá»i dụ dá»— tháºt ngá»t ngà o. Tại Hà TÄ©nh, các quan cho gá»i những ngÆ°á»i đứng đầu các hỠđạo Công Giáo đến và vẽ hình chữ tháºp xuống đất rồi bảo há»: "Chúng tôi chẳng muốn bắt ép quà vị Ä‘iá»u gì trái nghịch vá»›i đạo. Chúng tôi biết đây không phải là thánh giá mà quà vị tôn thá». Váºy hãy bÆ°á»›c qua để chúng tôi có thể trình lại vá»›i vua là chúng tôi đã thi hà nh lệnh, nếu không chúng tôi mắc lá»—i trÆ°á»›c mặt vua". Riêng tại Nghệ An, ông quan tỉnh đã nói vá»›i ngÆ°á»i công giáo: "Các ông tháºt dại dá»™t để mình phải khổ sở. Là m sao chống lại được vá»›i lệnh vua? Äạo ở trong lòng chứ đâu có ở bên ngoà i. Tạm chối Ä‘i, rồi hai ba tháng sau theo trở lại. Hãy xem thánh Phêrô đã chối đạo ba lần mà vẫn còn được cất nhắc lên cao".
Song le, có nhiá»u phản ứng khác nhau.Có kẻ giả vá» bÆ°á»›c qua để sống an nhà n. Có kẻ đã thản nhiên bÆ°á»›c qua vì gia đình và dòng há» còn cần đến mình. NhÆ°ng vẫn còn đó nhiá»u ngÆ°á»i không chịu bÆ°á»›c qua dù chỉ là giả vá», dù chỉ là tạm thá»i bỠđạo rồi khi sóng gió Ä‘i qua lại quay lại vá»›i Thiên Chúa. HỠđã vui lòng đón nháºn má»i khốn khó để nói lên lòng trung thà nh vá»›i đức tin và o Chúa.
Riêng cha Anrê DÅ©ng lạc, dù rằng quan quân mở lối thoát bằng việc cho giáo dân Ä‘em tiá»n chuá»™c Ngà i nhÆ°ng ngà i vẫn cÆ°Æ¡ng quyết chối từ. Các giáo dân đã tá»›i trại giam khuyên nhủ cha rằng: "ThÆ°a cha, cha chịu chết thì má»™t mình cha lên thiên Ä‘Ã ng, mà nếu cha còn ở lại thì bổn đạo chúng con được nhá», váºy xin cha nghÄ© lại". NhÆ°ng cha Lạc đã cấm há» Ä‘em tiá»n chuá»™c, cha nói: "Tôi bị bắt lần nà y là lần thứ ba, thì đó đúng là thánh ý Chúa định cho tôi nhÆ° váºy, anh chị em đừng mất tiá»n chuá»™c tôi là m gì. Tôi cÅ©ng nhÆ° Thánh Phêrô, khi phải bắt lần trÆ°á»›c được giáo dân cầu nguyện cho và được vá», lần thứ hai giáo dân cÅ©ng lo liệu cho được thoát khá»i, nhÆ°ng ý Chúa đã định cho tôi phải chết vì NgÆ°á»i nhÆ° thánh Phêrô, thì xin anh em đừng chuá»™c tôi nữa".
Là con cháu các thánh tỠđạo Việt Nam, chúng ta luôn tá»± hà o vì có các vị tiá»n nhân đã quả cảm để sống niá»m tin, nhÆ°ng liệu rằng chúng ta hôm nay còn mấy ai dám khÆ°á»›c từ những thoả hiệp trần gian để trung kiên vá»›i đức tin của cha ông để lại? Vẫn còn đó những con ngÆ°á»i vì chút bổng lá»™c trần gian đã bỠđạo, đã chống đối đạo. Vẫn còn đó những con ngÆ°á»i vì miếng cÆ¡m manh áo, vì tÆ°Æ¡ng lai của con cái đã chẳng giữ đạo hay theo đạo má»™t cách há»i hợt. Có cÅ©ng nhÆ° không. Vẫn còn đó những con ngÆ°á»i vì tiá»n mà bán mình, bán con để kiếm đồng Ä‘ola bất chÃnh. Há» thà rằng lá»—i luáºt Chúa còn hÆ¡n là bá» lỡ cÆ¡ há»™i lấy tiá»n, lấy bạc. Há» thà rằng mắt mặt vá»›i bà con xóm là ng còn hÆ¡n là mất túi ba gang mà "quạ Ä‘en ban tặng". Vẫn còn đó những con ngÆ°á»i bá» Chúa chứ không bá» tiá»n, bá» Chúa chứ không bá» tình, bá» giáo há»™i chứ không bá» danh vá»ng trần gian.
Lạy các thánh Tá» Äạo Việt Nam là cha ông của chúng con, xÆ°a các ngà i đã dùng máu Ä‘Ã o để bảo vệ đức tin xin gìn giữ chúng con luôn trung kiên theo Chúa, dám khÆ°á»›c từ danh lợi thú trần gian để nên chứng nhân cho NÆ°á»›c Trá»i trong cuá»™c sống hôm nay. [Mục Lục]
10. Sống chứng nhân
(TrÃch từ ‘Cùng Nhau Suy Niệm’ – Lm Jos. Tạ Duy Tuyá»n)
"Tin đạo chứ không tin ngÆ°á»i có đạo". Câu nói nà y tôi đã nghe nhiá»u ngÆ°á»i nói. NhÆ°ng đáng tiếc không phải là những ngÆ°á»i ngoại đạo nói mà là những ngÆ°á»i có đạo nói. Äa số há» là những ngÆ°á»i đã lâu năm không tá»›i nhà thá». Há» bá» xÆ°ng tá»™i rÆ°á»›c lá»…. Há» bỠđồng đạo. Há» có đạo nhÆ°ng không sống đạo. Há» mang danh ky-tô hữu nhÆ°ng lại bảo rằng "đạo tại tâm" nên không thể hiện ra bên ngoà i dấu chỉ là ngÆ°á»i ky-tô hữu. Thế nhÆ°ng, há» lại biện minh cho hà nh Ä‘á»™ng chối đạo của mình là vì chê ghét má»™t ai đó trong đạo. Há» không đến nhà thá» vì ông A, ông B đã không tốt vá»›i há». Há» bá» Chúa vì cha xứ quá khắc khe trong lá» luáºt của Chúa. Há» không còn xÆ°ng tá»™i rÆ°á»›c lá»… vì bà A, bà B vẫn chứng nà o táºt ấy có tốt hÆ¡n hỠđâu? HỠđòi ngÆ°á»i khác phải là m chứng cho há» còn bản thân há» thì lại không chịu là m chứng cho tin mừng. HỠđòi ngÆ°á»i khác sống tốt còn bản thân há» thì lại nuôi thù oán. HỠđòi ngÆ°á»i khác phải bác ái yêu thÆ°Æ¡ng còn bản thân há» thì cô láºp má»™t mình không gắn bó vá»›i giáo xứ. Há» chÃnh là những cá» dại Ä‘ang là m mất Ä‘i vẻ đẹp của cánh đồng lúa Giáo há»™i Chúa Ky-tô. Há» chÃnh là những ngÆ°á»i có đạo nhÆ°ng không đáng tin vì tÃnh cố chấp, nuôi thù háºn mà bá» Chúa, bá» anh em.
Các thánh TỠđạo Việt Nam năm xÆ°a đã lãnh nháºn cái chết tỠđạo nhiá»u khi cÅ©ng bởi chÃnh những con ngÆ°á»i mang danh ky-tô hữu nhÆ°ng đã không còn sống men tin mừng. HỠđã tố giác anh em vì má»™t chút bổng lá»™c. HỠđã bán đứng anh em vì cố chấp trong tá»™i lá»—i. NhÆ° trÆ°á»ng hợp thánh An-rê Kim Thông, ngà i đã bị tố giác bởi chÃnh ngÆ°á»i cháu tá»™i lá»—i, ngang ngược. Ngà i đã từng nhắc nhở ngÆ°á»i cháu sá»a đổi nhÆ°ng chứng nà o táºt ấy. Hắn đã không sá»a đổi mà còn tố giác ngà i để cầu vinh.
TrÆ°á»ng hợp Thánh Phaolô Hạnh cÅ©ng thế. Ngà i là má»™t thanh niên nổi tiếng vá» sá»± quen biết những tay anh chị trong giá»›i giang hồ tại chợ Quán. Má»™t lần, chứng kiến má»™t phụ nữ bị Ä‘Ã n em bóc lá»™t không thÆ°Æ¡ng tiếc. Thánh nhân bá»—ng xúc Ä‘á»™ng ra tay can thiệp, là m áp lá»±c buá»™c chúng trả lại tất cả những gì đã lấy của nạn nhân. Vì hà nh Ä‘á»™ng nghÄ©a hiệp nà y, thánh nhân phải trả giá: há» tố cáo ngà i ngoà i tá»™i là Kitô hữu, còn tiếp tay vá»›i quân Ä‘á»™i Pháp. Thánh nhân bị bắt, bị cầm tù, sau cùng bị trảm quyết tại Chà Hoà ngà y 28-5-1859.
TrÆ°á»ng hợp Cha Thánh Luca VÅ© Bá Loan còn đáng thÆ°Æ¡ng và cảm Ä‘á»™ng hÆ¡n. Có hai tên tá»™i phạm Ä‘ang chá» xét xá». Há» bà n tÃnh vá»›i nhau đến bắt Cha Loan để láºp công chuá»™c tá»™i. Thế là há» Ä‘ang tâm ná»™p Cha cho quan huyện Phú Xuyên, nhÆ°ng quan không chịu nháºn, há» phải Ä‘Æ°a Cha vá» Thăng Long. Sau cùng, ngà y 5-6-1840, Thánh Luca Loan bị chém đầu.
Äiểm chung của các thánh Tá» Äạo chÃnh là can đảm đón nháºn tháºp giá Chúa gá»i đến mà không oán háºn kẻ là m hại mình. Các ngà i đã vui nháºn hy lá»… tháºp giá vì yêu mến Chúa Ky-tô. Các ngà i luôn xác tÃn rằng: những Ä‘au khổ Ä‘á»i nà y không đáng gì so vá»›i vinh quang bất diệt mai sau. Các ngà i dầu có chịu khổ hình trong giây lát nhÆ°ng được sống lại vinh quang muôn Ä‘á»i. Äó là điá»u mà thánh Äaminh Hạnh đã xác tÃn, khi mà quan triá»u đình nói vá»›i ngà i: "Xem kìa, đạo trưởng Duyệt đã chịu bỠđạo, được tha vá», ông cứ là m nhÆ° thế tôi sẽ tha cho ông". NhÆ°ng thánh Äaminh Hạnh bình tÄ©nh trả lá»i: "Kẻ trung thà nh vá»›i Chúa, khi chết sẽ được lên thiên Ä‘Ã ng".
Mừng kÃnh các thánh TỠđạo Việt Nam là dịp nhắc nhở chúng ta hãy sống thể hiện niá»m tin trung kiên của mình trong má»i tình huống. Äừng vì má»™t chút cá» dại lấn át mà chán nản bỠđạo. Äừng vì má»™t chút giáºn há»n mà thù háºn cả niá»m tin của mình. Äừng chối đạo vì ghét ai đó hay đánh mất niá»m tin vì bên trong Giáo há»™i vẫn có cá» lung xen lẫn. Và nhất là đừng bán đứng anh em để cầu vinh.
Ngà y nay chúng ta không còn những bạo chúa bách đạo bằng gÆ°Æ¡m Ä‘ao súng đạn, nhÆ°ng Ä‘á» sống niá»m tin đòi há»i chúng ta phải chiến thắng chÃnh mình. Không ai bắt chúng ta bỠđạo nhÆ°ng vẫn còn đó những ngÆ°á»i bỠđạo vì chức vụ trần gian, vì lÆ°á»i biếng ham chÆ¡i, vì Ä‘am mê truỵ lạc. Không ai ngăn cản chúng ta thá»±c hà nh đạo nhÆ°ng vẫn còn đó những ngÆ°á»i luôn nuôi dưỡng háºn thù, luôn bất mãn vá»›i tha nhân nên đã sống thiếu yêu thÆ°Æ¡ng trong lá»i nói và việc là m. Không ai dụ dá»— chúng ta bỠđạo nhÆ°ng nhiá»u ngÆ°á»i đã lao và o những con Ä‘Æ°á»ng tá»™i lá»—i, những quan hệ bất chÃnh nên đã không còn xứng đáng mang danh là ky-tô hữu.
Quả thá»±c, ngà y nay không cần những cuá»™c bắt đạo những vẫn có hà ng ngà n ngÆ°á»i bỠđạo vì những danh lợi thú trần gian. Ngà y nay không ai bắt chúng ta bÆ°á»›c qua tháºp giá nhÆ°ng vẫn còn đó nhiá»u ngÆ°á»i vì danh lợi thú đã tá»± tháo bá» tháºp giá khá»i bà n thá» gia đình, khá»i cuá»™c sống của mình. Há» Ä‘Ãch thá»±c là loại ngÆ°á»i mà nhân loại kết án "tin đạo chứ không tin ngÆ°á»i có đạo", vì lẽ há» không còn sống niá»m tin của mình.
Lạy các thánh TỠđạo Việt Nam, là cha ông chúng con. Xin cho chúng con biết tôn thá» Chúa trên hết má»i sá»±, biết noi gÆ°Æ¡ng các ngà i để thể hiện niá»m tin trung kiên của mình trÆ°á»›c những cám dá»— lợi lá»™c của thế gian. Xin giúp chúng con biết thể hiện niá»m tin của mình qua Ä‘á»i sống thánh thiện, bác ái yêu thÆ°Æ¡ng. Amen. [Mục Lục]
11. "Äây Bà i Ca Ngà n Trùng"
(TrÃch từ ‘Cùng Nhau Suy Niệm’ – Lm Jos. Tạ Duy Tuyá»n)
Hôm nay lá»… các thánh Tá» Äạo Việt Nam. Má»™t bầu khà đại lá»… tháºt hà o hùng. Phụng vụ trổi lên lá»i hoan ca chúc tụng: "Äây bà i ca ngà n trùng. Dâng vá» Thiên Chúa. Bà i ca thắm đượm máu hồng. Từng bao ngÆ°á»i anh dÅ©ng tiến lên hy sinh vì tình yêu".
Vâng, cuá»™c Ä‘á»i các thánh tỠđạo là má»™t bà i ca dâng vá» Thiên Chúa. Các ngà i ca ngợi Thiên Chúa khi bình an, khi gian nan, khi dòng Ä‘á»i êm trôi và cả khi sóng gió ba Ä‘Ã o. Các ngà i ca ngợi Chúa trong bổn pháºn thÆ°á»ng ngà y, khi đầu hôm sá»›m mai nÆ¡i ruá»™ng vÆ°á»n, nÆ¡i phố xá chợ thị. Các ngà i còn ca ngợi Chúa khi đối đầu vá»›i sá»± bách hại vì tin mừng. Các ngà i ca ngợi Chúa trong má»i nÆ¡i, trong má»i lúc. Äỉnh cao của lá»i ca ngợi là bà i ca vinh thắng thắm đượm máu Ä‘Ã o. Các ngà i đã chiến thắng gian nan, cùm gông, tù đầy. Các ngà i đã vượt lên trên sá»± sợ hãi của Ä‘e doạ đến cả tÃnh mạng để tôn vinh Thiên Chúa mà các ngà i tôn thá». Các ngà i đã dùng cả cuá»™c Ä‘á»i để ca ngợi Chúa. Cho dù cuá»™c sống có nổi trôi, bất định, các ngà i vẫn trung kiên tin thá» Thiên Chúa.
Cuá»™c Ä‘á»i các ngà i là má»™t bà i ca, thế nên các ngà i cÅ©ng đáng được ca ngợi. Ca ngợi hôm qua, hôm nay và mãi mãi. Vì chÆ°ng các ngà i là những ngÆ°á»i có phúc vì dám sống triệt để trang tin mừng yêu thÆ°Æ¡ng của Chúa trong cuá»™c sống của mình.
Các ngà i dám nói lá»i tha thứ ngay trong những xúc phạm mà ngÆ°á»i Ä‘á»i Ä‘ang tuôn đổ lên các ngà i.
Các ngà i đã có thể nhìn thấy hoa hồng nở rộ ngay trong đau đớn của cực hình.
Các ngà i dám Ä‘i ngược lại vá»›i thế gian, vì phải vâng lá»i Thiên Chúa hÆ¡n là ngÆ°á»i ta.
Nhìn và o cuá»™c Ä‘á»i các ngà i, ta thấy, đó là má»™t cuá»™c Ä‘á»i tháºt đẹp. Äẹp trong cuá»™c sống thÆ°á»ng ngà y luôn chu toan bổn pháºn của mình, luôn sống chan hoà tình bác ái vá»›i má»i ngÆ°á»i. NhÆ° bà thánh Äê là mẹ của sáu ngÆ°á»i con. Tất cả những ngÆ°á»i con, cô Nụ, cô Máºn khi là m nhân chứng Ä‘á»u nói rằng: "Mẹ tôi rất đạo đức, luôn dạy con cái ăn ngay ở là nh, tối sá»›m kinh nguyện...".
Äẹp trong cả những gian nan khi bị ngÆ°á»i Ä‘á»i ghét bá», các ngà i vẫn thÆ°Æ¡ng yêu, vẫn thứ tha, vẫn ôn hoà để là m chứng cho lá»i tin mừng yêu thÆ°Æ¡ng, đế ná»—i mà những ngÆ°á»i hà nh quyết các ngà i vẫn cảm phục yêu mến đức hạnh các ngà i. NhÆ° trong vụ án linh mục Gioan Äạt, viên cai ngục nói: "Tôi thấy cụ khôn ngoan đạo đức thì muốn kết nghÄ©a huynh đệ lắm, ngặt vì cụ sắp bị án tá» rồi. Tôi xin hứa biếu cụ má»™t cá»— quan tà i để biểu lá»™ lòng tôi quý cụ".
Äẹp trong cả cái chết luôn má»™t má»±c nói lá»i yêu thÆ°Æ¡ng. NhÆ° trÆ°á»ng hợp ông Cai Tả thì yêu thÆ°Æ¡ng để xứng vá»›i tình Chúa yêu, ông thÆ°á»ng châm chÆ°á»›c cho những ngÆ°á»i mắc nợ và nói: "Mình quên nợ ngÆ°á»i, Chúa quên tá»™i mình ". Vá»›i ông Năm Quỳnh thì bác ái rõ rệt là hoa quả của đức tin, ông từng nói vá»›i gia đình: "Bà và các con không đồng ý cho tôi lấy của nhà để giúp ngÆ°á»i nghèo, tôi sẽ Ä‘i vay mượn hoặc là m thuê kiếm tiá»n giúp đỡ há» ". Vì ông nói: "Tôi chÆ°a thấy ai hay giúp ngÆ°á»i nghèo khó lại túng bấn bao giá». Kinh Thánh chẳng dạy chúng ta coi há» nhÆ° chi thể của Chúa đó sao? Chúa đã cho chúng ta sống, tất sẽ quan phòng cho ta đủ dùng".
NhÆ° váºy, tỠđạo không chỉ là đổ máu. TỠđạo là dám chết Ä‘i con ngÆ°á»i Ãch ká»· của mình, chết Ä‘i cho thói Ä‘á»i tham sân si mù quáng. Chết Ä‘i những Ä‘am mê nhục dục để hèn. TỠđạo là dám sống vì tin mừng mà chịu thua thiệt, chịu mất mát. TỠđạo là yêu cho đến cùng và sống trá»n vẹn những đòi há»i của luáºt yêu thÆ°Æ¡ng.
Mừng kÃnh các thánh tỠđạo Việt Nam, xin cho chúng ta là con cháu biết noi gÆ°Æ¡ng các ngà i để tiếp tục là bà i ca ca ngợi Thiên Chúa. Ca ngợi Ngà i bằng cả cuá»™c sống thắm đượm tình Chúa tình ngÆ°á»i. Ca ngợi Ngà i má»i nÆ¡i, má»i lúc và trong má»i hoà n cảnh cuá»™c sống. Nguyện xin các thánh TỠđạo Việt Nam dẫn dắt chúng ta luôn bÆ°á»›c Ä‘i trong tình yêu Chúa. Amen. [Mục Lục]
12. Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam
(Bà i giảng của Lm. Nguyễn Văn Thuyết)
Sá»± hiện diện của chúng ta trÆ°á»›c bà n thá» các thánh tỠđạo tại Việt Nam hôm nay nói lên lòng hiếu kÃnh của con cháu đối vá»›i tổ tiên, nén hÆ°Æ¡ng trầm chúng ta dâng lên biểu lá»™ lòng hiếu thảo đối vá»›i các báºc tiá»n nhân. Và đây cÅ©ng là lúc thuáºn tiện để chúng ta suy ngắm hình ảnh, Ä‘á»i sống và đức hy sinh của các ngà i cho niá»m tin.
TrÆ°á»›c hết chúng ta thà nh khẩn cúi đầu tạ Æ¡n Thiên Chúa Cá»u Trùng đã ghé mắt đến dân tá»™c Việt bé nhá» mà ban cho được Æ¡n đón nháºn hạt giống Äức tin.
Chúng ta không quên tri ân các vị thừa sai, mà trong số đó có những vị đã được phong thánh. Há» là ai? Vá» thân nhân gốc gác? Là những ngÆ°á»i phÆ°Æ¡ng tây, chẳng phải dốt nát hay hám lợi, hay thất nghiệp thất tình để chá»n Ä‘á»i truyá»n giáo mà cái chết đã được tuyên trÆ°á»›c và bản án treo lÆ¡ lá»ng trên đầu há». Má»™t ông tây mắt xanh mÅ©i lõ, ngôn ngữ bất đồng, thủy thổ không hợp, nÆ¡i lÆ°u ngụ là má»™t chiếc thuyá»n gá»— lênh đênh.
Äặc biệt chúng ta nhá»› đến các vị tá» Ä‘ao tại Việt Nam. Tại quê hÆ°Æ¡ng, cÆ¡n bách hại đến sá»›m, nghÄ© tưởng hạt giống đức tin bị chết ngạt dÆ°á»›i những áp bức và giết chóc; nhÆ°ng không, những con ngÆ°á»i Việt tuy bé nhá» vá» thân xác, niá»m tin còn má»›i mẻ nhÆ°ng đã kịp cắm sâu đức tin Ä‘á»i mình dÆ°á»›i chân tháºp giá, trái tim đã kịp nóng để đối diện cÆ¡n hồng thủy của sá»± khÆ°á»›c từ và loại bá». NhÆ° váºy, từ các ngà i, quê hÆ°Æ¡ng chúng ta có thể và được nhÆ° má»™t mảnh đất mà u mỡ chỉ đợi hạt giống đức tin chạm đến thì vÆ°Æ¡n vai lá»›n lên. Minh chứng lòng tin bằng máu tỠđạo của các ngà i chÃnh là hoa quả sau hÆ¡n hai thế ká»· kể từ việc khởi đầu của giáo sÄ© I-ni-khu năm 1533.
Thà nh phần tỠđạo ngoà i giám mục, linh mục là những ngÆ°á»i chuyên lo vá» tôn giáo, còn có các giáo dân nhÆ° quan trÆ°á»ng (T.Hy), quan án (T. Khảm), chÃnh tổng, lý trưởng.
Những cám dá»— sống bình yên đã không thay thế được chá»n lá»±a chịu bắt bá»›, gông cùm vì đức tin của các ngà i nhÆ° thánh tỠđạo Gioan Äạt, Annê Lê thị Thà nh…
Những cám dá»— sống trong ân huệ nà y khác đã không thể thay thế được chá»n lá»±a chịu sống thiếu thốn khi bị giam cầm vì đức tin nhÆ° thánh tỠđạo Garelin KÃnh khi gá»i thÆ° vá» nhà ngÆ°á»i viết: những thiếu thốn, những cá»±c nhá»c đủ thứ đến vá»›i chúng tôi, nhÆ°ng tôi dám khẳng định rằng: tôi được hạnh phúc trong túp lá»u tranh của tôi hÆ¡n vua nÆ°á»›c Pháp trong hoà ng cung của ngà i; hay nhÆ° thánh chủng sinh Tôma Trần văn Thiện được hứa tặng cho cả cô gái con quan huyện….
Những cám dá»— sống tá»± do không thể thay thế được chá»n lá»±a chịu giam trong ngục thất vì đức tin nhÆ° thánh Cuenot Thể viết: dù chỉ còn má»™t giáo sÄ© chẳng là m được gì ngoà i việc Ä‘á»c kinh thần vụ, thì nguyên sá»± hiện diện của vị đó cÅ©ng đủ nâng đỡ niá»m tin và sinh hoạt cho các tÃn hữu rồi…
Và cám dá»— sá»± sống Ä‘á»i nà y không thể thay thế được chá»n lá»±a chết vì niá»m tin nhÆ° thánh Hồ Äình Hy: Tôi cam chịu má»i cá»±c hình để nên giống Äức Ky Tô; hay nhÆ° thầy giảng Nguyá»…n Cầm, khi được nói nhắm mắt bÆ°á»›c đại qua Tháºp giá thầy đáp: “thÆ°a quan, mắt thì nhắm được chứ lòng và trà khôn không thể nhắm được, nên tôi chẳng là mâ€.
Váºy đó, má»—i cuá»™c Ä‘á»i tỠđạo là má»™t cuá»™c tá»± hiến. Cuá»™c Ä‘á»i các chứng nhân đức tin chịu đốt cháy trong lao khổ, trong nhục hình, và cả cái chết Ä‘á»u nhÆ° má»™t hiến tế dâng lên Thiên Chúa, sẽ trở nên hạt giống trổ sinh các Kytô hữu cho ngà n muôn thế hệ. HÆ¡n nữa, việc chá»n chết Ä‘i cho đức tin của các vị tỠđạo không phải là khÆ¡i lên máu nóng tìm đến cái chết vì cái chết nguyên nó chẳng có giá trị gì hết, chÃnh sá»± sống má»›i là m nên muôn Ä‘iá»u huyá»n diệu. Vì thế khi chá»n lá»±a mãnh liệt và dứt khoát trong mầu nhiệm tá»± hủy và hiến tế chÃnh là các ngà i chá»n lá»±a sá»± sống muôn Ä‘á»i bất diệt.
Hạt giống đức tin mà ngà y nà o các vị tỠđạo chịu chôn vùi trong lòng đất quê hÆ°Æ¡ng, thì ngà y nay chÃnh chúng ta cÅ©ng Ä‘ang được má»i gá»i chăm bón và vun tÆ°á»›i trong má»™t cÆ¡n bão miên trÆ°á»ng, ngà y má»™t khốc liệt. Có khác chăng là được khoác bằng những chiếc áo hình thức khác nhau mà thôi.
Ngà y hôm nay, không gì có thể ngăn trở chúng ta hiến tế. Các thánh tỠđạo tại Việt Nam được hồng phúc hiến tế sá»± sống má»™t lần là m hy lá»…. Còn chúng ta cứ phải hiến tế Ä‘á»i mình má»—i ngà y và má»i ngà y khi chúng ta sống Ä‘á»i nhân chứng đức tin. Khi mà chúng ta thiêu hủy Ä‘á»i mình nhÆ° ngá»n nến; đốt hết những nhát đảm, những yếu Ä‘uối, những toan tÃnh thiệt hÆ¡n và những khô cằn ná»™i tâm. Can đảm là m chứng cho chân lý và Tin Mừng.
Chúng ta nguyện xin các thánh tỠđạo tại Việt Nam nguyện cầu cùng Chúa cho quê hÆ°Æ¡ng và con ngÆ°á»i Việt Nam để dòng máu các ngà i đã đổ xuống, đã tÆ°á»›i gá»™i, đã kiến tạo và đã đặt ná»n móng cho tòa nhà Giáo Há»™i tại quê hÆ°Æ¡ng tiếp tục lá»›n lên, trổ sinh ngà n vạn hoa trái má»›i để ánh sang đức tin sẽ là bình minh, má»™t bình minh chiếu rá»i rạng ngá»i trên đất Việt cho đến thá»i viên mãn, ngà y chúng ta Ä‘oà n tụ vá»›i cha anh chúng ta trên cõi bất diệt. [Mục Lục]
13. Phải tôn kÃnh Các Thánh Tá» Äạo thế nà o?
(Bà i giảng của Lm Ignatio Nguyá»…n Ngá»c Rao)
Hôm nay chúng ta hân hoan mừng đại lá»… Các Thánh tỠđạo Việt Nam. Giáo Há»™i chúng ta hãnh diện vì có các thánh, nhÆ°ng lá»… nà y cÅ©ng là má»™t dịp để chúng ta tá»± há»i: chúng ta đã tôn sùng các thánh đúng mức chÆ°a?
Chúng ta hãnh diện vì có các thánh
NgÆ°á»i Việt Nam hãnh diện vá» các anh hùng dân tá»™c. Giáo Há»™i Việt Nam chúng ta cÅ©ng có đủ lý do để hãnh diện vá»›i Giáo Há»™i toà n cầu, vì tuy đức tin má»›i có mặt trên đất nÆ°á»›c nà y được 500 năm (so vá»›i 2000 năm lịch sá» Giáo Há»™i thì không có là bao), nhÆ°ng chúng ta đã đóng góp cho Giáo Há»™i được 117 vị thánh, má»™t con số khá cao sánh vá»›i các giáo Há»™i kỳ cá»±u hÆ¡n. NhÆ°ng chúng ta không phải chỉ có 117 vị đã được phong thánh, mà còn có hà ng ngà n, hà ng vạn tÃn hữu Việt Nam khác đã anh dÅ©ng hy sinh mạng sống vì đức tin, ngÆ°á»i thì bị chém đầu, bị phân thây, bị thắt cổ, bị voi già y, ngÆ°á»i thì bị thiêu sống, bị chết trong tù hay trong nÆ¡i Ä‘Ã y ải chá»— rừng thiêng nÆ°á»›c Ä‘á»™c. Hiện nay chúng ta chỉ còn biết tên tuổi của chừng mấy ngà n vị có hồ sÆ¡ phong thánh tại Rôma. NhÆ°ng tổng số là bao nhiêu, không ai biết. Có ngÆ°á»i đã Æ°á»›c lượng con số khoảng 100.000 ngÆ°á»i tÃn hữu Việt Nam đã chết vì đức tin.
Dù sao chúng ta có thể hãnh diện vì là con cháu các vị tỠđạo, vì dòng máu anh hùng của các ngà i vẫn chảy trong mạch máu chúng ta. Chúng ta vui mừng vì các ngà i đã chấp nháºn nên nhÆ° hạt lúa phải mục nát Ä‘i, để trổ sinh mùa mà ng tÆ°Æ¡i tốt mà chúng ta Ä‘ang Ä‘uợc hưởng. Vâng, chÃnh nhá» công đức các ngà i mà chúng ta có ngà y nay.
Chúng ta đã tôn sùng các thánh đúng mức chưa?
Hãnh diện vá» các vị tỠđạo, nhÆ°ng chúng ta phải tá»± há»i: chúng ta đã tôn sùng các vị cho đúng mức chÆ°a? Hay chúng ta chỉ phấn khởi vá» việc phong thánh, rồi để đấy? Chúng ta chỉ mừng lá»… Các Thánh TỠđạo má»™t năm má»™t lần, rồi chẳng nói gì đến nữa?
Muốn tôn sùng Các Thánh TỠDạo Viêt Nam cho xứng đáng, chúng ta phải:
* há»c há»i vá» các ngà i;
* năng cầu nguyện với các ngà i;
* nhất là noi gương các ngà i.
a) Há»c há»i vá» các ngà i:
Các cụ ta xÆ°a có câu: “Vô tri bất má»™â€, không biết thì không má»™ mến, muốn má»™ mến thì phải biết đã. Ngà y nay có lẽ chỉ có giáo dân ở những nÆ¡i là quê hÆ°Æ¡ng các thánh hoặc còn giữ hà i cốt các ngà i má»›i còn biết tên tuổi các thánh. Còn thì đại Ä‘a số những ngÆ°á»i khác há»i rằng có thể kể ra tên được mấy vị? Mà có lẽ hầu hết chúng ta cÅ©ng không biết được Ä‘Ãch xác những thánh tỠđạo nà o đã sinh ra, đã sống, đã là m việc hay đã chết trong giáo pháºn nhà . Tháºt là điá»u đáng tiếc!
Vì thế chúng ta cần phải há»c há»i thêm vá» Ä‘á»i sống và cái chết anh dÅ©ng của các thánh tỠđạo, nhất là của những vị gần vá»›i chúng ta hÆ¡n. Rồi chúng còn phải dạy cho con cháu biết nữa. NhÆ° váºy chúng ta sẽ má»™ mến các ngà i hÆ¡n, đồng thá»i sẽ lấy là m hạnh phúc vì được sống trên quê hÆ°Æ¡ng các thánh.
b) Cầu nguyện với các ngà i:
Giáo Há»™i dạy rằng: các thánh ở trên trá»i hằng cầu thay nguyện giúp chúng ta trÆ°á»›c toà Chúa. Chúng ta hay cầu xin thánh Antôn, thánh Vincentê, thánh Martinô v.v…. nhÆ°ng chúng ta có nhá»› cầu xin các thánh tỠđạo của chúng ta không? Các ngà i đẹp lòng Chúa, ở gần Chúa hÆ¡n, nên có thể nói là có thần thế trÆ°á»›c mặt Chúa. Các ngà i lại là đồng bà o, đồng hÆ°Æ¡ng, tháºm chà là báºc cha ông chúng ta, lẽ nà o các ngà i bá» rÆ¡i chúng ta? chắc chắn các ngà i sẵn sà ng cầu cùng Chúa cho chúng ta.
Vì thế chúng ta nên nhá»› đến Các thánh Tá» Äạo Việt Nam và cầu nguyện vá»›i các ngà i má»—i ngà y. Nhất là khi gặp gian nan thá» thách, chúng ta hảy chạy đến vá»›i các ngà i, thì Chúa sẽ vì các ngà i mà ban cho chúng ta được can đảm thắng vượt thá» thách, được bá»n lòng giữ đức tin và sốn đức tin cho đến cùng.
c) Noi gương các thánh:
Sau cùng, lòng sùng kÃnh các vị tỠđạo phải thúc đẩy chúng ta noi gÆ°Æ¡ng các ngà i. Các vị tỠđạo ngà y xÆ°a, có má»™t số là giám mục. Linh mục. Tu sÄ©, thầy giảng, còn phần lá»›n là giáo dân bình thÆ°á»ng, cÅ©ng có gia đình nhÆ° ai khác. Các vị là thầy đồ, thầy lang, là m quan, là m lÃnh, là m thợ, là m ná»™i trợ, là m nghá» buôn bán. Nghá» nông v.v…
Mức hiểu biết vỠđạo chắc cÅ©ng không được sâu lắm, vì thá»i đó các linh mục phải trốn tránh, Ãt khi gặp, còn sách đạo cÅ©ng thiếu thốn, lại viết bằng chữ hán chữ nôm, Ãt ngÆ°á»i Ä‘á»c được. NhÆ°ng các vị có lòng thà nh, hiểu được bao nhiêu thì cố gằng thá»±c hà nh hết Ä‘iá»u mình hiểu. Cáºy và o Æ¡n Chúa giúp, các ngà i đã chấp nháºn môi thiệt thòi để trung thà nh vá»›i Chúa. Các ngà i đã đặt Chúa lên trên tất cả, trên của cải, gia đình, danh giá, hạnh phúc trần gian, trên cả tá»± do và chÃnh mạng sống nữa.
Äó là gÆ°Æ¡ng sáng các ngà i để lại cho chúng ta. Chúng ta có noi theo thì má»›i xứng đáng là con cháu các ngà i. Hay là chúng ta còn ngại vất vả, hy sinh vì Chúa, còn để cho cái gì khác (nhÆ° của cải, danh giá, thú vui) lôi cuốn, mà sẵn sà ng bá» Chúa?
Hôm nay, khi mừng lá»… Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam, chúng ta cảm tạ Thiên Chúa đã ban Æ¡n cho các ngà i được can đảm đến cùng, chúng ta hãnh diện vì là con cháu các ngà i, và ý thức rằng, muốn sùng kÃnh các ngà i cho xứng đáng và thiết thá»±c, chúng ta còn phải tìm hiểu thêm vá» các ngà i để dạy cho con cháu biết, phải năng cầu nguyện vá»›i các ngà i và nhất là phải ra sức noi gÆ°Æ¡ng các ngà i mà chu toà n các bổn pháºn và trung thà nh vá»›i Chúa trá»n Ä‘á»i.
GiỠđây chúng ta tiếp tục cá» hà nh thánh lá»…. Cùng vá»›i Mình và Máu Thánh Chúa Giêsu, chúng ta cÅ©ng dâng lên Chúa Cha máu các thánh tỠđạo đã đổ ra, hoà vá»›i những mồ hôi, nÆ°á»›c mắt của chúng ta, và xin Chúa Cha chấp nháºn tất cả là m của lá»… đẹp lòng NgÆ°á»i. [Mục Lục]
14. Tuyên xưng, sống và là m chứng cho đức tin
(Bà i giảng của ÄGM. Giuse Nguyá»…n Năng)
Không má»™t tôn giáo nà o có má»™t lịch sá» kỳ lạ nhÆ° Kitô giáo. Quả váºy, không má»™t tôn giáo nà o bị bách hại nhiá»u, lâu dà i và đau thÆ°Æ¡ng nhÆ° Kitô giáo; và cho dù bị bách hại nhiá»u, lâu dà i và đau thÆ°Æ¡ng, Kitô giáo không há» bị tiêu diệt, trái lại vẫn không ngừng tăng trưởng cả vá» phẩm chất lẫn số lượng. Äó là những bà ẩn của lịch sá» không thể lý giải bằng lý lẽ tá»± nhiên, nhÆ°ng chỉ có thể hiểu được trong ánh sáng của niá»m tin.
Quả váºy, ngay từ những năm tháng đầu tiên loan báo Tin Mừng, Há»™i Thánh đã trải qua 300 năm bị bách hại dÆ°á»›i thá»i các hoà ng đế Roma. Rồi từ đó, Phúc Âm được rao giảng ở đâu, thì ở đó không sá»›m thì muá»™n, các Kitô hữu cÅ©ng bị bắt bá»› và giết chết, Há»™i Thánh bị bách hại và loại trừ. Lịch sá» Há»™i Thánh là má»™t lịch sỠđầy những cuá»™c tỠđạo, ở khắp má»i miá»n trên thế giá»›i, và o hết má»i thá»i kỳ trong lịch sá».
Ngay trong thá»i đại chúng ta, trong thế ká»· XX và đầu thế ká»· XXI nà y, nếu tÃnh tổng cá»™ng tất cả các Kitô hữu, gồm Công giáo, ChÃnh thống, Anh giáo và Tin là nh, thì hằng năm có khoảng 170.000 ngÆ°á»i tỠđạo, 200.000.000 ngÆ°á»i chịu bách hại vì đức tin Kitô giáo.
Trên mảnh đất Việt Nam thân yêu nà y, 117 vị thánh đã được phúc tỠđạo trong má»™t giai Ä‘oạn bách hại kéo dà i đúng 117 năm, tÃnh từ hai vị tỠđạo tiên khởi và o năm 1745 đến vị cuối cùng và o năm 1862, qua các triá»u đại vua Lê chúa Trịnh, Tây SÆ¡n và các triá»u nhà Nguyá»…n. Äó là chÆ°a kể chân phÆ°á»›c Anrê Phú Yên tỠđạo và o năm 1644, và hằng trăm ngà n tÃn hữu chết vì đức tin nhÆ°ng chÆ°a được phong thánh.
Bức tranh trên đây là má»™t thá»±c tế, và đó cÅ©ng là má»™t Ä‘iá»u bà ẩn của lịch sá» Há»™i Thánh. Các Kitô hữu bị ghét, vì trÆ°á»›c hết, chÃnh Chúa Giêsu đã bị ghét và đã chịu tá» hình trên thánh giá. Chúa Giêsu chÃnh là vị tỠđạo đầu tiên vì Tin Mừng mà Ngà i rao giảng. Ngà i là con Ä‘Æ°á»ng dẫn đến sá»± sống Ä‘Ãch thá»±c, nhÆ°ng thế gian lại yêu sá»± tối tăm hÆ¡n ánh sáng.
Chúa nói: “Vì anh em không thuá»™c vá» thế gian, và Thầy đã chá»n, đã tách anh em khá»i thế gian, nên thế gian ghét anh em… Nếu hỠđã bắt bá»› Thầy, há» cÅ©ng sẽ bắt bá»› anh em… Há» chống lại anh em, vì anh em mang danh Thầy, bởi há» không biết Äấng đã sai Thầy†(Ga 15, 19-21). ÄÆ¡n giản chỉ là thế. Sâu xa là nhÆ° váºy.
Tuy nhiên, Chúa đã hứa ở cùng Há»™i Thánh má»i ngà y cho đến táºn thế, và Chúa đã tuyên bố không quyá»n năng nà o có thể tiêu diệt Há»™i Thánh. “Trong thế gian, anh em sẽ phải gian nan khốn khó. NhÆ°ng can đảm lên, Thầy đã thắng thế gian†(Ga 16, 33).
Trong Năm Äức Tin nà y, chúng ta hãy cùng nhau ôn lại Ä‘á»i sống đức tin của các thánh tỠđạo Việt Nam để xem các ngà i đã tuyên xÆ°ng, đã sống và là m chứng cho đức tin thế nà o.
Tại sao các Kitô hữu bị ghét bá», bị bắt bá»› và giết chết? Các thánh tỠđạo đã là m gì?
Các thánh tỠđạo bị giết chỉ vì tuyên xÆ°ng lòng tin và o Chúa Giêsu. Lòng tin ấy biểu lá»™ qua việc tôn thá» thánh giá Chúa. Thánh Anrê Kim Thông nói vá»›i quan tỉnh: “Thánh giá tôi kÃnh thá», tôi giẫm lên sao được!†Thánh Têôphan Ven nói: “Tôi đã suốt Ä‘á»i thuyết giảng vỠđạo tháºp giá, nay tôi lại đạp lên tháºp giá thế nà o được? Tôi thiết nghÄ© sá»± sống Ä‘á»i nà y đâu quà hoá đến Ä‘á»™ tôi phải bỠđạo mà mua!â€
Chắc chắn không phải vì các ngà i đã theo đạo Tây mà phản bá»™i tổ quốc và dân tá»™c. Các ngà i tôn trá»ng vua quan và hết lòng vì quê hÆ°Æ¡ng. Thánh linh mục Tá»± đối đáp vá»›i quan tòa: “Tôi kÃnh Thiên Chúa nhÆ° Thượng Phụ, kÃnh vua nhÆ° trung phụ, và kÃnh song thân nhÆ° hạ phụ. Không thể nghe cha ruá»™t để hại vua, tôi cÅ©ng không thể vì vua mà phạm đến Thượng Phụ là Thiên Chúa đượcâ€.
Nhiá»u vị thánh đã ở trong hà ng ngÅ© quân Ä‘á»™i bảo vệ đất nÆ°á»›c. Thánh Trần Văn Trung là má»™t binh sÄ©, đã bị giết vì khẳng khái tuyên bố: “Tôi là Kitô hữu, tôi sẵn sà ng Ä‘i đánh kẻ thù của đất nÆ°á»›c, nhÆ°ng bỠđạo thì không bao giá»â€. Thánh linh mục Khuông từng tuyên bố: “Äạo Giatô không những cấm tÃn hữu chống lại triá»u đình, mà còn khuyến khÃch để há» cầu nguyện và góp phần giúp quê hÆ°Æ¡ng an ninh thịnh vượngâ€.
Yêu nước không có nghĩa là phải thù ghét loại trừ các Kitô hữu và chống lại Kitô giáo.
Lá»i tuyên xÆ°ng của các thánh tỠđạo không chỉ là lá»i tuyên bố trong má»™t khoảnh khắc nhất thá»i trÆ°á»›c khi chết, nhÆ°ng đó là hoa trái kết tinh từ má»™t Ä‘á»i sống thấm nhuần Lá»i Chúa. Các ngà i đã sống đức tin, đã thể hiện Tin Mừng yêu thÆ°Æ¡ng trong chÃnh Ä‘á»i sống của mình.
TrÆ°á»›c hết, Ä‘á»i sống đức tin của các thánh tỠđạo được biểu lá»™ ngay trong bổn pháºn hằng ngà y của Ä‘á»i sống gia đình.
Dù thá»i đó, chế Ä‘á»™ Ä‘a thê vẫn Ä‘ang thịnh hà nh trong xã há»™i Việt Nam, nhÆ°ng các thánh tỠđạo đã trung thà nh vá»›i giáo huấn má»™t vợ má»™t chồng của Phúc Âm. DÄ© nhiên có những vị lúc đầu đã không trung thà nh vá»›i lá»i cam kết hôn nhân, nhÆ° các thánh Gẫm, binh sÄ© Huy, Cai Thìn, quan Hồ Äình Hy... đã có thá»i gian sa ngã, thế nhÆ°ng sau đó tất cả Ä‘á»u biết trở vỠđể vun đắp lại mái ấm gia đình của mình.
Các thánh chu toà n bổn pháºn nuôi dạy con cái theo tinh thần đức tin. Thánh Thá» căn dặn các con và o thăm trong tù: “Các con thân mến, cha không còn là m gì giúp các con ở thế gian nà y được nữa, cha chỉ còn lo chuẩn bị tâm hồn đón nháºn những thá» thách cuối cùng. à Chúa đã muốn cha xa lìa các con mãi mãi, nhÆ°ng các con còn có mẹ, hãy cố gắng vâng lá»i mẹ. Các con lá»›n hãy nhá»› quan tâm săn sóc em mình. Các con nhá» phải biết kÃnh trá»ng vâng lá»i anh chị. Hãy thÆ°Æ¡ng yêu nhau, siêng năng là m việc đỡ đần mẹ. Hãy nhá»› Ä‘á»c kinh tối sáng và lần chuá»—i Mân Côi hằng ngà y. Chúa trao cho má»—i ngÆ°á»i má»™t thánh giá riêng, hãy vui vẻ vác theo chân Chúa và kiên trung giữ đạoâ€.
Vá» phần thánh Anê Lê Thị Thà nh, vị thánh nữ duy nhất trong số các vị tỠđạo, ngÆ°á»i con gái thứ haicủa ngà i là cô Anna Năm xác nháºn:“Bố mẹ chúng tôi chỉ gả các con gái cho những ngÆ°á»i thanh niên đạo hạnh. Sau khi tôi kết hôn, mẹ tôi thÆ°á»ng đến thăm chúng tôi và khuyên bảo những lá»i tốt là nh. Có lần mẹ dạy tôi: "Tuân theo à Chúa, con láºp gia đình là gánh rất nặng. Con phải ăn ở khôn ngoan, đừng cãi lá»i cha mẹ chồng. Hãy vui lòng nháºn thánh giá Chúa gá»i cho".NgÆ°á»i cÅ©ng thÆ°á»ng khuyên vợ chồng tôi: "Hai con hãy sống hoà hợp, vui vẻ, đừng để ai nghe chúng con cãi nhau bao giá»".â€
Kế đến, sống đức tin là sống Tin Mừng yêu thương.
Thánh y sÄ© Phan Äắc Hòa rá»™ng tay giúp ngÆ°á»i nghèo khổ, riêng bệnh nhân túng thiếu, không những ông chữa bệnh miá»…n phÃ, lại còn giúp tiá»n giúp lúa. Thánh Martinô Thá» nói: "Công bằng chÆ°a đủ, phải có bác ái nữa, mà muốn thá»±c thi bác ái phải có Ä‘iá»u kiện", nên ngà i trồng thêm vÆ°á»n dâu kiếm tiá»n giúp ngÆ°á»i thiếu thốn. NgÆ°á»i cùng tỠđạo vá»›i ngà i là Gioan Cá»n từng mạnh dạn đấu tranh cho ngÆ°á»i nghèo chống lại chÃnh sách đòi sÆ°u cao thuế nặng. Thánh Năm Thuông là ân nhân của viện cô nhi trong vùng. Còn thánh Trùm ÄÃch thÆ°á»ng xuyên thăm viếng trại cùi và sẵn sà ng nuôi ngÆ°á»i mắc bệnh dịch tại nhà mình.
Äiá»u quan trá»ng trong Ä‘á»i sống đức tin của các thánh tỠđạo là lòng tha thứ.
Nếu lòng anh dÅ©ng giúp các vị tỠđạo bình thản đón nháºn cái chết không run sợ, không quỵ lụy khóc than, thì chÃnh lòng bao dung thứ tha má»›i là đặc tÃnh phân biệt vị tỠđạo vá»›i những vị anh hùng vì lý do khác.
Các tÃn hữu chỉ thá»±c sá»± chết vì đạo nếu biểu lá»™ được tình yêu, lòng nhân ái, sá»± bao dung của Tin Mừng. Các vị chắc chắn không đồng ý vá»›i bản án bất công của triá»u đình, nhÆ°ng nhÆ° Äức Giêsu trên thánh giá vẫn cầu nguyện cho quân lÃnh giết hại mình, các chứng nhân tỠđạo vẫn tiếp tục yêu thÆ°Æ¡ng vua quan và những ngÆ°á»i hà nh xá» mình.
Khi viên quan nói: “Tôi phải theo lệnh vua, đừng giáºn tôi nhéâ€, linh mục Théophane Ven đáp: “Tôi chẳngghét gì ai cả, tôi sẽ cầu nguyện nhiá»u cho quanâ€. Thánh Hoà ng LÆ°Æ¡ng Cảnh là m cho quan quân phá lên cÆ°á»i khi ngà i Ä‘á»c: “Cầu Chúa Giêsu, xin cho các quantrị nÆ°á»›c cho yên cà ng ngà y cà ng thịnhâ€.
Lá»i tuyên xÆ°ng và đá»i sống đức tin của các thánh tỠđạo đã là m trổ sinh hoa trái phong phú trên quê hÆ°Æ¡ng Việt Nam thân yêu nà y.
ChÃnh Ä‘á»i sống của các thánh tỠđạo đã cảm hóa và chiếm được tình cảm của bà con hà ng xóm. Dù triá»u đình nhà Nguyá»…n ra chiếu chỉ bách hại, bà con hà ng xóm vẫn tá» dấu hiệu thân ái vá»›i ngÆ°á»i công giáo.
Thánh linh mục VÅ© Bá Loan là niên trưởng 84 tuổi, được má»i ngÆ°á»i kÃnh trá»ng gá»i bằng “cụâ€, ngà i không bị đánh đòn; và trong ngà y xá», mÆ°á»i lý hình chạy trốn, đến ngÆ°á»i thứ mÆ°á»i má»™t, đã lịch sá»± xin phép: “Việc vua truyá»n cháu phải là m, xin cụ xá lá»—i cho. Cháu sẽ cố giúp cụ chết êm ái. Khi vá» trá»i cụ nhá»› đến cháu nhéâ€.
Trong vụ án thánh linh mục Gioan Äạt, viên cai ngục nói: “Tôi thấy cụ khôn ngoan, đạo đức, thì muốn kết nghÄ©a huynh đệ lắm, ngặt vì cụ sắp bị án tá» rồi. Tôi xin hứa biếu cụ má»™t cổ quan tà i để biểu lá»™ lòng tôi quà cụ.â€
HÆ¡n nữa, ngay trong lúc bị giam tù, các ngà i đã Ä‘Æ°a hằng trăm ngÆ°á»i đến vá»›i Chúa. Và từ đó đến nay, hạt giống Tin Mừng không ngừng lá»›n lên trong đất nÆ°á»›c nà y. Tin Mừng nhÆ° men Ä‘ang thấm và o má»i sinh hoạt xã há»™i để Ä‘Æ°a thế gian Ä‘i theo con Ä‘Æ°á»ng của chân lý Phúc Âm.
Là con cháu các thánh tỠđạo, chúng ta hãy phát huy gia sản đức tin mà cha ông đã để lại cho chúng ta. Äức tin ấy đã lá»›n lên trong máu và nÆ°á»›c mắt, trong hy sinh và gian khổ. Bao nhiêu thế hệ đã nằm xuống để chúng ta được trung kiên vá»›i đức tin tông truyá»n.
Ngà y nay, tuy không còn phải chịu những Ä‘au thÆ°Æ¡ng dữ dằn nhÆ° trong quá khứ, nhÆ°ng chúng ta Ä‘ang phải đối diện vá»›i má»™t cuá»™c tấn công khác có thể còn nguy hiểm gấp bá»™i, đó là sức mạnh của tiá»n bạc, địa vị, khoái lạc, tá»± do buông thả. Những sức mạnh nà y đã là m cho bao nhiêu tÃn hữu gục ngã, đã lôi kéo bao nhiêu Kitô hữu rá»i xa Há»™i Thánh, đã là m cho biết bao ngÆ°á»i quên Thiên Chúa.
Trong Năm Äức Tin nà y, chúng ta hãy bắt chÆ°á»›c các thánh tỠđạo tuyên xÆ°ng đức tin má»™t cách xác tÃn, ý thức. Chúng ta có thể nói nhÆ° thánh Phaolô không: “Tôi biết tôi đã tin và o ai†(2Tm 1, 12)? Hãy để cho lòng tin và o Chúa thấm nhuần và biến đổi cuá»™c sống chúng ta, để tất cả má»i hà nh vi, ứng xá», chá»n lá»±a, thái Ä‘á»™, của chúng ta luôn tá»a chiếu sức mạnh của Tin Mừng và tạo nên má»™t sức hấp dẫn đối vá»›i những ngÆ°á»i chung quanh để Ä‘Æ°a hỠđến vá»›i Chúa Giêsu Cứu Thế. [Mục Lục]
15. Bà i giảng của ÄGM. Giuse Võ Äức Minh
(Ga 12, 24-26)
NẾU HẠT LÚA MIẾN CHẾT ÄI,
THÌ SẼ SINH NHIỀU BÔNG HẠT.
KÃnh thÆ°a Cá»™ng Ä‘oà n phụng vụ,
Bà i Phúc Âm của lá»… Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam hôm nay (Ga 12, 24-26), táºp trung và o biểu tượng hạt lúa miến, được hiểu là biểu tượng của chÃnh Chúa Kitô, từ đó ý nghÄ©a toả lan sang các Kitô hữu, đặc biệt các Kitô hữu chết vì đạo đã được Giáo Há»™i tôn phong Hiển Thánh hoặc Chân PhÆ°á»›c để nêu gÆ°Æ¡ng cho má»i thà nh phần Dân Chúa Ä‘ang tiếp tục cuá»™c hà nh trình đức Tin giữa dòng Ä‘á»i.
“Nếu hạt lúa miến không chết Ä‘i, thì nó vẫn trÆ¡ trá»i má»™t mình â€. Câu nà y chứa Ä‘á»±ng má»™t chân lý tháºt sâu sắc, đó là : ý nghÄ©a và giá trị của hạt lúa miến hệ tại cuá»™c hiện hữu của nó cho kẻ khác, để phục vụ kẻ khác. Nếu không nhÆ° thế, nó sẽ “trÆ¡ trá»i má»™t mình’’. “TrÆ¡ trá»i má»™t mình†là đặc Ä‘iểm của cuá»™c hiện hữu vị ká»·, Ãch ká»·, và vì thế không có Ãch cho kẻ khác. Chúa Giêsu nhấn mạnh rằng: hạt lúa miến chỉ đạt được phẩm giá cao quý của nó, khi chấp nháºn từ bá» chÃnh mình, để phục vụ sá»± sống và sá»± tăng trưởng của má»i ngÆ°á»i.
“Nếu nó chết Ä‘i, thì sẽ sinh nhiá»u bông hạt â€: Chắc hẳn trong Ä‘oạn Phúc Âm nà y, Chúa Giêsu nghÄ© tá»›i kinh nghiệm trồng trá»t của nhà nông: hạt-lúa-giống gieo và o lòng đất phải mục nát, phải thối rữa, phải chết Ä‘i, tức là phải chấp nháºn mất căn tÃnh hạt lúa, nhìn ở bình diện hiện tượng, để nẩy thà nh cái mầm, rồi lá»›n lên thà nh cây lúa chÃnh, từ đó nẩy sinh thêm nhiá»u cây lúa phụ, tất cả cùng mang nhiá»u bông hạt. Chỉ má»™t hạt lúa chết Ä‘i, mà sinh ra hằng trăm hạt lúa má»›i. Äó là sá»± gia tăng vá» số lượng. Äến lượt những hạt lúa má»›i phát sinh từ cái chết của hạt-lúa-giống, cÅ©ng chấp nháºn bị nghiá»n nát, nghÄ©a là chấp nháºn mất căn tÃnh hạt lúa, để trở thà nh tinh bá»™t, hoà mình vá»›i nÆ°á»›c, vá»›i men, nhỠđó dáºy men lên, rồi trải qua thá» thách của lá»a để trở thà nh tấm bánh thÆ¡m ngon và già u chất dinh dưỡng cho con ngÆ°á»i. Äó là sá»± gia tăng vá» chất lượng. Äối vá»›i hạt lúa miến, má»™t cách nà o đó, chết Ä‘i là tá»± hạ, tá»± huá»· ra không; còn gia tăng số luợng và chất lượng là siêu thăng bản chất của hiện hữu. Vì thế, cái chết của hạt lúa miến được Chúa Giêsu chá»n là m biểu tượng cho sá»± tá»± hạ, tá»± huá»· của NgÆ°á»i nhÆ° bÆ°á»›c chuẩn bị cần thiết cho việc Thiên Chúa siêu thăng và tôn vinh NgÆ°á»i qua mầu nhiệm Phục Sinh. NhÆ° váºy, Tá»± hạ và Siêu thăng qua sá»± Chết và sá»± Phục sinh, đó là nhÆ° má»™t quy luáºt chi phối định mệnh của Hạt Lúa Miến. Mặt khác, vì là má»™t biểu tượng minh hoạ cách sâu sắc Æ¡n gá»i của Vua Kitô và của các Kitô hữu, nên Hạt Lúa Miến cÅ©ng là má»™t huyá»n nhiệm.
“Máu các Vị Tá» Äạo là hạt giống từ đó nẩy sinh nhiá»u tÃn hữu Kitôâ€.
Câu nói lừng danh nà y của Tertulianô có giá trị trÆ°á»›c tiên đối vá»›i dòng Máu của Vua Giêsu, Vị Tá» Äạo vÄ© đại, đã đổ ra trên Thánh Giá. Máu các Kitô hữu TỠđạo cÅ©ng có được khả năng sinh sản thiêng liêng ấy, là vì các ngà i đã được nuôi dưỡng bằng Máu-Thánh-Thể của Vua Giêsu chịu đóng Ä‘inh. Ngoà i ra chúng ta thấy được ý nghÄ©a Ä‘Ãch thá»±c của cuá»™c sống và cái chết của các Thánh Tá» Äạo Việt Nam, khi chúng ta suy gẫm vá» các hà nh Ä‘á»™ng và lá»i nói của các ngà i dÆ°á»›i ánh sáng Lá»i Chúa.
TrÆ°á»›c tiên, tỠđạo có nghÄ©a là là m chứng, là m chứng bằng cách chấp nháºn chết hoặc đổ máu mình ra để khẳng định niá»m tin và o Thiên Chúa,tiếp nối hà nh Ä‘á»™ng của chÃnh Vua Giêsu trên Thánh Giá. Cái chết để là m chứng triệt để nhÆ° thế Ä‘uợc đồng hoá vá»›i “của lá»… toà n thiêu†nhÆ° Sách Khôn ngoan trong bà i Ä‘á»c 1 nói vá»›i chúng ta (x. Kn 3, 6). Theo tác giả ThÆ° Do Thái, khi Äức Kitô đổ máu mình ra trên Thánh Giá, là lúc NgÆ°á»i “tá»± hiến tế là m lá»… váºt vô tì tÃch cho Thiên Chúa, nhá» Thần Khà vÄ©nh cá»u thúc đẩy†(Dt 9, 14). Váºy thì, hà nh Ä‘á»™ng của các Thánh Tá» Äạo chấp nháºn chết vì đức tin cÅ©ng được thúc đẩy bởi Chúa Thánh Thần và nhỠđó các ngà i trở thà nh “của lá»… toà n thiêuâ€, và “của lá»… thiêng liêng†(x. Rm 12, 2; 1 Pr 2, 5) được Thiên Chúa Æ°ng nháºn. Thánh Phaolô Phạm Khắc Khoan, Linh mục TỠđạo, cầu nguyện trÆ°á»›c khi bị hà nh hình cùng má»™t lúc vá»›i hai Thầy Kẻ Giảng nhÆ° sau: “Vinh danh chúc tụng ngợi khen Thiên Chúa là Chúa Cả trá»i đất, chúng con xin dâng mạng sống cho Ngà i†[1]. Vâng, hà nh Ä‘á»™ng của các Thánh Tá» Äạo tế hiến mạng sống mình là m của lá»… toà n thiêu và của lá»… thiêng liêng, được tô Ä‘iểm thêm bởi Hy tế ngợi khen (x. Dt 13, 15; Hs 14, 3…). Cái chết là nh thánh của các ngà i, cÅ©ng giống nhÆ° cái chết cứu Ä‘á»™ của Chúa Giêsu, diá»…n ra trong tâm tình cầu nguyện sâu lắng.
Thánh Tá» Äạo Carolô CORNAY Tân, má»™t Linh mục Thừa sai Pháp, trả lá»i vị quan toà thẩm vấn mình rằng: “Chúng tôi chỉ chuyên lo giảng đạo, khuyên ngÆ°á»i ta ăn ngay ở là nh, dạy con cái thá» cha kÃnh mẹ, kêu gá»i thần dân vâng phục vua quan, tôi đâu có thể Ä‘i ngược lại giáo huấn của mình mà chống nhà vua được?â€[2]. Câu nói sau đây của Thánh Linh mục Tá» Äạo Phaolô Lê Bảo Tịnh tháºt hết sức ý nghÄ©a: “Thân xác tôi ở trong tay quan, quan muốn là m khổ thế nà o tuỳ ý, nhÆ°ng linh hồn tôi là của Chúa, không có gì khiến tôi hy sinh nó đượcâ€[3].
Bà i há»c thứ hai là thái Ä‘á»™ kiên định trong sứ vụ là m chứng cho sá»± tháºt. Äây là nét nổi báºt nhất của Vua Giêsu Tá» Äạo và của tất cả các Thánh Tá» Äạo Việt Nam. Chúa Giêsu là m chứng cho sá»± tháºt nà y, là : “Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng thế gian đến ná»—i ban Con Má»™t, để phà m ai tin và o Con của NgÆ°á»i thì khá»i phải diệt vong, nhÆ°ng có sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i†(Ga 3, 16). ChÃnh Chúa Giêsu ý thức mình là quà tặng của Chúa Cha. NgÆ°á»i đến thế gian, “để phục vụ và hiến ban mạng sống là m giá chuá»™c muôn ngÆ°á»i†(Mt 20, 28). NgÆ°á»i trở thà nh Con ÄÆ°á»ng cứu Ä‘á»™, dẫn tá»›i Sá»± Sống Ä‘á»i Ä‘á»i và vì thế NgÆ°á»i là hiện thân của Sá»± Tháºt, nghÄ©a là của ý muốn cứu Ä‘á»™ thế gian của Thiên Chúa Cha. Sá»± Tháºt ấy là ná»™i dung chÃnh yếu của Tin Mừng. Vá» phần mình, các Thánh Tá» Äạo Việt Nam nhất quyết không bÆ°á»›c qua hoặc dẫm lên Thánh Giá, biểu tượng của Äạo Giêsu, mà vua quan phong kiến xÆ°a gá»i là “tả đạo Gia-tôâ€; các ngà i chấp nháºn bị giết để là m chứng trÆ°á»›c mặt má»i ngÆ°á»i rằng Äạo Gia-tô, Äạo Giêsu là Äạo Tháºt, là Con ÄÆ°á»ng Ä‘Ãch thá»±c dẫn và o Sá»± Sống bất diệt. Dầu thế gian đón nháºn hay khÆ°á»›c từ, thì má»i Kitô hữu hôm nay vẫn phải dùng lá»i nói và cả cuá»™c sống của mình là m chứng cho Sá»± Tháºt đó, theo gÆ°Æ¡ng Chúa Giêsu và các Chứng Nhân đức tin anh dÅ©ng.
Bà i há»c thứ ba là lòng bác ái không bá» bến đối vá»›i má»i ngÆ°á»i, kể cả những ngÆ°á»i giết hại mình. Vá» Ä‘iểm nà y, chÃnh Chúa Giêsu đã nêu gÆ°Æ¡ng má»™t cách cụ thể: không những NgÆ°á»i dạy các môn đệ phải “yêu thÆ°Æ¡ng kẻ thù và cầu nguyện cho những kẻ ngược đãi†mình (x. Mt 5, 44), mà chÃnh NgÆ°á»i, khi bị treo trên Thánh Giá, đã cầu xin Chúa Cha tha thứ cho những kẻ giết hại NgÆ°á»i (x. Lc 23, 34). Thánh Emmanuen Lê Văn Phụng, trùm trưởng của hỠđạo Äầu NÆ°á»›c, Cù Lao giêng, đã nói lá»i trăng trối vá»›i con trai của mình tại pháp trÆ°á»ng: “Con Æ¡i, hãy tha thứ, đừng tìm báo thù kẻ tố cáo cha nhé†[4]. Có thể nói: tất cả các Thánh Tá» Äạo Việt Nam khi bị thẩm vấn, cầm tù và hà nh quyết, không há» nói má»™t lá»i trách móc, mỉa mai hay nguyá»n rủa những kẻ là m hại mình. Cà ng suy gẫm vá» những lá»i đối đáp của các ngà i vá»›i vua quan bách hại các ngà i, hay những lá»i các ngà i tâm sá»± vá»›i ngÆ°á»i thân của mình, chúng ta má»›i thấy được Ä‘iá»u kỳ diệu của Äạo Tình ThÆ°Æ¡ng: Tình thÆ°Æ¡ng mạnh hÆ¡n sá»± chết; Tình thÆ°Æ¡ng chiến thắng háºn thù.
KÃnh thÆ°a cá»™ng Ä‘oà n,
Trong ngà y ká»· niệm đúng 50 năm truá»›c, tức và o ngà y 24-11-1960, Äức Giáo Hoà ng Chân PhÆ°á»›c Gioan XXIII ban hà nh Sắc chỉ Venerabilium Nostrorum thiết láºp Hà ng Giáo Phẩm Công Giáo tại Việt Nam. Vá»›i tâm tình tri ân, chúng ta hãy “Tạ Æ¡n Thiên Chúa vá» hồng ân đức tin và o Chúa Giêsu Kitô. Hồng ân nà y đã được rất đông các Vị Tá» Äạo đón nháºn cách quảng đại, sống và là m chứng; các ngà i là những ngÆ°á»i muốn loan báo chân lý và tÃnh phổ quát của niá»m tin và o Thiên Chúa†[5].
Ngoà i ra, chúng ta chân thà nh xin các ngà i chuyển cầu cho chúng ta biết dùng ân huệ của Năm Thánh hồng phúc nà y và dùng việc nhá»› lại chứng từ cao quý của các ngà i để kÃch Ä‘á»™ng đức mến, gia tăng đức cáºy và củng cố đức tin mà đôi lúc bị thá» thách bởi chÃnh Ä‘á»i sống thÆ°á»ng ngà y của chúng ta [6].
Nguyên xin Äức Mẹ La Vang, Nữ VÆ°Æ¡ng Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam, hÆ°á»›ng dẫn chúng ta đến vá»›i Chúa Giêsu, để cùng vá»›i Con yêu dấu của Mẹ và Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam chúng ta Ä‘i và o huyá»n nhiệm Hạt Lúa Miến: chết Ä‘i má»›i sinh nhiá»u bông hạt, là m nên nhiá»u tấm bánh, bẻ ra, chia sẻ cho đồng bà o của chúng ta được sống và sống dồi dà o. Chúng ta chia sẻ sá»± sống vá»›i đồng bà o, không chỉ bằng bánh váºt chất, mà bằng cả bánh nhân văn và văn hoá, nhất là bánh Lá»i Chúa và Bánh Thánh Thể; có tất cả các thứ bánh đó thì má»›i thá»±c sá»± có sá»± phát triển toà n diện của má»—i ngÆ°á»i và má»i dân tá»™c; và có chia sẻ những tấm bánh đó cho má»i ngÆ°á»i, nhất là ngÆ°á»i nghèo và ngÆ°á»i bị gạt ra lá» xã há»™i, má»›i thá»±c sá»± tạo được sá»± HIỆP THÔNG toà n diện và sâu sắc trong Giáo Há»™i, để Giáo Há»™i trở nên Bà TÃch, nghÄ©a là “dấu chỉ và khà cụ của sá»± hiệp nhất giữa con ngÆ°á»i vá»›i Thiên Chúa và giữa con ngÆ°á»i vá»›i nhau†[7]. Theo nghÄ©a đó, “xây dá»±ng sá»± HIỆP THÔNG trong Giáo Há»™i là chìa khóa của SỨ VỤ†[8] là m chứng cho Chúa Kitô và Phúc Âm của NgÆ°á»i. AMEN.
------------
[1] Xem Kinh Sáng ngà y 24/11, điệp ca 2.
[2] Xem Kinh Sách ngà y 24/11, điệp ca 1.
[3] Xem Kinh Sáng ngà y 24/11, điệp ca của Thánh ca Tin Mừng.
[4] Xem Tà i Liệu Là m Việc của Äại Há»™i Dân Chúa, cÆ°á»›c chú 109.
[5] Xem Huấn từ ÄTC BeneÄ‘ictô XVI ngá» vá»›i HÄGMVN ngà y 27-06-2009.
[6] Xem ThÆ° ÄTC BeneÄ‘ictô XVI gá»i ÄC Chủ Tịch HÄGMVN dịp lá»… khai mạc Năm Thánh tại Sở Kiện 24-11-2009.
[7] Xem TLLV, chÆ°Æ¡ng II.
[8] Xem Sứ Ä‘iệp Khánh Nháºt Truyá»n Giáo năm 2010 của ÄTC BeneÄ‘ictô XVI. [Mục Lục]
16. Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam
Từ ngà n xÆ°a và cho đến ngà y hôm nay, Giáo Há»™i luôn duy trì má»™t thủ tục khắt khe để phong thánh hầu tránh Ä‘i má»i lạm dụng có thể xảy ra. Khởi đầu thì bất cứ ngÆ°á»i giáo dân nà o cÅ©ng có quyá»n là m Ä‘Æ¡n xin Giáo Há»™i xúc tiến thủ tục Ä‘iá»u tra để phong thánh cho má»™t hay nhiá»u Kitô hữu. Äó là những ngÆ°á»i công giáo đã qua Ä‘á»i, mà còn để lại những mẫu gÆ°Æ¡ng thánh thiện cao Ä‘á»™, nhất là khi há» chết vì đạo vá»›i những bằng chứng rõ rệt vì đức tin.
Tất cả 117 vị tỠđạo Việt Nam mà chúng ta mừng kÃnh hôm nay Ä‘á»u có đủ bằng chứng Ä‘Ãch thá»±c vá» cái chết anh hùng đó. Qua thủ tục Ä‘iá»u tra từ hÆ¡n má»™t thế ká»· nay, các vị ấy đã lần lượt được Giáo Há»™i nhìn nháºn là Äấng đáng kÃnh, vì đã nêu gÆ°Æ¡ng thánh thiện cho các Kitô hữu. Tiếp đến là nâng lên hà ng Chân phÆ°á»›c, tức là các vị ấy được nhìn nháºn là đang được hưởng hạnh phúc vÄ©nh cá»u bên Chúa. Tuy việc tôn kÃnh còn giá»›i hạn chÆ°a phổ quát khắp nÆ¡i trên thế giá»›i. Cuối cùng là được phong lên báºc thánh nhân, tức là được tôn vinh hiển thánh vá»›i lá»… kÃnh có thể được cá» hà nh ở khắp má»i nÆ¡i.
Nhìn và o con số 117 vị tỠđạo Việt Nam, chúng ta nháºn thấy các ngà i là những báºc cha ông của chúng ta, trong đó gồm đủ má»i thà nh phần: 8 giám mục, 50 linh mục, 16 thầy giảng, 1 chủng sinh và 42 giáo dân.
Ngoà i các giám mục và các linh mục là những ngÆ°á»i lo đáp ứng những nhu cầu thiêng liêng, chúng ta thấy các ngà i thuá»™c đủ má»i giai cấp xã há»™i. Thánh Hồ Äình Hy là quan thái bá»™c, đặc trách ngà nh dệt tÆ¡ lụa vải vóc trong cả nÆ°á»›c. Thánh Phạm Trá»ng Khảm là quan án. Thánh VinhsÆ¡n TÆ°á»ng là m chánh tổng. Thánh Nguyá»…n Huy Mỹ là m lý trưởng. Các thánh Äạt, Huy, Thể là quân nhân. Có ngÆ°á»i là m thầy thuốc, là m nhà buôn, là m thợ má»™c, thợ may, có ngÆ°á»i là m ngÆ° phủ hay nông dân.
Mừng lễ các thánh tỠđạo Việt Nam, chúng ta hãy chiêm ngưỡng những mẫu gương thánh thiện các ngà i để lại. Nhưng chiêm ngưỡng mà thôi chưa đủ, chúng ta còn phải cố gắng noi theo và bắt chước, vì con nhà tông không giống lông cũng giống cánh.
Là những thanh thiếu niên, chúng ta hãy chiêm ngưỡng và bắt chÆ°á»›c má»™t chà ng trai tuấn tú 18 tuổi đã trả lá»i quan toà : Tôi chỉ mong chức quyá»n trên trá»i chứ không mà ng danh vá»ng trần thế. Chà ng trai tuấn tú ấy là thánh Tôma Thiện.
Là những ngÆ°á»i Ä‘ang sống trong báºc vợ chồng, chúng ta hãy khắc ghi lá»i bà lý Mỹ: Gia đình tôi luôn sống trong hoà thuáºt và yêu thÆ°Æ¡ng, nhà tôi chuyên chăm đạo đức, tham dá»± thánh lá»… hằng ngà y. Nếu vợ con hay ngÆ°á»i giúp việc vì báºn rá»™n không Ä‘i lá»… được, ông bắt phải Ä‘á»c kinh chung và nghe sách thiêng liêng để suy niệm. Ông xÆ°ng tá»™i nhiá»u lần trong năm. Ông không đánh bạc, không uống rượu hay to tiếng vá»›i ai bao giá». Bà lý Mỹ đã nói nhÆ° váºy vá» chồng bà là thánh Nguyá»…n Huy Mỹ.
Cụ Hoà ng LÆ°Æ¡ng Cảnh là m cho quan quân phá lên cÆ°á»i khi há» yêu cầu cụ Ä‘á»c kinh, thì cụ lá»›n tiếng: Lạy Chúa Giêsu, xin giúp các quan trị nÆ°á»›c cho yên, cà ng ngà y cà ng thịnh. Tại pháp trÆ°á»ng, khi chịu xá» tá», thánh Lê Văn Phụng còn nhắn nhủ ngÆ°á»i con trai của mình: Con Æ¡i, hãy tha thứ, đừng báo thù kẻ tố giác ba nhé. Là con cháu của các báºc anh hùng tỠđạo chúng ta đã là m được những gì để tuyên xÆ°ng đức tin của mình? [Mục Lục]
17. Không thuộc vỠthế gian
(TrÃch từ ‘Manna’)
Suy Niệm
"Tâu bệ hạ, đã 30 năm phục vụ dÆ°á»›i ba triá»u vua, lúc nà o hạ thần cÅ©ng là ngÆ°á»i hết lòng yêu nÆ°á»›c. Nay hạ thần cam chịu má»i cá»±c hình để nên giống Äức Kitô." Äó là câu trả lá»i của ông Micae Hồ Äình Hy khi vua Tá»± Äức má»i ông giả vá» bÆ°á»›c qua thánh giá.
Ông là ngÆ°á»i thanh liêm, được nhà vua hết sức tÃn cẩn, cho phụ trách ngà nh dệt trong cả nÆ°á»›c. NhÆ°ng ông cÅ©ng là má»™t Kitô hữu xông xáo là m việc tông đồ.
Ông không thấy có gì xung khắc giữa việc phục vụ đất nước với việc phục vụ Giáo Hội.
Khi quân Pháp bắn phá cảng Äà Nẵng thì ông bị bắt, bị kết án là khinh luáºt nÆ°á»›c, chống lại triá»u đình.
Ông Hy đã chấp nháºn cái chết má»™t cách bình thản. TrÆ°á»›c khi chịu chém, ông còn xin hút má»™t Ä‘iếu thuốc, hÆ°Æ¡ng vị cuối cùng của trần gian mà ông muốn nếm trÆ°á»›c khi nếm hÆ°Æ¡ng vị của thiên Ä‘Ã ng vÄ©nh cá»u.
Cuá»™c sống và cái chết của thánh Micae Hy soi sáng cho Ä‘oạn Lá»i Chúa hôm nay.
NgÆ°á»i Kitô hữu có hai đầu dây cần phải giữ. "NhÆ° Cha đã sai Con đến trong thế gian, Con cÅ©ng sai hỠđến trong thế gian" (Ga 17,18).
Thế gian là nÆ¡i thánh Hy đã sống cho đến chết. Thế gian là đất nÆ°á»›c, là vua quan, là thứ dân... Ngà i đã yêu mến và sống táºn tình cho thế gian đó.
Thế gian đã trở nên nhÆ° máu thịt của ngÆ°á»i Kitô hữu vì đó là nÆ¡i hỠđược Chúa sai đến để phục vụ, và là nÆ¡i há» trở thà nh ngÆ°á»i Kitô hữu trá»n vẹn.
"HỠkhông thuộc vỠthế gian, cũng như Con không thuộc vỠthế gian" (Ga 17,16).
Ở trong thế gian nhưng không thuộc vỠthế gian, nghĩa là không hoà n toà n nghĩ và sống như thế gian.
NgÆ°á»i Kitô hữu không coi thÆ°á»ng má»i giá trị của xã há»™i, nhÆ°ng há» có má»™t thang giá trị riêng.
Há» biết đâu là những giá trị mà há» phải tôn trá»ng. Nếu hy sinh những giá trị đó, há» sẽ đánh mất chÃnh mình và chẳng đóng góp được gì cho bá»™ mặt thế giá»›i.
Há» là nhúm men vùi trong đống bá»™t. Men không được tách khá»i bá»™t, và men cÅ©ng không được biến chất thà nh bá»™t. Trong cả hai trÆ°á»ng hợp, men Ä‘á»u trở nên vô Ãch.
Chúng ta vẫn bị cám dá»— buông má»™t trong hai đầu dây. Bá» má»™t trong hai Ä‘á»u là m mất căn tÃnh của ngÆ°á»i Kitô hữu.
Æ n gá»i Kitô hữu đặt ta và o má»™t thế đứng chênh vênh, thế đứng dá»… ghét, thế đứng đòi phải trả giá.
Tá» Äạo là cách là m chứng tuyệt vá»i trong thá»i bách hại.
Trong thá»i kinh tế thị trÆ°á»ng, cần có những cách là m chứng khác. NgÆ°á»i Kitô hữu vẫn bị cám dá»— bÆ°á»›c qua lÆ°Æ¡ng tâm mình để mua lấy chút địa vị, lợi nhuáºn, an toà n, thoải mái...
Thế gian không ở ngoà i ta, thế gian ở ngay trong lòng ta.
Ước gì chúng ta dám chấp nháºn thiệt thòi, phiá»n hà , mất mát, khi can đảm là m chứng cho lòng tin và tình yêu.
Gợi à Chia Sẻ
Kitô hữu vừa phải đồng hà nh vá»›i thế gian, vừa có lúc phải lá»™i ngược dòng vá»›i thế gian. Bạn thấy Ä‘iá»u đó có quá khó không? Là m sao thá»±c hiện được lý tưởng đó?
Thá»i nà o, nÆ¡i nà o, là m chứng cho Chúa cÅ©ng có cái khó riêng. Äâu là cái khó khi bạn phải là m chứng cho Chúa trong má»™t xã há»™i chạy theo tiá»n bạc và hưởng thụ?
Cầu Nguyện
Lạy Chúa Giêsu, vị tỠđạo tuyệt vá»i,
Chúa Ä‘Æ°a chúng con và o thế giằng co liên tục. Chúa vừa chá»n chúng con ra khá»i thế gian, lại vừa sai chúng con và o trong thế gian đó.
Thế gian nà y và ng thau lẫn lộn. Có khi và ng chỉ là lớp mạ bên ngoà i.
Xin cho chúng con giữ được bản lãnh của mình, giữ được vị mặn của muối, và sức tác động của men, để đem đến cho thế gian một linh hồn, một sức sống.
Chúng con chẳng sợ mình bỠđạo, chỉ sợ mình bỠsống đạo vì bị quyến rũ bởi bao thú vui trần thế.
Xin cho chúng con đừng bao giá» quên rằng chúng con mang dòng máu của các vị tỠđạo, những ngÆ°á»i đã đặt Chúa lên trên mạng sống.
Lạy Chúa Giêsu, nếu thế gian ghét chúng con, thì xin cho chúng con cảm thấy niá»m vui của ngÆ°á»i được diá»…m phúc nên giống Chúa. Amen. [Mục Lục]
18. Anh em là m chứng cho Thầy
(TrÃch từ ‘Manna’)
Suy Niệm
Trong số 117 vị Tá» Äạo Việt Nam, được phong thánh năm 1988, có má»™t phụ nữ duy nhất, mẹ của 6 ngÆ°á»i con. Äó là bà Anê Lê Thị Thà nh, còn gá»i là bà Äê.
TrÆ°á»›c khi là má»™t anh hùng tỠđạo, bà đã là má»™t ngÆ°á»i mẹ hiá»n gÆ°Æ¡ng mẫu. "Thân mẫu chúng tôi rất chăm lo việc giáo dục các con. ChÃnh ngÆ°á»i dạy chúng tôi Ä‘á»c chữ và há»c giáo lý, sau lại dạy cách dá»± thánh lá»… và xÆ°ng tá»™i rÆ°á»›c lá»…." Äó là lá»i khai của cô con gái út trÆ°á»›c giáo quyá»n.
Nhà bà Äê là nÆ¡i các linh mục trú ẩn. Buổi sáng lá»… Phục Sinh năm 1861, quan Tổng Äốc Nam Äịnh cho quân bao vây là ng của bà . Bà Äê bị bắt lúc đã 60 tuổi. Bà bị đánh Ä‘áºp tra tấn, bị ép phải chối đạo, bị lôi qua Thánh Giá, bị bá» rắn Ä‘á»™c và o ngÆ°á»i. Khi con gái đến thăm bà trong nhà giam, Ä‘au Ä‘á»›n vì thấy quần áo mẹ loang đầy vết máu, bà đã an ủi con vá»›i má»™t niá»m lạc quan lạ lùng: "Con đừng khóc, mẹ mặc áo hoa hồng đấy, mẹ vui lòng chịu khổ vì Chúa Giêsu, sao con lại khóc?" Sau ba tháng chịu đủ má»i cá»±c hình, ngÆ°á»i phụ nữ ấy đã hiến Ä‘á»i mình cho Chúa.
Cuá»™c Ä‘á»i của vị thánh nữ tiên khởi của Việt Nam là má»™t sức nâng đỡ lá»›n cho chúng ta. Thiên Chúa đã là m Ä‘iá»u phi thÆ°á»ng nÆ¡i má»™t ngÆ°á»i phụ nữ già nua, yếu Ä‘uối. Quan "Hùm Xám" tỉnh Nam Äịnh cÅ©ng phải bó tay trÆ°á»›c sá»± yếu Ä‘uối kiên vững của bà .
Khôn ngoan và đơn sÆ¡, can đảm chịu Ä‘au khổ, bà thánh Äê đã phó mặc cho Chúa Ä‘á»i mình. Bà chẳng lo phải nói gì, phải là m gì trÆ°á»›c tòa án, vì sức mạnh của Thánh Thần ở vá»›i bà .
Há»™i Thánh thá»i nà o cÅ©ng cần những ngÆ°á»i dám sống vì đức tin, dám là m chứng cho Chúa trÆ°á»›c mặt ngÆ°á»i Ä‘á»i.
Sống đức tin là một loại tỠđạo không đổ máu, không đòi hy sinh mạng sống, nhưng lại đòi hy sinh cả tương lai vững và ng ổn định.
Má»—i ngà y, chúng ta thÆ°á»ng bị đặt trÆ°á»›c những chá»n lá»±a, trÆ°á»›c tháºp giá của Äức Giêsu, y hệt nhÆ° các vị tỠđạo ngà y xÆ°a.
Có khi chúng ta đã bÆ°á»›c qua tháºp giá, khi chá»n mình, đã chối Chúa bằng chÃnh cuá»™c sống.
Cà ng có tá»± do, ta lại cà ng dá»… sa sút đức tin. Tiá»n bạc, tiện nghi, khoái lạc vẫn là những thụ tạo gây ra những cuá»™c bách hại êm ả và khủng khiếp mà cuối cùng chúng ta cÅ©ng phải đối diện.
Ước gì chúng ta không để mất đức tin được mua bằng giá máu của bao vị tỠđạo, và ước gì chúng ta không ngừng chuyển giao đức tin ấy cho hơn 70 triệu đồng bà o trên quê hương.
Gợi à Chia Sẻ
Các vị tỠđạo là m chứng cho Chúa bằng cách hy sinh tÃnh mạng. Theo ý bạn, trong thá»i đại đất nÆ°á»›c mở cá»a, đâu là cách thức là m chứng của ngÆ°á»i kitô hữu? (là m chứng ở trÆ°á»ng, ở nÆ¡i là m việc, ở các chá»— giải trà vui chÆ¡i... )
Theo ý bạn, xã há»™i hôm nay dá»… nhạy cảm vá»›i cách là m chứng nà o của ngÆ°á»i kitô hữu? Phải sống nhÆ° thê nà o để ngÆ°á»i ta dá»… có cảm tình vá»›i Äức Giêsu?
Cầu Nguyện
Lạy các thánh tỠđạo Việt Nam, các ngà i đã dám sống đến cùng Æ¡n gá»i Kitô hữu trong má»™t hoà n cảnh khó khăn nguy hiểm. Sá»± hy sinh của các ngà i cho thấy tình yêu mạnh hÆ¡n sá»± chết và chết là cá»a mở và o cõi sống bất diệt. Dù mang pháºn ngÆ°á»i yếu Ä‘uối, nhÆ°ng nhá» Æ¡n Chúa đỡ nâng, các ngà i đã chiến thắng khải hoà n. Xin cầu cho chúng con là con cháu các ngà i biết can trÆ°á»ng sống đức tin của báºc cha anh trong má»™t thế giá»›i vắng bóng Thiên Chúa, biết nhiệt thà nh là m chứng vá» tình yêu bằng má»™t Ä‘á»i hiến thân phục vụ. Ước gì ngá»n lá»a đức tin mà các ngà i đã thắp lên bằng cuá»™c sống và cái chết, được bừng tá»a trên Tổ quốc Việt Nam. Ước gì máu thắm của các ngà i thấm và o mảnh đất quê hÆ°Æ¡ng để công cuá»™c truyá»n giáo sinh nhiá»u hoa trái.
- Suy niệm của ÄTGM. Giuse Ngô Quang Kiệt
Sá»NG CHỨNG NHÂN TIN MỪNG
Hôm nay Giáo Há»™i Việt Nam hân hoan và hãnh diện mừng kÃnh các Thánh Tá» Äạo Việt Nam vì 3 lý do:
- Hân hoan và hãnh diện vì các thánh là ngÆ°á»i Việt Nam, không gì vui mừng và hãnh diện, tá»± hà o hÆ¡n, khi đất nÆ°á»›c ta có những vị thánh góp mặt vá»›i Giáo Há»™i toà n cầu.
- Hân hoan và hãnh diện vì số lượng đông đảo các Thánh Việt Nam. Với 117 vị Thánh. Giáo Hội Việt Nam được xếp nhất nhì trong Giáo Hội hoà n vũ vỠsố lượng các Thánh.
- Hân hoan và hãnh diện vì các Ngà i là những chứng nhân anh hùng quả cảm.
Äá»c lại tiểu sá» các Ngà i ta không khá»i cảm phục đức tin kiên cÆ°á»ng của các Ngà i. Vì trung thà nh vá»›i Chúa, các Ngà i đã cam chịu thiệt thòi trong Ä‘á»i sống, mất hết chức quyá»n danh vá»ng và nhất là phải chịu muôn ngà n khổ hình, chịu mất mạng sống vì đức tin.
Có những vị nhÆ° thánh Hồ đình Hy, là m quan lá»›n trong triá»u đình. Quan Ãn Phạm trá»ng Khảm, là những vị có chức có quyá»n trong xã há»™i đã thà mất chức quyá»n, mất danh vá»ng hÆ¡n mất đức tin. Vì Chúa, các Ngà i không những đã sẵn sà ng từ bá» má»i quyá»n lợi trong xã há»™i mà còn sẵn sà ng chịu mất mạng sống.
Có những vị nhÆ° thánh Lê thị Thà nh, thân pháºn phụ nữ yếu á»›t, gánh nặng gia đình, nhÆ°ng cÅ©ng đã sẵn sà ng chịu má»i cá»±c hình để minh chứng tình yêu đối vá»›i Äức Giêsu Kitô.
Có những vị đầu xanh tuổi trẻ nhÆ° Tôma Thiện, Phaolô Bá»™t, mÆ°á»i mấy tuổi đầu, tÆ°Æ¡ng lai còn dà i, Ä‘Æ°á»ng Ä‘á»i còn nhiá»u hứa hẹn. NhÆ°ng các Ngà i đã cÆ°Æ¡ng quyết khÆ°á»›c từ tất cả, dâng hiến tuổi thanh xuân cho đức tin chân chÃnh.
Là ngÆ°á»i Công Giáo Việt Nam. Chắc chắn má»—i khi Ä‘á»c lại tiểu sá» các Ngà i, ta cảm thấy má»™t dòng máu hà o hùng trà o dâng trong huyết quản. Bị cuốn hút bởi cuá»™c sống và cái chết cao đẹp, anh dÅ©ng của các Ngà i, có lẽ ta cÅ©ng có đôi lần ao Æ°á»›c được nhÆ° các Ngà i: Sống cao đẹp, chết anh dÅ©ng.
Là m sao ta có thể có được cái chết cao đẹp nhÆ° các Ngà i. Ngà y nay đâu còn cảnh cấm đạo, bắt đạo, giết ngÆ°á»i có đạo nhÆ° thá»i vua quan ngà y xÆ°a. Ngà y nay ta không còn hy vá»ng chết vì đạo. Ta chỉ còn má»™t cách bắt chÆ°á»›c, noi gÆ°Æ¡ng các vị tiá»n nhân anh hùng, đó là sống vì đạo.
Ngà y nay, ta Ãt gặp những khốn khó nhÆ° bị bắt bá»› giam cầm, giết chết vì đạo. NhÆ°ng để sống đạo trong xã há»™i hôm nay, ta gặp không Ãt khó khăn. Xin kể ra 2 khó khăn tiêu biểu.
Khó khăn thứ nhất đó là chủ nghÄ©a cá nhân ngà y cà ng phát triển. Ai cÅ©ng muốn thăng tiến bản thân và gia đình của mình. Ai cÅ©ng lo là m ăn. Há»c hà nh, xây dá»±ng cho bản thân. Cuá»™c cạnh tranh ngà y cà ng khốc liệt. Những nhu cầu của bản thân ngà y cà ng nhiá»u. Rõ rà ng là ngà y nay ngÆ°á»i ta kiếm được nhiá»u tiá»n hÆ¡n trÆ°á»›c, có nhiá»u tiện nghi hÆ¡n trÆ°á»›c, xe cá»™ tốt hÆ¡n, nhà cá»a đẹp hÆ¡n. NhÆ°ng chÆ°a bao giá» ngÆ°á»i ta thấy thá»a mãn, đầy đủ. Vì thế cà ng ngà y ngÆ°á»i ta cà ng đóng kÃn và o bản thân, không có thá»i giá» nghÄ© đến ngÆ°á»i khác. Trong khi đó những ngÆ°á»i nghèo thì cà ng nghèo hÆ¡n, những ngÆ°á»i yếu cà ng mệt hÆ¡n, những ngÆ°á»i bệnh cà ng khổ hÆ¡n. Há» không đủ sức chạy theo cuá»™c tranh Ä‘ua quyết liệt của chủ nghÄ©a cá nhân. Há» bị đẩy lùi ra phÃa sau. Há» bị gạt ra ngoà i lá» xã há»™i. Äể lá»±a chá»n sống theo Phúc Âm, để trung thà nh vá»›i Lá»i Chúa dạy, ta phải bá» quên má»™t phần thân mình, gia đình mình để nghÄ© đến, giúp đỡ, vá»±c dáºy những anh em kém may mắn. Äó là điá»u không dá»….
Khó khăn thứ hai là kinh tế thị trÆ°á»ng ngà y cà ng phát triển. Äồng tiá»n Ä‘ang trở thà nh má»™t thÆ°á»›c Ä‘o gÃa trị con ngÆ°á»i. Äồng tiá»n Ä‘ang trở thà nh má»™t quyá»n lá»±c chi phối toà n bá»™ Ä‘á»i sống con ngÆ°á»i. Ai cÅ©ng muốn có nhiá»u tiá»n, và để có nhiá»u tiá»n, nhiá»u ngÆ°á»i đã không từ chối má»™t phÆ°Æ¡ng cách nà o: lÆ°á»ng gạt, lừa đảo, là m hà ng gỉa, buôn thuốc phiện, tham nhÅ©ng, hối lá»™. Tiá»n bạc quả là má»™t cÆ¡n cám dá»— Ä‘ang là m chao đảo thế giá»›i, tà n phá những giá trị, biến chất con ngÆ°á»i.
Äứng trÆ°á»›c nhu cầu và ham mê tiá»n bạc, ngÆ°á»i Công Giáo muốn trung thà nh vá»›i Phúc Âm, muốn sống trá»n vẹn đức tin, bắt buá»™c phải có sá»± lá»±a chá»n. Thà cam chịu nghèo khổ còn hÆ¡n nháºn những đồng tiá»n phi nhân bất nghÄ©a. Thà cam chịu thiếu thốn còn hÆ¡n đánh mất đức tin. Thà lao Ä‘á»™ng cá»±c khổ để kiếm miếng cÆ¡m manh áo chân chÃnh hÆ¡n là chạy theo những đồng tiá»n dá»… dãi để chối từ Phúc Âm và Luáºt Chúa.
Quả thá»±c xã há»™i má»›i, Ä‘ang tạo ra những cÆ¡n bắt bá»› má»›i. Äể trung thà nh vá»›i Chúa, vá»›i Phúc Âm ta cÅ©ng phải lá»±c chá»n quyết liệt. Những chá»n lá»±a đó là m cho chúng ta Ä‘au Ä‘á»›n không kém gì những khổ hình. Những hy sinh vì Phúc Âm đó cÅ©ng khiến lòng ta rỉ máu không kém gì chịu tá» hình. Các Thánh tỠđạo chỉ chá»n lá»±a má»™t lần. Còn chúng ta chết mòn má»i má»—i ngà y trong những chiến đấu, những từ bá» Ä‘á»›n Ä‘au. Sống Phúc Âm trong thá»i đại má»›i đúng là má»™t cuá»™c tỠđạo liên tục.
Sống vì đạo như thế cũng cao đẹp và anh hùng không kém gì chết vì đạo. Sống vì đạo như thế, ta cũng góp phần là m chứng nhân cho Chúa, cho Phúc Âm không kém gì chết vì đạo.
Lạy các Thánh Tá» Äạo Việt Nam, xÆ°a các Ngà i đã anh dÅ©ng hy sinh cuá»™c Ä‘á»i, dâng hiến máu Ä‘Ã o là m chứng cho Phúc Âm. Xin giúp chúng con hôm nay cÅ©ng biết can đảm, hy sinh sống theo Phúc Âm để là m chứng cho Chúa trong Ä‘á»i sống hằng ngà y. Amen. [Mục Lục]
20. Chứng nhân tình yêu
(Suy niệm của ÄTGM. Giuse Ngô Quang Kiệt)
Thánh lá»… hôm nay Ä‘á» má»™t mầu máu. Máu của hÆ¡n 100 ngà n anh hùng tỠđạo. Máu của 117 vị đã được tôn phong lên hà ng hiển thánh. Máu ngáºp trà n chảy suốt hÆ¡n 3 thế ká»· truyá»n giáo tại Việt Nam.
Có Ä‘iá»u máu lênh láng nhÆ°ng không tanh tưởi bởi không phải là thứ máu oan khốc nÆ¡i chiến trÆ°á»ng tuôn chảy trong há»n căm oán ghét. Máu đẹp nhÆ° những cánh hoa vì phát xuất từ tình yêu cao quÃ. Máu dÆ°á»ng nhÆ° toả hÆ°Æ¡ng thÆ¡m bởi khÆ¡i nguồn từ những trái tim chan chứa yêu thÆ°Æ¡ng. Máu không gây ghê tởm nhÆ°ng gợi lòng kÃnh trá»ng. Máu không tạo oán thù nhÆ°ng vá»±c dáºy yêu thÆ°Æ¡ng. Äó là những dòng máu là m chứng cho tình yêu.
Tình yêu Thiên Chúa.
Các thánh Tá» Äạo Việt Nam có lòng tin mạnh mẽ. Lòng tin của các ngà i không biểu lá»™ trong những hà nh vi cuồng tÃn, nhÆ°ng diá»…n tả trong thái Ä‘á»™ chan chứa yêu thÆ°Æ¡ng. Äã nháºn biết Chúa, các ngà i yêu mến Chúa tha thiết. Äã cảm nháºn được tình yêu của Chúa các ngà i mong muốn được đáp Ä‘á»n tình yêu đó.
Tình yêu của các ngà i là tình yêu hy sinh. Nên các ngà i đã từ bá» tất cả: cuá»™c sống yên ổn, danh vá»ng tiá»n tà i, kể cả mạng sống vì Chúa. Thánh Hồ đình Hy sẵn sà ng chịu mất chức trong triá»u đình. Thánh Tôma Thiện vui lòng dâng hiến tuổi xuân xanh vá»›i những lá»i hứa hẹn chức quyá»n của vua quan. Thánh nữ Anê Lê thị Thà nh mạnh dạn từ bá» gia đình êm ấm vá»›i những ngÆ°á»i con ngoan ngoãn dá»… thÆ°Æ¡ng. Tất cả vì tình yêu Chúa.
Tình yêu của các ngà i là tình yêu chung thuá»·. Các ngà i yêu mến Chúa khi bình an, các ngà i cà ng yêu mến Chúa trong những gian nan thá» thách. Các ngà i đã thá»±c hiện lá»i thánh Phao-lô: Tôi tin chắc rằng: cho dầu là sá»± chết hay sá»± sống, thiên thần hay ma vÆ°Æ¡ng quá»· lá»±c, hiện tại hay tÆ°Æ¡ng lai, hoặc bất cứ sức mạnh nà o, trá»i cao hay vá»±c thẳm hay bất cứ má»™t loà i thá» tạo nà o khác, không có gì tách được chúng ta ra khá»i tình yêu của Thiên Chúa thể hiện nÆ¡i Äức Ki-tô Giêsu, Chúa chúng ta (Rm 8,35-39).
Tình yêu của các ngà i là tình yêu cao quÃ. Äáp lại tình yêu của Äức Giêsu Kitô đã hiến thân vì các ngà i, các ngà i cÅ©ng hiến dâng mạng sống để minh chứng tình yêu vá»›i Chúa. Äúng nhÆ° lá»i Chúa nói: Không có tình thÆ°Æ¡ng nà o cao cả hÆ¡n tình thÆ°Æ¡ng của ngÆ°á»i đã hy sinh tÃnh mạng vì bạn hữu của mình (Ga 15,13).
Tình yêu cuộc sống.
Các ngà i là những ngÆ°á»i yêu mến cuá»™c sống. Không phải má»™t cuá»™c sống tầm thÆ°á»ng nhÆ°ng là cuá»™c sống vá»›i tất cả những chiá»u kÃch cao đẹp của nó. Cuá»™c sống vá»›i những giá trị thiêng liêng nhÆ° lý tưởng, nhÆ° tình yêu, lòng trung tÃn. Má»™t cuá»™c sống không nô lệ cho váºt chất. Má»™t cuá»™c sống trung thá»±c không giả dối. Má»™t cuá»™c sống không bị đóng khung trong thế giá»›i hữu hạn mau tà n nhÆ°ng mở ra đến vÄ©nh cá»u. Má»™t cuá»™c sống không hạ con ngÆ°á»i xuống nhÆ°ng nâng con ngÆ°á»i lên ngang vá»›i các thần thánh. Tháºt sá»± yêu mến cuá»™c sống nên các ngà i sẵn sà ng hy sinh tÃnh mạng để là m chứng, để bảo vệ và xây dá»±ng.
Tình yêu nhân loại.
Cái chết của các ngà i minh chứng má»™t tình yêu vô biên đối vá»›i nhân loại. Các ngà i không chỉ yêu mến Chúa mà còn yêu mến gia đình. Hãy nhìn cảnh thánh Lê văn Phụng hoặc thánh nữ Lê thị Thà nh an ủi con cháu trÆ°á»›c khi ra pháp trÆ°á»ng. Tình yêu thÆ°Æ¡ng của các ngà i lan cả tá»›i lÃnh gác, cai tù và lý hình. Thánh Lê văn Phụng chữa bệnh cho ngÆ°á»i cai tù của mình. Tất cả các thánh vui vẻ ra Ä‘i chịu chết. Không có ai tá» lòng oán háºn. Và nhất là không có vị nà o thù ghét các lý hình.
Tình yêu của các ngà i phát xuất từ tình yêu Chúa nên rá»™ng rãi toả lan tá»›i má»i ngÆ°á»i, má»i nÆ¡i các ngà i sinh sống. Tình yêu ấy là tình yêu nguyên tuyá»n nên không biết đến sá»± thù ghét, nên sẵn sà ng tha thứ cho kẻ là m hại mình. Tình yêu ấy nhÆ° bông hoa vẫn toả hÆ°Æ¡ng trong tay kẻ vò nát nó. Tình yêu ấy giống nhÆ° loà i gá»— quà vẫn phả hÆ°Æ¡ng thÆ¡m cả đến chiếc rìu bổ và o nó (Fulton Sheen).
Äá»™ng lá»±c hÆ°á»›ng dẫn cuá»™c Ä‘á»i các ngà i là tình yêu. Cái chết của các ngà i là m chứng cho tình yêu. Äó chÃnh là điá»u mà ta có thể bắt chÆ°á»›c các ngà i. Trong hoà n cảnh hiện nay, ta không có hy vá»ng được phúc tỠđạo, nhÆ°ng ta vẫn có thể noi gÆ°Æ¡ng các thánh Việt Nam là m chứng cho đạo Chúa. Nếu ta không được chết cho tình yêu, ta vẫn có thể sống cho tình yêu. Có lẽ ngà y nay Chúa cÅ©ng không mong ta chết vì đạo mà mong ta hãy sống vì đạo.
Lạy các thánh Tá» Äạo Việt Nam, xin chúc là nh cho quê hÆ°Æ¡ng và Giáo Há»™i Việt Nam. Amen [Mục Lục]
21. Các thánh Tá» Äạo Việt Nam
Mừng kÃnh các thánh Tá» Äạo Việt Nam, chúng ta cÅ©ng ká»· niệm việc thiết láºp hà ng giáo phẩm đến nay được 50 năm. Vì thế trong má»™t và i phút ngắn ngủi nà y chúng ta cùng ôn lại đôi dòng lịch sá».
Kể từ khi cha Buzomi, vị thừa sai đầu tiên đặt chân lên đất nÆ°á»›c nà y và o năm 1615, cho tá»›i khi hà ng giáo phẩm được thiết láºp và o năm 1960, thá»i gian kéo dà i là ba thế ká»· rưỡi. Trong khoảng thá»i gian nà y, những thà nh phần nhân sá»± dần dần được thiết láºp để xây dá»±ng cho Giáo Há»™i Việt Nam.
TrÆ°á»›c hết là cha Äắc Lá»™ đã khai sinh ra hồi Thà y giảng năm 1650. ChÃn năm sau, tức là năm 1659, Tòa Thánh thiết láºp hai Giáo pháºn Äà ng Trong và Äà ng Ngoà i, đặt dÆ°á»›i quyá»n quản trị của hai vị Tân Giám mục là Lambert de la Motte và Francois Pallu, thuá»™c hồi thừa sai hải ngoại Paris. ChÃnh Äức cha Lambert de la Motte trong ba năm, từ năm 1668-1670 đã truyá»n chức linh mục cho chÃn ngÆ°á»i Việt Nam đầu tiên xuất thân từ há»™i Thà y giảng.
ChÃn linh mục nà y là m nên hà ng giáo sÄ© Việt Nam đầu tiên. Từ việc phong chức linh mục đầu tiên nà y tá»›i cuá»™c tấn phong Giám mục cho Äức cha Nguyá»…n Bá Tòng năm 1933, thá»i gian kéo dà i gần hai thế ká»· rưỡi. Rồi từ khi có giám mục Việt Nam cho tá»›i khi hà ng giáo phẩm được thiết láºp, thá»i gian chỉ có 37 năm. Vá» nhân sá»± của Giáo Há»™i địa phÆ°Æ¡ng, kế tiếp việc thiết láºp hà ng giáo sÄ© Việt Nam là việc thiết láºp dòng nữ Mến Thánh Giá tại Kiên Lao (Nam Äịnh) và Bãi Và ng (Hà Nam) do Äức cha Lambert de la Motte, và o năm 1670.
CÅ©ng trong khoảng thá»i gian ấy, trải dà i hÆ¡n ba thế ká»·, Giáo Há»™i Việt Nam đã gặp phải những cuá»™c bách hại và cấm cách đẫm máu, khiến cho hà ng vạn ngÆ°á»i đã bị mất mát tà i sản, hà ng ngà n ngÆ°á»i đã ngã gục ngoà i pháp trÆ°á»ng, trong đó có 117 vị đã được tôn lên hà ng hiển thánh, gồm tám giám mục, năm mÆ°Æ¡i linh mục và 59 giáo dân. ChÃnh các ngà i đã trở thà nh những hạt giống đức tin, Ä‘em lại cho Giáo Há»™i Việt Nam má»™t vụ mùa bá»™i thu.
Mừng kÃnh các Thánh Tá» Äạo Việt Nam, cÅ©ng nhÆ° ká»· niệm ngà y thà nh láºp hà ng giáo phẩm, má»—i ngÆ°á»i chúng ta hãy hồi tâm xét mình, kiểm Ä‘iểm lại cuá»™c sống xem chúng ta đã thá»±c sá»± thuá»™c vá» Äức Kitô hay chÆ°a? Bởi vì tinh thần của Chúa và tinh thần của thế gian là hai cái gì đối kháng, cho nên chúng ta không được phép bắt cá hai tay, hay lá»ng lÆ¡ con cá và ng, nhÆ° lá»i Chúa đã nói: không nóng không lạnh, chỉ dở dở Æ°Æ¡ng Æ°Æ¡ng thì Ta sẽ má»a mi ra.
HÆ¡n nữa, Chúa cÅ©ng đòi chúng ta phải dứt khoát láºp trÆ°á»ng và dà nh cho Ngà i địa vị số má»™t trong cuá»™c Ä‘á»i chúng ta, vì ai đã cầm cà y mà còn ngoái lại đằng sau thì không xứng đáng vá»›i NÆ°á»›c Trá»i. Tuy nhiên chá»n lá»±a Chúa mà thôi chÆ°a đủ, chúng ta còn phải thể hiện sá»± lá»±a chá»n ấy trong cuá»™c sống thÆ°á»ng ngà y bằng cách thá»±c thi những Ä‘iá»u Ngà i truyá»n dạy. Bởi vì có thá»±c thi những Ä‘iá»u Ngà i truyá»n dạy, chúng ta má»›i thá»±c sá»± trở nên là những môn đệ và chứng nhân của Ngà i. Má»—i hy sinh chúng ta chấp nháºn để chu toà n Lá»i Chúa, sẽ là má»™t giá»t máu tỠđạo chúng ta đổ ra từng giây từng phút để là m chứng cho Chúa. [Mục Lục]
22. Chúa Thánh Thần sẽ soi sáng – Mt 10,17-22
(TrÃch từ ‘Má»—i Ngà y Má»™t Tin Vui’)
Qua những lá»i Chúa Giêsu loan báo cho các môn đệ vá» những bách hại gặp phải và thái Ä‘á»™ phải có khi đối diện vá»›i những bách hại nà y. "Äừng lo sợ phải nói gì và nói thế nà o, vì Chúa Thánh Thần sẽ soi sáng cho biết phải nói gì". Sá»± bách hại là số pháºn không thể tránh được của ngÆ°á»i đồ đệ, bởi vì nếp sống và sứ Ä‘iệp của ngÆ°á»i đồ đệ của Chúa phÆ¡i bà y những táºt xấu của thế gian.
Tác giả Phúc Âm theo thánh Gioan viết rõ ra lý do của sá»± thù nghịch giữa thế gian và ngÆ°á»i đồ đệ nhÆ° sau:
"Nếu thế gian ghét các con, các con nên nháºn biết rằng thế gian đã ghét Thầy trÆ°á»›c các con. Nếu các con thuá»™c vá» thế gian thì thế gian sẽ yêu những gì thuá»™c vá» nó, nhÆ°ng vì các con không thuá»™c vá» thế gian và vì Thầy đã chá»n các con và tách các con ra khá»i thế gian, nên thế gian ghét các con. Các con hãy nhá»› lá»i Thầy dạy bảo: "Tôi tá»› không trá»ng hÆ¡n chủ". Nếu hỠđã bắt bá»› Thầy, chắc chắn há» sẽ bắt bá»› các con".
NgÆ°á»i đồ đệ được đồng hóa vá»›i Chúa Giêsu và chia sẻ số pháºn của Ngà i, nhÆ°ng ngÆ°á»i đồ đệ cảm thấy mình nhÆ° là yếu Ä‘uối, không sức mạnh để tá»± mình chống lại những bách hại. Sá»± yếu hèn của môn đệ là sức mạnh của Thiên Chúa. Vì biết mình yếu Ä‘uối, ngÆ°á»i đồ đệ hết lòng tin tưởng và o Chúa, sống gắn bó vá»›i NgÆ°á»i.
Phúc Âm theo thánh Mátthêu đã được viết ra sau cuá»™c bách hại đầu tiên mà cá»™ng Ä‘oà n Giáo Há»™i đầu tiên đã trải qua, nhÆ° cuá»™c bách hại và tỠđạo của thầy Stephano tại Giêrusalem. Các tông đồ cÅ©ng đã từng bị tù rồi chịu chết vì đạo. Phản ứng tá»± nhiên của con ngÆ°á»i trÆ°á»›c những khó khăn, những bách hại là lo sợ. Và Chúa Giêsu tiếp tục khuyên các tông đồ hãy can đảm là m chứng cho Ngà i. NgÆ°á»i đồ đệ của Chúa cần sẵn sà ng cho má»i nghịch cảnh xảy ra.
Trong Ä‘oạn Phúc Âm chúng ta Ä‘á»c trên đây, chúng ta có thể ghi nháºn là Chúa Giêsu đã kêu gá»i "đừng sợ" đến ba lần:
- "Các con đừng sợ những kẻ vu oan vì không có gì ẩn khuất mà không bị lá»™, vì sá»± tháºt luôn là sá»± tháºt".
Trung thà nh vá»›i sá»± tháºt đôi khi là m ta phải trả má»™t giá rất đắt và có khi phải trả cả bằng chÃnh mạng sống mình.
- Lần thứ hai Chúa Giêsu nhắc: "Các con đừng sợ và đừng sợ những kẻ có thể là m hại thân xác, là m thiệt thòi cho phần váºt chất, nhÆ°ng không thể nà o giết được linh hồn".
Lý do sâu xa của lòng can đảm Phúc Âm mà Chúa muốn cho các đồ đệ là quan niệm Ä‘Ãch thá»±c vá» con ngÆ°á»i, bao gồm thể xác và linh hồn. Thể xác, váºt chất có thể bị thiệt thòi, nhÆ°ng linh hồn, tinh thần của con ngÆ°á»i sẽ không há» hấn gì nếu ngÆ°á»i đó vững lòng tin tưởng và o Chúa.
- Lần thứ ba Chúa Giêsu nhắc: "Các con đừng sợ vì lý do các con quà trá»ng hÆ¡n chim sẻ nhiá»u. Thiên Chúa quan phòng chăm sóc má»i sá»±, Ngà i chăm lo cho chim sẻ ngoà i đồng thì huống hồ là con ngÆ°á»i cao trá»ng hÆ¡n mà không được Thiên Chúa chăm sóc cho hay sao".
Äó là ba lý do để đừng lo sợ và hãy tin tưởng và o Thiên Chúa quan phòng. à thức mình được Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng chăm sóc, ngÆ°á»i đồ đệ sẽ nhất quyết dấn thân nhiá»u hÆ¡n, dấn thân là m chứng cho Chúa.
"Ai nhìn nháºn Thầy trÆ°á»›c mặt má»i ngÆ°á»i, thì Thầy cÅ©ng nhìn nháºn ngÆ°á»i ấy trÆ°á»›c mặt Cha Thầy ở trên trá»i". Äó là những lá»i dạy của Chúa Giêsu cho những đồ đệ đầu tiên ngà y xÆ°a, những vẫn luôn còn giá trị cho những đồ đệ của Chúa ngà y hôm nay. Äừng sợ gian nan thá» thách để theo Chúa, đó là sá»± can đảm của ngÆ°á»i Kitô qua má»i thá»i đại.
Lạy Chúa,
Xin giúp con mở rá»™ng má»i cá»a nẻo tâm hồn để đón nháºn Chúa đến sống vá»›i chúng con, để ban sức mạnh cho chúng con. Xin vì công nghiệp các thánh Tá» Äạo Việt Nam, xin Chúa ban cho má»—i ngÆ°á»i chúng con được trở thà nh những chứng nhân trung thà nh của Chúa trong má»i hoà n cảnh. [Mục Lục]
23. Tá» Äạo
Trước khi ra đi chịu chết, Chúa Giêsu đã tiên báo cho các môn đệ:
- NgÆ°á»i ta sẽ ghét bá» các con, sẽ bắt bá»› và xua Ä‘uổi các con ra khá»i nhà há»™i. Sẽ đánh Ä‘áºp và nhốt các con và o ngục tù, và sau cùng há» giết các con vì môn đệ không trá»ng hÆ¡n thà y.
Lá»i tiên báo của Chúa Giêsu đã được thá»±c hiện, trải qua dòng thá»i gian, hằng triệu các tÃn hữu đã Ä‘i và o dấu chân của các tông đồ, chấp nháºn hy sinh mạng sống để là m chứng cho Tin Mừng Phúc âm.
Có thể nói được rằng Kitô giáo đã lá»›n lên trong máu và nÆ°á»›c mắt. Ở má»i nÆ¡i và trong má»i lúc, Giáo Há»™i Ä‘á»u gặp phải những bắt bá»› và cấm cách, từ những thế ká»· đầu khi Giáo Há»™i còn phôi thai, cho đến táºn ngà y hôm nay khi Giáo Há»™i đã có mặt ở táºn cùng bá» cõi trái đất.
Nà o là những cuá»™c bách hại đẫm máu ở Äại Hà n, Nháºt Bản, Phi Châu và ngay cả trên đất nÆ°á»›c Việt Nam thân yêu, suốt ba thế ká»·, từ thế ká»· 16 đến thế ká»· 19, biết bao nhiêu bắt bá»› cÅ©ng đã xảy ra. Thá»±c váºy, Tin mừng được chÃnh thức loan truyá»n trên quê hÆ°Æ¡ng Việt Nam và o thá»i Háºu Lê thuá»™c thế ká»· 16. Thế nhÆ°ng, ngà y từ lúc còn phôi thai Giáo Há»™i Việt Nam đã gặp phải những cấm cách đúng nhÆ° lá»i Chúa đã phán: Nếu hỠđã bắt bá»› Thà y, thì há» cÅ©ng sẽ bắt bá»› các con. Cuá»™c bách hại khởi đầu từ thá»i Háºu Lê, qua nhà Tây sÆ¡n, rồi tá»›i triá»u Nguyá»…n và đặc biệt trở nên gắt gao dÆ°á»›i thá»i Minh Mạng, Thiệu Trị và Tá»± Äức. Suốt ba trăm năm, biết bao nhiêu ngÆ°á»i đã phải rá»i bá» là ng mạc thân yêu trốn chạy và o những nÆ¡i rừng thiêng nÆ°á»›c Ä‘á»™c, cốt bảo toà n đức tin của mình. HÆ¡n 130 ngà n ngÆ°á»i đã ngã gục dÆ°á»›i những cá»±c hình dã man, để trá» thà nh những chứng nhân bất khuất cho Äức Kitô. Trong đó 117 vị đã vị đã được tôn phong lên hà ng hiển thánh, gồn 8 giám mục, 50 linh mục, 16 thà y giảng, 1 chủng sinh và 42 giáo dân.
Thế gian thù ghét Chúa Giêsu và Giáo Há»™i, Sá»± thù ghét ấy vẫn còn đó, cho dù con ngÆ°á»i hôm nay đã bÆ°á»›c và o thá»i đại văn minh và tiến bá»™. Thá»±c váºy, Ngà y hôm nay trên thế giá»›i vẫn còn có biết bao nhiêu Giám mục, Linh mục và giáo dân bị tù tá»™i, bị áp bức chỉ vì má»™t lý do duy nhất đó là đã tin theo Äức Kitô.
Thế nhÆ°ng nhÆ° ngÆ°á»i ta vẫn thÆ°á»ng bảo:
- Cái Ä‘e là m cho chiếc búa bị há»ng.
Thế gian nhục mạ, bắt bá»› Giáo Há»™i và rồi hỠđã chết, còn Giáo Há»™i thì vẫn đứng vững, vẫn giữ được vẻ tÆ°Æ¡i trẻ và sức sống của mình. Chúng ta thá» nhá»› lại ảnh hưởng to lá»›n mà Äức Thánh Cha Gioan XXIII đã tạo được trên thế giá»›i và cái chết của ngà i đã gây ra má»™t sá»± mất mát Ä‘á»›n Ä‘au. Rồi những tình cảm nồng háºu ngÆ°á»i ta đã dà nh cho Äức Phaolô VI, cÅ©ng nhÆ° Äức Gioan-Phaolô II trong những chuyến công du.
Từ đó chúng ta nháºn thấy gian nguy và thá» thách là má»™t cái gì gắn liá»n vá»›i thân pháºn của Giáo Há»™i, hay nói cách khác, là má»™t phần của Ä‘á»i sống Giáo Há»™i, bởi vì không má»™t vị thánh nà o mà không bị khổ Ä‘au, mà không bị đổ máu.
Thế nhÆ°ng chấp nháºn cái chết trong phút chốc có thể là má»™t việc dá»… dà ng. NhÆ°ng từng giây từng phút, từ bá» những Æ°á»›c muốn riêng tÆ° để là m vui lòng Chúa, chu toà n má»i bổn pháºn nhá» bé không tên, tha thứ má»i lá»—i lầm, má»i vấp phạm, má»i va chạm, đó có thể là má»™t việc khó, đòi phải có má»™t đức tÃnh kiên nhẫn và má»™t lòng mến chân thà nh. Việc là m đó không hà o quang, không rá»±c rỡ, không má»™t ai biết đến trừ ra chÃnh Thiên Chúa.
Äôi lúc Ä‘au khổ và thá» thách còn là má»™t phần của Ä‘á»i sống ngÆ°á»i Kitô hữu: Nà o cám dá»—, nà o bệnh táºt, nà o khó khăn, nà o chết chóc. DÄ© nhiên chúng ta phải là m việc, để tạo dá»±ng má»™t cuá»™c sống ấm no hạnh phúc và tiện nghi. Thế nhÆ°ng chúng ta phải nhá»› rằng: Sống đạo và chạy theo vui thú là hai việc là m không thể Ä‘á»™i trá»i chung vá»›i nhau. Bởi vì Ä‘á»i sống ngÆ°á»i Kitô hữu là má»™t cuá»™c chiến đấu không ngừng chống lại sá»± bà nh trÆ°á»›ng của tinh thần thế gian. Hay nhÆ° lá»i thánh Phaolô đã nói:
- Những ngÆ°á»i thuá»™c vá» Äức Kitô thì đóng Ä‘inh xác thịt mình cùng vá»›i má»i Ä‘am mê dục vá»ng và o tháºp giá.
ChÃnh những Ä‘au khổ và thá» thách sẽ giúp chúng ta vượt lên trên tinh thần thế tục, thanh tẩy chúng ta và đá»n bù tá»™i lá»—i chúng ta.
Bởi đó đừng nguyá»n rủa phẫn uất nhÆ°ng hãy biết đón nháºn vì lòng yêu mến Chúa, để góp phần và o tháºp giá của Ngà i. Trong những giá» phút Ä‘en tối, hãy ngÆ°á»›c nhìn tháºp giá và sẽ tìm được niá»m an ủi và khÃch lệ vì chÃnh Chúa cÅ©ng đã Ä‘au khổ trÆ°á»›c chúng ta và hÆ¡n chúng ta bá»™i phần.
Cuá»™c Ä‘á»i thì ngắn ngủi, đừng lãng phà và là m cho nó bị hÆ° Ä‘i, vì sau cÆ¡n mÆ°a trá»i lại sáng, sau tháºp giá là vinh quang phục sinh. [Mục Lục]
24. Là m Chứng
Hôm nay Giáo Há»™i cho phép chúng ta mừng kÃnh chung toà n thể các Thánh Tá» Äạo Việt Nam. Äây thá»±c là má»™t ngà y giá»— tổ là m cho má»i tâm hồn con dân đất Việt phấn khởi vui mừng. Chúng ta Ä‘á»u biết từ khi đạo Chúa chÃnh thức bắt rá»… và o đất nÆ°á»›c chúng ta cho đến cuối thế ká»· XIX, nghÄ©a là từ khoảng năm 1638 đến năm 1886, gần 300 năm, lịch sá» Giáo Há»™i Việt Nam là cả má»™t cuá»™c tỠđạo kéo dà i gần nhÆ° liên tục năm nà y qua năm khác, không mấy khi ngừng, mà nếu có ngừng thì chỉ tạm ngừng để chuẩn bị tiến sang má»™t giai Ä‘oạn chịu bách hại khác dữ dá»™i hÆ¡n và đẫm máu hÆ¡n.
Trong suốt ba thế ká»· bị bách hại, tÃnh ra có trên 130 ngà n anh hùng tỠđạo, và nhÆ° thế nÆ°á»›c Việt Nam chúng ta, tuy nhá» hẹp và nghèo khổ nhÆ°ng rất hà o hùng. NÆ°á»›c nhá» hẹp nhÆ°ng danh tiếng vang lừng quốc tế. Chúng ta đã đóng góp cho gia sản của Giáo Há»™i má»™t sá»± nghiệp đức tin to lá»›n. Tuy nhiên, trong số đó má»›i chỉ có 117 vị được phong chân phÆ°á»›c. Và ngà y 19.06.1988, cả 117 vị nà y đã được Äức Giáo Hoà ng Gioan Phaolô II suy tôn lên báºc hiển thánh. Các ngà i được suy tôn hiển thánh để cho toà n thể thế giá»›i tôn kÃnh và noi gÆ°Æ¡ng anh dÅ©ng của các ngà i. Äồng thá»i để cho chúng ta, những ngÆ°á»i Công giáo Việt Nam, là con cháu các ngà i, biết nối gót cha ông, dù sống trong hoà n cảnh nà o cÅ©ng luôn trung thà nh vá»›i Chúa, vá»›i Giáo Há»™i, vá»›i Tin Mừng giữa lòng dân tá»™c.
Các vị tỠđạo cÅ©ng là những con ngÆ°á»i mang thân xác giòn má»ng nhÆ° chúng ta, cÅ©ng biết rung cảm, cÅ©ng biết ham sống sợ chết nhÆ° chúng ta. NhÆ°ng giá» phút hy sinh đến, các ngà i sẵn sà ng tiến lên dâng hiến cuá»™c Ä‘á»i cho Thiên Chúa. Do đó cái chết của các ngà i có má»™t ý hÆ°á»›ng nhất định: các ngà i là những nhân chứng cho đạo Chúa. Äúng thế, danh từ “Tá» Äạo†có nghÄ©a là kẻ là m chứng, và dùng Ä‘au khổ, tá» hình để bảo đảm cho lá»i chứng. Má»—i vị tỠđạo chết bằng nhiá»u hình khổ khác nhau, nhÆ°ng tất cả các ngà i Ä‘á»u hiên ngang dùng lá»i nói và mạng sống mình để giảng đạo, bênh vá»±c chân lý và tuyên xÆ°ng đức tin. Tóm lại, tất cả các ngà i Ä‘á»u là những nhân chứng bằng chÃnh Ä‘á»i sống của mình. Và cái chết của các ngà i là má»™t câu trả lá»i hùng hồn, quyết liệt cho những ai còn nghi ngá» tôn giáo của các ngà i.
NgÆ°á»i ta thÆ°á»ng nói: “An quả nhá»› kẻ trồng cây†hay “uống nÆ°á»›c nhá»› nguồnâ€. Chúng ta là con cháu các vị tỠđạo, chúng ta được thừa hưởng má»™t di sản đức tin phong phú, được chiêm ngưỡng má»™t Giáo Há»™i phát triển tốt đẹp nhÆ° ngà y nay, chúng ta không thể quên đó là kết quả của những dòng máu cha ông đã đổ ra. Bởi váºy, chúng ta phải tưởng niệm đến công lao to lá»›n của tiá»n nhân mà đáp Ä‘á»n cho xứng đáng và ra công phát huy di sản quà báu cha ông đã để lại. NhÆ°ng nếu chỉ có những cảm tình hân hoan phấn khởi và biết Æ¡n mà thôi thì chÆ°a đủ, chúng ta còn phải chú ý lắng nghe tiếng gá»i tha thiết của dòng máu tỠđạo và khám phá ra những bà i há»c cao quà để áp dụng và o Ä‘á»i sống. Váºy máu tỠđạo nói gì vá»›i chúng ta?
TrÆ°á»›c hết, máu tỠđạo nói lên niá»m tin mãnh liệt, sâu xa và lòng trung thà nh sắt son của cha ông đối vá»›i đạo thánh Chúa. Äức tin đã thấm nháºp và đâm rá»… sâu và o tâm hồn các ngà i đến ná»—i không má»™t sức mạnh trần gian nà o có thể lay chuyển được. Äối vá»›i các vị tỠđạo, đức tin là má»™t cái gì cao quà vô cùng, phải bảo vệ bằng má»i giá. Dầu bị Ä‘e dá»a, tra tấn vá»›i muôn khổ hình dã man ghê rợn, dầu phải đổ đến giá»t máu cuối cùng, các ngà i cÅ©ng cam chịu, miá»…n sao bảo tồn được đức tin nguyên vẹn.
Äà ng khác, được hấp thụ tinh thần nho giáo, các ngà i đặt chữ “trung†lên trên hết. Không những trung thà nh vá»›i vua chúa trần gian, vá»›i quê hÆ°Æ¡ng tổ quốc, mà nhất là trung thà nh vá»›i vua chúa trên các vua, chúa trên các chúa, trung thà nh vá»›i quê hÆ°Æ¡ng tổ quốc siêu nhiên là Giáo Há»™i. Äó là tấm gÆ°Æ¡ng sán lạn cha ông để lại cho chúng ta.
Thứ hai, máu tỠđạo cÅ©ng nói lên đức hy sinh can đảm phi thÆ°á»ng của tiá»n nhân. NgÆ°á»i ta ai mà không sợ Ä‘au khổ, ai mà không tham danh tranh lợi, ham sống sợ chết. NhÆ°ng vá»›i Æ¡n Chúa, các vị tỠđạo đã thÆ°á»›ng vượt má»i trở lá»±c, dầu khó khăn đến đâu, để duy trì đức tin. Ai kể được những khổ hình dã man các ngà i đã phải chịu: kìm kẹp, xiá»ng xÃch, voi già y, thiêu sinh, trầm hà , trảm quyết, lăng trì, bá Ä‘ao… NhÆ°ng các ngà i can đảm chịu Ä‘á»±ng, các ngà i đã thắng tất cả: thắng vÅ© lá»±c, thắng quyá»n bÃnh vua chúa trần gian, thắng ma quỉ, và thắng chÃnh mình.
Các vị tỠđạo đã chết để nêu cao lòng hiếu trung. Các ngà i đã từ bá» tất cả, nháºn lấy cái chết, không chút oán giáºn những kẻ giết mình. Các ngà i đã hy sinh Ä‘á»i sống để theo má»™t tôn giáo, minh chứng cho má»i ngÆ°á»i biết tôn giáo đó là từ trá»i ban xuống và đạo Chúa Kitô là đạo tháºt. Các ngà i chết nhÆ°ng luôn sống trong ký ức chúng ta. Các ngà i là những hạt giống tốt đã được gieo để Ä‘em lại hoa trái phong phú cho chúng ta. Chúng ta Ä‘ang thừa hưởng gia sản của các ngà i, chúng ta hãy sống tốt đẹp, xứng đáng vá»›i những hy sinh của các ngà i.
Chúng ta hãy nhá»› rằng: tỠđạo là má»™t ân huệ đặc biệt Chúa ban cho ai tùy ý Ngà i muốn, nhÆ°ng ná»— lá»±c là m chứng cho Chúa thì không dà nh riêng cho ai cả. Là Kitô hữu là có nhiệm vụ là m chứng: là m chứng bằng lá»i nói, bằng hà nh Ä‘á»™ng và bằng cả cuá»™c Ä‘á»i cụ thể của mình. Nói rõ hÆ¡n, cách là m chứng tốt nhất cho Chúa, cho đạo là sống bác ái yêu thÆ°Æ¡ng. Chúng ta cần phải thuyết phục những ngÆ°á»i chÆ°a có đạo, những ngÆ°á»i không hiểu vá» chÃnh nghÄ©a của đạo chúng ta bằng cách sống trá»n vẹn, quyết liệt, dứt khoát tinh thần bác ái yêu thÆ°Æ¡ng đối vá»›i nhau và đối vá»›i những ngÆ°á»i chung quanh. [Mục Lục]
25. Tá» Äạo hay Sống Äạo?
Nếu nhÆ° anh chị chúng ta là những ngÆ°á»i già u có và thà nh công trên Ä‘Æ°á»ng Ä‘á»i, hẳn chúng ta sẽ lấy là m hãnh diện. Nếu cha mẹ chúng ta là những ngÆ°á»i tốt là nh và thánh thiện, hẳn chúng ta cÅ©ng sẽ rất lấy là m hãnh diện. CÅ©ng thế, hôm nay khi mừng kÃnh các thánh Tá» Äạo Việt Nam, chúng ta cà ng phải hãnh diện hÆ¡n nữa vì các ngà i những báºc cha ông của chúng ta đã lấy mạng sống cùng vá»›i những giá»t máu Ä‘Ã o để là m chứng cho Chúa.
Thá»±c váºy, Giáo Há»™i Việt Nam đã góp phần và o tiến trình chung của Há»™i Thánh Công giáo những trang sá» hà o hùng và dÅ©ng cảm.
Bên Âu Châu, thá»i kỳ Ä‘en tốt nhất Giáo Há»™i đã phải trải qua chÃnh là thá»i kỳ Giáo Há»™i còn phôi thai, trải dà i từ cuối thế ká»· thứ nhất đến đầu thế ká»· thứ tÆ°, từ triá»u Nêron đến triá»u Maximinus. Suốt trong khoảng thá»i gian nà y, Giáo Há»™i đã bị bắt bá»› và cấm cách. Biết bao nhiêu ngÆ°á»i đã chết hay đã ngã gục trên pháp trÆ°á»ng. Những ngÆ°á»i muốn sống sót Ä‘á»u phải chui rúc dÆ°á»›i những hang, được gá»i là hang toại đạo., hiện nay vẫn còn tìm thấy tại Roma. Các sá» gia đã gá»i đó là thá»i kỳ Giáo Há»™i sống dÆ°á»›i hầm. NhÆ°ng sau cùng, Giáo Há»™i đã chiến thắng vá»›i biến cố hoà ng đế Constantinô trở lại và ngá»n cá» tháºp giá được tung bay trên toà n đế quốc La mã.
Nếu so sánh, chúng ta thấy Giáo Há»™i Việt Nam cÅ©ng có những Ä‘iểm tháºt giống vá»›i Giáo Há»™i Rôma. Äó là ngay sau khi hạt giống Tin mừng được gieo vãi trên đất nÆ°á»›c nà y, thì láºp tức gông bão đã nổi lên. Từ thá»i vua Lê chúa Trịnh cho tá»›i những triá»u đại nhà Nguyá»…n, trải dà i gần ba trăm năm. Trong suốt thá»i gian nà y, biết bao nhiêu ngÆ°á»i đã bị nhà tan cá»a nát, phải di tản và o những nÆ¡i rừng thiêng nÆ°á»›c Ä‘á»™c, nhÆ° các giáo dân vùng La Vang, Quảng Trị. Biết bao nhiêu ngÆ°á»i đã phải chịu những cá»±c hình khủng khiếp. Trong số đó, có 117 vị đã được nâng lên hà ng hiểm thánh. Ai cÅ©ng tưởng rằng ngá»n lá»a Phúc âm sẽ bị dáºp tắt. Thế nhÆ°ng, máu các thánh tỠđạo là hạt giống nảy sinh các tÃn hữu. Vì thế, Giáo Há»™i Việt Nam đã lá»›n lên và trưởng thà nh trên ná»n móng vững chắc ấy, xứng đáng được gá»i là trưởng nữ của các Giáo Há»™i tại à châu.
Tuy nhiên, hãnh diện mà thôi chÆ°a đủ, chúng ta còn phải noi gÆ°Æ¡ng bắt chÆ°á»›c các ngà i, bởi vì con nhà tông không giống lông cÅ©ng giống cánh. Äừng vì má»™t con sâu mà là m rầu nồi canh, đừng vì cuá»™c sống tá»™i lá»—i của chúng ta mà là m nhÆ¡ bẩn khuôn mặt Giáo Há»™i Việt Nam. Hãy sống thế nà o để xứng đáng là con cháu của những báºc anh hùng tỠđạo.
Hồi còn bé, tôi rất thÃch Ä‘á»c hạnh các thánh tỠđạo và thầm mong má»™t ngà y nà o đó, tôi cÅ©ng Ä‘Æ°a cổ cho lý hình chém má»™t nhát và thế là nghiá»…m nhiên trở thà nh thánh tỠđạo. Thế nhÆ°ng, lá»›n lên tôi má»›i nghiệm ra rằng: mÆ¡ Æ°á»›c nhÆ° váºy chỉ là má»™t sá»± hão huyá»n, bởi vì không phải thá»i buổi nà o cÅ©ng có những cấm cách. HÆ¡n thế nữa, hà nh Ä‘á»™ng chịu chết vì đạo là má»™t hà nh Ä‘á»™ng cao cả và tuyệt vá»i nhất, nhÆ° lá»i Chúa Giêsu đã xác quyết:
- Không ai yêu hÆ¡n ngÆ°á»i hiến mạng sống mình vì bạn hữu.
Hà nh Ä‘á»™ng cao cả và tuyệt vá»i nà y phải là kết quả của những tháng ngà y sống niá»m tin yêu và thấm nhuần đạo đức. Không phải má»™t sá»›m má»™t chiá»u mà má»™t thằng quá»· có thể trở nên má»™t vị thánh. Không phải há»… có bắt bá»› là má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u có thể tỠđạo, bởi vì sống sao chết váºy, cây xiêu chiá»u nà o sẽ đổ theo chiá»u ấy.
Kinh nghiệm cho hay mổi khi có những khó khăn xảy ra, thì rất nhiá»u kẻ đã trở cá», chối bá» Chúa. Há» chối bá» Chúa chỉ vì chén cÆ¡m manh áo, há» chối bá» Chúa chỉ vì má»™t chút địa vị xã há»™i, há» chối bá» Chúa chỉ vì muốn chạy theo những dục vá»ng thấp hèn. Thế nhÆ°ng, lý do chÃnh yếu, là nhÆ° phần chìm của tảng băng, đó là hỠđã không thá»±c sá»± sống đạo, đã không thá»±c sá»± sống niá»m tin của mình. CÅ©ng giống nhÆ° khi xây nhà , nếu không đổ ná»n đổ móng cho vững chắc, thì chẳng bao lâu căn nhà sẽ bị sụp đổ.
Vì thế, chúng ta nên hiểu tỠđạo theo má»™t nghÄ©a rá»™ng, đó là là m chứng cho Chúa. Chúng ta có thể là m chứng cho Chúa bằng hà nh Ä‘á»™ng, bằng việc là m, bằng chÃnh cuá»™c sống đạo đức và thánh thiện, bác ái và yêu thÆ°Æ¡ng của chúng ta. Äó chÃnh là cái ná»n tảng vÅ©ng chắc để xây dá»±ng tòa nhà đức tin. ChÃnh trong ý nghÄ©a nà y mà Mẹ Maria đã được gá»i là Nữ vÆ°Æ¡ng các thánh tỠđạo, mặc dù Mẹ đã không đổ máu để là m chứng cho đức tin của mình.
Hãy táºp sống tinh thần tỠđạo bằng cách thá»±c hiện những Ä‘iá»u tốt là nh, bởi vì má»—i khi hà nh Ä‘á»™ng nhÆ° váºy là chúng ta đã tuyên xÆ°ng niá»m tin của chúng ta. HÆ¡n thế nữa, má»—i hy sinh chúng ta chịu trong khi phục vụ và giúp đỡ ngÆ°á»i khác sẽ là nhÆ° má»™t giá»t máu tỠđạo chúng ta đổ ra từng giây và từng phút để là m chứng cho Chúa.
Hãy sống đạo, sống niá»m tin của mình. Nếu cha ông chúng ta đã tuyên xÆ°ng niá»m tin bằng cái chết anh hùng, thì khi sống đạo, chúng ta cÅ©ng tuyên xÆ°ng niá»m tin của chúng ta bằng chÃnh cuá»™c sống ngáºp trà n tình bác ái yêu thÆ°Æ¡ng của chúng ta. [Mục Lục]
26. Suy niệm của Lm. Jos. Phạm Thanh Liêm
Ngà y 24 tháng 11, là ngà y lá»… thánh linh mục tỠđạo Anrê DÅ©ng Lạc. Giáo Há»™i Việt Nam đã xin Giáo Há»™i hoà n vÅ© để mừng lá»… Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam và o ngà y nà y, và nháºn Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam là bổn mạng Giáo Há»™i Việt Nam. Vì là bổn mạng của Giáo Há»™i Việt Nam, nên lá»… Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam là lá»… trá»ng và được dá»i và o ngà y Chúa Nháºt. Chúa Nháºt cuối cùng của năm phụng vụ là lá»… Kitô Vua, nên lá»… Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam được mừng và o Chúa Nháºt trÆ°á»›c lá»… Kitô Vua.
Các thánh tỠđạo là những ngÆ°á»i dám chết để là m chứng Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng con ngÆ°á»i. Các ngà i là dấu chỉ cho thấy Thiên Chúa Ä‘ang là m những Ä‘iá»u kỳ diệu nÆ¡i những con ngÆ°á»i yếu Ä‘uối má»ng dòn.
Äá»i sống trong sáng đáng quý nhÆ° châu ngá»c
Bà i Ä‘á»c thứ nhất trong sách Maccabêô quyển thứ hai, thuáºt chuyện má»™t ngÆ°á»i đáng kÃnh, từ chối không ăn thịt heo cho dù phải chết. Ông được nhiá»u ngÆ°á»i quý mến nên đổi thịt heo thà nh thịt mà luáºt cho phép ăn, rồi Ä‘á» nghị ông giả vỠăn thịt heo để thoát chết. Êlêazarô từ chối mánh khóe để được sống nà y, vì khi là m nhÆ° váºy gây gÆ°Æ¡ng xấu cho thế hệ tÆ°Æ¡ng lai. Thế hệ trẻ đâu biết đó không phải là thịt heo, nên tưởng rằng Êlêazarô tham sống sợ chết mà vi phạm luáºt Chúa.
Thái Ä‘á»™ sống của Êlêazarô rất trong sáng, rất tá»± do ngay cả đối vá»›i cái chết. Ông cÅ©ng là ngÆ°á»i cho thấy tình yêu và trách nhiệm đối vá»›i thế hệ tÆ°Æ¡ng lai. NÆ¡i con ngÆ°á»i má»ng dòn, Thiên Chúa đã và đang là m những Ä‘iá»u tuyệt vá»i. Các thánh tỠđạo Việt Nam cÅ©ng là những ngÆ°á»i sống thái Ä‘á»™ tá»± do và yêu mến nhÆ° váºy. Các ngà i là những ngÆ°á»i cha, ngÆ°á»i mẹ, ngÆ°á»i chồng, ngÆ°á»i vợ, ngÆ°á»i con hiếu thảo và tốt là nh; tuy váºy các ngà i sẵn sà ng chấp nháºn cái chết vì yêu mến Thiên Chúa, yêu mến con ngÆ°á»i và những ngÆ°á»i thân.
Cái chết của các ngà i, là m rạng danh gia tá»™c, giúp cho những ngÆ°á»i con ngÆ°á»i chồng ngÆ°á»i vợ nhìn lên tấm gÆ°Æ¡ng của những báºc cha anh thân yêu mà phấn đấu sống cho nên ngÆ°á»i và nên ngÆ°á»i con ngoan của Chúa. Các thánh tỠđạo là những ngÆ°á»i ảnh hưởng rất lá»›n trên thế hệ tÆ°Æ¡ng lai mà nhiá»u ngÆ°á»i không thấy rõ Ä‘iá»u nà y, khi cho rằng các ngà i chết thì đâu có dạy dá»— hoặc ảnh hưởng gì được trên ai. NÆ¡i các anh hùng tỠđạo, lá»i dạy không bằng ngôn từ nhÆ°ng bằng chÃnh cuá»™c sống. Và chúng ta biết, lá»i bằng hà nh Ä‘á»™ng hay cuá»™c sống thì có sức thuyết phục hÆ¡n lá»i nói nhiá»u.
Không có gì tách tôi ra khá»i tình yêu của Thiên Chúa
Bà i Ä‘á»c thứ hai trong thÆ° của thánh Phaolô gởi tÃn hữu Roma, cho thấy xác tÃn của thánh nhân. Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng chúng ta vô cùng, và không có gì có thể tách chúng ta ra khá»i tình yêu của Thiên Chúa trong Äức Giêsu. Bằng cá»› cho thấy Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng chúng ta vô cùng, đó là Ngà i đã ban chÃnh Con Má»™t Ngà i cho chúng ta. Nếu Thiên Chúa ban chÃnh Con Má»™t Ngà i cho chúng ta, thì Ngà i còn tiếc gì vá»›i chúng ta nữa?
Không có gì tách chúng ta ra khá»i tình yêu của Thiên Chúa. Không phải vì chúng ta yêu Thiên Chúa đến Ä‘á»™ không có gì tách chúng ta khá»i tình yêu của Thiên Chúa, nhÆ°ng vì Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng chúng ta, Thiên Chúa giữ chúng ta trong tình yêu của Ngà i. Nếu chÃnh Thiên Chúa giữ, thì ai giá»±t chúng ta ra khá»i tay Thiên Chúa được? Nếu chỉ là bản thân con ngÆ°á»i ghì chặt Thiên Chúa, thì ngÆ°á»i mạnh hÆ¡n có thể giá»±t há» ra được, nhÆ°ng đây chÃnh Thiên Chúa giữ. “Không ai có thể tách chúng ta ra khá»i tình yêu của Thiên Chúa trong Äức Giêsu Kitôâ€. Không ai, cho dù đó là thiên thần hay quá»· dữ, bất cứ quyá»n lá»±c nà o cÅ©ng không thể là m Ä‘iá»u nà y, vì Thiên Chúa là Äấng vô cùng mạnh.
Vì tin và o Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng tôi, nên tôi vững dạ an tâm, nên tôi ung dung thÆ° thái bất chấp tất cả. “Nguồn ánh sáng và ơn cứu Ä‘á»™ của tôi, chÃnh là Chúaâ€. “Äức Chúa là ánh sáng và Äấng cứu Ä‘á»™ tôi, tôi còn sợ chi ai, tôi còn kinh khiếp chi aiâ€! ChÃnh Thiên Chúa là m cho các thánh tỠđạo trung thà nh vá»›i Ngà i, cho dù “kiếm sắc, đầu rÆ¡i, gÆ°Æ¡m Ä‘ao, xá gìâ€. Thiên Chúa là Äấng trung thà nh, Ngà i sẽ hoà n tất những gì Ngà i đã khởi sá»± nÆ¡i chúng ta.
Vác tháºp giá hằng ngà y mà theo Ta
Äức Giêsu nói trong tin mừng theo thánh Luca: “ai muốn theo Ta, phải bá» mình, vác tháºp giá hằng ngà y mà theo Taâ€. Theo Äức Giêsu, là má»™t thái Ä‘á»™ sống liên lỉ chứ không chỉ là má»™t hà nh vi riêng lẻ má»™t lần cho tất cả. Äể có thể có hà nh vi dám chết cho tình yêu, các anh hùng tỠđạo đã luôn chết cho chÃnh mình trong cuá»™c sống hằng ngà y để sống cho Chúa trong từng hà nh vi sống của mình.
“Äược lá»i lãi cả thế gian, mà phải mất mạng sống mình, thì Ãch gì?†Äiá»u quan trá»ng là phải sống. NhÆ°ng nếu chỉ sống má»™t trăm năm, mà phải khổ nhục vÄ©nh viá»…n thì Ãch lợi gì? Sá»± khôn ngoan Ä‘i kèm vá»›i hà nh vi anh hùng nÆ¡i các thánh tỠđạo. Các thánh tỠđạo, là những ngÆ°á»i khôn ngoan, anh hùng và đức hạnh. Các ngà i là những ngÆ°á»i dám sống và dám chết cho tình yêu. Các ngà i chá»n Ä‘á»i sống vÄ©nh cá»u hÆ¡n Ä‘á»i sống chóng qua nà y.
Câu há»i gợi ý chia sẻ:
- Tại sao các vị tỠđạo dám chết? Những ngÆ°á»i thân của hỠđược gì?
- Có ngÆ°á»i nói: “sống tốt cuá»™c sống nà y, đã là tỠđạo rồiâ€. Bạn có đồng ý không? Tại sao?
- Äể giúp nhau hiểu thêm vá» lịch sá» Giáo Há»™i Việt Nam và gÆ°Æ¡ng anh dÅ©ng của các báºc cha anh, xin bạn kể tiểu sá» má»™t vị thánh tỠđạo Việt Nam! [Mục Lục]
27. Sống đạo và chết vì đạo
Theo truyện kể, thì thánh Giuse Xuyên Giám mục địa pháºn Trung Äà ng ngoà i, đã được phúc tá» vì đạo ngà y 28.10.1858, ngà i đã bị xỠán lăng trì, nghÄ©a là bị chặt chân chặt tay và bị cắt thịt ra từng mảnh. TÆ°Æ¡ng truyá»n rằng khi thỠán ngà i đã có những lá»i ta thán những kẻ hà nh hình ngà i là độc ác. Nên vì câu nói ấy mà mãi tá»›i ngà y 29.04.1951 ngà i má»›i được tôn lên báºc chân phÆ°á»›c.
Truyá»n thuyết trên đây có thể không đúng vá»›i sá»± tháºt, nhÆ°ng dù sao nó cÅ©ng nhắc nhở chúng ta vá» Ä‘iá»u nà y: NgÆ°á»i tỠđạo không phải là má»™t anh hùng theo kiểu các anh hùng khác của nhân loại.
Tháºt váºy, các vị tỠđạo không phải là những anh hùng ngã gục trên chiến trÆ°á»ng vá»›i vÅ© khà trong tay, trong má»™t cuá»™c chiến chống lại quân thù. Các ngà i là những con ngÆ°á»i không biết thù ghét, mà cÅ©ng không được thù ghét bất cứ ai, trái lại luôn luôn tuân giữ mệnh lệnh Chúa Kitô truyá»n là “Yêu thÆ°Æ¡ng kẻ thù và cầu nguyện cho những kẻ ngược đãi mìnhâ€. Nếu các ngà i có phải chiến đấu, thì đó là chiến đấu chống lại sá»± hèn nhát, khiếp sợ của chÃnh mình.
Vì thế, nếu có má»™t ngÆ°á»i nà o bị giết, tuy trên danh nghÄ©a vì đạo, nhÆ°ng lại căm thù những kẻ bách hại mình, hay kiêu hãnh tá»± phụ vì tÃnh anh hùng của mình, thì ngÆ°á»i đó không thể nà o là thánh được, mà cùng lắm chỉ có thể được coi nhÆ° má»™t anh hùng thôi. CÅ©ng vì lý do đó mà Giáo Há»™i Công giáo không bao giá» chấp nháºn các tÃn hữu của mình tá»± sát, ngay cả trong trÆ°á»ng hợp gá»i là để bảo vệ đức tin hay Giáo Há»™i.
Nói cách khác, ngÆ°á»i Kitô hữu được má»i gá»i trÆ°á»›c hết để sống đạo, chứ không phải chết vì đạo, bởi vì Thiên Chúa là Chúa của sá»± sống, chứ không phải là Chúa của sá»± chết. Äà ng khác, nếu chúng ta sống đạo đúng theo đòi há»i của Tin Mừng, nghÄ©a là sống trá»n tình bác ái đối vá»›i tất cả má»i ngÆ°á»i, thì cái chết chúng ta cÅ©ng có ý nghÄ©a là má»™t cái chết vì đạo. Bởi lẽ chết vì đạo, trÆ°á»›c hết phải là chết vì lòng yêu mến.
Các thánh Tá» Äạo Việt Nam xứng danh là những vị tỠđạo theo cả hai nghÄ©a: Các ngà i đã chết để tá» lòng trung thà nh vá»›i Chúa, vá»›i Giáo Há»™i, nhÆ°ng các ngà i cÅ©ng chết cÅ©ng chết vì tình yêu mến, yêu Chúa, yêu Giáo Há»™i, và yêu cả những ngÆ°á»i bắt bá»› và là m khốn mình. Các ngà i đã không thù ghét, không nguyá»n rủa, mà có khi còn tá» lòng biết Æ¡n vì vô tình hỠđã trở thà nh những ngÆ°á»i Thiên Chúa dùng để ban phúc tỠđạo cho các ngà i.
Vua quan phong kiến có thể coi các ngà i nhÆ° những kẻ phản bá»™i tổ quốc vì theo tả đạo, nhÆ°ng các ngà i thá»±c sá»± là những ngÆ°á»i yêu nÆ°á»›c, yêu đồng bà o, nên có vị tuy Æ°á»›c ao được phúc tá» vì đạo, nhÆ°ng lại chấp nháºn má»™t cuá»™c sống chui nhủi, nay trốn chá»— nà y, mai trốn chá»— khác, đói khát, hiểm nguy không ngại, chỉ muốn tiếp tục được phục vụ anh em tÃn hữu của mình. Rồi má»™t khi bị bắt, không má»™t vị nà o đã tìm cách chống cá»±, hay tá» vẻ thù nghịch vá»›i vua quan lÃnh tráng, trái lại vui vẻ chấp nháºn cái chết nhÆ° má»™t cách tá» lòng trung thà nh vá»›i Chúa và tổ quốc.
Tháºt váºy, nếu không vì muốn trung thà nh vá»›i tổ quốc, thì các ngà i đã có thể phản đối hay chống cá»±, hoặc lên án những kẻ cầm quyá»n đã bách hại mình, nhÆ°ng các ngà i đã cam tâm và bình thản chấp nháºn cái chết mà không há» oán háºn và hối tiếc. TrÆ°á»ng hợp của thánh Phanxicô Trần văn Trung, cai Ä‘á»™i, cà ng chứng tá» là ngÆ°á»i Kitô hữu nà y chẳng há» muốn phản bá»™i tổ quốc, vì ngà i đã tình nguyện xin Ä‘i đánh giặc, nhÆ°ng vua quan từ chối, vì ngà i không chịu bỠđạo.
Noi gÆ°Æ¡ng ông cha mình, ngÆ°á»i Việt Nam Công giáo chúng ta hôm nay cÅ©ng phải gắn bó Ä‘á»i sống đức tin của mình vá»›i những đòi há»i của Ä‘á»i sống con ngÆ°á»i trong xã há»™i, và trong cá»™ng đồng dân tá»™c. Chẳng có gì mâu thuẫn giữa đức tin và lòng yêu nÆ°á»›c. Nếu các vua chúa thá»i trÆ°á»›c tôn trá»ng tá»± do tÃn ngưỡng, thì nhiá»u vị tỠđạo thay vì phải chết vì đạo, đã có thể sống đạo mà phục vụ tổ quốc và dân tá»™c má»™t cách hữu hiệu và tốt đẹp biết bao. [Mục Lục]
28. Niá»m tin
Má»™t viên sÄ© quan trẻ trong quân Ä‘á»™i Nga xin được nói chuyện riêng vá»›i vị mục sÆ° ngÆ°á»i Hungary. Khi hai ngÆ°á»i ở trong má»™t căn phòng đã đóng kÃn cá»a, viên sÄ© quan hung hãn chỉ lên cây thánh giá treo trên tÆ°á»ng và nói vá»›i vị mục sÆ° rằng:
- Ông biết không, cái đó là sá»± dối trá cho các ông bà y đặt ra để là m mê hoặc dân chúng. Ở đây bây giá» chỉ có tôi và ông. Ông hãy thú nháºn rằng: Ông không há» bao giá» tin rằng ông Giêsu Kitô là Con Thiên Chúa.
Vị mục sÆ° cÆ°á»i và trả lá»i:
- Nà y anh bạn Æ¡i, tôi tin tháºt đấy, vì đó là sá»± tháºt.
Viên sĩ quan hét lên:
- Ông đừng có lừa dối tôi, đừng diễu cợt tôi.
Rồi anh rút ra má»™t khẩu súng lục, chÄ©a và o vị mục sÆ° và hăm dá»a:
- Nếu ông không nháºn rằng đó là má»™t sá»± dối trá thì tôi sẽ nổ súng.
Vị mục sÆ° Ä‘iá»m tÄ©nh trả lá»i:
- Dù anh giết tôi, tôi cÅ©ng không thể nói Ä‘iá»u anh muốn tôi nói. Äối vá»›i tôi, Äức Giêsu Kitô tháºt sá»± là Con Thiên Chúa.
CÅ©ng nhÆ° vị mục sÆ° kia, các thánh Tá» Äạo đã kiên cÆ°á»ng giữ vững đức tin trÆ°á»›c má»i thá» thách, má»i gian lao, má»i giông tố của cuá»™c Ä‘á»i. Các ngà i đã dám đánh đổi Ä‘iá»u cao quà nhất là mạng sống của mình để là m chứng cho niá»m tin và o Thiên Chúa mà các ngà i tôn thá». Chúng ta có thể kể ra đây má»™t và i khuôn mặt của những vị thánh giáo dân nhÆ° những chứng từ cho Ä‘iá»u chúng ta vừa nói:
- Thánh Luca Thìn, 39 tuổi, cai tổng. NgÆ°á»i đã viết khi bị bắt bÆ°á»›c qua thánh giá: “Tôi là má»™t Kitô hữu. Tôi sẵn sà ng chấp nháºn má»i cá»±c hình, tháºm chà cả cái chết Ä‘au Ä‘á»›n nhất, hÆ¡n là vi phạm má»™t lá»—i dù rất nhá» trong đạo tôi thá»â€.
- Thánh Giuse Lá»±u, trùm há» Mặc Bắc (VÄ©nh Long) đã tâm sá»± vá»›i má»™t linh mục bạn tù rằng: “Xin cha cầu Chúa ban sức mạnh và lòng can đảm cho con. Con sắp phải Ä‘i Ä‘Ã y. Con xin trao cho Chúa tất cả má»i sá»± thuá»™c vá» con. Con bằng lòng dâng cho NgÆ°á»i hy sinh lá»›n lao hÆ¡n hết là gia đình, vợ con của conâ€.
- Thánh Matthêu Gẫm, 34 tuổi, má»™t thÆ°Æ¡ng gia giầu có, dù bị hà nh hạ, bị gông xiá»ng nhÆ°ng ngÆ°á»i luôn bình tÄ©nh vui tÆ°Æ¡i. NgÆ°á»i nói: “Tôi có ăn trá»™m, ăn cÆ°á»›p gì đâu mà buồn. Äược chết vì đạo là điá»u tốt lắmâ€.
- Thánh Laurensô Ngôn, 22 tuổi, má»™t nông dân, đã trả lá»i khi các quan bắt ngÆ°á»i bÆ°á»›c qua thánh giá: “Tôi giữ đạo tôn thá» Chúa tể trá»i đất. Thánh giá là phÆ°Æ¡ng thế Chúa dùng để cứu Ä‘á»™ nhân loại. Tôi chỉ có thể tôn kÃnh chứ không bao giá» chà đạp. Tôi sẵn lòng chịu chết vì đức tin và o Thiên Chúa của tôiâ€.
- Thánh Matthêu Phượng, trùm há», đã nói vá»›i các con mình rằng: “Các con của cha Æ¡i! Äừng khóc, đừng buồn là m chi vì cha Ä‘ang gặp được váºn há»™i may mắnâ€.
- Thánh Äaminh Ninh, 21 tuổi, nông dân, đã hiên ngang phát biểu: “Nếu là m con cái không được phép sỉ nhục cha mẹ mình, thì là m sao ngÆ°á»i Kitô hữu lại có thể chà đạp hình ảnh của Äấng tạo thà nh trá»i đất? Xin các quan thi hà nh Ä‘iá»u các quan muốn. Còn tôi không bao giá» xúc phạm tháºp giá Chúa tôi đâuâ€.
- Thánh Phêrô DÅ©ng yên ủi vợ: “Hãy vui mừng vì tôi được hy sinh mạng sống cho Chúa Kitôâ€.
- Thánh Anê Thà nh, má»™t ngÆ°á»i mẹ của 6 ngÆ°á»i con. Trong cÆ¡n Ä‘au Ä‘á»›n vì bị tra tấn đã nhắn nhủ cô con gái đến thăm ngÆ°á»i trong tù rằng: “Con chuyển lá»i mẹ nói vá»›i các anh chị em con: Hãy coi sóc việc nhà , giữ đạo sốt sắng, Ä‘á»c kinh sáng tối, dâng lá»… má»—i ngà y, cầu nguyện cho mẹ vác thánh giá Chúa đến cùng. Chẳng bao lâu mẹ con ta sẽ Ä‘oà n tụ trên NÆ°á»›c Thiên Ä‘Ã ngâ€.
- Thánh Emmanuel Phụng, trùm há», trÆ°á»›c khi bị siết cổ đã trao cho con gái má»™t ảnh thánh giá và nói: “Con hãy nháºn lấy ká»· váºt của cha. Äây là ảnh Chúa Giêsu Kitô, Chúa chúng ta. Anh nà y quà giá hÆ¡n và ng bạc bá»™i phần. Con hãy luôn mang nÆ¡i cổ và trung thà nh cầu nguyện sá»›m chiá»u con nhéâ€.
Chúng ta không thể kể ra đây hết những hình khổ các thánh Tá» Äạo đã phải chịu. Chúng ta cÅ©ng không thể nói hết ở đây những lá»i di chúc quà báu của các ngà i. Äối vá»›i các ngà i, Thiên Chúa là trên hết. Thiên Chúa là tất cả. Láºp trÆ°á»ng của các ngà i là : “Thà chết chứ không thà bỠđạo, bá» Chúaâ€. Có lẽ ngà y hôm nay chúng ta không còn được diá»…m phúc đổ máu và hy sinh mạng sống để là m chứng cho Chúa nữa. NhÆ°ng nếu phải hy sinh má»™t món lợi váºt chất, nếu phải đánh đổi má»™t chức vụ trong xã há»™i, nếu phải từ bá» má»™t thú vui tá»™i lá»—i vì Chúa, vì luáºt lệ, và vì Tin Mừng của NgÆ°á»i, chúng ta có dám không, thÆ°a quà ông bà và anh chị em? Phải chăng láºp trÆ°á»ng của chúng ta vẫn là : “Thà bỠđạo, bá» Chúa chứ không bá» những thứ đóâ€? [Mục Lục]
29. TỠđạo, má»™t chá»n lá»±a của lòng tin
Hôm nay, chúng ta hân hoan cùng vá»›i toà n thể Giáo Há»™i Việt Nam mừng kÃnh trá»ng thể lá»… các thánh Tá» Äạo tại Việt Nam. Äây là má»™t ngà y vui mừng chung của tất cả chúng ta, những kitô hữu mang trong mình dòng máu con Rồng, cháu Tiên. Cách đây gần 400 năm, hay đúng hÆ¡n từ lá»… Phục sinh năm 1615, khi cha BugiÆ¡mi, dòng Tên, ngÆ°á»i à dâng thánh lá»… đầu tiên tại Há»™i An, Äà Nẵng bây giÆ¡, đạo Công giáo đã được chÃnh thức khai nguyên và láºp cÆ¡ sở ở Việt Nam. Hạt giống Tin mừng đã được gieo vãi trên mảnh đất hình chữ “S†thân yêu nà y. Cha ông chúng ta những con ngÆ°á»i có tâm hồn hiá»n háºu, chất phác đã đón nháºn và sẵn sà ng dùng chÃnh mạng sống mình để là m chứng cho Tin mừng đó.
Tháºt váºy, “Tá» Äạo†theo nguyên ngữ là “Martyr†có nghÄ©a là “là m chứngâ€. Váºy thì việc cha ông chúng ta, từng lá»›p lá»›p ngÆ°á»i sẵn sà ng bá» tất cả vinh hoa, phú quý, vợ con để chết Ä‘i là m chứng Ä‘iá»u gì? Chắc chắn việc các ngà i sẵn sà ng chết không phải vì các ngà i không muốn sống, nhÆ°ng là để là m chứng rằng, sá»± sống nÆ¡i trần thế nà y không phải là tuyệt đối, và má»i vinh dá»± ở Ä‘á»i nà y không phải là vÄ©nh cá»u. Vá»›i cái chết của mình, cha ông chúng ta đã cho thấy rằng: chết chÆ°a phải là hết, nhÆ°ng là cá»a ngõ để Ä‘i và o má»™t Ä‘á»i sống vÄ©nh cá»u đúng nhÆ° tâm thức từ bao Ä‘á»i nay trong lòng ngÆ°á»i dân Việt: “sống gởi, thác vá»â€. Và chÃnh dòng máu nóng của các ngà i đổ ra trên mảnh đất nà y, đã là m phát sinh má»™t Giáo Há»™i Việt Nam hôm nay, nhÆ° lá»i Äức Kitô: “Nếu hạt lúa gieo và o lòng đất không chết Ä‘i, thì nó vẫn trÆ¡ trá»i má»™t mình, còn nếu nó chết Ä‘i, nó má»›i sinh được nhiá»u hạt khácâ€.
- Chá»n lá»±a của dân Do thái:
Tuy nhiên, để có thể sẵn sà ng đổ máu để là m chứng cho Tin mừng, cha ông chúng ta đã phải là m má»™t cuá»™c chá»n lá»±a tháºt quyết liệt trong tâm hồn. Bởi vì, trong thá»±c tế, hạnh phúc Ä‘á»i sau thì bây giá» chúng ta không thấy, còn tiá»n của, danh vá»ng cùng vá»›i những vinh hoa phú quý của nó, thì lại nằm ngay trÆ°á»›c mắt. ChÃnh dân Do Thái khi bÆ°á»›c và o được Äất Hứa, sau cuá»™c hà nh trình 40 năm trong sa mạc, cÅ©ng đã phải là m má»™t cuá»™c chá»n lá»±a cÆ¡ bản nà y. Ông Môisê đã nói vá»›i há»: “Coi đây, hôm nay tôi Ä‘Æ°a ra cho anh em chá»n: hoặc là được sống, được hạnh phúc, hoặc là bị chết, bị tai hoạâ€. Khi dân Do thái chá»n lá»±a “yêu mến Äức Chúa,… và gắn bó vá»›i NgÆ°á»iâ€, thì không phải vì trÆ°á»›c mắt há» nháºn được má»™t cuá»™c sống sung sÆ°á»›ng, dá»… dãi. Há» chá»n lá»±a Thiên Chúa chỉ vì há» tin tưởng và o tình yêu của Giavê Thiên Chúa, Äấng đã từng giải thoát há» thoát ách nô lệ Ai Cáºp, kết Æ°á»›c vá»›i há», để hỠđược là m dân của Ngà i. Äồng thá»i, còn ban cho há» Äất Hứa là m gia nghiệp.
- Chá»n lá»±a của cha ông chúng ta:
“Trung thà nh vá»›i Thiên Chúa†cÅ©ng chÃnh là chá»n lá»±a, mà cha ông chúng ta ngay từ những ngà y đầu đón nháºn Tin mừng đã quyết định. Má»™t cuá»™c chá»n lá»±a nhìn bên ngoà i có vẻ Ä‘Æ¡n giản: đó là bÆ°á»›c qua tháºp giá hay không bÆ°á»›c qua. BÆ°á»›c qua thì có ngay tiá»n bạc, vinh hoa phú quý, còn nhÆ° không bÆ°á»›c qua thì có thể láºp tức lãnh lấy cái chết. Äứng trÆ°á»›c tháºp giá, đã có ngÆ°á»i bÆ°á»›c qua, nhÆ°ng cÅ©ng đã có nhiá»u ngÆ°á»i không bÆ°á»›c qua, không quá khoá. Äã có ngÆ°á»i được khiêng qua thánh giá, nhÆ°ng đã co chân lên nhÆ° thánh Antôn Nguyá»…n ÄÃch. Äã có ngÆ°á»i bÆ°á»›c qua thánh giá, nhÆ°ng sau lại hối háºn: đó là trÆ°á»ng hợp của ba vị thánh Augustin Phan Viết Huy, Nicôla Bùi Äức Thể, và Äaminh Äinh Äạt. Vua quan đã bà y ra trÆ°á»›c mặt các ông mÆ°á»i nén và ng, má»™t tượng Chịu Nạn và má»™t thanh gÆ°Æ¡m rồi nói: “Cho bay tá»± ý chá»n, bÆ°á»›c qua tượng thì được và ng, bằng không thì gÆ°Æ¡m sẽ chặt đôi ngÆ°á»i bay ra, xác sẽ bị bá» trôi ngoà i biển.â€
Äúng đây là má»™t chá»n lá»±a nghiêm chỉnh, chá»n lá»±a nà y đụng đến tÆ°Æ¡ng lai và sinh mạng của chÃnh mình. Chá»n lá»±a nà y bà y tá» thái Ä‘á»™ của bản thân tôi đối vá»›i Äức Giêsu. Tôi chá»n Ngà i hay tôi chá»n tôi. Thánh Anrê Kim Thông nói vá»›i quan tỉnh: “Thánh giá tôi kÃnh thá», tôi giẫm lên sao đượcâ€. Còn Thánh Têphanô Ven, má»™t linh mục trẻ, chỉ má»›i 31 tuổi, thuá»™c Há»™i Thừa Sai Paris đã bà y tá» chá»n lá»±a của mình má»™t cách tháºt dứt khoát, khi trả lá»i cho viên quan bảo ngà i bÆ°á»›c qua Thánh giá: “Tôi đã suốt Ä‘á»i thuyết giảng vỠđạo tháºp giá, nay tôi lại đạp lên tháºp giá thế nà o được? Tôi thiết nghÄ© sá»± sống Ä‘á»i nà y đâu quà hoá đến Ä‘á»™ tôi phải bỠđạo mà mua!â€. Má»™t chá»n lá»±a có thể nói là đầy bấp bênh theo cái nhìn tá»± nhiên của con ngÆ°á»i. ChÃnh vì bấp bênh nhÆ° thế mà những chá»n lá»±a nà y trở nên có giá trị, vì nó đúng là má»™t chá»n lá»±a của lòng tin.
Vâng, má»—i ngÆ°á»i chúng ta chỉ nhá» có lòng tin chứ không phải nhá» bất cứ Ä‘iá»u gì khác, má»›i có thể giúp má»—i ngÆ°á»i chúng ta lãnh nháºn Æ¡n cứu Ä‘á»™. à thức Ä‘iá»u đó, thánh Phaolô má»i gá»i tÃn hữu thà nh Côlôsê và cÅ©ng là lá»i nhắc nhở từng ngÆ°á»i chúng ta: “Anh em chỉ cần giữ vững đức tin, cần được xây dá»±ng vững chắc kiên quyết, và đừng vì nao núng mà lìa bá» niá»m hy vá»ng anh em đã nháºn được khi nghe loan báo Tin mừngâ€. Äức tin nà y má»—i ngÆ°á»i chúng ta đã được lãnh nháºn khi chịu phép Rá»a, nhÆ°ng nhÆ° thế thì chÆ°a đủ. Äức tin đó còn phải được minh chứng bằng chÃnh cuá»™c sống hà ng ngà y của má»—i ngÆ°á»i chúng ta. Nhiá»u vị tỠđạo đã được má»i giả vá» bÆ°á»›c qua thánh giá, để quan có cá»› mà tha, còn đức tin bên trong thì quan không đụng đến. Äây là má»™t cám dá»— khá tinh vi và hấp dẫn, có vẻ nhÆ° được cả hai, Ä‘á»i nà y và đá»i sau. NhÆ°ng liệu tôi có thể bên ngoà i chà đạp má»™t Äấng mà bên trong tôi tôn thá» không? Äứng trÆ°á»›c thánh giá là đứng trÆ°á»›c má»™t chá»n lá»±a dứt khoát, không có giải pháp dung hoà hay láºp lá». Không ai có thể là m tôi hai chủ (x. Mt 6, 24), Ä‘iá»u nà y vẫn đúng cho những chá»n lá»±a má»—i ngà y của các Kitô hữu chúng ta qua má»i thá»i đại.
- Chá»n lá»±a của chúng ta hôm nay:
Mừng lá»… các thánh Tá» Äạo tại Việt Nam hôm nay, lá»i Chúa má»™t lần nữa má»i gá»i má»—i ngÆ°á»i chúng ta xét lại chá»n lá»±a của mình. Chá»n lá»±a nà y không phải chỉ má»™t lần là xong, nhÆ°ng cần đựơc láºp lại má»—i ngà y. Tôi Ä‘ang chá»n Chúa hay tôi chá»n tôi? Và nếu tôi chá»n Chúa, tôi đã là m gì để chứng minh cho lá»±a chá»n của mình? Chá»n lá»±a của chúng ta hôm nay, có thể không đòi chúng ta phải đổ máu để là m chứng cho Chúa, nhÆ°ng tôi thiết nghÄ©, cÅ©ng không kém phần gian khó. Äứng trÆ°á»›c những bất công, tôi có dám bênh vá»±c, hay tôi sợ phiá»n hà rồi im lặng? TrÆ°á»›c má»™t tráºn bóng đá, má»™t bá»™ phim hay, má»™t giấc ngủ ngon, má»™t lá»i rủ Ä‘i chÆ¡i của bạn bè và tiếng má»i gá»i của Chúa nÆ¡i ngôi Thánh Ä‘Æ°á»ng nà y, tôi chá»n Ä‘iá»u gì?
Chá»› gì, nhá» lá»i cầu bầu của các thánh Tá» Äạo tại Việt Nam và nhất là sức mạnh của Thánh Thể, quý ông bà anh chị em và tôi đủ sức thá»±c hiện những chá»n lá»±a của mình. NhỠđó, và o ngà y sau hết, tất cả chúng ta sẽ cùng được Ä‘oà n tụ vá»›i cha ông chúng ta nhÆ° lá»i hứa của Äức Giêsu: “Ai phục vụ Thầy, thì hãy theo Thầy, và Thầy ở đâu, kẻ phục vụ Thầy cÅ©ng sẽ ở đóâ€. Amen. [Mục Lục]
30. TỠđạo
“Tôi thấy má»™t số đông ngÆ°á»i không thể đếm được thuá»™c đủ má»i dân tá»™c, má»i quốc gia và má»i ngôn ngữ. HỠđứng trÆ°á»›c tòa Thiên Chúa và trÆ°á»›c Chiên Con, mình mặc áo trắng và trên tay cầm cà nh lá chiến thắngâ€.
Äó là lá»i thánh Gioan diá»…n tả cảm tưởng Ä‘oà n ngÆ°á»i chiến thắng đứng trÆ°á»›c Ngai Thiên Chúa trên trá»i mà thánh nhân được Chúa cho thị kiến. Tiếp theo thánh Gioan viết trong sách Khải Huyá»n nhÆ° sau:
“Những ngÆ°á»i mặc áo trắng ấy là ai và há» từ đâu tá»›i? ChÃnh vị trưởng lão cho biết, đó là những ngÆ°á»i đã qua cÆ¡n đại há»a, đã giặt áo há» trong Máu Chiên Con và nay trở vá». Vì thế hỠđược hân hạnh đứng trÆ°á»›c tòa Thiên Chúa và phụng thá» Ngà i ngà y đêm trong Ä‘á»n thá». Äấng ngá»± trên tòa sẽ chở che và phù trợ há», há» sẽ không còn phải đói khát nữa, không còn bị mặt trá»i và nóng bức là m khổ nữa. Vì Chiên Con đứng ở giữa tòa sẽ chăn dắt há», sẽ Ä‘Æ°a hỠđến suối nÆ°á»›c thiêng và Thiên Chúa sẽ lau khô nÆ°á»›c mắt há»â€.
Qua ngà y lá»… kÃnh các thánh Tá» Äạo Việt Nam được toà n thể anh chị em Công giáo khắp Năm Châu mừng hôm nay, Giáo Há»™i muốn khẳng định cho chúng ta và toà n thể Giáo Há»™i hoà n vÅ©. Trong số Ä‘oà n ngÆ°á»i đông đảo đứng trÆ°á»›c ngai Thiên Chúa có cả những ngÆ°á»i thuá»™c dân tá»™c Việt Nam, có cả con cháu dòng giống lạc hồng, các ngà i đã trải qua những cÆ¡n thá» thách gian truân, lấy mạng sống của mình để minh chứng cho niá»m tin và nay được trở vá» vá»›i Thiên Chúa.
Các vị tỠđạo Việt Nam là ai? Các ngà i là những nhà truyá»n giáo đến từ các nÆ°á»›c, là các giám mục, các linh mục ngÆ°á»i Pháp, Tây Ban Nha, nhÆ°ng Ä‘a số là những ngÆ°á»i Việt Nam gồm 37 linh mục, 16 thầy giảng, má»™t chủng sinh và đặc biệt là rất nhiá»u giáo dân. Số đông đảo giáo dân Việt Nam đã đổ máu Ä‘Ã o minh chứng cho niá»m tin là điểm son thứ nhất tôi muốn nêu báºt trong bà i chia sẻ hôm nay.
Äiểm son thứ hai tôi muốn lÆ°u ý vá»›i anh chị em hôm nay, các thánh Tá» Äạo là những công dân hiá»n hòa, sống Ä‘á»i gÆ°Æ¡ng mẫu, nêu gÆ°Æ¡ng lý tưởng trung kiên vá»›i Thượng đế, không phò vua bách hại, nhÆ°ng má»™t lòng tùng phục quốc gia. Há» bị bắt bá»›, tra tấn, ngục tù nhÆ°ng không má»™t ngÆ°á»i nà o có ý định cầm khà giá»›i để phòng thân. Trái lại, há» chỉ cam chịu, chỉ cầu nguyện cho tất cả má»i ngÆ°á»i, cầu cho quốc thái dân an, cầu cho các quan đã ký sắc lệnh tá» hình và tháºt lòng tha thứ cho những kẻ hà nh quyết mình. Cá» chỉ nà y không phải là hèn nhát, nhÆ°ng xứng đáng đối vá»›i những báºc thượng nhân nhÆ° câu: “Äấng thượng phu đừng thù má»›i đáng. Äấng anh hùng đừng hoảng má»›i hayâ€.
Cuối cùng Ä‘iểm son thứ ba tôi muốn nêu báºt, là những thà nh tÃch vẻ vang để chứng tá» niá»m tin sắt đá các thánh Tá» Äạo Việt Nam đã ghi và o những trang sá» của Giáo Há»™i, là lòng tôn kÃnh của các ngà i đối vá»›i tháºp giá. Äối vá»›i các thánh Tá» Äạo Việt Nam, chết tang thÆ°Æ¡ng, chết treo trên tháºp tá»± để minh chứng tình yêu tá»™t đỉnh của mình đối vá»›i Thiên Chúa và đối vá»›i nhân loại, vì thế không má»™t khổ hình nà o có thể di chuyển đôi chân của các ngà i tá»± ý bÆ°á»›c qua tháºp giá. Không bÆ°á»›c qua tháºp giá để không chối bỠđạo dù phải đòn vá»t, tra tấn, dù phải chịu tá» hình, các vị Tá» Äạo Việt Nam đã nêu gÆ°Æ¡ng yêu mến tháºp giá để đáp lại tình yêu của Äấng đã chết treo trên ấy bằng chÃnh mạng sống của các ngà i.
Cùng vá»›i anh chị em Công giáo khắp năm châu mừng kÃnh lá»… các thánh Tá» Äạo Việt Nam hôm nay, chúng ta phải má»™t lần nữa ý thức rằng, cuá»™c sống và cái chết của các ngà i có thể nói được là những dòng chữ đầu trong các trang sá» của Giáo Há»™i Việt Nam mà má»—i ngÆ°á»i chúng ta được kêu má»i và thách đố. Hãy noi gÆ°Æ¡ng các vị tiá»n nhân anh dÅ©ng để chúng ta cùng nhau viết lên thà nh tÃch của lòng trung thà nh và can đảm sống đạo, sống cuá»™c sống chứng nhân cho tình yêu qua những hà nh Ä‘á»™ng cụ thể, để tha thứ, hòa giải và chung tay xây dá»±ng đất nÆ°á»›c cÅ©ng nhÆ° chứng nhân cho ý nghÄ©a tháºp giá qua nếp sống hằng ngà y của mình, má»—i ngÆ°á»i trong địa vị, má»—i ngÆ°á»i trong môi trÆ°á»ng sống của mình.
Nguyện xin các thánh Tá» Äạo Việt Nam cầu bầu cho quê hÆ°Æ¡ng đất nÆ°á»›c được quốc thái dân an, xin cầu bầu cho Giáo Há»™i Việt Nam được luôn trung thà nh vá»›i niá»m tin, đức cáºy và lòng mến trung thà nh. [Mục Lục]
31. Chứng nhân
Trong những năm giảng dạy, có lần Chúa Giêsu đã nói vá»›i các môn đệ: “Các con sẽ là m chứng vá» Thầyâ€. Và chứng ấy là “NgÆ°á»i ta sẽ hà nh hạ và giết các conâ€. Dù không thuá»™c lịch sá» Giáo Há»™i cho lắm, chúng ta Ä‘á»u biết rằng: Trong ba thế ká»· đầu, Giáo Há»™i Công giáo đã bị bắt bá»›, hà nh hạ ghê rợn, và không biết bao nhiêu ngÆ°á»i, từ Giáo hoà ng trở xuống, đã đổ máu ra là m chứng đạo Chúa. Rồi lịch sỠđạo Công giáo ở Việt Nam cÅ©ng thế, dù chúng ta không hiểu biết nhiá»u lắm, nhÆ°ng ai cÅ©ng biết rằng: Äây là những trang sá» oai hùng, những trang sá» mà không má»™t trang nà o lại không được tô Ä‘iểm bằng những nét và ng son chói lá»i, và những cái chết anh hùng của tiá»n nhân chúng ta dÆ°á»›i đủ má»i hình thức tà n bạo, ghê gá»›m.
Quả thá»±c, có thể nói: Äạo Công giáo đã được chÃnh thức khai nguyên và láºp cÆ¡ sở ở Việt Nam từ lá»… Phục sinh năm 1615, khi cha Bu-giÆ¡-mi, dòng Tên, ngÆ°á»i à dâng thánh lá»… đầu tiên tại Há»™i An, Äà Nẵng bây giá». Và i chục năm sau, cuá»™c bắt đạo đầu tiên xảy ra thá»i chúa thượng Nguyá»…n Phúc, khiến hai thà y Inhaxiô và Âu tinh chịu trảm quyết năm 1645 ở Huế. Kể từ năm 1665, việc cấm đạo xem ra liên tục hÆ¡n, lúc căng lúc dùng. Hầu hết các thánh Ä‘Æ°á»ng bị triệt hạ, đất Ä‘ai nhà chung bị tịch thu và hà ng trăm ngÆ°á»i được phúc tỠđạo và o thá»i Trịnh CÆ°Æ¡ng và Trịnh Giang. Từ năm 1706 đến 1740. Cuá»™c bách hại kéo dà i khốc liệt và đẫm máu hÆ¡n qua thá»i các vua Minh Mạng, Thiệu Trị, Tá»± Äức đến thá»i Văn Thân, khiến nhiá»u thừa sai ngoại quốc và không biết bao nhiêu linh mục và giáo dân Việt Nam đã phải đổ máu để gieo vãi hạt giống Tin Mừng.
Suốt ba thế ká»· cấm đạo, dÆ°á»›i sáu triá»u đại, khi thăng khi trầm, Giáo Há»™i Việt Nam có được khoảng 100.000 vị tỠđạo. Trong số đó có 117 vị được phong thánh Tá» Äạo và o ngà y 19.6.1988 do Äức Giáo Hoà ng Gioan Phaolô II. Hiện nay cÅ©ng có mÆ°á»i vị được phong “đáng kÃnh†và 1.000 vị được kể và o báºc “tôi tá»› Chúaâ€. Cái chết của các vị tỠđạo nói lên Ä‘iá»u gì và dạy chúng ta Ä‘iá»u gì?
Chúng ta không những nhìn nháºn mà còn xác tÃn rằng: Những ngÆ°á»i chết vì Chúa nhÆ° thế được gá»i là tỠđạo, nghÄ©a là những chứng nhân của đạo Chúa. Tại sao váºy? Bởi vì khi ấy cÅ©ng nhÆ° ngà y nay, Giáo Há»™i dùng cái chết của các ngà i để minh chứng đạo Công giáo là đạo của Chúa. Các ngà i lấy máu mình để là m chứng, không phải là là m chứng cho má»™t lý tưởng, nhÆ°ng là cho má»™t việc. Chết cho má»™t lý tưởng chÆ°a phải là bằng chứng quyết định cho lý tưởng ấy, vì ngÆ°á»i ta có thể tưởng lầm rằng: Lý tưởng ấy là đúng, và chết cho má»™t lý tưởng chỉ minh chứng mình có lòng ngay, mình thà nh thá»±c. NhÆ°ng khi ngÆ°á»i ta chết cho má»™t việc thì khác, đó chÃnh là cái chết của các vị tỠđạo: TrÆ°á»›c cái chết, các ngà i tá» ra can đảm, anh hùng, cÆ°Æ¡ng quyết, bình tÄ©nh, khiến cho má»i ngÆ°á»i phải thán phục.TrÆ°á»›c cái chết, các ngà i không sợ hãi, khuyến khÃch nhau, tha thứ, cầu nguyện cho kẻ bách hại mình, và vui vẻ tiến lên dâng hiến cuá»™c Ä‘á»i cho Thiên Chúa. Do đó, cái chết của các ngà i có má»™t ý hÆ°á»›ng nhất định: Các ngà i là những chứng nhân cho đạo Chúa. Vì thế, danh từ “Tá» Äạo†có nghÄ©a là là m chứng, và dùng Ä‘au khổ, cái chết để bảo đảm cho lá»i chứng. Pascan tiên sinh đã nói: “Tôi sẵn sà ng tin những truyện mà ngÆ°á»i thuáºt lại giÆ¡ cổ cho ngÆ°á»i khác chém để là m chứngâ€.
Tuy nhiên, chúng ta hãy nhá»›: Tá» Äạo là má»™t ân huệ đặc biệt Chúa ban cho má»™t số ngÆ°á»i, nhÆ°ng bổn pháºn là m chứng cho Chúa thì không dà nh riêng cho ai cả, là Kitô hữu là có nhiệm vụ là m chứng, và chúng ta Ä‘á»u biết cách là m chứng tốt nhất là bằng chÃnh Ä‘á»i sống tốt đẹp của chúng ta. Chúng ta cần thuyết phục những ngÆ°á»i chÆ°a có đạo, những ngÆ°á»i không hiểu vá» chÃnh nghÄ©a của đạo bằng chÃnh Ä‘á»i sống tốt đẹp, dù chúng ta không nói hay chÆ°a là m gì cả.
NgÆ°á»i ta kể rằng: tại Trung Quốc trong những năm trÆ°á»›c năm 1950, có nhiá»u giáo sÄ© đã được gá»i đến truyá»n giáo tại nÆ°á»›c nà y. NgÆ°á»i ta đã mở những lá»›p dạy tiếng Trung Hoa cho những giáo sÄ© ngoại quốc để có thể tiếp xúc vá»›i dân chúng địa phÆ°Æ¡ng. tại má»™t lá»›p ná» có khoảng 70 ngÆ°á»i theo há»c, trong buổi há»c đầu tiên, bà giám đốc của trÆ°á»ng bÆ°á»›c và o lá»›p há»c. Bà ta Ä‘i qua từng hà ng ghế từ trên xuống dÆ°á»›i rồi từ dÆ°á»›i lên trên, tÆ°Æ¡i cÆ°á»i nhìn các há»c viên, rồi cuối cùng Ä‘i ra khá»i lá»›p mà không nói má»™t lá»i nà o. Các há»c viên Ä‘á»u ngạc nhiên vá» việc là m của bà giám đốc. Má»™t lát sau, bà ta trở lại lá»›p và há»i: “Quà vị đã tiếp thu được Ä‘iá»u gì hôm nay chÆ°a?â€. Má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u ngÆ¡ ngác vì bà đã dạy gì đâu? Có má»™t ngÆ°á»i đứng lên nói: “Chúng tôi chÆ°a nghe bà nói má»™t lá»i nà o. NhÆ°ng chúng tôi chỉ để ý có má»™t Ä‘iá»u, khi bà đến lá»›p nà y, bà đã xức má»™t loại nÆ°á»›c hoa thÆ¡m quáâ€.
Cả lá»›p phá lên cÆ°á»i. Lúc đó, bà giám đốc tÆ°Æ¡i cÆ°á»i nói: “Tôi cố ý xức nÆ°á»›c hoa tháºt nhiá»u để quà vị chú ý đấy. Nếu quà vị đã nháºn ra được Ä‘iá»u ấy là hôm nay quà vị đã há»c được má»™t bà i rồi. Qua Ä‘iá»u ấy tôi muốn nói vá»›i quà vị rằng: Quà vị sẽ sống khoảng hai năm ở nÆ°á»›c nà y nhÆ° những ngÆ°á»i câm vì quà vị không nói chuyện được vá»›i những ngÆ°á»i Trung Hoa. Tuy nhiên, quà vị vẫn có thể để lại cho những ngÆ°á»i chung quanh quà vị má»™t mùi thÆ¡m đặc biệt qua nếp sống của quà vị, để dầu không nói má»™t lá»i nà o, nhÆ°ng ngÆ°á»i khác cÅ©ng vẫn nháºn ra được hÆ°Æ¡ng thÆ¡m của Chúa qua quà vịâ€.
Là con cái của Chúa, chúng ta có thể Ä‘em đến cho trần gian, cho những ngÆ°á»i chung quanh, hÆ°Æ¡ng thÆ¡m ngà o ngạt của Chúa qua nếp sống hà ng ngà y của chúng ta mà không cần nói má»™t lá»i nà o. Xin các thánh Tá» Äạo cầu bầu và trợ giúp để chúng ta luôn sống đúng và sống đầy đủ bổn pháºn là m chứng của chúng ta. [Mục Lục]
32. Các thánh Tá» Äạo Việt Nam
Lá»… kÃnh các thánh tỠđạo là sá»± tuyên dÆ°Æ¡ng những con ngÆ°á»i đã dám chết.
Tại sao tuyên dÆ°Æ¡ng? ThÆ°a vì ngÆ°á»i ta thÆ°á»ng nghÄ© “Không có gì quà hÆ¡n mạng sốngâ€. Khi mạng sống bị Ä‘e dá»a thì bằng bất cứ giá nà o, ngÆ°á»i ta cÅ©ng tìm cách để thoát khá»i cái chết và bảo tồn mạng sống của mình. Thà dụ có ngÆ°á»i khi đói quá đã kiếm cá», kiếm vá» cây để ăn, những thứ mà bình thÆ°á»ng không bao giá» hỠăn; có ngÆ°á»i bình thÆ°á»ng rất tá»± trá»ng nhÆ°ng khi quá đói đã phải ăn cắp thức ăn của ngÆ°á»i khác, đã dà nh ăn vá»›i ngÆ°á»i khác; tháºm chà có ngÆ°á»i còn dám ăn thịt ngÆ°á»i trong lúc không còn gì ăn để giữ mạng sống. Thá»±c ra những việc là m trên không có gì lạ, vì ngÆ°á»i ta đã là m theo bản năng, gá»i là bản năng sinh tồn.
Tuy nhiên có những ngÆ°á»i đã không theo bản năng sinh tồn ấy. Những ngÆ°á»i nà y không nghÄ© rằng mạng sống là giá trị cao quà nhất, mà còn có những giá trị không cao hÆ¡n nhiá»u. Thà dụ:
- Trong tráºn Ä‘á»™ng đất ở nÆ°á»›c Nga, má»™t ngÆ°á»i mẹ bị kẹt trong đống gạch vụn cùng vá»›i đứa con của mình. Vì không có gì để ăn, hai mẹ con dần dần yếu. NgÆ°á»i mẹ nghÄ© rằng nếu tình hình cứ tiếp tục thì sau cùng cả hai mẹ con Ä‘á»u chết, bởi đó bà đã cắn đầu ngón tay mình, lấy máu cho con uống. Bà dám chết để con bà được sống.
- Hay nhÆ° các anh hùng liệt sÄ©, những ngÆ°á»i đã can đảm hy sinh mạng sống mình để bảo vệ tổ quốc quê hÆ°Æ¡ng. HỠđã coi quê hÆ°Æ¡ng đất nÆ°á»›c trá»ng hÆ¡n mạng sống bản thân.
- Và các vị thánh Tá» Äạo cÅ©ng váºy, các ngà i coi đức tin trá»ng hÆ¡n mạng sống thể xác.
Tất cả những ngÆ°á»i vừa kể trên Ä‘á»u đã dám chết, tất cả Ä‘á»u đáng ta kÃnh phục. Riêng các thánh Tá» Äạo Việt Nam, chúng ta thấy kÃnh phục đặc biệt vì các ngà i có thể thoát chết cách dá»… dà ng thế mà các ngà i vẫn can đảm chết: chỉ cần nói vá»›i quan má»™t câu là “Tôi chịu bỠđạo†thì láºp tức được thả tá»± do, hay Ä‘Æ¡n giản hÆ¡n chỉ cần thÆ°a “vâng†khi quan há»i “có chịu bỠđạo không?â€, hay Ä‘Æ¡n giản hÆ¡n nữa, không cần nói má»™t lá»i nà o cả, chỉ má»™t cái gáºt đầu hay chỉ để yên cho ngÆ°á»i ta khiêng mình ngang qua cây tháºp giá thôi. Thế nhÆ°ng các ngà i đã không là m nhÆ° váºy, các ngà i dám chịu chết. Cái chết của các ngà i gợi lên cho chúng ta nhiá»u Ä‘iá»u suy nghÄ©:
Äiá»u thứ nhất cái chết ấy nói lên má»™t quan niệm sống: sống không phải chỉ là tồn tại, tồn tại bằng bất cứ giá nà o. NhÆ°ng sống còn là sống theo má»™t lý tưởng. NgÆ°á»i không sống theo má»™t lý tưởng thì chỉ sống nhÆ° má»™t sinh váºt, chỉ lo ăn lo uống, lo sinh tồn. Còn ngÆ°á»i có lý tưởng và quà chuá»™ng lý tưởng của mình thì không là m những gì nghịch vá»›i lý tưởng ấy; nếu bị buá»™c là m Ä‘iá»u nghịch vá»›i lý tưởng, hay bị cấm cản không cho sống theo lý tưởng thì các ngà i thà chết để trung thà nh vá»›i lý tưởng cao đẹp của mình.
Má»™t trong những Ä‘iá»u tệ hại hiện nay là nhiá»u ngÆ°á»i không còn lý tưởng sống, nhất là các thanh niên ở các nÆ°á»›c già u bên Âu Mỹ, cả Ä‘á»i há» không biết tìm gì khác hÆ¡n là kiếm tiá»n, rồi ăn nháºu, rồi mua sắm, rồi vui chÆ¡i. NhÆ°ng cÅ©ng nhÆ° ngÆ°á»i ta không thể ăn hoà i được, khi đã no thì không thể ăn thêm nữa, các thanh niên ấy ăn uống mãi rồi cÅ©ng chán, vui chÆ¡i mãi rồi cÅ©ng nhà m, thế là há» nghÄ© ra những cách hưởng thụ khác nhÆ° xì ke ma túy, nghÄ© đến những hình thức tình dục khác thÆ°á»ng… kết quả là bị mắc bệnh Aids. Có lẽ không bao lâu nữa cách sống đó cÅ©ng du nháºp và o xã há»™i chúng ta, bởi váºy nhắc lại gÆ°Æ¡ng sống của các thánh Tá» Äạo là má»™t Ä‘iá»u hữu Ãch: sống không phải chỉ là tồn tại và hưởng thụ, mà còn phải là sống theo má»™t lý tưởng cao đẹp.
Äiá»u thứ hai chúng ta kÃnh phục nÆ¡i các thánh Tá» Äạo là sá»± trung thá»±c của các ngà i: Trung thá»±c là sống đúng theo Ä‘iá»u mình tin và nói. Các thánh tỠđạo tin rằng và nói rằng có Thiên Chúa, có linh hồn, có Ä‘á»i sau. Váºy khi các ngà i dám chết là các ngà i đã tá» ra trung thá»±c vá»›i niá»m tin ấy, cái chết của các ngà i cho ngÆ°á»i ta thấy rõ là các ngà i thá»±c sá»± tin rằng sau khi chết các ngà i sẽ gặp được Chúa, linh hồn các ngà i vẫn còn sống trong cõi vinh quang hạnh phúc vá»›i Chúa. Thá»±c tế ngà y nay, nhiá»u ngÆ°á»i không còn trung thá»±c nữa: há» nói rất hay nhÆ°ng há» không là m theo Ä‘iá»u há» nói, có khi há» cÅ©ng muốn là m nhÆ°ng lại không dám là m vì sợ bị thiệt thòi…
Và điá»u thứ ba khiến chúng ta kÃnh phục các thánh tỠđạo là các ngà i đã mở trà cho chúng ta hiểu rằng Ä‘á»i nà y không phải là tất cả. Năm 1980 tại câu lạc bá»™ những nhân váºt vị vá»ng trong xã há»™i, câu lạc bá»™ Philadelphia Phillies, ngÆ°á»i ta đã tổ chức má»™t buổi nói chuyện và ngÆ°á»i được má»i nói chuyện má»™t nhân váºt đặc biệt tên là Cordell. Cordell có táºt nÆ¡i chân nên Ä‘i đứng rất khó khăn. Anh lại ngá»ng nên nói năng cÅ©ng khó. Mặt mà y anh dị hợm nên nhiá»u ngÆ°á»i thấy anh phải quay mặt Ä‘i hÆ°á»›ng khác. Má»™t ngÆ°á»i nhÆ° thế có gì để nói vá»›i những nhân váºt già u sang danh vá»ng trong xã há»™i? Anh mở đầu nhÆ° sau: “Tôi biết rằng tôi rất là khác biệt vá»›i các bạnâ€, rồi anh kể vá» cuá»™c Ä‘á»i mình, má»™t cuá»™c Ä‘á»i nhiá»u thất bại, nhiá»u Ä‘au khổ. Sau cùng anh kết luáºn “Các bạn có thể thà nh công suốt cả cuá»™c Ä‘á»i và lãnh hà ng triệu đôla má»—i năm. NhÆ°ng khi ngà y giỠđến, ngà y mà ngÆ°á»i ta đóng nắp quan tà i của bạn lại, thì các bạn sẽ chẳng khác tôi chút nà o. Äó là lúc chúng ta Ä‘á»u y nhÆ° nhauâ€. Không biết cá» tá»a của cuá»™c nói chuyện hôm đó nghÄ© gì, nhÆ°ng tôi thì nghÄ© đến các thánh tỠđạo: các ngà i khôn hÆ¡n nhiá»u ngÆ°á»i ở chá»— nhiá»u ngÆ°á»i đã dùng cả cuá»™c Ä‘á»i để kiếm tìm những Ä‘iá»u há» sẽ phải bá» lại hết khi quan tà i của há» bị đóng lại, còn các ngà i thì dám bá» tất cả những gì quà nhất ở trần gian để đổi lấy cuá»™c sống vÄ©nh cá»u. [Mục Lục]
33. Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam
Hôm nay chúng ta cùng vá»›i toà n thể Giáo Há»™i Việt Nam vui mừng mừng kÃnh các anh hùng Tá» Äạo Việt Nam của chúng ta. Trong bầu khà linh thiêng và cảm Ä‘á»™ng nà y tôi muốn chia sẻ vá»›i anh chị em má»™t và i tâm tình của tôi.
- Tâm tình thứ nhất là tâm tình tự hà o.
Các thánh TỠđạo Việt Nam của chúng ta là m cho chúng ta tự hà o.
Chúng ta phải tá»± hà o vì chúng ta đã có được những vị tổ tiên anh hùng tháºt xứng đáng. Các Ngà i đã được sinh ra, đã là m việc, đã cùng sống vá»›i những ngÆ°á»i Việt Nam chúng ta ngay trên mảnh đất quê hÆ°Æ¡ng thân yêu nà y. Các Ngà i đã sống nhÆ° biết bao nhiêu những con nguá»i khác đã sống, nhÆ°ng các Ngà i đã sống hÆ¡n hẳn rất nhiá»u ngÆ°á»i khác ở chá»— các Ngà i đã biết sống anh hùng, không để cho mình bị mua chuá»™c, không để cho mình bị khuất phục. Tiá»n bạc không là m cho các Ngà i mù tối. Khổ Ä‘au không là m cho các ngà i chùn bÆ°á»›c, nhục hình không là m cho các ngà i ngã qụy, và cả cái chết cÅ©ng không uốn cong được lòng trung tÃn của các Ngà i.
Chúng ta hãy Ä‘á»c lại sắc dụ cấm đạo được ban hà nh ngà y 18-9-1855 để chúng ta thấy được má»™t phần nà o những hình khổ mà các Ngà i phải chịu nhÆ° thế nà o: "Các quan theo đạo Giatô tại triá»u đình Huế hạn cho má»™t tháng phải bỠđạo. Các quan tỉnh thì ba tháng. LÃnh tráng và ngÆ°á»i dân thì sáu tháng, bằng không thì phải kể là trá»ng phạm.
Các ngÆ°á»i theo đạo Giatô không được thi cá», không được giữ chức tÆ°á»›c gì.
Ai Ä‘Æ°a Ä‘Æ°á»ng hay chứa chấp đạo trưởng thì bị xá» tá». Äạo trưởng Tây phÆ°Æ¡ng thì chém đầu vất xác xuống sông. Các giáo đồ giúp các đạo trưởng thì phải chém đầu.
Các cụ đạo bản quốc cÅ©ng phải chém đầu. Các giáo đồ theo các cụ đạo nà y thì phải thÃch chữ và o mặt và phát lÆ°u.
Phải đốt cho sạch các nhà thỠnhà xứ "
Lịch sá» còn ghi lại những hình phạt mà ngÆ°á»i ta đã nghÄ© ra và đã dùng để phạt những ngÆ°á»i theo đạo nhÆ° sau:
- Nhẹ nhất là bị gông cùm. Bị xiá»ng xÃch, bị nhốt trong cÅ©i, bị đánh đòn, bị bỠđói cho tá»›i chết.
- Nặng hơn một chút thì bị voi dầy, bị trói ném xuống sông, bị chôn sống, bị đổ dầu và o rốn rồi cho bấc và o mà đốt, bị đóng đinh và o ván rồi đem phơi nắng.
- Quyết liệt hơn một chút thì bị xỠtrảm, xỠgiảo (thắt cổ) và thiêu sống.
- Ãc liệt nhất là bị xá» lăng trì (phân thây ra từng mảnh) hay bá Ä‘ao (bị xẻo từng mảnh thịt cho tá»›i chết)
Tôi xin trÃch ra đây má»™t Ä‘oạn trong bản báo cáo vá» việc xá» Cha cố Du tại Thợ Äức ngà y 30-11-1835:
"Há» cá»™t chân tay Ngà i và o má»™t cây cá»™t. Hai bên lÃnh cầm kìm chá» sẵn. Sau hồi chuông báo hiệu, tên lÃnh cầm kìm đã được nung Ä‘á» kẹp và o ngá»±c kéo ra hai miếng thịt nÆ¡i vú liệng xuống đất. Tên khác cầm dao xẻo thịt phÃa sau hông - rồi đến dùi thì chúng lấy kìm kéo thịt ra rồi dùng lưỡi dao xẻo đứt từng miếng. Cha ngất Ä‘i, đầu rÅ© xuống và Ngà i tắt hÆ¡i vá» chầu Chúa lúc 17giá».
Cha chết rồi, lÃnh chặt đầu Ngà i cho và o má»™t chiếc thùng đầy vôi... Ä‘oạn há» cởi trói láºt úp xác xuống, phân thây ra từng khúc bá» và o thùng vôi. Tiếp theo há» lấy đầu đầu của ngà i treo giữa chợ ba ngà y... rồi lấy xuống nghiá»n nát ra bá» và o thùng Ä‘á»±ng xác rối vất tất cả xuống biển cho mất tÃch"
Vâng, kÃnh thÆ°a anh chị em,
Gian khổ có cao, hình phạt có nặng nhÆ°ng lòng thà nh của các Ngà i còn cao hÆ¡n. Cái chết của các Ngà i tháºt đáng là m cho chúng ta phải tá»± hà o. Trong sắc phong chân phÆ°á»›c cho 64 anh hùng tỠđạo Việt Nam ngà y 27-5-1900 ChÃnh Äức Thánh Cha Léo XIII đã nói vá» các Ngà i vá»›i tất cả lòng khâm phục nhÆ° sau: "Äây là những chiến sÄ© trung liệt và kiên cÆ°á»ng không kém gì những chiến sÄ© ngà y xÆ°a và o những thế ká»· khai nguyênh của Giáo Há»™i Chúa Kitô".
- Tâm tình thứ hai là lòng biết ơn.
Việc mừng lá»… hôm nay là m tôi nhá»› lại những lá»i rất cảm Ä‘á»™ng sau đây của Chúa Giêsu: "Kẻ gieo ngÆ°á»i gặt Ä‘á»u vui mừng. Kẻ nà y gieo, ngÆ°á»i kia gặt. Thầy sai các con Ä‘i gặt những gì chúng con không vất vả là m ra. Những kẻ khác đã khó nhá»c, còn các con thừa hưởng công lao khó nhá»c của há»" (Jn 4,36-37).
Sá» gia Tertulianô ngà y xÆ°a khi nhìn lại những năm trá»i Giáo Há»™i bị bách hại và những cuá»™c trở lại đạo hà ng loạt sau đó, ông đã phải viết lên những lởi rất rất đáng cho chúng ta suy nghÄ© nhÆ° thế nà y: "Những hạt máu của những vị tỠđạo là những hạt giống là m nảy sinh ra những ngÆ°á»i Kitô hữu khác"
Hà ng trăm ngà n các anh hùng Tá» Äạo Việt Nam của chúng ta đã vất vả khó nhá»c gieo vãi. Các Ngà i đã gieo vãi không phải là những hạt giống thông thuá»ng nhÆ°ng bằng những giá»t máu của các Ngà i. Và chÃnh nhá» những giá»t máu nà y mà chúng ta má»›i được nhÆ° ngà y hôm nay.
Chúng ta phải tạ Æ¡n Chúa vì Chúa đã cho chúng ta có được những con ngÆ°á»i anh hùng nhÆ° thế. Äồng thá»i chúng ta cÅ©ng phải biết Æ¡n các Ngà i vì chÃnh nhá» các Ngà i mà hạt giống đức tin đã nảy mầm và lá»›n lên trong chúng ta.
- Tâm tình thứ ba là bổn pháºn phải sống là m sao cho xứng đáng vá»›i danh nghÄ©a con cháu của những anh hùng.
Châm ngôn Việt Nam có câu rất hay: "Con nhà tông không giống lông cũng giống cánh"
Phải sống xứng đáng để những thế hệ mai sau khi nhìn và o thế hệ nà y, hỠcũng cảm thấy tự hà o.
Năm 1934 khi nhắn nhủ má»™t số các em nhỠđến mừng sinh nháºt của mình nhà bác há»c bổi danh nhất của thế ká»· thứ 20, Albert Einstein đã nói vá»›i các cháu những lá»i cảm Ä‘á»™ng nhÆ° sau: "Các cháu nên nhá»› rằng những Ä‘iá»u kỳ diệu các cháu được há»c ở trÆ°á»ng là do công lao của biết bao thế hệ trên khắp thế giá»›i đã hăng hái gắng sức và cặm cụi là m việc không ngừng rồi truyá»n lại cho các cháu nhÆ° má»™t di sản để cho các cháu tiếp nháºn, tôn trá»ng, tăng gia thêm và má»™t ngà y nà o đó các cháu sẽ lại trung thà nh truyá»n lại cho con cháu các cháu. Nhá» váºy mà chúng ta, những con ngÆ°á»i hữu sinh hữu tá» má»›i thà nh bất tá» trong những váºt trÆ°á»ng tồn mà chúng ta tạo chung vá»›i nhau"
Chúng ta Ä‘ang thừa hưởng má»™t di sản vô cùng quà giá do cha ông chúng ta để lại. Cách trả Æ¡n tốt nhất đối vá»›i các Ngà i là tiếp nháºn và trung thà nh truyá»n lại cho các thế hệ mai sau.
NhÆ°ng truyá»n lại bằng cách nà o?
- ThÆ°a bằng chÃnh cuá»™c sống mà tổ tiên của chúng ta đã sống.
Văn hà o Tagore khi bà n vá» cái chết của Thánh Gandhi, đã nói: "Có lẽ thánh Gandhi không thà nh công, có lẽ thánh sẽ thất bại nhÆ° Äức ThÃch Ca đã thất bại, nhÆ° Äức Giêsu đã thất bại vì chÆ°a hủy diệt được lòng ác Ä‘á»™c của loà i ngÆ°á»i. NhÆ°ng loà i ngÆ°á»i luôn nhá»› tá»›i thánh vì thánh đã Ä‘em Ä‘á»i mình ra để là m bà i há»c cho muôn thế hệ mai sau"
a- Bà i há»c đầu tiên mà má»—i ngÆ°á»i chúng ta phải noi gÆ°Æ¡ng bắt chÆ°á»›c đó là phải trung thà nh vá»›i niá»m tin.
Äức tin là ơn nhÆ°ng không Thiên Chúa ban cho chúng ta. Hãy bảo vệ lấy, đừng để cho nó bị hao mòn Ä‘i.
Phaolô Mợi bị bắt, bị giải đến quan. Quan dụ:
- Anh đạp ảnh đi, tôi sẽ cho anh một nén bạc.
-..........................?
- Váºy má»™t nén và ng!
- Bẩm quan chưa đủ.
- Váºy anh muốn bao nhiêu?
- Bẩm quan lớn, quan lớn muốn cho tôi quá khóa thì quan phải cho tôi đủ và ng để mua được một linh hồn khác.
Nguyá»…n văn Lá»±u: "Äạo đã nháºp và o xÆ°Æ¡ng tủy tôi, là m sao tôi có thể bỠđược."
b- Bà i há»c thứ hai phải can đảm sống niá»m tin đó.
Trong má»™t bà i diá»…n văn Ä‘á»c cho binh lÃnh trÆ°á»›c khi há» lâm trạn. Hitler đã nói: "Thế giá»›i nà y sẽ thuá»™c vá» những kẻ gan dạ"
Victor Hugo: "Äồi Calvario ở đầu Ä‘Æ°á»ng và hà o quang cÅ©ng xuất hiện ở đó"
Chúa Giêsu: "Nước Trới phải dùng sức mạnh mà chiếm lấy"
Không có chiến thắng cho những kẻ chÆ°a lâm tráºn đã đầu hà ng.
Không có vinh quang cho những kẻ hèn nhát.
Phần thưởng cà ng lớn, vinh quang cà ng cao thì cái giá phải trả cho nó cà ng đắt.
Phải xá» dụng sức mạnh má»›i chiếm hữu được NÆ°á»›c Trá»i.
Lá»i cuối cùng của tôi. Tôi xin mượn lá»i của Thánh Phaolô gá»i cho tÃn hữu Roma. Ngà i gá»i những lá»i nà y cho há» và o lúc cÆ¡n bắt bá»› đạo giáo tại đó bắt đầu trở thà nh khốc liệt. Ngà i muốn dùng những lá»i nà y để khÃch lệ há», để há» can đảm, để há» tin tưởng và o chiến thắng cuối cùng: "Ai có thế tách chúng ta ra khá»i tình yêu của Äức Kitô? Phải chăng là gian truân, khốn khổ, đói rách, hiểm nguy, bắt bá»›, gÆ°Æ¡m giáo?
Ngà i nói tiếp nhÆ° má»™t xác tÃn: “Trong má»i thá» thách, chúng ta sẽ toà n thắng nhá» Äấng đã yêu mến chúng ta" Và Ngà i kết luáºn: "Tôi tin chắc rằng: cho dầu là sá»± chết hay sá»± sống, thiên thần hay ma vÆ°Æ¡ng quá»· lá»±c, hiện tại hay tÆ°Æ¡ng lai, hoặc bất cứ sức mạnh nà o, chiá»u cao hay vá»±c thẳm hay bất cứ má»™t loà i thụ tạo nà o khác, không có gì tách được chúng ta ra khá»i tình yêu của Thiên Chúa được thể hiện nÆ¡i Äức Kitô Chúa chúng ta" (Rom 8,35-39). Amen. [Mục Lục]
34. Niá»m Tin
Má»™t viên sÄ© quan trẻ trong quân Ä‘á»™i Nga xin được nói chuyện riêng vá»›i vị mục sÆ° ngÆ°á»i Hungary. Khi hai ngÆ°á»i ở trong má»™t căn phòng đã đóng kÃn cá»a, viên sÄ© quan hung hãn chỉ lên cây thánh giá treo trên tÆ°á»ng và nói vá»›i vị mục sÆ° rằng:
- Ông biết không, cái đó là sá»± dối trá cho các ông bà y đặt ra để là m mê hoặc dân chúng. Ở đây bây giá» chỉ có tôi và ông. Ông hãy thú nháºn rằng: Ông không há» bao giá» tin rằng ông Giêsu Kitô là Con Thiên Chúa.
Vị mục sÆ° cÆ°á»i và trả lá»i:
- Nà y anh bạn Æ¡i, tôi tin tháºt đấy, vì đó là sá»± tháºt.
Viên sĩ quan hét lên:
- Ông đừng có lừa dối tôi, đừng diễu cợt tôi.
Rồi anh rút ra má»™t khẩu súng lục, chÄ©a và o vị mục sÆ° và hăm dá»a:
- Nếu ông không nháºn rằng đó là má»™t sá»± dối trá thì tôi sẽ nổ súng.
Vị mục sÆ° Ä‘iá»m tÄ©nh trả lá»i:
- Dù anh giết tôi, tôi cÅ©ng không thể nói Ä‘iá»u anh muốn tôi nói. Äối vá»›i tôi, Äức Giêsu Kitô tháºt sá»± là Con Thiên Chúa.
CÅ©ng nhÆ° vị mục sÆ° kia, các thánh Tá» Äạo đã kiên cÆ°á»ng giữ vững đức tin trÆ°á»›c má»i thá» thách, má»i gian lao, má»i giông tố của cuá»™c Ä‘á»i. Các ngà i đã dám đánh đổi Ä‘iá»u cao quà nhất là mạng sống của mình để là m chứng cho niá»m tin và o Thiên Chúa mà các ngà i tôn thá». Chúng ta có thể kể ra đây má»™t và i khuôn mặt của những vị thánh giáo dân nhÆ° những chứng từ cho Ä‘iá»u chúng ta vừa nói:
- Thánh Luca Thìn, 39 tuổi, cai tổng. NgÆ°á»i đã viết khi bị bắt bÆ°á»›c qua thánh giá: “Tôi là má»™t Kitô hữu. Tôi sẵn sà ng chấp nháºn má»i cá»±c hình, tháºm chà cả cái chết Ä‘au Ä‘á»›n nhất, hÆ¡n là vi phạm má»™t lá»—i dù rất nhá» trong đạo tôi thá»â€.
- Thánh Giuse Lá»±u, trùm há» Mặc Bắc (VÄ©nh Long) đã tâm sá»± vá»›i má»™t linh mục bạn tù rằng: “Xin cha cầu Chúa ban sức mạnh và lòng can đảm cho con. Con sắp phải Ä‘i Ä‘Ã y. Con xin trao cho Chúa tất cả má»i sá»± thuá»™c vá» con. Con bằng lòng dâng cho NgÆ°á»i hy sinh lá»›n lao hÆ¡n hết là gia đình, vợ con của conâ€.
- Thánh Matthêu Gẫm, 34 tuổi, má»™t thÆ°Æ¡ng gia giầu có, dù bị hà nh hạ, bị gông xiá»ng nhÆ°ng ngÆ°á»i luôn bình tÄ©nh vui tÆ°Æ¡i. NgÆ°á»i nói: “Tôi có ăn trá»™m, ăn cÆ°á»›p gì đâu mà buồn. Äược chết vì đạo là điá»u tốt lắmâ€.
- Thánh Laurensô Ngôn, 22 tuổi, má»™t nông dân, đã trả lá»i khi các quan bắt ngÆ°á»i bÆ°á»›c qua thánh giá: “Tôi giữ đạo tôn thá» Chúa tể trá»i đất. Thánh giá là phÆ°Æ¡ng thế Chúa dùng để cứu Ä‘á»™ nhân loại. Tôi chỉ có thể tôn kÃnh chứ không bao giá» chà đạp. Tôi sẵn lòng chịu chết vì đức tin và o Thiên Chúa của tôiâ€.
- Thánh Matthêu Phượng, trùm há», đã nói vá»›i các con mình rằng: “Các con của cha Æ¡i! Äừng khóc, đừng buồn là m chi vì cha Ä‘ang gặp được váºn há»™i may mắnâ€.
- Thánh Äaminh Ninh, 21 tuổi, nông dân, đã hiên ngang phát biểu: “Nếu là m con cái không được phép sỉ nhục cha mẹ mình, thì là m sao ngÆ°á»i Kitô hữu lại có thể chà đạp hình ảnh của Äấng tạo thà nh trá»i đất? Xin các quan thi hà nh Ä‘iá»u các quan muốn. Còn tôi không bao giá» xúc phạm tháºp giá Chúa tôi đâuâ€.
- Thánh Phêrô DÅ©ng yên ủi vợ: “Hãy vui mừng vì tôi được hy sinh mạng sống cho Chúa Kitôâ€.
- Thánh Anê Thà nh, má»™t ngÆ°á»i mẹ của 6 ngÆ°á»i con. Trong cÆ¡n Ä‘au Ä‘á»›n vì bị tra tấn đã nhắn nhủ cô con gái đến thăm ngÆ°á»i trong tù rằng: “Con chuyển lá»i mẹ nói vá»›i các anh chị em con: Hãy coi sóc việc nhà , giữ đạo sốt sắng, Ä‘á»c kinh sáng tối, dâng lá»… má»—i ngà y, cầu nguyện cho mẹ vác thánh giá Chúa đến cùng. Chẳng bao lâu mẹ con ta sẽ Ä‘oà n tụ trên NÆ°á»›c Thiên Ä‘Ã ngâ€.
- Thánh Emmanuel Phụng, trùm há», trÆ°á»›c khi bị siết cổ đã trao cho con gái má»™t ảnh thánh giá và nói: “Con hãy nháºn lấy ká»· váºt của cha. Äây là ảnh Chúa Giêsu Kitô, Chúa chúng ta. Anh nà y quà giá hÆ¡n và ng bạc bá»™i phần. Con hãy luôn mang nÆ¡i cổ và trung thà nh cầu nguyện sá»›m chiá»u con nhéâ€.
Chúng ta không thể kể ra đây hết những hình khổ các thánh Tá» Äạo đã phải chịu. Chúng ta cÅ©ng không thể nói hết ở đây những lá»i di chúc quà báu của các ngà i. Äối vá»›i các ngà i, Thiên Chúa là trên hết. Thiên Chúa là tất cả. Láºp trÆ°á»ng của các ngà i là : “Thà chết chứ không thà bỠđạo, bá» Chúaâ€. Có lẽ ngà y hôm nay chúng ta không còn được diá»…m phúc đổ máu và hy sinh mạng sống để là m chứng cho Chúa nữa. NhÆ°ng nếu phải hy sinh má»™t món lợi váºt chất, nếu phải đánh đổi má»™t chức vụ trong xã há»™i, nếu phải từ bá» má»™t thú vui tá»™i lá»—i vì Chúa, vì luáºt lệ, và vì Tin Mừng của NgÆ°á»i, chúng ta có dám không, thÆ°a quà ông bà và anh chị em? Phải chăng láºp trÆ°á»ng của chúng ta vẫn là : “Thà bỠđạo, bá» Chúa chứ không bá» những thứ đóâ€? [Mục Lục]
35. Các thánh Tá» Äạo Việt Nam
Lá»… các Thánh tỠđạo Việt Nam (được gá»i là lá»… Thánh Anrê DÅ©ng Lạc và các bạn tỠđạo) ấn định trong niên lịch phụng vụ và o ngà y 24 tháng 11 má»—i năm, và Há»™i Äồng Giám mục quyết định dá»i lá»… kÃnh và o ngà y Chúa Nháºt liá»n trÆ°á»›c hoặc liá»n sau ngà y 24 tháng 11, để giáo dân có dịp tham dá»± dá»… dà ng.
Thá»±c ra việc kÃnh Thánh Anrê DÅ©ng Lạc và các bạn tỠđạo bao gồm việc kÃnh tất cả 117 vị tỠđạo đã được Giáo Há»™i phong lên báºc hiển Thánh. 117 vị Thánh nà y có 96 Thánh Việt Nam (37 Linh mục, 14 thầy giảng, má»™t chủng sinh và 44 giáo dân), 11 Thánh ngÆ°á»i tây Ban Nha (6 Giám mục và 5 Linh mục), 10 Thánh ngÆ°á»i Pháp (2 Giám mục và 8 Linh mục).
Thánh Anrê DÅ©ng Lạc tỠđạo ngà y 21 tháng 12 năm 1839, hai vị Thánh tỠđạo đầu tiên là Linh mục Tế và Linh mục Äáºu tỠđạo ngà y 22 tháng 1 năm 1745, và vị Thánh tỠđạo sau cùng là giáo dân Phêrô Äa tỠđạo ngà y 17 tháng 6 năm 1862. NhÆ° váºy khi nói các bạn tỠđạo vá»›i Thánh Anrê DÅ©ng Lạc ta phải hiểu là các Thánh tỠđạo kể từ năm 1745 tá»›i năm 1862 (trong khoảng thá»i gian 117 năm).
Tất cả các vị Thánh nà y, chỉ vì kiên trung giữ vững đức Tin, quyết tâm không bá» Chúa, không bá» Giáo Há»™i, nên đã trải qua nhiá»u Ä‘au khổ, cÆ¡ cá»±c, nhÆ° bị tra tấn, bị đòn vá»t đánh nát thịt da, bị kìm nung Ä‘á» cặp và o chân tay, bị đói khát, bị mình trần phÆ¡i nắng nhiá»u ngà y, bị gông cùm xiá»ng xÃch trong tù ngục nhiá»u tháng trá»i.v.v. và sau cùng hoặc bị chém đầu (án trảm), hoặc bị thiêu đốt (án thiêu sinh), hoặc bị xiết cổ đến chết (án giảo), hoặc bị cắt các chi thể rồi má»›i chém đầu (án lăng trì), hoặc bị cắt xẻ da thịt ra hằng trăm miếng (án bá Ä‘ao). CÅ©ng có vị, vì bị tra tấn quá dã man, bị đói khát, ngà y đêm nhốt trong cÅ©i cháºt hẹp, lại phải Ä‘eo xiá»ng xÃch, cùm chân tay, nên đã trút hÆ¡i thở cuối cùng, trÆ°á»›c khi bị Ä‘em ra pháp trÆ°á»ng.
Thánh Linh mục Du bị trói và o má»™t cây cá»c. Có 3 lý hình, má»™t cầm kìm, má»™t cầm dao, còn má»™t ngÆ°á»i lo đếm cho đủ 100 lát cắt. TrÆ°á»›c đó, lÃnh đã nhét đá và o miệng ngà i và cá»™t chặt, để không có thể kêu la hay bá» chạy được. Sau má»™t hồi trống, lý hình cắt lá»›p da trên trán Cha Du lệt xuống che mắt, rồi cắt từng mảng hai bên ngá»±c, sau lÆ°ng, tay chân. Quá Ä‘au Ä‘á»›n Cha Du giãy giụa quà n quại, ngÆ°á»›v mắt lên trá»i cao, rồi gục đầu xuống nhắm mắt lìa trần. Tiếp theo quân lÃnh cắt đầu của vị tỠđạo, bổ thân mình là m 4 và ném xuống biển. Còn thủ cấp Cha được Ä‘em Ä‘i bêu tại nhiá»u nÆ¡i, rồi Ä‘Æ°a trả vá» kinh đô, bị bá» và o cối giã nát và cho rắc xuống biển.
Thánh Giám mục Xuyên, chân tay bị trói và o bốn cá»c. Năm lý hình cầm 5 cái rìu, sẵn sà ng nghe lện quan án sát. Vừa nghe lện, hai lý hình chặt hai chân, hai lý hình chặt hai tay, đến lượt lý hình thứ năm chặt đầu. Rồi há» mổ bụng ngà i cắt lấy ruá»™t gan.
Hai Cha Äiểm và Khoa bị trói chân tay và o cá»™t, lý hình tròng dây và o cổ. Nhge hiệu lệnh, lý hình cầm hai đầu dây xiết mạnh cho đến khi hai vị nghẹt thở và lịm dần.
Sáng ngà y 5-6-1862, trÆ°á»›c sá»± chứng kiến của rất đông ngÆ°á»i, hai giáo dân: Thánh Toại và Thánh Huyên bÆ°á»›c và o cÅ©i tre để bị thiêu sinh. Những ngÆ°á»i hiện diện Ä‘á»u xúc Ä‘á»™ng khi nghe rõ các ông cất tiếng nguyện cầu tháºt lá»›n, trong khi ngá»n lá»a hồng phừng phá»±c bốc cao, thiêu đốt hai ông.
Sau ba tháng tù tại Bình Äịnh ông Anrê Nguyá»…n Kim Thông nháºn được án phát lÆ°u và o VÄ©nh Long. ÄÆ°á»ng từ Bình Äịnh và o Nam xa xôi, ông Thông cùng vá»›i bốn chứng nhân khác. Vì tuổi già sức yếu, lại phải mang gông siá»ng, ông bÆ°á»›c Ä‘i má»™t cách rất khó khăn, mệt nhá»c. Má»—i ngà y chỉ Ä‘i được bảy tám dặm, dÆ°á»›i ánh nắng gay gắt. Tối đến, Ä‘oà n tù nhân được tạm giam trong các đòn quan, hay nhà tù địa phÆ°Æ¡ng. Äược và i ba ngà y, lÃnh thấy ông Thông Ä‘uối sức quá, sợ không thể Ä‘i tá»›i nÆ¡i, thì thÆ°Æ¡ng tình tháo gông xiá»ng cho ông.
Äến Chợ Quán, thấy tình trạng sức khá»e của ông quá tà n tạ, Cha Äược đã đến ban phép xức dầu cho ông. Sau đó ông lại phải mang gông xiá»ng tiếp. Khi ông đặt chân lên đất lÆ°u Ä‘Ã y, ông chỉ kịp Ä‘á»c kinh an năn tá»™i, và i kinh kÃnh mừng, rồi tắt thở. Hôm đó là ngà y 15 tháng 5 năm 1855.
Bà Thánh Inê Äê (Lê Thị Thà nh), sau khi đã bị tra tấn và chịu đòn, coi trong ngÆ°á»i không có chá»— nà o không bị thÆ°Æ¡ng tÃch, áo quần đầy máu me, bà đã trút hÆ¡i thở cuối cùng trong ngục. Lá»i sau cùng của bà là :
“Giêsu Maria Giuse, con phó thác hồn con và thân xác con trong tay Chúa, xin ban cho con trá»n niá»m tin ở Chúa.â€
Hôm đó là ngà y 12-7-1841, sau 3 tháng bị giam cầm vỠđức Tin.
Riêng những vị xá» trảm, cÅ©ng có những gÆ°Æ¡ng sáng lạng vá» việc các ngà i coi thÆ°á»ng sá»± Ä‘au Ä‘á»›n lúc bị chém đầu. Coi nhÆ° các ngà i Æ°á»›c ao được chém nhiá»u lần để biểu lá»™ lòng yêu mến Chúa.
Trước khi bị chém Thánh Giám mục An nói với viên quan chỉ hay:
“Tôi gá»i quan 30 quan tiá»n để xin má»™t ân huệ: Äừng chém tôi má»™t nhát nhÆ°ng 3 nhát. Nhát thứ nhất tôi tạ Æ¡n Thiên Chúa đã tạo dá»±ng nên tôi, và dẫn tôi đến Việt Nam giảng đạo. Nhát thứ hai để nhá»› Æ¡n cha mẹ sinh thà nh ra tôi. Nhát thứ ba nhÆ° lá»i di chúc cho các bổn đạo của tôi, để há» bá»n chà chết vì đức Tin, theo gÆ°Æ¡ng vị chủ chăn. Và nhÆ° thế hỠđáng hưởng hạnh phúc cùng các Thánh trên trá»i.
Năm ông Äaminh Nhi, ông Äaminh Mạo, ông Äaminh Nguyên, ông Anrê TÆ°á»ng, ông VinhsÆ¡n Tưởng, bị xá» chém đầu, thì trừ ông Äaminh Nhi, bốn vị ông Äaminh Mạo cùng cá ông Äaminh Nguyên, Anrê TÆ°á»ng, VinhsÆ¡n Tưởng, Ä‘á»u yêu cầu lý hình, thay vì chém má»™t nhát, thì xin được chém 3 nhát để tá» lòng tôn kÃnh Chúa Ba Ngôi.
Riêng Thánh Hồ Äình Hy bị chém đầu, nhÆ°ng trÆ°á»›c khi Ä‘em Ä‘i xá», giữa kinh thà nh Huế, trong ba ngà y 15,18 và 21 tháng 5 năm 1857, thân mình ngà i đầy thÆ°Æ¡ng tÃch, quần áo tả tÆ¡i, dÃnh đầy máu, Ä‘i đứng lảo đảo nhÆ° muốn té nhà o, bị Ä‘iệu qua các Ä‘Æ°á»ng phố, những khu chợ và quanh thà nh ná»™i. LÃnh mở Ä‘Æ°á»ng Ä‘i trÆ°á»›c rao tên tá» tá»™i, má»—i khi tá»›i ngã ba Ä‘Æ°á»ng, phố, chợ và công trÆ°á»ng, ngÆ°á»i tá» tá»™i bị đánh 30 trượng, lÃnh vác loa rêu rao;
“Thằng theo tà đạo, đức ngá»— nghịch, bất hiếu vá»›i cha mẹ, cưỡng lại luáºt pháp triá»u đình. Vì thế bị kết án tá» hình. Bá»n Gia Tô tin rằng chết vì đạo sẽ lên Thiên Ä‘Ã ng. Äiá»u đó có đúng hay sai, không cần biết. Gia Tô của nó ở đâu? tại sao thấy nó khổ mà không đến cứu?â€
Sau má»™t năm tù giam, Anrê Trá»ng vẫn cÆ°Æ¡ng quyết tuyên xÆ°ng đức Tin, các quan quyết định ngà y xá» là thứ bảy ngà y 28-11-1835. Sáng hôm đó, anh gặp lại ngÆ°á»i anh há». NgÆ°á»i anh há» há»i Thánh nhân có muốn ăn gì không? Anrê Trá»ng trả lá»i: “Em muốn giữ chay để dá»n mình tỠđạoâ€, rồi nói tiếp: “Xin anh giúp đỡ mẹ em, chúng ta là anh em, mẹ em cÅ©ng sẽ yêu thÆ°Æ¡ng anh. Xin nhắn lá»i vá»›i mẹ em: Äừng lo gì cho em, cầu chúc bà mãi mãi thánh thiện và sẽ hà i lòng vì con trai mình luôn trung thà nh vá»›i Chúa, cho đến chết.â€
NhÆ°ng ngÆ°á»i anh há» chÆ°a kịp vá» nhắn tin, bà mẹ Anrê Trá»ng đã đến đón convà theo con đến táºn đầu chợ An Hòa, nÆ¡i Anrê sẽ phải xá». Gặp con, bà chỉ nói má»™t câu: “Bấy lâu nay xa nhà , thá»i gian ở tù con có nợ nần gì ai không? Nếu có thì cho mẹ biết, mẹ sẽ trả thay con.â€
Khi được con cho biết không vÆ°á»›ng mắc gì vá»›i ai, bà tiếp tục Ä‘i sát bên con, bình tÄ©nh nói vá»›i con những lá»i đầy khÃch lệ. Äến nÆ¡i xá», khi quân lÃnh tháo gông xiá»ng, Thánh Trá»ng đón lấy, Ä‘Æ°a cho anh lÃnh cạnh bên và căn dặn:
“Xin nhá» anh Ä‘Æ°a giùm cái nà y cho mẹ tôi, để bà là m ká»· niệm.â€
Mẹ anh đứng gần bên nghe rõ, nhÆ°ng bà nhÆ°a lấy ká»· váºt đó là đủ, bà còn muốn đón nháºn chÃnh thủ cấp của con mình nữa. Bà can đảm, bÆ°á»›c ra xin viên quan chỉ huy trao thủ cấp con bà , cho bà .
Bá»c trong vạt áo rồi ghìm chặt và o lòng, bà vừa hôn vừa láºp Ä‘i láºp lại:
“Ôi con yêu quà của mẹ, con nhá»› cầu nguyện cho mẹ.â€
Rồi bà đem vỠan táng trong nhà . [Mục Lục]
36. Bà i giảng của Thánh Gioan Phaolô 2, Giáo Hoà ng
(Mt 25,14-30)
Suy niệm 1.
Trong cá»™ng đồng rá»™ng lá»›n của Giáo Há»™i, tôi xin chà o thăm đặc biệt anh em Việt kiá»u quà mến đến đây từ má»i phÆ°Æ¡ng trá»i từ Châu Mỹ và Châu Ã, từ Úc Châu và tất cả các nÆ°á»›c Âu Châu. Tôi biết anh em đến đây vì muốn tôn kÃnh các vị Tá» Äạo của anh em, nhÆ°ng cÅ©ng muốn tái tạo chung quanh các vị Tá» Äạo tình huynh đệ, tình thân hữu, tình yêu thÆ°Æ¡ng vốn đầy trà n trong tâm hồn anh em, bởi vì tất cả anh em Ä‘á»u có cùng má»™t tổ quốc quê hÆ°Æ¡ng. Khi gợi lại những ká»· niệm của anh em, tức là anh em hÆ°á»›ng vá» quê hÆ°Æ¡ng vá»›i lòng yêu và lòng thÆ°Æ¡ng nhá»›, vá»›i má»™t Æ°á»›c muốn sống giây phút hiệp thông đầy hy vá»ng giữa cuá»™c sống ở hải ngoại nà y. Khi cùng vá»›i anh em tuyên xÆ°ng Chúa Kitô chịu đóng Ä‘inh, tất cả chúng tôi hôm nay Ä‘á»u muốn cảm tạ Thiên Chúa vì những chứng tá đặc biệt mà các thánh Tá» Äạo nà y là những ngÆ°á»i con đông đúc của Việt Nam, hay là những vị thừa sai đã có những truyá»n thống Äức tin và o Chúa Kitô má»™t cách sâu xa. Truyá»n thống của anh em nhắc nhở chúng tôi trong lịch sá» Tá» Äạo của Giáo Há»™i Việt Nam từ lúc khởi đầu còn bao la và phức tạp hÆ¡n nữa. Từ năm 1533, tức là từ khi cuá»™c rao giảng Tin mừng Kitô bắt đầu từ Äông Nam á, Giáo Há»™i Việt Nam trong ba thế ká»· đầu đã phải chịu những cuá»™c bách hại nặng ná» nối tiếp nhau, vá»›i má»™t và i giai Ä‘oạn lắng dịu giống nhÆ° các cuá»™c bách hại mà Giáo Há»™i Tây phÆ°Æ¡ng đã phải chịu trong ba thế ká»· đầu tiên. Äã có hà ng ngà n tÃn hữu Kitô chịu Tá» Äạo và đã có rất nhiá»u ngÆ°á»i chết trên rừng núi, trong những vùng rừng thiêng nÆ°á»›c Ä‘á»™c, nÆ¡i mà há» bị lÆ°u đầy tá»›i. Là m sao có thể gợi hết các vị Tá» Äạo ra đây được, và cho dù chỉ được giá»›i hạn và o những vị Tá» Äạo được tôn phong hiển thánh hôm nay, chúng ta cÅ©ng chỉ có thể dừng lại nÆ¡i má»™t và i con số trong những vị Tá» Äạo của há». Thá»±c váºy, có tất cả 117 vị thánh Tá» Äạo, gồm 8 giám mục, 50 linh mục, 59 giáo dân, trong số nà y có má»™t phụ nữ là bà Anê Lê Thị Thà nh, mẹ của sáu ngÆ°á»i con. Chỉ cần nhắc lại đây má»™t, hai khuôn mặt nhÆ° cha Vicente Dòng Äaminh chịu tỠđạo năm 1773, đó là vị đầu tiên trong 96 vị Tá» Äạo Việt Nam. Rồi có má»™t linh mục khác là cha Anrê DÅ©ng Lạc, cha mẹ của ngà i vốn là những ngÆ°á»i ngoại đạo và nghèo túng. Từ thuở nhá» ngà i được ký thác cho má»™t thầy giảng và sau trở thà nh linh mục và o năm 1823, rồi là m cha sở và là m nhà truyá»n giáo ở nhiá»u nÆ¡i khác nhau tại Việt Nam. HÆ¡n má»™t lần ngà i đã được cứu thoát khá»i tù ngục nhá» giáo dân quảng đại ná»™p tiá»n chuá»™c. Ngà i nhiệt tình ao Æ°á»›c được chịu phúc Tá» Äạo, ngà i thÆ°á»ng nói những ngÆ°á»i chết vì Äức tin thì được lên trá»i, thế mà ta cứ tiếp tục trốn tránh, chi phà tiá»n bạc để tránh thoát những kẻ bách hại, ta hãy để mình bị bắt và chịu chết thì hÆ¡n. Nhá» lòng nhiệt thà nh và ơn Chúa nâng đỡ nhÆ° thế ngà i đã chịu tỠđạo, bị chém đầu tại Hà Ná»™i ngà y 21.12.1839. NhÆ° váºy hôm nay chúng ta có trÆ°á»›c mắt các thánh Tá» Äạo Việt Nam là những ngÆ°á»i theo Chúa Thánh Vịnh đã nói vá» các ngà i nhÆ° sau: "Những ai gieo trong nÆ°á»›c mắt sẽ gặt trong hoan ca, há» Ä‘i và khóc nức nở gieo hạt giống nhÆ°ng trở vá» ca hát, tay mang bó lúa trÄ©u hạtâ€: DÆ°á»›i ánh sáng của những lá»i huyá»n nhiệm nà y, chúng ta có thể hiểu được ý nghÄ©a Ä‘Ãch thá»±c của chứng tá lịch sá» của các vị Tá» Äạo trong Giáo Há»™i Việt Nam đã thá»±c hiện vá»›i nÆ°á»›c mắt. HỠđã gieo vãi hạt giống Tin mừng và ơn thánh, từ đó đã nảy sinh dồi dà o hồng ân Äức tin "Nếu hạt lúa mì rÆ¡i xuống đất và không nát Ä‘i thì không sinh hoa trái, trái lại nếu nó chết Ä‘i thì sẽ mang lại nhiá»u hoa trái (Jn 12,24-25). Trong thá»±c tế khi gieo trong nÆ°á»›c mắt, các vị Tá» Äạo Việt Nam đã khởi sá»± công cuá»™c đối thoại sâu xa và có tÃnh cách giải phóng đối vá»›i dân tá»™c và văn hoá quốc gia Việt Nam, há» rao giảng trÆ°á»›c mặt má»i ngÆ°á»i tÃnh cách chân thá»±c và phổ quát niá»m tin và o Thiên Chúa. Và hÆ¡n nữa, các vị Ä‘á» ra các giá trị và các bổn pháºn đặc biệt thÃch hợp vá»›i ná»n văn hóa tôn giáo của tất cả miá»n Viá»…n Äông. DÆ°á»›i sá»± hÆ°á»›ng dẫn của cuốn giáo lý đầu tiên, các vị Tá» Äạo đã là m chứng rằng "Cần phải thá» lạy Thiên Chúa, Chúa Tể duy nhất, má»™t Thiên Chúa duy nhất, Äấng đã tác tạo nên đất trá»iâ€. Äứng trÆ°á»›c sá»± cưỡng bách của nhà cầm quyá»n trong việc hà nh đạo, hỠđã xác quyết quyá»n tá»± do tÃn ngưỡng và đã can đảm mạnh mẽ khẳng định trong đạo Kitô là điá»u duy nhất mà há» không thể từ bỠđược, vì há» không thể bất tuân lệnh vị Chúa Tể Tối Cao là Thiên Chúa. Ngoà i ra các vị đã tỠý muốn trung thà nh vá»›i các nhà cầm quyá»n của đất nÆ°á»›c, không vi phạm những gì là chÃnh đáng và ngay thẳng, các vị cÅ©ng đã dạy phải tôn kÃnh tổ tiên, các táºp tục của quê hÆ°Æ¡ng mình dÆ°á»›i ánh sáng mầu nhiệm Phục sinh. Vá»›i các vị Tá» Äạo của mình và nhá» những chứng tá của các vị, Giáo Há»™i Việt Nam tuyên tÃn ý chà và quyết tâm không loại bá» truyá»n thống văn hóa và các luáºt thể chế của đất nÆ°á»›c. Trái lại, Giáo Há»™i đã tuyên bố và chứng tá» rằng mình muốn nháºp thể và o truyá»n thống, văn hoá đó bằng cách trung thà nh góp phần và o việc xây dá»±ng tổ quốc má»™t cách Ä‘Ãch thá»±c.
Suy niệm 2
"Tôi thấy má»™t số đông ngÆ°á»i không thể đếm được thuá»™c đủ má»i dân tá»™c, má»i quốc gia và má»i ngôn ngữ. HỠđứng trÆ°á»›c tòa Thiên Chúa và trÆ°á»›c Chiên Con, mình mặc áo trắng và trên tay cầm cà nh lá chiến thắng". Äó là lá»i thánh Gioan diá»…n tả cảm tưởng Ä‘oà n ngÆ°á»i chiến thắng dừng trÆ°á»›c ngai Thiên Chúa trên trá»i là thánh nhân được Chúa cho thị kiến. Tiếp theo thánh Gioan viết trong sách Khải Huyá»n nhÆ° sau: "Những ngÆ°á»i mặc áo trắng ấy là ai và há» từ đâu tá»›iâ€. ChÃnh vị trưởng lão cho biết, đó là những ngÆ°á»i đã qua cÆ¡n đại há»a, đã giặt áo há» trong máu Chiên Con và nay trở vá». Vì thế hỠđược hân hạnh đứng trÆ°á»›c toà Thiên Chúa và phụng thá» Ngà i ngà y đêm trong Äá»n Thá». Äấng ngá»± trên toà sẽ chở che và phù trợ há». Há» sẽ không còn phải đói khát nữa, không còn bị mặt trá»i và nóng bức là m khổ nữa. Vì Chiên Con đứng ở giữa toà sẽ chăn dắt há», sẽ Ä‘Æ°a hỠđến suối nÆ°á»›c thiêng và Thiên Chúa sẽ lau khô nÆ°á»›c mắt há». Qua ngà y lá»… kÃnh các Thánh Tá» Äạo Việt Nam được toà n thể anh chị em Công giáo khắp năm châu mừng hôm nay, Giáo Há»™i muốn khẳng định cho chúng ta và toà n thể Giáo Há»™i hoà n vÅ©. Trong số Ä‘oà n ngÆ°á»i đông đảo đứng trÆ°á»›c ngai Thiên Chúa có cả những ngÆ°á»i thuá»™c dân tá»™c Việt Nam; có cả con cháu dòng giống Lạc Hồng. Các ngà i đã trải qua những cÆ¡n thá» thách gian truân, lấy mạng sống của mình để minh chứng cho niá»m tin và nay được trở vá» vá»›i Thiên Chúa. Các Vị Tá» Äạo Việt Nam là ai? Các ngà i là những nhà truyá»n giáo đến từ các nÆ°á»›c, là các giám mục, các linh mục ngÆ°á»i Pháp, Tây Ban Nha, nhÆ°ng Ä‘a số là những ngÆ°á»i Việt Nam gồm 37 linh mục, 16 thầy giảng, má»™t chủng sinh và đặc biệt là rất nhiá»u giáo dân. Số đông đảo giáo dân Việt Nam đã đổ máu Ä‘Ã o minh chứng cho niá»m tin là điểm son thứ nhất tôi muốn nêu báºt trong bà i suy niệm hôm nay. Äiểm son thứ hai tôi muốn lÆ°u ý vá»›i anh chị em hôm nay là các thánh Tá» Äạo là những công dân hiá»n hoà sống Ä‘á»i gÆ°Æ¡ng mẫu, nêu gÆ°Æ¡ng lý tưởng trung kiên vá»›i Thượng Äế không phò vua bách hại nhÆ°ng phải má»™t lòng tùng phục quốc gia. Há» bị bắt bá»›, tra tấn, ngục tù nhÆ°ng không má»™t ngÆ°á»i nà o có ý định cầm khà giá»›i để phòng thân. Trái lại há» chỉ cam chịu, chỉ cầu nguyện cho tất cả má»i ngÆ°á»i, cầu cho quốc thái dân an, cầu cho các quan đã ký sắc lệnh tá» hình và tháºt lòng tha thứ cho những kẻ hà nh quyết mình. Cá» chỉ nà y không phải là hèn nhát, nhÆ°ng xứng đáng đối vá»›i những báºc thượng nhân nhÆ° câu: "Äấng trượng phu đừng thù má»›i đáng. Äấng anh hùng đừng hoảng má»›i hay". Cuối cùng Ä‘iểm son thứ ba tôi muốn nêu báºt những thà nh tÃch vẻ vang, chứng tá» niá»m tin sắt đá các thánh Tá» Äạo Việt Nam đã ghi và o những trang sá» của Giáo Há»™i là lòng tôn kÃnh của các ngà i đối vá»›i Tháºp Giá. Äối vá»›i các thánh Tá» Äạo Việt Nam chết tang thÆ°Æ¡ng, chết treo trên Tháºp Tá»± để mimh chứng tình yêu tá»™t đỉnh của mình đối vá»›i Thiên Chúa và đối vá»›i nhân loại. Vì thế không má»™t khổ hình nà o có thể truyá»n đôi chân của các ngà i tá»± ý bÆ°á»›c qua Tháºp Giá. Không bÆ°á»›c qua Tháºp Giá để không chối bỠđạo dù phải đòn vá»t, tra tấn, dù phải chịu tá» hình, các vị Tá» Äạo Việt Nam đã nêu gÆ°Æ¡ng yêu mến Tháºp Giá để đáp lại tình yêu của Äấng đã chết treo trên ấy bằng chÃnh mạng sống của các ngà i. “ThÆ°a anh chị em thân mến! Cùng vá»›i anh chị em Công Giáo khắp năm châu mừng kÃnh lá»… các thánh Tá» Äạo Việt Nam hôm nay, chúng ta phải má»™t lần nữa ý thức rằng cuá»™c sống và cái chết của các ngà i có thể nói được là những giòng chữ đầu trong các trang sá» của Giáo Há»™i Việt Nam mà má»—i ngÆ°á»i chúng ta được kêu má»i và thách đố hãy noi gÆ°Æ¡ng các vị tiá»n nhân anh dÅ©ng. Äể chúng ta cùng nhau viết lên thà nh tÃch của lòng trung thà nh vá»›i can đảm sống đạo, sống cuá»™c sống chứng nhân cho tình yêu qua những hà nh Ä‘á»™ng cụ thể để tha thứ hoà giải và chúng ta xây dá»±ng đất nÆ°á»›c cÅ©ng nhÆ° là m chứng cho ý nghÄ©a Tháºp Giá qua nếp sống hằng ngà y của chÃnh má»—i ngÆ°á»i trong địa vị, trong môi trÆ°á»ng sống của mình. Nguyện xin các thánh Tá» Äạo Việt Nam cầu bầu cho quê hÆ°Æ¡ng đất nÆ°á»›c được quốc thái dân an. Xin cầu bầu cho Giáo Há»™i Việt Nam được luôn trung thà nh vá»›i niá»m tin, đức cáºy và lòng mến trung thà nh. Amen. [Mục Lục]
37. Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam
(Mt 10, 17-22)
Hôm nay chúng ta mừng lá»… kÃnh thánh Anrê Trần DÅ©ng Lạc và các bạn Tá» Äạo, hay nói chung là mừng kÃnh các thánh Tá» Äạo Việt Nam, các ngà i cÅ©ng là bổn mạng của Giáo Há»™i Việt Nam, giỠđây cùng nhau chúng ta nghe lá»i Chúa qua Phúc âm (x. Mt 10, 17-22). Khi kêu gá»i má»i ngÆ°á»i "Hãy Vui Lên", các giám mục đã má»i gá»i từng giá»›i, từng thà nh phần trong dân Chúa. Hôm nay chúng ta nghe các ngà i ngá» lá»i vá»›i các cụ cao tuổi và má»i gá»i các cụ bÆ°á»›c và o Năm Thánh nhÆ° những chứng nhân cho tình. yêu Chúa "Các cụ vui vì lại được sống thêm má»™t Năm Thánh nữa, Năm Thánh 2000†Chúng ta đã có dịp nói vá»›i nhau vá» niá»m vui của chúng ta, niá»m vui Ä‘Ãch thá»±c, niá»m vui mà các thánh Tá» Äạo đã hân hoan vui mừng khi được Ä‘i ra pháp trÆ°á»ng. Các giám mục của chúng ta cÅ©ng muốn qua các cụ lão ông, lão bà kêu gá»i chúng ta vui niá»m vui chứng tá ấy. Ở Việt Nam có há»™i phụ lão, ở bên Mỹ có há»™i ngÆ°á»i già trong các cá»™ng đồng Việt Nam, mục Ä‘Ãch để giúp các cụ có dịp gặp gỡ nhau, cùng nhau trao đổi và giúp nhau trong cảnh già nua tìm được niá»m vui trong những ngà y cuối của Ä‘á»i mình, dÄ© nhiên là niá»m vui thánh thiện nâng cao quà cụ ngà y cà ng được gần hÆ¡n đến vá»›i Chúa. Chúng ta cÅ©ng phải coi chừng vì nhiá»u khi việc ngồi lại vá»›i nhau chẳng những không tạo Ä‘iá»u kiện để nâng cao, nhÆ°ng lại ghì kéo xuống là m cho chúng ta rÆ¡i và o những phù phiếm không lợi Ãch chi cho mình, đồng thá»i trở thà nh gÆ°Æ¡ng xấu cho con cho cháu và là gánh nặng cho xã há»™i. Chẳng hạn ở Việt Nam ngà y ngà y ngÆ°á»i ta vẫn thấy ba, bốn cụ già chân nam đá chân chiêu, lai rai hết ly nà y đến ly khác, gia đình con cháu buồn, ngÆ°á»i ngoà i lắc đầu, tuổi già và niá»m vui ấy trở thà nh gánh nặng cho má»i ngÆ°á»i. Rồi tại má»™t há»™i ngÆ°á»i già trong má»™t Tiểu Bang ná», các cụ cÅ©ng than phiá»n là có nhiá»u chuyện không trong sáng giữa các cụ vá»›i nhau nên có nhiá»u cụ ở nhà . Má»™t chÆ°Æ¡ng trình truyá»n hình ná» má»i má»™t cụ lão phá»ng vấn: xin cụ cho biết cảm tưởng của cụ, niá»m vui của cụ vẫn có má»—i ngà y trong cuá»™c sống, kế đó há» xin cụ bà quyết để sống vui. Cụ trả lá»i rằng: "chẳng có bà quyết gì hếtâ€, nếu có bà quyết gì Ä‘i chăng nữa nó cÅ©ng dá»… nhÆ° trở bà n tay, nhÆ° uống nÆ°á»›c lã váºy thôi. Äó là khi tôi thức dáºy má»—i buổi sáng, tôi chỉ có hai Ä‘iá»u để lá»±a chá»n, má»™t là sống an vui hạnh phúc, hai là sống lầm than khổ sở, dÄ© nhiên là tôi đã chá»n Ä‘iá»u thứ nhất. Lạy Cha, chúng con lại có má»™t ngà y sống má»›i, đó là ngà y sống mà má»i ngÆ°á»i trong gia đình nhÆ° ông bà , cha mẹ và con cháu, tất cả đểu được má»i gá»i sống niá»m vui của Tin mừng, niá»m vui ấy nhiá»u khi chúng con phải sống nhÆ° các thánh Tá» Äạo cha ông chúng con đã từng sống trÆ°á»›c đây Xin cho chúng con can đảm và trung thà nh sống trá»n niá»m vui ấy. Chúng con cảm tạ Cha cho tuổi già của ông bà , cha mẹ và chúng con cầu nguyện cho Giáo Há»™i Việt Nam thân yêu nhân danh các thánh Tá» Äạo. Amen. [Mục Lục]
38. Tá» Äạo Việt Nam
Cuối thế ká»· 16 đạo Công giáo được rao truyá»n tại Việt Nam. Tá»›i thế ká»· 18 và đầu thế ká»· 19 thì đã có nhiá»u ngÆ°á»i Việt Nam được lãnh nháºn triá»u thiên Tá» Äạo. Các Ngà i là những ngÆ°á»i đã vì Chúa mà cam chịu má»i cá»±c hình kể cả sá»± chết. Trong số những vị Tá» Äạo nà y đã có 117 vị được Giáo Há»™i dần dần phong lên hà ng chân phÆ°á»›c rồi sau được phong lên hà ng hiển thánh. Vá» việc phong chân phÆ°á»›c cho các ngà i thì Äức Lêo XIII phong 64 vị, Äức Piô X phong 28 vị, Äức Pio XII phong 25 vị. Tất cả các vị nà y: gồm 8 Giám mục, 50 Linh mục, 15 Tu sÄ© và 44 giáo dân đã được chÃnh Äức Ä‘Æ°Æ¡ng kim Giáo Hoà ng Gioan Phaolô II tôn phong lên hà nh hiển thánh trong má»™t buổi lá»… rất long trá»ng được tổ chức tại Công trÆ°á»ng Thánh Phêrô tại Roma cách đây đúng 10 năm tức là ngà y 19-6-1987.
Äi và o chi tiết hÆ¡n má»™t chút thì ta thấy trong số 117 vị có 37 Linh mục Việt Nam, 13 Linh mục ngoại quốc dòng và triá»u. Äáng nhá»› hÆ¡n cả là cha Vinh sÆ¡n Liêm, Cha Phê-rô Nguyá»…n văn Lá»±u, Cha Gioan Äoà n trinh Hoan, Cha Philipphê Phan văn Minh nhất là Cha Andrê Trần an DÅ©ng Lạc và Cha Phaolô Lê bảo Tịnh. Có thể nói các ngà i là tinh hoa của hà ng Giáo sÄ© Việt Nam.
Ngay từ nhá» cha Phaolô Lê bảo Tịnh đã có má»™t Ä‘á»i sống rất đạo đức. Hồi má»›i được và o nhà trÆ°á»ng để được Ä‘Ã o luyện thà nh Linh mục Có lần Thầy đã trốn và o rừng để sống cuá»™c Ä‘á»i ẩn tu. Sau đó vì vâng lá»i Thầy đã bá» chốn ẩn tu vá» há»c trở lại. Äang khi theo há»c khoa Thần há»c thì thầy bị bắt, bị giam cầm tra tấn gông cùm suốt 7 năm rồi cuối cùng bị Ä‘i dầy. Sau má»™t thá»i gian Thầy được phóng thÃch. Thầy đã được chịu chức Linh mục sau đó, rồi vì nhu cầu của Chủng Việc Cha Lê bảo Tịnh đã được Bá» trên đặt Ngà i là m Giám Äốc. Cuá»™c Ä‘á»i của Ngà i rất gÆ°Æ¡ng mẫu. NhÆ°ng chỉ được má»™t thá»i gian thì Ngà i bị bắt trở lại, bị tra tấn hạnh hạ tháºt dã man rồi cuối cùng Ngà i bị trảm quyết.
Còn Cha André Trần an DÅ©ng Lạc thì bị bắt Ä‘i bắt lại tá»›i 3 lần. Ngà i được giáo dân rất thÆ°Æ¡ng mến cho nên má»—i lần bị bắt ngà i lại được giáo dân chuá»™c ra. Sau ba lần thì Ngà i không để cho chuá»™c nữa. Ngà i vâng theo thánh ý Chúa…can đảm chịu chết để là m gÆ°Æ¡ng cho các tÃn hữu. Có má»™t chi tiết khá đặc biệt là Ngà i rất được cảm tình của đám binh lÃnh và lý hình. TrÆ°á»›c khi hà nh hình hỠđã thà nh tâm xin lá»—i ngà i vì lệnh mà há» phải là m nhÆ° váºy.
Vá» phÃa các Thầy giảng thì chúng ta thấy các ngà i cÅ©ng không kém anh hùng. Các Ngà i cÅ©ng rất sẵn sà ng chịu má»i cá»±c hình để được là m chúng cho Chúa. Trong số nà y phải nhắc đến Thầy Phêrô Äoà n cap Văn. Thần Văn đã già . Già nhÆ°ng há» cÅ©ng không nÆ°Æ¡ng tay. Thầy bị gông cùm, bị đánh đòn và bị bỠđói cho đến chết. Bên cạnh đó có Tôma Trần văm Thiện. Thầy Thiện là má»™ chủng sinh dá»± bị. Thầy quyết má»™t lòng theo Chúa cho đến cùng. Äến khi bị Ä‘iệu ra pháp trÆ°á»ng quan toà còn dùng đủ má»i cách để cám dá»— thầy quá khóa kể cả việc hứa thưởng những bổng lá»™c lá»›n lao cho Thầy. Thế nhÆ°ng chẳng có gì có thể là m thầy lìa bá» Chúa. Thầy đã chá»n vinh quang nÆ°á»›c trá»i hÆ¡n má»i thứ lợi lá»™c ở trần gian.
Sau cùng là 44 giáo dân Nam nữ ở má»i lứa tuổi thuá»™c đủ má»i thà nh phần giai cấp xã há»™i. Chúng ta hãy nhắc đến má»™t số những tên tuổi đặc biệt. Trần văn Trung là má»™t viên cai Ä‘á»™i. Giuse Lê đăng Thị là má»™t chưởng vệ. Giuse Nguyá»…n huy Mỹ là má»™t lý trưởng. ChÃnh ngÆ°á»i vợ của Ngà i đã khuyến khÃch Ngà i chịu chết để là m gÆ°Æ¡ng cho má»i ngÆ°á»i. Andrê Trần văn Trông là má»™t binh sÄ© trẻ. Ngà i được chÃnh Mẹ của mình Ä‘Æ°a đến pháp trÆ°á»ng và sau khi ngà i chịu hà nh hình chÃnh bà đã ôm hôn thắm thiết xác con mình. Việc là m của bà chẳng khác gì việc là m của Mẹ Maria khi Mẹ ôm xác Chúa Giêsu sau khi xác xủa Chúa được Ä‘Æ°a từ trên cây Thánh giá xuống. CÅ©ng phải nhắc ở đây má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà rất đặc biệt đó là bà Inê Lê thị Thà nh. NgÆ°á»i ta vẫn thÆ°á»ng gá»i là bà Äê. Bà là ngÆ°á»i có công che giấu các Linh mục tại nhà mình. Khi bị bắt bà đã nhất định không bÆ°á»›c qua cây Tháºp giá dù đã bị tra tấn rất dã man. Cuối cùng bà đã chết ở trong ngục.
Ngoà i ra chúng ta cÅ©ng thể không nhắc đến má»™t chi tiết nà y đó là trong số những vị Tá» Äạo được Äức Thánh Cha Gioan Phaolô tuyên phong lên hà ng hiển thánh kỳ nà y có 8 Giám mục ngoại quốc. Trong sắc phong 117 vị tỠđạo Äức Thánh Cha đã xá» dụng má»™t cụm từ rất chÃnh xác. Ngà i nói các vị tỠđạo TẠI Việt Nam. Cụm từ đó là m cho các Giám mục ngoại quốc tham dá»± lá»… tấn phong hôm đó rất cảm Ä‘á»™ng. Trong số 8 vị đó thì có 3 vị nổi tiếng hÆ¡n cả. Äó là Äức cha Thể, Äức cha Y, Äức cha Xuyên. Äây là những vị mục tá» nhân là nh đã theo tháºt sát gót chân Thầy chà thánh hy sinh mạng sống của mình vì Ä‘oà n chiên. Äức cha Thể thì chết rÅ© tù. Äức cha Y thì cÅ©ng bị giam trong tù trÆ°á»›c khi bị trảm quyết.. Äức cha Xuyên thì bị hình phạt rất man rợ đó là Ngà i bị lăng trì….thịt xÆ°Æ¡ng bị xẻo bị cắt ra từng mảnh cho tá»›i chết.
Chúng ta cũng nên nhắc lại đây một vụ sát hại thảm khốc xẩy ra ở gần chúng ta. Tôi muốn nói đến vụ thảm sát tại Bà rịa và o ngà y 7-1-1862.
Và o năm 1861 số tÃn hữ tại Bà rịa có và o khaá»ng hÆ¡n 2000 ngÆ°á»i. Cuá»™c sống được yên ổn cho đến tháng 8 năm 1861 nghÄ©a là cho tá»›i khi quan tuấn vÅ© Biên Hòa ra chỉ thị cho quan phủ Bà rịa láºp danh sách những ngÆ°á»i có đạo. Sau khi láºp danh sách, nhÆ°ng ngÆ°á»i có đạo đếu bị khắc tá»± ở hai bên má: Má»™t bên thì bị khắc hai tiếng "Biên Hòa", bên kia thì bị khắc hai tiếng "Tả đạo".
Tháng 9 năm đó ngÆ°á»i ta thấy bốn ngục giam được thiết láºp. Äây là ngục dà nh riêng để giam giữ những ngÆ°á»i có đạo.
Ngục Dinh (PhÆ°á»›c lá»…) được láºp ngay tại Bà rịa để giam 300 Ä‘Ã n ông.
Ngục ThÆ¡m ở Long Kiên gần đó để giam 135 ngÆ°á»i vừa Ä‘Ã n bà vừa trẻ em.
Ngục Thà nh ở Long Ä‘iá»n cÅ©ng để giam vừa Ä‘Ã n bà vừa trẻ em. Số ngÆ°á»i ở đây là 140 ngÆ°á»i tất cả.
Ngục cuối cùng là ngục Äất Ä‘á» (PhÆ°á»›c thá»). Ở đây ngÆ°á»i ta giam 125 ngÆ°á»i cÅ©ng vừa Ä‘Ã n bà vừa trẻ em.
NhÆ° váºy chỉ tÃnh ở Vùng Bà rịa cÅ©ng đã có đến gần 700 ngÆ°á»i bÄ© bắt và bị giam. Cuá»™c sống bị giam cầm ráºt khổ. Mùa khô thì còn đỡ, đến mùa mÆ°a thỉ cuá»™c sống lao tù tháºt rất khổ. Các tÃn hữu bị canh giữ nghiêm ngặt, nhiá»u nÆ¡i phải ăn uống và xá» lý má»i việc có liên đến Ä‘á»i sống hằng ngà y trong cùng má»™t chá»—, rất là mất vệ sinh nhÆ°ng không còn cách nà o khác. Äối vá»›i ba ngục giam giữ Ä‘Ã n bà và trẻ con thì tÆ°Æ¡ng đối được dá»… hÆ¡n má»™t chút.ChÃnh vì thế mà Cha Trà má»›i có thế giả dạng là m ngÆ°á»i lái buôn nÆ°á»›c mắm để và o tiếp tế cÅ©ng nhÆ° ban các phép Bà tÃch cho bổn đạo.
Má»™t việc rất không may là cuối tháng 12 năm 1861 thì Biên Hòa thất thủ. Quân nhà Nguyá»…n phải chạy vá» hÆ°á»›ng Bà rịa. Tại đây há» cÅ©ng chỉ cấm cá»± được đến tháng ngà y 7 tnáng 1 năm 1862. TrÆ°á»›c khi rút Ä‘i há» ra lệnh phóng há»a thiêu rụi tất cả các trại giam vá»›i tất cả những ngÆ°á»i bị giam ở trong đó. Há» canh giữ má»™t cách rất cẩn tháºn. Ai Ä‘Ã o thoát mà há» bắt được thì sẽ bị chém ngay láºp tức. Dịp nà y trại Dinh bị thiệt hại nhiá»u nhất. Trong số 135 ngÆ°á»i bị giam tại đó thì đã có tá»›i 106 ngÆ°á»i bị chết. Ba trại kia vì là đà n bà con trẻ cho nên những lÃnh canh đỡ khắc nghiệt hÆ¡n. Má»™t và i ngÆ°á»i lÃnh còn nhân đạo hÆ¡n. Há» phá cá»a cho những ngÆ°á»i bị giam trong đó được thoát thân. Chỉ trừ có trại ThÆ¡m ở Long Kiên là bị hại nhiá»u hÆ¡n cả. Lý do là tên cai ngục ở đó quá tham lam. Ông ta chặn những ngÆ°á»i ở đó để cÆ°á»›p của.
Tổng kết lại trong thảm há»a nà y số những ngÆ°á»i giam ở bốn trại bị chết là 288 ngÆ°á»i. Trong số nà y có đủ má»i lứa tuổi:
Bà cụ Maria Nở ở Long Ä‘iá»n 75 tuổi
Ông Giuse Vệ ở Phước lể cũng 75 tuổi.
Em Micae Giao, Phê-rô Ban, Carôlô NhỠở Long Kiên và Long Äiá»n má»›i chỉ có 10 tuổi.
Em Madalena Lợi ở Long Kiên và Maria Má»›i ở Äất Ä‘á» má»›i chỉ được má»™t tuổi.
Äặc biệt là hai cháu sÆ¡ sinh Antôn TrÆ°á»›c và Antôn Sau. Äây là hai anh em sinh đôi trong trại Äất Ä‘á». Các cháu chẳng khác gì các tánh anh hà i thá»i Chúa Giêsu vừa má»›i Giáng sinh.
Ngà y hôm sau tức là ngà y 8-1-1862 những nÆ¡i bị phóng há»a chỉ còn là má»™t đống tro tà n vá»›i những thi thê các vị tỠđạo còn nằm ngổn ngang tại đó.
Cha Hòa và Cha Trà âm thầm lo mai táng cho các ngà i. Hai cha đà o 3 cái huyệt lớn bên ngục Dinh và an táng các đấng tỠđạo trong ba cái huyệt nà y. Riêng các đấng bị chết ở ba ngục kia thì không có tà i liệu nà o nói rõ.
Ngà y nay tại Bà rịa nÆ¡i an táng các ngà i ngÆ°á»i ta vẫn còn thấy má»™t tấm bia trên đó có khắc những dòng chữ nà y:
Ba trăm bổn đạo xác nằm đây
Những trông sống lại hưởng phúc đầy.
Vì Chúa tù, lao, dư ba tháng,
Cam lòng chịu cháy, chết chỗ nà y.
Láºp má»™ cùng táng chung má»™t huyệt.
Giáo nhơn coi đó, nhớ hằng ngà y.
Chúng ta là con cháu của các Ngà i. Chúng ta hãy noi gÆ°Æ¡ng các Ngà i.Noi gÆ°Æ¡ng yêu Chúa và yêu ngÆ°á»i. Noi gÆ°Æ¡ng can đảm không lùi bÆ°á»›c trÆ°á»›c những thá» thách gian nan. Noi gÆ°Æ¡ng hy sinh không mà ng danh lợi, quyết má»™t lòng trung tÃn vá»›i Chúa cho đến cùng. Lá»i Chúa nói ngà y xÆ°a vẫn còn nhÆ° mãi nhắc nhở cho má»i ngÆ°á»i chúng ta:"Ai bá»n Ä‘á»— đến cùng, kẻ ấy sẽ được Æ¡n cứu Ä‘á»™". [Mục Lục]
39. Tá» Äạo Việt Nam
Hôm nay chúng ta vui mừng và cảm dá»™ng mừng lá»… các thánh anh hùng Tá» Äạo Việt Nam. Việc mừng lá»… hôm nay phải là m bá»™c phát lên trong lòng chúng ta niá»m tá»± hà o chan chứa. Chúng ta tá»± hà o vì trong những trang sá» của Giáo Há»™i Việt Nam chúng ta có những trong sỠđầy chất anh hùng. Äây là những biến cố có tầm vóc không phải chỉ vá»›i chúng ta mà còn cả vá»›i Giáo Há»™i toà n cầu. ChÃnh Äức Thánh Cha Lêô XIII trong sắc phong 64 vị tỠđạo Việt Nam lên hà ng chân phÆ°á»›c ngà y 27.5.1900 đã nói:"Äây là những chiến sÄ© trung liệt và kiên cÆ°á»ng không kém gì những chiến sÄ© ngà y xÆ°a trong những thế ká»· khai nguyên của Giáo Há»™i "
Äức Thánh Cha Gioan Phaolô đệ II trong bà i giảng ngà y lá»… tôn phong 117 vị anh hùng tỠđạo Việt Nam lên hà ng hiển thánh cÅ©ng phát biểu tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° thế. Ngà i nói: " Từ năm 1533 tức là từ khi cuá»™c rao giảng Tin Mừng Kitô bắt đầu tại vùng Äông Nam Ã, Giáo Há»™i Việt Nam trong suốt 3 thế ká»· đã phải chịu những cuá»™c bách hại liên tiếp nhau vá»›i má»™t vai giai Ä‘oạn lắng dịu giống nhÆ° các cuá»™c bách hại mà Giáo Há»™i tại Tây PhÆ°Æ¡ng đã chịu trong 3 thế ká»· đầu tiên. Äã có hà ng ngà n tÃn hữu Kitô chịu tỠđạo và rất nhiá»u ngÆ°á»i khác đã chết trong rừng núi, những vùng ma thiêng nÆ°á»›c Ä‘á»™c, nÆ¡i mà há» bị lÆ°u đầy tá»›i.
Sự kiện.
Hôm nay trên khắp má»i nẻo Ä‘Æ°á»ng của đất nÆ°á»›c, chúng ta vẫn còn thấy hiển lá»™ ra nhiá»u dấu tÃch Ä‘au thÆ°Æ¡ng nhÆ°ng rất hùng tráng nà y. Má»™t trong các dấu tÃch sáng ngá»i nhất đó là Thánh địa Lavang mà má»i ngÆ°á»i chúng ta Ä‘á»u biết, nÆ¡i đây chúng ta má»›i ká»· niệm 200 năm ngà y Mẹ hiện ra vá»›i con cái của Mẹ và o má»™t trong những giá» phút Ä‘au thÆ°Æ¡ng nhất của những ngÆ°á»i con cái Mẹ trên mảnh đất Việt Nam thân yêu nà y. GiỠđây tôi xin dà nh má»™t Ãt phút để Ä‘i sâu và o má»™t và i khiá cạnh là m nên những trang sá» anh hùng đáng tá»± hà o nà y.
TrÆ°á»›c hết là thá»i gian và con số:
+ Thá»i gian không xa chúng ta lắm. Nó bắt đầu và o năm 1580 và chỉ kết thúc hoà n toà n và o năm 1888 có nghÄ©a là chỉ cách chúng ta hÆ¡n má»™t thế ká»· và kéo dà i gần 3 thế ká»·. 3 thế ká»· ba thế hệ của cuá»™c sống là m ngÆ°á»i.
+ Con số ngÆ°á»i chịu ảnh hưởng của cuá»™c bách hại nà y không nhá»: Lịch sá» cho chúng ta thấy những ngÆ°á»i chịu ảnh hưởng của cuá»™c bách hại rất lá»›n.
* Có khoảng 400.000 ngÆ°á»i bị lÆ°u đầy, phát lÆ°u và phân sáp.
* 130.000 ngÆ°á»i đã chết vì đạo trong số nà y đã có 117 vị được Giáo Há»™i chÃnh thức tôn phong lên hà ng hiển thánh và o ngà y 19.6.1988 cách đây 12 năm.
Vá» các hình khổ: Các ngà i đã phải chịu má»i thứ cá»±c hình mà ngÆ°á»i ta có thể nghÄ© ra được
- Còn má»™t chút nhân đạo nhÆ° bị gông cùm, bị xiá»ng xÃch, bị nhốt trong cÅ©i, bị đánh đòn, bị bỠđói.
- Nhẹ nhà ng như bị voi giầy, bị trói ném xuống sông, bị đổ dầu và o rốn rồi cho bấc và o mà đốt, bị đóng đinh và o ván rồi đem phơi nắng vv.
- Quyết liệt hơn thì bị trảm quyết - tức là bị chặt đầu- bị xỠgiảo - tức là bị thắt cổ -, hay bị thiêu sống.
- Vô cùng man rợ và hiểm độc như bị xỠlăng trì - phân thây ra từng mảnh hay là xứ bá đao.
Xin được dịch ra ở đây một đoạn được viết trong cuốn La Cochin-chine Religieuse vỠcái chết của Cha Cố Du theo kiểu bị xỠbá đao.
Ngà y 30-11-1835 há» chá»n Thợ Äức là m pháp trÆ°á»ng để xá» Ngà i.
Sáng sá»›m hôm đó, há» Ä‘iệu ngà i đến nÆ¡i hà nh hình. Bên má»™t lò than Ä‘ang cháy Ä‘á» rá»±c có 5 tên lÃnh cầm 5 chiếc kìm sắt đã được nung Ä‘á».
Nghe lệnh, cùng một lúc cả 5 tên kẹp kìm nung đỠvà o mình ngà i kéo ra những miếng thịt khét lẹt.
Há» vu cho ngà i móc mắt trẻ con khi rá»a tá»™i. Là m Ä‘iá»u ám muá»™i khi cá» hà nh lá»… cÆ°á»›i và cho ăn thịt ngÆ°á»i khi rÆ°á»›c lá»….
Sau đó há» tiếp tục gây thêm những thÆ°Æ¡ng tÃch nữa cho đến khi ngà i bất tỉnh thì há» má»›i hà nh quyết.
Há» cá»™t chân tay ngà i và o cây cá»™t. Hai bên lÃnh cầm kìm chá» sẵn. Cha Du ngá»a mặt lên trá»i cầu nguyện dâng mạng sống mình cho Chúa.
Sau hồi trống báo hiệu, hai tên lÃnh cầm kìm kẹp và o ngá»±c ngà i kéo ra 2 miếng thịt nÆ¡i vú liệng xuống đất - má»™t tên lÃnh khác cầm dao xẻo thịt phÃa sau hông - rồi đến bắp đùi thì chúng lấy kìm kéo ra rồi láy dao xẻo đứt từng miếng… là m cha rất Ä‘au Ä‘á»›n. Không được bao lâu thì ngà i ngất Ä‘i, đầu rÅ© xuống và ngà i vá» chầu Chúa lúc 17g ngà y 30-11-1835
Cha chết rồi bá»n lÃnh chặt đầu ngà i cho và o má»™t chiếc thùng đầy vôi, cởi trói láºt xác úp xuống rồi phân thây ra từng khúc bá» tất cả và o thùng vôi. Äầu ngà i há» Ä‘em treo 3 ngà y ở giữa chợ rồi xay nát, bá» chung vá»›i thùng vôi Ä‘á»±ng xác ngà i Ä‘oạn quăng cả xuống biển cho mất tÃch"
Bây giỠtôi xin nói thêm một chút vỠ117 thánh tỠđạo đã được Giáo Hội phong lên hà ng hiển thánh. Quá trình nà y đã được chuẩn bị khá lâu.
* Ngà y 27-5-1900 Äức Thánh Cha Lêo XIII phong 64 vị lên hà ng chân phÆ°á»›c. Äây là lần đầu tiên.
* Ngà y 20-5-1906 Äức Thánh Cha Pio X phong thêm 8 vị.
* Ngà y 02-5-1909 cÅ©ng Äức Thánh Cha Piô X phong thêm 20 vị nữa.
* Ngà y 29-4-1951 Äức Thánh Cha Pio XII phong 25 vị.
Trong 117 vị được phong chân phước có
8 Giám mục ( Giám mục thuá»™c dòng Äaminh và 2 Giám mục thuá»c Há»™i thừa sai Paris)
50 Linh mục (Gồm 37 là ngÆ°á»i Việt Nam, 8 thuá»c Há»™i thừa sai Paris
và 5 thuá»™c dòng Äaminh)
15 thầy giảng
và 44 giáo dân thuá»™c đủ má»i thà nh phần xã há»™i: công chức, thÆ°Æ¡ng gia, công nhân, quân nhân, y sÄ©, ngÆ° phủ, trùm há» v..v.
Xét theo loại hình phạt thì
* 79 vị bị trảm quyết tức là bị chặt đầu. NhÆ° váºy là con số bị trảm quyết nhiá»u nhất
* 18 vị bị xỠgiảo tức là bị thắt cổ.
* 8 vị chết rũ tù
* 6 bị thiêu sinh
* 4 bị lăng trì - tức là phân thây ra từng mảnh
* 1 bị tá» thÆ°Æ¡ng vÃ
* 1 bị bá đao
Xét vá» thá»i gian thì
* 2 vị chịu tỠđạo thá»i Trịnh Doanh
* 2 vị chịu tỠđạo thá»i Trịnh Sâm
* 2 vị chịu tỠđạo thá»i Cảnh Thịnh.
* 57 vị chịu tỠđạo thá»i Minh Mạng
* 3 vị chịu tỠđạo thá»i Thiệu Trị
* 51 vị chịu tỠđạo thá»i Tá»± Äức
KÃnh thÆ°a anh chị em tôi vừa lược lại má»™t số những sá»± kiện Lịch sá» còn in tháºt Ä‘áºm trong Lịch sá» Giáo Há»™i Việt Nam.
Bà i há»c.
Bà n vá» cái chết của Gandhi má»™t con ngÆ°á»i mà ngÆ°á»i dân Ấn Ä‘á»™ lúc nà o cÅ©ng kÃnh trá»ng và coi ông nhÆ° má»™t vị thánh nhà văn hà o Tagore đã viết: "Có lẽ thánh Gandhi không thà nh công, có lẽ thánh sẽ thất bại nhÆ° Äức ThÃch Ca đã thất bại, nhÆ° Äức Giêsu đã thất bại vì chÆ°a hủy diệt được lòng ác Ä‘á»™c của loà i ngÆ°á»i. NhÆ°ng loà i ngÆ°á»i luôn phải nhá»› tá»›i thánh vì thánh đã Ä‘em Ä‘á»i mình ra để là m bà i há»c cho muôn thế hệ mai sau"
Bà i há»c thứ 1 có vẻ hÆ¡i tiêu cá»±c má»™t chút.
Anh chị em ai có dịp Ä‘i thăm cố đô Huế, và o thăm các lăng tẩm đặc biệt là Lăng Minh Mạng Và Tá»± Äức và nếu chúng ta há»i những ngÆ°á»i coi sóc các lăng tẩm vá» vị trà của những ngôi má»™ các vua được chôn ở trong đó thì ngÆ°á»i ta sẽ cho chúng ta biết sá»± tháºt nà y: Không ai biết hỠđược chôn tại vị trà nà o. Theo truyá»n thuyết kể lại vì sợ ngÆ°á»i ta trả thù do lối sống quá tà n ác của mình cho nên những ngÆ°á»i thân vá»›i Minh Mạng và Tá»± Äức đã phải dùng tá»›i việc "phi tang" bằng cách cho giết hết những ngÆ°á»i tham dá»± và o cuá»™c mai táng hai ông Vua nà y.
Trong bà i diá»…n văn nổi tiếng Ä‘á»c tại Hà ná»™i ngà y 17/11/2000 ông Bill Clinton, tổng thống Mỹ có nói má»™t câu là m cho má»i ngÆ°á»i phải suy nghÄ©: “Chúng ta không có thể sá»a lại được quá khứâ€.
Không biết khi con sống Minh Mạng và Tá»± Äức có thấy được cái sá»± nhục nhã mà hỠđể lại sau khi há» qua Ä‘á»i hay không. Những ông Vua mà khi chết còn sợ ngÆ°á»i ta quáºt mồ lên để trả thù! Váºy thì sống mà để là m gì?
Chúng ta hãy cố sống thế nà o để hiện tại chúng ta Ä‘ang sống không trở thà nh má»™t quá khứ tủi nhục cho tÆ°Æ¡ng lai mà ngược lại phải trở nên bà i há»c đáng tá»± hà o cho háºu thế nhÆ° các thánh tỠđạo cha ông của chúng ta.
Bà i há»c thứ 2: Giá trị của niá»m tin.
Äức tin là quà tặng nhÆ°ng không của Thiên Chúa nhÆ°ng nhiá»u khi chúng ta không ý thức được giá trị của nó. Phải ở trong những hoà n cảnh Äức tin bị Ä‘e dá»a con ngÆ°á»i má»›i thấy được Äức tin có má»™t gÃa trị to lá»›n nhÆ° thế nà o.
Phaolô Mợi bị bắt bị Ä‘em ra xá».
Quan nói với Anh: "Anh đạp lên ảnh đi, tôi sẽ cho anh một nén bạc.
Phaolô Mợi không trả lá»i.
Quan nói tiếp: " Váºy thì má»™t nén và ng.â€
+ Dạ bẩm quan chưa đủ.
- Váºy anh muốn bao nhiêu?
+ Bẩm quan lớn, quan lớn muốn cho tôi quá khoá thì quan lớn phải cho tôi đủ và ng bạc để tôi mua được một Linh hồn khác! Vâng là m sao mà có đủ và ng bạc để mua được một linh hồn!
Bà i há»c vá» lòng trung thà nh.
Trong một bà i diễn văn Hitler đã tuyên bố một câu là m nức lòng các chiến sĩ của ông. Ông nói: "Thế giới nà y sẽ thuộc vỠnhững kẻ gan dạ"
Nietszche: "Lao công của các bạn là chiến đấu. Hoà bình của các bạn là chiến thắng"
Victor Hugo: "Äồi Calvaire ở đầu Ä‘Æ°á»ng và hà o quang cÅ©ng xuất hiện ở đó"
ChÃnh Chúa Giêsu cÅ©ng đã có lần tuyên bố: "NÆ°á»›c Trá»i phải dùng sức mạnh mà cÆ°á»›p lấy"
Còn Nguyên văn Lá»±u thì nói: "Äạo đã nháºp và o xÆ°Æ¡ng và o tủy tôi, là m sao tôi có thể bỠđược "
Sẽ không có vinh quang cho nhưng ai không chịu chiến đấu.
Sẽ chẳng có chiến thắng cho những ai không dám ra chiến trÆ°á»ng.
Sẽ không có phần thưởng cho những ai không chịu hy sinh vì chÃnh nghÄ©a NÆ°á»›c trá»i.
Tôi xin được kết thúc bằng má»™t lá»i tuyên xÆ°ng trung thà nh của thánh Phaolô: " tôi tin chắc rằng: cho dầu là sá»± chết hay sá»± sống, thiên thần hay ma vÆ°Æ¡ng quá»· lá»±c, hiện tại hay tÆ°Æ¡ng lai, hoặc bất cứ sức mạnh nà o, trá»i cao hay vá»±c thẳm hay bất cứ má»™t loà i thá» tạo nà o khác, không có gì tách được chúng ta ra khá»i tình yêu của Thiên Chúa thể hiện nÆ¡i Äức Ki-tô Giêsu, Chúa chúng ta. [Mục Lục]
40. Ai bá»n Ä‘á»— đến cùng sẽ được cứu rá»—i
Hôm nay Giáo Há»™i Việt Nam mừng lá»… Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam, trÆ°á»›c tiên chúng ta hãy hợp cùng các ngà i để tạ Æ¡n Chúa. Các ngà i là cha ông của chúng ta đã từng sống trên mảnh đất Việt Nam thân yêu nà y, và từng dấu chân của các ngà i đã đặt trên các con Ä‘Æ°á»ng chúng ta Ä‘ang Ä‘i. Nói chung, các ngà i là những con ngÆ°á»i nhÆ° chúng ta, cùng má»™t phong tục, má»™t văn hoá nhÆ° chúng ta. Và xét vá» mặt con ngÆ°á»i, các ngà i cÅ©ng có những mặt tình cảm, mặt giá»›i hạn, những yếu Ä‘uối nhÆ° chúng ta. NhÆ°ng các ngà i đã trung thà nh vá»›i Æ¡n Chúa cho đến cùng, bất chấp má»i gian nan thá» thách, bất chấp những dã man và các ngà i đã dùng cái chết thảm thÆ°Æ¡ng của mình để nói vá»›i tất cả con cháu và toà n thể thế giá»›i rằng: "Chỉ có Thiên Chúa là Äấng đáng được tôn thá» và yêu mến mà thôi".
NhỠđâu mà các ngà i được can đảm và mạnh mẽ nhÆ° thế? ChÃnh là nhá» Æ¡n Chúa, váºy chúng ta hãy cùng vá»›i các ngà i tạ Æ¡n Chúa. Ngà y hôm nay mừng lá»… Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam chúng ta hãy cùng chia vui vá»›i các ngà i, vì những Ä‘au khổ chóng qua của Ä‘á»i nà y đã hết, số pháºn Ä‘á»i Ä‘á»i của các ngà i đã được định Ä‘oạt. Các ngà i hưởng nhan thánh Chúa đến muôn thuở muôn Ä‘á»i và không còn lo âu sợ hãi gì nữa, nhất là sợ mất Thiên Chúa. Vì từ nay Chúa chÃnh là phần gia nghiệp của các ngà i. Chúng ta hãy chia vui vá»›i cha ông của chúng ta và cùng vui mừng vá»›i Giáo Há»™i Việt Nam yêu quà của chúng ta, vì đã có những ngÆ°á»i con Æ°u tú Ä‘ang sống trá»n vẹn niá»m vui, sá»± an bình và sung mãn của NÆ°á»›c Trá»i.
Mừng lá»… Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam hôm nay chúng ta cÅ©ng đừng quên cầu xin Chúa cho Giáo Há»™i, nhất là cho Giáo Há»™i Việt Nam thân yêu của chúng ta. Bởi vì hầu nhÆ° bất cứ ở đâu và thá»i nà o, Giáo Há»™i cÅ©ng luôn luôn bị bắt bá»› và thách hại và những ngÆ°á»i con trung thà nh của Giáo Há»™i vẫn luôn chịu tỠđạo. Nhất là ngà y nay, sá»± tỠđạo dần mòn vì bị trị áp đảo tinh thần. Lý do là vì những Ä‘Æ°á»ng lối hÆ°á»›ng dẫn của Giáo Há»™i trong má»i lãnh vá»±c của Ä‘á»i sống con ngÆ°á»i luôn là ánh sáng cứu Ä‘á»™ của Thiên Chúa, luôn bênh vá»±c cho những quyá»n căn bản của con ngÆ°á»i, để giúp tất cả má»i ngÆ°á»i không phân biệt mà u da ngôn ngữ, văn hoá, chủng tá»™c... luôn sống đúng nhân phẩm của mình trong vÅ© trụ nà y, hầu chu toà n bổn pháºn là m con cái của Chúa.
NhÆ°ng má»™t thá»±c tại không chối cãi được nÆ¡i trần gian nà y mà thánh Gioan đã ghi ngay trong những câu đầu Phúc âm của ngà i, ngà i viết: "Ãnh Sáng chiếu trong bóng tối, nhÆ°ng bóng tối không chịu tiếp nháºn ánh Sáng". Và chÃnh Chúa Giêsu, Ngà i cÅ©ng đã quả quyết: "Ai thÃch là m những Ä‘iá»u ám muá»™i trong bóng tối thì ghét ánh Sáng". Cho nên hầu nhÆ° lúc nà o lá»±c lượng của bóng tối cÅ©ng tìm đủ má»i lý do để phủ nháºn ánh sáng bằng cách nhân danh má»™t ná»n văn hoá, nhân danh má»™t cá nhân, má»™t bè đảng trần thế, nhân danh má»™t ý thức hệ để loại trừ Giáo Há»™i.
Chúng ta hãy cầu nguyện cho Giáo Há»™i luôn vững tin và o Thiên Chúa và luôn nhá»› rằng, chÃnh Chúa Giêsu, Äấng Sáng Táºp Giáo Há»™i đã nói vá»›i Simon con ông Giona, tức là Phêrô rằng: "Nà y con là đá, trên đá nà y Thầy sẽ xây Giáo Há»™i của Thầy và cá»a địa ngục sẽ không thắng nổi. Chúng ta hãy cầu xin cho những ngÆ°á»i con của Giáo Há»™i biết trung thà nh bá»n vững Ä‘i trong ánh sáng và hÆ°á»›ng dẫn ngÆ°á»i khác luôn tiến bÆ°á»›c trong ánh sáng của Giáo Há»™i. Äừng bao giá» hùa theo sức mạnh của bóng tối, đừng chạy theo cặn bã phù vân để bách hại Giáo Há»™i là Mẹ của mình.
Nhìn lại lịch sá» của Giáo Há»™i, có má»™t Ä‘iá»u là m chúng ta an ủi là Giáo Há»™i vẫn trÆ°á»ng tồn và phát triển qua bao nhiêu bách hại. Mặc dù các đế quốc quyết tâm tiêu diệt Giáo Há»™i, nhÆ°ng hỠđã bị sụp đổ, các cá nhân vì những quyá»n lợi riêng tÆ° đã thù ghét Ä‘Ã n áp Giáo Há»™i, nay đã nằm yên trong lòng đất lạnh và không còn ai nhắc đến nữa. Gần đây, các thế lá»±c vô thần Ä‘á»™c tà i bà i trừ Giáo Há»™i má»™t cách khoa há»c và tinh vi cÅ©ng đã tan tà nh bể vụn ra từng mảnh trÆ°á»›c mắt chúng ta.
Nhiá»u nÆ¡i sau thá»i bách hại đã qua, các tÃn hữu đã cùng hát lên vá»›i nhau Thánh Vịnh 125:
"Khi Chúa Ä‘em những ngÆ°á»i Sion bị bắt trở vá»,
Chúng con thuở ấy dÆ°á»ng nhÆ° Ä‘ang mÆ¡.
Miệng cÆ°á»i thú vị là m sao,
Lưỡi dân rối rÃt xôn xao ná»—i mừng.
Ai gieo trong lệ sầu,
Sẽ gặt trong hân hoan.
Ai vừa khóc vừa đi,
Äem hạt giống ra vãi,
Ắt sẽ trở vỠvui vẻ, mang theo bó lúa bên mình".
Vì thế, chúng ta hãy cầu xin cho Giáo Há»™i Việt Nam Ä‘em hạt giống chôn vùi trong lòng đất, nhÆ°ng không phải để mục nát thối rữa, mà là để nảy mầm tÆ°Æ¡i tốt trong mùa xuân của dân tá»™c Ä‘ang nhÆ° con nhá»™ng nằm trong kén, nhÆ°ng không phải để ngủ mê mà để âm thầm chuyển mình chá» ngà y cánh kén tung bay thà nh con bÆ°á»›m nhởn nhÆ¡ vá»›i muôn mà u muôn sắc trên cánh đồng đầy hoa tÆ°Æ¡i rá»±c rỡ trên bầu trá»i trong mát.
Anh chị em thân mến!
Sau cùng, mừng lá»… Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam hôm nay, má»—i ngÆ°á»i chúng ta hãy cầu nguyện cho chÃnh bản thân và cho gia đình của mình, nhá» công nghiệp và lá»i cầu bầu của Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam. Xin cho má»—i ngÆ°á»i, má»—i gia đình biết noi gÆ°Æ¡ng các thánh luôn trung thà nh yêu mến Chúa, sống Ä‘á»i đạo đức gÆ°Æ¡ng mẫu, để ngà y kia chúng ta được sum vầy trong NÆ°á»›c Chúa, bên Các Thánh Tá» Äạo cha ông của chúng ta.
Tháºt là đau khổ biết bao nhiêu khi chúng ta tÆ°á»ng tượng thấy ngÆ°á»i thân yêu sẽ không cùng vá»›i chúng ta để hưởng hạnh phúc Ä‘á»i Ä‘á»i trong NÆ°á»›c Thiên Chúa, mà phải trầm luân muôn kiếp trong chốn tối tăm. Cho nên, yêu thÆ°Æ¡ng nhau tháºt sá»± chúng ta hãy cầu nguyện cho nhau và luôn luôn khuyến khÃch, hÆ°á»›ng dẫn nhau giữ đạo cho tá» tế, thá» kÃnh yêu mến Chúa hết lòng, để má»™t ngà y kia tất cả chúng ta cùng vá»›i các thánh ca khen danh Chúa mãi mãi muôn Ä‘á»i. Amen. [Mục Lục]
41. Can đảm phi thÆ°á»ng
(Suy niệm của Lm Giuse Nguyễn Hữu An)
Và o lúc 9 giá» sáng ngà y 19.6.1988 tại Rôma, Äức Chân PhÆ°á»›c Giáo Hoà ng Gioan Phaolô II đã long trá»ng tôn phong 117 vị chân phÆ°á»›c tỠđạo tại Việt Nam lên hà ng hiển thánh, gồm 96 ngÆ°á»i Việt Nam và 21 vị thừa sai ngoại quốc.Äây là con số tiêu biểu cho hÆ¡n 100 ngà n Vị Tá» Äạo trong thá»i gian 300 năm Giáo Há»™i bị bách hại.
Trải qua sáu triá»u Vua: Trịnh, Nguyá»…n, Tây SÆ¡n, Minh Mạng, Thiệu Trị, Tá»± Äức, Giáo Há»™i Việt Nam đã có hÆ¡n 100 ngà n Äấng Tá» Äạo được ghi nháºn trong sổ sách. Trong đó, có 58 Giám mục và Linh mục ngoại quốc thuá»™c nhiá»u nÆ°á»›c nhÆ° Pháp, Tây Ban Nha, Bồ Ä‘Ã o Nha, Hà Lan, Italia, 15 Linh mục Việt Nam, 340 Thầy Giảng, 270 Nữ tu Mến Thánh Giá, 99.182 Giáo dân. Äó là chÆ°a kể con số rất đông các tÃn hữu bị chết mất tÃch trong các đợt bắt Äạo vì lÆ°u Ä‘Ã y, vì phải trốn tránh và o những nÆ¡i hẻo lánh.Äó là chÆ°a kể rất nhiá»u tÃn hữu phải chết do cuá»™c Phân Sáp 400 ngà n ngÆ°á»i Công Giáo dÆ°á»›i triá»u Vua Tá»± Äức.Äó còn là chÆ°a kể con số hÆ¡n mÆ°á»i mấy vạn ngÆ°á»i Công Giáo bị chết khi có Phong trà o Văn Thân nổi lên tà n sát ngÆ°á»i Công Giáo… NhÆ° thế, con số Tá» Äạo phải tÃnh lên đến 300 ngà n ngÆ°á»i trong vòng 300 năm. Nếu tÃnh theo tá»· lệ, 100 năm thì có 100 ngà n Vị Tá» Äạo. Và theo tá»· lệ nà y, cứ má»™t năm, có má»™t ngà n Vị Tá» Äạo; và đổ đồng, cứ má»™t ngà y, có hÆ¡n hai Vị Tá» Äạo!
Äá»c lại hạnh các Thánh Tá» Äạo Việt Nam, tôi nháºn thấy, các ngà i can đảm phi thÆ°á»ng, vì yêu mến Chúa Kitô nên coi nhẹ má»i cá»±c hình Ä‘au Ä‘á»›n, má»™t lòng trung thà nh giữ vững đức tin. Dòng máu tỠđạo ấy đã trở thà nh những hạt giống Tin mừng, Ä‘em lại cho Giáo Há»™i Việt Nam những mùa gặt bá»™i thu.
- Trung thà nh với đức tin
Äối vá»›i các Thánh Tá» Äạo, Thiên Chúa là trên hết. Thiên Chúa là tất cả. Láºp trÆ°á»ng của các ngà i là : “Thà chết chứ không thà bỠđạo, bá» Chúaâ€. Các ngà i đã trung thà nh giữ vững đức tin trÆ°á»›c má»i thá» thách gian lao. Các ngà i đã dám đánh đổi Ä‘iá»u cao quà nhất là mạng sống của mình để là m chứng cho niá»m tin và o Thiên Chúa mà các ngà i tôn thá». Xin kể ra đây má»™t và i chứng từ vá» lòng trung thà nh (x.Thiên Hùng Sá»).
- Thánh Anê Thà nh, má»™t ngÆ°á»i mẹ của 6 đứa con. Trong cÆ¡n Ä‘au Ä‘á»›n vì bị tra tấn đã nhắn nhủ cô con gái đến thăm ngÆ°á»i trong tù rằng: “Con chuyển lá»i mẹ nói vá»›i các anh chị em con: Hãy coi sóc việc nhà , giữ đạo sốt sắng, Ä‘á»c kinh sáng tối, dâng lá»… má»—i ngà y, cầu nguyện cho mẹ vác thánh giá Chúa đến cùng. Chẳng bao lâu mẹ con ta sẽ Ä‘oà n tụ trên NÆ°á»›c Thiên Äà ngâ€. Lá»i sau cùng của bà là : “Giêsu Maria Giuse, con phó thác hồn con và thân xác con trong tay Chúa, xin ban cho con trá»n niá»m tin ở Chúa.â€
- Thánh Luca Thìn, 39 tuổi, cai tổng. NgÆ°á»i đã viết khi bị bắt bÆ°á»›c qua thánh giá: “Tôi là má»™t Kitô hữu. Tôi sẵn sà ng chấp nháºn má»i cá»±c hình, tháºm chà cả cái chết Ä‘au Ä‘á»›n nhất, hÆ¡n là vi phạm má»™t lá»—i dù rất nhá» trong đạo tôi thá»â€.
- Thánh Giuse Lá»±u, trùm há» Mặc Bắc (VÄ©nh Long) đã tâm sá»± vá»›i má»™t linh mục bạn tù rằng: “Xin cha cầu Chúa ban sức mạnh và lòng can đảm cho con. Con sắp phải Ä‘i Ä‘Ã y. Con xin trao cho Chúa tất cả má»i sá»± thuá»™c vá» con. Con bằng lòng dâng cho NgÆ°á»i hy sinh lá»›n lao hÆ¡n hết là gia đình, vợ con của conâ€.
- Thánh Matthêu Gẫm, 34 tuổi, má»™t thÆ°Æ¡ng gia già u có, dù bị hà nh hạ, bị gông xiá»ng nhÆ°ng vẫn luôn bình tÄ©nh vui tÆ°Æ¡i. Ngà i nói: “Tôi có ăn trá»™m, ăn cÆ°á»›p gì đâu mà buồn. Äược chết vì đạo là điá»u tốt lắmâ€.
- Thánh Laurensô Ngôn, 22 tuổi, má»™t nông dân, đã trả lá»i khi các quan bắt ngà i bÆ°á»›c qua thánh giá: “Tôi giữ đạo tôn thá» Chúa tể trá»i đất. Thánh giá là phÆ°Æ¡ng thế Chúa dùng để cứu Ä‘á»™ nhân loại. Tôi chỉ có thể tôn kÃnh chứ không bao giá» chà đạp. Tôi sẵn lòng chịu chết vì đức tin và o Thiên Chúa của tôiâ€.
- Thánh Matthêu Phượng, trùm há», đã nói vá»›i các con mình rằng: “Các con của cha Æ¡i! Äừng khóc, đừng buồn là m chi vì cha Ä‘ang gặp được váºn há»™i may mắnâ€.
- Thánh Äaminh Ninh, 21 tuổi, nông dân, đã hiên ngang phát biểu: “Nếu là m con cái không được phép sỉ nhục cha mẹ mình, thì là m sao ngÆ°á»i Kitô hữu lại có thể chà đạp hình ảnh của Äấng tạo thà nh trá»i đất? Xin các quan thi hà nh Ä‘iá»u các quan muốn. Còn tôi không bao giá» xúc phạm tháºp giá Chúa tôi đâuâ€.
- Thánh Phêrô DÅ©ng yên ủi vợ: “Hãy vui mừng vì tôi được hy sinh mạng sống cho Chúa Kitôâ€.
- Thánh Emmanuel Phụng, trùm há», trÆ°á»›c khi bị siết cổ đã trao cho con gái má»™t ảnh thánh giá và nói: “Con hãy nháºn lấy ká»· váºt của cha. Äây là ảnh Chúa Giêsu Kitô, Chúa chúng ta. Ảnh nà y quà giá hÆ¡n và ng bạc bá»™i phần. Con hãy luôn mang nÆ¡i cổ và trung thà nh cầu nguyện sá»›m chiá»u con nhéâ€.
- Can đảm phi thÆ°á»ng
Vì đức tin, các ngà i đã phải chịu đủ má»i thứ cá»±c hình dã man. Bị gông cùm, bị xiá»ng xÃch, bị nhốt trong cÅ©i, bị đánh đòn, bị bỠđói, bị voi giầy, bị trói ném xuống sông, bị đổ dầu và o rốn rồi cho bấc và o mà đốt, bị đóng Ä‘inh và o ván rồi Ä‘em phÆ¡i nắng,bị chặt đầu, bị thắt cổ, bị thiêu sống, bị phân thây ra từng mảnh… Có 79 vị bị trảm quyết (bị chặt đầu); 18 vị bị xá» giảo (bị thắt cổ); 8 vị chết rÅ© tù; 6 bị thiêu sinh; 4 bị lăng trì (phân thây ra từng mảnh); 1 bị tá» thÆ°Æ¡ng và 1 bị bá Ä‘ao.
- Lòng lang dạ sói của con ngÆ°á»i nghÄ© ra má»i thứ hình phạt tà n ác, tháºt kinh hoà ng sởn tóc gáy khi nghe kể vá» cái chết của Cha Cố Du theo kiểu bị xá» bá Ä‘ao: “Ngà y 30.11.1835, há» chá»n Thợ Äức là m pháp trÆ°á»ng để xá» ngà i.Sáng sá»›m hôm đó, há» Ä‘iệu ngà i đến nÆ¡i hà nh hình. Bên má»™t lò than Ä‘ang cháy Ä‘á» rá»±c có 5 tên lÃnh cầm 5 chiếc kìm sắt đã được nung Ä‘á».Nghe lệnh, cùng má»™t lúc cả 5 tên kẹp kìm nung Ä‘á» và o mình ngà i kéo ra những miếng thịt khét lẹt.Há» vu cho ngà i móc mắt trẻ con khi rá»a tá»™i. Là m Ä‘iá»u ám muá»™i khi cá» hà nh lá»… cÆ°á»›i và cho ăn thịt ngÆ°á»i khi rÆ°á»›c lá»…. Sau đó há» tiếp tục gây thêm những thÆ°Æ¡ng tÃch nữa cho đến khi ngà i bất tỉnh thì há» má»›i hà nh quyết. Há» cá»™t chân tay ngà i và o cây cá»™t. Hai bên lÃnh cầm kìm chá» sẵn. Cha Du ngá»a mặt lên trá»i cầu nguyện dâng mạng sống mình cho Chúa. Sau hồi trống báo hiệu, hai tên lÃnh cầm kìm kẹp và o ngá»±c ngà i kéo ra 2 miếng thịt nÆ¡i vú liệng xuống đất, má»™t tên lÃnh khác cầm dao xẻo thịt phÃa sau hông, rồi đến bắp đùi thì chúng lấy kìm kéo ra rồi lấy dao xẻo đứt từng miếng… là m cha rất Ä‘au Ä‘á»›n. Không được bao lâu thì ngà i ngất Ä‘i, đầu rÅ© xuống và ngà i vá» chầu Chúa lúc 17g ngà y 30.11.1835. Cha Du chết rồi bá»n lÃnh còn chặt đầu ngà i cho và o má»™t chiếc thùng đầy vôi, cởi trói láºt xác úp xuống rồi phân thây ra từng khúc bá» tất cả và o thùng vôi. Äầu ngà i há» Ä‘em treo 3 ngà y ở giữa chợ rồi xay nát, bá» chung vá»›i thùng vôi Ä‘á»±ng xác ngà i Ä‘oạn quăng cả xuống biển cho mất tÃchâ€.
- Thánh Giám mục Xuyên, chân tay bị trói và o bốn cá»c. Năm lý hình cầm 5 cái rìu, sẵn sà ng nghe lệnh quan án sát. Vừa nghe lệnh, hai lý hình chặt hai chân, hai lý hình chặt hai tay, đến lượt lý hình thứ năm chặt đầu. Rồi há» mổ bụng ngà i cắt lấy ruá»™t gan.
- Hai Cha Äiểm và Khoa bị trói chân tay và o cá»™t, lý hình tròng dây và o cổ. Nghe hiệu lệnh, lý hình cầm hai đầu dây xiết mạnh cho đến khi hai vị nghẹt thở và lịm dần.
- Sáng ngà y 5.6.1862, trÆ°á»›c sá»± chứng kiến của rất đông ngÆ°á»i, hai giáo dân: Thánh Toại và Thánh Huyên bÆ°á»›c và o cÅ©i tre để bị thiêu sinh. Những ngÆ°á»i hiện diện Ä‘á»u xúc Ä‘á»™ng khi nghe rõ các ngà i cất tiếng nguyện cầu tháºt lá»›n, trong khi ngá»n lá»a hồng phừng phá»±c bốc cao, thiêu đốt hai ngà i.
- Sau ba tháng tù tại Bình Äịnh, ông Anrê Nguyá»…n Kim Thông nháºn được án phát lÆ°u và o VÄ©nh Long. ÄÆ°á»ng từ Bình Äịnh và o Nam xa xôi, ông Thông cùng vá»›i bốn chứng nhân khác. Vì tuổi già sức yếu, lại phải mang gông siá»ng, ông bÆ°á»›c Ä‘i má»™t cách rất khó khăn, mệt nhá»c. Má»—i ngà y chỉ Ä‘i được bảy tám dặm, dÆ°á»›i ánh nắng gay gắt. Tối đến, Ä‘oà n tù nhân được tạm giam trong các đòn quan, hay nhà tù địa phÆ°Æ¡ng. Äược và i ba ngà y, lÃnh thấy ông Thông Ä‘uối sức quá, sợ không thể Ä‘i tá»›i nÆ¡i, thì thÆ°Æ¡ng tình tháo gông xiá»ng cho ông. Äến Chợ Quán, thấy tình trạng sức khá»e của ông quá tà n tạ, Cha Äược đã đến ban phép xức dầu cho ông. Sau đó ông lại phải mang gông xiá»ng tiếp. Khi ông đặt chân lên đất lÆ°u Ä‘Ã y, ông chỉ kịp Ä‘á»c kinh ăn năn tá»™i, và i kinh kÃnh mừng, rồi tắt thở. Hôm đó là ngà y 15 tháng 5 năm 1855.
- Coi thÆ°á»ng sá»± Ä‘au Ä‘á»›n
Là con ngÆ°á»i, ai mà không sợ Ä‘au khổ, ai mà không tham danh tranh lợi, ai mà không tham sống sợ chết! NhÆ°ng vá»›i Æ¡n Chúa, các vị tỠđạo đã thắng vượt những khổ hình dã man. Lòng yêu mến Chúa đã giúp các ngà i vượt thắng tất cả: thắng vÅ© lá»±c, thắng quyá»n bÃnh vua chúa trần gian, thắng ma quỉ, và thắng chÃnh mình. Vì thế các ngà i xem nhẹ khổ hình, vui mừng và hãnh diện vì được chết cho đức tin.
- TrÆ°á»›c khi bị chém, Thánh Giám mục An nói vá»›i viên quan chỉ hay: “Tôi gá»i quan 30 quan tiá»n để xin má»™t ân huệ: Äừng chém tôi má»™t nhát nhÆ°ng 3 nhát. Nhát thứ nhất tôi tạ Æ¡n Thiên Chúa đã tạo dá»±ng nên tôi, và dẫn tôi đến Việt Nam giảng đạo. Nhát thứ hai để nhá»› Æ¡n cha mẹ sinh thà nh ra tôi. Nhát thứ ba nhÆ° lá»i di chúc cho các bổn đạo của tôi, để há» bá»n chà chết vì đức tin, theo gÆ°Æ¡ng vị chủ chăn. Và nhÆ° thế hỠđáng hưởng hạnh phúc cùng các Thánh trên trá»iâ€.
- Năm vị: Äaminh Nhi, Äaminh Mạo, Äaminh Nguyên, Anrê TÆ°á»ng, VinhsÆ¡n Tưởng, bị xá» chém đầu, thì trừ ông Äaminh Nhi, còn bốn vị Ä‘á»u yêu cầu lý hình, thay vì chém má»™t nhát, thì xin được chém 3 nhát để tá» lòng tôn kÃnh Chúa Ba Ngôi.
- Thánh Hồ Äình Hy bị chém đầu, nhÆ°ng trÆ°á»›c khi Ä‘em Ä‘i xá», giữa kinh thà nh Huế, trong ba ngà y 15,18 và 21 tháng 5 năm 1857, thân mình ngà i đầy thÆ°Æ¡ng tÃch, quần áo tả tÆ¡i, dÃnh đầy máu, Ä‘i đứng lảo đảo nhÆ° muốn té nhà o, bị Ä‘iệu qua các Ä‘Æ°á»ng phố, những khu chợ và quanh thà nh ná»™i. LÃnh mở Ä‘Æ°á»ng Ä‘i trÆ°á»›c rao tên tá» tá»™i, má»—i khi tá»›i ngã ba Ä‘Æ°á»ng, phố, chợ và công trÆ°á»ng, ngÆ°á»i tá» tá»™i bị đánh 30 trượng, lÃnh vác loa rêu rao: “Thằng theo tà đạo, đứa ngá»— nghịch, bất hiếu vá»›i cha mẹ, cưỡng lại luáºt pháp triá»u đình. Vì thế bị kết án tá» hình. Bá»n Gia Tô tin rằng chết vì đạo sẽ lên Thiên Ä‘Ã ng. Äiá»u đó có đúng hay sai, không cần biết. Gia Tô của nó ở đâu? tại sao thấy nó khổ mà không đến cứu?â€.
- Sau má»™t năm tù giam, Anrê Trá»ng vẫn cÆ°Æ¡ng quyết tuyên xÆ°ng đức Tin, các quan quyết định ngà y xá» là thứ bảy ngà y 28.11.1835. Sáng hôm đó, ngà i gặp lại ngÆ°á»i anh há». NgÆ°á»i anh há» há»i Thánh nhân có muốn ăn gì không? Anrê Trá»ng trả lá»i: “Em muốn giữ chay để dá»n mình tỠđạoâ€, rồi nói tiếp: “Xin anh giúp đỡ mẹ em, chúng ta là anh em, mẹ em cÅ©ng sẽ yêu thÆ°Æ¡ng anh. Xin nhắn lá»i vá»›i mẹ em: Äừng lo gì cho em, cầu chúc mẹ mãi mãi thánh thiện và sẽ hà i lòng vì con trai mình luôn trung thà nh vá»›i Chúa cho đến chếtâ€. NhÆ°ng ngÆ°á»i anh há» chÆ°a kịp vá» nhắn tin, bà mẹ của Anrê Trá»ng đã đến đón con và theo con đến táºn đầu chợ An Hòa, nÆ¡i Anrê sẽ bị xá». Gặp con, bà chỉ nói má»™t câu: “Bấy lâu nay xa nhà , thá»i gian ở tù, con có nợ nần gì ai không? Nếu có thì cho mẹ biết, mẹ sẽ trả thay conâ€. Khi được con cho biết là không vÆ°á»›ng mắc gì vá»›i ai, bà tiếp tục Ä‘i sát bên con, bình tÄ©nh nói vá»›i con những lá»i đầy khÃch lệ. Äến nÆ¡i xá», khi quân lÃnh tháo gông xiá»ng, Thánh Trá»ng đón lấy, Ä‘Æ°a cho anh lÃnh cạnh bên và căn dặn: “Xin nhá» anh Ä‘Æ°a giùm cái nà y cho mẹ tôi, để bà là m ká»· niệm.â€. Mẹ anh đứng gần bên nghe rõ, bà nháºn lấy ká»· váºt đó và chÆ°a cho là đủ, bà còn muốn đón nháºn chÃnh thủ cấp của con mình nữa. Bà can đảm, bÆ°á»›c ra xin viên quan chỉ huy trao thủ cấp con trai cho bà . Bá»c trong vạt áo rồi ghìm chặt và o lòng, bà vừa hôn vừa láºp Ä‘i láºp lại:“Ôi con trai yêu quà của mẹ, con nhá»› cầu nguyện cho mẹ.â€. Rồi bà đem vá» an táng trong nhà .
Các Thánh Tá» Äạo coi thÆ°á»ng Ä‘au Ä‘á»›n vá»›i lòng can đảm lạ lùng là vì các ngà i trung thà nh vá»›i đức tin. Do đó, các ngà i vui mừng được chết vì Chúa Kitô. Các ngà i đã chết dÆ°á»›i ngá»n Ä‘ao phủ là chết cho Chúa Kitô nhÆ° chÃnh Chúa Kitô đã chết cho các ngà i. Các Thánh Tá» Äạo hiên ngang vì đã đáng được chịu Ä‘au khổ cho Chúa Kitô. Các ngà i chẳng mà ng chi đến việc nhân loại trao tặng huy chÆ°Æ¡ng, huân chÆ°Æ¡ng, chiến công. Các ngà i chết tỠđạo là chết vì Chúa Kitô, Ä‘Æ¡n thuần và tinh khiết, trong sáng và huyá»n diệu, can trÆ°á»ng và khiêm nhu (x.Thiên Hùng Sá», trang 4). Chết vì Chúa Kitô là niá»m hạnh phúc “Phúc thay ai bị bách hại vì sống công chÃnh, vì NÆ°á»›c Trá»i là của há». Phúc thay anh em khi vì Thầy mà bị ngÆ°á»i ta sỉ vả, bách hại và vu khống đủ Ä‘iá»u xấu xa. Anh em hãy vui mừng há»›n hở, vì phần thưởng dà nh cho anh em trên trá»i tháºt lá»›n lao†(Mt 5,10-12; x.Lc 6,22). ChÃnh trong ánh sáng của Chúa Kitô, Vị Tá» Äạo tiên khởi mà chúng ta có thể nói vá» Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam bằng câu Phúc âm: “Äầy tá»› không lá»›n hÆ¡n chủ†(Ga 15,20); “Nếu chúng đã bách hại Thầy, chúng sẽ bách hại các con… Äây Thầy sai các con nhÆ° con chiên Ä‘i và o giữa sói rừng… Hãy coi chừng ngÆ°á»i Ä‘á»i, há» sẽ ná»™p các con nÆ¡i toà án. Khi há» bắt bá»›, các con đừng lo phải nói thế nà o, vì không phải các con, nhÆ°ng Thánh Linh của Thầy sẽ nói trong các con… Các con sẽ bị má»i ngÆ°á»i ghét bá» vì danh Thầy. NhÆ°ng ai bá»n Ä‘á»— đến cùng, ngÆ°á»i ấy sẽ được cứu độ†(Mt 10,16-25). Các Thánh Tá» Äạo không tìm đến cái chết mà chỉ trung thà nh vá»›i đức tin cho dù phải chịu muôn và n gian truân Ä‘au Ä‘á»›n. Các ngà i tìm cách nên giống Ä‘á»i sống của Thầy Giêsu, nhất là giống cá» chỉ yêu thÆ°Æ¡ng tá»™t cùng đã Ä‘Æ°a Thầy đến cái chết.
Chân dung Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam được tô Ä‘iểm bằng muôn ngà n vạn nét. Nét căn bản nhất chÃnh là Niá»m Tin Phục Sinh. Tin và o Chúa Kitô đã chết và đã sống lại nên các ngà i đã chấp nháºn tất cả má»i cá»±c hình, vượt thắng má»i truân chuyên. Yêu mến Chúa Kitô và bÆ°á»›c theo NgÆ°á»i nên các ngà i luôn sống niá»m tÃn thác, lạc quan. Trong nhà tù vẫn cầu nguyện và hát thánh ca, thánh vịnh. Ra pháp trÆ°á»ng vẫn cầu nguyện và hát khúc khải hoà n Alleluia, luôn hÆ°á»›ng vá» trá»i cao vá»›i niá»m Hy Vá»ng Phục Sinh và cất cao hát mãi cho đến khi đầu rÆ¡i khá»i cổ. Cái chết chẳng có giá trị gì, chÃnh sá»± sống má»›i là m nên muôn Ä‘iá»u huyá»n diệu. Sá»± sống đó chÃnh là tình yêu vá»›i tất cả những gì cao thượng và chân tháºt. Tình yêu đó bừng lên mãnh liệt trong mầu nhiệm tá»± huá»· và hiến dâng. Chết là mất tất cả, nhÆ°ng 117 hiến tế tình yêu cÅ©ng là 117 chứng từ niá»m tin của những con ngÆ°á»i xác tÃn rằng: chết vì Äức Kitô, chết Ä‘i là sống lại trong cuá»™c sống muôn Ä‘á»i; chết là chiến thắng; chết là để Ä‘i vá» sá»± sống vÄ©nh cá»u; chết là cánh cá»a im lìm được mở ra để vá» vá»›i Äấng là Sá»± Sống vÄ©nh hằng.
- Kế thừa dòng máu hà o hùng để tiếp nối sứ vụ loan Tin mừng
Hạt giống Tin Mừng Äức Giêsu Kitô đã đến vá»›i quê hÆ°Æ¡ng Việt Nam gần năm thế ká»·.TrÆ°á»›c đó cả ngà n năm đã có ba tôn giáo lá»›n là Pháºt Giáo, Khổng Giáo, Lão Giáo và TÃn Ngưỡng dân gian ăn sâu và o tâm hồn ngÆ°á»i Việt Nam. Phong tục táºp quán, văn hóa Việt Nam, con ngÆ°á»i Việt Nam, đã được nhà o luyện bởi tất cả những mầm sống cÅ©ng nhÆ° giá»›i hạn các tÃn ngưỡng đó.
Trên ná»n tảng má»™t Ä‘á»i sống tâm linh phong phú mà Pháºt Giáo, Khổng Giáo, Lão Giáo và nhất là Äạo Ông Bà đã xây dá»±ng từ hÆ¡n má»™t ngà n năm, hạt giống Tin Mừng đã nẩy mầm và trổ sinh nhiá»u hoa trái. Tinh thần hiếu khách, lòng bao dung là m cho ngÆ°á»i Việt Nam sẵn sà ng tiếp xúc vá»›i những ngÆ°á»i tá» ra có thiện cảm vá»›i mình, cho dù há» từ xa đến. Vá»›i những đức tÃnh nhÆ° lòng hiếu thảo đối vá»›i ông bà cha mẹ, kÃnh trên nhÆ°á»ng dÆ°á»›i trong gia đình, vá»›i má»™t tâm hồn yêu thÃch tÄ©nh mịch và chiêm niệm, ngÆ°á»i Việt Nam là má»™t mãnh đất tốt để đón nháºn những giá trị thiêng liêng hà m chứa trong Tin Mừng.
Nhá» các nhà truyá»n giáo, từ các thế hệ tiá»n nhân, ngÆ°á»i Việt đã nháºn lãnh nhiá»u Ä‘iá»u tốt là nh: những thÆ°á»ng thức vá» vệ sinh, khoa há»c, những hiểu biết má»›i, những đồ váºt quý hiếm cÅ©ng nhÆ° những trợ giúp váºt chất dù rất khiêm tốn, những nhân váºt thánh thiêng đầy nhân ái… khiến há», nhất là những ngÆ°á»i thuá»™c lá»›p bình dân, sẵn sà ng đón nháºn giáo lý mà những ngÆ°á»i tốt là nh nhÆ° váºy mang đến cho há». NhỠđó, những táºp tục phi lý và phi nhân (bùa mê, sát tế) nhÆ° má»™t gánh nặng đè lên cuá»™c Ä‘á»i của há» nay được cởi bá». Khi đã tìm gặp má»™t vị thần đầy yêu thÆ°Æ¡ng, há» liá»n cảm thấy được giải thoát và tin theo.
Rao giảng Tin Mừng cho há» cần gắn liá»n vá»›i phát triển cuá»™c sống, quan tâm săn sóc sức khá»e, nâng cao văn hóa giáo dục. NgÆ°á»i Kitô hữu sống giữa lòng Ä‘á»i và chia sẽ Ä‘á»i sống của anh chị em chung quanh mình. Loan báo Tin Mừng là chia sẻ cuá»™c sống, má»™t cuá»™c sống nhÆ° chÃnh Chúa Giêsu đã sống, là yêu thÆ°Æ¡ng má»i ngÆ°á»i, và yêu thÆ°Æ¡ng đến cùng. (x. Ga 13,11), yêu thÆ°Æ¡ng đến ná»—i dám chấp nháºn hy sinh tÃnh mạng cho những ngÆ°á»i mình yêu. (x. Ga 15,13).
Các Thánh Tá» Äạo là những chứng nhân can trÆ°á»ng dám chết cho niá»m tin, sống cho tình yêu, và loan báo chân lý Tin Mừng. Là m chứng cho Chúa, nếu không phải đổ máu thì cÅ©ng phải chấp nháºn mất mát thiệt thòi. Là m chứng đòi trả giá. Giá cà ng cao thì lá»i chứng cà ng đáng tin.
Các Thánh Tá» Äạo đã là m chứng bằng cái chết. Chúng ta được má»i gá»i là m chứng bằng cuá»™c sống. Các Thánh Tá» Äạo đã là m chứng trong thá»i bị bách hại. Là con cháu các ngà i, chúng ta được má»i gá»i là m chứng trong bối cảnh xã há»™i Việt Nam hôm nay. Là m chứng chÃnh là “là m muối,†“là m men,†“là m ánh sángâ€â€¦ nhÆ° những hình ảnh chÃnh Chúa Giêsu đã dùng khi trao sứ mạng cho các môn đệ. Muối, men, ánh sáng thì không ồn à o áp chế, công việc của nó là âm thầm hiện diện, và chỉ cần hiện diện đúng nhÆ° bản chất của mình, tá»± khắc môi trÆ°á»ng xung quanh nó sẽ thấm mặn, sẽ dáºy men, và sẽ đầy ánh sáng. Sống đạo nhÆ° thế, chúng ta góp phần là m chứng nhân cho Chúa, cho Phúc Âm.
Lạy các Thánh Tá» Äạo Việt Nam, xÆ°a các Ngà i đã can đảm phi thÆ°á»ng là m chứng cho Phúc Âm. Xin giúp chúng con hôm nay cÅ©ng biết can đảm sống theo Phúc Âm để là m chứng cho Chúa trong Ä‘á»i sống hằng ngà y. Amen. [Mục Lục]
42. Äừng sợ - Lm. Nguyá»…n Minh Hùng
Anh em đừng sợ những kẻ chỉ giết được thân xác mà không giết được linh hồn. Nếu có ai giết được linh hồn thì Äấng đó phải là Thiên Chúa. NhÆ°ng Thiên Chúa không bao giá» là m nhÆ° váºy. NgÆ°á»i chỉ cứu rá»—i chứ không bao giá» hà nh hạ con ngÆ°á»i. Chỉ có con ngÆ°á»i má»›i tà n sát nhau thôi. Mà con ngÆ°á»i dẫu có hà nh hạ nhau dã man cách mấy, vẫn chỉ là hà nh hạ nhau trên thân xác. Lá»i Chúa dạy Äừng sợ những kẻ chỉ giết được thân xác mà không giết được linh hồn, trở thà nh lá»i an ủi, Ä‘á»™ng viên niá»m tin, niá»m hy vá»ng của ta và o Chúa Giêsu: NgÆ°á»i là Thiên Chúa mà con ngÆ°á»i còn không tha, thì huống hồ là con ngÆ°á»i vá»›i nhau.
NgÆ°á»i Do thái nghÄ© rằng, khi giết Chúa Giêsu, hỠđã khá» trừ được má»™t thứ tôn giáo má»›i. Và do cái chết thê thảm đó, sẽ là m cho các môn đệ thoái chÃ, buá»™c lòng phải giải táng. NhÆ°ng há» lầm. Há» lầm vì há» không biết rằng, há» chỉ có thể giết được thân xác của Giêsu, chứ không giết được linh hồn NgÆ°á»i. Há» lầm vì há» chỉ có thể giết được thân xác Giêu, nhÆ°ng chÃnh Thiên Chúa nÆ¡i con ngÆ°á»i Giêsu ấy, là m sao giết được! Há» lầm vì há» không ngá» rằng cái thân xác mà há» treo trên cây tháºp giá đó đã sống lại chỉ trong má»™t thá»i gian ngắn: trên dÆ°á»›i 50 tiếng đồng hồ. Bởi vì loà i ngÆ°á»i không thể giết Thiên Chúa, nên Kitô giáo vẫn tồn tại, đạo Chúa Kitô vẫn không ngừng phát triá»…n.
Các thánh tỠđạo Việt Nam cÅ©ng váºy. Má»™t lòng trung kiên kÃnh thá» Thiên Chúa. Sợ Thiên Chúa chứ không sợ những kẻ chỉ giết được thân xác mà không giết được linh hồn. TrÆ°á»›c mặt vua quan, các ngà i đã khẳng khái tuyên xÆ°ng đức tin của mình, sẵn sà ng dâng hiến mạng sống của mình. Má»—i ngÆ°á»i chỉ có má»™t thân xác, má»™t hÆ¡i thở, má»™t mạng sống, mất Ä‘i là không còn có mặt trong cuá»™c Ä‘á»i nữa. Các thánh tỠđạo biết rõ Ä‘iá»u đó, nhÆ°ng vì đức tin: tin và o Chúa Giêsu, Äấng đã chết và sống lại, các thánh không sợ chết, quyết tâm dâng hiến mạng sống để tôn thá» Chúa đến cùng.
Còn vua quan, cÅ©ng giống những nhÆ°á»i Do thái trÆ°á»›c kia: tưởng giết Chúa Giêsu là xong chuyện. Vua quan tưởng rằng bách hại và giết chết ngÆ°á»i có đạo là xóa được má»™t tôn giáo má»›i, nhÆ°ng há» cÅ©ng lầm y nhÆ° những ngÆ°á»i Do thái váºy: chỉ giết được thân xác chứ không giết được linh hồn ngÆ°á»i có đạo. chỉ giết được ngÆ°á»i có đạo chứ không thể giết chÃnh Thiên Chúa của ngÆ°á»i có đạo. Các vua, các quan cà ng ra sức bách hại và cấm đạo triệt để bao nhiêu, thì trong hoà n cảnh trốn tránh hết sức khó khăn, đức tin của ngÆ°á»i tÃn hữu cà ng mạnh mẽ, cà ng kiên vững bấy nhiêu. Gần 3 thế ká»· bắt đạo, có lúc gay gắt, có lúc ná»›i lá»ng, thì 3 thế ká»· hãi hùng mà chÃnh nggÆ°á»i Việt Nam sát hại nhau đó, đã giết chết khoản 150 ngà n ngÆ°á»i Việt Nam Công Giáo. Äiá»u đó chứng tá» trong khó khăn, đức tin không lùi bÆ°á»›c mà sẵn sà ng Ä‘Æ°Æ¡ng đầu vá»›i khó khăn đó. Con số 118 vị tỠđạo được tuyên phong trên bà n thá» chỉ là má»™t phần nhá», chỉ là con số tượng trÆ°ng. Ba thế ká»· bắt đạo, đạo Công Giáo không mất mà vẫn tồn tại, và đang phát triển. Cho nên Lá»i Chúa: Anh em đừng sợ những kẻ chỉ giết được thân xác mà không giết được linh hồn đúng vô cùng.
Mừng lá»… Các Thánh Tá» Äạo hôm nay, bạn và tôi tá»± hà o vì mình là con cháu các thánh, các thánh là tổ tiên của mình. Tá»± hà o là con cháu các thánh, bạn cÅ©ng nhÆ° tôi cà ng phải sống đức tin trung kiên nhÆ° lá»i Chúa dạy: Anh em đừng sợ. Cái đừng sợ của chúng ta hôm nay đó là ý thức đức tin từ những việc là m hết sức nhá» nhặt hằng ngà y. Và dụ là m dấu Thánh Giá trang nghiêm. Tôi thá» há»i má»™t Ä‘iá»u để má»i ngÆ°á»i suy nghÄ©: má»—i khi và o tiệm ăn, mình có dám tuyên xÆ°ng đức tin bằng dấu thánh giá trÆ°á»›c khi bÆ°ng má»™t tô phỡ hay cầm má»™t dÄ©a cÆ¡m không? Từ những việc xem ra rất nhá» nhặt ấy lại là hà nh Ä‘á»™ng tuyên xÆ°ng đức tin rất quà giá! Tại sao có những việc lá»›n lao ta lại là m được, còn những việc rất nhá» bé nhÆ° thế lại không thể được? Bao hà m trong cái không thể đó, là sá»± sợ hãi: sợ ngÆ°á»i ta thấy, ngÆ°á»i ta biết mình có đạo, sợ ngÆ°á»i ta cÆ°á»i Những cái sợ không đáng sợ lại là thá»±c tế của ngÆ°á»i Công Giáo hôm nay. Ngà y xÆ°a tuyên xÆ°ng đức tin nhÆ° thế, các thánh đã trả bằng giá máu, nhÆ°ng các ngà i vẫn kiên tâm, không sợ những kẻ giết được thân xác mà không giết được linh hồn. Ngà y nay có ai giết ta đâu tại sao ta lại không giữ nổi những Ä‘iá»u căn bản nhất mà cha ông đã là m? Tôi xin gởi lại câu há»i nà y để đánh Ä‘á»™ng lÆ°Æ¡ng tâm chúng ta. [Mục Lục]
43. Vạn tuế các Thánh Tá» Äạo Việt Nam
(Suy niệm của Lm. Antôn Nguyá»…n Văn Äá»™)
Cách đây hÆ¡n 25 năm, tức Chúa nháºt ngà y 19/6/1988, Thánh Gioan Phaolô II, Giáo hoà ng đã nâng 117 vị chân phÆ°á»›c lên hà ng hiển thánh. Dịp khai mạc Năm Thánh 2010, Äức nguyên Giáo hoà ng Bênêđictô XVI, trong sứ Ä‘iệp của mình gá»i các Giám mục Việt Nam, ngà i viết: “Việc cá» hà nh Năm Thánh trùng vá»›i ngà y lá»… kÃnh 117 vị thánh TỠđạo hiển vinh của đất nÆ°á»›c Äức Cha. Việc nhá»› lại chứng từ cao quý của các ngà i sẽ giúp toà n thể dân Chúa tại Viêt Nam kÃch Ä‘á»™ng đức mến, gia tăng đức cáºy và củng cố đức tin mà đôi lúc bị thá» thách bởi chÃnh Ä‘á»i sống thÆ°á»ng ngà y.†(TrÃch Sứ Ä‘iệp gá»i các Giám mục Việt Nam dịp Năm Thánh 2010). ThÆ° của Äức Cha Phêrô Nguyá»…n Văn NhÆ¡n, Tổng Giám Mục Hà Ná»™i, nguyên Chủ Tịch HÄGMVN gá»i cá»™ng Ä‘oà n Dân Chúa nhân dịp ká»· niệm 25 năm ngà y tôn phong 117 Hiển Thánh TỠđạo Việt Nam có viết: “Äây là cÆ¡ há»™i giúp Dân Chúa Củng cố đức Tin qua đức Cáºy nhỠđức Ãi (số 1) ; Giúp cho Giáo há»™i Việt Nam sống chan hòa trong tình hiệp thông và hiệp nhất (số 2) ; Thúc đẩy chúng ta hăng say hÆ¡n trong sứ vụ loan báo Tin Mừng (số 3) ; và là dịp để cháu con noi gÆ°Æ¡ng các Ngà i để sống xứng đáng là những ngÆ°á»i con thảo của Cha trên Trá»i (số 4)â€. Những gợi ý sống trên là m chúng ta nhá»› lại bà i giảng của Chân phÆ°á»›c Gioan Phaolô II, ngà y 19/6/1988 nhÆ° sau: “Tôi biết rằng anh em Ä‘ang ôm nặng Æ°á»›c nguyện tôn vinh các vị Tá» Äạo đồng hÆ°Æ¡ng, nhÆ°ng trong thâm tâm còn tá»± cảm thấy nhu cầu đứng chung quanh các vị Thánh, để xe kết tình huynh đệ kết nghÄ©a, mến thÆ°Æ¡ng...â€.
Äá»c lại lịch sá» Giáo Há»™i Việt Nam, khởi Ä‘i từ những bÆ°á»›c chân thừa sai của các nhà truyá»n giáo. Sá» liệu ghi lại sá»± đặt chân của giáo sÄ© Inikhu và o năm 1533 trên đất Việt, tiếp theo là Gaspar da Cruz, Alexandre de Rhodes, Pedro Marques v.v. Ba trăm năm loan báo Tin Mừng, má»™t trang sá» truyá»n giáo hà o hùng, nhÆ°ng đầy Ä‘au thÆ°Æ¡ng và đẫm nÆ°á»›c mắt. Từng ngà n giáo dân tá» Äạo, từng trăm số ngÆ°á»i đã chết lÆ°u lạc trên núi, trong rừng sâu nÆ°á»›c Ä‘á»™c! Tuy nhiên, má»™t trang sá» má»›i đã mở ra nhá» sá»± hy sinh tuyệt vá»i của các thừa sai, cÅ©ng nhÆ° hà ng hà ng lá»›p lá»›p ngÆ°á»i vì tỠđạo đã nằm xuống vá»›i muôn cá»±c hình cay đắng, khốn khổ. Dòng máu của các ngà i đã đổ ra, tuôn trà o, tÆ°á»›i gá»™i Há»™i Thánh Việt Nam, là m cho Há»™i Thánh lá»›n lên và phát triển, không ngừng sinh hoa kết quả tÆ°Æ¡i tốt, đúng nhÆ° lá»i Tertullien đã viết: “Máu tỠđạo là hạt giống trổ sinh ngÆ°á»i tÃn hữuâ€.
Hôm nay đây, chúng ta cùng nhau hÆ°á»›ng tâm hồn lên má»™t cách đặc biệt để mừng kÃnh các thánh tỠđạo tại Việt nam, trong hân hoan vui sÆ°á»›ng và hãnh diện. Chúng ta tôn vinh, tri ân các Ngà i và cùng nhau hô vang: “Vạn vạn tuế các Thánh Tá» Äạo Việt Nam, vạn vạn tuế các Thánh Tá» Äạo anh hùng.â€
Là m sao kể lại cho hết tất cả là 117 vị Tá» Äạo, 1 vị á thánh, trong số đó có 8 vị Giám Mục, 50 Linh Mục, 59 Giáo Dân, má»™t phụ nữ, Thánh Anê Lê Thị Thà nh, mẹ sáu ngÆ°á»i con đã được Tòa Thánh tuyên phong rõ rà ng ngà y 19/6/1988. Còn có biết bao nhiêu vị cÅ©ng đã “tá» vì Äạo†tại Việt nam mà chÆ°a được tuyên phong, cÅ©ng phải được Giáo há»™i Việt Nam mừng kÃnh. Các Ngà i thuá»™c đủ má»i thà nh phần, tuổi tác, hoà n cảnh sống: công chức, thÆ°Æ¡ng gia, công nhân, quân nhân, y sÄ©, ngÆ° phủ, trùm há» v.v. đã chết vì Äạo tại Việt Nam. Trong số đó, bao gồm cả má»™t số những nhà truyá»n giáo “ngoại quốc†Pháp, Tây Ban Nha, Bồ Äà o Nha, Ã... đã đến Việt nam truyá»n đạo và chết vì Äạo.
Thánh Vinh SÆ¡n Liêm, Dòng Äaminh là ngÆ°á»i Việt Nam tỠđạo đầu tiên năm 1733. Rồi tá»›i Cha thánh Anrê Trần An DÅ©ng Lạc bị trảm quyết năm 1838. Các ngà i đã phải chịu má»i thứ cá»±c hình mà ngÆ°á»i ta có thể nghÄ© ra được nhÆ°: Gông cùm, xiá»ng xÃch, nhốt trong cÅ©i, đánh đòn, bỠđói, bị voi giầy, bị trói ném xuống sông, bị đổ dầu và o rốn rồi cho bấc và o mà đốt, bị đóng Ä‘inh và o ván rồi Ä‘em phÆ¡i nắng v.v. Quyết liệt hÆ¡n thì bị trảm quyết, tức là bị chặt đầu, bị xá» giảo, tức là bị thắt cổ, hay bị thiêu sống. Bị xá» lăng trì, phân thây ra từng mảnh hay là xá» bá Ä‘ao là những hình phạt man rợ và hiểm Ä‘á»™c nhất. Tổng số 79 vị bị chặt đầu. 18 vị bị thắt cổ. 8 vị chết rÅ© tù. 6 bị thiêu sinh. 4 bị phân thây ra từng mảnh. 1 bị tá» thÆ°Æ¡ng và 1 bị bá Ä‘ao.
Lá»i Chúa trÃch sách Khôn Ngoan: "Linh hồn những ngÆ°á»i công chÃnh ở trong tay Thiên Chúa và đau khổ sá»± chết không là m gì được các ngà i" ( Kn 3, 1 ). Quả quyết nhÆ° trên có vẻ là không chÃnh xác vá»›i thá»±c tế lịch sá»: thá»±c ra Ä‘au khổ đã va chạm thân xác các Ngà i, và va chạm ghê sợ nhÆ° tùng xẻo, lăng trì, chặt đầu. Tuy nhiên, tác giả Kinh Thánh tiếp tục quảng diá»…n tÆ° tưởng: "Äối vá»›i mắt ngÆ°á»i không hiểu biết, thì hình nhÆ° các ngà i đã chết và việc các ngà i từ biệt chúng ta, là nhÆ° Ä‘i và o cõi tiêu diệt. NhÆ°ng thá»±c ra các ngà i sống trong bình an. Và trÆ°á»›c mặt ngÆ°á»i Ä‘á»i, dầu các ngà i có chịu khổ hình, lòng cáºy trông của các nà i cÅ©ng không chết." ( Kn 3, 2 – 4 )
Äúng là : “Ai khôn má»›i biết hiến mình cho chân lý, để chiếm hữu phần gia nghiệp muôn Ä‘á»i.†(Thánh Phêrô Truáºt) ; “Thân xác tôi ở trong tay quan... nhÆ°ng linh hồn tôi là của Chúa, không có gì khiến tôi hy sinh nó được†(Thánh Phaolô Tịnh)
Các Thánh Tá» Äạo Việt Nam là chứng nhân cho Chúa Kitô đã toà n thắng sá»± chết. Thay vì hình khổ ngắn ngủi, các Ngà i được nhiá»u Æ¡n vÄ© đại, vì Thiên Chúa đã luyện lá»c các Ngà i và thấy các Ngà i xứng đáng, Chúa đã thá» thách các Ngà i nhÆ° thá» và ng trên lá»a và đã chấp nháºn các Ngà i nhÆ° của lá»… toà n thiêu. Trong Chúa Kitô các Ngà i được Thiên Chúa cứu rá»—i.
Chúng ta, dòng giống các vị Tá» Äạo, dòng giống những ngÆ°á»i được kêu gá»i. Ngà y hôm nay, hãy nghe hết lá»i sách Khôn Ngoan: Trong ngà y phán xét, ngÆ°á»i công chÃnh sẽ chói sáng và chiếu tá» ra nhÆ° ánh lá»a chiếu qua bụi lau." (Kn 3, 7 ) Những tia sáng, những ánh đèn phản chiếu nguồn quang minh rữc rỡ. Và đây là câu sau cùng trong sách Khôn Ngoan: "Các ngà i sẽ xét sá» các dân tá»™c, sẽ thống trị các quốc gia, và Thiên Chúa sẽ ngá»± trị trong các ngà i đến muôn Ä‘á»i." (Kn 3, 17).
Xin các Thánh Tá» Äạo Việt Nam giúp chúng con biết chân thà nh chá»n lá»±a Ä‘i theo Chúa, trung thà nh là m chứng cho đức tin và nhiệt thà nh yêu mến Giáo há»™i bằng tinh thần cá»™ng tác, hiệp thông và đồng trách nhiệm trong sứ mạng loan báo Tin Mừng trên quê hÆ°Æ¡ng, đất nÆ°á»›c chúng con. Amen. [Mục Lục]
44. Lá»a yêu – Trầm Thiên Thu
Lá»a rất má»m mà cÅ©ng rất mạnh. Má»™t đốm lá»a có thể dáºp tắt bằng má»™t hÆ¡i thổi nhẹ hoặc là n gió nhẹ, nhÆ°ng ngá»n lá»a lá»›n thì rất khó dáºp tắt. Lá»a cà ng chia sẻ cà ng tăng thêm nhiá»u. Và “lá»a yêu†cÅ©ng váºy!
Máu Thánh của Äức Kitô đã đổ ra vì thÆ°Æ¡ng xót và cứu Ä‘á»™ nhân loại. NhỠđó mà có nhiá»u ngÆ°á»i không “tham sanh, úy tá»â€, dám liá»u mạng sống vì Chúa. Äó là những nhân chứng đức tin, là các vị tỠđạo. ChÃnh máu các Thánh Tá» Äạo là hạt giống sinh các tÃn hữu. Việt Nam là quốc gia có hằng trăm ngà n nhân chứng đức tin đã xả thân vì đức tin Kitô giáo. Các ngà i cÅ©ng là những ngÆ°á»i có cuá»™c sống bình thÆ°á»ng nhÆ° chúng ta, nhÆ°ng có cách sống khác thÆ°á»ng, dù thá»i đó Việt Nam má»›i nháºn biết đức tin Kitô giáo chÆ°a được bao lâu.
Thánh Anrê Phú Yên (1625-1644) má»›i rá»a tá»™i được 4 năm, thế nhÆ°ng đức tin của “chà ng trai trẻ†đã trưởng thà nh nên má»›i có thể thà mạng vì Äức Kitô khi má»›i 19 tuổi Ä‘á»i. Thánh Anê Lê Thị Thà nh (1781-1841), thÆ°á»ng gá»i bà Äê, là má»™t bà mẹ Công giáo bình thÆ°á»ng, nhÆ°ng lại có má»™t Ä‘á»i sống đức tin khác thÆ°á»ng, để rồi dám chết vì Äức Kitô. Biết tin vua Thiệu Trị ra lệnh xá» trảm, Thánh Matthêu Lê Văn Gẫm (1813-1847) vẫn thản nhiên nói: “Tôi có ăn trá»™m ăn cÆ°á»›p gì đâu mà sợ, mà buồn. Äược chết vì đạo là điá»u tốt lắmâ€.
Và còn hằng trăm ngà n ngÆ°á»i Công giáo Việt Nam đã chết vì Äạo Chúa, Ä‘iá»u mà Äức Kitô đã xác định: “Không có tình thÆ°Æ¡ng nà o cao cả hÆ¡n tình thÆ°Æ¡ng của ngÆ°á»i đã hy sinh tÃnh mạng vì bạn hữu của mình†(Ga 15:13). Và đó cÅ©ng là má»™t trong Bát Phúc: “Phúc thay ai bị bách hại vì sống công chÃnh, vì NÆ°á»›c Trá»i là của há»â€ (Mt 5:10). Chúng ta quen Ä‘á»c kinh Tám Mối Phúc Tháºt: “Phúc thay ai chịu khốn nạn vì đạo ngay ấy là phúc tháºt, vì chÆ°ng sẽ được NÆ°á»›c Äức Chúa Trá»i là m của mình váºyâ€.
Vá»›i ngÆ°á»i Ä‘á»i, những cái chết đó là dại dá»™t, là ngu xuẩn; nhÆ°ng vá»›i Thiên Chúa lại là sá»± khôn ngoan. Chúa Giêsu đã giải thÃch: “Anh em đừng sợ những kẻ giết thân xác mà không giết được linh hồn. Äúng hÆ¡n, anh em hãy sợ Äấng có thể tiêu diệt cả hồn lẫn xác trong hoả ngục†(Mt 10:28). Tháºt váºy, tác giả sách Khôn Ngoan nói: “Linh hồn ngÆ°á»i công chÃnh ở trong tay Thiên Chúa và chẳng cá»±c hình nà o Ä‘á»™ng tá»›i được nữa†(Kn 3:1). Äối vá»›i những ngÆ°á»i yêu Chúa thì Ä‘au khổ chẳng nghÄ©a lý gì.
NhÆ° kiểu nói của ngÆ°á»i Việt là “gáºy ông Ä‘áºp lÆ°ng ôngâ€, tác giả sách Khôn Ngoan nói: “Bá»n ngu si coi há» nhÆ° đã chết rồi; khi há» ra Ä‘i, chúng cho là há» gặp phải Ä‘iá»u vô phúc. Lúc há» xa rá»i chúng ta, chúng tưởng là há» bị tiêu diệt, nhÆ°ng thá»±c ra, há» Ä‘ang hưởng an bình. NgÆ°á»i Ä‘á»i nghÄ© rằng hỠđã bị trừng phạt, nhÆ°ng há» vẫn chứa chan hy vá»ng được trÆ°á»ng sinh bất tá»â€ (Kn 3:2-4). Tất cả xem chừng là những nghịch lý, nhÆ°ng lại là nghịch-lý-thuáºn. Má»i khổ hình dã man nhất của loà i ngÆ°á»i đối vá»›i các nhân chứng đức tin cÅ©ng chỉ là cách “chịu sá»a dạy đôi chútâ€, và rồi “há» sẽ được hưởng ân huệ lá»›n lao†(Kn 3:5). Äó má»›i là mục Ä‘Ãch của há»!
Quả thế, Thiên Chúa đã thá» thách há» và thấy há» xứng đáng vá»›i Ngà i: “Ngà i đã tinh luyện há» nhÆ° ngÆ°á»i ta luyện và ng trong lò lá»a, và đón nháºn há» nhÆ° của lá»… toà n thiêu. Khi đến giỠđược Thiên Chúa viếng thăm, há» sẽ rá»±c sáng nhÆ° tia lá»a bén nhanh khắp rừng sáºy†(Kn 3:6-7). Rồi há» sẽ được quyá»n “xét xá» muôn dân và thống trị muôn nÆ°á»›câ€, chÃnh “Äức Chúa sẽ là vua của hỠđến muôn Ä‘á»i†(Kn 3:8). Thiên Chúa giúp há» láºt lại thế cá», chuyển bại thà nh thắng, đúng nhÆ° lá»i Chúa hứa: “Những ai trông cáºy và o Ngà i, sẽ am tÆ°á»ng sá»± tháºt; những ai trung thà nh, sẽ được Ngà i yêu thÆ°Æ¡ng và cho ở gần Ngà i, vì Ngà i ban ân phúc và xót thÆ°Æ¡ng những ai Ngà i tuyển chá»n†(Kn 3:9).
Tác giả Thánh vịnh vui mừng trong niá»m tÃn thác: “Chúc tụng Chúa là núi đá cho tôi nÆ°Æ¡ng ẩn, là Äấng dạy tôi nên ngÆ°á»i thiện chiến, luyện thà nh tay võ nghệ cao cÆ°á»ng†(Tv 144:1). Tại sao? Vì “Chúa là đồng minh, là đồn luỹ che chở, là thà nh trì bảo vệ, là Äấng giải thoát tôi. Chúa là khiên má»™c cho tôi ẩn núp, NgÆ°á»i bắt chÆ° dân quy phục quyá»n tôi†(Tv 144:2). Chẳng có gì có thể là m cho ngÆ°á»i tôi trung phải khiếp sợ, há» vẫn thản nhiên tôn thá» Chúa và vững tin: “Lạy Chúa Trá»i, xin dâng Chúa má»™t bà i ca má»›i, tháºp huyá»n cầm, con gảy đôi cung. ChÃnh Ngà i cho các vua thắng tráºn, cứu mạng Äa-vÃt, kẻ trung thần, khá»i lưỡi gÆ°Æ¡m ác nghiệt†(Tv 144:9-10).
Thánh Phaolô đặt vấn Ä‘á»: “Có Thiên Chúa bênh đỡ chúng ta, ai còn chống lại được chúng ta?. Äến nhÆ° chÃnh Con Má»™t, Thiên Chúa cÅ©ng chẳng tha, nhÆ°ng đã trao ná»™p vì hết thảy chúng ta. Má»™t khi đã ban NgÆ°á»i Con đó, lẽ nà o Thiên Chúa lại chẳng rá»™ng ban tất cả cho chúng ta?†(Rm 8:31-32). Thánh nhân tiếp tục chất vấn má»™t loạt: “Ai sẽ buá»™c tá»™i những ngÆ°á»i Thiên Chúa đã chá»n? Chẳng lẽ Thiên Chúa, Äấng là m cho nên công chÃnh? Ai sẽ kết án há»? Chẳng lẽ Äức Giêsu Kitô, Äấng đã chết, hÆ¡n nữa, đã sống lại, và đang ngá»± bên hữu Thiên Chúa mà chuyển cầu cho chúng ta? Ai có thể tách chúng ta ra khá»i tình yêu của Äức Kitô? Phải chăng là gian truân, khốn khổ, đói rách, hiểm nguy, bắt bá»›, gÆ°Æ¡m giáo?†(Rm 8:33-35). ChÃnh những câu há»i đó đã ngầm chuyển tải những câu trả lá»i.
Có lá»i chép: “ChÃnh vì Ngà i mà má»—i ngà y chúng con bị giết, bị coi nhÆ° bầy cừu để sát sinhâ€. NhÆ°ng trong má»i thá» thách ấy, “chúng ta toà n thắng nhá» Äấng đã yêu mến chúng ta†(Rm 8:37). Thánh Phaolô tin chắc: “Cho dầu là sá»± chết hay sá»± sống, thiên thần hay ma vÆ°Æ¡ng quá»· lá»±c, hiện tại hay tÆ°Æ¡ng lai, hoặc bất cứ sức mạnh nà o, trá»i cao hay vá»±c thẳm hay bất cứ má»™t loà i thá» tạo nà o khác, không có gì tách được chúng ta ra khá»i tình yêu của Thiên Chúa thể hiện nÆ¡i Äức Kitô Giêsu, Chúa chúng ta†(Rm 8:39). Tất cả chỉ là “số khôngâ€, và chẳng gì cản bÆ°á»›c hoặc ngăn cấm được ngÆ°á»i ta yêu mến Thiên Chúa. Lúc nà y “lá»a yêu†đã bùng cháy, không gì có thể dáºp tắt!
Trong má»™t lần rao giảng, Äức Giêsu nói vá»›i má»i ngÆ°á»i: “Ai muốn theo tôi, phải từ bá» chÃnh mình, vác tháºp giá mình hằng ngà y mà theo†(Lc 9:23). Äiá»u kiện “theo Chúa†vừa dá»…, vừa khó. Lá»a yêu của ai mạnh thì là dá»…, nhÆ°ng lá»a yêu của ai yếu thì là khó. ChÃnh ngÆ°á»i Ä‘á»i cÅ©ng và von: “Tình yêu trong cách xa nhÆ° ngá»n lá»a trong gió: Gió thổi tắt ngá»n lá»a nhá», nhÆ°ng thổi bùng ngá»n lá»a lá»›nâ€.
Chúa Giêsu nói thêm: “Ai muốn cứu mạng sống mình, thì sẽ mất; còn ai liá»u mất mạng sống mình vì tôi, thì sẽ cứu được mạng sống ấy†(Lc 9:24). Äặc biệt là cách đặt vấn Ä‘á» của Ngà i: “NgÆ°á»i nà o được cả thế giá»›i mà phải đánh mất chÃnh mình hay là thiệt thân, thì nà o có lợi gì?†(Lc 9:25). Cách nói “nghi vấn xác định†là cách xác định mạnh mẽ hÆ¡n.
Rồi Ngà i kết luáºn: “Ai xấu hổ vì tôi và những lá»i của tôi thì Con NgÆ°á»i cÅ©ng sẽ xấu hổ vì kẻ ấy, khi NgÆ°á»i ngá»± đến trong vinh quang của mình, của Chúa Cha và các thánh thiên thần†(Lc 9:26). Rất rõ rà ng. Rất mạch lạc. Rất dá»… hiểu. NhÆ°ng Ngà i vẫn tôn trá»ng tá»± do của má»—i ngÆ°á»i, chứ Ngà i không hỠép buá»™c bất kỳ ai.
Lạy Thiên Chúa, xin thêm đức tin-cáºy-mến và lòng can đảm cho chúng con, và giúp chúng con biết noi gÆ°Æ¡ng sáng các nhân chứng đức tin là tiá»n nhân của chúng con. Lạy các Thánh Tá» Äạo Việt Nam, xin nguyện giúp cầu thay chúng con hôm nay và mãi mãi, nhất là trong Năm Äức Tin nà y. Chúng con cầu xin nhân Danh Thánh Tá» Giêsu Kitô, Thiên Chúa cứu Ä‘á»™ của chúng con. Amen. [Mục Lục]
45. Sống Äức Tin là là m chứng – Jos. Vinc. Ngá»c Biển
Hôm nay, chúng ta hân hoan, tá»± hà o và hãnh diện khi mừng kÃnh trá»ng thể lá»… các thánh tỠđạo Việt Nam. Vá»›i con số 118 đấng đã được Giáo Há»™i tuyên phong và tôn kÃnh, đây là con số đông đảo nÆ¡i sổ bá»™ các thánh trong Giáo Há»™i hoà n vÅ©. Tuy nhiên, còn hà ng trăm ngà n đấng chÆ°a được tuyên phong, nhÆ°ng các ngà i Ä‘á»u mang má»™t mẫu số chung, đó là chết vì Chúa để là m chứng cho đạo của Chúa là đạo tháºt.
NhÆ° váºy, má»—i khi mừng lá»… các thánh tỠđạo Việt Nam, thiết tưởng chúng ta nên gợi lại những gÆ°Æ¡ng sáng của các ngà i để nhÆ° má»™t lá»i nhắc nhá»› chúng ta vá» tấm gÆ°Æ¡ng anh dÅ©ng qua Ä‘á»i sống chứng tá của các thánh, đồng thá»i nhÆ° má»™t lá»i má»i gá»i má»—i chúng ta hãy noi gÆ°Æ¡ng các báºc tiá»n nhân qua Ä‘á»i sống đức tin hiện nay.
- Các ngà i là những ngÆ°á»i đã sống Tin Mừng yêu thÆ°Æ¡ng
Trong rất nhiá»u nhân đức cao đẹp của các thánh tỠđạo Việt Nam, thì nhân đức yêu thÆ°Æ¡ng, tha thứ của các ngà i là nhân đức Ä‘i đầu, tiên phong trong hà ng loạt các nhân đức. Các ngà i đã noi gÆ°Æ¡ng Chúa Giêsu để yêu và yêu cho đến cùng, yêu đến ná»—i chấp nháºn chết để chứng tá» tình yêu của mình và o Thầy Chà Thánh mà các ngà i đã tin theo (x.Ga 15,13).
Khi sống và diá»…n tả tình yêu ấy, chúng ta thấy có thánh y sÄ© Phan Äắc Hòa. Ngà i đã sẵn sà ng chữa bệnh miá»…n phà cho ngÆ°á»i nghèo, sẵn lòng cứu giúp những ngÆ°á»i túng thiếu. Hay thấy được ná»—i Ä‘au khổ của cái nghèo hoà nh hà nh nÆ¡i dân là ng, các ngà i đã không chịu ngồi yên trong khi nhìn thấy cảnh ngÆ°á»i anh em Ä‘au khổ, đói khát, nên đã chấp nháºn vất vả, tăng gia thêm để có của dÆ° giả nhằm giúp anh chị em Ä‘ang lâm cảnh nghèo túng, trong số đó, phải kể đến thánh Martinô Thá», ngà i sẵn sà ng trồng thêm vÆ°á»n dâu để có thêm thu nháºp giúp ngÆ°á»i nghèo. Cụ trùm ÄÃch thì thÆ°á»ng xuyên góp nhặt tiá»n bạc để Ä‘i thăm viếng trại cùi và nuôi nấng những ngÆ°á»i dịch tả trong vùng. Còn vá»›i quan Hồ Äình Hy, ngà i luôn giúp đỡ những ngÆ°á»i bÆ¡ vÆ¡, mồ côi ngay ở trong nhà , và khi há» qua Ä‘á»i thì lo an táng Ä‘Ã ng hoà ng nhÆ° má»™t ngÆ°á»i bình thÆ°á»ng.
Äỉnh cao của tình thÆ°Æ¡ng ấy nÆ¡i các ngà i là yêu luôn cả những ngÆ°á»i thù ghét mình. Tình yêu của các ngà i là má»™t tình yêu không biên giá»›i. Lá»i của Chúa Giêsu trên tháºp giá: “Lạy Cha, xin tha cho há»; vì há» không biết việc há» là m†(Lc 23, 43) luôn thÆ°á»ng trá»±c trong suy nghÄ©, hà nh Ä‘á»™ng của các thánh. Vá» Ä‘iểm nà y, chúng ta thấy toát lên chân dung của cha thánh Hoà ng Khanh, ngà i đã sẵn lòng chữa bệnh cho cả những viên cai ngục trong tù...
Các ngà i bá» qua tất cả, không nghÄ© cho riêng mình, không còn lằn ranh giữa bạn và thù, bởi vì: “táºn cùng của tình yêu là yêu không giá»›i hạnâ€.
- Các ngà i là những ngÆ°á»i sống và chết vì sá»± tháºt
Có nhiá»u cái chết và cách chết. Những giá trị của cái chết cÅ©ng hoà n toà n khác nhau nhá» và o thái Ä‘á»™ của má»—i ngÆ°á»i. NhÆ°ng chấp nháºn cái chết vì sá»± tháºt, vì công lý thì tháºt là điá»u cao thượng.
Trong Cá»±u Ước, có cụ Eleazaro, cụ là ngÆ°á»i cÆ°Æ¡ng trá»±c, không chấp nháºn giả vỠăn thịt cúng để được tha (x. 2 Mac 6, 18-31). Lá»i dụ dá»— giả vá» bỠđạo để được tha và thăng quan tiến chức là những chiêu bà i mà nhà cầm quyá»n thá»i bấy giá» thÆ°á»ng xuyên dùng để khuyên dụ các ngà i. Có những đấng nếu chỉ khai mình là lÆ°Æ¡ng y chứ không phải là linh mục thì sẽ được tha ngay. Trong số đó, phải kể đến thánh Lê Tùy, Äá»— Yến, Hoà ng Khanh, Nguyá»…n Văn Hưởng, Lê Bảo Tịnh... Các ngà i đã chấp nháºn cái chết để chứng minh cho chân lý và sứ vụ của mình.
Rồi có những đấng các quan chỉ yêu cầu nhắm mắt, giả bá»™ bÆ°á»›c qua tháºp giá là sẽ được tha nhÆ° thầy giảng Nguyá»…n Cần chẳng hạn, thầy đã được quan gợi ý nhÆ° thế, nhÆ°ng ngà i đã nói: "ThÆ°a quan, mắt thì nhắm được, chứ lòng và trà khôn không thể nhắm được, nên tôi chẳng là m". Thua keo nà y, các quan đã bà y keo khác! Có những đấng, há» chỉ yêu cầu Ä‘i vòng quanh thánh giá và các quan sẵn sà ng tha cho vì coi đây nhÆ° là hình thức bỠđạo. NhÆ°ng các ngà i đã khẳng khái khÆ°á»›c từ. Trong số nà y có thánh Phan Văn Minh, các thầy giảng Hà Trá»ng Máºu, Bùi Văn Úy và các anh Nguyá»…n Văn Má»›i, Nguyá»…n Văn Äệ, Nguyá»…n Văn Vinh.
NhÆ° váºy, mặc cho những lá»i Ä‘Æ°á»ng máºt hứa hẹn. Các ngà i đã cÆ°Æ¡ng quyết không thá»a hiệp. Các ngà i sẵn sà ng chấp nháºn cái chết, không bÆ°á»›c qua tháºp giá, hoặc bất cứ hình thức nà o được trÆ°ng ra dÆ°á»›i chiêu bà i “đánh láºn con Ä‘enâ€. Các ngà i đã chấp nháºn cái chết để là m chứng cho sá»± tháºt, công lý.
- Các ngà i là ngÆ°á»i sống niá»m hy vá»ng Phục Sinh
Chúng ta nhá»› lại trong thÆ° gá»i tÃn hữu Côrintô, thánh Phaolô đã viết: “Nếu chết là hết, thì quả thá»±c chúng ta là những kẻ khốn nạn nhất trong cả thiên hạ†(x. Cr 15,19). Tháºt váºy, vì tin và o Äức Kitô, Äấng đã được “Thiên Chúa là m cho [...] sống lại; chÃnh NgÆ°á»i cÅ©ng sẽ dùng quyá»n năng của mình mà là m cho chúng ta sống lại†(1 Cr 6,14). Vì thế, các thánh tỠđạo Việt Nam luôn coi cái chết nhÆ° là hy lá»… cuối cùng và đẹp nhất dâng lên cho Thiên Chúa để được hưởng trá»n vẹn niá»m hạnh phúc Trên Trá»i. Niá»m tin nà y đã được thà y giảng Hà Trá»ng Máºu đại diện cho những ngÆ°á»i bị bắt thÆ°a vá»›i quan rằng: "ThÆ°a quan, chúng tôi mong Æ°á»›c vá» bên Chúa nhÆ° nai mong tìm thấy suối váºy"; hay nhÆ° quan Ãn Khảm, ngà i đã hé mở cho má»i ngÆ°á»i Ä‘ang đứng chung quanh mình vá» má»™t cuá»™c sống hạnh phúc trên Thiên Quốc khi nói: “Cha con chúng tôi hôm nay và o NÆ°á»›c Thiên Äà ng đây"; hoặc nhÆ° thánh linh mục Nguyá»…n Văn Hạnh thì nói: "Anh em ở lại, chúng tôi Ä‘i vá» Thiên Äà ng nhé"; còn thầy giảng Nguyá»…n Äình Uyển thì đã bình tÄ©nh và dõng dạc tuyên xÆ°ng niá»m tin tuyệt đối và o mầu nhiệm phục sinh khi nghe quan quát lá»›n: "Mà y không bÆ°á»›c qua, tao sẽ chém đầu mà y" thầy Ä‘iá»m tÄ©nh trả lá»i: "ThÆ°a quan, nếu tôi bị chém chết, thì tôi má»›i hy vá»ng được phục sinh vá»›i Chúa Kitô". Khi phải lá»±a chá»n giữa sá»± sống trần gian và cuá»™c sống vÄ©nh cá»u, cha thánh Nguyá»…n Văn Xuyên đã nói má»™t cách xác tÃn rằng: "ThÆ°a quan, tôi chá»n cái chết để được sống Ä‘á»i Ä‘á»i, hÆ¡n là nghe quan sống thêm Ãt lâu rồi muôn Ä‘á»i bị tiêu diệt". Rồi nhÆ° hạt lúa gieo và o lòng đất, chấp nháºn mục nát Ä‘i để trổ sinh má»™t mùa lúa bá»™i thu, cha thánh Lê Bảo Tịnh đã nói: "Thân xác tôi đây, các ông muốn là m gì thì là m, tôi sẵn sà ng không oán thán, nó chết Ä‘i, nhÆ°ng mai nà y sẽ sống lại vinh quang". Quả tháºt, không có gì tách các ngà i ra khá»i tình yêu Äức Kitô. Mặc cho đòn vá»t, gông cùm và ngay cả cái chết.
- Cái chết của các ngà i là lá»i tạ Æ¡n
Cuối cùng, cuá»™c Ä‘á»i, sứ vụ và cái chết của các ngà i là má»™t bà i ca tạ Æ¡n. Tạ Æ¡n Thiên Chúa đã tác tạo nên mình, cám Æ¡n những báºc sinh thà nh đã dà y công dưỡng dục và nhÆ° má»™t gÆ°Æ¡ng sáng cho giáo dân noi theo. Tâm tình nà y đã được thánh Giám Mục Giuse Diaz Sanjurjo An diá»…n tả khi tá»›i giá» hà nh xỠđã đến, ngà i nói: "Tôi xin gá»i quan 30 đồng tiá»n để xin quan má»™t ân huệ: xin quan đừng cho chém tôi má»™t nhát. NhÆ°ng tôi xin chém tôi 3 nhát: Nhát thứ nhất tôi tạ Æ¡n Chúa đã dá»±ng nên tôi, và đưa tôi đến Việt Nam giảng đạo. Nhát thứ hai để nhá»› Æ¡n cha mẹ đã sinh thà nh ra tôi. Còn nhát thứ ba nhÆ° lá»i di chúc cho các bổn đạo của tôi, để há» bá»n chà dù có phải chết cho đức tin, theo gÆ°Æ¡ng vị chủ chăn của mình. Và nhÆ° thế hỠđáng lãnh phần hạnh phúc cùng các thánh trên Trá»i". Vá»›i các thánh Phạm Khắc Khoan và hai thà y Nguyá»…n Văn Hiếu và Äinh Văn Thanh, các ngà i đã chia bè và hát kinh Tạ Æ n “TE DEUM†bằng tiếng Latinh ngay trong nhà giam. Rồi khi ra pháp trÆ°á»ng để chịu tá» hình, cha Khoan xÆ°á»›ng ba lần lá»i ALLÊLUIA, má»—i lần vá»›i cung giá»ng cao hÆ¡n. Hai thà y cÅ©ng láºp lại ALLÊLUIA, ALLÊLUIA, ALLÊLUIA ba lần nhÆ° đêm vá»ng phục sinh váºy.
Có được tâm tình đó là vì các ngà i Ä‘á»u xác tÃn rằng: “Äối vá»›i các ngà i, sống là Äức Kitô, và chết là má»™t mối lợiâ€, vì thế "Trong má»i thá» thách, các ngà i đã toà n thắng nhá» Äấng yêu mến các ngà i" (x. Rm 8, 37). Và , giá» chết của các ngà i là má»™t bằng chứng hùng hồn vá» tình yêu tuyệt đối mà cha ông chúng ta đã dâng lên Thiên Chúa nhÆ° của lá»… tinh tuyá»n thánh thiện, đẹp lòng Thiên Chúa. Tháºt váºy: “Ai có thể tách chúng ta ra khá»i tình yêu của Äức Kitô? Phải chăng là gian truân, bắt bá»›, đói khát, trần truồng, nguy hiểm, gÆ°Æ¡m giáo? [...] sá»± chết hay sá»± sống, dù thiên thần hay thiên phủ, dù hiện tại hay tÆ°Æ¡ng lai, hay bất cứ sức mạnh nà o, trá»i cao hay vá»±c thẳm hay bất cứ tạo váºt nà o khác, không có gì có thể tách chúng ta ra khá»i tình yêu Thiên Chúa thể hiện cho chúng ta trong Äức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta" (Rm 8, 35-39).
Cuá»™c tỠđạo của các ngà i được và nhÆ° ngÆ°á»i nông dân đã vất vả ra Ä‘i gieo giống, để rồi hôm nay hân hoan vì thấy má»™t vụ mùa bá»™i thu: "Ai nghẹn ngà o ra Ä‘i gieo giống, mùa gặt mai sau sẽ khấp khởi mừng. Há» ra Ä‘i, Ä‘i mà nức nở, mang hạt giống vãi gieo. Lúc trở vá», vá» reo há»›n hở, vai nặng gánh lúa và ng" (Tv 125,6-7).
NhÆ° váºy, khi mừng lá»… các thánh tỠđạo Việt Nam, chúng ta hãy cùng vá»›i các ngà i tạ Æ¡n Thiên Chúa vì Thiên Chúa đã yêu thÆ°Æ¡ng các ngà i đặc biệt. Chúng ta cÅ©ng ngÆ°á»›c lên các ngà i để chiêm ngưỡng, noi theo những nhân đức anh hùng, can trÆ°á»ng của các ngà i để lại hầu mai sau cÅ©ng được hưởng hạnh phúc vá»›i các ngà i trong Cõi TrÆ°á»ng Sinh.
Bà i há»c cao quý nhất của các ngà i để lại không phải là bà i há»c háºn thù, chia rẽ, không phải là Ãch ká»· nhá» nhen, không phải là tá»± phụ kiêu căng, nhÆ°ng là bà i há»c của tình yêu, của bao dung, vị tha và khiêm nhÆ°á»ng. Sống được nhÆ° thế là chúng ta Ä‘ang là m chứng cho Chúa và đang sống niá»m hy vá»ng phục sinh má»™t cách rõ nét nhất.
Mong thay, má»—i khi mừng lá»… các thánh tỠđạo Việt Nam, chúng ta cùng vá»›i các ngà i hát lên bà i ca Tạ Æ n “TE DEUM†ngay trong cuá»™c sống hiện tại của mình.
Lạy Chúa, khi mừng lá»… các thánh tỠđạo Việt Nam, xin Chúa cho chúng con xác tÃn rằng: quê hÆ°Æ¡ng của chúng con ở Trên Trá»i, vì thế chúng con chỉ có má»™t Ä‘iá»u duy nhất là là m má»i việc vì Chúa và vì phần rá»—i của mình cÅ©ng nhÆ° tha nhân, qua đó biết khÆ°á»›c từ những Ä‘iá»u bất chÃnh, để sau nà y chúng con được chung hưởng phúc vinh quang vá»›i các thánh trên Thiên Quốc. Amen.
|