Chúa nháºt XXVI thÆ°á»ng niên, năm C: Các bà i suy niệm & chú giải Lá»i Chúa
21.09.2016
Tin Mừng: Lc 16,19-31 Khi ấy, Äức Giêsu nói vá»›i ngÆ°á»i Pharisêu dụ ngôn sau đây: “Có má»™t ông nhà già u kia, mặc toà n lụa là gấm vóc, ngà y ngà y yến tiệc linh đình. Lại có má»™t ngÆ°á»i nghèo khó tên là Ladarô, mụn nhá»t đầy mình, nằm trÆ°á»›c cổng ông nhà già u, thèm được những thứ trên bà n ăn của ông ấy rá»›t xuống mà ăn cho no. Lại thêm mấy con chó cứ đến liếm ghẻ chốc anh ta. Thế rồi ngÆ°á»i nghèo nà y chết, và được thiên thần Ä‘em và o lòng ông Ãpraham. Ông nhà già u cÅ©ng chết, và ngÆ°á»i ta Ä‘em chôn. DÆ°á»›i âm phủ, Ä‘ang khi chịu cá»±c hình, ông ta ngÆ°á»›c mắt lên, thấy tổ phụ Ãpraham ở táºn Ä‘Ã ng xa, và thấy anh Ladarô trong lòng tổ phụ...
CHÚA CHÚA NHẬT XXVI THƯỜNG NIÊN, NĂM C:
Các bà i suy niệm & chú giải Lá»i Chúa
Lá»i Chúa: Am 6, 1a.4-7; 1Tm 6,11-16; Lc 16, 19-31 ----†----
MỤC LỤC
1. Tiá»n
2. Tiá»n
3. Tiá»n bạc
4. Liên Ä‘á»›i – ÄTGM. Giuse Ngô Quang Kiệt
5. Quy luáºt của sá»± sống – Lm. Ignatiô Trần NgÃ
6. Cho thì có phúc – Lm Giuse Tạ Duy Tuyá»n
7. Khi con ngÆ°á»i bạc tình
8. Chia sẻ – Lm. Giuse Trần Việt Hùng.
9. NgÆ°á»i nghèo Thiên Chúa chá»n – An Phong
10. Bạn hữu của Thiên Chúa – Pm. Cao Huy Hoà ng
11. Hãy nghe các ngà i
12. Ra khá»i thế giá»›i nhá» hẹp của lòng mình
13. Háºu quả của việc sá» dụng tiá»n bạc
14. Khoảng cách – Lm. Giuse Nguyễn Hữu An
15. NgÆ°á»i phú há»™ và Ladarô nghèo khó
16. Giấy thông hà nh NÆ°á»›c Trá»i – Thiên Phúc
17. Ông Dives và anh Lazarô – Vincent Travers
18. NgÆ°á»i phú há»™ già u có và Ladarô nghèo khổ
19. Hai cảnh Ä‘á»i trái nhau - Lm Giacôbê Tạ Chúc
20. Niá»m hy vá»ng của nhân loại
21. NgÆ°á»i nghèo… nằm bên cổng nhÃ
22. Trái tim tình ngÆ°á»i – Lm. Antôn Nguyá»…n Văn Tiếng
23. Có một vực thẳm – Lm Antôn Nguyễn Cao Siêu
24. Hai khuôn mặt trái ngược nhau
25. Môi trÆ°á»ng đức tin – Achille Degeest
26. Lazarô sẽ không bao giỠtự mãn
27. Già u có và nghèo khó – McCarthy
28. Bác ái bắt đầu từ nhà mình - McCarthy
29. Suy niệm của R. Gutzwiller
30. Thế giới cuả tình yêu
31. Tôi có Ä‘á»c Kinh Thánh hay không?
32. Sống trong thế giới trái ngược
33. Tiá»n bạc
34. Già u có
35. Dại dột
36. Yêu thương
37. Suy niệm của Lm. Giuse Phạm Thanh Liêm
38. Từ sự chết đi đến sự sống
39. Chúa nháºt 26 ThÆ°á»ng Niên
40. Thắp má»™t ngá»n đèn- Lm. VÅ© Minh Nghiá»…m
41. Cuộc sống trần thế không phải là tất cả
42. Chú giải của Noel Quesson
43. Sự công bằng của Thiên Chúa
44. Äừng vô cảm… - Petrus.tran
45. Äừng “dá»ng dÆ°ng†và “vô cảm†nhÆ° thế!
1. Tiá»n
Nghe qua dụ ngôn ông phú há»™ già u có và Ladarô nghèo đói chúng ta dá»… có cảm tưởng rằng há»… sung sÆ°á»›ng ở Ä‘á»i nà y thì sẽ bất hạnh ở Ä‘á»i sau và ngược lại nếu khổ Ä‘au ở Ä‘á»i nà y thì sẽ hạnh phúc ở Ä‘á»i sau. NhÆ°ng thá»±c ra giáo huấn của Chúa Giêsu không phải là nhÆ° váºy, bởi lẽ sang già u không phải là má»™t tá»™i và đói khổ chÆ°a hẳn là má»™t bảo đảm Ä‘Æ°a tá»›i ân thưởng. Äiá»u chúng ta cần lÆ°u ý ở đây chÃnh là sá»± cách biệt và phải khổ sở của ngÆ°á»i già u có mà bất nhân trong dụ ngôn Chúa Giêsu đã Ä‘Æ°a ra.
Ngà i không nói tá»›i việc nhỠđâu mà ông ta được già u có nghÄ©a là không cần xét tá»›i tÃnh liêm chÃnh của những Ä‘iá»u kiện sung túc ông ta có được. Thái Ä‘á»™ đáng trách của ông ta chÃnh là lối sống xa cách đối vá»›i ngÆ°á»i nghèo đói bên cạnh mình. Ông ta quên rằng những của cải và tá»± do của ông ta luôn hà m chứa trách nhiệm đối vá»›i những ngÆ°á»i chung quanh. Và nó cÅ©ng là phÆ°Æ¡ng tiện giúp ông ta kiến tạo tình liên Ä‘á»›i là m nên hạnh phúc thiên Ä‘Ã ng. Ông ta tưởng đâu mình có thể sống hạnh phúc được mãi trong Ãch ká»·, trong tháp ngà của riêng mình. Và vì váºy chẳng cần gì phải quan tâm xây dá»±ng mối liên hệ vá»›i ngÆ°á»i khác. Nà o ngỠđâu, sá»± chết đến. Nó buá»™c ông ta phải bá» lại sau lÆ°ng tất cả những Ä‘iá»u kiệnÄ‘iá»u kiện sang già u vá»›i những yến tiệc linh đình hằng ngà y. Lúc ấy ông ta hoảng sợ vì thấy mình quá xa cách đối vá»›i ngÆ°á»i khác. Và sá»± xa cách đó đã khiến tông ta chá»›i vá»›i, bất hạnh. Vá»±c thẳm ngăn cách quá sâu rá»™ng mà chÃnh ông ta tạo nên do những vô tâm và Ãch ká»· khi còn sống, giỠđã là m cho ông ta vô phÆ°Æ¡ng vượt qua. Ước mong cáºy nhá» kẻ mình đã khinh rẻ, bá» rÆ¡i tháºt trÆ¡ trẽn là m sao. Mà cÅ©ng chẳng được nữa, dù là má»™t giá»t nÆ°á»›c. Lá»i đáp của Abraham tháºt thấm thÃa. Nếu khi còn sống ông ta đã biết quan tâm chia sẻ những phúc lá»™c mình được hưởng cho Ladarô nghèo khó và cho những ngÆ°á»i chung quanh thì chắc chắn ông ta đã không phải Ä‘Æ¡n Ä‘á»™c trong Ä‘au khổ nÆ¡i thế giá»›i bên kia.
Theo má»™t số nhà chú giải thì câu chuyện được kể trong dụ ngôn không hẳn là do Chúa Giêsu sáng tác, mà là má»™t câu chuyện đã trở nên quen thuá»™c đối vá»›i quần chúng thá»i bấy giá». Tá»±u chung bà i há»c của dụ ngôn nà y vẫn còn mang tÃnh thá»i sá»± đối vá»›i chúng ta hôm nay. Chung quanh chúng ta hiện giá» không thiếu những Ladarô nghèo túng. Có thể chúng ta không phải là những phú há»™ vá»›i những khả năng, lắm của cải nhiá»u bạc tiá»n, nhÆ°ng chắc chắn bao giá» chúng ta cÅ©ng có má»™t cái gì để chia sẻ. Và không thiếu cách để chúng ta ngà y cà ng trở nên gần gÅ©i và thân thiết đối vá»›i những ngÆ°á»i chung quanh là hiện thân của Chúa. Ước gì má»—i bÆ°á»›c Ä‘Æ°á»ng Ä‘á»i chúng ta Ä‘i là má»™t bÆ°á»›c tiến đến gần Chúa và gần nhau hÆ¡n trong yêu thÆ°Æ¡ng và hạnh phúc. [Mục Lục]
2. Tiá»n
Cách đây mấy năm, má»™t nguyệt san xuất bản tại Luân Äôn có yêu cầu Ä‘á»™c giả Ä‘Æ°a ra má»™t định nghÄ©a vá» tiá»n bạc và cho biết Ä‘á»™c giả nà o Ä‘Æ°a ra câu định nghÄ©a hay nhất sẽ được trá»ng thưởng. Toà soạn đã nháºn được hà ng ngà n câu định nghÄ©a khác nhau và đây là câu định nghÄ©a đã trúng giải nhất: Tiá»n bạc là giấy thông hà nh đại đồng, vá»›i nó chúng ta có thể Ä‘i bất cứ nÆ¡i đâu trên thế giá»›i nà y ngoại trừ lên thiên Ä‘Ã ng là không được. Vá»›i nó, chúng ta có thể mua sắm má»i sá»±, trừ hạnh phúc là không thể được.
Tháºt là má»™t câu định nghÄ©a chà lý, nó diá»…n tả má»™t sá»± tháºt mà chúng ta thÆ°á»ng quên, hay biết mà giả Ä‘iếc là m ngÆ¡ không muốn nghÄ© tá»›i và cÅ©ng không muốn nghe nói tá»›i. Nó cÅ©ng giúp giải thÃch lý do tại sao ngÆ°á»i già u tiá»n bạc và của cải váºt chất lại khó được Æ¡n cứu Ä‘á»™ hay thÆ°á»ng đánh mất Ä‘i Æ¡n cứu Ä‘á»™ của mình.
Từ câu định nghÄ©a trên, chúng ta Ä‘i và o Ä‘oạn Tin Mừng hôm nay và chúng ta nháºn thấy: Ladarô không phải vì nghèo mà được và o thiên Ä‘Ã ng, còn ông phú há»™ không phải vì già u mà bị sa hoả ngục. Äúng thế, Ladarô được hạnh phúc chắc hẳn là vì anh đã không oán trách và mất Ä‘i niá»m tin của mình và o Thiên Chúa, dù phải sống trong cảnh khốn cùng. Còn ông phú há»™ đã đánh mất Æ¡n cứu Ä‘á»™ chỉ vì ông ta đã sống Ãch ká»·, chỉ biết nghÄ© đến mình và ăn chÆ¡i hưởng thụ đến Ä‘á»™ không còn nhìn thấy hay giả bá»™ không nhìn thấy để khá»i phải trợ giúp cho Ladarô.
Và nhÆ° thế tÆ° tưởng và đưá»ng lối của Thiên Chúa hoà n toà n khác xa vá»›i tÆ° tưởng và đưá»ng lối của ngÆ°á»i Ä‘á»i, bởi vì ngÆ°á»i Ä‘á»i coi danh vá»ng, tiá»n bạc và thà nh công là bảo đảm của Æ¡n cứu Ä‘á»™ để rồi không cần và không trông đợi gì nÆ¡i Thiên Chúa nữa. Trong khi đó, đối vá»›i Thiên Chúa thì chỉ có ngÆ°á»i nghèo, ngÆ°á»i biết sống theo quan niệm của Ngà i, ngÆ°á»i có được cái nhìn của Ngà i má»›i là những cá»™ng sá»± viên cần thiết mà thôi. Chỉ có ngÆ°á»i biết sống theo tình thần nghèo khó, nghÄ©a là luôn ý thức những hạn hép và bất toà n của mình, không tá»± cứu rá»—i được, nên phải mở rá»™ng cõi lòng đón nháºn Æ¡n Chúa, cáºy dá»±a và o lòng thÆ°Æ¡ng xót của Ngà i là được cứu rá»—i.
Và trong ý nghÄ©a đó, ngÆ°á»i có nhiá»u tiá»n của cÅ©ng có thể là ngÆ°á»i nghèo và được cứu Ä‘á»™ vì đã biết sống theo tinh thần của Chúa, liêm chÃnh trong công ăn việc là m, quảng đại chia sẻ tiá»n bạc váºt chất cÅ©ng nhÆ° tinh thần cho anh em. Äồng thá»i kẻ không có má»™t đồng xu dÃnh túi cÅ©ng vẫn có thể là ngÆ°á»i già u vì tâm hồn bất chÃnh, Ãch ká»· và kiêu căng, cáºy dá»±a và o sức riêng của mình không cần đến Chúa và ơn thánh của Ngà i. Bởi đó hãy hoán cải ngay từ bây giá» bởi vì giây phút hiện tại má»›i thá»±c là quan trá»ng, nó chÃnh là thá»i Ä‘iểm duy nhất chúng ta có thể sống nhÆ° chúng ta muốn và xây dá»±ng cho tÆ°Æ¡ng lai vÄ©nh cá»u má»™t cách hữu hiện nhất, vì ngà y mai phải được bắt đầu từ ngà y hôm nay. [Mục Lục]
3. Tiá»n bạc
Tại sao ông phú hộ lại bị trầm luân trong hoả ngục?
Câu trả lá»i tháºt Ä‘Æ¡n sÆ¡: sở dÄ© nhÆ° váºy vì con tim ông đã trở thà nh chai đá. Mặc dù sống trên nhung lụa, ăn sang mặc quý, thế mà ông lại không há» biết ra tay giúp đỡ cho Lagiarô, là kẻ bần cùng, luôn ngồi trÆ°á»›c cá»a nhà ông, để trông mong má»™t chút của bố thà dÆ° thừa.
Xem thế, chúng ta thấy: tiá»n bạc cÅ©ng nhÆ° váºt chất là những Æ¡n huệ Chúa tặng ban. Chúng ta được phép sá» dụng trÆ°á»›c hết là để bảo đảm má»™t cuá»™c sống ấm no, xứng đáng vá»›i phẩm giá con ngÆ°á»i, cho chÃnh bản thân, cÅ©ng nhÆ° những ngÆ°á»i thân yêu. Thế nhÆ°ng ngoà i mục Ä‘Ãch đó ra chúng ta còn có bổn pháºn phải chia sẻ và giúp đỡ những ngÆ°á»i chung quanh, nhất là những kẻ bần hà n túng thiếu, nhÆ° ngÆ°á»i xÆ°a đã bảo: Hữu lá»™c bất khả hưởng táºn. Có tiá»n bạc không nên hưởng má»™t mình. ChÃnh những hà nh Ä‘á»™ng bác ái yêu thÆ°Æ¡ng nà y sẽ có má»™t giá trị vô song vì khi chúng ta thÆ°Æ¡ng giúp ngÆ°á»i khác là chúng ta thÆ°Æ¡ng giúp cho chÃnh Chúa. Khi chúng ta là m phúc bố thì là chúng ta hà nh Ä‘á»™ng má»™t cách khôn ngoan, tạo cho mình má»™t kho tà ng ở Ä‘á»i sau.
Äể giúp chúng ta hiểu Ä‘iá»u đó, tôi xin kể lại má»™t câu chuyện. à nghÄ©a của câu chuyện nà y, là hãy biết dùng tiá»n bạc váºt chất để tạo cho mình những bè bạn, sẽ bênh vá»±c và giúp đỡ chúng ta bÆ°á»›c và o quê trá»i:
Ông chủ má»™t thá»a vÆ°á»n chôm chôm ná», sáng hôm ấy thấy hai em nhỠđứng ngoà i cổng, Ä‘Æ°a mắt nhìn và o những trái chôm chôm chÃn Ä‘á» mà thèm thuồng. Ông là má»™t ngÆ°á»i yêu thÃch trẻ nhá», nên cho gá»i hai em lại và bảo: Hai em cứ việc vô vÆ°á»n mà ăn, nhÆ°ng không được Ä‘em trái nà o Ä‘i. TrÆ°á»›c khi hai em ấy vá», ông đã khám qua các túi và hà i lòng vì không thấy má»™t trái chôm chôm nà o. NhÆ°ng sau đó ông lấy là m lạ vì thấy hai em cứ Ä‘i dá»c theo hà ng rà o, rồi thỉnh thoảng lại cúi xuống lượm má»™t cái gì đó. Äoán được cái mẹo vặt của hai em, ông cho gá»i hai em lại và vặn há»i. Hai em Ä‘Ã nh phải thú nháºn rằng mình có ném mấy quả ra ngoà i hà ng rà o, để rồi sau đó sẽ lượm và đem vá» cho em. Ông chủ khen hai em đã hà nh Ä‘á»™ng khôn ngoan và cho phép hai em được mang những quả chôm chôm ấy Ä‘i.
Hai em nhá» là má»—i ngÆ°á»i chúng ta. Ông chủ là Thiên Chúa. Còn thá»a vÆ°á»n là thế gian, nÆ¡i chúng ta Ä‘ang sống. Những trái chôm chôm là những sá»± tốt là nh chúng ta có được, chẳng hạn nhÆ° tiá»n bạc, cÆ¡m gạo, áo quần. Những sá»± tốt là nh ấy chúng ta không thể Ä‘em theo khi giã từ cuá»™c sống. Tuy nhiên chúng ta có má»™t phÆ°Æ¡ng cách hà nh Ä‘á»™ng, để ném và o Ä‘á»i sau những cái chúng ta Ä‘ang có, đó là chúng ta hãy biết chia sẻ phần tiá»n bạc váºt chất ấy cho những ngÆ°á»i nghèo khổ và giúp đỡ cho những ngÆ°á»i túng thiếu...
Äiá»u nà y Chúa không cấm mà còn khuyến khÃch chúng ta nữa, bởi vì trong ngà y phán xét Chúa sẽ nói vá»›i chúng ta: Khi Ta đói, các ngÆ°Æ¡i đã cho ăn; khi Ta khát các ngÆ°Æ¡i đã cho uống; khi Ta mình trần, các ngÆ°Æ¡i đã cho mặc; khi ta Ä‘au yếu và bị cầm tù, các ngÆ°Æ¡i đã viếng thăm… Nếu hà nh Ä‘á»™ng khôn ngoan nhÆ° thế, chúng ta sẽ xứng đáng là những ngÆ°á»i con cái Chúa và chắc chắn chúng ta sẽ được Chúa ân thưởng bá»™i háºu. Bởi vì giúp đỡ ngÆ°á»i khác chÃnh là cách thức chúng ta đầu tÆ° cho cuá»™c sống mai sau. [Mục Lục]
4. Liên Ä‘á»›i – ÄTGM. Giuse Ngô Quang Kiệt
Toà n cầu hóa đã giúp nhân loại phát triển tình liên Ä‘á»›i. Nhân loại trở nên má»™t cá»™ng đồng sinh mệnh. Sá»± an nguy không còn của riêng ai mà là của tất cả má»i ngÆ°á»i. Cứu ngÆ°á»i chÃnh là cứu mình. Vì má»™t thảm há»a nếu không sá»›m được ngăn chặn, sẽ mau chóng lan trà n khắp thế giá»›i. Liên Ä‘á»›i Ä‘ang trở thà nh đức tÃnh không thể thiếu được trong Ä‘á»i sống hiện tại. Nó không chỉ là má»™t việc là m thiện nguyện mà còn là má»™t nhiệm vụ cấp bách của má»i công dân trên hà nh tinh. Biết sống liên Ä‘á»›i, nhân loại Ä‘ang Ä‘i và o con Ä‘Æ°á»ng Phúc Âm.
Trong Phúc Âm, Chúa Giêsu đã nhiá»u lần nhắc đến tình liên Ä‘á»›i. Phải liên Ä‘á»›i vì má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u là anh em vá»›i nhau. Phải liên Ä‘á»›i vì đó là điá»u kiện và o NÆ°á»›c Trá»i.
Bà i Phúc Âm hôm nay cho ta thấy Ä‘iá»u đó. Có lẽ khi Ä‘á»c bà i dụ ngôn nà y, có nhiá»u ngÆ°á»i bất mãn tá»± há»i: “Ông nhà già u đâu có tá»™i gì mà phải xuống há»a ngục. Ông không gian tham, trá»™m cắp, bóc lá»™t. Tiá»n của do công sức mồ hôi nÆ°á»›c mắt ông là m ra, ông có quyá»n ăn xà i chứ? Già u có đâu phải là tá»™i?â€.
Vâng, già u có đâu phải là má»™t tá»™i. Tuần trÆ°á»›c Chúa Giêsu đã cho ta thấy giá trị tÃch cá»±c của tiá»n bạc khi dạy ta hãy dùng tiá»n của mua lấy bạn hữu để há» Ä‘Æ°a ta và o cuá»™c sống vÄ©nh cá»u. Tiá»n bạc, nếu biết sá» dụng, sẽ có giá trị tÃch cá»±c. NhÆ°ng nếu không biết sá» dụng, sẽ trở thà nh nguy cÆ¡.
Nguy cÆ¡ thứ nhất là : tiá»n bạc có thể mê hoặc tâm hồn.
Khi đó tiá»n bạc sẽ trở thà nh sợi dây trói buá»™c. Tâm hồn mê tiá»n bạc giống nhÆ° con chim bị cá»™t, không cất cánh bay cao, bay xa được. Äó là trÆ°á»ng hợp chà ng thanh niên đạo đức trong Phúc Âm. Anh đến há»i Chúa Giêsu là m thế nà o để được sống Ä‘á»i Ä‘á»i. Anh muốn vÆ°Æ¡n lên, muốn tiến bá»™ trên Ä‘Æ°á»ng đức hạnh. NhÆ°ng tiá»n bạc đã ngăn cản bÆ°á»›c tiến của anh. Chúa Giêsu cất tiếng gá»i anh. NhÆ°ng tiá»n bạc đã trói buá»™c bÆ°á»›c chân. Và anh bá» cuá»™c quay vá». Äà nh cam chịu vá»›i nếp sống tầm thÆ°á»ng xÆ°a cÅ©.
Nguy cÆ¡ thứ hai là : tiá»n bạc dá»… là m cho trái tim thà nh xÆ¡ cứng, chai đá.
NgÆ°á»i có nhiá»u tiá»n bạc dá»… rÆ¡i và o tình trạng tá»± mãn. Tá»± mãn vá»›i những gì mình có, ngÆ°á»i già u sẽ không cần tá»›i ai khác và vì thế sẽ không chú ý đến những ngÆ°á»i chung quanh. Äó là trÆ°á»ng hợp ông nhà già u trong bà i Phúc Âm hôm nay. Ông có nhà cao cá»a rá»™ng, mặc toà n gấm vóc lụa là , ngà y ngà y yến tiệc linh đình. Chỉ mải mê hưởng thụ, ông không có thá»i giá» nghÄ© đến ngÆ°á»i khác. Ladarô nằm thoi thóp bên cá»a nhà mà ông không nhìn thấy. Ladarô có rên rỉ vì Ä‘au Ä‘á»›n, đói khát ông cÅ©ng không nghe thấy. Tá»± mãn đã khiến trái tim ông khép chặt lại, biến ông thà nh vô cảm trÆ°á»›c những Ä‘au khổ của tha nhân. Những mẩu bánh dÆ° thừa, ông đâu có tiếc gì. Thế nhÆ°ng ông chẳng có thá»i giá» nghÄ© đến Ladarô. Và ngÆ°á»i ta vất những mẩu bánh dÆ° thừa và o thùng rác trong khi Ladarô mÆ¡ Æ°á»›c được những mẩu bánh dÆ° ăn cho đỡ đói. Tá»± mãn đã biến ông nhà già u thà nh Ãch ká»·, thiếu tình liên Ä‘á»›i.
Nguy cÆ¡ lá»›n nhất mà tiá»n bạc có thể dẫn tá»›i: đó là là m cho ta mất hạnh phúc Ä‘á»i Ä‘á»i.
Hạnh phúc trên NÆ°á»›c Trá»i là má»™t cuá»™c sống hiệp thông trong tình yêu của Chúa Ba Ngôi. Tình yêu của Chúa Ba Ngôi là má»™t tình yêu dâng hiến trá»n vẹn. Cho Ä‘i tất cả để nháºn lãnh được tất cả. Những ngÆ°á»i Ãch ká»· không biết cho Ä‘i, không biết chia sẻ, không thể tham dá»± và o sá»± sống hiệp thông nà y. Vì thế, ngÆ°á»i Ãch ká»· là ngÆ°á»i tá»± chá»n con Ä‘Æ°á»ng xuống há»a ngục. Kẻ khép cá»a lòng trÆ°á»›c ná»—i khốn cùng của tha nhân, là ngÆ°á»i tá»± Ä‘Ã o huyệt chôn mình. NgÆ°á»i sống thiếu tình liên Ä‘á»›i là ngÆ°á»i tá»± trục xuất mình ra khá»i NÆ°á»›c Trá»i.
Bây giá» thì chúng ta hiểu tại sao ông nhà già u lại bị Ä‘Ã y Ä‘á»a trong há»a ngục. Ông nhà già u không có tá»™i gì. Ông chỉ có tá»™i thiếu sót: thiếu sót tình liên Ä‘á»›i, thiếu sót sá»± chia sẻ. TrÆ°á»›c đây ông đóng kÃn cá»a để tá»± ngăn mình vá»›i Ladarô. Nay cánh cá»a đó biến thà nh vá»±c sâu thăm thẳm chia cắt hai ngÆ°á»i. TrÆ°á»›c kia ông chỉ cần xoay nắm mở cá»a là gặp được Ladarô. Nay ông không tà i nà o vượt qua được vá»±c thẳm ngăn cách. TrÆ°á»›c kia ông nghÄ© sẽ không bao giá» cần tá»›i Ladarô. Nay ông biết mình cần Ladarô cho mình má»™t giá»t nÆ°á»›c thì đã trá»…. Tình liên Ä‘á»›i nếu không tạo láºp ở thế gian, khi chết rồi sẽ không còn cÆ¡ há»™i nữa.
Qua dụ ngôn nà y, Chúa muốn dạy ta biết: Ta sống trong cuá»™c Ä‘á»i không Ä‘Æ¡n lẻ, nhÆ°ng sống vá»›i ngÆ°á»i khác. NgÆ°á»i ta không phải là những Ä‘Æ°á»ng thẳng song song không bao giá» gặp nhau. Trái lại váºn mệnh chúng ta Ä‘an xen và o nhau. Vì thế trách nhiệm liên Ä‘á»›i là không thể thiếu được. Do đó cần phải quan tâm đến những ngÆ°á»i chung quanh mình. Sá»± quan tâm nà y không phải tá»± nhiên có được, nhÆ°ng phải táºp luyện hằng ngà y. Phải rèn luyện má»™t trái tim nhạy bén biết cảm thÆ°Æ¡ng những cảnh ngá»™ bất hạnh. Phải rèn luyện má»™t trái tim quảng đại sẵn sà ng chia sẻ vá»›i những anh em thiếu thốn.
Lạy Chúa, xin mở mắt con để con nhìn thấy Chúa trong những anh em sống chung quanh con. Xin mở tai con để con nghe được tiếng há» Ä‘ang than van Ä‘au khổ. Xin mở trái tim con để con biết chia sẻ vá»›i má»i ngÆ°á»i những niá»m vui, ná»—i buồn của há». Amen.
KIỂM ÄIỂM ÄỜI Sá»NG
1) Tôi có quan tâm đến những ngÆ°á»i sống chung quanh tôi, đặc biệt những ngÆ°á»i nghèo khổ không?
2) Äá»i sống tôi cần đến ngÆ°á»i khác cả vá» phÆ°Æ¡ng diện tá»± nhiên lẫn phÆ°Æ¡ng diện siêu nhiên. Tôi có ý thức Ä‘iá»u đó không?
3) Má»™t Ä‘á»i sống quá đầy đủ có thể là nguy cÆ¡ cho Ä‘á»i sống thiêng liêng. Tôi là m cách nà o để tránh rÆ¡i và o nguy cÆ¡ nà y?
4) Tại sao ông nhà già u phải và o há»a ngục? [Mục Lục]
5. Quy luáºt của sá»± sống – Lm. Ignatiô Trần NgÃ
Tá»™i của lão phú há»™ là tá»™i gì? Xem ra, lão chẳng là m gì nên tá»™i. Lão chẳng trá»™m cắp, cÆ°á»›p giáºt của ai; lão chẳng đánh Ä‘áºp hay chá»i mắng La-da-rô…
Váºy tại sao lão lại sa và o chốn cá»±c hình? Hay là vì lão quá già u? Già u đâu phải là tá»™i!
Tháºt ra, lão phú há»™ phải sa hoả ngục không phải vì lão già u có, không phải vì lão đánh Ä‘áºp hay chá»i mắng La-da-rô, mà chỉ vì lão là ngÆ°á»i vô cảm và Ãch ká»·, chỉ chăm lo bản thân mình mà không quan tâm đến ngÆ°á»i khác, chỉ biết thu tÃch cho riêng mình mà không biết chia sá»›t cho tha nhân. Tá»™i của lão là tá»™i Ãch ká»· và chÃnh sá»± Ãch ká»· nầy là nguyên nhân khiến lão phải chịu Ä‘au thÆ°Æ¡ng khốn đốn trong chốn cá»±c hình.
Quy luáºt của sá»± sống là có nháºn có trao. Ngừng nháºn và ngừng trao thì phải chết. Quy luáºt sống trong xã há»™i là mình sống cho má»i ngÆ°á»i và má»i ngÆ°á»i sống cho mình. Nếu ai Ä‘i ra ngoà i quy luáºt đó là tá»± hại mình và chuốc lấy cái chết.
TrÆ°á»›c hết, ta thá» xem quy luáºt nầy được áp dụng trong phạm vi nhá» là cÆ¡ thể. Äể duy trì sá»± sống cho thân thể, tất cả má»i thà nh phần trong thân mình Ä‘á»u phải váºn hà nh theo quy luáºt nháºn và trao.
Quả tim sau khi đã nháºn được máu thì liá»n bÆ¡m máu cho khắp châu thân, nhỠđó toà n thân được sống và lá»›n mạnh. Nếu có ngà y nà o quả tim tá» ra “Ãch ká»·â€, không chuyển máu nuôi toà n thân mà chỉ giữ lại cho riêng mình, thì đó là ngà y táºn cùng của nó và cÅ©ng là ngà y hấp hối của toà n thân.
Hai lá phổi của chúng ta cÅ©ng thế. Phổi liên tục tiếp nháºn dưỡng khà và liên tục trao ban. Ngà y nà o phổi “tham lam†cứ giữ khÆ° khÆ° số lượng dưỡng khà đã nháºn được mà không chịu phát ban, đó là ngà y táºn số.
Nói chung, các cÆ¡ quan trong cÆ¡ thể muốn tồn tại và phát triển thì chúng phải tuân theo quy luáºt của sá»± sống là biết nháºn và biết trao.
Trên bình diện rá»™ng lá»›n hÆ¡n, má»—i cá nhân là má»™t thà nh phần trong má»™t thân thể lá»›n lao là nhân loại. Vì thế, nếu má»—i chúng ta không trao ban chia sá»›t những gì mình nháºn được cho cá»™ng đồng xã há»™i, thì số pháºn chúng ta nhÆ° số pháºn của “quả tim Ãch ká»·â€, của “lá phổi tham lam†đỠcáºp trên đây. Có nháºn, có trao là sống. Ngừng nháºn, ngừng trao là chết.
Lão phú há»™ trong Tin Mừng hôm nay chÆ°a hiểu được lẽ Ä‘á»i, chÆ°a hiểu được quy luáºt của sá»± sống là nháºn và trao, nên lão chỉ biết nháºn, biết táºn hưởng má»™t cách Ãch ká»· mà không biết sá»›t chia cho chà ng La-da-rô khốn khổ bần cùng, do đó sau nầy lão phải lâm và o cảnh Ä‘au thÆ°Æ¡ng khốn đốn.
Trong cuá»™c Ä‘á»i nầy, chúng ta đã nháºn được rất nhiá»u thứ do ngÆ°á»i khác cống hiến cho mình từ cÆ¡m ăn, áo mặc, nhà ở, xe Ä‘i, và rất nhiá»u sản phẩm, dịch vụ khác… Ngoà i ra lại còn được đón nháºn vô và n ân huệ Thiên Chúa tuôn ban trong suốt cuá»™c Ä‘á»i… thì đến lượt mình, chúng ta cÅ©ng phải cống hiến, phải biết trao ban cho ngÆ°á»i khác. Có vay phải có trả, có nháºn thì phải có trao. NgÆ°á»i khác đã phục vụ mình thì mình cÅ©ng phải biết phục vụ ngÆ°á»i khác.
Không phải chỠđến khi trở thà nh tá»· phú hay trở nên già u có nhÆ° lão phú há»™ trên đây, ta má»›i tÃnh đến chuyện chia sá»›t của cải mình cho ngÆ°á»i khác; nhÆ°ng ngay hôm nay, chúng ta vẫn có bổn pháºn cống hiến cho ngÆ°á»i khác những ân huệ Chúa ban cho mình, nhÆ° dùng thá»i gian, công sức, tà i năng Chúa ban để phục vụ những ngÆ°á»i chung quanh, để góp công xây dá»±ng xóm là ng.
Nếu chúng ta chỉ khÆ° khÆ° giữ lấy những ân huệ ấy cho riêng mình mà không biết cống hiến chia sẻ cho nhau, thì có khác gì quả tim không bÆ¡m máu, khác gì buồng phổi không chuyển trao dưỡng khÃ, hay dạ dà y không cung cấp dinh dưỡng… Là m nhÆ° thế là chúng ta cÅ©ng Ä‘ang Ä‘i và o vết xe của lão phú há»™, và chắc chắn mai sau sẽ cùng chịu chung số pháºn vá»›i lão mà thôi.
Lạy Chúa Thánh Thần,
Xin Chúa khai mở lòng trà để chúng con hiểu được sá»± tháºt lá»›n lao là má»—i ngÆ°á»i là má»™t chi thể trong thân thể lá»›n lao là nhân loại; vì thế, má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u liên Ä‘á»›i máºt thiết vá»›i nhau nhÆ° những cÆ¡ quan trong cùng má»™t thân mình. Sá»± tháºt nầy sẽ giải thoát con ngÆ°á»i khá»i nếp sống Ãch ká»·, vô cảm vô tâm, nhÆ°ng sẽ thôi thúc má»—i ngÆ°á»i biết sống cho ngÆ°á»i khác, biết quan tâm xây dá»±ng phúc lợi cá»™ng đồng. Amen. [Mục Lục]
6. Cho thì có phúc – Lm Giuse Tạ Duy Tuyá»n
(TrÃch dẫn từ ‘Cùng Nhau Suy Niệm’)
Có má»™t cáºu bé thuá»™c dòng dõi quà tá»™c Ä‘ang Ä‘i dạo vá»›i ngÆ°á»i giám há»™ dá»c theo má»™t bá» ruá»™ng, bên cạnh đó, má»™t ngÆ°á»i tá Ä‘iá»n Ä‘ang cà y ruá»™ng cho cha cáºu. NgÆ°á»i tá Ä‘iá»n cởi đôi ủng để trên bá» ruá»™ng, cáºu bé tinh nghịch muốn dấu đôi ủng ấy để chá»c giáºn ngÆ°á»i nông dân, nhÆ°ng ngÆ°á»i giám há»™ nói vá»›i cáºu rằng: "Con chá»› là m cho ngÆ°á»i tá Ä‘iá»n nghèo khổ nà y buồn phiá»n, hãy là m cho ông ta vui lên thì tốt hÆ¡n. Ta khuyên con hãy bá» tiá»n và o má»—i chiếc ủng, chúng ta sẽ núp ở đằng sau, và xem thỠông ta sẽ là m gì?"
Cáºu bé đã là m nhÆ° lá»i dạy của thầy mình. Chá» cho ngÆ°á»i nông dân không để ý, cáºu đã mon men đến gần đôi ủng và bá» và o má»—i chiếc má»™t đồng bạc.
Má»™t lát sau, ngÆ°á»i nông dân đã trở lại vá»›i đôi ủng của mình. Vừa khám phá ra tiá»n trong đó ông đã vá»™i qùy xuống và ngÆ°á»›c mắt lên trá»i để cảm tạ Chúa đã cứu giúp ông trong lúc túng cá»±c. Ông cÅ©ng xin Chúa chúc là nh và trả công cho vị ân nhân vô danh.
Nhìn được tất cả những gì ngÆ°á»i nông dân đã cầu nguyện, cáºu bé cảm Ä‘á»™ng muốn khóc. Äó là ngà y đầu tiên cáºu cảm thấy hạnh phúc nhất Ä‘á»i mình.
Vâng, có ai đó nói rằng: "Cho thì có phúc hÆ¡n nháºn lãnh". Phúc đức được tÃch luỹ nhá» trao ban. Trao ban cà ng nhiá»u, phúc đức cà ng dầy. Thế nên, ngÆ°á»i có phúc là ngÆ°á»i biết cho Ä‘i. NgÆ°á»i có phúc là ngÆ°á»i giầu lòng quảng đại, biết chia sẻ cho ngÆ°á»i cùng khốn. Cáºu bé con nhà quyá»n quý má»™t lần biết cho Ä‘i, cáºu má»›i hiểu được đâu là hạnh phúc của sá»± trao ban. Cáºu Ä‘ang ở thế giá»›i của những kẻ quyá»n qúy, những kẻ sống trong nhung lụa nên cáºu đâu hiểu được cái khổ Ä‘au của cuá»™c Ä‘á»i "bán lÆ°ng cho trá»i" nÆ¡i giai cấp nông dân nghèo hèn. Cáºu cà ng không cảm nghiệm được niá»m vui khi kiếm được má»™t đồng tiá»n Ãt á»i do công khó mình là m ra. Có lẽ, lần đầu tiên cáºu chiêm ngưỡng khuôn mặt rạng ngá»i của ngÆ°á»i nông dân khi nháºn được đồng tiá»n bố thÃ. Lần đâu tiên cáºu má»›i hiểu được giá trị của sá»± trao ban. Có trao ban má»›i có hạnh phúc. Có trao ban má»›i tÃch lÅ©y được phúc đức cho Ä‘á»i nà y và đá»i sau. Và nhÆ° thế, cuá»™c Ä‘á»i vô phúc là cuá»™c Ä‘á»i không có sá»± trao ban. Kẻ vô phúc thÆ°á»ng Ãch ká»· tham lam. Kẻ vô phúc chỉ biết nghÄ© cho mình và sống cho mình. Kẻ vô phúc không có cÆ¡ há»™i nháºn lãnh niá»m vui của sá»± trao ban. Kẻ vô phúc sống không có háºu, vì không biết tÃch lÅ©y phúc đức cho cuá»™c Ä‘á»i bằng hà nh vi bác ái yêu thÆ°Æ¡ng.
Bà i Phúc âm hôm nay nói vá» hai cảnh Ä‘á»i khác nhau. NgÆ°á»i phú há»™ và anh Lagiaro nghèo khó. NgÆ°á»i phú há»™ hạnh phúc Ä‘á»i nà y nhÆ°ng bất hạnh Ä‘á»i sau. Lagiaro nghèo khó thì ngược lại, anh phải chịu biết bao cay đắng trong cuá»™c Ä‘á»i ô trá»c thiếu vắng tình ngÆ°á»i nà y, nhÆ°ng anh lại được hạnh phúc vÄ©nh cá»u Ä‘á»i sau. Cuá»™c Ä‘á»i của há» tuy cùng chung má»™t thá»i gian và không gian, nhÆ°ng xem ra há» lại qúa cách biệt vá»›i nhau. Kẻ ăn không hết, ngÆ°á»i tìm không ra. NgÆ°á»i sống trong nhung lụa, kẻ đói rách bần cùng. Bà i phúc âm không đả phá vá» sá»± giầu sang, và cÅ©ng không khuyến khÃch sống nghèo đói. Bà i Phúc âm chỉ nói đến trách nhiệm liên Ä‘á»›i vá»›i anh em. Giầu có không phải là tá»™i. Cái tá»™i của ngÆ°á»i phú há»™ là dá»ng dÆ°ng vá»›i mảnh Ä‘á»i bất hạnh của đồng loại. Phúc âm không nói đến việc ông xua Ä‘uổi ngÆ°á»i nghèo khó trÆ°á»›c cá»a nhà ông, nhÆ°ng chắc chắn ông phải Ä‘i qua cuá»™c Ä‘á»i của há» vá»›i thái Ä‘á»™ bà ng quang lạnh lùng. NgÆ°á»i nghèo đói nằm ở trÆ°á»›c cá»a nhà ông, nhÆ°ng ông đã là m lÆ¡ khi Ä‘i ra Ä‘i và o. Ông đã không áy láy lÆ°Æ¡ng tâm và cÅ©ng không má»™t chút chạnh lòng thÆ°Æ¡ng đối vá»›i bất hạnh của tha nhân. Tá»™i của ông là sá»± dá»ng dÆ°ng, coi nhÆ° không có sá»± hiện diện của Lazarô. Má»™t sá»± mù quáng đến thiếu trách nhiệm liên Ä‘á»›i vá»›i tha nhân. Ông có nhiá»u cÆ¡ há»™i để là m việc là nh phúc đức, thế mà ông đã bá» lỡ cÆ¡ há»™i mua lấy phúc đức Ä‘á»i sau.
Song le, Lagiarô không phải vì nghèo mà lên thiên Ä‘Ã ng, Ä‘iá»u quan yếu là anh không thất vá»ng vá» cuá»™c Ä‘á»i. Anh không oán trá»i oán đất. Anh vẫn bình thản vá»›i cuá»™c sống vốn dÄ© đầy khó khăn đối vá»›i anh. Cho dù anh đã bị đẩy xuống đến tá»™t cùng, là m bạn vá»›i những con chó, anh cÅ©ng vui lòng chấp nháºn thân pháºn mình. ChÃnh vì thái Ä‘á»™ chấp nháºn đó mà anh đã được Ä‘á»n bù xứng đáng, anh được giải thoát khá»i khổ Ä‘au Ä‘á»i nà y và an hưởng hạnh phúc Ä‘á»i Ä‘á»i trong hạnh phúc thiên Ä‘Ã ng.
NgÆ°á»i xÆ°a có câu: "Phú nhân bất nhân - Bần bất nghÄ©a". Giầu có hay khinh ngÆ°á»i, và nghèo khó thiếu tá» tế. Xem ra giầu nghèo Ä‘á»u khó mà và o nÆ°á»›c thiên Ä‘Ã ng nếu không biết vượt qua những trở ngại trong pháºn số Ä‘á»i mình. Vì thế mà cha ông ta đã từng khuyên con cháu mình "đói cho sạch rách cho thÆ¡m", và "không ai giầu có ba Ä‘á»i", thế nên cần phải biết sống có đức, để Ä‘á» phòng khi sa cÆ¡ thất thế vẫn còn có nhiá»u ngÆ°á»i há»— trợ và giúp đỡ mình.
Là ngÆ°á»i kytô hữu phải biết thể hiện đức ái trong Ä‘á»i sống hằng ngà y của mình. Dù giầu hay nghèo má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u phải biết sống vì ngÆ°á»i khác, và cho ngÆ°á»i khác. Dù sang hay hèn vẫn phải toả lan đức ái trong cuá»™c sống của mình. Äức ái mà nhÆ° thánh Phaolô tông đồ đã nói: "Äức ái thì nhẫn nhục, hiá»n háºu, không ghen tÆ°Æ¡ng, không vênh vang, không tá»± đắc. Äức ái tha thứ tất cả, hy vá»ng tất cả, chịu Ä‘á»±ng tất cả". Äức ái sẽ giúp chúng ta sống tốt vá»›i anh em và đảm bảo cho hạnh phúc NÆ°á»›c Trá»i mai sau. Äức ái sẽ là nhịp cầu để ta đến vá»›i tha nhân và tiến và o bến bá» hạnh phúc vÄ©nh cá»u mai sau. Và nhÆ° thế, ở Ä‘á»i sau, Chúa sẽ thưởng phạt chúng ta tùy theo mức Ä‘á»™ thể hiện đức ái trong cuá»™c Ä‘á»i hôm nay. Amen. [Mục Lục]
7. Khi con ngÆ°á»i bạc tình
(Suy niệm của Lm Giuse Tạ Duy Tuyá»n)
Thá»i gian vừa qua, má»™t vụ kiện khiến dÆ° luáºn vô cùng phẫn ná»™ là việc cụ Nguyá»…n Thi Th. (SN 1922, ở Tam Äảo, VÄ©nh Phúc) bị chÃnh ngÆ°á»i con trai cả đòi công nuôi dưỡng trong những ngà y cụ ở nhà anh ta.
Cụ Th. từ khi chồng mất và o năm 1997 đã vá» sống cùng vá»›i ngÆ°á»i con trai cả là Äá»— Xuân Thuáºn. "Nói là ở cùng váºy nhÆ°ng tôi vẫn ăn riêng vá»›i gia đình con. Má»i việc trong sinh hoạt cá nhân, tôi Ä‘á»u tá»± là m lấy cả", cụ Th. nói.
Äến má»™t ngà y năm 2005, trong nhà xảy ra mâu thuẫn, bức xúc, ông Thuáºn quay sang cạn tình, cạn nghÄ©a là m Ä‘Æ¡n kiện cụ Th. ra tòa và đòi công nuôi dưỡng trong những ngà y cụ Th. sống cùng vá»›i vợ chồng ông.
Tổng số tiá»n nà y là hÆ¡n 146 triệu đồng. Ông còn đòi tiá»n công trông nom nhà cá»a, vÆ°á»n tược của cha mẹ và bá»™ đỉnh đồng trị giá 4 triệu đồng mà cụ Th. Ä‘ang dùng thá» cúng chồng và con trai út đã hy sinh.
Tuy nhiên, hà nh Ä‘á»™ng bất hiếu đó của ông Thuáºn đã bị cả hai cấp xét xá» huyện Tam Äảo bác Ä‘Æ¡n và bị dÆ° luáºn lên án.
Có phải vì nghèo đói mà con ngÆ°á»i thà nh ra bỉ ổi đánh mất tình ngÆ°á»i? Có phải vì tiá»n mà con ngÆ°á»i trở thà nh kẻ ti tiện tiểu nhân? Có lẽ cái nghèo hay giầu sang không phải là nguyên nhân gây nên khổ Ä‘au mà tất cả Ä‘á»u bắt đầu từ khi tình ngÆ°á»i đã mất. Vì khi tình ngÆ°á»i đã cạn thì há» dá»… dà ng vô cảm và vô tâm vá»›i nhau. Äây là thảm kịch không chỉ xảy ra cho gia đình bà cụ Th ở Tam Äảo mà dÆ°á»ng nhÆ° cho rất nhiá»u gia đình quanh chúng ta.
Có biết bao gia đình cạn tình nên cÅ©ng cạn nghÄ©a vá»›i nhau, vợ chồng bá» nhau, con cái ly tán. Có biết bao ngÆ°á»i đã vô cảm trÆ°á»›c ná»—i thống khổ của các thà nh viên trong gia đình nên vẫn vô tâm chÆ¡i bá»i, nghiện ngáºp, lÆ°á»i biếng thiếu trách nhiệm vá»›i gia đình. Có biết bao pháºn ngÆ°á»i vẫn cô Ä‘Æ¡n thất vá»ng ngay trong mái nhà của mình. Há» bị bá» rÆ¡i, bị khinh khi ngay giữa những ngÆ°á»i thân của mình.
Có má»™t bà mẹ đã tâm sá»± vá»›i tôi: cha biết không, chỉ vì nghèo đói mà con cái chẳng đứa nà o vá» thăm bao giá»! Có má»™t ngÆ°á»i chồng bại liệt đã than: con nằm đây nhÆ° là má»™t cái gai trong mắt vợ con, chẳng ai muốn chăm sóc con.
Ky-tô giáo là đạo của yêu thÆ°Æ¡ng. NgÆ°á»i ky-tô hữu không thể vô cảm và cà ng không bao giỠđược phép vô tâm trÆ°á»›c ná»—i thống khổ của tha nhân. Giầu sang – nghèo khó không quan trá»ng, Ä‘iá»u quan yếu là biết sống tình liên Ä‘á»›i sum há»p vá»›i nhau. Äừng vì giầu có mà bá» rÆ¡i đồng loại, và cÅ©ng đừng vì nghèo khó mà sống hèn hạ vá»›i tha nhân.
Thá»i Chúa Giê-su, có lẽ cÅ©ng không thiếu những loại ngÆ°á»i vô cảm trÆ°á»›c ná»—i thống khổ của tha nhân. Há» vô cảm đến nhẫn tâm bÆ°á»›c qua má»™t pháºn ngÆ°á»i lây lấy trên Ä‘Æ°á»ng từ Giê-ru-sa-lem tá»›i Giê-ri-cô. Há» có “rất nhiá»u của cải†nhÆ°ng lại không dám “bán những gì (há») có mà cho ngÆ°á»i nghèoâ€. Sá»± vô cảm đó còn len lá»i đến cả những môn đệ của Chúa khi há» xin Chúa giải tán đám đông để tá»± Ä‘i mua thức ăn.
Có lẽ để đánh thức sá»± vô cảm nÆ¡i con ngÆ°á»i thá»i đại của mình, Chúa Giê-su đã dạy cho há» má»™t bà i há»c qua dụ ngôn: “ông nhà già u và anh Lazaro nghèo khó†.Ông nhà già u và anh Lazaro nghèo khó tuy “rất gần mà lại xaâ€! Há» rất gần nhau, gần đến ná»—i chỉ cách “má»™t cái cổng nhà â€, thế nhÆ°ng lại rất xa, xa bởi chÃnh “sá»±-vô-cảm†nÆ¡i ông nhà giầu.
Sá»± vô cảm đến Ä‘á»™ hằng ngà y ông vẫn ăn mặc lụa là gấm vóc, yến tiệc linh đình và để mặc cho anh Lazaro nghèo khó: “mụn nhá»t đầy mình, nằm trÆ°á»›c cổng nhà của ông†sống lây lất từng ngà y.
Thế nhÆ°ng, cuối câu chuyện là má»™t sá»± đảo ngược lạ thÆ°á»ng. Ông nhà già u lại là kẻ mong Lazaro “đừng-vô-cảm†trÆ°á»›c sá»± Ä‘au khổ của ông ta ! TrÆ°á»›c kia Lazaro “thèm những thứ trên bà n ăn của ông rá»›t xuống mà ăn cho noâ€â€¦ Thì hôm nay ông “thèm†được Lazaro: “nhúng đầu ngón tay và o nÆ°á»›c, nhá» trên lưỡi ông cho mát, vì ở đây ông bị lá»a thiêu đốt khổ lắm!â€
NhÆ° váºy, sá»± giầu có không là tá»™i mà sá»± vô cảm má»›i chÃnh là nguyên do dẫn ông nhà giầu chịu cảnh Ä‘au khổ ở Ä‘á»i sau. Ông đã bá» rÆ¡i đồng loại trong khi ông có khả năng giúp đỡ há». Ông đã phá»›t lá» những mảnh Ä‘á»i bất hạnh bên cạnh sá»± giầu có xa xỉ của ông. Háºu quả là ông cÅ©ng bị má»i ngÆ°á»i lÆ°Æ¡ng thiện nhân ái bá» rÆ¡i ông trÆ°á»›c cá»a NÆ°á»›c Trá»i.
Thiên Chúa tạo dá»±ng con ngÆ°á»i có má»™t trái tim để yêu thÆ°Æ¡ng, để cảm nháºn ná»—i thống khổ của tha nhân mà chạnh lòng thÆ°Æ¡ng xót. Äừng vô cảm trÆ°á»›c pháºn Ä‘á»i bất hạnh. Äừng bà ng quan trÆ°á»›c ná»—i Ä‘au của anh em. Ngà y phán xét Chúa sẽ không há»i chúng ta giầu có hay nghèo đói. Chúa cÅ©ng không há»i chúng ta chức tÆ°á»›c địa vị gì, mà Chúa sẽ há»i vá» tình yêu liên Ä‘á»›i của chúng ta vá»›i tha nhân. Chúng ta có bác ái vá»›i tha nhân hay không? Chúng ta có quá vô cảm đến vô tâm vá»›i anh em không?
Nguyện xin Chúa Giêsu luôn chạnh lòng thÆ°Æ¡ng xót má»i pháºn ngÆ°á»i, xin giúp chúng con luôn biết sống chia sẻ vá»›i những anh em nghèo khó. Xin đừng để chúng con vô cảm mà bà ng quan trÆ°á»›c những pháºn ngÆ°á»i khổ Ä‘au. Amen. [Mục Lục]
8. Chia sẻ – Lm. Giuse Trần Việt Hùng
Truyện kể: Nhà Vua kia không có con nối dòng, đã niêm yết má»i những bạn trẻ Ä‘iá»n Ä‘Æ¡n dá»± xét để được nháºn là m con nuôi trong hoà ng tá»™c. Hai phẩm chất cần có là mến Chúa và yêu tha nhân. Có má»™t cáºu bé nhà nghèo muốn Ä‘iá»n Ä‘Æ¡n, nhÆ°ng cáºu không có thể, vì cáºu ăn mặc rách rÆ°á»›i nghèo nà n. Äược tin, cáºu đã cố gắng là m việc chăm chỉ kiếm tiá»n mua bá»™ đồ má»›i và vá»™i vã lên Ä‘Æ°á»ng tìm dịp may để được nháºn nuôi trong gia đình của vua. Tuy nhiên, Ä‘i dá»c Ä‘Æ°á»ng, khi gặp má»™t ngÆ°á»i nghèo bên vệ Ä‘Æ°á»ng Ä‘ang chết lạnh. Anh bạn trẻ tá» lòng cảm thÆ°Æ¡ng và tráo đổi bá»™ quần áo cho lão ăn xin. Tháºt khó khăn cho anh bạn trẻ nà y để được diện kiến nhà vua, vì bây giá» anh chỉ có bá»™ quần áo rách tả tÆ¡i. Vì đã Ä‘i được quãng xa, anh nghÄ© phải cố gắng hoà n thà nh được hà nh trình. Khi anh tá»›i dinh thá»± của nhà Vua, mặc dầu bị khinh rẻ và cÆ°á»i chê bởi các cáºn thần của vua. Cuối cùng anh được diện kiến Vua. Anh tháºt ngạc nhiên thấy vua chÃnh là ngÆ°á»i ăn xin bên vệ Ä‘Æ°á»ng và đang mặc bá»™ quần áo mà anh đã tặng cho ông. Nhà Vua bÆ°á»›c xuống khá»i ngai và ng, ôm lấy anh bạn trẻ và nói: Chà o đón, hỡi con của ta.
Sá»± giầu sang phú túc là ân phúc Chúa ban. NgÆ°á»i sang giầu hay nghèo hèn cÅ©ng chẳng khác gì nhau vá» sứ mệnh. NgÆ°á»i giầu có ná»—i khổ của ngÆ°á»i giầu, kẻ nghèo có ná»—i Ä‘au của kẻ nghèo. Cách thế tìm kiếm và sá» dụng của cải Ä‘á»i nà y má»›i là điá»u quan trá»ng. NgÆ°á»i Ä‘á»i thÆ°á»ng chúc nhau là m ăn được phát tà i phát đạt, của cải đầy dÆ°, an cÆ° lạc nghiệp và gia đình hạnh phúc. Của cải sinh lợi là dấu hiệu được chúc phúc. Giầu có không phải là cái tá»™i, cái tá»™i do tâm ý con ngÆ°á»i. Tiên tri Amos đã lên tiếng cảnh cáo những ngÆ°á»i giầu sang phú quà tá»± kiêu đã hoang phà tà i sản: Äây Chúa toà n năng phán: "Khốn cho các ngÆ°Æ¡i là những kẻ phú quý ở Sion và tá»± kiêu trên núi Samariaâ€(Am 6, 1a). Những ngÆ°á»i giầu có hay lạm dụng quyá»n thế để chèn ép những ngÆ°á»i bé nhá» thấp kém. Chúng ta nháºn biết Thiên Chúa luôn đứng vá» phÃa những ngÆ°á»i nghèo bị đối xá» bất công.
NgÆ°á»i giầu được hưởng thụ má»i sá»± sung sÆ°á»›ng trên Ä‘á»i. Má»™t số ngÆ°á»i giầu còn dung dưỡng xác thịt thá»a mãn má»i nhu cầu đòi há»i của bản năng. HỠđược hưởng nếm má»i của ngon váºt lạ. Sá»± thụ hưởng qúa Ä‘á»™ sẽ là m cho thân xác Æ°Æ¡n lÆ°á»i, tinh thần yếu Ä‘uối và con ngÆ°á»i hÆ° há»ng. Amos vạch trần những thói Ä‘á»i xa hoa: Các ngÆ°Æ¡i đã nằm ngủ trên giÆ°á»ng ngà , mê đắm trên ghế dà i: ăn chiên con trong Ä‘oà n và bê béo trong Ä‘Ã n (Am 6, 4). Chúng ta biết rằng không phải ăn nhiá»u, uống nhiá»u và hưởng thụ nhiá»u là hạnh phúc. Bất cứ cái gì cÅ©ng có cái giá phải trả. Ä‚n nhiá»u sẽ béo phì, uống quá Ä‘á»™ sẽ xay sÆ°a và hưởng thụ nhiá»u sẽ gây bệnh hoạn yếu liệt. Tháºt váºy, chẳng béo bở gì khi ngà y nà o cÅ©ng có yến tiệc linh đình. Tuy nhiên, đôi khi chúng ta cÅ©ng cần có những bữa tiệc vui, những món ngon và rượu nồng để vui thá»a lòng ngÆ°á»i.
Chúa Giêsu đã dùng dụ ngôn ông Phú há»™ giầu có và ngÆ°á»i hà nh khất Ladarô nghèo đói để giúp chúng ta suy nghÄ© vá» cách đối xá» vá»›i đồng loại. Ông phú há»™ ngà y ngà y yến tiệc linh đình, còn Ladarô bệnh hoạn đói khổ ngồi cạnh cổng và chẳng ai Ä‘oái hoà i. Má»™t ngÆ°á»i thì sung sÆ°á»›ng, tiệc tùng vui vẻ và hưởng phÆ°á»›c cuá»™c Ä‘á»i. Má»™t ngÆ°á»i cô thân cô thế, không nÆ¡i cáºy dá»±a và chịu thiệt thòi khổ Ä‘au. Khi mãn cuá»™c Ä‘á»i dÆ°Æ¡ng thế, má»—i ngÆ°á»i Ä‘i theo má»™t hÆ°á»›ng. Kẻ được chúc phúc, ngÆ°á»i bị luáºn phạt. Váºy cuá»™c sống của ngÆ°á»i giầu và ngÆ°á»i nghèo có liên Ä‘á»›i vá»›i nhau. Không ai có thể nói rằng tôi chỉ có nhiệm vụ lo cho chÃnh tôi và ngÆ°á»i hà ng xóm thì mặc kệ há». Không phải thế, chúng ta sống là sống cùng, sống vá»›i và sống há»— tÆ°Æ¡ng nhau. Cùng giúp nhau hoà n thà nh sứ mệnh của Ä‘á»i ngÆ°á»i.
Nhìn xem gÆ°Æ¡ng của ngÆ°á»i phú há»™, dụ ngôn không nói vá» cách thế là m giầu của ông. CÅ©ng không nói ông phạm tá»™i ức hiếp, khinh bỉ ngÆ°á»i nghèo hay là m thiệt hại ai Ä‘iá»u gì. Ông xây tÆ°á»ng cao vui hưởng cuá»™c sống trong sang giầu cho riêng mình. Có má»™t Ä‘iá»u là ông thiếu trách nhiệm vá»›i ngÆ°á»i hà ng xóm. Mắt ông không nhìn thấy được sá»± khổ Ä‘au của ngÆ°á»i khác. Tâm ông không cảm được ná»—i cô Ä‘Æ¡n sầu khổ của ngÆ°á»i bên cạnh. Ông đã không Ä‘oái hoà i đến số pháºn Ä‘en đủi hẩm hiu của tha nhân. Kết qủa của cuá»™c Ä‘á»i, khi phải đối diện vá»›i sÆ° tháºt: Abraham nói lại: 'Hỡi con, suốt Ä‘á»i con, con được toà n sá»± là nh, còn Ladarô gặp toà n sá»± khốn khổ. Váºy bây giá» Ladarô được an ủi ở chốn nà y, còn con thì chịu khốn khổ (Lc 16, 25). Phần thưởng không nằm ở sá»± giầu sang hay nghèo hèn, mà là thái Ä‘á»™ đối vá»›i tiá»n của và trái tim biết cảm thông chia sẻ vá»›i tha nhân.
Sá»± giầu có tiá»n bạc của cải có thể là m chúng ta bị mù lòa. Khi giầu có, chúng ta dá»… quên mất sá»± nghèo khổ. Khi chúng ta Ä‘i ngang qua ngÆ°á»i ăn xin, tại sao chúng ta thÆ°á»ng ngó sang hÆ°á»›ng khác? Có lẽ vì chúng ta sợ tiếng nói của lÆ°Æ¡ng tâm là m phiá»n. Chúng ta giả vá» nhÆ° không nhìn thấy há». ThÆ°á»ng thì ngÆ°á»i nghèo không van xin, nhÆ°ng há» có đôi mắt vá»›i cái nhìn rất tha thiết. Có khi ngÆ°á»i ăn xin giÆ¡ tay van nà i và chúng ta phải rất tôn trá»ng khi bố thÃ. Äừng quăng ném tiá»n cắc và o cóng long của ngÆ°á»i ăn xin nhÆ° là vất bá» má»™t váºt gì. Thái Ä‘á»™ cho Ä‘i quan trá»ng hÆ¡n qùa được cho. Có lần mẹ Terêxa đã nói: Bệnh ghê tởm nhất của thế giá»›i hôm nay là cảm thấy bị bá» rÆ¡i và sá»± dữ lá»›n nhất trong thế giá»›i là thiếu vắng tình yêu và tá» ra dá»ng dÆ°ng vá»›i những nhu cầu cần thiếu của tha nhân.
Chúng ta không cần đợi ngÆ°á»i chết hiện vỠđể nói vá»›i chúng ta cách thế sống đạo. Lá»i Chúa dạy quá đủ để chúng ta há»c há»i và thi hà nh. Ông phú há»™ xin Abraham cho ngÆ°á»i đã chết vá» loan tin. Abraham đáp rằng: 'Chúng đã có Môsê và các tiên tri, chúng hãy nghe các ngà i'. (Lc 16, 29). Chúa Giêsu nhắc Ä‘i nhắc lại rất nhiá»u lần rằng dù chỉ má»™t bát nÆ°á»›c, chúng ta là m cho ngÆ°á»i nghèo vì danh Chúa, chúng ta sẽ không mất phần thưởng. Äôi khi chúng ta dá»ng dÆ°ng và nghÄ© rằng dụ ngôn Chúa nói là để dà nh cho những ngÆ°á»i giầu sang phú quÃ. Còn chúng ta là những ngÆ°á»i nghèo, ngÆ°á»i lao Ä‘á»™ng đầu tắt mặt tối và còn Ä‘ang hưởng tiá»n trợ cấp của chÃnh phủ, lấy đâu ra mà giúp đỡ ngÆ°á»i nà y ngÆ°á»i kia chứ. Biết rằng chúng ta không giầu có vá» tiá»n tà i của cải, chúng ta vẫn có cái để chia sẻ mà . Chúng ta có má»™t trái tim đấy ắp tình thÆ°Æ¡ng. Chia sẻ sá»± cảm thông, sá»± hiểu biết và tình ngÆ°á»i còn quan trá»ng hÆ¡n. Má»™t nụ cÆ°á»i, má»™t lá»i nói nhẹ nhà ng, má»™t thái Ä‘á»™ khoan dung và sá»± cảm mến cÅ©ng đủ nguôi lòng ngÆ°á»i Ä‘ang trong cÆ¡n sầu khổ.
Mang danh là Kitô hữu, chúng ta là má»™n đệ của Chúa Giêsu. Thánh Phaolô khuyên dạy chúng ta: Hỡi ngÆ°á»i của Thiên Chúa, hãy theo Ä‘uổi đức công chÃnh, lòng đạo hạnh, đức tin, đức ái, đức nhẫn nại, đức hiá»n là nh (1Tm 6, 11). Các nhân đức là những bông hoa thÆ¡m hÆ°Æ¡ng tô Ä‘iểm cho Ä‘á»i sống đức tin. Các đức tÃnh tốt là m cho Ä‘á»i sống đạo được trổ sinh hoa trái. Äức ái là cao trá»ng vì đức ái sẽ mở cá»a tâm hồn giúp chúng ta đến vá»›i tha nhân. Tha nhân giúp chúng ta tiến tá»›i trên con Ä‘Æ°á»ng trá»n là nh. Không phải những ngÆ°á»i giầu có Ä‘Æ°a chúng ta tá»›i cá»a thiên Ä‘Ã ng, nhÆ°ng nhá» chÃnh những ngÆ°á»i bé nhá», thấp kém, nghèo hèn và khổ Ä‘au. Há» là những ân nhân quà báu nhất của chúng ta trong cuá»™c hà nh trần thế nà y.
BÆ°á»›c và o cuá»™c Ä‘ua, chúng ta không thể bá» cuá»™c. Phải chiến đấu anh dÅ©ng cho đến cùng Ä‘Æ°á»ng. Äừng khi nà o nản chà vá» việc bác ái giúp ngÆ°á»i. Bao lâu Thiên Chúa còn ban ân huệ cho chúng ta, bấy lâu chúng ta còn có cÆ¡ há»™i chia sẻ khả năng, thá»i giá» và của cải của chúng ta vá»›i ngÆ°á»i chung quanh. NgÆ°á»i nghèo là hiện thân của Chúa Giêsu giữa dòng Ä‘á»i. Chúng ta đừng khinh rể há», vì há» Ä‘ang được chia sẻ sá»± nghèo hèn thiếu thốn của Chúa Kitô. Thánh Phaolô má»i gá»i chúng ta: Con hãy chiến đấu trong cuá»™c chiến đấu chÃnh nghÄ©a của đức tin. Hãy cố Ä‘oạt lấy sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i mà con đã được kêu gá»i tá»›i và cÅ©ng vì đó, con đã mạnh dạn tuyên xÆ°ng đức tin trÆ°á»›c mặt nhiá»u nhân chứng (1Tm 6, 12).
Lạy Chúa, Chúa ban cho chúng con quá nhiá»u hồng ân. Nhiá»u khi chúng con cứ khÆ° khÆ° giữ lại là m giầu cho chÃnh mình mà quên những nhu cầu cần thiết của anh chị em chung quanh. Xin cho con biết mở mắt, mở tai và mở rá»™ng tâm hồn để cùng chia sẻ niá»m vui vá»›i má»i ngÆ°á»i. [Mục Lục]
9. NgÆ°á»i nghèo Thiên Chúa chá»n – An Phong
Tin mừng Chúa Nháºt 26 ThÆ°á»ng Niên C là dụ ngôn vá» ngÆ°á»i già u có và ông Lazarô nghèo khó. Tin mừng gồm hai phần: phần thứ nhất nói vá» số pháºn của con ngÆ°á»i sau khi chết (c. 19-26); phần thứ hai là cuá»™c đối thoại của Abraham và ngÆ°á»i già u có. Trong phần thứ nhất, số pháºn của ngÆ°á»i già u có cả má»™t Ä‘á»i được sung sÆ°á»›ng "váºn toà n gấm vóc lụa là , ngà y ngà y yến tiệc linh đình", bên cạnh má»™t Lazarô "mình đầy ghẻ chốc" đã bị đảo lá»™n sau khi chết. "Trong há»a ngục, phải chịu cá»±c hình, nhà phú há»™ ngÆ°á»›c mắt lên thì thấy Ä‘Ã ng xa có Abraham và Lazarô trong lòng ngà i". NgÆ°á»i già u có Ãch ká»· là hình ảnh ngÆ°á»i không lắng nghe lá»i giáo huấn của Thiên Chúa. Há» "lòng chai dạ đá", không quan tâm đến những bất hạnh của ngÆ°á»i khác. Trong phần thứ hai, cuá»™c đối thoại cho thấy con ngÆ°á»i phải tá»± nguyện và tá»± do để hoán cải, chứ không cần đến bất cứ má»™t áp lá»±c nà o từ bên ngoà i. HÆ¡n nữa, Thiên Chúa đã dá»± liệu những phÆ°Æ¡ng tiện cần thiết để con ngÆ°á»i có thể hoán cải.
Dụ ngôn nà y không có ý an ủi những ngÆ°á»i nghèo khó: "Anh em là những ngÆ°á»i nghèo ở Ä‘á»i nà y, hãy can đảm lên, má»™t ngà y kia anh em sẽ được lên trá»i và anh em sẽ được Ä‘á»n bù những khốn khó Ä‘á»i nà y nhÆ° Lazarô". Tháºt váºy, bà i Tin mừng hôm nay không chỉ khÃch lệ ngÆ°á»i nghèo khổ hãy cam chịu nghèo khổ hiện tại để được hưởng hạnh phúc Ä‘á»i sau. Chỉ vì lý do nghèo khó váºt chất thôi vẫn chÆ°a đủ, cần có nghèo khó tâm hồn "phúc cho ai có tâm hồn nghèo khó" (Mt 5).
Dụ ngôn nà y cÅ©ng không chỉ nói đến cuá»™c sống bị đảo lá»™n sau cái chết của hai nhân váºt chÃnh: ngÆ°á»i già u và ngÆ°á»i nghèo, nhÆ°ng còn nói đến số pháºn của con ngÆ°á»i tùy thuá»™c và o cách sống, cách cÆ° xá» vá»›i ngÆ°á»i khác ngay tại trần thế nà y. Äúng hÆ¡n, chỉ có má»™t nhân váºt chÃnh là ngÆ°á»i già u. NgÆ°á»i nghèo Lazarô đã chẳng nói má»™t lá»i nà o từ đầu đến cuối. Cuá»™c đối thoại giữa Abraham và ngÆ°á»i già u cho thấy số pháºn bi đát của ngÆ°á»i già u, nếu há» không chịu hoán cải. Hoán cải ở đây tức là quan tâm và giúp đỡ ngÆ°á»i nghèo. Äóng cá»a lòng mình lại trÆ°á»›c những khốn khó của những ngÆ°á»i chung quanh là má»™t tá»™i lá»›n. "Khi tôi nghèo, các anh đã không cho ăn, không cho quần áo mặc, không thăm viếng, không giúp đỡ tôi" (Mt 25,41-46).
Hình ảnh Lazarô trong câu chuyện là má»™t hình ảnh đẹp. Ông là má»™t ngÆ°á»i nghèo hoà n toà n. Ông cần ngÆ°á»i già u giúp đỡ. NhÆ°ng, cÅ©ng cần phải nói thêm: ngÆ°á»i già u cÅ©ng cần ngÆ°á»i nghèo "giúp đỡ". Lazarô có thể "giúp đỡ" ngÆ°á»i già u thoát khá»i tÃnh Ãch ká»· của mình. Mở rá»™ng tấm lòng, có được má»™t tình yêu vô vị lợi. Tháºt váºy, con ngÆ°á»i "quên mình là lúc gặp lại bản thân" (thánh Phanxicô Assissi), cho Ä‘i là nháºn được. Con ngÆ°á»i được tạo dá»±ng theo hình ảnh Thiên Chúa, Äấng là Tình Yêu, Äấng đã tá»± hiến thân mình cho nhân loại. Thiên Chúa má»i gá»i con ngÆ°á»i hoà n thà nh Ä‘á»i mình theo hình ảnh Thiên Chúa. Bao lâu con ngÆ°á»i còn Ãch ká»·, còn đóng cá»a lòng mình lại trÆ°á»›c những ngÆ°á»i nghèo khổ, bấy lâu con ngÆ°á»i vẫn chỉ là má»™t nhân loại "thui chá»™t", không theo hình ảnh Thiên Chúa.
Cho ngÆ°á»i nghèo khổ má»™t chá»— đứng trong cuá»™c Ä‘á»i chúng ta, quan tâm đến há» là má»™t cách thế là m cho Ä‘á»i mình trở nên "già u có" trÆ°á»›c mặt Thiên Chúa. "Mến Chúa yêu ngÆ°á»i" vẫn mãi là luáºt và ng Kitô giáo.
Lạy Chúa,
Xin cho chúng con đầy lòng ưu ái,
đầy tình thương cảm đối với tha nhân,
khởi đầu vá»›i những ngÆ°á»i gần chúng con nhất.
Xin dạy chúng con biết chia sẻ nỗi đau khổ
của những ngÆ°á»i gặp buồn phiá»n,
biết đỡ gánh nặng của há»,
nhá» váºy mà chúng con được gần gÅ©i vá»›i Chúa.
Lạy Chúa,
xin dạy chúng con biết nhìn thấy những ngÆ°á»i Ä‘ang Ä‘au khổ.
Chúa Ä‘ang khóc vá»›i những giá»t nÆ°á»›c mắt của há».
Biết bao tiếng nức nở đã trôi dạt và o đại dương của tình thương.
Xin dạy chúng con biết canh phòng
bên ngưỡng cá»a Ä‘Æ°a và o lãnh địa mênh mông của khổ Ä‘au. Amen. [Mục Lục]
10. Bạn hữu của Thiên Chúa – Pm. Cao Huy Hoà ng
Chúa thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i già u
Tôi không bênh vá»±c cho những ngÆ°á»i già u có, nhÆ°ng thiết nghÄ©, trong Tin Mừng theo Thánh Luca 16,19-31 hôm nay, Chúa Giêsu không lên án ngÆ°á»i phú há»™, nhÆ°ng lên án lòng Ãch ká»·, không bác ái, không thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i của ngÆ°á»i phú há»™. Ngà i có thÆ°Æ¡ng những ngÆ°á»i già u có đấy chứ. Vì thÆ°Æ¡ng, Ngà i má»›i dùng dụ ngôn để cảnh cáo há», để dạy há» cách sống bác ái để được sống Ä‘á»i Ä‘á»i trong lòng tổ phụ Abraham, theo cách ngÆ°á»i Do Thái thÆ°á»ng suy nghÄ©.
Tiên tri Amos cÅ©ng đã từng được Thiên Chúa sai đến miá»n Bắc nÆ°á»›c Do Thái, lên tiếng cảnh cáo má»™t xã há»™i phân hóa trầm trá»ng giữa già u và nghèo, mà những ngÆ°á»i già u có toa ráºp vá»›i những ngÆ°á»i có chức có quyá»n “đang nằm trên giÆ°á»ng ngà , thõng thượt trên sạp gụ†“ăn chiên cừu bê để sẵn, nghêu ngao theo cung Ä‘iệu Davit, uống rượu tô, xức dầu thượng hạng thÆ¡m nứcâ€. (Am 6,4-6). Há» Ä‘ang sống cảnh phong lÆ°u sa Ä‘á»a mà nhÆ° má»™t thứ tôn giáo trá hình, thứ tôn giáo mượn danh nghÄ©a Ãch nÆ°á»›c lợi dân để thu quén bao thà nh quả của dân nghèo và o tay những ông to ông lá»›n và ông tÆ° sản. Cái cho Ä‘i của há» là má»™t thứ đạo bác ái cho dân nÆ°á»›c theo kiểu “hòn đất ném Ä‘i hòn chì ném lạiâ€, hoặc “thả con tép bắt con tômâ€. Thá»±c ra, Tiên tri Amos trách há» chẳng mà ng đến váºn mệnh của đất nÆ°á»›c, của dân tá»™c, của đồng bà o nhân dân. Há» chỉ biết tiệc tùng say xỉn “chẳng biết Ä‘au lòng trÆ°á»›c cảnh nhà Giuse sụp đổ†(Am 6,6). Lá»i cảnh cáo của Amos tháºt nặng ná» dà nh cho những kẻ già u có và quyá»n chức ăn chÆ¡i “Chúng sẽ bị lÆ°u Ä‘Ã y, Ä‘i đầu những kẻ lÆ°u Ä‘Ã y. Thế là tan tác bè lÅ© quân phe phởnâ€.Lá»i cảnh cáo của Tiên tri Amos, nhÆ° vẫn còn nghe đâu đây trong thế giá»›i hôm nay:“ngà n năm mây trắng vẫn bay, mấy ngà i lãnh đạo có ngà y lãnh Ä‘aoâ€. NgÆ°á»i già u có hôm nay cÅ©ng giống nhÆ° thá»i tiên tri Amos, táºp trung hầu hết và o những ngÆ°á»i có chức có quyá»n. Bởi váºy ngà n xÆ°a đã có câu: “nhất thế, nhì thân, tam cần, tứ đứcâ€. Già u nhá» cáºy quyá»n cáºy thế nhiá»u hÆ¡n già u nhỠđức.
NhÆ°ng, dù thế nà o Ä‘i nữa, thì tôi vẫn cho rằng, đây là những lá»i tình từ lòng yêu thÆ°Æ¡ng của Thiên Chúa. Vì Thiên Chúa không muốn mất Ä‘i má»™t con ngÆ°á»i nà o. Thiên Chúa muốn con ngÆ°á»i là m già u cách chân chÃnh, vì những cách là m già u bất lÆ°Æ¡ng, già u trên xÆ°Æ¡ng máu, mồ hôi của kẻ khốn cùng là thứ già u có tá»™i lá»—i, là con Ä‘Æ°á»ng dẫn đến diệt vong. NgÆ°á»i là m già u chân chÃnh thì cảm thông vá»›i ngÆ°á»i cùng khổ. Còn ngÆ°á»i là m già u bất lÆ°Æ¡ng, thì tá»± hỠđã bất lÆ°Æ¡ng trÆ°á»›c khi là m già u. Nói nhÆ° Thánh Nicolas: “há» có thể đốt nhà bạn để luá»™c cho mình má»™t quả trứngâ€, cÅ©ng váºy, “há» có thể hy sinh má»™t dân tá»™c, miá»…n là hỠđược an thânâ€. Chúa yêu cầu ngÆ°á»i già u thay đổi cách sống: bá» Ä‘i tÃnh Ãch ká»· nhá» nhoi, hÆ°á»›ng đến tha nhân vá»›i tÆ°Æ¡ng quan đồng vị, cùng sống vá»›i cuá»™c sống của tha nhân trong bất cứ tình huống nà o.
Quả váºy, trong dụ ngôn Tin Mừng, không lẽ ngÆ°á»i già u “lụa là gấm vóc, ngà y ngà y yến tiệcâ€, có mắt mà không thấy “Lazaro nghèo khó,mụn nhá»t đầy mình nằm trÆ°á»›c cổng nhà ông†ấy sao? Con chó nhà ông còn trông thấy chạy đến liếm ghẻ chốc cho anh ta kia mà ! Quả thá»±c ngÆ°á»i già u có có thấy, nhÆ°ng không Ä‘á»™ng lòng trắc ẩn, vì ông không có lòng trắc ẩn để Ä‘á»™ng. NgÆ°á»i nghèo không “khóc than kêu cứu†hay “là m Ä‘Æ¡n xin†gì cả, nhÆ°ng anh ta chỉ nằm đó thôi, đã đủ là má»™t lá»i xin thống thiết; anh ta cÅ©ng không gõ cá»a hay kêu gà o, nhÆ°ng ngÆ°á»i già u nếu già u lòng quảng đại bác ái, già u lòng trắc ẩn thì đã thấy cảnh tượng thÆ°Æ¡ng tâm, đã nghe tiếng gõ nhức nhối táºn thâm sâu cõi lòng.
Váºy tôi có thể kÃnh thÆ°a vá»›i những ngÆ°á»i già u có hôm nay rằng: Chúa không bá» các bạn đâu, Chúa muốn các bạn là m già u chân chÃnh. Chúa không kết án các bạn đâu, nhÆ°ng qua lá»i Tiên tri Amos và dụ ngôn Tin Mừng hôm nay, Chúa Ä‘ang cho các bạn má»™t cÆ¡ há»™i để mở mắt nhìn những bạn hữu nghèo khó của Thiên Chúa, để mở tai nghe ná»—i Ä‘au của há» Ä‘ang kêu gà o mà nghẹn ngà o không thà nh tiếng, để mở lòng đón nháºn há» nhÆ° đón nháºn chÃnh Äức Kitô, để mở bà n tay ra mà chia sẻ cho há» má»™t cuá»™c sống đồng nhân vị ở Ä‘á»i nầy, để chÃnh há» sẽ chia cho bạn má»™t chá»— trong lòng tổ phụ Abraham và trong lòng Thiên Chúa mai sau.
Chúa cứu ngÆ°á»i nghèo
Vá»›i những ngÆ°á»i nghèo, nghe Ä‘oạn Tin Mừng hôm nay, những ngÆ°á»i nghèo khổ túng thiếu trong cuá»™c Ä‘á»i, những cái bang, hiệp khách ăn mà y, những ngÆ°á»i ở đất nÆ°á»›c nghèo Ä‘á»™i sổ nhÆ° chúng tôi, thÆ°á»ng phấn khởi lắm- phấn khởi vì được Chúa ủi an, nhÆ°ng cÅ©ng không thiếu cái phấn khởi do tâm lý thá»a mãn lòng ganh ghét bấy lâu nay vá»›i những ngÆ°á»i già u có, quyá»n lá»±c. Vì thế, tôi nghÄ© trong dụ ngôn nầy, không chỉ những ngÆ°á»i già u, mà cả những ngÆ°á»i nghèo cÅ©ng cần phải cảnh giác. Vì Ä‘iểm chÃnh của Lá»i Chúa dạy, không phải là già u hay nghèo, mà là biết chia sẻ hay không biết chia sẻ, quảng đại hay Ãch ká»·, bác ái vị tha hay hà tiện vị ká»·.
Cái thói quen trả thù của ngÆ°á»i nghèo cÆ¡m áo gạo tiá»n, nghèo chữ nghÄ©a “thấy ai hoạn nạn thì vui mừngâ€, nhất là những ngÆ°á»i già u có, quyá»n thế, thiếu đạo đức gặp hoạn nạn thì cà ng mừng hÆ¡n- cho là “ông trá»i có mắtâ€, “lÆ°á»›i trá»i lồng lá»™ng†hoặc “Chúa phạt nhãn tiá»n†là không hợp vá»›i tinh thần bác ái Kitô Giáo. HÆ¡n nữa, dụ ngôn NgÆ°á»i Phú Há»™ và Lazaro nghèo khó hôm nay, rất dá»… đẩy chúng ta và o má»™t xu hÆ°á»›ng lạc Ä‘á»: “chấp nháºn cảnh nghèo khổ túng thiếu ở Ä‘á»i nầy để được hạnh phúc ở Ä‘á»i sauâ€, mà quên má»™t Ä‘iá»u quan trá»ng là : “chÃnh trong cảnh nghèo khổ túng thiếu ấy, chúng ta cÅ©ng có bổn pháºn phải chia sẻ cho nhauâ€. Không đợi ngÆ°á»i già u thá»±c thi đức bác ái, mà chÃnh ngÆ°á»i nghèo phải giúp đỡ ngÆ°á»i nghèo, ngÆ°á»i khuyết táºt giúp cho ngÆ°á»i khuyết táºt, ngÆ°á»i tù lo cho ngÆ°á»i tù, ngÆ°á»i ổ chuá»™t thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i ổ chuá»™t… nhÆ° thế má»›i là đúng tinh thần dụ ngôn Tin Mừng hôm nay. NgÆ°á»i già u có, có cách chia sẻ của ngÆ°á»i già u có, ngÆ°á»i nghèo khổ cÅ©ng có cách giúp đỡ chia sẻ cho nhau; miá»…n là có má»™t tấm lòng nghÄ© đến tha nhân. Má»™t Ä‘iểm tâm lý khôi hà i nữa là : ai cÅ©ng nghÄ© mình nghèo, không thể giúp đỡ ngÆ°á»i khác. Há» chỉ có thể giúp đỡ tha nhân khi há» cảm thấy há» dÆ° thừa. Äối vá»›i Chúa thì không phải nhÆ° thế: đồng bạc cuối cùng của bà góa là đồng bạc giá trị. Vì bà đã cho Ä‘i chÃnh sá»± sống còn của bà , và giao phó sá»± sống còn của bà cho Thiên Chúa. Vì những suy tÆ° trên đây, tôi nghÄ©, chúng ta nên sợ cảnh “nghèo lòng bác áiâ€, vì nghèo lòng bác ái cÅ©ng đồng nghÄ©a vá»›i nghèo ba nhân đức quan trá»ng “Tin Cáºy Mếnâ€.
Từ “Lazaro†tiếng Do Thái có nghÄ©a là “Thiên Chúa cứu giúpâ€. Nhân váºt Lazaro là nhân váºt hÆ° cấu trong dụ ngôn, đại diện cho những ngÆ°á»i nghèo khổ, túng thiếu. NhÆ°ng, qua hình ảnh Lazaro, không nên lầm tưởng rằng ngÆ°á»i nghèo được vui mừng hả dạ vì mấy ngÆ°á»i già u “khó và o nÆ°á»›c trá»i†hoặc bị phạt xuống há»a ngục Ä‘á»i Ä‘á»i.. Ngược lại, là những ngÆ°á»i nghèo, hãy tạ Æ¡n Chúa cho chúng ta sống trong cảnh nghèo khổ khốn khó, có cÆ¡ há»™i dá»… cảm thông và sẻ chia vá»›i những ngÆ°á»i nghèo khổ khốn khó, có cÆ¡ há»™i nháºn ra chÃnh chúng ta và những con ngÆ°á»i nầy là Bạn Hữu Của Thiên Chúa. Hãy chia sẻ vá»›i các bạn của Chúa, nhÆ° Äức Kitô đã chia sẻ đến táºn cùng cuá»™c sống mình. Và khi không còn gì để chia sẻ, chúng ta sẽ là má»™t Lazaro được “Thiên Chúa cứu giúpâ€, được ngồi gần các tổ phụ, giữa lòng Abraham và trong cung lòng của Thiên Chúa. “Thiên Chúa cứu giúp ngÆ°á»i nghèoâ€- không phải những ngÆ°á»i nghèo vì há» nghèo- nhÆ°ng là những ngÆ°á»i nghèo vì hỠđã cho Ä‘i tất cả những gì mình có. Những ngÆ°á»i cho Ä‘i tất cả là Bạn Hữu của Thiên Chúa, được “Chúa thÆ°Æ¡ng cứu giúpâ€, được Thiên Chúa Ä‘á»n bù xứng đáng trong NÆ°á»›c Vinh Hiển của NgÆ°á»i. [Mục Lục]
11. Hãy nghe các ngà i
(Suy niệm của Lm. Luigi Gonzaga Äặng Quang Tiến)
Äoạn nầy có thể chia thà nh ba phần: - Cuá»™c sống của ngÆ°á»i già u có và Lazarô trên trần gian (16,19-21); - Số pháºn của hai ngÆ°á»i sau khi chết (16,22-23); - Tình trạng cá»±c hình của ngÆ°á»i già u có (16,24-31). Ngoà i việc chia sẻ chủ Ä‘á» chung vá» việc sá» dụng của cải, Ä‘oạn nầy bà n thêm vá» háºu quả của việc sá» dụng ấy khi cuá»™c Ä‘á»i nầy qua Ä‘i. Số pháºn của ngÆ°á»i già u có và Lazarô đảo ngược trong cuá»™c Ä‘á»i bên kia. Luca nhấn mạnh rất nhiá»u vá» việc Thiên Chúa đảo ngược số pháºn giữa ngÆ°á»i khiêm hạ và ngÆ°á»i quyá»n thế (1,46-55), giữa các Phúc Tháºt và Chúc Dữ (6,20-26), và ở đây giữa ngÆ°á»i già u và ngÆ°á»i nghèo (16,19-31).
Cuá»™c sống của ngÆ°á»i già u có và Lazarô trên trần gian
Trong hai câu dẫn nháºp Luca mô tả hai con ngÆ°á»i vá»›i hai cuá»™c sống hoà n toà n tÆ°Æ¡ng phản nhau: má»™t ngÆ°á»i già u có (c. 19.21) và Lazarô nghèo khó (c. 20). Sá»± già u có của ngÆ°á»i nầy được mô tả qua cách ăn mặc: áo Ä‘á» tÃa, porphyra, chỉ dà nh cho vua (x. Mc 15:17.20; Kh 18:12) và hà ng mịn, byssos. Cả hai thứ nầy được kể là những đồ quà giá chung vá»›i và ng bạc, đá quý và ngá»c ngà (Kh 18:12). Äá»™ng từ “mang†ở thì quá khứ chÆ°a hoà n thà nh cho thấy ông thÆ°á»ng ngà y mang áo quần nầy, chứ không phải chỉ má»™t dịp lá»… lạc trá»ng thể nà o đó. Việc ông “là m yến tiệcâ€, euphrain#, cÅ©ng kiên tục, và việc nầy nhắc đến thái Ä‘á»™ tá»± hà i lòng của ngÆ°á»i già u có trên của cải ông đã kiếm được, ăn uống, hưởng thụ và chỉ dừng lại ở đó (12:19).
TÆ°Æ¡ng phản vá»›i ngÆ°á»i già u có là ngÆ°á»i nghèo Lazarô. Khi Luca dùng cách nói “tên là †(1:5.13.26.27.31…), ông muốn ám chỉ đó là ngÆ°á»i được Æ°u ái trÆ°á»›c mặt Thiên Chúa. HÆ¡n nữa, tên “Lazarô†có nghÄ©a là “Thiên Chúa trợ giúpâ€. Sá»± nghèo khốn của Lazarô được diá»…n tả qua tình cảnh bệnh táºt của ông: nằm liệt do bệnh, ball#, và nhức nhối (c. 20) do những vết thÆ°Æ¡ng lở loét của ông (c. 21). Äến lúc nầy, dụ ngôn không nêu lên má»™t lá»—i phạm nà o của ngÆ°á»i già u có. Chỉ trong câu 21, tình cảnh của Lazarô được mô tả thêm và sai lá»—i của ngÆ°á»i già u có má»›i được hình dung ra. Lazarô nằm ở trÆ°á»›c cá»a nhà ngÆ°á»i già u có: đói lả và muốn được ăn no nhÆ° tình cảnh của ngÆ°á»i con hoang Ä‘Ã ng (15:16). Äá»™ng từ “ước muốn†nầy ở thể phân từ hiện tại diá»…n tả tình trạng kéo dà i. NhÆ° thế, Lazarô ở đó má»—i ngà y và chỠđợi những mẩu bánh vụn từ trên bà n rÆ¡i xuống. “Cái bà n†gợi lên yến tiệc của ngÆ°á»i già u có; qua đó, cho thấy ngÆ°á»i già u có không nghÄ© gì khác ngoà i việc hưởng thụ cuá»™c sống già u có của ông. Ông chỉ sống cho mình và không biết đến Lazarô nghèo khó trÆ°á»›c cá»a nhà ông. Bởi lá»—i phạm đó mà ông sẽ chịu háºu quả sau nầy.
Số pháºn của hai ngÆ°á»i sau khi chết (16:22-26)
Äoạn nầy và đoạn kế tiếp (16:27-31) được trình bà y dÆ°á»›i hình thức đối thoại giữa ngÆ°á»i già u có và Abraham. Những gì được nói đến trong hai Ä‘oạn nầy không nhằm mô tả cuá»™c sống sau khi chết, mà sá»± khác biệt táºn căn và sá»± đảo ngược giữa cuá»™c sống của ngÆ°á»i già u có và Lazarô. Câu 22 là câu chuyển tiếp: ngÆ°á»i già u có cÅ©ng nhÆ° ngÆ°á»i nghèo khó Ä‘á»u chết nhÆ° nhau (c. 22), nhÆ°ng số pháºn há» lại khác nhau. Lazarô được các thiên thần Ä‘em và o lòng Abraham; trong khi ngÆ°á»i già u có “được chôn cấtâ€. Abraham, tổ phụ của dân Do thái (1:55.73; 3:8). “Lòng Abraham†là phần trÆ°á»›c ngá»±c. Ngồi và o lòng ai có nghÄ©a là nằm dá»±a đầu và o ngá»±c ngÆ°á»i ấy. Äây là vị trà cáºn ká» và thân thiết (x. Gio 1:18; 13:23). Hình ảnh nầy gợi lên bữa tiệc trong NÆ°á»›c Thiên Chúa, trong đó có Abraham và tất cả các tổ phụ khác và các tiên tri (13:28). NhÆ° thế, Lazarô nghèo khó và thiếu thốn của ăn nuôi sống trên trần gian, nay được thông hiệp vá»›i Abraham. Và Thiên Chúa của Abraham là Thiên Chúa của sá»± sống (20:37-38). Trong khi đó, ngÆ°á»i già u có “được chôn cấtâ€, ám chỉ ông nằm giữa những kẻ chết (x. 9:59-60). Äiá»u nầy được xác định rõ hÆ¡n trong cách nói “trong âm phủ†(c. 23). “âm phủ†là giang sÆ¡n của ngÆ°á»i chết và nÆ¡i của sá»± hủy diệt (x. Cv 2:27.31), hình phạt (Kh 20:14). Äối nghịch vá»›i “âm phủ†là trá»i, nÆ¡i cÆ° ngụ của Thiên Chúa (x. 10:15).
Tình cảnh khốn khổ của ngÆ°á»i già u có (16:24-31)
Ná»™i dung của phân Ä‘oạn nầy được trình bà y qua hình thức đối thoại vá»›i ba lần thỉnh cầu của ông (cc. 24.27-28.30) và ba lần từ chối của Abraham (cc.25-26.29.30). Qua cuá»™c đối thoại ngắn nầy, tình cảnh khốn khổ của ngÆ°á»i già u có được trình bà y thêm.
Lá»i thỉnh cầu thứ nhất (c. 24): “xin thÆ°Æ¡ng xót tôi†(c. 24). Lá»i nầy trong Luca chỉ xuất hiện trong trình thuáºt ngÆ°á»i mù thà nh Giêricô (18:38.39), và mÆ°á»i ngÆ°á»i phong cùi. NgÆ°á»i già u có Ä‘ang ở trong tình trạng vô phÆ°Æ¡ng cứu chữa nhÆ° những ngÆ°á»i nầy. Hai yếu tố khác cho thấy tình cảnh của ông đã bị đảo ngược. TrÆ°á»›c đây ông chỉ mặc áo Ä‘á» tÃa và lụa là , giỠđây ông Ä‘ang chịu cá»±c hình, odynaomai, giữa lá»a cháy bao quanh ông, trong khi Lazarô ở nÆ¡i mát mẻ. TrÆ°á»›c đây, ông nằm trên giÆ°á»ng tiệc, Lazarô bên dÆ°á»›i và chá» mong những mảnh bánh vụn rÆ¡i xuống từ bà n tiệc của ông. GiỠđây, ông phải nhìn lên má»›i thấy Lazarô, và nà i xin má»™t giá»t nÆ°á»›c từ ngón tay của Lazarô nhá» và o liệng lưỡi ông.
Trong câu trả lá»i của Abraham (cc. 25-26) Luca nhắc lại quá khứ “hãy nhá»› lạiâ€. Ông nói đến “điá»u tốt†và điá»u xấuâ€, nhÆ° là sá»± tÆ°Æ¡ng phản giữa hai ngÆ°á»i (c. 25). “Äiá»u tốt†ở đây là của cải Ä‘á»i nầy (6:45; 12:18.19). Sau đó, Luca khẳng định Ä‘iá»u Ä‘ang xảy ra, “bây giá»â€ hai ngÆ°á»i. Äá»™ng từ “an ủi†(c. 25) nhắc lại lá»i “Khốn cho các ngÆ°á»i già u có, vì các ngÆ°á»i Ä‘ang được an ủi†(6:24). NgÆ°á»i già u có đã được an ủi Ä‘á»i nầy, thì Ä‘á»i sau chịu khốn khổ; trong khi Lazarô được an ủi Ä‘á»i sau. Äây là má»™t trong những cách hà nh Ä‘á»™ng của Thiên Chúa (1:52). Tiếp theo Abraham nói đến sá»± phân cách tuyệt đối và khách quan giữa hai ngÆ°á»i (c. 26). Má»™t “vá»±c thẳm†“được đặt ra†(ở thể thụ Ä‘á»™ng); không thể có hiệp thông giữa hai bên. Không thể qua lại vá»›i nhau được. NhÆ° thế ngÆ°á»i già u có bị loại hẳn khá»i sá»± hiệp thông vá»›i Abraham.
Lá»i thỉnh cầu thứ hai (cc.27-28.29): trong lá»i thỉnh cầu nầy, ông không nghÄ© đến bản thân nữa, vì ông đã ý thức tình trạng khốn khổ không thể cứu vá»›t của mình. Bởi đó, ông kêu xin Abraham hãy nghe lá»i ông xin. Ông nghÄ© đến những ngÆ°á»i anh em của ông Ä‘ang còn sống trên trần gian, và muốn tránh cho há» khá»i rÆ¡i và o nÆ¡i khốn khổ nhÆ° ông. Lá»i đáp của Abraham là chỉ cho thấy phÆ°Æ¡ng thế cứu khá»i nÆ¡i ấy, chÃnh là nghe lá»i Môsê và các ngôn sứ (c. 29; 24:44). Mệnh lệnh “Hãy nghe†phải dẫn đến việc là m theo Ä‘iá»u đã nghe. Mệnh lệnh nầy cho thấy cách gián tiếp là ngÆ°á»i già u có đã không nghe lá»i Môsê và các ngôn sứ nên đã không để ý đến những ngÆ°á»i nghèo (Lv 19:9-10; Änl 14:29; 15:7-11). Ông đã không quan tâm nghe lá»i của Thiên Chúa, nên không biết ý muốn của NgÆ°á»i. Ông chỉ quan tâm đến sá»± già u có và sá»± thụ hưởng của ông.
Lá»i thỉnh cầu thứ ba (cc. 30.31): ngÆ°á»i già u có cố gắng nà i xin thêm má»™t lần nữa cho anh em nhà của ông. Ông nghÄ© anh em của ông sẽ “hoán cải†nếu nhÆ° được ngÆ°á»i chết hiện ra. Tuy nhiên sá»± hoán cải không được thá»±c hiện bởi phép lạ, mà bởi lá»i rao giảng vá» Chúa Giêsu (x. 11:32; Cv 2:36-38; 3:18-19). Hoán cải là mở lòng đón nháºn, tin và o Thiên Chúa và thay đổi cuá»™c sống. Do đó, nếu không nghe lá»i Môsê và các ngôn sứ, không thể hoán cải được. NgÆ°á»i chết có hiện ra chỉ vô Ãch mà thôi.
Luca sẽ không dừng lại ở việc mô tả háºu quả của việc sá» dụng của cải không đúng theo ý Thiên Chúa. Ông sẽ nói đến cách hà nh Ä‘á»™ng tÃch cá»±c đối vá»›i của cải. Äó là phân phát cho ngÆ°á»i nghèo (4:18; 18:22; 19:8; 21:3). Cuá»™c sống ở trần gian không là tất cả. Số pháºn Ä‘á»i sau tùy thuá»™c cuá»™c sống hôm nay. Muốn được an ủi Ä‘á»i sau, phải thi hà nh ý Thiên Chúa hôm nay. [Mục Lục]
12. Ra khá»i thế giá»›i nhá» hẹp của lòng mình
(Suy niệm của Lm. G. Nguyá»…n Cao Luáºt)
Những bức tranh tương phản
Tin tức trên báo chà cho biết: khoảng và i phần trăm dân số địa cầu nắm giữ gần hết tà i nguyên của thế giá»›i, trong khi Ä‘a số dân còn lại chỉ được hưởng dùng má»™t số nhá». Hố phân cách giữa các miá»n của thế giá»›i cà ng lúc cà ng rá»™ng thêm, số ngÆ°á»i già u chỉ tăng lên rất Ãt, còn số ngÆ°á»i nghèo cà ng lúc cà ng tăng lên rất nhiá»u. Hình ảnh đó là má»™t sá»± kiện rõ rà ng của thế giá»›i hôm nay, và cÅ©ng xuất hiện tại nhiá»u quốc gia, nhiá»u vùng đất, nhất là tại các thà nh thị.
Dụ ngôn của bà i Tin Mừng hôm nay nêu lên má»™t bức tranh vá»›i nhiá»u mầu sắc tÆ°Æ¡ng phản. Hình ảnh được vẽ lên là những thế giá»›i đóng kÃn, những vÅ© trụ tách biệt, vá»›i những vá»±c sâu ngăn cách. Từ thế giá»›i nà y sang thế giá»›i kia, không có mối liên lạc nà o: má»i cây cầu đã bị phá Ä‘á»—.
- Bức tranh thứ nhất: Cuá»™c sống thÆ°á»ng nháºt. Má»™t ngÆ°á»i già u, ăn mặc sang trá»ng, yến tiệc linh đình ; và má»™t ngÆ°á»i nghèo tên là La-da-rô, không có gì che thân, không có gì để ăn. NgÆ°á»i già u ở trong nhà và ngÆ°á»i nghèo ở ngoà i cổng. Ở giữa, má»™t cánh cá»a đóng kÃn.
NgÆ°á»i già u không có tên. Chỉ biết rằng ông ta có nhiá»u của cải, nhiá»u đến dÆ° thừa. Thái Ä‘á»™, cách cÆ° xá» của ông: không để ý đến ai khác, ngay cả ngÆ°á»i nghèo Ä‘ang ăn xin ở cổng nhà .
Còn ngÆ°á»i nghèo có tên là La-da-rô, có nghÄ©a là Thiên Chúa giúp đỡ. Anh sống mà dÆ°á»ng nhÆ° đã chết. Thế nhÆ°ng anh bị đói, anh đợi chá» và mong Æ°á»›c được sống. Cuá»™c sống của anh có những lá»— hổng và vì váºy, Thiên Chúa có thể can thiệp.
Khi cái chết phủ xuống: ngÆ°á»i già u được Ä‘em chôn, còn ngÆ°á»i nghèo được Ä‘em lên trá»i.
- Bức tranh thứ hai: Tại thế giá»›i kẻ chết: trá»i cao và âm phủ. NgÆ°á»i nghèo được hạnh phúc trong lòng tổ phụ Ãp-ra-ham: anh đã chết, mặc dù chÆ°a được hưởng Ä‘iá»u Thiên Chúa hứa ; nhÆ°ng anh đã thấy từ xa và đón chà o các Ä‘iá»u ấy, vì đã xÆ°ng mình là ngoại kiá»u, là lữ khách trên mặt đất (x. Dt 11,13).
Còn ngÆ°á»i già u phải chịu muôn và n Ä‘au khổ. Ông muốn được hiệp thông, muốn được chia sá»›t má»™t giá»t nÆ°á»›c, nhÆ°ng không thể được: không có lối qua, dù đó là vì lòng bác ái, dù đó là những ngÆ°á»i Ä‘ang thèm khát. Giữa hai thế giá»›i có má»™t vá»±c sâu, má»™t vá»±c sâu rất lá»›n. TrÆ°á»›c kia ngÆ°á»i nghèo không có gì cả: anh chỉ chỠđợi và khát mong được sống ; ngÆ°á»i già u thu hẹp Ä‘á»i mình và o trong những của Ä‘ang nắm giữ. Bây giá» thì ngược lại, nhÆ°ng không còn thay đổi gì được nữa.
- Bức tranh thứ ba: Vẫn tại thế giá»›i kẻ chết. Và ở phần cuối là cuá»™c sống con ngÆ°á»i trên trần gian, nÆ¡i năm anh em của ngÆ°á»i già u Ä‘ang sống. Giữa hai thế giá»›i nà y, có thể thông thÆ°Æ¡ng được. Thế nhÆ°ng chỉ là điá»u vô Ãch, vì tâm hổn của những con ngÆ°á»i Ä‘ang sống ấy đã bị đóng kÃn.
Và dụ ngôn kết thúc vá»›i má»™t câu nói có liên hệ đến con ngÆ°á»i thá»i nay: "ngÆ°á»i chết có sống lại, há» cÅ©ng chẳng tin đâu."
Cuộc sống trần gian chưa phải là tất cả
Dụ ngôn trÆ°á»›c hết nhắm đến quan niệm sai lầm của những ngÆ°á»i biệt phái, vì há» coi thịnh vượng Ä‘á»i nà y là dấu chỉ Æ¡n là nh của Thiên Chúa và nghèo nà n là dấu chỉ bị ruổng bá». DÆ°á»›i mắt há», thế giá»›i bên kia chỉ có Ãch lợi thứ yếu. Ở trần gian nà y, nếu má»i sá»± tốt đẹp, có nghÄ©a là con ngÆ°á»i đã là m đẹp lòng Thiên Chúa, còn nếu ngược lại, thì chÃnh vì con ngÆ°á»i đã phạm tá»™i. Äó là nguyên nhân ngÆ°á»i biệt phái chế giá»…u Äức Giê-su vì NgÆ°á»i đòi há»i phải từ bá» lạc thú ở Ä‘á»i nà y. Yêu sách nà y của Äức Giê-su gây ra mâu thuẫn gay gắt vá»›i xác tÃn tôn giáo của há». Dụ ngôn đã khai triển sá»± tÆ°Æ¡ng phản đó má»™t cách không kiêng nể.
Thịnh vượng trần thế không minh chứng giá trị đạo đức và sá»± háºu đãi của Thiên Chúa, cÅ©ng nhÆ° nghèo khó không phải là kết quả của sá»± bại hoại luân lý và việc Thiên Chúa ruổng bá». NgÆ°á»i biệt phái đã quan niệm sai lầm. Thiên Chúa phán Ä‘oán hoà n toà n khác. Äó là ý nghÄ©a của dụ ngôn.
Vì thế, không nên căn cứ và o má»™t và i chi tiết của dụ ngôn để rút ra những hệ luáºn thiêng liêng: chẳng hạn các hình khổ dà nh cho ngÆ°á»i phú há»™ hưởng thụ là biểu hiện những khổ hình của hoả ngục. Äó chỉ là má»™t hình ảnh. Việc ngÆ°á»i nghèo an nghỉ trong lòng tổ phụ Ãp-ra-ham cÅ©ng thế ...
Äà ng khác, dụ ngôn còn muốn cho thấy rằng cảnh ngá»™ trần thế và bên ngoà i không liên quan gì tá»›i trạng thái tâm hổn. NgÆ°á»i ta vẫn thÆ°á»ng cho rằng ngÆ°á»i già u có, ăn sung mặc sÆ°á»›ng là ngÆ°á»i biết tổ chức tốt cuá»™c Ä‘á»i của mình, và ngÆ°á»i ta thÆ°Æ¡ng hại kẻ nghèo phải sống lệ thuá»™c và o ngÆ°á»i khác, không có khả năng thoả mãn những Æ°á»›c vá»ng ở Ä‘á»i. Tuy nhiên, Thiên Chúa không xét Ä‘oán nhÆ° thế. Äây là má»™t trong những quy tắc ná»n tảng của Ki-tô giáo.
NhÆ° váºy, dụ ngôn không há» có ý mô tả cuá»™c sống tÆ°Æ¡ng lai cÅ©ng nhÆ° tình trạng Ä‘á»i nà y. Dụ ngôn muốn chứng tá» rằng cuá»™c sống hiện tại của ngÆ°á»i già u chẳng có giá trị gì cả. ChÃnh sá»± hiện diện của ngÆ°á»i nghèo nói lên Ä‘iá»u đó: anh đã muốn phá vỡ nếp sống an toà n giả tạo của ngÆ°á»i già u, kêu má»i sá»± hiệp thông, nhÆ°ng không được, và thế là hết ...
Kể cả ngÆ°á»i chết sống lại
Không có ai, kể cả ngÆ°á»i chết sống lại, có thể buá»™c má»™t ngÆ°á»i Ä‘ang sống phải yêu mến. Lá»i Chúa, luáºt lệ và các ngôn sứ đã trình bà y rõ rà ng những Ä‘iá»u gì cần được thá»±c hiện. Mặc khải đã có sẵn, cuá»™c Ä‘á»i là nÆ¡i duy nhất để cho những Ä‘iá»u đó thà nh hiện thá»±c.
Hoà n cảnh sống ở Ä‘á»i chÆ°a phải là tất cả. Vá»±c sâu lá»›n nhất của cuá»™c Ä‘á»i chÃnh là từ khÆ°á»›c yêu mến.
Chỉ có thái Ä‘á»™ quan tâm để ý đến ngÆ°á»i khác má»›i có thể tạo nên những cây cầu, những lối Ä‘i để từ đó Ä‘Æ°a đến sá»± hiệp thông, đến tình liên Ä‘á»›i.
Khi biết quan tâm đến những dấu chỉ của tình yêu Thiên Chúa Ä‘ang được bà y tá» trong cuá»™c Ä‘á»i con ngÆ°á»i ; khi biết lắng nghe lá»i giáo huấn của tổ phụ Ãp-ra-ham cÅ©ng nhÆ° của các ngôn sứ ; khi biết để ý đến ngÆ°á»i khác, dù chỉ là những cái nháy mắt, những lá»i thì thầm, và khi biết nháºn ra sá»± hiện diện của Thiên Chúa torng những biến cố, thì tất cả Ä‘á»u thay Ä‘á»—i, tất cả Ä‘á»u dá»… thÆ°Æ¡ng, tất cả Ä‘á»u trở thà nh cÆ¡ há»™i để hà nh Ä‘á»™ng.
Biết để ý quan tâm, biết nhạy cảm, đó là biết bÆ°á»›c chân ra khá»i lòng mình Ä‘ang bị đóng kÃn vá»›i ná»—i trống rá»™ng của riêng mình.
Váºy mà , trong cuá»™c Ä‘á»i, vẫn có biết bao rà o cản đã được dá»±ng nên ; vẫn có những ngÆ°á»i Ä‘i qua cuá»™c Ä‘á»i má»™t cách vô tình, không cần chú ý đến ai khác, vẫn có những tiếng kêu than bị bá» quên, vẫn có những lá»i cầu cứu không được đáp trả ... NgÆ°á»i ta vẫn thÆ°á»ng dà nh nhiá»u thá»i giỠđể bảo vệ mình hÆ¡n là để ý đến ngÆ°á»i khác. NgÆ°á»i ta vẫn không ngừng xây những bức tÆ°á»ng kiên cố để che chắn cho mình, Ä‘ang khi lẽ ra cần phải mở ra những cánh cá»a, cá»a ra và o lẫn cá»a sá»—.
Cuá»™c Ä‘á»i vẫn có nhiá»u La-ra-rô Ä‘ang than thở, bị bá» quên, trong lúc không Ãt ngÆ°á»i già u có lại lẩn quẩn, lại đóng kÃn trong những ná»—i sợ hãi của riêng mình. Thá»±c là những bức tranh tÆ°Æ¡ng phản.
Hôm nay, lúc nà y là thá»i gian để ra khá»i mình: hãy mở toang những cánh cá»a, những cánh cá»a của hiệp thông, của liên Ä‘á»›i. Chỉ có những ngÆ°á»i Ä‘ang sống má»›i mở được, những ngÆ°á»i khác, kể cả ngÆ°á»i chết sống lại, không thể nà o mở được.
* * *
Lạy Chúa Giê-su, Chúa là NgÆ°á»i Nghèo,
Chúa chẳng có gì cả,
dù là một viên đá gối đầu.
Chúa chẳng có gì cả,
dù chỉ là một cơn gió nhẹ,
vinh quang của Chúa chÃnh là sá»± trần trụi
cả một cái áo tả tơi của đứa trẻ mổ côi,
cũng còn đẹp hơn.
.....
Chúa là ngÆ°á»i ăn xin vá»›i bá»™ mặt ẩn giấu,
là ngÆ°á»i không có chá»— trên mặt địa cầu.
Nhưng đà ng sau sự nghèo khó,
là ánh sáng rực rỡ.
Phá»ng theo R.M. Rilke. [Mục Lục]
13. Háºu quả của việc sá» dụng tiá»n bạc
(Suy niệm của Lm. Giuse Nguyễn Văn Hữu)
Chủ nháºt tuần trÆ°á»›c, Chúa Giêsu dạy chúng ta: "Anh em hãy dùng tiá»n bạc mà mua lấy bạn bè, để khi hết tiá»n bạc, anh em sẽ được há» má»i đón và o sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i".
Chủ nháºt hôm nay, Chúa kể dụ ngôn vá» má»™t ngÆ°á»i phú há»™ già u có không biết sá» dụng tiá»n bạc, để rồi phải chết Ä‘á»i Ä‘á»i trong chốn cá»±c hình.
Ông phú há»™ chịu cá»±c hình trong cõi chết Ä‘á»i Ä‘á»i, không phải ông là m già u bất chÃnh, chuyên vÆ¡ vét và bóc lá»™t ngÆ°á»i khác. NhÆ°ng chỉ vì ông đã thá» Æ¡ lãnh đạm, không nhìn thấy Lazarô nghèo khó cần giúp đỡ Ä‘ang nằm ngoà i cổng nhà ông mà thôi. Vâng, chỉ Ä‘Æ¡n giản có thế thôi, đã đủ là m cho ông phải chịu cá»±c hình.
Tiá»n bạc đã là m má» mắt tâm hồn ông, khiến ông chỉ nhìn thấy mình mà không nhìn thấy Lazarô. Ông giống nhÆ° má»™t ngÆ°á»i soi gÆ°Æ¡ng, chỉ thấy hình bóng mình trong gÆ°Æ¡ng mà không nhìn thấy ngÆ°á»i khác.
Tiá»n bạc đã tạo ra má»™t hố ngăn cách giữa ông và ngÆ°á»i nghèo Lazarô mà cái cổng là má»™t biểu tượng.
Má»™t bên là thế giá»›i cá»±c kỳ xa hoa dÆ° thừa váºn toà n lụa là gấm vóc, ngà y ngà y yến tiệc linh đình. Còn bên kia là thế giá»›i nghèo khó bần cùng, nằm lay lắt trÆ°á»›c cổng nhà già u muốn được ăn những của dÆ° thừa từ bà n tiệc của nhà già u rá»›t xuống mà chẳng ai thèm cho, chỉ có mấy con chó thỉnh thoảng đến liếm ghẻ chốc xoa dịu, an ủi ông thôi!
Sá»± phân cách chênh lệnh đó, đã được cái chết đón nháºn và thể hiện má»™t cách rõ nét. Chỉ có Ä‘iá»u là thay ngôi đổi chủ và mang tÃnh cách vÄ©nh viá»…n:
TrÆ°á»›c kia Lazarô đói nghèo bất hạnh Æ°á»›c má»™t mẩu bánh vụn cÅ©ng không được, giỠđây ông no đầy hạnh phúc Ä‘á»i Ä‘á»i nÆ¡i lòng tổ phụ Abraham.
TrÆ°á»›c kia ngÆ°á»i phú há»™ già u có dÆ° thừa, giỠđây phải đói khát túng thiếu Ä‘á»i Ä‘á»i nÆ¡i hoả ngục, túng thiếu đến ná»—i má»™t giá»t nÆ°á»›c nhá» là m mát lưỡi cÅ©ng chẳng thể có.
TrÆ°á»›c kia trên trần gian, ông phú há»™ và Lazarô bị ngăn cách bởi má»™t cái cổng, thì giỠđây giữa há» là má»™t vá»±c thẳm lá»›n, khiến hai bên không thể qua lại giúp đỡ nhau được. Äó là khoảng cách giữa Thiên Ä‘Ã ng và Hoả ngục.
Äối vá»›i ông phú há»™ thì Hoả ngục chỉ kéo dà i và tiếp nối cái tình trạng đói khổ mà vô tình ông đã tạo nên cho ngÆ°á»i nghèo Lazarô trên trần gian. NhÆ° thế, Hoả ngục là do ông tá»± xây cho mình chứ không phải Thiên Chúa.
Tóm lại: Con ngÆ°á»i tá»± tạo láºp Thiên Ä‘Ã ng hay hoả ngục cho mình ngay từ trên trần gian nà y tuỳ thuá»™c và o cách thế con ngÆ°á»i xá» dụng tiá»n bạc.
Ông phú há»™ già u có má»™t cách chÃnh đáng, nhÆ°ng vô tâm vô tÃnh, nhắm mắt là m ngÆ¡, không quan tâm giúp đỡ những ngÆ°á»i chung quanh đã có má»™t kết cục bi thảm nhÆ° váºy, thì những ngÆ°á»i là m già u má»™t cách bất nhân bất chÃnh, là m già u trên xÆ°Æ¡ng máu, mồ hôi và mạng sống của ngÆ°á»i khác sẽ ra sao? Chắc chắn sẽ không khá hÆ¡n ông phú há»™ trong dụ ngôn Tin mừng.
Lạy Chúa, xin giúp con biết dùng của cải và tà i năng Chúa ban để mÆ°u cầu hạnh phúc cho mình và cho tha nhân ở Ä‘á»i nà y và đá»i sau. Amen. [Mục Lục]
14. Khoảng cách – Lm. Giuse Nguyễn Hữu An
Dụ ngôn ngÆ°á»i phú há»™ và Lazarô mô tả má»™t bức tranh tÆ°Æ¡ng phản, má»™t khoảng cách rất gần mà lại rất xa, hai con ngÆ°á»i vá»›i hai cuá»™c Ä‘á»i, hai hoà n cảnh trái ngược nhau.
- Khoảng cách Ä‘á»i nà y
NgÆ°á»i phú há»™ dÆ° ăn dÆ° mặc, Lazarô nghèo nà n đói lả. NgÆ°á»i phú há»™ mặc toà n lụa là gấm vóc, Lazarô rách nát tả tÆ¡i. NgÆ°á»i phú há»™ nhà cao cá»a rá»™ng, Lazarô lê lết bên cổng ăn xin. NgÆ°á»i phú há»™ ngà y ngà y yến tiệc linh đình, Lazarô không có má»™t chút bánh để ăn. NgÆ°á»i sống chốn thiên Ä‘Ã ng dÆ°Æ¡ng thế, kẻ chịu cảnh hoả ngục trần gian.
Hai con ngÆ°á»i ấy tháºt gần nhau trong khoảng cách, chỉ cách nhau có cái cổng, má»™t cái cổng luôn khép kÃn nhÆ° lòng ngÆ°á»i già u có. NhÆ°ng há» lại tháºt xa nhau trong tình ngÆ°á»i.
Thánh Luca vá»›i ngòi bút sắc bén, linh hoạt, đầy thÆ°Æ¡ng cảm đã nói lên má»™t nghịch lý cuá»™c Ä‘á»i. Äá»c dụ ngôn ai cÅ©ng cảm thấy xót xa chua chát, xót xa cho ngÆ°á»i già u và chua chát cùng kẻ nghèo. Khoảng cách giữa hai ngÆ°á»i tháºt xa vá»i vợi trong má»™t lối so sánh đầy ấn tượng: ngÆ°á»i phú há»™ sống trong nhung lụa, hưởng thụ mê say Ä‘ang khi kẻ bất hạnh nằm chá» chút bánh rÆ¡i xuống từ bà n ăn mà chẳng có, chỉ có mấy con chó đến liếm ghẻ chóc. Phú há»™ già u có của cải nhÆ°ng lại nghèo nà n tình ngÆ°á»i. Lazarô nghèo khổ mà chẳng được xót thÆ°Æ¡ng. Cả hai Ä‘á»u nghèo tình thÆ°Æ¡ng, kẻ không ai thÆ°Æ¡ng, ngÆ°á»i không thÆ°Æ¡ng ai.
- Khoảng cách Ä‘á»i sau
Cái chết đến là m đổi thay tất cả. Cái chết đồng Ä‘á»u cho má»i ngÆ°á»i nhÆ°ng số pháºn sau cái chết lại khác nhau. Má»™t cuá»™c hoán đổi tháºt thú vị. Lazarô từng lê lết dÆ°á»›i chân bà n ăn được Ä‘Æ°a lên mây trá»i, còn ngÆ°á»i ngồi nÆ¡i cao sang vá»›i mâm cao cá»— đầy bị Ä‘Ã y xuống vá»±c thẳm. Lazarô được hưởng phúc thiên Ä‘Ã ng, phú há»™ phải trầm luân hoả ngục. Má»™t lần nữa, dụ ngôn mô tả khoảng cách nghìn trùng giữa hai ngÆ°á»i mà bên nà y muốn qua bên kia không được và bên kia muốn qua bên nà y cÅ©ng không thể. Lazarô hạnh phúc trong cung lòng tổ phụ Abraham. Phú há»™ chịu cá»±c hình nà i xin vá»›i Abraham “sai Lazarô nhúng đầu ngón tay và o nÆ°á»›c nhá» trên lưỡi con cho mát vì ở đây bị lá»a thiêu đốt.â€
- Khoảng cách Ä‘á»i nà y và đá»i sau
Khoảng cách nÆ¡i cuá»™c sống trần gian sẽ được hoán đổi vị trà sau cái chết. Váºy phải chăng dụ ngôn muốn trình bà y vấn nạn: há»… sung túc già u có ở Ä‘á»i nà y thì bất hạnh cá»±c hình ở Ä‘á»i sau? Hôm nay khốn khổ đói nghèo thì mai sau được hạnh phúc sung sÆ°á»›ng? Có phải đó là lối an ủi ru ngÅ©, là thuốc phiện xoa dịu những ngÆ°á»i nghèo hãy chấp nháºn, hãy an pháºn? Äá»i nà y cùng khốn, rách rÆ°á»›i thì Ä‘á»i sau sẽ hưởng phúc thiên Ä‘Ã ng?
Chắc chắn Thánh Kinh không bao giá» trình bà y nhÆ° thế. Già u có không phải là tá»™i lá»—i và nghèo khổ không là giấy thông hà nh và o NÆ°á»›c Trá»i. Trình thuáºt dụ ngôn rất ăn khá»›p vá»›i toà n bá»™ tác phẩm, trong đó Luca thÆ°á»ng Ä‘á» cáºp đến ngÆ°á»i già u kẻ nghèo để khuyến cáo hay khÃch lệ tuỳ trÆ°á»ng hợp. Dụ ngôn nằm trong chủ Ä‘á» của chÆ°Æ¡ng 16 giáo huấn vá» việc sá» dụng tiá»n bạc của cải là m sao để đạt tá»›i Æ¡n cứu Ä‘á»™.
NgÆ°á»i phú há»™ bị luáºn phạt hoả ngục không phải vì ông ta già u có mà vì ông đã khép cá»a khép lòng, sống dá»ng dÆ°ng, là m ngÆ¡ trÆ°á»›c nổi khổ Ä‘au của ngÆ°á»i khác. Cái tá»™i phú há»™ mắc phạm là phá»›t lá» ngÆ°á»i nghèo, là “mackeno†(mặc kệ nó) trÆ°á»›c sá»± cùng khốn của tha nhân. Phú há»™ không la mắng chá»i bá»›i, không Ä‘uổi Lazarô ra khá»i nhà , nhÆ°ng Ä‘iá»u đáng trách là ông ta không thèm ngó nhìn ngÆ°á»i ăn xin van lÆ¡n. Tá»™i của ngÆ°á»i phú há»™ chÃnh là tá»™i hững há». Ở cạnh bên nhau mà không thấy nhau, không biết nhau, không giúp đỡ nhau thì tháºt là quá vô tình, quá há» hững. Hoà n cảnh của Ladarô quá khốn khổ thế mà ngÆ°á»i phú há»™ vẫn hững hỠđến ná»—i Ladarô phải chết vì đói Ä‘ang khi ông ta lại quá dÆ° thừa, thà nh ra tá»™i hững há» của ngÆ°á»i phú há»™ trở thà nh tá»™i nặng là m cho ông ta đáng phạt trong há»a ngục.
Trong bà i Ä‘á»c 1, Tiên tri Amos vá»›i lối nói cay Ä‘á»™c chua chát đã tiên báo những sá»± trừng phạt khủng khiếp dà nh cho những kẻ giáu có Ä‘ang hưởng thụ xa hoa mà không biết xót thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i khốn khổ. Của cải váºt chất đã trở thà nh bức tÆ°á»ng khép kÃn, ngÆ°á»i già u có sống an toà n mãn nguyện trong không gian riêng mình. ChÃnh hỠđã tạo ra khoảng cách vá»±c thẳm. Há» không cần Thiên Chúa cÅ©ng chẳng cần biết đến tha nhân, khoảng cách đó lá»›n dần và kéo dà i đến Ä‘á»i sau. Vá»±c thẳm ngăn cách con ngÆ°á»i ở Ä‘á»i sau là do con ngÆ°á»i đã tạo ra ở Ä‘á»i nà y.
Lazarô không phải vì nghèo khổ mà được trá»ng thưởng, được hạnh phúc ngồi trong lòng tổ phụ Abraham, nhÆ°ng vì biết chấp nháºn số pháºn hẩm hiu và đặt niá»m cáºy trông phó thác nÆ¡i Thiên Chúa. Danh xÆ°ng Lazarô theo Luca có nghÄ©a là “Thiên Chúa là Äấng phù trợ tôiâ€. NgÆ°á»i nghèo biết tin tưởng và phó thác, Ä‘iá»u đó má»›i mang lại cho há» Æ¡n phúc là m con tổ phụ Abraham, cha những kẻ tin.
Con ngÆ°á»i Ä‘i đến vong thân khi sống thiếu tình thÆ°Æ¡ng và thiếu tình ngÆ°á»i. Khi khép kÃn lòng mình vá»›i Thiên Chúa, chỉ bằng lòng vá»›i của cải trần gian mà quên Ä‘i cuá»™c sống vÄ©nh cữu; và khi khép kÃn lòng mình vá»›i tha nhân, mắt không xót thÆ°Æ¡ng, lòng không xúc Ä‘á»™ng trÆ°á»›c các nghịch cảnh thì chÃnh há» ngà y cà ng nghèo nà n tình thÆ°Æ¡ng. Dụ ngôn phú há»™ và Lazarô là lá»i cảnh báo những kẻ chỉ biết tôn thá» váºt chất, hưởng thụ trần gian mà quên Ä‘i tình Chúa tình ngÆ°á»i. Dụ ngôn còn là lá»i kêu gá»i ý thức trách nhiệm xây dá»±ng tình liên Ä‘á»›i vá»›i tha nhân, nhất là ngÆ°á»i nghèo.
Chúa Giêsu đã dùng tình thÆ°Æ¡ng để xoá bá» khoảng cách giữa trá»i và đất, giữa Thiên Chúa và con ngÆ°á»i khi Ngà i là m ngÆ°á»i, má»™t ngÆ°á»i nghèo giữa những ngÆ°á»i nghèo. Ngăn cách giữa ngÆ°á»i già u kẻ nghèo, giữa nô lệ và tá»± do giỠđây không còn nữa, tất cả là anh em của nhau, là con cùng má»™t Cha trên trá»i. Má»i ngÆ°á»i được má»i gá»i sống Tin Mừng, sống liên Ä‘á»›i vá»›i nhau và vá»›i ngÆ°á»i nghèo.
Lý tÆ°á»›ng Kitô giáo không phải là yêu mến sá»± khó nghèo mà là yêu thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i nghèo khó. Chúa Giêsu là Äấng già u có đã trở nên nghèo khó, Ngà i luôn yêu thÆ°Æ¡ng và sống liên Ä‘á»›i vá»›i ngÆ°á»i nghèo. Vì váºy ngÆ°á»i môn Ä‘i theo Chúa Giêsu chÃnh là để trở nên giống Ngà i. Tông huấn Giáo Há»™i à Châu dạy rằng: NgÆ°á»i Ä‘á»i dá»… tin hÆ¡n tình liên Ä‘á»›i vá»›i kẻ nghèo, nếu chÃnh Kitô hữu biết sống giản dị theo gÆ°Æ¡ng Chúa Giêsu. Sá»± Ä‘Æ¡n sÆ¡ trong cách sống đức tin sâu xa và tình yêu không giả vỠđối vá»›i má»i ngÆ°á»i, nhất là ngÆ°á»i nghèo và bị bá» rÆ¡i, đó là những dấu chỉ Tin mừng trong hà nh Ä‘á»™ng (GHAC số 34).
Vẫn còn quá nhiá»u ngÆ°á»i nghèo váºt chất, nghèo tình thÆ°Æ¡ng, nghèo văn hoá. NgÆ°á»i Kitô hữu được má»i gá»i sống quãng đại, liên Ä‘á»›i giùp nhau thăng tiến. Hãy mở rá»™ng lòng cho yêu thÆ°Æ¡ng, cho chia sẽ trong cuá»™c sống hà ng ngà y. Äừng sống hững há», cần rèn luyện má»™t trái tim nhạy bén biết cảm thÆ°Æ¡ng những cảnh Ä‘á»i bất hạnh, biết quãng đại chia sẽ vá»›i những ngÆ°á»i thiếu thốn.
Lạy Chúa, xin mở mắt mở, mở tai vả mở trái tm con để con thấy, con nghe, con biết sẽ chia niá»m vui nổi buồn, hạnh phúc Ä‘au khổ vá»›i hết má»i ngÆ°á»i. Amen. [Mục Lục]
15. NgÆ°á»i phú há»™ và Ladarô nghèo khó
Dụ ngôn ngÆ°á»i quản gia, dạy chúng ta biết cách sá» dụng của cải trần gian sao cho đúng. Dụ ngôn ngÆ°á»i phú há»™ và Ladarô nghèo khó, cho thấy ngÆ°á»i phú há»™ đã sá» dụng của cải cách sai lầm. Dụ ngôn được chia là m ba phần.
Phần I: Cái cổng, một vực thẳm
Mở đầu, Äức Giêsu Ä‘Æ°a ra hai nhân váºt: NgÆ°á»i già u không được nêu tên, ngÆ°á»i nghèo tên là Ladarô, tiếng Dothái, El'azar có nghÄ©a là Thiên Chúa phù há»™.
Không chá»— nà o nói, Ladarô là má»™t con ngÆ°á»i nhân đức, anh chỉ được giá»›i thiệu là "má»™t ngÆ°á»i nghèo". CÅ©ng váºy, không chá»— nà o nói, ông nhà giầu là kẻ ác ôn, đã vÆ¡ vét của cải má»™t cách mỠám, đã chiếm Ä‘oạt, đã bóc lá»™t má»™t cách bất chÃnh, đã lợi dụng hay ngược đãi Ladarô. Äức Giêsu không nói, ông nhà giầu không bố thà cho Ladarô. Chúa cÅ©ng không bảo Ladarô là ngÆ°á»i đức hạnh và ông nhà giầu là ngÆ°á»i xấu xa. Chỉ Ä‘Æ¡n giản, ông nhà giầu là ngÆ°á»i giầu, Ladarô là ngÆ°á»i nghèo. Ông nhà giầu đã không nhìn thấy Ladarô nghèo đói khốn cùng, Ä‘ang nằm ở ngoà i cổng. Cánh cổng là má»™t vá»±c thẳm khủng khiếp ngăn cách giữa ông và Ladarô nghèo khó. Hai vÅ© trụ, hai thế giá»›i song song. Má»™t bên là thế giá»›i cá»±c kỳ xa hoa dÆ° thừa, vá»›i ông nhà giầu "mặc toà n lụa là gấm vóc, ngà y ngà y yến tiệc linh đình". Bên kia là thế giá»›i thiếu thốn đến thảm hại của ngÆ°á»i nghèo khó: "Nằm trÆ°á»›c cổng, mụn nhá»t đầy mình, thèm được những thứ trên bà n ăn của viên phú há»™ rÆ¡i xuống ăn cho no cÅ©ng không được. Chỉ có mấy con chó đến liếm ghẻ chốc anh ta". Tháºt là má»™t cảnh trái ngược giầu và nghèo. Cảnh đó vẫn diá»…n ra trên thế giá»›i, trên các thà nh phố, là ng xóm xÆ°a cÅ©ng nhÆ° nay.
Ngà y 3 tháng 7 năm 1980, tại Sao Paulô ở Braxin, Äức Giáo Hoà ng Gioan Phaolô II đã áp dụng dụ ngôn nà y và o thế giá»›i hiện đại, ngà i nói: "Những là n sóng di dân chen chúc nhau trong những khu nhà ổ chuá»™t. Trẻ em, thanh niên, ngÆ°á»i lá»›n không tìm thấy không gian sống để phát triển... Bên cạnh đó những khu phố vá»›i những cao ốc, ở đó, ngÆ°á»i ta sống vá»›i má»i tiện nghi hiện đại... Sá»± phát triển nhiá»u khi trở thà nh má»™t sá»± thuáºt lại không lá» dụ ngôn ông nhà giầu và Ladarô nghèo khó".
Phần II: Một vực thẳm không thể vượt qua
Cảnh hai cho thấy cả hai nhân váºt của chúng ta ở thế giá»›i bên kia. Cái chết, thay vì là m cho há» xÃch gần nhau, lại là m cho khoảng cách giữa há» trở thà nh vÄ©nh viá»…n. Sá»± tháºt cho thấy, từ nay tình thế của hỠđã hoà n toà n đảo ngược. Ladarô kẻ ăn xin xÆ°a kia trên trần gian, nay được thiên thần Ä‘em và o lòng Abraham, hưởng phúc vô táºn. Còn viên phú há»™, trái lại, trÆ°á»›c đây hưởng thụ giầu sang chẳng Ä‘oái hoà i gì đến ngÆ°á»i nghèo nằm trÆ°á»›c cá»a nhà mình, nay phải ở dÆ°á»›i âm phủ, Ä‘ang chịu cá»±c hình.
Äức Giêsu dùng những hình ảnh, những tÆ° tưởng ngÆ°á»i Ä‘Æ°Æ¡ng thá»i, để nói vá» thế giá»›i bên kia cho ngÆ°á»i ta hiểu, Ngà i không thể nói khác được. Thế giá»›i bên kia được hình dung nhÆ° má»™t âm phủ bao la (Sheol) vá»›i những thân thể, những cái lưỡi, ngón tay, lá»a, nÆ°á»›c. NÆ¡i những kẻ bị kết án nhìn từ xa, những ngÆ°á»i được Æ°u tuyển, cách mình bằng má»™t vá»±c thẳm. Trong cá»±c hình, ngÆ°á»i giầu năn nỉ tổ phụ Abraham sai Ladarô. Ông nêu rõ tên, cái tên ông chẳng biết đến khi còn sống ở trên Ä‘á»i, nhúng đầu ngón tay và o nÆ°á»›c, nhá» trên lưỡi ông cho mát.
Nhưng muộn quá, cuộc chơi đã mãn. Cả Abraham lẫn Ladarô, chẳng ai là m được gì cho ông nữa. Cái cổng nhà ông đã phân chia hai thế giới trở thà nh vực thẳm. Cái chết đã là m cho nó trở thà nh vực thẳm vĩnh viễn không thể vượt qua.
Theo Hugues Cousin nháºn định: "Vá»±c thẳm chia cách, giữa những ngÆ°á»i Ä‘ang được hưởng hạnh phúc quanh Abraham và những kẻ phải chịu cá»±c hình dÆ°á»›i âm phủ, thá»±c ra chỉ là sá»± nối dà i của vá»±c thẳm đã được Ä‘Ã o sâu giữa cổng nhà nÆ¡i Ladarô đã nằm và bà n tiệc cao lÆ°Æ¡ng mỹ vị mà suốt Ä‘á»i viên phú há»™ kia đã chẳng là m gì để lấp cho đầy". Hình phạt khủng khiếp ở há»a ngục Ä‘Æ¡n giản là khoảng cách mà kẻ giầu có đặt ở giữa há» vá»›i Thiên Chúa, và ở giữa há» vá»›i những ngÆ°á»i khác. Xa cách Thiên Chúa nhÆ° ở trần thế ngÆ°á»i ta vẫn xa cách, xa cách những ngÆ°á»i khác, nhÆ° ở trần gian ngÆ°á»i ta vẫn là m. Chúng ta ghi nháºn: há»a ngục dÆ°á»ng nhÆ° chỉ là sá»± kéo dà i của tình trạng nà y, chÃnh con ngÆ°á»i tá»± phân xá» mình ngay từ trần gian. Má»—i ngÆ°á»i chúng ta Ä‘ang kiến tạo Thiên Ä‘Ã ng hay há»a ngục cho mình. Má»—i lần ta mở lòng cho Thiên Chúa hoặc cho những ngÆ°á»i khác, là chúng ta bÆ°á»›c má»™t bÆ°á»›c lên thiên Ä‘Ã ng. Má»—i lần ta khép kÃn mình trong chÃnh mình là bÆ°á»›c má»™t bÆ°á»›c xuống hoả ngục. Trần gian nà y là nÆ¡i rèn luyện bÆ°á»›c đầu của Thiên Ä‘Ã ng và há»a ngục.
Phần III: Hãy nghe Lá»i Chúa, đừng chần chừ nữa
Xin cho mình không được, ngÆ°á»i giầu có chợt nhá»› đến năm ngÆ°á»i anh em còn sống trên trần thế, há» cÅ©ng Ä‘ang rÆ¡i và o thói ăn chÆ¡i hưởng thụ, không quan tâm gì tá»›i ngÆ°á»i nghèo Ä‘ang nằm trÆ°á»›c cá»a nhà mình. Cả bá»n năm ngÆ°á»i cÅ©ng Ä‘ang lÆ¡ lá»ng trÆ°á»›c tai há»a, nếu không có ai đó cảnh báo cho biết. NghÄ© váºy ngÆ°á»i giầu cất tiếng: "Xin tổ phụ sai anh Ladarô đến cảnh cáo há», kẻo há» cÅ©ng sa và o chốn cá»±c hình nà y. Bởi, nếu có sá»± can thiệp của ai đó từ cõi chết hiện vá», há» sẽ ăn năn sám hối".
Chỉ là ảo tưởng, nếu ở há»a ngục, ai đó có má»™t chút tình yêu dù là nhá» xÃu, cÅ©ng được Chúa tha thứ, không bị kết án. Bởi lẽ Chúa là tình yêu và tình yêu vô táºn.
Ở đây chỉ là má»™t cảnh dá»±ng để Ä‘Æ°a và o câu trả lá»i theo sau là lá»i đáp của Abraham: "Chúng đã có Maisen và các ngôn sứ, chúng cứ nghe lá»i các vị đó". Vâng, ngÆ°á»i ta luôn luôn đòi má»™t dấu chỉ khác thÆ°á»ng: "Ông hãy là m cho chúng tôi má»™t phép lạ để chúng tôi tin"... "Ông hãy xuống khá»i tháºp giá, nếu ông là Con Thiên Chúa... Ông hãy gieo mình từ nóc Ä‘á»n thá» xuống Ä‘i". Má»™t số Kitô hữu luôn luôn tiếp tục dá»±a và o những phép lạ và những lần hiện ra. NgÆ°á»i giầu xin cho Ladarô hiện vá». Thế nh¬ưng, sá»± sống lại của Ladarô em trai của Mácta và Maria ở Bêtania không những không thuyết phục đ¬ược những ngư¬á»i Pharisêu và các giáo trư¬ởng, mà con thúc đẩy há» có quyết định loại trừ Äức Giêsu (Ga 11,45-53). Con đ¬ưá»ng chân chÃnh duy nhất đến vá»›i đức tin không phải là má»™t phép lạ nhãn tiá»n, mà là sá»± khiêm nh¬á»ng lắng nghe Lá»i Chúa (Maisen và các ngôn sứ).
Hugues Cousin viết: "Äại diện cho lối suy nghÄ© khá phổ biến trong thế giá»›i hôm nay, ông nhà giầu t¬ưởng rằng má»™t phép lạ sẽ là m đ¬ược cái mà Kinh Thánh không là m đ¬ược. Lầm to! Má»™t phép lạ cho dù phép lạ ngÆ°á»i chết sống lại, cÅ©ng không thể là m thay lòng đổi dạ những kẻ cứng lòng không đón nháºn sứ Ä‘iệp của lá» luáºt và các ngôn sứ. Ngay trong Há»™i thánh, từng tuyên xÆ°ng Äức Giêsu chết và sống lại, cÅ©ng tồn tại má»™t Ä‘iá»u nhÆ° thế. Biết bao phen chÃnh chúng ta chẳng mÆ¡ tưởng giả nhÆ° được chứng kiến phép lạ Chúa Phục sinh hiện ra, chắc chắn mình sẽ ăn năn sá»a đổi Ä‘á»i sống... Trong lúc Tin Mừng Ä‘ang có đó, ngà y cÅ©ng nhÆ° đêm, trong tầm tay chúng ta. Chỉ khi biết nghe lá»i Chúa, con ngÆ°á»i má»›i có thể hoán cải... Äó chÃnh là sứ Ä‘iệp lÆ°u truyá»n lâu Ä‘á»i, có sẵn tại trung tâm lá» luáºt và các ngôn sứ". [Mục Lục]
16. Giấy thông hà nh NÆ°á»›c Trá»i – Thiên Phúc
(TrÃch dẫn từ ‘NhÆ° Thầy Äã Yêu’)
Ngà y xÆ°a, bên Tà u có má»™t ông vua tá»± cho mình là ngÆ°á»i yêu nÆ°á»›c thÆ°Æ¡ng dân, nhÆ°ng lại chẳng bao giỠđể ý đến cảnh khổ của dân chúng. Trái lại, ông chỉ biết đến yến tiệc linh đình, trang hoà ng cung Ä‘iện, xây cất dinh thá»±, sÆ°u tầm những kỳ hoa dị thảo, để mong được nở mà y nở mặt vá»›i lân quốc.
Má»™t hôm, nhà vua nghe nói ở má»™t ngôi chùa trong nÆ°á»›c có má»™t loại hoa hồng quà hiếm, từng bông hoa to đẹp rá»±c rỡ, bao phủ cả má»™t khu vÆ°á»n. Nhà vua báo tin cho vị sÆ° trụ trì là ông sẽ đến thăm để biết thứ hoa hồng quà lạ. Khi được tin báo và được biết giá» vua sẽ đến, vị sÆ° liá»n cắt tất cả những đóa hồng xinh tÆ°Æ¡i đổ và o hố rác chỉ để lại má»™t bông duy nhất Ä‘ang thắm nở.
Và o đến vÆ°á»n, nhà vua lấy là m lạ vì thá»±c tế khắc hẳn vá»›i tin đồn. Khi biết được sá»± việc, nhà vua há»i vị sÆ° tại sao là m nhÆ° thế. Vị sÆ° từ tốn trả lá»i:
- Thưa bệ hạ, nếu thần để tất cả các hoa nở rộ trên cà nh, bệ hạ sẽ không thưởng thức được vẻ đẹp của từng bông hoa. Vì thần biết bệ hạ chỉ có thói quen nhìn đám đông chứ không để ý đến từng cá nhân.
Thiên Chúa của chúng ta không có thói quen chỉ nhìn đám đông, nhÆ°ng NgÆ°á»i quan tâm đến từng con ngÆ°á»i. Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng con ngÆ°á»i không có tÃnh cách chung chung, nhÆ°ng NgÆ°á»i chăm sóc cho từng ngÆ°á»i má»™t. Má»—i má»™t con ngÆ°á»i là má»™t nhân vị, có nhân phẩm cao quÃ. Má»—i má»™t con ngÆ°á»i là má»™t tác phẩm tuyệt vá»i của NgÆ°á»i, vá»›i những Æ¡n riêng mà ngÆ°á»i khác không có được. Má»—i má»™t con ngÆ°á»i là má»™t bông hồng rá»±c rỡ sắc mầu, thÆ¡m ngát hÆ°Æ¡ng hoa.
NgÆ°á»i phú há»™ trong bà i Tin Mừng hôm nay sở dÄ© phải trầm luân muôn kiếp, vì ông ta đã không nhìn ngÆ°á»i nghèo khó Ladarô vá»›i cái nhìn ấy. Tháºm chà ông cÅ©ng chẳng thèm nhìn con ngÆ°á»i khốn khổ ngà y ngà y lê lết bên cổng nhà ông.
NgÆ°á»i phú há»™ phải “chịu cá»±c hình†không phải vì ông nhiá»u của cải, nhÆ°ng vì ông đã không san sẻ của cải cho ngÆ°á»i thiếu thốn, ngay cả những của thừa thãi trên bà n tiệc cÅ©ng chẳng đến tay ngÆ°á»i nghèo.
NgÆ°á»i phú há»™ phải tống xuống biển lá»a không phải vì ông đã là m ra nhiá»u của cải, nhÆ°ng vì ông đã quá cáºy dá»±a và o tiá»n của, trong khi ngÆ°á»i nghèo khó chỉ biết cáºy dá»±a và o Chúa; Ladarô có nghÄ©a là “Thiên Chúa giúp đỡâ€.
Váºy tá»™i của ngÆ°á»i phú há»™ chÃnh là tá»™i là m ngÆ¡, tá»™i phá»›t lá», tá»™i không nhìn, không nghe, không thấy những Ladarô Ä‘ang van xin cứu giúp trong cÆ¡n túng quẫn cùng cá»±c. Tá»™i của ngÆ°á»i phú há»™ chÃnh là tá»™i thiếu sót, tá»™i đã không là m những gì lẽ ra mình phải là m cho má»™t ai đó Ä‘ang cần trợ giúp. Bác sÄ© Albert Schweitzer, ngÆ°á»i đã bán hết gia tà i kếch xù của ông, xây má»™t bệnh viện và dấn thân cứu giúp những con ngÆ°á»i cùng khổ nhất Châu Phi đã đặt ra câu há»i cho chÃnh mình: “Là m sao chúng ta có thể sống hạnh phúc trong khi có biết bao ngÆ°á»i Ä‘ang Ä‘au khổ?â€
Sẽ có má»™t ngà y tất cả chúng ta bÆ°á»›c và o má»™t thế giá»›i mà giấy thông hà nh không phải là tiá»n của nhÆ°ng chÃnh là tình yêu. Chỉ có những ai yêu mến Thiên Chúa và thÆ°Æ¡ng yêu anh em má»›i được bÆ°á»›c và o.
Sẽ có má»™t ngà y ngÆ°á»i phú há»™ chẳng còn yến tiệc linh đình, chẳng còn tráºn vui tá»›i sáng, tráºn cÆ°á»i suốt đêm, nhÆ°ng sẽ phải Ä‘uổi khá»i bà n tiệc và lao xuống há»a hà o muôn kiếp.
Sẽ có má»™t ngà y ngÆ°á»i Ladarô nghèo khó chẳng còn lê lết dÆ°á»›i đất Ä‘en, không còn nhặt những miếng bánh vụn nÆ¡i bà n tiệc ngÆ°á»i phú há»™, nhÆ°ng sẽ được nâng lên “trong lòng Abraham†vui hưởng hạnh phúc muôn Ä‘á»i.
Lá»i giảng của Äức Thánh Cha Gioan Phaolô II trong chuyến viếng thăm Hoa Kỳ lần đầu tiên ngà y 2.10.1979 đáng cho chúng ta suy nghÄ©: “Chúng ta không thể thá» Æ¡ vui hưởng của cải và tá»± do của chúng ta nếu bất cứ ở vùng nà o đó, ngÆ°á»i nghèo khó Ladarô của thế ká»· 20 vẫn còn Ä‘ang đứng chá» chúng ta ngoà i cá»a… Các bạn đừng bao giá» bằng lòng vá»›i hà nh vi chỉ cho há» những mẩu bánh vụn nÆ¡i bà n tiệc. Các bạn chỉ nên lo lắng cho đủ phần chÃnh yếu của cuá»™c sống mà thôi chứ đừng tìm cách sống cho sung túc dÆ° dáºt, để nhỠđó các bạn có thể giúp đỡ những ngÆ°á»i nghèo khổ. Äồng thá»i, các bạn hãy đối xá» vá»›i há» nhÆ° những thá»±c khách trong gia đình các bạnâ€.
Lạy Chúa, thánh Tôma Aquinô đã dạy: “Những ngÆ°á»i già u có đã đánh cắp của ngÆ°á»i nghèo khó khi há» tiêu xà i phung phà những của cải dÆ° thừaâ€. Xin cho chúng con biết san sẻ cho nhau, để trái đất nà y trở nên sung túc và yêu thÆ°Æ¡ng, vì già u có tháºt là yêu thÆ°Æ¡ng và nghèo nà n tháºt là Ãch ká»·.
Xin dạy chúng con bà quyết là m già u bằng cách chia sẻ cho nhau những của cải Chúa ban. Amen. [Mục Lục]
17. Ông Dives và anh Lazarô – Vincent Travers
Có hai nhân váºt trong câu chuyện nà y. TrÆ°á»›c hết là ngÆ°á»i già u có, tạm gá»i là Dives. “Dives†tiếng La-tinh, có nghÄ©a là “già u cóâ€. Ông ta sống trong sá»± già u sang. Ông ăn uống no say má»—i ngà y trong má»™t đất nÆ°á»›c mà thÆ°á»ng dân may mắn lắm má»›i có được má»™t bữa no bụng má»—i tuần.
Nhân váºt thứ hai là anh Lazarô nằm trÆ°á»›c cổng, ngá»a tay xin của ăn dÆ° thừa. Anh rất Ä‘au yếu bệnh hoạn. Mình mẩy anh đầy ghẻ chốc. Anh yếu Ä‘uối cho đến ná»—i không đủ sức chống đỡ những con chó ngoà i Ä‘Æ°á»ng đến quấy phá, liếm ghẻ chốc của anh.
Thá»i đó trên bà n ăn không có dao nÄ©a và khăn lau, bởi vì ngÆ°á»i ta ăn bằng tay. Trong những gia đình phong lÆ°u, những miếng bánh mì rẻ tiá»n được vứt bá» sau bữa ăn. Há» rá»a tay bằng cách lau chùi tay trong bánh mì và bánh mì dÆ¡ bẩn được thu nhặt cho và o thùng Ä‘á»±ng rác. ChÃnh đó là những mảnh vụn bánh mì mà ngÆ°á»i nghèo khổ Lazarô Ä‘ang mong đợi để nuôi sống mình.
Câu chuyện anh Lazarô và ông Dives nhắc tôi nhá»› lại mẩu chuyện má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà đĩ thoã và ông trưởng giả Ä‘i chung trong má»™t chuyến tà u. NgÆ°á»i Ä‘Ã n bà nói: “Ông Æ¡i,ông sặc mùi hôi.†Ông kia đáp lại: “ThÆ°a bà , tôi xông mùi thối, còn bà đánh hÆ¡i.â€
Do đó, anh Lazarô là hình ảnh của sá»± nghèo nà n khốn khổ, còn ông nhà già u là hình ảnh của sá»± bê tha ăn uống. Nên để ý Ä‘iểm nà y là ở đây ngÆ°á»i ta nhắc đến tên ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông nghèo khó nhÆ°ng ngÆ°á»i già u sang thì lại không có tên. Trong ná»n văn hoá ngà y nay, ngÆ°á»i già u sang cÅ©ng nhÆ° ngÆ°á»i nổi tiếng thì Ä‘á»u có danh xÆ°ng, còn ngÆ°á»i nghèo hèn thì vô danh tiểu tốt.
Äiá»u đó cho thấy Chúa Giêsu chú trá»ng đến những ngÆ°á»i mà xã há»™i ruồng bá». Ngà i đã dà nh nhiá»u thá»i giá» cho những kẻ bị bá» rÆ¡i, những ngÆ°á»i vô danh tiểu tốt, chứ không phải vá»›i những ngÆ°á»i nổi tiếng.
Vai trò đảo ngược
Rồi cả hai ngÆ°á»i Ä‘á»u chết. NgÆ°á»i già u có rÆ¡i xuống hoả ngục, còn anh Lazarô lên thiên Ä‘Ã ng, ở trong lòng tổ phụ Ãpraham. Câu chuyện đã diá»…n tiến theo cuá»™c đối thoại giữa ông nhà già u vá»›i tổ phụ Ãpraham.
Từ dÆ°á»›i vá»±c sâu hoả ngục, ngÆ°á»i già u có đã kêu lên: “Lạy tổ phụ Ãpraham, xin thÆ°Æ¡ng xót con và sai anh Lazarô nhúngđầu ngón tay và o nÆ°á»›c, nhá» trên lưỡi con cho mát; vì ở đây con bị lá»a thiêu đốt khổ lắm!†(Lc 16, 24).
Tổ phụ Ap-ra-ham đã trả lá»i: “Con Æ¡i, hãy nhá»› lại: suốt Ä‘á»i con, con đã nháºn phần phÆ°á»›c của con rồi; còn Lazarô suốt má»™t Ä‘á»i chịu toà n những bất hạnh. Bây giá», Lazarô được an ủi nÆ¡i đây, còn con thì phải chịu khốn khổ. HÆ¡n nữa, giữa chúng ta đây và các con đã có má»™t vá»±c thẳm lá»›n, đến ná»—i bên nà y muốn qua bên các con cÅ©ng không được, mà bên đó có qua bên chúng ta đây cÅ©ng không được.†(Lc 16, 25-26)
Ông nhà già u lại thÆ°a: “Lạy tổ phụ, váºy thì con xin tổ phụ sai anh Lazarô đến nhà cha con, vì con hiện còn năm ngÆ°á»i anh em nữa. Xin sai anh đến cảnh cáo há», kẻo há» lại cÅ©ng sa và o chốn cá»±c hình nà y!†(Lc 16, 27). Ông Ãpraham đáp: “Môsê và các Ngôn Sứ mà há» còn chẳng chịu nghe thì ngÆ°á»i chết có sống lại, há» cÅ©ng chẳng chịu tin.†(Lc 16, 31)
Khá»i phải nói ra, ai cÅ©ng rõ là ngÆ°á»i già u có đã đối xá» có phần nà o tà n nhẫn vá»›i anh Lazarô. NhÆ°ng xét theo nhiá»u khÃa cạnh, ông nhà già u không phải là má»™t ngÆ°á»i xấu. Ông đã không bạo hà nh đối vá»›i anh Lazarô bằng lá»i nói, nhÆ° nhiếc mắng anh đáng xuống hoả ngục. Ông cÅ©ng không xua Ä‘uổi anh Lazarô, không cho nằm trÆ°á»›c cổng nhà mình. Ông cÅ©ng không báo cáo vá»›i cảnh sát, hoặc vá»›i những ngÆ°á»i kiểm tra vệ sinh vá» anh ta nhÆ° là má»™t nguy cÆ¡ đối vá»›i sức khoẻ của công chúng.
Ông không chống đối việc anh Lazarô chìa tay ra xin thức ăn thừa và cÅ©ng không chỉ thị cho đầy tá»› ném bánh mì dÆ¡ ở nÆ¡i khác. Vấn Ä‘á» là má»—i lần Dives Ä‘i ra hay Ä‘i và o nhà thì Ä‘á»u phải Ä‘i qua nÆ¡i anh Lazarô nằm trÆ°á»›c cổng.
Tội lơ là chểnh mảng
Ông Dives không bao giá» nháºn ra anh Lazarô. Ông không để ý tá»›i anh Lazarô trong những năm tháng đó, khi anh ngồi ăn xin trÆ°á»›c cổng nhà ông và ngay cả khi ở dÆ°á»›i hoả ngục, ông cÅ©ng không đếm xỉa đến anh. Ông vẫn không thay đổi. Những ngÆ°á»i ở trong hoả ngục không thay đổi bao giá».
Phần ngÆ°á»i già u có, ông nghÄ© vá» anh Lazarô không khác gì hÆ¡n ngoà i má»™t sứ giả, qua câu nói: “Lạy tổ phụ, váºy thì con xin tổ phụ sai anh Lazarô đến nhà cha con, vì con hiện còn năm ngÆ°á»i anh em nữa. Xin sai anh đến cảnh cáo há», kẻo há» lại cÅ©ng sa và o chốn cá»±c hình nà y!†(Lc 16, 27).
Anh Lazarô chỉ là má»™t con ngÆ°á»i tùy tiện đối vá»›i ông phú há»™, chỉ là má»™t thứ khà cụ được sá» dụng mà thôi. Anh không phải là má»™t con ngÆ°á»i đáng được kÃnh trá»ng. Lazarô chỉ là má»™t đồ váºt được sá» dụng và đó là lý do tại sao ông Dives đã xuống hoả ngục.
Tá»™i lá»—i của ngÆ°á»i già u có đối vá»›i anh Lazarô là tá»™i lÆ¡ là chểnh mảng – thứ tá»™i quên là m! Những tá»™i lá»—i tệ hại nhất của chúng ta thÆ°á»ng khi chÃnh là những tá»™i lÆ¡ là chểng mảng và đó là những tá»™i mà chúng ta không bao giá» xÆ°ng ra. NhÆ°ng đó chÃnh là những tá»™i của ông Dives. Có thể đó là những tá»™i mà chúng ta không chút ý thức vì không gây nên thÆ°Æ¡ng tổn hay chết chóc cho ai.
Chúng ta có thể là ông Dives đối vá»›i ngÆ°á»i phối ngẫu, đối vá»›i cha mẹ, anh chị em, ngÆ°á»i là ng giá»ng, đối vá»›i những trẻ nÃt non dại trong lá»›p há»c, đối vá»›i những bạn đồng nghiệp trở thà nh trò cÆ°á»i cho bất cứ cuá»™c đùa cợt nà o. Không phải chúng ta cố ý tà n nhẫn. Äiá»u đó hiếm khi xảy ra, vì chúng ta không đần Ä‘á»™n hÆ¡n những ngÆ°á»i khác. NhÆ°ng có những ngÆ°á»i trong cuá»™c sống chúng ta Ä‘angchết dần chết mòn vá» mặt thể xác, tình cảm, tinh thần và cả tâm linh nữa, bởi vì có những việc chúng ta có thể là m cho há», nhÆ°ng đã không là m.
Tôi có dịp trò chuyện vá»›i má»™t ngÆ°á»i láng giá»ng đã ra và o nhà thÆ°Æ¡ng nhÆ° cÆ¡m bữa trong nhiá»u năm. Tôi há»i cảm tưởng của ông nhÆ° thế nà o má»—i khi ra và o nhà thÆ°Æ¡ng nhÆ° váºy. Ông trả lá»i: “Khi cha liên hệ vá»›i nhà thÆ°Æ¡ng lâu dà i nhÆ° con đây, cha sẽ nháºn thấy Ä‘iá»u khác biệt lá»›n lao giữa những kẻ đối xá» vá»›i cha nhÆ° má»™t con ngÆ°á»i và những kẻ đối xá» vá»›i cha nhÆ° má»™t trÆ°á»ng hợp y khoa trong bệnh viện.â€
Lòng trắc ẩn
Rồi đây khi tôi gặp gỡ má»™t ngÆ°á»i ăn xin hay ngÆ°á»i nghiện ngáºp, tôi sẽ để ý đến há». Tôi sẽ nháºn ra há» nhÆ° má»™t con ngÆ°á»i và tá» ra kÃnh trá»ng há». Äồng thá»i, má»™t việc tháºt chÃnh đáng, có thể là m được là tôi sẽ há»i tên há». Tôi có thể trả lá»i “không†khi há» xin tiá»n, nếu tôi nói má»™t cách dịu dà ng, bởi vì tôi biết rằng tiếng “không†cÅ©ng là má»™t từ ngữ của yêu thÆ°Æ¡ng!
Bà i há»c của Thánh Luca nhấn mạnh Ä‘iểm nà y: chá»— đứng của chúng ta để được cứu rá»—i tùy thuá»™c nÆ¡i chá»— đứng của lòng trắc ẩn chúng ta trÆ°á»›c mặt anh chị em chúng ta. [Mục Lục]
18. NgÆ°á»i phú há»™ già u có và Ladarô nghèo khổ
(TrÃch dẫn từ ‘Hãy Ra KhÆ¡i’ – Veritas)
Má»™t câu chuyện kể rằng, có má»™t em thiếu nhi con nhà già u, há»c giá»i và đạo đức đến cầu nguyện vá»›i Chúa rằng, con chúc tụng và tạ Æ¡n Chúa đã cho con sinh ra trong má»™t gia đình đạo đức và hạnh phúc. NhÆ°ng tại sao Chúa lại cho ngÆ°á»i bạn thân của con phải cá»±c khổ, gia đình nghèo khó, bố hắn là lao Ä‘á»™ng chÃnh trong gia đình nay bị Ä‘au nặng. Mấy anh chị em vừa phải bán vé số, bán báo vừa Ä‘i há»c nay phải nghỉ vì không đóng há»c phÃ. Chúa không thưởng bạn của con sao?
Chúa trả lá»i: Con tháºt là má»™t thiếu nhi ngoan, má»™t ngÆ°á»i bạn tốt biết quan tâm đến ngÆ°á»i khác, biết nghÄ© đến ngÆ°á»i bạn kém may mắn hÆ¡n mình. NhÆ°ng nà y con, con hãy nhá»› rõ Ä‘iá»u nà y là chÃnh vì Ta thÆ°Æ¡ng nó mà Ta đã dá»±ng nên con và cho nó kết bạn vá»›i con.
Äã có lần Chúa Giêsu tuyên bố: “NgÆ°á»i nghèo khó thì luôn luôn ở vá»›i các ngÆ°Æ¡iâ€. Bà i Tin Mừng hôm nay Chúa Giêsu Ä‘Æ°a ra dụ ngôn vá» ngÆ°á»i phú há»™ già u có và Ladarô nghèo khó là má»™t thá»±c tế của cuá»™c sống trong xã há»™i trần gian, và đó cÅ©ng là phần nà o hệ quả của NÆ°á»›c Trá»i mai sau. Hai hình ảnh trái ngược nhau luôn Ä‘i kèm vá»›i nhau, má»™t bên là già u có sống trên nhung lụa, ngà y ngà y yến tiệc linh đình, còn má»™t bên là cùng khổ, ghẻ lác và nghèo đói. Má»™t bên là quằn quại trong lá»a há»a ngục, còn má»™t bên là hạnh phúc ngồi trong lòng Abraham trên thiên Ä‘Ã ng. Nếu chỉ Ä‘á»c bà i Tin Mừng nà y vá»›i bà i Ä‘á»c I trÃch sách tiên tri Amos chúng ta tưởng có dị ứng sai lạc vá»›i những ngÆ°á»i già u có và an pháºn trong sá»± khốn nạn của bần cùng. Äừng nghÄ© rằng, NÆ°á»›c trá»i chỉ dà nh cho những ngÆ°á»i nghèo, còn những ngÆ°á»i già u phải trầm luân dÆ°á»›i há»a ngục. Chúng ta hãy Ä‘á»c kỹ lại bà i Ä‘á»c II trÃch thÆ¡ thứ nhất của thánh Phaolô tông đồ gởi cho Timôthêu thì chúng ta má»›i thấy rõ ý nghÄ©a của bà i Tin Mừng nà y.
Già u có chÆ°a phải là hạnh phúc Ä‘Ãch thá»±c của con ngÆ°á»i. Có biết bao nhiêu ngÆ°á»i già u có đã chẳng được bình an đó sao? Tháºm chà có ngÆ°á»i phải và o tù ra khám, có những gia đình phải tan nát đó sao? Và cÅ©ng đừng nghÄ© rằng, ngÆ°á»i già u có Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên là bị loại ra khá»i NÆ°á»›c Trá»i. Thá»±c tế lịch sỠđã chứng minh cho chúng ta rằng, nhÆ° thánh nữ Elizabeth, hoà ng háºu nÆ°á»›c Bồ Äà o Nha; thánh Louis, vua nÆ°á»›c Pháp. Há» là những vua chúa, hoà ng háºu sống trên nhung lụa và đầy quyá»n lá»±c, váºy mà hỠđã nên thánh. Chúng ta cÅ©ng không nên cá»±c Ä‘oan má»™t chiá»u hiểu NÆ°á»›c Trá»i chỉ dà nh cho những ngÆ°á»i nghèo khổ để rồi chúng ta trở nên lÆ°á»i biếng, sống mãi trong sá»± bần cùng, nghèo đói, khổ Ä‘au. NhÆ°ng NÆ°á»›c Trá»i và hạnh phúc Ä‘Ãch thá»±c nhÆ° thánh Phaolô đã xác tÃn chÃnh là kiên vững trong đức tin và sốt sắng trong lòng mến. Nó hệ tại ở việc lắng nghe Lá»i Chúa và tuân giữ giá»›i răn của Ngà i. Äiá»u nà y đẵ được lặp Ä‘i lặp lại nhiá»u lần bằng nhiá»u cách trong các thá»i đại qua những ngôn sứ, đặc biệt qua Äức Giêsu Kitô, Con Thiên Chúa, Chúa chúng ta. Chúng ta không thể nà o an pháºn trong khó nghèo, chỠđợi được nhÆ° Ladarô ngồi và o lòng Abraham để nhìn cảnh cá»±c kỳ nhốn nháo nÆ¡i âm phủ. Chúng ta lại cà ng không thể nhÆ° anh em nhà phú há»™ trong Tin Mừng chỠđợi má»™t phép lạ má»›i chịu tin và sống giá»›i răn của Chúa. NhÆ°ng phải biết đón nháºn và tạ Æ¡n những hồng ân Chúa ban, để ta sống trở nên thánh thiện và công chÃnh hÆ¡n.
Thánh thiện chÃnh là tin tưởng và o lòng yêu thÆ°Æ¡ng của Thiên Chúa, là biết quan tâm và quảng đại chia sẻ vá»›i ngÆ°á»i khác má»™t cách vô vị lợi, không tÃnh toán, không đòi há»i, không lợi dụng.
Quả tháºt, không có cái già u nà o cho bằng cái già u vá» tình thÆ°Æ¡ng và cÅ©ng không có cái nghèo nà o cho bằng cái nghèo vá» tấm lòng. Tuy nhiên, Æ¡n Chúa không phải lúc nà o cÅ©ng dá»… chịu, nhÆ°ng đòi há»i chúng ta biết can đảm đón nháºn và tạ Æ¡n. CÅ©ng nhÆ° thánh thiện không phải lúc nà o cÅ©ng dá»… dà ng, nhÆ°ng chúng ta phải cố gắng kiên trì táºp luyện và thi hà nh. Vì đó chÃnh là con Ä‘Æ°á»ng Ä‘Æ°a đến vá»›i Chúa và được hạnh phúc không những cho Ä‘á»i sau mà cho cả Ä‘á»i nà y nữa. Còn có biết bao nhiêu ngÆ°á»i nhÆ° Ladarô nghèo khó xung quanh chúng ta, Ä‘ang chỠđợi chúng ta yêu thÆ°Æ¡ng đón nháºn và chia sẻ. Và rồi còn có biết bao cái nghèo cõi lòng mà chúng ta phải tÃch lÅ©y là m già u, đó là lòng yêu thÆ°Æ¡ng, lòng quảng đại, sá»± nhẫn nại và hiá»n hòa.
Xin Chúa cho má»—i ngÆ°á»i chúng ta trở nên ngÆ°á»i nghèo của Tin Mừng, để chúng ta khiêm tốn trÆ°á»›c tình thÆ°Æ¡ng của Thiên Chúa và đón nháºn ân sủng của Ngà i, cho má»—i ngÆ°á»i chúng ta trở nên già u có vá» lòng nhân ái, để chúng ta quảng đại vá»›i hết má»i ngÆ°á»i.
Xin má»i ngÆ°á»i chúng ta cùng nhau tuyên xÆ°ng đức tin. [Mục Lục]
19. Hai cảnh Ä‘á»i trái nhau - Lm Giacôbê Tạ Chúc
Nhà thơ Tố Hữu trong bà i thơ: “Hai đứa trẻ†đã viết:
“Hai đứa bé cùng chung nhà một tuổi
Cùng ngây thơ, khỠdại, như chim con
Bụi Ä‘á»i dÆ¡ chÆ°a vẩn đục hồn non
Cùng trinh tiết nhÆ° hai tá» giấy má»›iâ€.
Hai đứa trẻ xem ra giống nhau vô cùng, cùng ngây thơ, khỠdại và hồn nhiên, nhưng lại quá khác xa nhau:
“Ồ lạ chá»a! Äứa xinh tròn mÅ©m mÄ©m
CÆ°á»i trong chăn và nÅ©ng nịu nhìn me.
Äứa ngoà i sân, trong cát bẩn bò lê
Ghèn nhầy nhụa, ruồi bu trên môi tÃm!
Äứa chồm cháºp vồ ôm ly sữa trắng
Rồi cau mà y: "Nhạt lắm! Em không ăn!".
Äứa ôm đầu, trÆ°á»›c cổng đứng treo chân
ChỠmẹ nó mua vỠcho củ sắn!
Äứa ngây ngất trong phòng xanh mát rượi
Äây ngá»±a nga, đây lÃnh thổi kèn Tây.
Äứa kia thèm, giÆ°Æ¡ng mắt đứng nhìn ngây
Không dám tá»›i, e đòn roi, tiếng chá»i!†(Tố Hữu-Hai đứa trẻ)
Äó cÅ©ng là bức tranh hiện sinh của xã há»™i con ngÆ°á»i ngà y hôm nay, khi sá»± chênh lệch ngà y má»™t quá lá»›n giữa các nÆ°á»›c trên thế giá»›i, và giữa những ngÆ°á»i quá già u và quá nghèo. NgÆ°á»i ta Æ°á»›c tÃnh tà i sản của ba ngÆ°á»i Mỹ già u nhất thế giá»›i còn lá»›n hÆ¡n tà i sản của 48 nÆ°á»›c kém phát triển.
Bill Gates già u hÆ¡n 100 triệu ngÆ°á»i Mỹ nghèo nhất. Chỉ cần 40 tỉ đô la của ông, Liên Hiệp Quốc đủ chi tiêu cho giáo dục cÆ¡ bản, sức khá»e, nÆ°á»›c sạch và vệ sinh cho cả thế giá»›i trong má»™t thá»i gian dà i.
Khi nhìn sự chênh lệch giữa ông nhà già u và Ladarô, chúng ta thấy bức tranh hiện thực của thế giới.
Hố sâu ngăn cách giữa già u nghèo ở đô thị, giữa đô thị và nông thôn, cà ng lúc cà ng lớn.
Có 800 triệu Ladarô Ä‘ang đói nghèo cùng cá»±c. HÆ¡n má»™t tỉ Ladarô bệnh táºt không được chăm sóc. Vẫn có bao ngÆ°á»i chết đói má»—i ngà y, vì không được hưởng gì từ các bà n tiệc rÆ¡i xuống. Dụ ngôn của Chúa nháºt 26 năm C lại má»™t lần nữa cho chúng ta thấy sá»± liên Ä‘á»›i, cách sá» dụng tiá»n của Chúa ban quan trá»ng biết bao cho phần rá»—i Ä‘á»i Ä‘á»i của má»—i ngÆ°á»i.
Liên đới trong trách nhiệm chia sẻ
Ông phú há»™ già u có xét cho cùng cÅ©ng chẳng có tá»™i tình gì. Nhà của ông là m tiệc, linh đình trong hoan lạc, ngây ngất lẫn men nồng, đắm say trong yến tiệc. Ông mặc gấm vóc lụa là , ngÆ°á»i hầu kẻ hạ. Ông sung sÆ°á»›ng hưởng thụ những gì mình có. Chung quy lại, trÆ°á»›c mặt má»i ngÆ°á»i ông chẳng có gì để lên án. Thế nhÆ°ng chuyện không dá»… nhÆ° váºy. Oái ăm thay, lại có kẻ: “mụn nhá»t đầy mình, nằm trÆ°á»›c cổng nhà ông già u có, thèm được những thứ trên bà n ăn của ông ấy rá»›t xuống mà ăn cho noâ€(Lc 16,20). Ông nhà phú há»™ đáng ra phải lÆ°u tâm đến má»™t Lazaro nghèo khó Ä‘ang cần đến sá»± giúp đỡ của mình. Trong thế giá»›i toà n cầu hóa, trách nhiệm liên Ä‘á»›i luôn là má»™t đòi há»i cấp bách. NgÆ°á»i ta không thể dá»ng dâng và đứng nhìn những La-za-rô Ä‘ang chết dần chết mòn trong những ná»—i thống khổ của há». CÅ©ng nhÆ° ông Phú Há»™, con ngÆ°á»i sẽ bị án phạt khi sống vô cảm và thiếu sá»± chia sẻ cho những hoà n cảnh éo le trong cuá»™c Ä‘á»i. Tà i sản mà nhân loại Ä‘ang sở hữu chÃnh là do Thiên Chúa ban má»™t cách nhÆ°ng không. NgÆ°á»i Phú Há»™ đã sai lầm khi cho rằng mình có quyá»n hưởng những gì mình thÃch, mà không há» biết quan tâm đến má»™t số pháºn của má»™t con ngÆ°á»i. NgÆ°á»i đó không đâu xa mà là nằm ngay trÆ°á»›c cổng nhà mình. Thiếu trách nhiệm vá»›i tha nhân, nhất là trong tình liên Ä‘á»›i đại đồng. Ông Phú Há»™ đã trầm luân trong bể khổ, mà không thể nà o quay lại được.
Liên đới trong trách nhiệm yêu thương
NgÆ°á»i Việt Nam có những câu ca dao rất đẹp trong tình yêu thÆ°Æ¡ng nhau:
“Bầu ơi thương lấy bà cùng,
Tuy rằng khác giống mà chung má»™t già nâ€
Hoặc: “ Những Ä‘iá»u phủ lấy giá gÆ°Æ¡m,
NgÆ°á»i trong má»™t nÆ°á»›c phải thÆ°Æ¡ng nhau cùngâ€â€¦
Vâng đúng nhÆ° váºy, giá»›i răn thÆ°Æ¡ng yêu là cốt lõi của má»i lá» luáºt, bác ái chÃnh là khởi xuất từ yêu thÆ°Æ¡ng, mà yêu thÆ°Æ¡ng chÃnh là ở trong tình yêu của Thiên Chúa. Những ngÆ°á»i già u có nếu biết dùng những của cải chóng qua ở Ä‘á»i tạm nà y, mà là m những việc là nh phúc đức, thì há» sẽ trở nên rạng ngá»i trÆ°á»›c Danh Thánh Chúa. Ông Phú Há»™ má»i rất nhiá»u khách để dá»± tiệc. NhÆ°ng tiếc rằng ngÆ°á»i nghèo khó ngay trÆ°á»›c cổng nhà mình thì không được quan tâm giúp đỡ. Giống nhÆ° nháºn xét của Mẹ Terexa “Cái xấu lá»›n nhất trong thế giá»›i ngà y nay là thiếu vắng tình yêu – sá»± thá» Æ¡ khủng khiếp đối vá»›i ngÆ°á»i lân cáºn ngà y cà ng phổ biến†(Mẹ Têrêxa).
So sánh hai cuá»™c Ä‘á»i của nhà Phú há»™ và ông La-za-rô để cho thấy:
- Hai lối sống khác nhau đã là m nên hai Ä‘iá»u trái ngược. Nếu nhÆ° ngÆ°á»i nghèo khó La-za-rô suốt Ä‘á»i phải sống trong túng cá»±c, bị má»i ngÆ°á»i khinh chê thì khi chết, ông lại được trá»n vẹn phần thưởng lá»›n lao ở trên Thiên Ä‘Ã ng.
- Ông Phú Há»™ thì ngược lại lúc sống đã hưởng thụ hết bao Ä‘iá»u tốt đẹp trên trần gian, thì số pháºn của ông lại là má»™t kết cục bi thảm hoà n toà n. Ông phải trá»n kiếp trong Ä‘au Ä‘á»›n của ngà y phán xét chung thẩm.
Lạy Chúa xin cho chúng con biết giúp đỡ má»i ngÆ°á»i, thá»±c thi các giá»›i răn Chúa dạy, và luôn quảng đại chia sẻ vá»›i những anh chị em Ä‘ang trong những cảnh Ä‘á»i vô cùng éo le. Amen. [Mục Lục]
20. Niá»m hy vá»ng của nhân loại
(Suy niệm của Lm. Bùi Quang Tuấn)
"Kẻ đói nghèo Chúa ban của đầy dÆ°; ngÆ°á»i già u có lại Ä‘uổi vá» tay trắng" (Lc 1:52-53). Lá»i kinh Magnificat của Äức Maria trong ngà y thăm viếng chị há» Elisabet đã được Chúa Giêsu là m rõ nét hÆ¡n qua dụ ngôn "Phú ông và Lazarô."
Hai con ngÆ°á»i rất gần nhau trong không gian, nhÆ°ng lại rất xa nhau trong cảnh sống. Phú ông mặc toà n gấm vóc, lụa là ; ngÆ°á»i ăn mà y Lazarô nghèo nà n, rách nát. Phú ông ở nÆ¡i nhà cao cá»a rá»™ng; Lazarô lê lết bên cổng nhà già u. Phú ông ngà y ngà y yến tiệc linh đình; Lazarô không má»™t chút bánh cầm hÆ¡i. Phú ông sống trong thiên Ä‘Ã ng dÆ°Æ¡ng thế; Lazarô chịu cảnh hoả ngục trần gian.
Thế giá»›i của hai ngÆ°á»i chỉ cách nhau bằng má»™t chiếc cổng, ấy thế mà vẫn nhÆ° xa nhau vô cùng. NgÆ°á»i nhà già u chẳng khi nà o bÆ°á»›c qua chiếc cổng đó để Ä‘i và o thế giá»›i ngÆ°á»i nghèo. Ông ta chôn mình trên nhung lụa và hưởng thụ mê say. Äang khi kẻ bất hạnh nằm chá» chút bánh rÆ¡i mà không được; anh ta thèm thuồng nhìn những miếng bánh "lau tay" Ä‘i và o miệng bầy chó. Mấy con chó nà y còn "có lòng" hÆ¡n phú ông khi không "cắn gáºy ăn mà y," nhÆ°ng đến liếm các mụn ghẻ cho anh ta.
Thá»i xÆ°a, trên các bà n ăn của ngÆ°á»i Do thái chÆ°a há» có dao, muá»—ng, nÄ©a và khăn lau tay nhÆ° ngà y nay. NgÆ°á»i ta dùng tay để lấy và cầm thức ăn. Tại nhiá»u nhà sang trá»ng hay trong những nÆ¡i quyá»n quÃ, ngÆ°á»i ta có thói quen lau tay ngay trên những miếng ruá»™t bánh mì mà sau bữa ăn sẽ được vứt Ä‘i. Äây là thứ bánh "lau tay" mà Lazarô khao khát trông chá». Song hoà i công! Phú ông vẫn là m ngÆ¡, vô tình.
NhÆ°ng rồi cái chết áºp đến là m đổi thay tất cả. Kẻ từng lê lết dÆ°á»›i chân bà n ăn thì được Ä‘Æ°a lên mây trá»i; còn ngÆ°á»i ngồi nÆ¡i cao ráo lại bị tống xuống vá»±c sâu. Lazarô được hưởng phúc thiên Ä‘Ã ng; còn Phú há»™ thì trầm luân hoả ngục. Phải chăng Kinh thánh muốn nói: há»… sung túc Ä‘á»i nà y sẽ bất hạnh Ä‘á»i sau và khốn khổ hôm nay sẽ được hạnh phúc ngà y mai? Không hẳn thế, vì già u sang không phải là tá»™i và nghèo khổ cÅ©ng chÆ°a chắc là tấm vé thiên Ä‘Ã ng.
Ân phúc là việc ngÆ°á»i nghèo biết tá»±a nÆ°Æ¡ng, cáºy trông Thiên Chúa. Lazarô là danh xÆ°ng duy nhất mà Thánh Luca đã đặt cho nhân váºt "ăn mà y" trong dụ ngôn trên. Lazarô có nghÄ©a là "Thiên Chúa là Äấng phù trợ tôi." NhÆ° thế, kẻ ăn mà y nà y đã biết tin tưởng và phó thác Ä‘á»i mình cho Thiên Chúa dù Ä‘ang nghèo rá»›t mồng tÆ¡i. ChÃnh niá»m tin tưởng và phó thác nà y đã mang lại cho anh ta Æ¡n phúc là m con tổ phụ Abraham--cha những kẻ tin.
Còn ngÆ°á»i phú há»™, ông ta đâu có bóc lá»™t hay ngược đãi gì kẻ khác; ông đâu có ra lệnh tống cổ tên ăn mà y khá»i cổng nhà mình; ông cÅ©ng chẳng đánh Ä‘áºp hay ăn cháºn gì của Lazarô, váºy cá»› sao lại bị Ä‘oạ Ä‘Ã y trong chốn cá»±c hình nhÆ° váºy?
Thái Ä‘á»™ đáng trách của Phú ông là đã là m ngÆ¡ trÆ°á»›c ná»—i thống khổ của ngÆ°á»i bên cạnh. Tá»™i của ông là sá»± dá»ng dÆ°ng, coi nhÆ° không có sá»± hiện diện của Lazarô. Chẳng phải vì ngÆ°á»i phú há»™ đã là m Ä‘iá»u gì thất nhân ác đức, nhÆ°ng vì ông ta đã không là m gì cả cho kẻ khốn cùng.
Không phải chỉ có là m Ä‘iá»u xấu má»›i là tá»™i, nhÆ°ng tránh không là m Ä‘iá»u tốt cÅ©ng là tá»± Ä‘Æ°a mình xa cách Thiên Chúa và tha nhân. Mắt không chút xót thÆ°Æ¡ng, lòng không há» vÆ°Æ¡ng vấn đã là m cho hố sâu ngăn cách giữa ông và Lazarô rá»™ng lá»›n đến ná»—i không thể qua được.
NgÆ°á»i nghèo phải Ä‘au khổ vì sá»± bần cùng đã Ä‘Ã nh, nhÆ°ng ngÆ°á»i già u cÅ©ng sẽ phải khốn nạn vì sá»± già u sang, nếu trong đó không có tình yêu và xót thÆ°Æ¡ng.
Một nhà tư tưởng đã chỉ ra hai nguy cơ của sự già u có thiếu tình thương như sau:
Má»™t là nó khép kÃn lòng mình vá»›i Thiên Chúa: ngÆ°á»i ta bằng lòng vá»›i những lạc thú trần gian mà quên Ä‘i Ä‘á»i sống vÄ©nh cá»u là điá»u tối quan trá»ng.
Hai là nó khép kÃn lòng mình vá»›i tha nhân: ngÆ°á»i ta không còn nhìn thấy ngÆ°á»i nghèo nằm ngay bên cổng nhà mình.
Hoả ngục chÃnh là sá»± kéo dà i của tình trạng khép kÃn nà y: ngÆ°á»i ta vẫn mãi xa cách Thiên Chúa và tha nhân. Hố ngăn cách cà ng được Ä‘Ã o sâu và rá»™ng bao nhiêu, Ä‘á»i sau ngÆ°á»i ta sẽ hết phÆ°Æ¡ng trở vá» bấy nhiêu. Thế nên tháºt chà lý khi nói rằng: "Con ngÆ°á»i đã tá»± phán xá» chÃnh mình ngay ở Ä‘á»i nà y"(Noel Quesson).
Nếu tôi yêu mến và liên kết vá»›i Thiên Chúa qua tha nhân, ngà y kia tôi sẽ hiệp hoan NÆ°á»›c Trá»i. Trái lại, nếu tôi Ãch ká»· trong hưởng thụ riêng tÆ°, chẳng há» quan tâm đến việc chia sẻ phúc lá»™c mình có, thì ná»—i Ä‘Æ¡n Ä‘á»™c và khổ Ä‘au sẽ là sản nghiệp Ä‘á»i Ä‘á»i cho tôi.
Dụ ngôn "Phú ông và Lazarô" là lá»i cảnh báo những kẻ chỉ biết tôn thá» váºt chất, say hưởng trần gian, quên Ä‘i tình Chúa tình ngÆ°á»i. Nó còn là lá»i kêu gá»i ý thức trách nhiệm xây dá»±ng liên Ä‘á»›i vá»›i tha nhân, nhất là ngÆ°á»i nghèo.
Mẹ Têrêsa Calcutta có nói: "Ngay trong giá» phút lâm chung, bạn và tôi, bất kể chúng ta là ai, đã từng sinh sống nÆ¡i nà o, Kitô hữu hay là lÆ°Æ¡ng dân, tất cả chúng ta, những ngÆ°á»i được tạo dá»±ng theo hình ảnh của Thiên Chúa bằng bà n tay yêu thÆ°Æ¡ng của Ngà i, chúng ta sẽ phải đứng trÆ°á»›c nhan Giavê và được xét xá» tuỳ theo những gì đã sống và là m cho ngÆ°á»i nghèo. ChÃnh lúc nà y các cân lượng mẫu má»±c cho việc phán xét sẽ được Ä‘Æ°a ra."
"Chúng ta phải cà ng ngà y cà ng ý thức hÆ¡n rằng ngÆ°á»i nghèo chÃnh là niá»m hy vá»ng của nhân loại, bởi vì chúng ta sẽ được xét xá» theo cách thức mà chúng ta đã cÆ° xá» vá»›i há». Chúng ta sẽ đối đầu vá»›i thá»±c tế khi được triệu vá» trÆ°á»›c ngai Thiên Chúa. Và Ngà i sẽ nói: "XÆ°a ta đói, ta trần truồng, ta không nhà cá»a. Và những gì ngÆ°Æ¡i đã là m cho má»™t trong những kẻ bé má»n chÃnh là đã là m cho Ta."
"Kẻ bé má»n" không chỉ là những ngÆ°á»i Ä‘ang nghèo nà n vá» váºt chất, nhÆ°ng còn là những ai Ä‘ang thiếu thốn vá» tinh thần. Có ngÆ°á»i nghèo cÆ¡m ăn áo mặc, nhÆ°ng cÅ©ng không Ãt ngÆ°á»i nghèo giáo lý, kiến thức, cảm thông, an ủi, thứ tha. vì chẳng ai trao ban.
Thế nên, hôm nay, sau khi nghe tiếng Chúa, bạn và tôi, chúng ta đừng cứng lòng nữa, nhưng hãy rộng mở cho yêu thương và sẻ chia. [Mục Lục]
21. NgÆ°á»i nghèo… nằm bên cổng nhÃ
(Suy niệm của Lm. Antôn Nguyá»…n Văn Äá»™)
Dụ ngôn Äức Giêsu kể cho chúng ta hôm nay được xếp và o loại chú giải “các dụ ngôn khủng hoảng đạo đứcâ€, giúp chúng ta nháºn thức được vấn Ä‘á» Ä‘Ãch thá»±c trong Ä‘á»i sống, và đặc biệt cảnh báo chúng ta rằng sau thá»i gian của lòng thÆ°Æ¡ng xót, chắc chắn đến sá»± phán xét bất ngá» .
Chúa Giêsu dùng dụ ngôn để dạy chúng ta, Ngà i đã xây dá»±ng cốt truyện hợp tình hợp lý khi dá»±ng cảnh và giá»›i thiệu các nhân váºt, rồi kết luáºn bất ngá», buá»™c chúng ta phải im lặng và suy nghÄ©.
Chi tiết “ngÆ°á»i phú há»™ váºn toà n gấm vóc, lụa là , ngà y ngà y yến tiệc linh Ä‘inh†báo trÆ°á»›c, đây là ngÆ°á»i không có nhân đức chừng má»±c; nhÆ°ng không nói ông đã là m giầu cách bất lÆ°Æ¡ng: ông dùng của cải ông có. TÆ°Æ¡ng phản liá»n vá»›i câu văn sau (anh Lazarô nghèo), gợi lên những chỉ trÃch phê bình. NgÆ°á»i phú há»™, nếu có Ä‘iá»u kiện ông sẽ chè chén, đó là việc là m của ông; nhÆ°ng ông không nháºn ra anh Lazarô nghèo nằm ngà y ở cổng nhà mình là má»™t Ä‘iá»u không thể chấp nháºn được.
Äá»i sống Ãch ká»· khiến ông chỉ chú ý đến mình và qui má»i sá»± vá» mình, nên ông bị mắc kẹt trong sá»± thá» Æ¡, trở thà nh tù nhân của nhà tù mạ và ng của chÃnh ông. Ông đã trở nên mù quáng trÆ°á»›c nhu cầu của ngÆ°á»i anh em đồng loại, và điếc trÆ°á»›c tiếng gá»i của Thiên Chúa từ bi ái tuất.
Sá»± kiện bất ngá» áºp đến vá»›i nhà phú há»™ và anh Lazarô nghèo là cả hai cùng chết, cùng chịu xét xá» cách. Äức Giêsu cho thấy rõ bản án tháºt nghiêm khắc: ngÆ°á»i nghèo vui mừng và đầy trà n hoan lạc, được Ä‘em lên trá»i nÆ¡i lòng Abraham, vui mừng giữa các triá»u thần thánh. Còn nhà phú há»™ được Ä‘em Ä‘i chôn cất trong lòng đất. Má»—i ngÆ°á»i bằng bắt đầu cuá»™c sống của mình sau cái chết: ngÆ°á»i nghèo được tách khá»i thế gian nà y, anh có thể được cất nhắc lên trá»i; ngÆ°á»i giầu khám phá ra sá»± hÆ° không của má»™t cuá»™c Ä‘á»i vá»›i những thú vui trần thế.
Tháºt đáng ngạc nhiên khi tình thế hoà n toà n bị đảo ngược sau khi chết, cuá»™c đối thoại giữa Abraham và ngÆ°á»i giầu có khẳng định Ä‘iá»u đó: nhà phú há»™ Ä‘au khổ tá»™t cùng, ông nà i xin Lazarô cho ông má»™t chút nÆ°á»›c để là m mát lưỡi. Tháºt không thể nà o hiá»u nổi má»™t “vá»±c thẳm†ngăn cách, khiến ngÆ°á»i ta không thể là m được má»™t cá» chỉ nà o vá»›i lòng thÆ°Æ¡ng xót . “Vá»±c thẳm không thể qua được nà y†đỠcáºp đến sá»± cần thiết phải hoán cải ngay láºp tức. Ngay hôm nay cần phải thức tình “Hãy dùng tiá»n của gian dối mà mua lấy bạn hữu, để khi mất hết tiá»n bạc, thì há» sẽ đón tiếp các con và o chốn an nghỉ Ä‘á»i Ä‘á»i†(Lc 16, 9), ngà y mai sẽ quá muá»™n.
Dụ ngôn kết thúc ở đây: nhÆ° má»™t lá»i nhắc nhở hữu Ãch vỠảo tưởng của sá»± giầu sang mà tiên tri Amos đã loan báo mạnh mẽ trong bà i Ä‘á»c I. Tuy nhiên, trong trình thuáºt Äức Giêsu lại là m nổi báºt hÆ¡n, khi Ä‘Æ°a ra má»™t vấn Ä‘á» thá»i sá»± khá bất ngá», buá»™c ngÆ°á»i nghe phải đặt mình trong tÆ°Æ¡ng quan vá»›i bản thân.
Nhà phú há»™ xin vá»›i Cha Abraham, nếu không bá»›t được Ä‘au khổ cho ông thì Ãt ra cÅ©ng cảnh báo anh em ông khá»i rÆ¡i và o cảnh buồn tủi thế nà y. Câu trả lá»i của tổ phụ Abraham nại đến “Môisen và các tiên tri†sẽ thức tỉnh lÆ°Æ¡ng tâm há»: nhÆ°ng theo nhà phú há»™ thì các chứng nhân Cá»±u Ước không đủ để thức tỉnh anh em ông vá» sá»± quyến rÅ© của thế gian nà y. Nên ông nà i nỉ: “NhÆ°ng nếu có ai đó trong kẻ chết hiện vá» vá»›i há», thì ắt há» sẽ hối cảiâ€. Lá»i khÆ°á»›c từ của Abraham khép lại dụ ngôn ngà y láºp tức: “Nếu chúng không chịu nghe Môisen và các tiên tri, thì cho dù kẻ chết sống lại Ä‘i nữa, chúng cÅ©ng chẳng chịu nghe đâuâ€.
Rõ rà ng: nếu chúng ta từ chối nghe lá»i Thiên Chúa không ngừng kêu gá»i sám hối ăn năn, cứ đóng kÃn lòng mình trong sá»± Ãch ká»· của cái tôi, chúng ta sẽ không thể gia nháºp cá»™ng Ä‘oà n huynh đệ đã được Äức Kitô Phục sinh khai mở.
Cánh cá»a Năm Äức Tin Ä‘ang từ từ khép lại, thiết tưởng chúng ta cùng nhau nghe lá»i dạy của Thánh Công Äồng Vaticanô II:
Của cải trần gian là để cho má»i ngÆ°á»i hưởng dụng. Thiên Chúa đã đặt định trái đất và má»i váºt trên trái đất thuá»™c quyá»n xá» dụng của má»i ngÆ°á»i và má»i dân tá»™c. ChÃnh vì thế, của cải được tạo dá»±ng phải được phân phối cho tất cả má»i ngÆ°á»i má»™t cách hợp lý theo luáºt công bằng là luáºt Ä‘i liá»n vá»›i bác ái. Dù chấp nháºn bất cứ hình thức tÆ° hữu nà o đã được nhìn nháºn bằng các định chế hợp pháp của các dân tá»™c, tuy nhiên tùy theo hoà n cảnh khác biệt và thay đổi, phải luôn luôn lÆ°u ý đến mục Ä‘Ãch chung hưởng của cải. Vì thế, khi xá» dụng của cải, con ngÆ°á»i phải coi của cải vất chất mà mình là m chủ má»™t cách chÃnh đáng không chỉ nhÆ° của riêng mình, nhÆ°ng còn là của chung nữa: nghÄ©a là , của cải đó có thể sinh Ãch không những cho riêng mình mà còn cho cả ngÆ°á»i khác. Vả lại, má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u có quyá»n có má»™t phần của cải đầy đủ cho mình và cho gia đình mình. Các Giáo Phụ và các Tiến SÄ© Giáo Há»™i đã nghÄ© nhÆ° thế. Các ngà i dạy rằng má»i ngÆ°á»i có bổn pháºn phải nâng đỡ ngÆ°á»i nghèo và không phải chỉ giúp đỡ bằng của dÆ° thừa. Còn những ngÆ°á»i sống trong cảnh cùng quẫn cá»±c Ä‘á»™, há» có quyá»n lấy ở của cải ngÆ°á»i khác những gì cần thiết cho mình. TrÆ°á»›c con số quá lá»›n những ngÆ°á»i đói khổ trong thế giá»›i, Thánh Công Äồng thiết tha kêu gá»i má»i ngÆ°á»i hoặc má»i chÃnh quyá»n hãy nhá»› laị lá»i sau đây của các Giáo Phụ: "hãy cho kẻ sắp chết đói của ăn, vì nếu không cho hỠăn tức là đã giết há»". Tùy theo khả năng, há» nên thá»±c sá»± san sẻ và dùng của cải của mình đặc biệt để giúp phÆ°Æ¡ng tiện cho má»—i ngÆ°á»i hoặc cả má»™t dân tá»™c để chÃnh há» có thể tá»± túc và phát triển. “Gaudium et Spesâ€, • 69.
Váºy, hãy hÆ°á»›ng nhìn vá» Chúa Giêsu, là nguồn gốc và cùng Ä‘Ãch của Ä‘á»i sống đức tin, hãy sống “trong tình yêu, kiên trì và hiá»n háºu; tuân giữ huấn lệnh Chúa truyá»nâ€, nghÄ©a là : sống trong tình bác ái huynh đệ chịu Ä‘á»±ng lẫn nhau, cho tá»›i ngà y chúng ta ra trÆ°á»›c tòa Thiên Chúa, “là Chúa tể duy nhất, là Vua các vua, Chúa các chúa, chỉ mình Ngà i tồn tại đến muôn Ä‘á»i†đón chúng ta và o nhà của Chúa và ban cho chúng ta sá»± sống của Chúa, thể theo sá»± quan phòng nhân từ của Ngà i đối vá»›i chúng ta, qua Äức Giêsu Kitô (Ep 1). “NÆ¡i NgÆ°á»i, má»i vinh quang và quyá»n lá»±c dến muôn Ä‘á»i. Amen!†[Mục Lục]
22. Trái tim tình ngÆ°á»i – Lm. Antôn Nguyá»…n Văn Tiếng
KHOẢNG CÃCH VẬT CHẤT
“Trong lịch sá», chÆ°a bao giá» nhân loại đạt được má»™t sá»± bình đẳng dù ở bất cứ má»™t mức Ä‘á»™ tÆ°Æ¡ng đối nà o, nhÆ°ng những gì Ä‘ang tồn tại, thá»±c sá»± gây nên những mối lo ngại lá»›n†(Theo nghiên cứu lịch sá» kinh tế thế giá»›i 2000 năm qua, The World Economy: History Statistics).
“Mối lo ngại†trÆ°á»›c tiên chÃnh là khoảng cách ngà y má»™t xa giữa ngÆ°á»i nghèo và ngÆ°á»i già u, giữa nÆ°á»›c già u và nÆ°á»›c nghèo. Äó là điá»u tồi tệ không mong gì cải thiện được.
LÆ°á»›t qua số liệu tổng kết khoảng cách giữa các nÆ°á»›c kém phát triển và các nÆ°á»›c phát triển – giữa dân nghèo và dân già u – cà ng lúc cà ng tăng cao, chúng ta má»›i thấy rõ đúng là “mối lo lá»›n†tháºt sá»±. Nếu năm 1820 khoảng cách là 3:1, sau 30 năm là 35:1, và đến năm 2002 đã là 75:1.
Khoảng cách già u - nghèo tiếp tục gia tăng
Cuá»™c đấu tranh vì công bằng của nhân loại hẳn còn cả chặng Ä‘Æ°á»ng dà i: báo cáo má»›i của Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD - Organization for Economic Cooperation and Development) cho thấy khoảng cách già u - nghèo ở 30 nÆ°á»›c già u nhất vẫn tiếp tục tăng trong 20 năm qua, đặc biệt là ở Mỹ. Các tiến bá»™ vá» thÆ°Æ¡ng mại và kỹ thuáºt đã giúp kinh tế các nÆ°á»›c thà nh viên OECD phát triển nhanh chóng, nhÆ°ng Ä‘á»i sống tầng lá»›p thấp không cải thiện là mấy.
Nghiên cứu trong suốt 20 năm của OECD cho thấy có đến 27/30 nÆ°á»›c có tình trạng thu nháºp ngÆ°á»i già u thì tăng trong khi nhóm còn lại giáºm chân tại chá»—. Mỹ là nÆ°á»›c có tỉ lệ chênh lệch già u nghèo cao nhất, chỉ sau Mexico và Thổ NhÄ© Kỳ, và khoảng cách nà y đã tăng nhanh kể từ năm 2000 tá»›i nay. Pháp trong khi đó giảm được phần nà o sá»± bất bình đẳng nà y khi công nhân nghèo đã được trả lÆ°Æ¡ng tốt hÆ¡n. Ở Mỹ, 10% ngÆ°á»i già u nhất thu nháºp trung bình 93.000 USD/năm (cao nhất trong OECD) trong khi 10% ngÆ°á»i nghèo nhất chỉ thu nháºp 5.800 USD/năm, thấp hÆ¡n khoảng 20% so vá»›i mức trung bình của OECD. Nhóm 10% già u nhất chiếm tá»›i 71% tà i sản của toà n bá»™ nÆ°á»›c Mỹ. Thu nháºp 10% già u nhất ở Pháp là 54.000 USD/năm so vá»›i 9.000 USD/năm của 10% nghèo nhất. Con số tÆ°Æ¡ng ứng ở Nháºt Bản là 60.000 USD và 6.000 USD.
Äằng sau sá»± văn minh của thế giá»›i, vẫn là thiên tai, ô nhiá»…m, dịch bệnh, cái nghèo cùng cá»±c và chết đói. Äằng sau sá»± hà o nhoáng của các quốc gia Ä‘á»u là những mảng tối. Chiếc bánh kinh tế toà n cầu đã nở phồng lên theo tá»· lệ chÆ°a từng thấy, nhÆ°ng đáng buồn là ngÆ°á»i già u đã ăn hầu hết phần bánh nà y. Há» dùng cả quyá»n lá»±c để bảo đảm phần béo bở nhất và chỉ nhÆ°á»ng phần vụn thừa rÆ¡i rá»›t cho ngÆ°á»i ngÆ°á»i nghèo đói (góp nhặt từ Internet).
Äó là câu chuyện Phú ông và Lagiarô thá»i đại.
KHOẢNG CÃCH TINH THẦN
Khoảng cách tinh thần: đó là sá»± “lạnh lùng†đáng sợ của má»™t bá»™ pháºn đông đảo những ngÆ°á»i già u có. Sá»± ấm áp đã là m cho há» không thể hiểu nổi thế nà o là băng giá. Sá»± no đủ đã là m cho há» không thể hình dung được thế nà o là đói khát. Sá»± hưởng thụ sung túc đã là m cho há» không thể tưởng tượng được thế nà o là cùng khổ.
Ãnh mắt của Ä‘a số những ngÆ°á»i già u có luôn chỉ có má»™t hÆ°á»›ng nhìn vỠ“thế giá»›i thiên Ä‘Ã ng váºt chất†và há» chìm đắm trong mÆ¡ Æ°á»›c không ngừng vÆ°Æ¡n lên cao hÆ¡n nữa trong khoái lạc riêng tÆ° vá»›i niá»m tá»± hà o, tham vá»ng, và cả lòng ganh tỵ Ä‘ua chen.
Há» bá» mặc - hay không còn nháºn ra - má»™t thế giá»›i khác Ä‘ang ở ngay bên cạnh há». Thế giá»›i của má»™t Lagiarô cùng khổ và cá»±c kỳ bất hạnh. Có khi không phải há» khinh miệt ngÆ°á»i cùng khổ, tháºt ra - và là điá»u đáng sợ - há» quên sá»± hiện diện của ngÆ°á»i cùng khổ Ä‘ang cùng sống vá»›i há» trên hà nh tinh nà y.
Há» sống trong thế giá»›i hiện thá»±c đầy no thá»a và hóa thân thà nh thần thánh đầy hạnh phúc trong thế giá»›i thiên Ä‘Ã ng ảo - thế giá»›i già u có váºt chất và dÆ° đầy hưởng thụ - cho đến má»™t ngà y nà o, khi tà i khoản thá»i gian của hỠđã hết. Äó là lúc há» má»›i nhìn thấy thế giá»›i của Lagiarô, má»™t thế giá»›i thần thánh hiện thá»±c mà Lagiarô đã vÆ°Æ¡n đến được từ thế giá»›i cùng khổ vá»›i má»™t Ä‘á»i bất hạnh luôn đói khát no ấm và tình yêu. NhÆ°ng khát vá»ng ấy Lagiarô đã không tìm thấy được trong thế giá»›i hữu hình mà Lagiarô đã trải qua.
Bây giá», khi ông nhà già u chết, ông má»›i bÆ°á»›c và o má»™t thế giá»›i tháºt - đây má»›i là thế giá»›i tháºt! - Ngỡ ngà ng nháºn ra đây không phải là Thiên Äà ng sau những tháng ngà y sống trong cõi thiên thai của “thiên Ä‘Ã ng ảo†đã tan biến!
Bây giá», há» - những con ngÆ°á»i của thế giá»›i phú há»™ - má»›i nháºn thấy Lagiarô từ xa. Con ngÆ°á»i bần cùng, mà trÆ°á»›c đây - và cÅ©ng là thế giá»›i bần cùng mà trÆ°á»›c đây - đã ở ngay bên cạnh há», ngay trÆ°á»›c mắt há», chỉ cần bÆ°á»›c má»™t và i bÆ°á»›c là đã thấy, chỉ cần cúi xuống má»™t chút là đã chạm tá»›i - nhÆ°ng hỠđã không há» biết đến! "DÆ°á»›i âm phủ, Ä‘ang khi chịu cá»±c hình, ông ta ngÆ°á»›c mắt lên, thấy tổ phụ Ãp-ra-ham ở táºn Ä‘Ã ng xa, và thấy anh Lagiarô trong lòng tổ phụâ€(Lc.16,23).
Trên đỉnh cao của sá»± sang trá»ng, giỠở táºn cùng của sá»± Ä‘á»a Ä‘Ã y, những con ngÆ°á»i nhÆ° nhân váºt phú ông má»›i ngá»™ ra được thế nà o là đau khổ táºn tâm cang. “Bấy giỠông ta kêu lên: ‘Lạy tổ phụ Ãp-ra-ham, xin thÆ°Æ¡ng xót con, và sai anh Lagiarô nhúng đầu ngón tay và o nÆ°á»›c, nhá» trên lưỡi con cho mát; vì ở đây con bị lá»a thiêu đốt khổ lắm!â€(Lc. 16.19-31).
LẠC Lá»I
Trong nÆ¡i Ä‘á»a Ä‘Ã y, phú ông má»›i biết mình đã lầm Ä‘Æ°á»ng lạc lối."Ông nhà già u nói: ‘Lạy tổ phụ, váºy thì con xin tổ phụ sai anh Lagiarô đến nhà cha con, vì con hiện còn năm ngÆ°á»i anh em nữa. Xin sai anh đến cảnh cáo há», kẻo há» lại cÅ©ng sa và o chốn cá»±c hình nà y!’†(Lc. 16.27-28).
Có phải vì thiếu thông tin, thiếu sự hướng dẫn, thiếu giáo huấn, mà phú ông đây “sa và o chốn cực hình†không? – Chắc hẳn là không rồi.
Ngay từ khi tạo dá»±ng con ngÆ°á»i, Thiên Chúa đã đặt để Giáo Huấn Tình ThÆ°Æ¡ng của Ngà i trong lòng trà con ngÆ°á»i. Thiên Chúa không ngừng Giáo Huấn con ngÆ°á»i tiệm tiến theo thá»i gian. Cho đến khi Ngà i chá»n Dân Riêng của Ngà i để ban tặng cho con ngÆ°á»i Äấng Cứu Thế. NhÆ°ng Lịch Sá» Cứu Äá»™ cho thấy con ngÆ°á»i đã nhiá»u lần “để ngoà i tai†lá»i răn dạy của Chúa. Và lịch sá» con ngÆ°á»i cÅ©ng chứng minh con ngÆ°á»i luôn nuôi tham vá»ng riêng mình, sống Ãch ká»· chỉ vì bản thân, không biết chia sẻ và yêu thÆ°Æ¡ng đùm bá»c lẫn nhau. “Ông Ãp-ra-ham đáp: ‘Chúng đã có Mô-sê và các Ngôn Sứ, thì chúng cứ nghe lá»i các vị đó’. Ông nhà già u nói: "ThÆ°a tổ phụ Ãp-ra-ham, há» không chịu nghe đâu, nhÆ°ng nếu có ngÆ°á»i từ cõi chết đến vá»›i há», thì há» sẽ ăn năn sám hối. Ông Ãp-ra-ham đáp: "Mô-sê và các Ngôn Sứ mà há» còn chẳng chịu nghe, thì ngÆ°á»i chết có sống lại, há» cÅ©ng chẳng chịu tin.’â€(Lc.16,29-31).
Trong Khổng TỠGia Ngữ có kể một câu chuyện:
Khổng Tá» là m quan TÆ° Khấu nÆ°á»›c Lá»—, khi được quyá»n nhiếp chÃnh chức vụ tể tÆ°á»›ng, nét mặt có vẻ vui mừng. Trò của ngà i là Trạng Do liá»n há»i:
- Do nà y vẫn được nghe là những ngÆ°á»i quân tá», thấy tai há»a đến cÅ©ng không sợ, thấy hạnh phúc tá»›i cÅ©ng không vui mừng, thầy má»›i được có địa vị mà vui mừng nhÆ° thế là cá»› là m sao?
Khổng TỠđáp:
- Phải có câu nói ấy thá»±c, nhÆ°ng há chẳng có câu nói rằng: “NgÆ°á»i ta vui vì được Ä‘em địa vị cao quà của mình mà hạ xuống cùng vá»›i má»i ngÆ°á»i sao?
Giá»›i Luáºt Yêu ThÆ°Æ¡ng đòi há»i sá»± chia sẻ trong tình liên Ä‘á»›i giữa ngÆ°á»i vá»›i ngÆ°á»i. Tá»™i lá»—i không chỉ là lánh xa những Ä‘iá»u Ä‘á»™c ác, mà còn phải là m những Ä‘iá»u chân thiện. Dân gian cÅ©ng có câu: “là m là nh lánh dữâ€. (Vì xÆ°a ta đói các ngÆ°Æ¡i đã cho ăn…Mt.25,31-46).
Câu chuyện phú há»™ và Lagiarô vẫn còn tiếp diá»…n trong thế giá»›i hôm nay. “Ông Ãp-ra-ham đáp: ‘Mô-sê và các Ngôn Sứ mà há» còn chẳng chịu nghe, thì ngÆ°á»i chết có sống lại, há» cÅ©ng chẳng chịu tin.’â€(Lc.16,31).
Còn hÆ¡n thế nữa, chÃnh Äấng Cứu Thế đã đến vá»›i nhân loại. Giáo Huấn Tình ThÆ°Æ¡ng của Ngà i Ä‘em đến cho con ngÆ°á»i sá»± an bình và dịu ngá»t biết bao! Thế nhÆ°ng, vẫn còn đó “những ngÆ°á»i già u có†lạnh lùng trÆ°á»›c những “Lagiarô†đầy Ä‘au khổ và bất hạnh. Trong rất nhiá»u hoà n cảnh, Giá»›i Luáºt Yêu ThÆ°Æ¡ng vẫn còn nằm bên lá» cuá»™c sống.
NhÆ°ng, dù thế nà o Ä‘i nữa, ngÆ°á»i Kitô-hữu chúng ta vẫn luôn sống trong hy vá»ng. Ãnh sáng Tin Mừng vẫn tiếp tục chiếu soi trong thế giá»›i tối tăm nà y. “Ãnh sáng chiếu soi trong bóng tối, và bóng tối đã không diệt được ánh sáng†(Ga.1,5).
Lạy Chúa, xin cho chúng con biết sống tình liên đới bằng con tim rộng mở, để biết chia sẻ với đồng loại nhân danh Tình Yêu Thiên Chúa. Amen. [Mục Lục]
23. Có một vực thẳm – Lm Antôn Nguyễn Cao Siêu
(TrÃch dẫn từ ‘Manna’)
Suy Niệm
Tà i sản của ba ngÆ°á»i Mỹ già u nhất thế giá»›i còn lá»›n hÆ¡n tà i sản của 48 nÆ°á»›c kém phát triển.
Bill Gates già u hÆ¡n 100 triệu ngÆ°á»i Mỹ nghèo nhất. Chỉ cần 40 tỉ đô la của ông, Liên Hiệp Quốc đủ chi tiêu cho giáo dục cÆ¡ bản, sức khá»e, nÆ°á»›c sạch và vệ sinh cho cả thế giá»›i trong má»™t thá»i gian dà i.
Khi nhìn sự chênh lệch giữa ông nhà già u và Ladarô, chúng ta thấy bức tranh hiện thực của thế giới.
Hố sâu ngăn cách giữa già u nghèo ở đô thị, giữa đô thị và nông thôn, cà ng lúc cà ng lớn.
Có 800 triệu Ladarô Ä‘ang đói nghèo cùng cá»±c. HÆ¡n má»™t tỉ Ladarô bệnh táºt không được chăm sóc. Vẫn có bao ngÆ°á»i chết đói má»—i ngà y, vì không được hưởng gì từ các bà n tiệc rÆ¡i xuống.
Ông nhà già u trong dụ ngôn có thấy, có biết Ladarô, nhÆ°ng thấy mà nhÆ° không thấy có Ladarô trên Ä‘á»i. Tiện nghi váºt chất đã thà nh bức tÆ°á»ng kÃn. Ông sống an toà n mãn nguyện trong khoảng không gian riêng. ChÃnh ông đã tạo ra má»™t vá»±c thẳm ngăn cách.
Không cần Chúa, cÅ©ng chẳng cần biết đến anh em. Có thể nói vá»±c thẳm đó lá»›n dần và kéo dà i mãi đến Ä‘á»i sau.
Há»a ngục là sá»± tá»± cô láºp mình không thể đảo ngược được. Chẳng ai có thể cho tôi má»™t giá»t nÆ°á»›c.
Vá»±c thẳm ngăn cách con ngÆ°á»i ở Ä‘á»i sau là do chÃnh con ngÆ°á»i đã tạo ra từ Ä‘á»i nà y.
Ông nhà già u bị phạt, không phải vì ông đã bóc lột ai, nhưng vì ông không bị sốc chút nà o trước sự chênh lệch ghê gớm giữa ông và Ladarô.
Từ sốc mới nẩy sinh thức tỉnh, và dẫn đến hoán cải.
Nhiá»u nÆ°á»›c già u vẫn trợ giúp các nÆ°á»›c nghèo, nhÆ°ng không muốn loại bá» sá»± bất bình đẳng.
Các nước nghèo vẫn bị bóc lột vỠtà i nguyên, nhân công, và bị nô lệ cho những món nợ không sao trả hết.
Ông nhà già u bị phạt không phải vì ông đã nháºn nhiá»u, nhÆ°ng vì ông đã không san sẻ những gì mình nháºn.
Già u không phải là một tội, của cải tự nó không xấu.
Có bao ngÆ°á»i già u tốt nhÆ° Dakêu, Nicôđêmô, Giuse Arimathia.
NhÆ°ng già u sang có thể dẫn đến cám dá»— nguy hiểm: TÃch trữ, tham lam, hà tiện, khép kÃn, tá»± mãn, hưởng thụ, bị ám ảnh bởi đồng tiá»n, bị mê hoặc bởi lợi nhuáºn.
Chúng ta có thể nghèo của cải, nhÆ°ng già u có vá» các mặt khác: già u kiến thức chuyên môn, già u thế lá»±c ảnh hưởng, già u sức khá»e, già u tình bạn tình yêu, già u niá»m vui, Æ¡n Chúa.
Hãy táºp nhìn xuống để thấy bao ngÆ°á»i dÆ°á»›i mình.
Chia sẻ là lấp vá»±c thẳm, nâng ngÆ°á»i khác lên bằng mình.
Ước gì chúng ta để cho Lá»i Chúa hoán cải, để thấy trách nhiệm của mình trÆ°á»›c những Ladarô nằm ngay nÆ¡i cá»a, trong khu xóm... Chỉ cần bá»›t chút dÆ° thừa, xa xỉ của chúng ta cÅ©ng đủ là m nhiá»u ngÆ°á»i no nê hạnh phúc.
Gợi à Chia Sẻ
Theo ý bạn, đâu là những nguyên nhân Ä‘Æ°a đến sá»± chênh lệch lá»›n lao giữa kẻ già u ngÆ°á»i nghèo? Có cách nà o là m giảm bá»›t sá»± chênh lệch đó không?
Nếu bạn là Bill Gates, vá»›i tà i sản 50 tỉ đô la, bạn có muốn là m gì cho ngÆ°á»i nghèo trên thế giá»›i không?
Cầu Nguyện
Lạy Cha, xin cho con ý thức rằng tấm bánh để dà nh của con thuá»™c vá» ngÆ°á»i đói, chiếc áo nằm trong tủ thuá»™c vá» ngÆ°á»i trần trụi, tiá»n bạc con cất giấu thuá»™c vá» ngÆ°á»i thiếu thốn.
Lạy Cha, có bao Ä‘iá»u con giữ mà chẳng dùng, có bao Ä‘iá»u con lãng phà bên cạnh những Ladarô túng quẫn, có bao Ä‘iá»u con hưởng lợi dá»±a trên ná»—i Ä‘au của ngÆ°á»i khác, có bao Ä‘iá»u con định mua sắm dù chẳng có nhu cầu.
Con hiểu rằng nguồn gốc sự bất công chẳng ở đâu xa.
Nó nằm ngay nÆ¡i sá»± khép kÃn của lòng con.
Con phải chịu trách nhiệm vỠcảnh nghèo trong xã hội.
Lạy Cha chà nhân, vÅ© trụ, trái đất và tất cả tà i nguyên của nó là quà tặng Cha cho má»i ngÆ°á»i có quyá»n hưởng.
Cha để cho có sự chênh lệch, thiếu hụt, vì Cha muốn chúng con san sẻ cho nhau.
Thế giá»›i còn nhiá»u ngÆ°á»i đói nghèo là vì chúng con giữ quá Ä‘iá»u cần giữ.
Xin dạy chúng con biết cách đầu tư là m già u, nhỠsống chia sẻ yêu thương. Amen. [Mục Lục]
24. Hai khuôn mặt trái ngược nhau
(TrÃch dẫn từ ‘Manna’ – Lm Antôn Nguyá»…n Cao Siêu)
Suy Niệm
Dụ ngôn cho ta thấy hai khuôn mặt trái ngược nhau: má»™t ông nhà già u dÆ° ăn dÆ° mặc, má»™t anh nhà nghèo bệnh táºt nằm đói lả, không đủ sức xua Ä‘uổi những con chó đến quấy rầy.
Hai ngÆ°á»i ở gần nhau, chỉ cách nhau má»™t cái cổng vẫn thÆ°á»ng khép, nhÆ°ng lại tháºt xa nhau.
Ông nhà già u biết mặt, biết tên anh nhà nghèo, nhÆ°ng ông chẳng mảy may quan tâm, vì ông báºn tổ chức tiệc tùng và má»i quan khách.
Ladarô đã chết trong cảnh đói nghèo và bệnh táºt. Ông nhà già u cÅ©ng chết.
Cái chết đồng Ä‘á»u cho má»i ngÆ°á»i, nhÆ°ng số pháºn sau cái chết lại khác nhau.
Không phải chỉ vì già u mà ông nhà già u bị phạt, nhÆ°ng vì ông đã khép cá»a và khép lòng, đã ung dung hưởng thụ quyá»n sở hữu “hợp phápâ€, đã không chấp nháºn chia sẻ Ä‘iá»u mình có dÆ° thừa.
Ông nhà già u hẳn đã thấy Ladarô, nhưng đã sống như thể không có anh ta, vì ông loay hoay vun quén cho hạnh phúc của mình.
Không phải chỉ vì nghèo mà anh nhà nghèo được thưởng, được hạnh phúc ngồi trong lòng tổ phụ Abraham, nhÆ°ng vì anh chấp nháºn số pháºn hẩm hiu của mình, và trông cáºy và o sá»± trợ giúp của Thiên Chúa.
Thế giá»›i văn minh lại cà ng Ä‘Ã o sâu hố ngăn cách giữa nÆ°á»›c già u và nÆ°á»›c nghèo, giữa thiểu số ngÆ°á»i già u và đa số ngÆ°á»i nghèo.
ChÃnh tôi cÅ©ng già u vá» má»™t mặt nà o đó: già u trà tuệ, già u bạn bè, già u thế lá»±c, già u chá»— đứng trong xã há»™i, già u Ä‘á»i sống thiêng liêng.
Hố sâu chỉ được lấp đầy bằng cách mở tung cánh cá»a yêu thÆ°Æ¡ng và chia sẻ, nhìn nháºn tà i nguyên thế giá»›i là của má»i ngÆ°á»i, nhìn nháºn quyá»n sống của từng ngÆ°á»i, sống nhÆ° má»™t nhân vị, sống nhÆ° con cái Thiên Chúa, sống nhÆ° anh chị em tôi.
Má»—i ngÆ°á»i chúng ta Ä‘á»u có má»™t Ladarô chá» ngoà i cá»a, nếu chúng ta mở cá»a và má»i ngÆ°á»i đó đồng bà n, thì chúng ta sẽ trở nên ngÆ°á»i già u có thá»±c sá»±, và trưởng thà nh viên mãn trong nhân cách.
Dù ngÆ°á»i chết hiện vá», dù kẻ chết sống lại cÅ©ng chẳng là m chúng ta hết chai đá.
Chỉ Lá»i Chúa má»›i khiến chúng ta sám hối ăn năn, mở lòng trÆ°á»›c tha nhân và Thiên Chúa (x. 1Ga 3,17).
Gợi à Chia Sẻ
Con ngÆ°á»i chỉ trưởng thà nh khi biết quên mình và quảng đại hiến mình phục vụ tha nhân. Bạn có Ä‘o được sá»± trưởng thà nh của mình dá»±a trên nguyên tắc đó không?
Ai cũng già u có vỠmột phương diện nà o đó. Bạn thấy mình già u có vỠmặt nà o? Bạn có nghĩ rằng cho đi sẽ là m bạn thêm già u có không?
Cầu Nguyện
Lạy Chúa, xin cho con nhìn thấy những ngÆ°á»i nghèo ở quanh con, ở trong gia đình con, Ä‘ang cần đến con.
Bất cứ ai Ä‘ang cần đến con Ä‘á»u là ngÆ°á»i nghèo, xin cho con thấy Chúa trong há».
Dần dần con hiểu rằng cả ngÆ°á»i già u cÅ©ng nghèo, nghèo vì cần thấy Ä‘á»i há» có ý nghÄ©a.
Dần dần con chấp nháºn rằng cả bản thân mình cÅ©ng nghèo và cần đến ngÆ°á»i khác.
Lắm khi con cần má»™t nụ cÆ°á»i, má»™t ánh mắt, má»™t lá»i thăm há»i đỡ nâng.
Cám Æ¡n Chúa vì đã dá»±ng nên chúng con ai cÅ©ng nghèo vá» má»™t mặt nà o đó và ai cÅ©ng cần đến ngÆ°á»i khác. NhÆ° thế là chúng con được má»i gá»i sống cho nhau, là m cho nhau thêm già u có.
Cám ơn Chúa vì Chúa cũng nghèo, vì Chúa rất cần đến chúng con để hoà n thà nh công trình cứu độ.
Xin cho con khiêm tốn nháºn mình nghèo để nháºn lãnh, can đảm nháºn mình già u để hiến trao. Amen. [Mục Lục]
25. Môi trÆ°á»ng đức tin – Achille Degeest
(TrÃch dẫn từ ‘LÆ°Æ¡ng Thá»±c Ngà y Chúa Nháºt’)
Phần đầu dụ ngôn ngÆ°á»i phú há»™ xấu trình bà y dÆ°á»›i má»™t hình thức bóng bảy lá»i giảng dạy mà các ngôn sứ nhắc Ä‘i nhắc lại nhiá»u lần. Nhá» thế chúng ta biết rõ hình phạt cuối cùng nà o chỠđợi những kẻ sống trong xa hoa mà tuyệt nhiên không Ä‘á»™ng lòng bố thà cho kẻ cùng khổ nằm dÆ°á»›i mái hiên nhà mình. Dụ ngôn nhấn thêm và o khÃa cạnh thảm hại má»™t cuá»™c sống Ãch ká»· váºt chất, và o sá»± bất lá»±c không mở rá»™ng được tâm hồn đón nháºn đức tin. Äó là phần kết của dụ ngôn. Äức Kitô dạy rằng cuá»™c sống vÄ©nh cá»u được chuẩn bị ngay từ Ä‘á»i nà y. Nếu cách sinh hoạt ở thế gian khiến cho tâm hồn khép kÃn đối vá»›i đức tin, thì mai ngà y sẽ không thể đón nháºn hạnh phúc vÄ©nh cá»u. Vấn Ä‘á» nghiêm trá»ng nhất bây giá» là có sẵn sà ng đón nháºn đức tin hay không –chắc hẳn dụ ngôn muốn chúng ta quan tâm đến việc ấy. Äức tin nảy rá»… trong những tâm hồn tá»± do, khiêm hạ, khao khát yêu thÆ°Æ¡ng.
1) Tự do của tâm hồn.
Äây là sá»± tá»± do quyết định thái Ä‘á»™ trÆ°á»›c những cÆ¡ há»™i hưởng thụ dá»… dà ng mà thế gian và tiá»n bạc hiến cho má»™t số ngÆ°á»i. Khi tiá»n bạc từ địa vị kẻ tôi tá»› nhảy lên địa vị chủ nhân ông, nó trở nên ám ảnh ngÆ°á»i ta không lúc nà o ngÆ¡i. Cái hại căn bản của tiá»n bạc là nó ngăn chặn chuyển Ä‘á»™ng của tâm hồn Ä‘i tìm NÆ°á»›c Thiên Chúa trÆ°á»›c hết má»i sá»±. Tiá»n bạc là công cụ cho hưởng thụ, uy quyá»n và chiếm Ä‘oạt; tiá»n bạc là m đồi bại những tâm hồn nà o không biết tá»± vệ, chịu để nó sai khiến. Khi con ngÆ°á»i buông mình theo sức cuốn hút của tiá»n bạc, con ngÆ°á»i đâm ra mù quáng vá» hai diện. TrÆ°á»›c hết, mất ý niệm vá» Thiên Chúa và không nghe thấy tiếng gá»i của đức tin –mất luôn cả ý niệm vá» chÃnh mình và không nghe thấy những đòi há»i của đức công bằng. Trong má»™t thế giá»›i đóng kÃnh nhÆ° thế, nếu có những lúc thấy vắng thiếu Thiên Chúa, thấy anh em Ä‘au khổ thì cÅ©ng thản nhiên cho là thÆ°á»ng, chẳng đáng báºn tâm. Sa Ä‘oạ tá»›i mức ấy chÃnh vì đã mất hết quyá»n tá»± do là m má»™t con ngÆ°á»i tháºt sá»±, mất quyá»n tá»± do cao quý để có thể chấp nháºn đức tin.
2) Tâm hồn khiêm hạ dá»… chấp nháºn.
Sá»± thể tiến trình mặc khải phải qua những trung gian nhân loại. Má»™t số ngÆ°á»i xá» sá»± nhÆ° mấy ngÆ°á»i Do thái xÆ°a kia đối vá»›i Äức Kitô, há» muốn Thiên Chúa tá» mình ra cho há» trong ánh hà o quang chói loà của má»™t quang cảnh hiển linh không ai chối cãi được. Há» chẳng hiểu gì hết. TrÆ°á»›c nhất, chẳng ai thấy được Thiên Chúa mà không chết vì thế. Tiếp đến, nhìn thấy sá»± tháºt hiển nhiên, ngÆ°á»i ta vẫn có thể không tin. Rất nhiá»u ngÆ°á»i Do thái chứng kiến Äức Giêsu là m phép lạ cho con bà goá ở Naim và ông Ladarô ở Bêtania sống lại. Váºy mà tất cả đám đông ấy có tin và o Äức Kitô không? Tại sao há» vẫn cứng lòng? Há» không tin vì tâm hồn há» không có đức khiêm hạ, há» không đầu hà ng sá»± tháºt trÆ°á»›c mắt. Tâm hồn khiêm hạ thì chấp nháºn những định chế nhân loại (và dụ Giáo Há»™i) do Äức Kitô láºp ra để truyá»n thông đức tin.
3) Äức tin sống Ä‘á»™ng thì có tình yêu thÆ°Æ¡ng.
Luáºt truyá»n lá»›n nhất của Äức Kitô là kÃnh mến Thiên Chúa trên hết má»i sá»± và thÆ°Æ¡ng yêu kẻ khác vì Thiên Chúa. Nếu chẳng may tâm hồn sa Ä‘oạ, trở nên khô cằn, tháºm chà khả năng yêu thÆ°Æ¡ng bị tê bại, thì là m sao có thể đón nháºn má»™t đức tin đồng thá»i cÅ©ng là má»™t tình yêu? Thá»a đất cÆ¡ bản thiết yếu cho đức tin bám rá»… và lá»›n mạnh chÃnh là môi trÆ°á»ng của má»™t tâm hồn trong sạch tÆ°Æ¡i mát, vì chỉ những tâm hồn nhÆ° thế má»›i có khả năng tháºt sá»± yêu thÆ°Æ¡ng. [Mục Lục]
26. Lazarô sẽ không bao giỠtự mãn
(TrÃch dẫn từ ‘Mở Ra Những Kho Tà ng’ - Charles E. Miller)
Trong suốt Thánh Lá»…, chúng ta thÆ°á»ng nghe Chúa Giêsu dạy vỠý nghÄ©a của những dụ ngôn. Äiá»u đó có thể đã giúp cho chúng ta tá»± há»i: “Tôi là ai trong dụ ngôn đó?â€. Chúa Nháºt nà y, Chúa Giêsu nói môt câu chuyện rất mạnh mẽ vá» ngÆ°á»i già u có không há» chú ý đến ngÆ°á»i ngheo trÆ°á»›c cá»a nhà mình. NgÆ°á»i phú há»™ trong câu chuyện không có tên (ông ta có biệt danh là “Dives†từ nà y trong từ Latinh có nghÄ©a là già u có). Có lẽ việc thiếu tên là má»™t dấu hiệu để cho chúng ta suy nghị xem chúng ta là ngÆ°á»i nà o và ngÆ°á»i đó là ngÆ°á»i tá»± mãn, thá»a mãn vá»›i những gì mình Ä‘ang có và vì thế mà ông ta đã không chú ý tá»›i Lazarô nÆ¡i cổng nhà mình, ngay khi Lazarô bị ốm rất nặng, mình bao bá»c đầy những mụn, rất đói và ông ta thèm thuồng nhìn những miếng bánh vụn rÆ¡i từ bà n ngÆ°á»i phú há»™ xuống đất nhÆ°ng không có mà ăn.
CÅ©ng có má»™t cách khác để thấy chúng ta trong dụ ngôn ngà y hôm nay. TrÆ°á»›c đây chúng ta đồng ý rằng chúng ta được cảnh báo để nhìn thấy và chăm sóc những ngÆ°á»i có những nhu cầu khẩn thiết, chúng ta có thể là m tốt hÆ¡n để nháºn biết rằng tất cả chúng ta là Lazarô. Hay chÃnh xác hÆ¡n chúng ta có thể là nhÆ° thế trong phạm trù thiêng liêng chứ không theo má»™t cách thể lý.
Không có sá»± cứu chuá»™c bởi Äức Kitô thì chúng ta tồi tà n hÆ¡n Lazarô. Chúng ta không có những mụn nhá»t bên ngoà i nhÆ°ng bên trong chúng ta thì đầy tá»™i lá»—i. Chúng ta đã thiếu những của ăn không chỉ là những bánh vụn nhÆ°ng là Mình Thánh và Máu Thánh của Chúa. Chúng ta ở ngoà i cổng của Giáo Há»™i, nếu không có Äức Kitô chúng ta sẽ không bao giá» bÆ°á»›c qua ngưỡng cá»a nhà của NgÆ°á»i ở trên mặt đất nà y, để má»™t ngà y kia chúng ta bÆ°á»›c và o ngôi nhà đá»i Ä‘á»i ở trên trá»i.
Thiên Chúa đã thÆ°Æ¡ng xót chúng ta. NgÆ°á»i đã gá»i Con của NgÆ°á»i là Thượng Tế tối cao, là Äấng trung gian của chúng ta, Äấng đã băng qua khoảng cách lá»›n lao của vá»±c thẳm tá»™i lá»—i mà Abraham đã nói vá»›i ngÆ°á»i già u có khi bị tách riêng ra khá»i Thiên Ä‘Ã ng. Thiên Chúa đã cho chúng ta đức tin để tin và o quyá»n năng cứu chuá»™c của sá»± chết Äức Kitô, và để âu yếm chân lý vá» sá»± Phục Sinh của Ngà i và sá»± Phục Sinh đó là nguồn mạch bảo đảm cho niá»m hy vá»ng vững chắc của chúng ta. Thiên Chúa đã trao cho chúng ta sá»± khôn ngoan để trân trá»ng và yêu mến Thánh Thể nhÆ° là Mình Thánh và Máu Thánh của Chúa đã hiến thân vì chúng ta, Máu quý giá của Ngà i đã đổ ra vì chúng ta.
Cách thiêng liêng chúng ta có thể giống nhÆ° Lazarô trong sá»± khốn khổ thể lý của ông nhÆ°ng chúng ta đã trở thà nh giống ông khi ông được nâng lên bởi các thiên thần. Chúng ta là những kẻ đã được chúc phúc tháºt sá»± vì Chúa Giêsu đã không đối xá» vá»›i chúng ta nhÆ° là ngÆ°á»i phú há»™ đối xá» vá»›i Lazarô. Äể thá»±c hà nh ứng dụng mà Chúa Giêsu đã giá»›i thiệu trong dụ ngôn, hãy để chúng ta tưởng tượng rằng Lazarô trở lại trên mặt đất nà y. Thế bạn có nghÄ© rằng ông ta sẽ chểnh mảng nhÆ° ngÆ°á»i phú há»™, ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông già u có đó không? Thế bạn có nghÄ© rằng ông sẽ lá» Ä‘i vá»›i những ngÆ°á»i bây giá» có hoà n cảnh khốn khổ nhÆ° ông ta không? Các bạn có tin rằng Lazarô sẽ là m bất cứ Ä‘iá»u gì để thÆ°Æ¡ng xót ngÆ°á»i khác hÆ¡n là những kẻ chỉ có thể cho những ngÆ°á»i ăn xin những miếng bánh vụn từ bà n của ông rÆ¡i xuống không?
NhÆ°ng không cần chúng ta tưởng tượng Lazarô đã trở vá» từ cõi chết. Chúng ta là những Lazarô, tất cả má»i ngÆ°á»i chúng ta Ä‘á»u là m nhÆ° thế. Tất cả những gì mà Thiên Chúa đã là m cho chúng ta sẽ là sá»± thúc đẩy cho chúng ta trở nên quảng đại đối vá»›i những kẻ có nhu cầu, tá» tế vá»›i những ngÆ°á»i không có sá»± an ủi và yêu thÆ°Æ¡ng hÆ°á»›ng đến má»i ngÆ°á»i nhÆ° Thiên Chúa đã hÆ°á»›ng đến chúng ta. Trong kinh tiá»n tụng của Thánh Lá»…, vị linh mục đã tuyên bố nhân danh chúng ta: “Lạy Cha, chúng con xÆ°ng tụng Cha ở má»i nÆ¡i, dâng lên Cha lá»i cảm tạâ€. Lá»i kinh phụng vụ tạ Æ¡n của chúng ta sẽ thúc đẩy chúng ta luôn luôn và ở má»i nÆ¡i, để cÆ° xá» vá»›i má»i ngÆ°á»i bằng tình yêu quảng đại mà Thiên Chúa đã trình bà y cho chúng ta trong ngÆ°á»i Con của NgÆ°á»i, vị TÆ° Tế và là vị Cứu Chuá»™c chúng ta. [Mục Lục]
27. Già u có và nghèo khó – McCarthy
Ông phú há»™ và Ladarô sống trong những thế giá»›i khác nhau. Ông phú há»™ mặc áo dà i tÃa; Ladarô mặc áo quần rách rÆ°á»›i. Ông phú há»™ ăn cao lÆ°Æ¡ng mỹ vị má»—i ngà y, Ladarô không có gì để ăn. Ông phú há»™ mạnh khá»e, Ladarô mình đầy mụn nhá»t. Ông phú há»™ sống trong lâu Ä‘Ã i, Ladarô sống trÆ°á»›c cổng ông nhà già u.
Tháºt váºy, nói rằng há» sống trong những thế giá»›i khác nhau là má»™t cách nói giảm nhẹ. Há» sống trong má»™t thế giá»›i trái ngược nhau. Ông phú há»™ sống trong má»™t khu vÆ°á»n; Ladarô sống trong má»™t sa mạc. Ông phú há»™ sống trong má»™t thiên Ä‘Ã ng trần gian; Ladarô sống trong má»™t địa ngục loà i ngÆ°á»i. Và dù thế giá»›i riêng của há» khác nhau nhÆ° ngà y và đêm, chúng lại ở cạnh nhau.
Ladarô sống ở bên lá» thế giá»›i của ông phú há»™. Và vì anh ở ngoà i cổng nhà ông phú há»™ nên má»—i ngà y anh nhìn và o thiên Ä‘Ã ng mà anh đã bị trục xuất. Dù anh ao Æ°á»›c được Ä‘i và o thế giá»›i của ông, anh cÅ©ng không dám ấp ủ hy vá»ng được ngồi và o bà n. Anh sẽ sung sÆ°á»›ng biết bao khi được là m đầy bụng bằng những mảnh vụn thức ăn từ bà n của ông phú há»™ rÆ¡i xuống. NhÆ°ng anh không có được, không phải vì không thể là m được việc đó mà chỉ vì không ai muốn là m việc đó cho anh.
DÄ© nhiên, ngÆ°á»i ở vị trà tốt nhất để giúp đỡ anh Ladarô là ông phú há»™. Ông có thể dá»… dà ng bÆ°á»›c và o thế giá»›i cô Ä‘á»™c và tuyệt vá»ng của Ladarô để tiếp xúc vá»›i anh. NhÆ°ng ông đã không là m. Ông khép kÃn, không chỉ lâu Ä‘Ã i mà cả tâm trà và tâm hồn ông lại.
Ladarô thuá»™c và o hạng ngÆ°á»i nghèo nhất. Thế nhÆ°ng trong má»™t ý nghÄ©a nà o đó, ông phú há»™ còn nghèo hÆ¡n. Thế nghÄ©a là thế nà o? Câu chuyện nhá» sau đây sẽ cho chúng ta hiểu Ä‘iá»u đó.
Má»™t nhà doanh nghiệp Ä‘áºu chiếc xe Ä‘á»i má»›i của ông và o lá» Ä‘Æ°á»ng và đi là m má»™t và i công việc. Khi ông trở lại chiếc xe, ông thấy má»™t cáºu bé nghèo khoảng mÆ°á»i má»™t tuổi Ä‘ang quan sát chiếc xe vá»›i đôi mắt đầy vẻ thán phục và thèm muốn.
- ThÆ°a ông, có phải chiếc xe nà y của ông? Cáºu bé há»i.
- Phải. Ông ta đáp.
- Nó đẹp quá. Ông phải trả bao nhiêu tiá»n để mua nó?
- Nói tháºt vá»›i chú bé là tôi không biết.
- Ông muốn nói ông mua nó và không thể nhớ đã trả bao nhiêu?
- Nà y chú bé, tôi không nói tôi mua nó. Äây là má»™t món quà mà bạn tôi cho tôi.
- Ông muốn nói bạn ông cho ông và ông không mất một xu nà o để mua?
- Äúng thế!
- Tôi ước gì tôi…
Nhà doanh nghiệp tin chắc rằng cáºu bé sẽ nói tiếp “Tôi Æ°á»›c gì tôi có má»™t ngÆ°á»i bạn nhÆ° thếâ€. NhÆ°ng cáºu bé lại nói: “Tôi Æ°á»›c gì tôi có thể là má»™t ngÆ°á»i bạn nhÆ° thếâ€.
Và ông ta kết luáºn: “Äây là mình trong bá»™ áo quần lòe loẹt vá»›i chùm chìa khóa và má»™t chiếc xe Ä‘á»i má»›i trong tay. Còn kia là cáºu bé áo quần rách rÆ°á»›i. Tuy nhiên tâm hồn cáºu có nhiá»u tình yêu thÆ°Æ¡ng hÆ¡n mình. Và trong ý nghÄ©a đó, cáºu già u sang hÆ¡n mình… Tôi tháºt sá»± xúc Ä‘á»™ng đến ná»—i lấy xe chở cáºu và ngÆ°á»i bạn của cáºu bị chứng sốt tê liệt lúc còn nhá» là m chân tay co rút lại, cho cả hai Ä‘i má»™t vòng vá»›i chiếc xe của tôi. Äó là những giá» hạnh phúc nhất của Ä‘á»i tôiâ€.
Ông phú hộ phải chịu thứ nghèo nà n tệ hại nhất, đó là sự nghèo nà n của tâm hồn. Tâm hồn ông ta trống rỗng lòng thương xót và yêu thương.
Ông không muốn cho Ladarô dù là những mảnh vụn thức ăn trên bà n của ông. Cả những con chó hoang ngoà i phố còn tỠtế với Ladarô hơn ông ta.
NgÆ°á»i già u có bị của cải là m tổn thÆ°Æ¡ng cÅ©ng nhÆ° ngÆ°á»i nghèo bị cái nghèo của há» là m tổn thÆ°Æ¡ng. “Cái xấu lá»›n nhất trong thế giá»›i ngà y nay là thiếu vắng tình yêu – sá»± thá» Æ¡ khủng khiếp đối vá»›i ngÆ°á»i lân cáºn ngà y cà ng phổ biến†(Mẹ Têrêxa).
Khoảng cách giữa ông phú há»™ và Ladarô Ä‘ang phát triển thà nh má»™t vá»±c thẳm khổng lồ. Những đứa trẻ trong thế giá»›i thứ ba biết viá»…n cảnh nà o Ä‘ang chỠđợi chúng. Má»™t phóng viên há»i má»™t thiếu niên: “Cháu muốn là m gì vá»›i cuá»™c Ä‘á»i mình?â€. “Cháu muốn sống để nhìn thấy tuổi hai mÆ°Æ¡iâ€. Câu trả lá»i là nhÆ° thế. [Mục Lục]
28. Bác ái bắt đầu từ nhà mình - McCarthy
Má»™t tối ná», má»™t ngÆ°á»i già u có nằm má»™ng và thấy má»™t giấc mÆ¡ khó chịu. Trong giấc mÆ¡, ông thấy má»™t đám đông ngÆ°á»i nghèo, bị bệnh táºt dà y vò, những ngÆ°á»i đói lả kêu cầu ông giúp đỡ. Khi ông thức dáºy sáng hôm sau, nhá»› lại giấc mÆ¡ của mình, ông quyết định bắt đầu dấn thân và o má»™t chiến dịch là m Ä‘iá»u thiện. Ngay sáng hôm đó, không bá» phà thá»i gian, ông ngồi và o chiếc xe Mercedes để Ä‘i xem cần phải giúp cho ngÆ°á»i nghèo cái gì.
Vừa má»›i Ä‘i qua cổng chÃnh của tòa nhà thì ông thấy má»™t ngÆ°á»i ăn mà y ngồi trên mặt đất, hai tay Ä‘Æ°a ra để cầu xin bố thÃ. Ông nhà già u rất bối rối khi nhìn thấy hoà n cảnh khốn khổ của ngÆ°á»i ăn mà y. Ông lưỡng lá»± má»™t lúc rồi ra lệnh cho tà i xế nhấn ga chạy tiếp. Ông không muốn dừng xe lại để chỉ gặp má»™t ngÆ°á»i ăn mà y dù hoà n cảnh của ngÆ°á»i ăn mà y nà y có khốn khổ đến đâu.
Ông Ä‘i dá»c ngang khắp thà nh phố và nháºn thấy rằng vấn Ä‘á» to lá»›n hÆ¡n và nhu cầu thì nhiá»u hÆ¡n ông nghÄ©. Khi ông quay vá» nhà lúc chiá»u tối, đầu óc ông đầy ắp những kế hoạch, lược đồ, dá»± án. Vấn Ä‘á» duy nhất là phải bắt đầu ở chá»— nà o. Phải chăng ông sẽ bắt đầu vá»›i má»™t bệnh viện, má»™t trÆ°á»ng há»c, má»™t xà nghiệp hoặc má»™t nÆ¡i nà o đó?
Khi vỠđến cổng tòa nhà , ông nháºn thấy ngÆ°á»i ăn mà y vẫn còn ở đó, ngay tại vị trà lúc ban sáng. “Chỉ cần tưởng tượng con ngÆ°á»i nghèo khổ nà y ngồi đây suốt ngà y trong cái nắng cháy da!â€, ông tá»± nhủ. Má»™t lần nữa ông cảm thấy Ä‘á»™ng lòng trắc ẩn nhÆ°ng má»™t lần nữa, ông lại Ä‘i qua không dừng lại.
Tối hôm đó ông có má»™t giấc mÆ¡ khác. Ông lại nghe thấy những tiếng kêu cứu khác. NhÆ°ng lần nà y không phải từ má»™t đám đông, nhÆ°ng từ má»™t cá nhân. Cá nhân nà y là ngÆ°á»i ăn mà y mà ông đã thấy ở cổng nhà ông. Sáng hôm sau khi thức dáºy ông biết rõ mình phải bắt đầu ở chá»— nà o.
Mẹ Têrêxa nói: “Tôi luôn luôn nói rằng yêu thÆ°Æ¡ng bắt đầu từ nhà mình: trÆ°á»›c hết ở nhà bạn rồi đến thị trấn hoặc thà nh phố của bạn. Yêu thÆ°Æ¡ng má»™t ngÆ°á»i ở xa thì dá»…, nhÆ°ng không dá»… khi yêu thÆ°Æ¡ng những ngÆ°á»i sống vá»›i chúng ta hoặc ở gần chúng ta. Tôi không đồng ý vá»›i cách thức to lá»›n để thá»±c hiện các công việc – yêu thÆ°Æ¡ng bắt đầu vá»›i má»™t cá nhân. Äể yêu thÆ°Æ¡ng má»™t ngÆ°á»i, bạn phải tiếp xúc và trở nên gần gÅ©i vá»›i ngÆ°á»i ấy. Bạn phải đến tiếp xúc vá»›i ngÆ°á»i nghèo. Khi bạn là m Ä‘iá»u đó, bạn vượt qua con nÆ°á»›c to lá»›n ấy. Không còn những “triệu†ngÆ°á»i ấy mà má»™t và i ngÆ°á»i bạn hiện Ä‘ang tiếp xúc, gần gÅ©iâ€.
Mẹ Têrêxa kể lại câu chuyện sau đây: “Má»™t lần nỠở Bombay có má»™t há»™i nghị lá»›n vá» tình trạng nghèo khổ. Khi tôi đến nÆ¡i, ngay trÆ°á»›c cá»a của địa Ä‘iểm trong đó hà ng trăm ngÆ°á»i Ä‘ang nói vá» lÆ°Æ¡ng thá»±c và cái đói, tôi thấy má»™t ngÆ°á»i Ä‘ang hấp hối. Tôi Ä‘Æ°a ngÆ°á»i ấy vá» nhà chúng tôi dà nh cho ngÆ°á»i hấp hối. NgÆ°á»i ấy chết ở đó. NgÆ°á»i ấy chết vì đói. Trong lúc những ngÆ°á»i ở bên trong nói vá» việc là m thế nà o để trong mÆ°á»i lăm năm, chúng ta sẽ có tháºt nhiá»u lÆ°Æ¡ng thá»±c và thế nà y thế kia – còn ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông đó thì đã chết.
“Tôi không bao giá» coi các đám đông là trách nhiệm của tôi. Tôi nhìn và o cá nhân. Tôi chỉ có thể yêu thÆ°Æ¡ng má»™t ngÆ°á»i ở má»—i lúc. Tôi chỉ có thể nuôi sống má»™t ngÆ°á»i ở má»—i lúc. Tôi nhặt má»™t ngÆ°á»i. Có lẽ nếu tôi không nhặt má»™t ngÆ°á»i, tôi sẽ không thể nhặt đến 42.000 ngÆ°á»i. Toà n bá»™ công việc chỉ là má»™t giá»t nÆ°á»›c trong đại dÆ°Æ¡ng. NhÆ°ng nếu tôi không đặt giá»t nÆ°á»›c ấy và o, hẳn đại dÆ°Æ¡ng sẽ Ãt Ä‘i má»™t giá»t. Äối vá»›i bạn, cÅ©ng giống thế. Trong gia đình bạn, cÅ©ng giống thếâ€.
NgÆ°á»i già u có không mong cứu vá»›t thế giá»›i. NhÆ°ng ông ta có thể giúp đỡ ngÆ°á»i ăn mà y trÆ°á»›c cổng nhà mình.
CÂU CHUYỆN KHÃC
Má»™t tu sÄ© lang thang đến má»™t ngôi là ng. Ông Ä‘ang định nghỉ qua đêm dÆ°á»›i má»™t gốc cây thì má»™t dân là ng chạy đến gặp ông và nói: “Xin thầy cho con viên ngá»c quýâ€.
- Anh định nói vá» viên ngá»c nà o? NgÆ°á»i tu sÄ© khẽ há»i.
- Tối qua con có má»™t giấc mÆ¡: nếu con Ä‘i ra bên ngoà i là ng lúc chạng vạng tối, con sẽ gặp được má»™t tu sÄ© và vị nà y sẽ cho con má»™t viên đá quý, là m con trở nên già u có mãiâ€.
Tu sÄ© lục lá»i trong túi xách, tìm thấy má»™t viên ngá»c và lấy ra. “Äây có lẽ là viên ngá»c mà anh nói đếnâ€, ông nói và đưa nó cho ngÆ°á»i dân là ng. “Tôi tìm thấy nó trong rừng, cách đây mấy ngà y. Anh hãy nháºn lấy nóâ€.
NgÆ°á»i Ä‘Ã n ông cầm viên ngá»c và ngắm nghÃa vá»›i vẻ thán phục. Nó là má»™t viên kim cÆ°Æ¡ng, viên lá»›n nhất mà anh ta chÆ°a bao giá» thấy. Anh ta Ä‘em nó vá» nhà . NhÆ°ng suốt đêm, anh ta trằn trá»c trên giÆ°á»ng, không thể ngủ được. Sáng sá»›m hôm sau anh ta trở lại gặp vị tu sÄ© và nói: “Suốt đêm qua, con đã suy nghÄ© nhiá»u. Thầy hãy lấy lại viên kim cÆ°Æ¡ng nà y. Thay và o đó, hãy cho con sá»± già u có nà o là m thầy cho Ä‘i viên kim cÆ°Æ¡ng ấy dá»… dà ng đến thếâ€.
NgÆ°á»i già u có sống bằng Ä‘á»i sống tinh thần bên trong, ngÆ°á»i bình thÆ°á»ng sống bằng Ä‘á»i sống bên ngoà i – Ä‘iá»u mà ngÆ°á»i kém cá»i lại thấy cần và mong muốn. [Mục Lục]
29. Suy niệm của R. Gutzwiller
KHÓ NGHÈO và SANG GIÀU.
Trong Tin mừng Thánh Luca, các diá»…n từ vá» vấn đỠ‘hÆ° mất’ kết thúc đẹp đẽ vá»›i dụ ngôn ngÆ°á»i con hoang Ä‘Ã ng. Các diá»…n từ vá» của cải trần gian mà kết thúc là dụ ngôn ngÆ°á»i già u hưởng thụ và Lagiarô khốn khổ.
Ở đây, trình thuáºt không có ý nói đến khÃa cạnh xã há»™i, dầu sá»± tÆ°Æ¡ng phản giữa ngÆ°á»i phú há»™ và Lagiarô được diá»…n tả bằng những nét sâu sắc. Dụ ngôn cÅ©ng không có ý (dầu ngÆ°á»i ta giải thÃch nhÆ° thế) nói đến sá»± nhẫn tâm thiếu bác ái. Nếu hiểu theo nghÄ©a nà y, ngÆ°á»i ta Æ°a thêm thắt những lá»i không có trong nguyên văn. Khi nói ‘Lagiarô Æ°á»›c được ăn những mụn bánh rá»›t từ bà n ăn’ cho đỡ đói. NgÆ°á»i ta nghÄ© nên thêm: ‘NhÆ°ng không ai thèm cho’. Thá»±c tế câu nà y đã được thêm và o; HÆ¡n nữa diá»…n từ của Abraham cÅ©ng ám chỉ không Ãt ý tưởng đó.
Dụ ngôn trÆ°á»›c hết nhắm ám chỉ đến quan niệm sai lầm của các biệt phái, vì há» coi thịnh vượng Ä‘á»i nà y là dấu chỉ Æ¡n là nh của Thiên Chúa và nghèo nà n là dấu chỉ bị ruồng bá». DÆ°á»›i mắt há», thế giá»›i bên kia chỉ có Ãch lợi thứ yếu. Những ngÆ°á»i Saducêo, không tin Ä‘á»i sau, hà nh vi đạo đức chủ yếu nhắm tá»›i quyá»n lợi và công bằng trong tÆ°Æ¡ng quan giữa Thiên Chúa và con ngÆ°á»i. Nó đòi há»i má»—i ngÆ°á»i cố gắng hà nh Ä‘á»™ng tốt, tức là giữ giá»›i luáºt Chúa, lãnh nháºn ngay khi còn ở trên dÆ°Æ¡ng gian phần thưởng mà há» có thể được.
NgÆ°á»i là nh sẽ được thịnh vượng, kẻ ác gặp bất hạnh. Ở trần gian nà y nếu má»i sá»± tốt đẹp, có nghÄ©a là con ngÆ°á»i đã là m hà i lòng Thiên Chúa; bằng không thì vì tá»™i lá»—i ngá»± trị trong lòng há». Äó là nguyên nhân ngÆ°á»i Biệt phái chế diá»…u Chúa Giêsu vì Ngà i đòi há»i phải từ bá» lạc thú ở Ä‘á»i nà y. Yêu sách nà y mâu thuẫn gay gắt vá»›i xác tÃn tôn giáo của há», và dụ ngôn khai triển sá»± tÆ°Æ¡ng phản đó má»™t cách không kiêng nể.
Hai nhân váºt đối đầu nhau: má»™t ngÆ°á»i sống trong xa hoa, không thiếu thứ gì và má»™t ngÆ°á»i nghèo sống trong cảnh khốn khổ cùng cá»±c, kéo lê cuá»™c sống đáng thÆ°Æ¡ng cho đến lúc chết. Trong khoảnh khắc, cảnh huống thay đổi hoà n toà n vì ở thế giá»›i bên kia, sá»± tÆ°Æ¡ng phản đôi bên cÅ©ng gay gắt nhÆ°ng theo chiá»u hÆ°á»›ng đảo ngược. NgÆ°á»i hà nh khất được hạnh phúc trong lòng Abraham, còn ngÆ°á»i già u có phải chịu muôn và n Ä‘au khổ.
Thịnh vượng trần thế không minh chứng giá trị đạo đức và sá»± háºu đãi của Thiên Chúa; cÅ©ng nhÆ° nghèo khó không minh chứng sá»± bại hoại luân lý và việc Thiên Chúa ruồng bá». NgÆ°á»i biệt phái đã quan niệm sai lầm. Thiên Chúa phán Ä‘oán hoà n toà n khác. Äó là ý nghÄ©a của dụ ngôn.
Cho nên không thể rút ra những hệ luáºn thiêng liêng căn cứ và o má»™t và i chi tiết trong bà i trần thuáºt nà y: chẳng hạn các khổ hình dà nh cho ngÆ°á»i phú há»™ hưởng thụ là biểu hiệu những khổ hình của hoả ngục. Äó chỉ là má»™t hình ảnh, việc an nghỉ trong lòng Abraham cÅ©ng thế…
CÅ©ng không thể áp dụng trên khÃa cạnh luân lý khi nói đến đức bác ái hay sá»± từ khÆ°á»›c ý muốn của Thiên Chúa. Thá»±c sá»±, dụ ngôn không có ý nói ngÆ°á»i phú há»™ cứng lòng và Lagiarô nhẫn nhục chấp nháºn số pháºn. Chúng ta chỉ nói đến má»™t chủ Ä‘Ãch riêng của dụ ngôn: minh chứng rằng cảnh ngá»™ trần thế và bên ngoà i không liên quan tá»›i trạng thái tâm hồn. Äó là điá»u dụ ngôn muốn nói.
Giải thÃch nà y, và o đúng thá»i của nó, đã đả phá được quan niệm sai lạc của Biệt phái, đòi há»i há» phải thay đổi toà n bá»™ cảm nghĩ… Ngà y nay tầm quan trá»ng của nó vẫn còn. NgÆ°á»i ta luôn luôn đánh giá cuá»™c Ä‘á»i của mình cÅ©ng nhÆ° của ngÆ°á»i khác theo tiêu chuẩn váºt sở hữu bá» ngoà i. Nếu má»™t ngÆ°á»i có tiá»n, ăn sung mặc sÆ°á»›ng, sẽ được coi là ngÆ°á»i biết tổ chức tốt Ä‘á»i của mình.
Vở kịch Ä‘á»i sẽ thay đổi hoà n toà n ở mà n hai khi bÆ°á»›c qua thế giá»›i bên kia. Chúng ta không ngại thán phục ngÆ°á»i quyá»n thế, ngÆ°á»i hùng mạnh, hỠđã đạt thà nh công, ‘đã là m được má»™t cái gì’ và chúng ta thÆ°Æ¡ng cảm cho ngÆ°á»i yếu Ä‘uối vì cuá»™c sống của hỠđầy thất bại và không có được may mắn. Ở Ä‘iểm nà y, Thiên Chúa cÅ©ng không nghÄ© nhÆ° chúng ta. Không nên xét Ä‘oán theo quy tắc ná»n tảng của Kitô giáo.
Tuy nhiên, con ngÆ°á»i tá» ra xung khắc vá»›i giáo lý đó. Cho nên ở cuối dụ ngôn, Äức Kitô quả quyết há» không muốn nghe Môisen và các tiên tri, và ngay cả má»™t ngÆ°á»i chết sống lại đến bảo há» rằng há» Ä‘ang sống không đúng vá»›i Ä‘Æ°á»ng lối của Thiên Chúa, há» không thể thay đổi láºp trÆ°á»ng. Ở Ä‘á»i sau, ngÆ°á»i trÆ°á»›c sẽ thà nh sau, sau sẽ thà nh trÆ°á»›c; nghèo sẽ thà nh già u và già u sẽ thà nh nghèo; hèn kém sẽ thà nh quyá»n thế và ngược lại.
‘Chúa hạ bệ những ai quyá»n thế và nâng cao má»i kẻ khiêm nhu; kẻ đói khát, Chúa ban của đầy dÆ°, ngÆ°á»i già u có lại Ä‘uổi vá» tay trắng’. Äức Kitô đã đến trần gian và Ngà i đã nhắc Ä‘i nhắc lại Ä‘iá»u đó má»™t cách hết sức rõ rà ng. NhÆ°ng ngÆ°á»i ta không tin và cÅ©ng không muốn tin Ngà i… Sá»± Ä‘á»i trần gian đối vá»›i há» còn hÆ¡n của thiêng liêng, Ä‘á»i sống hiện tại hÆ¡n Ä‘á»i sau. Há» thÃch cuá»™c sống nhÆ° ngÆ°á»i phú há»™ hÆ¡n là số pháºn của Lagiarô, dù há» có biết trong thế giá»›i bên kia sá»± thể sẽ hoà n toà n thay đổi.
Thực hỠkhó xét lại quan điểm và lỠlối suy nghĩ của mình. [Mục Lục]
30. Thế giới cuả tình yêu
“NgÆ°Æ¡i đã được sá»± là nh, còn Ladarô gặp toà n khốn khổâ€
ChÆ°Æ¡ng 16 của Tin Mừng Luca được lồng và o giữa hai dụ ngôn mà má»i ngÆ°á»i nhất là ngÆ°á»i thừa tiá»n lắm của phải suy niệm nằm lòng. Äó là dụ ngôn ngÆ°á»i quản lý bất lÆ°Æ¡ng (1-13) được Ä‘á»c Chúa nháºt tuần trÆ°á»›c, và dụ ngôn vá» Ladarô và ngÆ°á»i phú há»™ (19-31) của Chúa nháºt hôm nay.
Hai dụ ngôn Ä‘á»u qui vá» má»™t ý tưởng: ngÆ°á»i già u có sẽ hÆ° mất, sẽ trầm luân Ä‘á»i Ä‘á»i nếu không biết chia sẻ của cải vá»›i những ngÆ°á»i túng thiếu. Chúa Giêsu Ä‘em đối chiếu hai nhân váºt tháºt tÆ°Æ¡ng phản: má»™t nhà phú há»™ chỉ biết tin cáºy và o của cải để hưởng thụ, và má»™t ngÆ°á»i nghèo khổ chỉ biết trông cáºy và o Chúa, Ladarô có nghÄ©a là “Thiên Chúa giúp đỡâ€.
Hai ngÆ°á»i cách xa nhau má»™t trá»i má»™t vá»±c. Nhà phú há»™, nhà cao cá»a rá»™ng, tráºn vui suốt sáng tráºn cÆ°á»i suốt đêm. NgÆ°á»i hà nh khất ngồi dÆ°á»›i đất Ä‘en. Gần nhau mà xa nhau. Mảnh vụn bánh từ bà n tiệc của nhà phú há»™ rÆ¡i xuống cÅ©ng không đến tay ngÆ°á»i nghèo. Giữa hai ngÆ°á»i có má»™t địa ngục, má»™t vá»±c thẳm. NgÆ°á»i già u có thể giÆ¡ tay lôi kéo ngÆ°á»i nghèo lên, nÆ°á»›c già u có thể cứu trợ nÆ°á»›c nghèo khá»i phá sản. Có Ä‘iá»u, há» có muốn không?
Äiá»u bi đát là nhà phú há»™ coi Ladarô nhÆ° không có. Ông chỉ biết thụ hưởng, sống chết mặc bay.
NhÆ°ng bi đát hÆ¡n: má»™t đêm kia sá»± chết đánh gục cả hai ngÆ°á»i cùng má»™t lúc. Ladarô được và o dá»± tiệc trên trá»i do Abraham chủ lá»…, được “ngồi trong lòngâ€, nghÄ©a là bên hữu vị tổ phụ (Ga 13,23). Còn nhà phú há»™ bị tống xuống biển lá»a. Miệng ông khô đét không được má»™t giá»t nÆ°á»›c để là m dịu cÆ¡n khát Ä‘ang già y vò, nhÆ° xÆ°a Ladarô không được má»™t vụn bánh rÆ¡i rá»›t để thoa dịu cÆ¡n đói hoà nh hà nh.
Hoà n cảnh và thá»i thế đã thay đổi.
NgÆ°á»i già u bị Ä‘uổi ra khá»i bà n tiệc, không phải vì ông nhiá»u của, nhÆ°ng vì ông bị của cải đè bẹp trong chiếc hòm quà giá ngÆ°á»i ta mang Ä‘i chôn. NgÆ°á»i nghèo cÅ©ng chết nhÆ°ng được các Thiên Thần “nâng bổng lên nÆ¡i lòng Abrahamâ€. Thế giá»›i bên kia đã mở, má»™t thế giá»›i không phải của tiá»n bạc mà của tình yêu. Ai có tình yêu, yêu Chúa và yêu tha nhân, má»›i được và o.
Thá»i gian viên mãn. Công tá»™i được cân nhắc và báo Ä‘á»n.
Abraham nói: “Suốt Ä‘á»i con, con được toà n sá»± là nh, còn Ladarô gặp toà n khốn khổâ€. Má»™t tuyên ngôn nặng ná» vì là má»™t bản án vô phÆ°Æ¡ng giải toả.
NgÆ°á»i chết Ä‘i, nhÆ°ng còn năm anh em ở lại. Há» cÅ©ng sống trong nhung lụa, coi ngÆ°á»i nghèo nhÆ° không có trên mặt đất.
Có thể trong má»™t ngà y tang lá»…, há» cÅ©ng đã đổ và i giá»t nÆ°á»›c mắt, nghe và i lá»i giảng thuyết: “Hỡi ngÆ°á»i hãy nhá»› ngÆ°á»i là bụi tro, sẽ hoà n vá» tro bụi†(Stk 3,19). NhÆ°ng rồi đâu lại và o đấy, NgÆ°á»i Ä‘i Ä‘i mãi, kẻ ở vẫn tiếp tục cuá»™c sống lạc hoan. Phải má»™t phép lạ, má»™t ngÆ°á»i chết hiện vá» may ra má»›i cảnh tỉnh được há». NhÆ°ng trong thá»±c tế, há» Ä‘i “cầu cÆ¡, gá»i hồn†vì tò mò, nhÆ°ng Ä‘á»i sống vẫn không thay đổi má»™t gang má»™t tấc.
Chỉ có Lá»i Chúa má»›i cứu vãn, nếu há» biết lắng tai nghe.
Lạy Chúa, xin cho lòng con đầy ưu ái, đầy tình thương cảm đối với tha nhân. [Mục Lục]
31. Tôi có Ä‘á»c Kinh Thánh hay không?
Chúng ta có thể tưởng tượng Ä‘ang chứng kiến cảnh nà y. Mà n thứ nhất: má»™t ngÆ°á»i già u có sung sÆ°á»›ng vui cÆ°á»i và Ladarô nghèo nà n khốn khổ. Mà n thứ hai: ngÆ°á»i già u có trở nên rất bất hạnh còn ngÆ°á»i nghèo kia Ä‘ang ở cùng vá»›i các thiên thần. Luca thÃch loại đảo ngược nà y, và vì ghét những ngÆ°á»i già u, ông đã mà i sắc ngòi viết và viết bằng má»™t văn phong xúc tÃch vô cùng:
“NgÆ°á»i nghèo chết và được thiên thần mang và o lòng Abraham. NgÆ°á»i già u cÅ©ng chết và ngÆ°á»i ta chôn ôngâ€.
Chúng ta không dá»± và o quang cảnh đó, chÃnh chúng ta là những ngÆ°á»i mà Chúa Giêsu muốn đánh Ä‘á»™ng. Và trÆ°á»›c tiên dụ ngôn không nói đến ngÆ°á»i già u có “xấu xaâ€, nhÆ°ng Ä‘Æ¡n giản chỉ là “má»™t ngÆ°á»i già u có†và tháºm chà sáu ngÆ°á»i già u: ngÆ°á»i già u quá cố và năm ngÆ°á»i anh em của ông ta còn sống. Trong khi tá» cho chúng ta thấy há» mù và điếc đến Ä‘á»™ nà o, Chúa Giêsu cảnh cáo tất cả chúng ta: “Các ngÆ°Æ¡i đừng chỠđợi cái chết mở mắt cho mình vá» sá»± sốngâ€.
NgÆ°á»i già u có không “thấy†Ladarô. Ông đã không Ä‘uổi Ladarô xa ngôi nhà đẹp đẽ của ông, Ä‘iá»u đó không là m ông rầy rà : ông không “thấy†gì cả. Tháºt là má»™t sá»± mù lòa kinh khủng. Má»™t bà già chết vì bị bá» mặc, những ngÆ°á»i láng giá»ng nói: “Chúng ta đâu có thấy gì!â€. Không phải tất cả những ngÆ°á»i sung sÆ°á»›ng, tất cả những ngÆ°á»i già u có Ä‘á»u có con tim chai đá, nhÆ°ng há» không thấy. Nhiá»u ngÆ°á»i tá» ra có tình huynh đệ nếu há» thấy rõ hÆ¡n sá»± Ä‘au khổ chung quanh há». NgÆ°á»i già u có muốn chia sẻ, há» sẽ được cứu sống.
Äối vá»›i ngÆ°á»i già u nà y, quá trá»… rồi. Cuối cùng, ông ta “thấy†Ladarô, ông cÅ©ng thấy Ä‘iá»u phải trả giá đó là già u tiá»n của mà nghèo tình thÆ°Æ¡ng yêu. NhÆ°ng sá»± hiểu Ä‘á»i nà y không còn có thể giúp gì cho ông được nữa cả. Luca mô tả hết sức tỉ mỉ sá»± vÄ©nh cá»u kinh sợ của kẻ đã từng “hạnh phúc†trÆ°á»›c đây: Ông sẽ không bao giá» có thể vượt qua “vá»±c thẳm lá»›n lao†được.
Vì không hoà n toà n xấu xa và rất gắn bó với gia đình, cho nên ông muốn cảnh báo cho các anh em của ông.
- “Lạy tổ phụ Abraham,… xin sai anh đến cảnh cáo há», kẻo há» lại cÅ©ng sa và o chốn cá»±c hình nà y!â€, ông nói vá»›i Abraham nhÆ° thế.
Abraham nói: “Chúng đã có Mô-sê và các Ngôn Sứ, thì chúng cứ nghe lá»i các vị đóâ€.
NgÆ°á»i già u có có tÃnh hoà i nghi. Ông đã có Lá»i Chúa, thế mà …. Cần phải khua chiêng gióng trống nhiá»u hÆ¡n nữa để là m cho ngÆ°á»i ta ăn năn thống hối.
- Không, Abraham nói, để ăn năn thống hối, không có gì mạnh mẽ hÆ¡n Lá»i Chúa.
Äó là điá»u mà Chúa Giêsu muốn nói vá»›i chúng ta:
Bà i há»c của các dụ ngôn thÆ°á»ng là nằm ở kết cục; nÆ¡i mà các nhà chú giải gá»i là “mÅ©i nhá»nâ€. Ở đây, chÃnh tầm quan trá»ng được gán cho Lá»i Chúa. Chúa Giêsu nói qua Abraham: “Chúng đã có Mô-sê và các Ngôn Sứâ€.
Tháºm chà tôi có thể dá»… dà ng vượt lên trên Ãch ká»·, tôi vẫn cảm thấy rõ rà ng tôi cÅ©ng không thấy những ngÆ°á»i anh em của tôi và tôi Ä‘iếc, không nhất quyết Ä‘i theo Chúa Giêsu. Äối vá»›i tôi dÆ°á»ng nhÆ° nếu có Ä‘iá»u gì khác thÆ°á»ng là m cho tôi xáo trá»™n, má»™t sá»± mặc khải, má»™t cuá»™c hiện ra chẳng hạn…
- Không, Chúa Giêsu nói, không có gì khác thÆ°á»ng hÆ¡n là Lá»i Chúa. Các ngÆ°Æ¡i đã có Mô-sê và các Ngôn Sứ.
Tôi phải để cho mình bị thÆ°Æ¡ng tháºt sâu do mÅ©i tên nà y. Tôi có Kinh Thánh nhÆ°ng Kinh Thánh có được láºt từng trang, được Ä‘á»c má»™t cách không mệt má»i hay chăng? Chúng ta có Lá»i Chúa tại sao chúng ta còn tìm kiếm Ä‘iá»u gì khác nữa? [Mục Lục]
32. Sống trong thế giới trái ngược
Äó là má»™t ngà y tháng bảy. Má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông ngồi ở bà n giấy trong má»™t phòng có máy Ä‘iá»u hòa. Nhiệt Ä‘á»™ trong phòng ở 23 Ä‘á»™, má»™t nhiệt Ä‘á»™ thÃch hợp. Ông ta cảm thấy đầy nghị lá»±c. Từ cá»a sổ ông nhìn thấy mặt trá»i Ä‘ang chiếu sáng rá»±c rỡ ở bên ngoà i và thỉnh thoảng má»™t cÆ¡n gió nhẹ lay Ä‘á»™ng các ngá»n cây. Äó là má»™t ngà y rất đẹp!
Ông ta nhìn má»™t cáºu thiếu niên Ä‘ang là m việc trong sân. Căn cứ và o những Ä‘á»™ng tác cháºm chạp của cáºu, ngÆ°á»i ta phải nghÄ© rằng cáºu là má»™t tù nhân là m việc khổ sai. Cáºu nghỉ ngÆ¡i thÆ°á»ng xuyên. “Cáºu ta có vấn Ä‘á» gì? Là m sao mà má»™t ngÆ°á»i trẻ tuổi lại lÆ°á»i biếng nhÆ° thế?â€. NgÆ°á»i Ä‘Ã n ông tá»± há»i.
NhÆ°ng gần đến trÆ°a, ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông Ä‘i ra ngoà i để là m má»™t và i công việc. Ngay khi ông bÆ°á»›c ra khá»i phòng, ông đụng phải hÆ¡i nóng nhÆ° những là n sóng cản Ä‘Æ°á»ng. Nhiệt Ä‘á»™ bên ngoà i là 34 Ä‘á»™ và độ ẩm của không khà khá cao. Bấy giỠông má»›i biết cáºu bé đã chống chá»i vá»›i cái gì. Và trong má»™t ngà y oi bức nhÆ° thế nà y, ông ngạc nhiên vì cáºu bé chÆ°a bị ngất xỉu.
Mặc dù thế giá»›i của ông được ngăn cách vá»›i thế giá»›i của cáºu bé chỉ bằng bá» dà y của má»™t bức tÆ°á»ng, hai thế giá»›i ấy khác nhau nhiá»u lắm. Tuy nhiên nếu ông không rá»i khá»i thế giá»›i của ông để bÆ°á»›c và o thế giá»›i của cáºu bé, hẳn ông sẽ không bao giá» hiểu được sá»± khác nhau đó.
Chúng ta có thể cách ngÆ°á»i khác chỉ má»™t tầm tay, nhÆ°ng sống trong má»™t thế giá»›i khác vá»›i ngÆ°á»i ấy. Tuy nhiên, chúng ta sẽ không bao giá» hiểu được sá»± khác nhau ấy trừ khi chúng ta rá»i bá» thế giá»›i của chúng ta và bÆ°á»›c và o thế giá»›i của ngÆ°á»i đó. Chúng ta không bao giá» hiểu được Ä‘iá»u đó từ bên ngoà i.
Ông nhà già u (phú há»™) và Ladarô đã sống trong những thế giá»›i trái ngược, dù rằng những thế giá»›i nà y nằm bên cạnh nhau. NhÆ°ng ông nhà già u chÆ°a lần nà o bÆ°á»›c và o thế giá»›i của ngÆ°á»i nghèo. Ông không nhìn thấy Ladarô nhÆ° má»™t con ngÆ°á»i, cà ng không phải là ngÆ°á»i anh em mà ông có thể chia sẻ nhân tÃnh chung. Ông lãnh đạm, thá» Æ¡ vá»›i Ladarô, và lãnh đạm là má»™t thói xấu lá»›n.
Là m sao có thể nhÆ° thế được? Của cải là m cho má»™t ngÆ°á»i chỉ nghÄ© đến mình. Chúng là m cho ngÆ°á»i ấy mù lòa trÆ°á»›c những nhu cầu của những ngÆ°á»i khác và là m cho tâm hồn ngÆ°á»i ấy chai cứng. Äó là má»™t bi kịch tháºt sá»±. Má»™t cá nhân hoặc má»™t quốc gia đánh mất tâm hồn mình khi cứ mải lo tÃch lÅ©y những của cải lá»›n hÆ¡n.
NgÆ°á»i già u có không là m Ä‘iá»u gì sai. Ông không là m tổn thÆ°Æ¡ng hoặc bóc lá»™t ngÆ°á»i nghèo. Tuy nhiên, sau cùng “ông ta phải chịu cá»±c hình trong âm phủâ€. Ông ta bị lên án không phải vì ông ta già u có mà vì ông không bà y tá» lòng thÆ°Æ¡ng xót ngÆ°á»i nghèo. Ông sống chỉ vì bản thân mình.
Tá»™i lá»—i không chỉ vì là m Ä‘iá»u sai trái, mà còn là không là m Ä‘iá»u tốt –tá»™i không hoạt Ä‘á»™ng, không là m gì và tệ hÆ¡n nữa là sá»± thá» Æ¡. Äây là má»™t dụ ngôn là m xúc Ä‘á»™ng. Không có cái kết thúc của má»™t câu chuyện thần tiên– Ãt nhất là đối vá»›i ông phú há»™ và ông nà y là nhân váºt trung tâm của câu chuyện.
Xin Chúa, Äấng đã bÆ°á»›c và o thế giá»›i chúng ta má»™t cách trá»n vẹn, giúp chúng ta bÆ°á»›c và o thế giá»›i của những ngÆ°á»i Ä‘au khổ và thiếu thốn. Rồi khi đã có kinh nghiệm vá» Ä‘á»i sống của há» nhÆ° thế nà o, chúng ta chắc chắn sẽ được Ä‘á»™ng viên để là m Ä‘iá»u gì chúng ta có thể là m để giúp đỡ há».
Là những ngÆ°á»i cần đến lòng thÆ°Æ¡ng xót và nhân từ của Thiên Chúa, những ngÆ°á»i cầu nguyện vá»›i đôi bà n tay mở ra nhÆ° những cái bát của ngÆ°á»i ăn mà y, chúng ta đến lượt mình phải cố gắng sống nhân từ, quảng đại và thÆ°Æ¡ng xót những ngÆ°á»i khác, bởi vì mức Ä‘á»™ chúng ta cho sẽ trở thà nh mức Ä‘á»™ mà chúng ta nháºn. [Mục Lục]
33. Tiá»n bạc
Và o thá»i Chúa Giêsu, hẳn rằng tiá»n bạc chÆ°a chiếm được địa vị Æ°u tiên, địa vị số má»™t nhÆ° ngà y nay, bởi vì ngÆ°á»i ta còn sống gần gÅ©i vá»›i thiên nhiên. Trong khi đó, ngà y nay chúng ta không thể Ä‘i má»™t bÆ°á»›c mà không cần đến tiá»n bạc, thế mà láºp trÆ°á»ng của Chúa Giêsu vá» vấn Ä‘á» tiá»n bạc lại tháºt là dứt khoát:
- Các con không thể là m tôi hai chủ, vì nếu mến chủ nà y thì sẽ ghét chủ kia. CÅ©ng váºy, các con không thể vừa là m tôi Thiên Chúa lại vừa là m tôi tiá»n của được.
NhÆ° váºy, không thể nà o có được sá»± thá»a hiệp, sá»± Ä‘i nÆ°á»›c đôi và đội trá»i chung giữa Thiên Chúa và tiá»n bạc. Do đó, phải chá»n lá»±a. Mà chá»n lá»±a thì vữa có nghÄ©a là chấp nháºn, lại vừa có nghÄ©a là từ bá».
Äúng thế, nếu muốn là m đẹp lòng Thiên Chúa, thì chúng ta không thể nà o là m tôi tá»› cho tiá»n bạc, không thể nà o quì gối thá» lạy tượng con bò và ng. HÆ¡n bao giá» hết, ngà y nay con bò và ng, biểu tượng của tiá»n bạc, Ä‘ang hÆ°á»›ng dẫn và lÅ©ng Ä‘oạn thế giá»›i. Và số ngÆ°á»i thần phục nó tháºt là đông đảo. Äể kiếm được tiá»n bạc, ngÆ°á»i ta sẵn sà ng là m má»i sá»±, dám bán Ä‘i cả thân xác lẫn linh hồn, dám hy sinh cả danh dá»± lẫn thá»i giá» quà giá của mình.
Sá»± chá»n lá»±a căn bản nà y sẽ xác định hÆ°á»›ng Ä‘i cho cuá»™c Ä‘á»i và sẽ Ä‘em lại những háºu quả tháºt trái ngược. Thá»±c váºy, nếu tin tưởng và phụng thá» Thiên Chúa, chúng ta sẽ được bình an và hạnh phúc. Còn nếu chạy theo tiá»n bạc và thế gian, chúng ta sẽ chỉ thấy được những gian tham và tá»™i ác.
Äúng thế, Thiên Chúa của chúng ta không phải là má»™t ông vua tà n bạo, má»™t ông chủ hà khắc, nhÆ°ng là má»™t ngÆ°á»i cha già u lòng nhân ái, luôn yêu thÆ°Æ¡ng và chăm sóc chúng ta. Äể giúp chúng ta hiểu được Ä‘iá»u đó, Chúa Giêsu đã Ä‘Æ°a ra hai hình ảnh, hình ảnh chim trá»i và hình ảnh cánh hoa đồng ná»™i. Và rồi Ngà i đã kết luáºn:
- Các con còn quà giá hÆ¡n gấp ngà n vạn lần những cánh chim trá»i và những bông hoa đồng ná»™i.
Dân ngoại thÆ°á»ng lo lắng nhiá»u vá» vấn Ä‘á» cÆ¡m áo gạo tiá»n, còn chúng ta, những ngÆ°á»i con cái Thiên Chúa, chúng ta vừa phải là m việc, nhÆ°ng lại vừa phải tin tưởng và o Ngà i. Vá»›i niá»m tin tưởng ấy, chúng ta chắc chắn sẽ tìm thấy sá»± bình an và hạnh phúc.
Thế nhÆ°ng, chúng ta có thể nêu lên má»™t và i thắtc mắc. Thắc mắc thứ nhất: Äây có phải là má»™t sá»± tin tưởng mù quáng, là m tê liệt má»i hoạt Ä‘á»™ng của chúng ta hay không? Chắc chắn là không, bởi vì Chúa Giêsu không bao giá» cho phép chúng ta lÆ°á»i biếng vá»›i thái Ä‘á»™ ngồi chá» sung rụng. HÆ¡n thế nữa, là m việc còn là má»™t bổn pháºn của con ngÆ°á»i, nhÆ° lá»i thánh Phaolô đã nói:
- Ai không là m thì không đáng ăn.
Thắc mắc thứ hai: qua bà i giảng trên núi vá» tám mối phúc tháºt, cÅ©ng nhÆ° qua nhiá»u lần trong Phúc âm, Chúa Giêsu đã có má»™t thái Ä‘á»™ khinh chê tiá»n bạc. Äiá»u nà y chỉ cò thể được thá»±c hiện nÆ¡i các báºc tu trì, chứ còn chúng ta, sống giữa lòng cuá»™c Ä‘á»i, là m sao chúng ta lại không cần đến tiá»n bạc? Không có tiá»n, là m sao chúng ta có được những phÆ°Æ¡ng tiện để sinh sống? Ấy là chÆ°a nói tá»›i những háºu quả thảm khốc do sá»± nghèo túng gây nên, nhÆ° những bệnh táºt phần xác và những tá»™i ác phần hồn, vì bần cùng sinh đạo tặc,
Äiá»u băn khoăn nà y tháºt hợp tình và há»›p lý. Tuy nhiên, chúng ta nên nhá»›: tiá»n bạc là má»™t tên đầy tá»› tốt, nhÆ°ng lại là i má»™t ông chủ hà khắc, giết chết má»i tình cảm tốt đẹp của chúng ta đối vá»›i Thiên Chúa cÅ©ng nhÆ° đối vá»›i tha nhân.
Ông phú há»™ qua Ä‘oạn Tin mừng hôm nay bị kết án há»a ngục, không phải vì ông ta già u có, những vì trái tim ông ta đã trở nên băng giá và chai đá, đã khép lại trÆ°á»›c ná»—i Ä‘au khổ của Ladarô nghèo túng.
HÆ¡n thế nữa, kiếm sống bằng những nghá» nghiệp và những cách thức chÃnh đáng là điá»u tốt. ChÃnh Giáo há»™i đã Ä‘Æ°a ra cho chúng ta mẫu gÆ°Æ¡ng của Chúa Giêsu. Ngà i cÅ©ng đã từng lao Ä‘á»™ng vất vả.
Äồng thá»i, Giáo há»™i luôn bênh vá»±c quyá»n lợi của giá»›i lao Ä‘á»™ng và chống lại những chèn ép và bóc lá»™t của giá»›i chủ nhân. Giáo há»™i nhÆ° muốn nhắn nhủ chúng ta rằng:
- Hãy lao Ä‘á»™ng, hãy kiếm tiá»n để là m cho cuá»™c sống nà y được tÆ°Æ¡i đẹp hÆ¡n, nhÆ°ng đồng thá»i phải dứt khoát gạt bá» những bất công. Äừng bao giá» trở thà nh nô lệ cho tiá»n bạc. Hãy là m việc và hãy tin tưởng và o Thiên Chúa.
Chúng ta hãy nhá»› lại lá»i Chúa Giêsu đã phán:
- Hãy tìm kiếm nước Thiên Chúa, rồi những sự khác sẽ được ban cho cac con sau. [Mục Lục]
34. Già u có
Lá»i Chúa hôm nay má»i gá»i má»—i ngÆ°á»i chúng ta hãy xét mình vá» thái Ä‘á»™ sống đối vá»›i anh chị em xung quanh, nhất là trên bình diện sá» dụng nguồn vốn Thiên Chúa ban cho.
Bà i Ä‘á»c I trÃch từ sách tiên tri Amos: “Khốn cho các ngÆ°Æ¡i là những kẻ phú quà tại Sion và tá»± kiêu trên núi Samariaâ€. Những lá»i nà y tá»± cảnh tỉnh má»—i ngÆ°á»i trong chúng ta có thái Ä‘á»™ tá»± kiêu, á»· lại và o của cải mà không nghÄ© gì đến những anh chị em Ä‘ang cần sá»± chia sẻ và tình liên Ä‘á»›i của chúng ta.
Thá» há»i hiện có bao nhiêu ngÆ°á»i trong xã há»™i nà y hằng ngà y Ä‘ang lo lắng? NhÆ°ng trá»› trêu thay, không phải lo lắng vì thiếu thốn nhÆ°ng lại lo lắng không biết phải ăn uống là m sao? Lo lắng không phải vì thiếu mặc, nhÆ°ng lo lắng phải mặc những kiểu áo nà o cho hợp thá»i trang, vì có quá nhiá»u của cải dÆ° thừa, không biết phải là m gì cho hết. Trong khi đó thì hằng ngà y bên cạnh ta, trÆ°á»›c mắt ta, bên tai ta, ta có thể thấy, có thể nghe không biết bao nhiêu thảm cảnh của những anh chị em Ä‘ang phải chết đói, Ä‘ang cần của ăn áo mặc cho cuá»™c sống.
TrÆ°á»›c viá»…n cảnh Ä‘au lòng nhÆ° váºy, có thể nà o chúng ta im lặng, lãng quên được hay không? Má»—i ngÆ°á»i trong lãnh vá»±c của mình và nhất là những anh chị em có trách nhiệm trong xã há»™i, trong môi trÆ°á»ng sinh sống Ä‘á»u có bổn pháºn nghiên cứu để thăng tiến mức sống của những anh chị em khác. Những anh chị em nà o có trách nhiệm nhiá»u thì sẽ không thể nà o ngủ yên khi chỉ lo tìm tÆ° lợi cho mình nhÆ° ngÆ°á»i già u có trong bà i Phúc âm hôm nay. Ông vui sống an nhà n trong ngôi nhà sang trá»ng của mình mà quên Ä‘i hay không thèm biết đến ná»—i thống khổ và sá»± cần được trợ giúp của anh ngÆ°á»i nghèo Ladarô ngay trÆ°á»›c cổng nhà mình. Ông đã không thá»±c thi tình liên Ä‘á»›i bác ái chia sẻ và ông chỉ cảm thấy lá»i nà y khi qua Ä‘á»i. Lúc đó ông hiểu hÆ¡n: “Äược lá»i lãi cả thế gian mà thiệt mất linh hồn nà o được Ãch gì, ngÆ°á»i ta lấy gì mà đổi được linh hồn mìnhâ€.
Má»™t nhà tá»· phú trÆ°á»›c khi chết đã phải thốt lên: “Nếu tôi có thể đổi hết phần gia tà i tôi có để thêm và i phút sống nữa trên trần gian nà y thì tôi sẵn sà ng đổiâ€. Và i phút trên trần gian nà y có là bao so vá»›i sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i. Vấn Ä‘á» là chúng ta tin Chúa và tin và o sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i hay không mà thôi.
Äối vá»›i những tÃn hữu bình thÆ°á»ng là nhÆ° váºy, rồi còn đối vá»›i những ai có trách nhiệm tôn danh Chúa lại còn phải đòi há»i nhiá»u hÆ¡n nữa. Chúng ta được lÆ°u ý Ä‘iểm nà y nÆ¡i bà i Ä‘á»c II, lá»i của thánh Phaolô cảnh tỉnh ngÆ°á»i đồ đệ Timôthêô nhÆ° sau: “Phần con, hỡi ngÆ°á»i của Thiên Chúa, hãy tránh xa những Ä‘iá»u đó, hãy cố gắng trở nên ngÆ°á»i công chÃnh đạo đức, già u lòng tin và lòng mến. Hãy sống nhẫn nại và hiá»n là nh. Con hãy thi đấu trong cuá»™c thi đấu cao đẹp, vì đức tin dà nh cho được sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i. ChÃnh vì sá»± sống nà y mà con đã được Thiên Chúa kêu gá»i và con đã nói lên lá»i tuyên xÆ°ng trÆ°á»›c mặt nhiá»u nhân chứng.
Thá»±c hiện được những Ä‘iá»u nà y đòi buá»™c ngÆ°á»i tông đồ của Chúa không những phải biết sống bác ái, chia sẻ tình liên Ä‘á»›i, không ham của cải già u sang mà còn phải biết chăm lo cho Æ¡n cứu rá»—i, cho sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i của những ai được trao phó cho mình chăm sóc: “Hãy cố đạt lấy sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i mà con đã được kêu gá»i, và vì đó con đã mạnh dạn tuyên xÆ°ng đức tin trÆ°á»›c mặt nhiá»u nhân chứngâ€. Lá»i rao giảng của ngÆ°á»i đồ đệ Chúa cần phải Ä‘i đôi vá»›i việc là m, vá»›i Ä‘á»i sống đức tin, đức cáºy và đức mến. [Mục Lục]
35. Dại dột
Bà i Tin Mừng Chúa Giêsu Ä‘Æ°a ra hai cảnh đối nghịch nhau má»™t cách chát chúa, đó là số pháºn của nhà há»™ phú và của ngÆ°á»i nghèo khổ Ladarô, ở Ä‘á»i nà y và đá»i sau. Ở Ä‘á»i nà y, ngÆ°á»i phú há»™ ăn sung mặc sÆ°á»›ng, lụa là gấm vóc, yến tiệc linh đình má»—i ngà y, sống trụy lạc và danh vá»ng, còn ngÆ°á»i nghèo khổ Ladarô thì không ai Ä‘oái hoà i, má»™t ngÆ°á»i hà nh khất khốn cùng và bất lá»±c, hằng ngà y ngồi chầu chá»±c trÆ°á»›c cổng nhà ngÆ°á»i già u có kia, hy vá»ng kiếm được chút gì để Ä‘á»™ thân cho qua ngà y.
Hai nhân váºt nà y không phải ở hai chân trá»i xa cách nhau, nhÆ°ng ở ká» bên nhau: ngÆ°á»i nghèo nằm ngay trÆ°á»›c cổng nhà ngÆ°á»i già u. Ở ká» bên nhau nhÆ°ng không có quan hệ vá»›i nhau. Cuá»™c sống cứ kéo dà i nhÆ° thế cho đến khi ngÆ°á»i nghèo chết và ngÆ°á»i già u cÅ©ng chết. NgÆ°á»i nghèo chết, không thấy nói có ai chôn, chỉ có thiên thần đến Ä‘Æ°a ngÆ°á»i ấy và o thiên Ä‘Ã ng. Còn ngÆ°á»i già u chết thì được chôn cất Ä‘Ã ng hoà ng. Chắc chắn đám tang của ông ta lá»›n lắm, có nhiá»u ngÆ°á»i Ä‘i Ä‘Æ°a, có nhiá»u vòng hoa, vòng cÆ°á»m, chắc cÅ©ng có nhiá»u ngÆ°á»i khóc nữa, nhÆ°ng không thấy nói có thiên thần đến đón ông ta. NhÆ° váºy, số pháºn của hai ngÆ°á»i đã đảo ngược: Ladarô được thưởng sung sÆ°á»›ng, hạnh phúc. Còn nhà phú há»™ bị phạt khổ cá»±c, bất hạnh.
Qua dụ ngôn nà y, Chúa Giêsu muốn dạy hai Ä‘iá»u: thứ nhất, già u có không phải là má»™t tá»™i và nghèo khổ cÅ©ng chÆ°a hẳn là có phúc, nếu ngÆ°á»i ta không có tinh thần nghèo khó thá»±c sá»±. Thứ hai: mối quan hệ giữa cách chúng ta sá» dụng tiá»n của Ä‘á»i nà y và hạnh phúc vÄ©nh cá»u Ä‘á»i sau.
TrÆ°á»›c hết, già u có có phải là má»™t tá»™i trá»ng không và nghèo khó có phải là có phúc không? Chúng ta thấy dụ ngôn không Ä‘á» cáºp tá»›i má»™t tá»™i rõ rệt nà o của nhà phú há»™, thế mà ông ta đã sa há»a ngục, Ä‘iá»u đó là m cho chúng ta có cảm tưởng nguyên việc già u có đã là má»™t tá»™i. Không, già u có tá»± nó không xấu cÅ©ng không phải là má»™t tá»™i, nếu không ai mà dám là m già u nữa. NhÆ°ng nếu những ngÆ°á»i già u có coi tiá»n của, thay vì là đầy tá»› đã trở nên ông chủ, thay vì là thụ tạo đã trở nên thần tượng, thay vì là phÆ°Æ¡ng tiện đã trở nên mục Ä‘Ãch. Hoặc những ngÆ°á»i già u có chỉ biết ăn chÆ¡i phung phà mà không má»™t chút Ä‘á»™ng lòng trắc ẩn trÆ°á»›c những ngÆ°á»i nghèo khổ xung quanh mình. Hoặc những ngÆ°á»i già u coi tiá»n bạc là trên hết, hÆ¡n cả tình nghÄ©a. Những ngÆ°á»i già u nhÆ° thế thì tiá»n của có thể chỉ Ä‘em lại cho hỠđầy đủ, sung sÆ°á»›ng ở Ä‘á»i nà y mà không Ãch gì cho hỠở Ä‘á»i sau. HÆ¡n nữa, lại là má»™t ngăn trở là m cho há» khó và o nÆ°á»›c trá»i hay không và o được nÆ°á»›c trá»i. Äó là trÆ°á»ng hợp của nhà phú há»™ trong dụ ngôn. Ông ta bị phạt, không phải vì ông ta là phú há»™, nhÆ°ng vì ông ta đã không phú há»™ cho nên. Mặc dầu chúng ta có thể nghi ngá» vá» nguồn gốc tà i sản của ông ta. NhÆ°ng tá»™i của ông ta không phải chỉ ở cách là m già u bất chÃnh, cÅ©ng không phải vì ông ta là ngÆ°á»i già u, nhÆ°ng vì ông ta đã sá» dụng tiá»n của má»™t cách xa xỉ, Ãch ká»·, không biết chia sẻ, thÆ°Æ¡ng giúp ngÆ°á»i hà nh khất đói rách, nghèo khổ.
Ngược lại, nghèo khổ có phải là có phúc không? Có, chắc chắn có và cÅ©ng có thể là không. Thá»±c váºy, nghèo khổ, nhất là nghèo đến cùng cá»±c, có thể trở thà nh mối tá»™i đầu thứ tám, thêm và o số bảy mối tá»™i đầu đã có. Bởi vì nghèo túng quá có thể là m cho ngÆ°á»i ta mắc nhiá»u táºt xấu và tá»™i ác: nghèo Ä‘Æ°a đến tham nhÅ©ng, trá»™m cắp, láo xược và ngang tà ng; nghèo là m cho ngÆ°á»i ta ghen tuông, bất mãn, xa cách Chúa, coi nhẹ linh hồn mình… NhÆ° váºy, nghèo đâu có phải là phúc. Rồi có biết bao ngÆ°á»i, bên ngoà i nghèo nà n, túng thiếu, nhÆ°ng trong lòng há» mÆ¡ Æ°á»›c, tham lam đủ thứ. Những ngÆ°á»i nhÆ° thế chÆ°a chắc Ä‘á»i sau sẽ được hạnh phúc. Do đó, không phải nguyên tình trạng nghèo khổ đã là công phúc, mà cần phải cóp tinh thần, có tâm hồn nghèo khó và biết chấp nháºn tình trạng đó nữa. NhÆ° chúng ta thấy: công phúc của ngÆ°á»i hà nh khất Ladarô nghèo khổ, hệ tại ông ta biết chấp nháºn cảnh nghèo khổ, bệnh táºt, tuân theo thánh ý Chúa. DÄ© nhiên, sá»± chấp nháºn nà y không ngăn trở ngÆ°á»i nghèo khổ cố gắng hà nh Ä‘á»™ng phải lẽ, là m việc chÃnh đáng Ä‘á» thoát khá»i cảnh nghèo và bệnh táºt.
Äà ng khác, dụ ngôn còn nhằm nói lên mối quan hệ giữa cách chúng ta sá» dụng tiá»n của vá»›i hạnh phúc vÄ©nh cá»u. Tiá»n của váºt chất Chúa ban cho chúng ta hưởng dùng để xây dá»±ng, thăng tiến cuá»™c sống của mình, đồng thá»i phát triển tình ngÆ°á»i, xây dá»±ng yêu thÆ°Æ¡nggiữa ngÆ°á»i vá»›i ngÆ°á»i. Ai biết sá» dụng nhÆ° thế không những được ấm no hạnh phúc ở Ä‘á»i nà y mà còn bảo đảm cho cuá»™c sống hạnh phúc vÄ©nh cá»u mai sau nữa trên nÆ°á»›c trá»i.
Ngược lại, ai khÆ° khÆ° hưởng dùng má»™t mình, không bao giá» muốn giúp đỡ hay chia sẻ cho ngÆ°á»i khác, nhất là những ngÆ°á»i nghèo khổ, dù là má»™t chút thôi, thì sẽ bị Thiên Chúa xét Ä‘oán nghiêm ngặt. Bởi váºy, nếu ông phú há»™ biết Ä‘em tiá»n của chia sẻ cho ông Ladarô, thì ông đã sắm cho mình kho tà ng trên trá»i, và khi chết ông sẽ được thiên thần rÆ°á»›c và o thiên Ä‘Ã ng. NhÆ°ng ông đã không hà nh Ä‘á»™ng nhÆ° váºy, nên ông đã mất tất cả và bị phạt muôn Ä‘á»i.
Lá»i Chúa hôm nay nhắc nhở chúng ta hai diá»u: thứ nhất, Chúa dạy chúng ta hãy sống theo đạo trung dung của trá»i. Chúng ta già u có Æ°? Chúa bảo chúng ta: đừng coi tiá»n của trá»ng hÆ¡n nhân nghÄ©a. Nếu chúng ta nghèo khổ Æ°? Chúa bảo chúng ta: đừng lo lắng quá mà dùng những phÆ°Æ¡ng thế bất chÃnh để có tiá»n của và cÅ©ng đừng buồn chán, vì chúng ta Ä‘ang ở trong má»™t tÆ° thế thuáºn lợi để và o nÆ°á»›c trá»i. Thứ hai, Chúa dạy chúng ta: chỉ có má»™t mục Ä‘Ãch cho việc sá» dụng tiá»n của váºt chất, đó là sá» dụng để đạt tá»›i sá»± sống vÄ©nh cá»u; và chỉ có má»™t cách sá» dụng đúng là sá» dụng để Ä‘em lại hữu Ãch cho mình và cho ngÆ°á»i khác. Vì thế, dụ ngôn hôm nay má»i gá»i má»—i ngÆ°á»i chúng ta hãy xét lại cách mình sá» dụng tiá»n của và cách mình đóng góp tiá»n của trong việc phụng sá»± Thiên Chúa và phục vụ tha nhân. [Mục Lục]
36. Yêu thương
Sách thánh ngà y hôm nay cho chúng ta thấy hình ảnh của hai con ngÆ°á»i, là ngÆ°á»i nhÆ° nhau nhÆ°ng cuá»™c sống rất khác nhau. Má»™t ngÆ°á»i tháºt già u có, ăn sang mặc sÆ°á»›ng đến Ä‘á»™ dÆ° thừa. NgÆ°á»i già u nà y không là m hại ai, không lấy của ai và cÅ©ng chẳng cho ai Ä‘iá»u gì ngay cả má»™t miếng bánh vụn.
Vâng! Cảnh già u có, trâu ruá»™ng bá» há», lúa gạo đầy dÆ°, vải mặc không hết, cồng chiêng quà giá… rượu uống quanh năm, heo gà … đếm không xuể… Không gian tham, không lấy của ai, không sợ phải cho ai thì là m sao mà lo, là m sao mà đói được…! Sống cảnh nà y, là ngÆ°á»i ai lại không mong, không thÃch… và ai mà không nghÄ© nhÆ° thế!
Sách thánh cÅ©ng cho biết, bên cạnh ngÆ°á»i già u có là má»™t ngÆ°á»i rất nghèo khổ, lúa gạo không có, áo quần rách rÆ°á»›i, mong đồ thừa rá»›t ra từ bà n ăn của ngÆ°á»i kia mà cÅ©ng không có má»™t tà mà ăn…
Tháºt thế! Sống nghèo đói, tủi nhục nhÆ° váºy ai mà ham được. Tuy nhiên, sẽ đến ngà y mà ai cÅ©ng phải gặp; ngÆ°á»i già u cÅ©ng sẽ chết và ngÆ°á»i nghèo cÅ©ng phải trở vá» vá»›i ông bà tổ tiên…
Theo ông bà của chúng ta từ xa xÆ°a cho biết; má»i đồ đạc của ngÆ°á»i chết phải được mang theo để dùng nhÆ° khi còn sống. NhÆ°ng thá»±c tế, ai cÅ©ng thấy là không đúng nhÆ° váºy, ngÆ°á»i chết không thể mang theo Ä‘iá»u gì, cÅ©ng chẳng có thể ăn được cái gì mình có hôm nay. Trá»™m cắp đã lợi dụng phong tục chôn đồ của ngÆ°á»i chết để lấy cắp đồ đạc, nhất là và ng bạc quà giá. Mồ mả ông bà bị há» Ä‘Ã o tung lên hết! Tháºt là tá»™i nghiệp há», vì chết rồi lại cÅ©ng không yên và cÅ©ng vì phong tục cÅ©ng không có đúng vá»›i thá»±c tế và cÅ©ng không đúng vá»›i sách thánh ngà y hôm nay nữa… NhÆ° sách thánh cho thấy, cuá»™c sống sau khi chết sẽ rất khác; ngÆ°á»i nghèo được Chúa thÆ°Æ¡ng và ngÆ°á»i già u, vì không cho ngÆ°á»i nghèo ăn nên Chúa không thÆ°Æ¡ng! NgÆ°á»i nghèo được gặp ông Abraham là ngÆ°á»i ông bà của chúng ta được Chúa thưởng và cho gặp lại con cháu… NgÆ°á»i già u có thì không được gặp tổ tiên mà còn ở nÆ¡i Ä‘au khổ đói khát nữa…
Biết cuá»™c sống sẽ nhÆ° váºy; không chia áo cÆ¡m cho ngÆ°á»i nghèo thì Chúa không thÆ°Æ¡ng. NhÆ° năm ngÆ°á»i con của ngÆ°á»i già u… cÅ©ng không tin, cÅ©ng tham lam Ãch ká»· nhÆ° cha của há» ngà y trÆ°á»›c… Tại sao lại nhÆ° thế!
ThÆ°a, là vì há» gặp Chúa mà há» không nháºn ra Chúa, vì há» không nháºn ra Chúa nên há» cÅ©ng không tin Chúa… nên ngÆ°á»i sống hỠđã không tin, và há» cÅ©ng không tin có ngÆ°á»i sống lại từ cõi chết, thì dù có chăng nữa thì há» cÅ©ng chẳng tin.
Nhiá»u ngÆ°á»i trong chúng ta vẫn còn tin ngÆ°á»i chết phải mang theo của cải để dùng nên há» không cho ngÆ°á»i khác, nhất là ngÆ°á»i thiếu ăn, thiếu mặc hằng ngà y ta vẫn gặp.
Ai cÅ©ng mến Chúa, ai cÅ©ng tin Chúa vì Chúa có quyá»n đối vá»›i ngÆ°á»i sống lẫn ngÆ°á»i chết và Chúa có thể cho ta hạnh phúc hôm nay cÅ©ng nhÆ° sau khi chết. NhÆ° Chúa Giêsu đã nói: “Ta là sá»± sống và là sá»± sống lại… Ai tin Ta sẽ được sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i…†Và chÃnh Chúa đã nói: “Ai yêu thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i nghèo là thÆ°Æ¡ng chÃnh Chúaâ€, nghÄ©a là , ai cho ngÆ°á»i nghèo má»™t chén cÆ¡m, má»™t ly nÆ°á»›c, má»™t trái bắp… là cho chÃnh Chúa, và Chúa sẽ cho lại gấp trăm những gì ta đã cho Chúa. Chúng ta cho ngÆ°á»i nghèo Chúa sẽ cho lại ta, chúng ta thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i nghèo Chúa sẽ thÆ°Æ¡ng ta.
Váºy chúng ta hãy tin tưởng lá»i Chúa Giêsu: chia cái ăn cái mặc cho ngÆ°á»i nghèo, thì chúng ta sẽ có hạnh phúc cả hôm nay lẫn mai sau nữa. Và vì chúng ta đã là m cho Chúa được no, được ấm suốt Ä‘á»i, và qaun trá»ng nhất là được vui hưởng hạnh phúc vá»›i Chúa Giêsu nÆ¡i NÆ°á»›c Trá»i… [Mục Lục]
37. Suy niệm của Lm. Giuse Phạm Thanh Liêm
ÄỜI Sá»NG MỚI SAU CÃI CHẾT ÄƯỢC HÃŒNH THÀNH TỪ BÂY GIỜ
Nhiá»u ngÆ°á»i chê Ki-tô hữu là dại, vì các Ki-tô hữu không táºn hưởng những lạc thú trên Ä‘á»i, lại còn chuốc vất vả và o thân khi lao và o giúp đỡ ngÆ°á»i khác. Những ngÆ°á»i nà y nghÄ© váºy, vì há» chỉ biết đến há», và không Ä‘á»™ng lòng trÆ°á»›c ná»—i khổ của bao anh em nghèo đói sống bên há». Thế nhÆ°ng, chết đâu phải là hết. Và những ngÆ°á»i chỉ biết sống cho mình, chỉ biết sống nhÆ° thể chỉ có Ä‘á»i sống nà y, lại trở thà nh ngÆ°á»i dại sau khi chết.
Ai cũng phải chết
Không phải ai cÅ©ng giầu, cÅ©ng đẹp, cÅ©ng có địa vị. NhÆ°ng có má»™t Ä‘iá»u rất công bằng cho má»i ngÆ°á»i: ai cÅ©ng phải chết. Cái chết là m ngÆ°á»i ta bình đẳng: chẳng ai mang theo gì vá»›i mình ngoại trừ chÃnh con ngÆ°á»i của mình: không tiá»n bạc, không ngÆ°á»i thân, không quyá»n lá»±c, không sắc đẹp, không kiến thức. Sinh ra trần trụi, chết cÅ©ng trần trụi.
Cái chết là m con ngÆ°á»i trở lại vá»›i con ngÆ°á»i thá»±c của mình. Cái chết giúp ngÆ°á»i ta nháºn ra sá»± tháºt, và cố gắng sống cho ra ngÆ°á»i trong Ä‘á»i hiện tại. Trong nhãn quan nà y, cái chết không chỉ là mối há»a, nhÆ°ng còn là má»™t hồng ân cho những ai Ä‘ang sống, vì qua nó, con ngÆ°á»i nháºn ra đâu là quê hÆ°Æ¡ng tháºt của mình, đâu là điểm mà má»—i ngÆ°á»i sẽ đến. Chỉ lo Ä‘i bắt bÆ°á»›m tìm hoa trên Ä‘Æ°á»ng, mà không lo hoà n tất nhiệm vụ của mình, thì quả là ngÆ°á»i dại biết bao.
Cái chết là m ngÆ°á»i ta Ä‘i và o vÄ©nh cá»u
Thá»i gian tháºt là quý. Vì ngÆ°á»i ta có thể xây dá»±ng và hoà n thà nh con ngÆ°á»i của mình má»™t cách tuyệt vá»i. Con ngÆ°á»i mình nhÆ° thế nà o, tuỳ mình khi sống trên Ä‘á»i nà y. Khi chết rồi, mình không còn thay đổi được nữa. Thá»i gian trên trần thế, là thá»i gian của má»—i ngÆ°á»i, thuá»™c vá» má»—i ngÆ°á»i, má»—i ngÆ°á»i được quyá»n định Ä‘oạt và hình thà nh con ngÆ°á»i mình theo nhÆ° mình muốn. Vá»›i tá»± do Chúa ban, không ai hình thà nh Ä‘á»i mình, nếu không phải chÃnh mình. Chỉ cần má»™t giây thôi, cÅ©ng đủ là m cho ngÆ°á»i ta ra khác, được sống hạnh phúc vÄ©nh cá»u hay không. Má»™t giây thôi, quý nhÆ° thế nà o.
CÅ©ng khó mà diá»…n tả tại sao cái chết lại là m ngÆ°á»i ta thà nh vÄ©nh cá»u. Theo nhãn quan của thánh Ynhã Loyola, ma quá»· và những ngÆ°á»i ở dÆ°á»›i hoả ngục vẫn luôn chống đối và nguyá»n rủa Thiên Chúa. Thái Ä‘á»™ ngÆ°á»i ta chá»n lúc chết, là thái Ä‘á»™ vÄ©nh hằng của ngÆ°á»i đó. Bà i Tin Mừng hôm nay cho thấy nhÆ° thể ngÆ°á»i giầu vẫn thÆ°Æ¡ng anh em của ông ta còn Ä‘ang sống, nên Ä‘á» nghị Abraham cho ngÆ°á»i vá». Chúng ta biết rằng, bởi vì đây là dụ ngôn, nên không phải tất cả Ä‘á»u có ý nghÄ©a và phải được giải thÃch. Dụ ngôn trong bà i Tin Mừng hôm nay dạy con ngÆ°á»i hãy sống sao, để khi chết được hạnh phúc vÄ©nh cá»u. Má»—i ngÆ°á»i phải chá»n lá»±a ngay trong Ä‘á»i sống của mình, vá»›i những lá»i dạy dá»— của những ngÆ°á»i được sai tá»›i vá»›i há». Há» không cần phải chá» ngÆ°á»i chết hiện vá», hoặc thiên thần tá»›i nói vá»›i há». NhÆ° váºy, những ngÆ°á»i sống vá»›i chúng ta, những ngÆ°á»i nói Lá»i Chúa cho chúng ta rất quan trá»ng. Không ai thay thế há» cho chúng ta. Äừng đòi ngÆ°á»i chết hiện vỠđể nói.
Hôm nay là ngà y hồng phúc, hôm nay là ngà y cứu độ
Hôm nay, vá»›i những Ä‘iá»u kiện tôi có và hoà n cảnh cùng những ngÆ°á»i xung quanh tôi, tôi phải sống cho ra ngÆ°á»i, hình thà nh con ngÆ°á»i của tôi. NgÆ°á»i nghèo ăn xin, không có gì, vẫn có thể hình thà nh con ngÆ°á»i của anh ta cách trá»n vẹn. Những ngÆ°á»i là m vệ sinh Ä‘Æ°á»ng phố, những ngÆ°á»i quét rác ngoà i Ä‘Æ°á»ng, những giám đốc xà nghiệp lá»›n, hay những bác sÄ© kỹ sÆ°, Ä‘á»u ngang nhau trong việc hình thà nh Ä‘á»i mình. Nếu má»™t bác sÄ© không táºn tâm cứu giúp bệnh nhân, là bác sÄ© dở. Bác sÄ© đó cÅ©ng tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° ngÆ°á»i giầu không có lòng thÆ°Æ¡ng vá»›i ngÆ°á»i nghèo ăn xin Ladarô. Nếu má»™t công nhân quét Ä‘Æ°á»ng mà không là m tròn bổn pháºn của mình, thì cÅ©ng dở nhÆ° má»™t giám đốc xà nghiệp không cố gắng để xà nghiệp được trao cho mình phát triển. “Không có nghá» dở, chỉ có ngÆ°á»i dởâ€. TrÆ°á»›c mặt Chúa, bác sÄ© và công nhân vệ sinh trong bệnh viện Ä‘á»u ngang nhau. Và ngay cả trÆ°á»›c mặt con ngÆ°á»i, má»™t ngÆ°á»i là m phu vệ sinh nhÆ°ng thÆ°Æ¡ng yêu và giáo dục con nên ngÆ°á»i, thì tốt hÆ¡n má»™t bác sÄ© hay kỹ sÆ° giầu có mà không dà nh giỠđể thÆ°Æ¡ng yêu và giáo dục con cái há». ChÃnh trong việc là m, và trong việc giáo dục con cái, hình thà nh nhân cách và bản lãnh má»—i ngÆ°á»i, cÅ©ng nhÆ° hình thà nh con ngÆ°á»i vÄ©nh cá»u của mình trong Ä‘á»i sống mai háºu.
Tà i nguyên của cải, là của Cha trên trá»i cho tất cả má»i ngÆ°á»i. Không ai được lợi dụng tà i năng của mình để bóc lá»™t ngÆ°á»i khác. Tà i nguyên, là để cho tất cả má»i ngÆ°á»i; và tà i năng là để phục vụ má»i ngÆ°á»i. Má»™t giám đốc Ä‘i xe hÆ¡i giầu sang, không chắc đã tốt bằng ngÆ°á»i công nhân xúc đất bên Ä‘Æ°á»ng. Tốt hay không, tuỳ thuá»™c má»—i ngÆ°á»i dùng tà i năng Chúa ban cho mình, để phục vụ má»i ngÆ°á»i hay không. Nếu Chúa ban cho há» 5 nén, há» phải là m lá»i 5 nén. Nếu Chúa chỉ ban cho tôi má»™t nén, Ngà i chỉ đòi tôi là m lá»i 1 nén. Äừng Ä‘em chôn nén bạc tà i năng Ngà i ký thác. Nếu không có ngÆ°á»i phu quét Ä‘Æ°á»ng và những ngÆ°á»i trồng và săn sóc cây trong công viên, cuá»™c Ä‘á»i đã không đẹp nhÆ° Ä‘ang là . Những công nhân là m sạch Ä‘Æ°á»ng phố, không chỉ là m đẹp phố phÆ°á»ng, nhÆ°ng là m đẹp cả Ä‘á»i tôi, và là m tôi hạnh phúc. Há» có thể là những ngÆ°á»i tuyệt đẹp ở Ä‘á»i sống mai háºu.
Câu há»i gợi ý chia sẻ:
- Theo bạn, Thiên Chúa có công bằng khi để má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u phải chết không? Tại sao?
- NgÆ°á»i giầu và ngÆ°á»i nghèo, ai dá»… hạnh phúc hÆ¡n? Tại sao?
- Có ai hình thà nh Ä‘á»i bạn giúp bạn không? Bạn hình thà nh Ä‘á»i bạn má»—i ngà y thế nà o? [Mục Lục]
38. Từ sự chết đi đến sự sống
Robert Schuller viết trong nhiá»u cuốn sách của ông: Và o năm 1923, má»™t cuá»™c há»p quan trá»ng đã được diá»…n ra tại thà nh phố Chicago. Trong cuá»™c há»p nà y gồm 9 chuyên gia tà i chÃnh quan trá»ng của toà n thế giá»›i. Sau đó 25 năm, những chuyên gia tà i chÃnh nà y đã trở thà nh những ngÆ°á»i bần cùng và có má»™t kết quả bi thảm:
Giám đốc công ty hãng sắt lá»›n nhất trở thà nh má»™t ngÆ°á»i nợ nần và sau đó tá»± vẫn. Giám đốc công ty Ä‘iện nÆ°á»›c lá»›n nhất phải lánh nạn ở vùng đất khách và chết má»™t cách nghèo khổ. Giám đốc công ty gas lá»›n nhất bị Ä‘iên. NgÆ°á»i đầu cÆ¡ lúa mạch lá»›n nhất bị chết tại đất khách. Giám đốc cổ phần tại New York lá»›n nhất (New York Stock) tá»± vẫn. Má»™t nhân viên thân cáºn của tổng thống phải ở tù. Má»™t nhân viên nổi tiếng vá» tiá»n tệ Wall Street bị ở tù. Má»™t chuyên gia tÆ° bản Ä‘á»™c quyá»n tá»± vẫn. Giám đốc của má»™t nhà băng cÅ©ng tá»± vẫn.
Qua đó, chúng ta thấy rằng chúng ta phải là m gì vá»›i cÆ¡ nghiệp chúng ta có để nó thá»±c sá»± sinh Ãch lợi cho chúng ta?
Trong bà i Phúc Âm hôm nay, Chúa Giêsu kể má»™t câu truyện vá» má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông già u có và má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông nghèo khổ, Ladarô. HỠở hai thế giá»›i khác nhau, má»™t ngÆ°á»i thì già u có, và ngÆ°á»i kia thì nghèo túng. Má»™t ngÆ°á»i thì từ cái ăn uống đến cách ăn mặc Ä‘á»u sang trá»ng, còn ngÆ°á»i kia thì ghẻ lở và ăn uống giống nhÆ° má»™t con chó. Cả hai Ä‘á»u đã chết, và số pháºn của há» cÅ©ng khác nhau. Ladarô thì được phúc thiên Ä‘Ã ng, còn ngÆ°á»i già u có phải bị trầm luân. NgÆ°á»i già u có thấy váºy thì liá»n xin cùng Abraham cho phép ông vỠđể cảnh cáo những ngÆ°á»i còn sống thay đổi cách sống Ãch ká»· của há» và biết thÆ°Æ¡ng yêu chia sẻ cho những ngÆ°á»i khác để khá»i bị trầm luân giống nhÆ° ông. Câu truyện đã được kết thúc bằng lá»i của Abraham rằng, “Dù kẻ chết sống lại Ä‘i nữa, chúng cÅ©ng chẳng chịu nghe đâu†(Lc 16:31).
Chúa Giêsu kể câu truyện trên để giúp Ãch cho những ngÆ°á»i Pharisiêu, là những ngÆ°á»i mà Ngà i thÆ°á»ng lên án do trái tim cứng cá»i và sá»± lì lợm của há» trÆ°á»›c những chân lý Ngà i rao giảng. Chúa Giêsu nói vá»›i há» rằng thái Ä‘á»™ Ä‘á»c và sống luáºt bằng chữ nghiêm ngặt của há» không những không là m cho há» mà còn là m cho cả những ngÆ°á»i khác cÅ©ng không thể nháºn ra chân lý. Có lẽ nhiá»u ngÆ°á»i chúng ta cÅ©ng nhÆ° thế, cho nên câu truyện hôm nay cÅ©ng là bà i há»c áp dụng cho má»—i ngÆ°á»i chúng ta. Tuy nhiên, cho dù là Chúa Kitô Phục Sinh có muốn đến vá»›i chúng ta Ä‘i nữa mà chúng ta không đồng ý sẵn sà ng thì cÅ©ng vô dụng. Cái lúc mà chúng ta nháºn thấy rằng mình không cần Æ¡n trên phù trợ là lúc mà chúng ta đóng cá»a lòng mình lại. PhÆ°Æ¡ng thế duy nhất để chúng ta có thể nháºn lãnh Æ¡n của Chúa là phải qua cây Thánh Giá. Không có má»™t cách thức nà o khác để chúng ta có thể hiệp thông vá»›i Chúa Kitô Phục sinh mà không phải qua Thánh Giá.
Cho dù là các bạn có ở trong tình trạng nà o Ä‘i nữa trong lúc nà y, vui mừng phấn khởi hay là chán nản, bệnh táºt hay khá»e mạnh, già u có hay nghèo khổ, tình thÆ°Æ¡ng của Thiên Chúa hằng luôn ở cùng các bạn. Nếu các bạn biết mở lòng ra trong sá»± khiêm nhượng, nhÆ° chÃnh Chúa Giêsu đã là m trên thánh giá, Ngà i sẽ đổ và o lòng các bạn tình yêu của Ngà i. Qua Chúa Giêsu, Thiên Chúa sẽ nói vá»›i các bạn vá» chÃnh con ngÆ°á»i của các bạn và vá» mối liên hệ của các bạn vá»›i tha nhân, là điá»u thÆ°á»ng hay là m cho các bạn Ä‘au khổ. Mối liên hệ đó có thể đã bị thÆ°Æ¡ng do sá»± hiểu lầm, cắt đứt, lạm dụng, và nó tạo cho các bạn mặc cảm tá»™i lá»—i. Tuy nhiên, không bao giá» mà tình yêu của Thiên Chúa không hiện diện cùng các bạn ở những lúc cùng quẫn đó để nâng đỡ, chữa là nh, và tẩy rá»a các bạn.
CÅ©ng giống nhÆ° câu truyện trong bà i Phúc Âm hôm nay, Chúa Giêsu nói vá»›i chúng ta những lá»i của Thiên Chúa để cảnh cáo chúng ta phải biết vâng theo. Chúng ta vâng theo vì chúng ta được má»™t Thiên Chúa quyá»n năng, Ngà i yêu thÆ°Æ¡ng. [Mục Lục]
39. Chúa nháºt 26 ThÆ°á»ng Niên
** Nhiá»u ngÆ°á»i có ý nghÄ© rằng: Thiên Chúa nhân từ vô cùng, thì chắc chắn Ngà i không phạt ai mãi mãi trong há»a ngục, và do đó, không có hoả ngục! Äó là má»™t ý nghÄ© sai lầm! Bà i Tin Mừng trên đây, Chúa Giêsu đã xác quyết có há»a ngục, nÆ¡i giam cầm mãi mãi những ngÆ°á»i cố tình phạm trá»ng tá»™i, nhất là tá»™i thiếu yêu thÆ°Æ¡ng, không muốn chia xẻ những gì mình có cho ngÆ°á»i túng thiếu, khổ cá»±c! và hình phạt vô cùng thảm khốc sẽ đến cho há» sau kiếp sống vắn vá»i nà y!
Chúa Giêsu kể má»™t dụ ngôn đặc biệt nói đến hai hạng ngÆ°á»i trong xã há»™i thá»i Chúa Giêsu cÅ©ng nhÆ° ngà y nay: Má»™t hạng ngÆ°á»i trá»c-phú, và má»™t hạng ngÆ°á»i bần cùng khốn khổ nhất trong xã há»™i, hạng ngÆ°á»i rất đáng chúng ta thÆ°Æ¡ng xót! Thế nhÆ°ng số pháºn Ä‘á»i Ä‘á»i của 2 ngÆ°á»i mà Chúa nói tá»›i, hoà n toà n đảo ngược sau khi há» chết!
NgÆ°á»i phú há»™: Ä‚n mặc toà n gấm vóc lụa là , quần áo lá»™ng lẫy, ngà y nà o cÅ©ng yến tiệc linh đình, ăn toà n cao lÆ°Æ¡ng, mỹ vị, không thiếu sÆ¡n hà o hải vị. Ông là má»™t ngÆ°á»i giầu, má»™t trá»c phú Ä‘iển hình thá»i Chúa Giêsu, giầu theo kiểu đại phú gia La-Mã lúc bấy giá». Ông quá giầu: Vì ngà y nà o cÅ©ng yến tiệc linh đình, không nhÆ° những ngÆ°á»i giầu vừa vừa, chỉ mở đại tiệc dăm ba lần trong năm!
Lazarô: Má»™t ngÆ°á»i cùng khổ nhất trong xã há»™i, vừa ốm Ä‘au, ghẻ lở khắp mình, phải Ä‘i ăn xin cÆ¡m thừa canh cặn của những ngÆ°á»i khá giả để sống qua ngà y! Lazarô và nhà phú há»™ là hai hình ảnh hoà n toà n trái ngược: Má»™t ngÆ°á»i quá giầu còn Lazarô lại ở mức cùng táºn của cái nghèo! Tên Lazarô có nghÄ©a là Chúa thÆ°Æ¡ng giúp. Trong Tin Mừng có 2 ngÆ°á»i khác nhau cùng có tên là Lazarô: má»™t ngÆ°á»i mà Tin Mừng Thánh Gioan nói tá»›i trong Ä‘oạn XI, là em của Bà Martha và Maria, được Chúa cho sống lại sau khi đã chết 4 ngà y. Còn Lazarô là ngÆ°á»i cùng khổ mà Chúa Giêsu nói tá»›i. Ông là ngÆ°á»i duy nhất được Chúa đặc biệt nói rõ tên trong các câu chuyện Tin Mừng.
** Giầu không phải là tá»™i, tuy nhiên, giầu mà không biết chia xẻ, không biết xót thÆ°Æ¡ng những ngÆ°á»i nghèo khổ, thì đó má»›i là tá»™i. NgÆ°á»i phú há»™, quá dÆ° thừa, ngà y nà o cÅ©ng yến tiệc linh đình, đồ ăn thừa mứa, trong khi Lazarô chỉ Æ°á»›c ao những mụn bánh rá»›t xuống từ bà n ăn của ông phú há»™, nhÆ°ng cÅ©ng không ai thèm cho! Mà Lazarô có ở đâu xa, ông nằm ăn xin ngay bên cổng của ngÆ°á»i phú há»™, thế nhÆ°ng ông phú há»™ đã không thèm để mắt tá»›i! Nếu ông ta đã quan tâm thì đâu Lazarô có phải túng thiếu, khổ sở táºn cùng nhÆ° thế! Ông ta chỉ cần sai đầy tá»› Ä‘em cho Lazarô chút cÆ¡m thừa, canh cặn thì Lazarô đã hạnh phúc lắm rồi! NhÆ°ng mÆ¡ Æ°á»›c quá nhá» bé đó đã trở thà nh ảo vá»ng, vì ông phú há»™ đâu thèm xót thÆ°Æ¡ng thân pháºn hẩm hiu thê thảm ấy, thê thảm còn hÆ¡n con váºt nữa! Má»™t cảnh tháºt thê lÆ°Æ¡ng: Lazarô nằm teo-tóp, chốc lở đầy mình, không má»™t ai thÆ°Æ¡ng cảm, chỉ có những con chó đến liếm những mụn ghẻ chốc của ông mà thôi! Mà sá»± cảm thông, chia xẻ đây có là m bá»›t Ä‘i gia tà i kếch xù của ông ta đâu! Và sá»± chia sá»›t nà y chỉ cần ông ta để tâm má»™t chút thì đã dá»… dà ng Ä‘em lại hạnh phúc cho Lazarô, nhÆ°ng ông ta đã không là m!
** NgÆ°á»i phú há»™ ăn uống dÆ° thừa, tiêu sà i hoang phà cho riêng mình nhÆ°ng từ chối chia xẻ cả những đồ ăn thừa mứa đối vá»›i Lazarô, má»™t ngÆ°á»i đói nghèo, cùng khổ, để là m giảm bá»›t má»™t chút nà o tình cảnh nghèo khó... Äó là má»™t trá»ng tá»™i đối vá»›i Thiên Chúa. Ông không thèm để mắt tá»›i má»™t ngÆ°á»i khốn cùng, túng đói, khốn khổ hÆ¡n cả má»™t con váºt, ngà y ngà y ăn xin ngay trÆ°á»›c cổng nhà mình, thì là m sao đáng Chúa xót thÆ°Æ¡ng?
** Trong Ä‘oạn Tin Mừng trên, Chúa Giêsu vẽ ra 2 cảnh hoà n toà n trái ngược: Má»™t cảnh ở trần thế: đó là cảnh tÆ°ng bừng náo nhiệt, ăn sà i cao lÆ°Æ¡ng mỹ vị dÆ° thừa nÆ¡i nhà ông phú há»™, vá»›i cảnh cùng khổ của của Lazarô, thiếu thốn cả những gì cần thiết nhất để sống còn. Má»™t cảnh khác ở kiếp sau: Äó là cảnh hạnh phúc bất táºn nÆ¡i Thiên Quốc mà Abraham, Lazarô và các con Chúa được hưởng sau kiếp sống vắn vá»i nà y, đối chiếu vá»›i cảnh lá»a hồng nung nấu, tuyệt vá»ng hoà n toà n của ngÆ°á»i phú há»™ bị trầm luân muôn kiếp.
Bị nung nấu trong lá»a chẳng há» tắt, ông phú há»™ chỉ dám xin tổ phụ Abraham sai Lazarô nhúng má»™t đầu ngón tay và o nÆ°á»›c để nhá» xuống, cho ông ta đỡ khát má»™t chút, nhÆ°ng không được, vì có má»™t vá»±c thẳm ngăn cách 2 bên, không thể có ai còn giúp đỡ nhau được nữa! Bởi vì đã hết giá» Cứu Äá»™! Sá»± chết đã vÄ©nh viá»…n đóng kÃn má»i cánh cá»a hy vá»ng nÆ¡i các linh hồn bị trầm Ä‘á»a muôn kiếp! Không còn cÆ¡ há»™i để thay đổi số pháºn được nữa! Sá»± ngăn cách giữa Thiện-ác trong kiếp sau là sá»± ngăn cách vÄ©nh viá»…n, không bao giá» có thể thay đổi được!... Khi còn Ä‘ang sống, thì bất cứ lúc nà o, chúng ta lắng nghe và thá»±c thi Lá»i Chúa để sống Yêu ThÆ°Æ¡ng, thì số pháºn tức khắc thay đổi, nhÆ°ng sau khi chết, thì hoà n toà n bất di bất dịch: Hoặc thiên thu hạnh phúc hay Ä‘á»i Ä‘á»i khốn khổ!
** Ở Ä‘á»i nà y, có khi chúng ta cÅ©ng gặp nhiá»u nghịch cảnh, túng thiếu, gian truân... nhÆ°ng nếu cứ bÆ°á»›c Ä‘i tren Ä‘Æ°á»ng giáo huấn của Chúa để sống trong tình thÆ°Æ¡ng, yêu Chúa và tha nhân, thì chắc chắn, tÆ°Æ¡ng lai tốt đẹp sẽ đến, Thiên Chúa sẽ trá»ng thưởng các con của Ngà i thiên thu hạnh phúc trên NÆ°á»›c Trá»i. Muốn thế, chúng ta đừng nhắm mắt, bịt tai trÆ°á»›c những thống khổ, túng thiếu của tha nhân, nhất là những ngÆ°á»i cùng khổ bên cạnh chúng ta.
Sá»± Ä‘au khổ túng thiếu Ä‘á»i nà y chÆ°a phải là cùng táºn, chỉ là má»™t thá» thách chóng qua, chúng ta cứ vững tâm sống trong Thánh Luáºt Yêu ThÆ°Æ¡ng của Chúa, thì tÆ°Æ¡ng lai rá»±c rỡ sẽ đến và thay đổi hoà n toà n số pháºn chúng ta trong Cõi thiên thu vÄ©nh hằng! [Mục Lục]
40. Thắp má»™t ngá»n đèn- Lm. VÅ© Minh Nghiá»…m
Barbara Varenhorst trong cuốn sách nhan Ä‘á» là Real Friends (Những ngÆ°á»i bạn chân tháºt) có viết vá» má»™t phụ nữ tên Erma nhÆ° sau.
Hôm đó, má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà tên là Erma có việc Ä‘i Chicago bằng phi cÆ¡. Cô đến phi trÆ°á»ng khoảng ná»a tiếng trÆ°á»›c khi máy bay cất cánh. Là m thủ tục xong, Erma ngồi chá» nÆ¡i phòng đợi. Trong lòng cô còn Ä‘ang bá»±c mình vì những chuyện không vui tuần vừa rồi. Cô lấy má»™t cuốn sách hay ra Ä‘á»c.
NhÆ°ng rồi bá»—ng Erma nghe tiếng má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà khác đã có tuổi ngồi bên cạnh nói:
- Tôi Ä‘oán rằng tại Chicago trá»i lạnh lắm.
Erma mắt không rá»i cuốn sách, đáp lại cách lÆ¡ Ä‘á»…nh:
- Có thể lắm.
NgÆ°á»i Ä‘Ã n bà có tuổi kia tiếp tục nói. Erma tiếp tục trả lá»i lại bằng những câu cụt ngủn lạnh lùng.
Thế rồi bà ta nói ra má»™t tin Ä‘á»™ng trá»i.
- Tôi hiện đi theo xác chồng tôi đem vỠChicago. Anh ấy đã chết đột ngột sau 53 năm hôn phối.
Äến đây, quả tim Erma nhảy lên, Ä‘áºp nhanh Ä‘áºp mạnh. Cô nháºn thức được rằng ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà đang ngồi bên cạnh mình là ngÆ°á»i Ä‘au khổ, cần má»™t ngÆ°á»i khác biết lắng tai nghe, biết cảm thông, hầu bà có thể thổ lá»™ tâm tình, cho vÆ¡i sá»± Ä‘au khổ Ä‘ang đè nặng tâm hồn bà . Bà ấy không van xin má»™t lá»i khuyên nhủ. Không van xin bạc tiá»n. Bà chỉ Ä‘i tìm má»™t ngÆ°á»i biết lắng tai nghe. Thế mà Erma đã vô tình, là m ngÆ°á»i hoà n toà n xa lạ.
Bây giá» cô xếp sách lại, bá» xuống ghế, Ä‘Æ°a hai tay cầm lấy tay bà kia, và lắng tai nghe bà kể lể ná»—i niá»m Ä‘au thÆ°Æ¡ng của bà .
Trong khi lắng tai nghe bà kia kể lể, Erma quên hết các vấn đỠkhó khăn của mình. Cô bỗng cảm thấy tươi trẻ lại, can đảm hơn, mạnh mẽ hơn.
Khi tiếng ngÆ°á»i nhân viên hà ng không vang lên trong máy phóng thanh, báo tin đã đến giá»i Ä‘i Chicago, Erma khoác tay bà kia lên máy bay. Tá»›i nÆ¡i, há» chia tay nhau, tá»›i chá»— ngồi của mình. Há» ngồi cách nhau và i ba hà ng ghế.
Khi Erma Ä‘ang đứng bá» chiếc áo quà ng lên há»™p Ä‘á»±ng hà nh lý phÃa trên đầu, Erma nghe bà kia nói vá»›i ngÆ°á»i hà nh khách bên cạnh bà y nhÆ° đã nói vá»›i cô trÆ°á»›c đây..
“Tôi Ä‘oán rằng ở Chicago trá»i lạnh lắm...â€
Nghe váºy, Erma tá»± nhiên thốt lên má»™t lá»i cầu nguyện: Lạy Chúa, xin Chúa ban cho ngÆ°á»i hà nh khách kia Æ¡n biết nhẫn nại và lắng tai nghe vá»›i tất cả tấm lòng thÆ°Æ¡ng yêu.
Câu chuyện đây giống nhÆ° câu truyện Chúa phán trong bà i dụ ngôn hôm nay vá» ngÆ°á»i phú há»™ và ngÆ°á»i ăn mà y nghèo khổ tên là Ladarô. NgÆ°á»i già u có đầy đủ hết má»i sá»±. Còn Ladarô thì thiếu thốn hết má»i sá»±. Ladarô rất cần sá»± giúp đỡ và chỉ cần rất Ãt thôi. Nếu ngÆ°á»i phú há»™ kia muốn giúp đỡ Ladarô, thì chỉ cho anh ăn những mụn bánh từ bà n tiệc của ông rÆ¡i xuống đất cÅ©ng đủ. NhÆ°ng ông không bao giỠđể ý đến Ladarô cả. Ông coi Ladarô nhÆ° không có. Cách xá» trà của ông đối vá»›i Ladarô không khác gì cách xá» trà của Erma lúc ban đầu đối vá»›i ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà đau khổ trong câu chuyện nói trên.
Cái tá»™i là m cho ngÆ°á»i phú há»™ trong dụ ngôn hôm nay phải chịu cá»±c hình trong địa ngục là tá»™i gì?
Ông không bảo đầy tá»› Ä‘uổi Ladarô ra khá»i cổng nhà của ông.
Ông không đánh Ä‘áºp Ladarô má»—i khi ông Ä‘i ngang qua chá»— anh nằm.
Ông không chưởi bới rủa nộp Ladarô mỗi khi ông trông thấy anh.
Váºy tá»™i là m cho ngÆ°á»i phú há»™ phải chịu cá»±c hình là tá»™i gì? - ThÆ°a là tá»™i ông ta coi Ladarô nhÆ° không có! Tá»™i ông ta không phải là má»™t tá»™i phạm vì đã là m má»™t Ä‘iá»u không được là m. Tá»™i ông là má»™t tá»™i thiếu sót. Không là m Ä‘iá»u đáng lý ông phải là m (sin of omission). Tá»™i ngÆ°á»i phú há»™ là tá»™i không lay má»™t ngón tay để giúp đỡ má»™t tÃ, má»™t tà thôi, ngÆ°á»i nghèo cá»±c cần được giúp đỡ.
Bây giá» chúng ta hãy nhìn vá» chúng ta và xã há»™i chúng ta hôm nay. Ai trong chúng ta mà không nháºn thấy rằng câu chuyện Ladarô Ä‘ang tái hiện hằng ngà y giữa chúng ta? Äang tái hiện trong má»i tầng lá»›p của xã há»™i chúng ta Ä‘ang sống?
Con ngÆ°á»i chúng ta, xã há»™i chúng ta Ä‘ang đặt Æ°u tiên của mình trên váºt chất hÆ¡n là trên con ngÆ°á»i.
Tổng thống Eisenhower trÆ°á»›c đây có nói: “Má»—i má»™t cái súng được Ä‘Æ°a ra, má»—i má»™t chiến hạm được hạ thủy, má»—i má»™t há»a tiá»…n được bắn Ä‘i, xét cho cùng là má»™t cuá»™c đánh cắp ngÆ°á»i nghèo đói, không cÆ¡m ăn áo mặc.â€
Tổng thống John K. Kennedy còn nói mạnh hÆ¡n nữa: “Khi ngÆ°á»i ta đặt Æ°u tiên của váºt chất trên con ngÆ°á»i, không những ngÆ°á»i ta hủy hoại lá»›p ngÆ°á»i nghèo cá»±c, mà còn hủy hoại cả xã há»™i mình Ä‘ang ở giữa. Nếu má»™t nÆ°á»›c tá»± do mà không lo cứu vá»›t lá»›p ngÆ°á»i nghèo, ngÆ°á»i ta cÅ©ng không thể cứu vá»›t được lá»›p ngÆ°á»i già u.â€
Nếu chúng ta không lÆ°u tâm đến những kẻ túng thiếu ở giữa chúng ta, thì không những chúng ta hủy hoại há», mà hủy hoại cả chÃnh bản thân chúng ta nữa.
Nói nhÆ° váºy, có những ngÆ°á»i cÅ©ng còn cho là mÆ¡ hồ, chÆ°a nhìn thấy má»™t câu trả lá»i cụ thể cho cá nhân mình trong hoà n cảnh hiện tại. Váºy chúng ta có thể trả lá»i cho bà i há»c của dụ ngôn hôm nay bằng ba cách.
Thứ nhứt. Chúng ta xá» sá»± nhÆ° ngÆ°á»i phú há»™ trong Phúc âm hôm nay: nhắm mắt lại trÆ°á»›c má»i hoà n cảnh không may mắn, trÆ°á»›c má»i Ä‘au khổ Ä‘ang xảy đến chung quanh chúng ta.
Thứ hai. Chúng ta không nhắm mắt lại trÆ°á»›c hoà n cảnh Ä‘au thÆ°Æ¡ng, khá»— cá»±c, túng thiếu Ä‘ang xảy ra chung quanh. Chúng ta lên tiếng phản đối ầm Ä©, bằng lá»i nói, hoặc bằng ngòi viết. NhÆ°ng chỉ có bấy nhiêu thôi! Chúng ta không lay ngón tay để là m má»™t việc gì khác nữa cả, ngoà i ra lá»i nói và ngòi viết.
Sau cùng, thay vì nhắm mắt lại trÆ°á»›c những cảnh Ä‘au thÆ°Æ¡ng khổ cá»±c, thay vì đứng nguyá»n rủa bóng tối do hoà n cảnh tạo nên, chúng ta thắp lên má»™t ngá»n đèn, và thá»±c hà nh má»™t cá» chỉ cụ thể nà o đó.
Ngá»n đèn của má»™t mình tôi xem ra má» yếu. NhÆ°ng nếu ngần nầy ngÆ°á»i trong nhà thá» hôm nay, má»—i ngÆ°á»i cùng thắp lên má»™t ngá»n đèn, thì sẽ tạo ra má»™t rừng ánh sáng, Ä‘uổi bóng tối âm u ra khá»i khu vá»±c của chúng ta.
Nếu má»—i ngÆ°á»i con cái Chúa Ä‘á»u thắp lên má»™t ngá»n đèn nhÆ° váºy, thì không bao lâu ánh sáng sẽ lan toả ra khắp nÆ¡i, trong là ng mạc chúng ta sinh sống, trong thà nh thị chúng ta hoạt Ä‘á»™ng, torng quốc gia chúng ta Ä‘ang cÆ° ngụ, trong toà n thế giá»›i. Váºy bây giá» chúng ta hãy bắt đầu thá»±c hà nh những việc nhá» má»n, nhÆ° Erma đã là m đối vá»›i ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà đau khổ tại phi trÆ°á»ng trong câu chuyện mở đầu. NghÄ©a là là m những gì chúng ta có thể là m. Äây là sứ Ä‘iệp của bà i Tin Mừng mà Äức Yê-su thách đố chúng ta hôm nay: “Chúng con hãy thÆ°Æ¡ng yêu nhau, nhÆ° Thầy đã thÆ°Æ¡ng yêu chúng con.â€
Khi chúng ta xỠđại lạnh lùng đối vá»›i nhau thì má»i sá»± Ä‘á»u bế tắc há»—n loạn. Khi chúng ta biết thÆ°Æ¡ng yêu lẫn nhau, thì má»i sá»± thảy đếu xuôi gió thuáºn buồm. [Mục Lục]
41. Cuộc sống trần thế không phải là tất cả
(Suy niệm của Lm Phanxicô Xavie Vũ Phan Long)
Nếu con tim đã trở nên Ä‘ui mù và chai cứng vì Ãch ká»·, không quan tâm đến Thiên Chúa và ngÆ°á»i thân cáºn, thì các phép lạ và các sứ giả từ bên kia thế giá»›i trở vá» cÅ©ng chẳng giúp lay tỉnh được.
1.- Ngữ cảnh
Tại Ä‘oạn Lc 16,14-18, tác giả đã mô tả ngÆ°á»i Pharisêu là “vốn ham hố tiá»n bạcâ€. Lá»i mô tả nà y chủ ý được ghi và o cho khó nghe, bởi vì là má»™t nháºn xét bất thÆ°á»ng, không có chá»— nà o trong TM III hay Cv sá» dụng. Äức Giêsu than trách rằng Ä‘iá»u răn quan trá»ng nhất, yêu thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i thân cáºn nhÆ° chÃnh mình, đã phải hy sinh cho việc giữ lấy của cải riêng, và lòng yêu thÆ°Æ¡ng đối vá»›i chÃnh mình, cho dù phải hy sinh ngÆ°á»i thân cáºn, đã được Æ°a chuá»™ng hÆ¡n – và điá»u nà y lại rõ rà ng nÆ¡i những ngÆ°á»i Pharisêu đạo đức! Những câu nói vá» sá»± ham hố tiá»n bạc dá»… dà ng tuôn ra từ dụ ngôn trÆ°á»›c đó nói vá» việc sá» dụng của cải cách bất chÃnh (16,1-8) và từ những bà i há»c vá» việc lạm dụng của cải (16,9-13). Váºy bà i dụ ngôn 16,19-31 là phần nối tiếp những nháºn định lâu dà i của tác giả Lc vá» việc sá» dụng không đúng đắn các của cải (kể từ bà i NgÆ°á»i con hoang Ä‘Ã ng). Bà i dụ ngôn hôm nay giúp là m sáng tá» hoà n cảnh nà y. NgÆ°á»i Pharisêu chế nhạo Äức Giêsu khi nghe dụ ngôn của NgÆ°á»i Ä‘á» cáºp đến tiá»n bạc; bây giá», bằng ngôn ngữ rõ rà ng và mạnh mẽ, Äức Giêsu biện luáºn vá» cách sá» dụng đúng đắn các của cải.
Những lá»i Äức Giêsu (16,15-18) tiếp theo lá»i tác giả giá»›i thiệu ngÆ°á»i Pharisêu ở c. 14 táºp trung và o những gì Äức Giêsu cùng chia sẻ vá»›i cá» tá»a: hết sức tôn trá»ng các giáo huấn của Cá»±u Ước; chỉ có má»™t con Ä‘Æ°á»ng duy nhất Ä‘Æ°a và o NÆ°á»›c Trá»i (16,16), đó là tuân giữ các giáo huấn của Thiên Chúa, và ở đây là giáo huấn liên hệ đến việc sá» dụng đúng đắn các của cải. Lá» Luáºt nói vá» Ä‘iểm nà y, sẽ không bao giá» qua Ä‘i, nhÆ°ng luôn hÆ°á»›ng dẫn các chá»n lá»±a của con ngÆ°á»i (16,17). Äiá»u duy nhất Äức Giêsu thêm và o các giáo huấn đáng kÃnh của Thiên Chúa là là m sáng tá» cách ngÆ°á»i Do Thái hiểu Luáºt Môsê (x. c. 18 nhÆ° má»™t và dụ vá» cách Äức Giêsu là m sáng tá» Lá» Luáºt). NgÆ°á»i Kitô hữu, trong khi vẫn nhìn nháºn giá trị của Luáºt Cá»±u Ước, lại sống ý muốn của Thiên Chúa theo cách hiểu của Äức Giêsu, là Äấng Cứu thế, là vị HÆ°á»›ng đạo và Äấng soi sáng mình.
Vì không có một từ hay một câu nà o để nối dụ ngôn với các câu trước, ta có thể hiểu rằng dụ ngôn thuộc vỠnhững câu đi trước nó.
2.- Bố cục
Bản văn có thể chia thà nh hai phần:
1) Hoà n cảnh của ông nhà già u và Ladarô (16,19-22);
2) Cuộc đối thoại (16,23-31):
- a) Phần một: Cuộc sống dưới ánh sáng của cái chết (cc. 23-26);
- b) Phần hai: Sứ Ä‘iệp cho “năm ngÆ°á»i anh em†và cho các môn đệ Äức Giêsu: lắng nghe Lá»i Chúa (cc. 27-31).
3.- Và i điểm chú giải
- mặc toà n … (19): enedidysketo, thì vị hoà n của Ä‘á»™ng từ endidyskô, “mặcâ€, cho hiểu là đây là má»™t hà nh Ä‘á»™ng xảy ra thÆ°á»ng xuyên.
- lụa là gấm vóc (19): dịch sát là “gấm tÃa và vải lanh mịnâ€. Theo ngôn ngữ của Cá»±u Ước (Cn 31,22; 1 Mcb 8,14), ta hiểu ông nhà già u sống nhÆ° má»™t ông vua.
- Ladaro (20): Do từ HÃp-ri ’El‘âzâr, có nghÄ©a là “Thiên Chúa giúp đỡâ€.
- được thiên thần Ä‘em (22): Do vế sau nói vỠông nhà già u “cÅ©ng chết, và ngÆ°á»i ta Ä‘em chônâ€, tức là linh đình và long trá»ng, ta hiểu anh Ladarô không được loà i ngÆ°á»i an táng, nên đã được các nhân váºt thiên quốc Ä‘em Ä‘i.
- anh Ladarô trong lòng tổ phụ (23): Äây là vị trà danh dá»± khi ngÆ°á»i ta được dá»± tiệc đồng bà n vá»›i Abraham tại bữa tiệc thiên sai (Lc 13,28-29; x. Ga 13,22).
- âm phủ (23): Từ ngữ (h)adês lấy từ thế giá»›i Hy Lạp, để mô tả cuá»™c sống của ngÆ°á»i ta sau cái chết. “Hadês†là tên của vị thần Hy Lạp cai trị âm phủ, và được dùng để chỉ nÆ¡i ngÆ°á»i ta không thể nhìn thấy, do con chữ alpha có nghÄ©a là thiếu mất đứng trÆ°á»›c ngữ căn của Ä‘á»™ng từ “nhìn thấyâ€. Äối vá»›i ngÆ°á»i Hy Lạp không tin có sá»± sống lại từ cõi chết, dù chấp nháºn có sá»± bất tá», linh hồn của ngÆ°á»i chết được mô tả là đi lang thang trong má»™t xứ sở không có mặt trá»i, trong má»™t hình dạng bất toà n, nhÆ° má»™t cái bóng.
- ông ta ngÆ°á»›c mắt nhìn lên (23): Ông Ä‘ang “ở dÆ°á»›iâ€, tượng trÆ°ng cho tình trạng Ä‘au khổ, nhục nhã và thiếu thốn mà ông không tá»± giải quyết được.
- lòng tổ phụ (23): biểu tượng ngÆ°á»i Do Thái dùng để nói vá» tình trạng sống rất thân tình và rất được ao Æ°á»›c, khi đó hai con ngÆ°á»i kết hợp vá»›i nhau. Công thức nà y tÆ°Æ¡ng tá»± vá»›i công thức “lòng ká» lòngâ€.
- Ladarô được an ủi (25): Thái bị động thay tên Thiên Chúa: “Thiên Chúa an ủi†Ladarô.
- đã có má»™t vá»±c thẳm lá»›n (26): Dịch sát là “đã cắt ngang định sẵn má»™t vá»±c thẳm†(NTT). Äây là thái bị Ä‘á»™ng thay tên Thiên Chúa: “Thiên Chúa đã định sẵn má»™t vá»±c thẳmâ€.
- Chúng đã có Môsê và các Ngôn sứ (29): “Môsê và các ngôn sứ†là tên gá»i bá»™ Kinh Thánh Do Thái (tức Cá»±u Ước). Tổ phụ Abraham khẳng định rằng sứ Ä‘iệp nòng cốt của Kinh Thánh Do Thái vẫn còn là má»™t cẩm nang có giá trị để hÆ°á»›ng dẫn anh em ông nhà già u.
4.- à nghĩa của bản văn
* Hoà n cảnh của ông nhà già u và Ladarô (19-22)
Ông nhà già u không có tên, nhÆ°ng lại rất già u; còn Ladarô chỉ có má»™t sá»± già u có, đó là cái tên. Hai ngÆ°á»i không có tÆ°Æ¡ng quan gì vá»›i nhau cả.
Ông nhà già u không là m Ä‘iá»u gì xấu vá» luân lý cả; ông chÆ°a há» từ chối Ladarô má»™t Ä‘iá»u gì, vì Ladarô cÅ©ng chÆ°a xin gì cả. Bản văn chỉ nói rằng ông có má»™t chÆ°Æ¡ng trình sống nhÆ° chÆ°Æ¡ng trình má»™t ông nhà già u khác đã phác ra, nhÆ°ng đã không thể thá»±c hiện trá»n vẹn vì cái chết đến sá»›m: “Cứ nghỉ ngÆ¡i, cứ ăn uống vui chÆ¡i cho đã†(Lc 12,19). Y phục thÆ°á»ng xuyên của ông là lụa là gấm vóc: má»—i ngà y ông Ä‘á»u mặc “gấm tÃa và vải lanh mịnâ€, chứ không chỉ và o má»™t số ngà y đặc biệt. “Gấm tÃa†rất đắt, nên chỉ giá»›i thượng lÆ°u vÆ°Æ¡ng giả má»›i dám dùng. “Vải lanh mịn†cÅ©ng là thứ hà ng hiếm, ngay tại Rôma. Thế mà ông nhà già u mặc má»—i ngà y! ThÆ°á»ng má»—i gia đình có má»™t bữa ăn chÃnh má»—i ngà y; còn trong nhà của ông nhà già u, bữa ăn chÃnh nà y, má»—i ngà y, lại là má»™t yến tiệc. Chắc chắn ông nhà già u không ăn mặc và ăn uống sang trá»ng hà o nhoáng nhÆ° thế cho riêng ông, ông phải có các khách má»i. Ông đã sống nhÆ° má»™t ông vua.
Các thÃnh giả có thể khó chịu vì bức tranh nà y, vì dÆ°á»ng nhÆ° “bôi bác†ngÆ°á»i nghèo. NhÆ°ng Äức Giêsu sắp chuyển sang vấn Ä‘á» cách thức sá» dụng của cải và lý do vì sao của cải không cứu được mà lại tiêu diệt ngÆ°á»i chủ của. ChÃnh bà i há»c hệ trá»ng nà y cho hiểu vì sao Äức Giêsu giá»›i thiệu quá chi tiết hình ảnh ông nhà già u, má»™t hình ảnh ở mức Ä‘á»™ nà o đó Ä‘ang có trong má»—i má»™t ngÆ°á»i, ở dạng hiện thá»±c hay ở dạng nguyện Æ°á»›c.
Thế rồi Äức Giêsu Ä‘Æ°a ra má»™t hình ảnh đối ngược tối Ä‘a vá»›i ông nhà già u: má»™t ngÆ°á»i nghèo mạt. Bản văn không nói là anh nà y sống đúng đắn vá» luân lý. Anh có má»™t tên, “Ladarô†có nghÄ©a là “Thiên Chúa giúp đỡâ€, má»™t cái tên có ý nghÄ©a đối vá»›i “những ngÆ°á»i nghèo khó, tà n táºt, què quặt, Ä‘ui mù†(x. Lc 14,13.21). Ladarô nghèo khó lại mụn nhá»t đầy mình. Phải chăng Thiên Chúa sẽ giúp đỡ Ladarô qua trung gian ông nhà già u? Anh không thể Ä‘i lang thang đây đó mà xin ăn. Ladarô cần có bạn bè để giúp anh tìm được thức ăn. HỠđã bá» anh nằm trÆ°á»›c cổng nhà ông nhà già u, má»™t vị trà mà má»™t ngÆ°á»i nghèo khó, tà n táºt, què quặt, Ä‘ui mù, ngÆ°á»i không được má»i, có thể ở gần chủ nhà nhất. Ông chủ và các khách má»i không thể nà o không biết có anh nà y ở ngoà i cổng, và quả tháºt, ông nhà già u đã gá»i tên anh khi anh Ä‘ang ở trong lòng tổ phụ Abraham.
Ladarô đói, anh thèm được ăn những thứ thừa thãi trên bà n ngÆ°á»i già u và các thá»±c khách rÆ¡i xuống. Rất có thể mấy con chó dÆ°á»›i gầm bà n được hưởng những thứ nà y. Mà nếu váºy, hẳn là Ladarô mong được không phải ở giữa những thá»±c khách, mà là ở giữa những con chó. Chỉ có mấy con chó hoang đến liếm ghẻ chốc của anh. Phải chăng chúng săn sóc anh? Nếu thế, ông nhà già u không giúp đỡ anh bằng mấy con chó. NhÆ°ng cÅ©ng có thể hiểu việc mấy con chó đến liếm mụn nhá»t cho anh nhÆ° là má»™t tình trạng bị bá» rÆ¡i, không được ai giúp đỡ, mà còn bị Ä‘Ã n váºt tấn công nữa.
Bức tranh Äức Giêsu phác ra kết thúc tại Ä‘iểm nà y: đây là má»™t “kết thúc mởâ€. Tình trạng mâu thuẫn đã rõ. Äức Giêsu không mô tả thêm gì; Ä‘iá»u nà y có nghÄ©a là bao lâu hai nhân váºt trên còn sống, không có gì thay đổi cả: má»—i ngÆ°á»i cứ tiếp tục nhÆ° thế cho đến chết. Dù sao, tác giả Lc không há» xác định rằng ông nhà già u xấu xa, hay là Ladarô là điển hình của ngÆ°á»i tốt. Äấy là những vấn Ä‘á» nằm ngoà i bản văn. Tác giả chỉ mô tả cuá»™c sống của hai bên: má»™t bên thì ăn tiệc, còn bên kia thì ăn xin; má»™t bên thì ăn mặc sang trá»ng, còn bên kia thì gần nhÆ° trần truồng.đây là hai kiểu mẫu song đối Ä‘ang đứng trÆ°á»›c mặt nhau, nhÆ°ng không có đối thoại. Mặc dù có sá»± gần ká» thể lý hằng ngà y, dụ ngôn lại cho thấy sá»± xa cách là có tháºt. Äà ng khác, sá»± kiện há» không nói vá»›i nhau là má»™t yếu tố không phà i không đáng kể, nhất là trong má»™t dụ ngôn kết thúc bằng việc kêu gá»i lắng nghe (16,29.31).
* Phần một của đối thoại: Cuộc sống dưới ánh sáng của cái chết (23-26)
NhÆ°ng cái tên “Ladarôâ€, có nghÄ©a là “Thiên Chúa giúp đỡâ€, Äức Giêsu cố tình gán cho anh, là để ta hiểu rằng cái tên của anh phù hợp vá»›i hoà n cảnh của anh: Khi còn sống, anh đã không được ngÆ°á»i nà o giúp đỡ; sau khi chết, anh đã được Thiên Chúa an ủi.
Äứng trÆ°á»›c cái chết, ông nhà già u và anh nhà nghèo bình đẳng. Cái chết chiếu cố đến cả hai ngÆ°á»i. NhÆ°ng tại Ä‘iểm nà y, số pháºn của hỠđảo ngược. Bản văn không nói gì vá» phán xét, nhÆ°ng chỉ ghi nháºn sá»± đảo lá»™n các số pháºn, đồng thá»i nói đến má»™t tình trạng bất khả truyá»n thông giữa hai bên. Những gì được nói ở đây vá» cuá»™c sống sau cái chết không phải là má»™t mô tả chÃnh xác vá» cuá»™c sống ấy và không há» có ý phác ra má»™t địa lý của thế giá»›i bên kia gồm những vùng hoặc những tầng. Nếu Äức Giêsu chá»n nói vá» Ä‘au khổ dà nh cho những kẻ tá»™i lá»—i trong cuá»™c sống sau cái chết, NgÆ°á»i thÆ°á»ng váºn dụng kinh nghiệm của các cÆ° dân của má»™t thà nh phố qua hình ảnh má»™t ngá»n lá»a cháy mãi trên má»™t đống rác, liên tục cháy ngà y đêm để thiêu đốt rác rưởi của thà nh ấy (Mc 9,48; x. Is 66,24).
Các hình ảnh nà y chỉ muốn diá»…n tả sá»± khác biệt táºn căn trong thế giá»›i bên kia của Ä‘á»i sống má»™t ngÆ°á»i đã rất già u có và đá»i sống của má»™t ngÆ°á»i đã hết sức nghèo túng. Ladarô được Ä‘Æ°a và o lòng tổ phụ Abraham. Abraham, bạn của Thiên Chúa và tổ phụ của dân Israel, được coi nhÆ° ngÆ°á»i chủ tá»a bữa tiệc mừng trong thế giá»›i ấy (x. Mt 8,11). Ladarô, đã từng nằm vạ váºt bẩn thỉu trÆ°á»›c cổng và chỉ có bầy chó là m bạn, nay nháºn được má»™t chá»— danh dá»± bên cạnh tổ phụ Abraham, trong sá»± hiệp thông thân tình và tin tưởng vá»›i ngà i (x. Ga13,23). Còn ông nhà già u, trÆ°á»›c đây, ông ăn mặc tinh tế và xa hoa, nay chỉ có lá»a bao quanh ông, khiến ông rất Ä‘au Ä‘á»›n. TrÆ°á»›c kia, ông luôn có sẵn những thức ăn thÆ¡m ngon và thức uống ê há», bây giỠông phải xin má»™t giá»t nÆ°á»›c. TrÆ°á»›c đây, trong cuá»™c sống trần gian, Ladarô đói khát mong Æ°á»›c được ăn những thứ thừa từ bà n chủ rÆ¡i xuống, nhÆ°ng không được; bây giỠông nhà già u xin Ladarô Ä‘Æ°a ngón tay nhúng nÆ°á»›c rồi nhá» cho ông má»™t giá»t nÆ°á»›c, mà cÅ©ng không được nháºn. Trong cuá»™c sống trần gian, ông đã biết và chỉ quan tâm đến thú vui, thoải mái, sá»± xa hoa và những thứ tinh tế. Vá»›i của cải của ông, ông có thể cho phép mình có má»i sá»±. NhÆ°ng cách thức ông đã sá» dụng của cải và tiêu xà i cuá»™c sống đã đẩy ông và o má»™t tình cảnh trong đó ông phải chịu Ä‘au Ä‘á»›n và dà y vò, nhung nhá»› và nguyện Æ°á»›c không nguôi; chÃnh ông tá»± tách khá»i sá»± hiệp thông vá»›i tổ phụ Abraham và vá»›i Thiên Chúa.
Tác giả không giải thÃch trong bà i dụ ngôn vì sao ông nhà già u phải chịu Ä‘au khổ, còn Ladarô thì thoát khá»i Ä‘au khổ. Các hoà n cảnh sau cái chết của há» chỉ được hiểu ngầm trong bà i là xứng đáng vá»›i há». Tổ phụ Abraham không nói rằng vì ông nhà già u có của cải trên trần gian, nên bây giá» phải chịu Ä‘au khổ; ngà i chỉ muốn khẳng định rằng ông ấy đã có của cải ở trần gian, nhÆ°ng sá»± già u có không theo ông và o âm phủ được. Chúng ta hiểu rằng Ä‘á»i sống trÆ°á»›c đây trên mặt đất phải chịu trách nhiệm và là nguyên nhân của những tình cảnh sau cái chết.
Lá»i ông nhà già u kêu “lạy cha Abraham (của con)†xin giúp đỡ và lá»i tổ phụ Abraham nói “con (của ta)†để từ chối cho hiểu quan hệ thân thÆ°Æ¡ng nà y vẫn không chặn được các ngá»n lá»a và cÆ¡n khát nÆ¡i âm phủ. NhÆ°ng lá»i kêu cứu của ông cÅ©ng cho hiểu là có má»™t dây liên kết cốt thiết giữa ông và Ladarô; mặc dù có những khác biệt lá»›n lao giữa hai ngÆ°á»i, há» vẫn là anh em gần gÅ©i và phải yêu thÆ°Æ¡ng nhau. Thế nhÆ°ng bây giá», “giữa chúng ta đây và các con đã có má»™t vá»±c thẳm lá»›n, đến ná»—i bên nà y muốn qua bên các con cÅ©ng không được, mà bên đó có qua bên chúng ta đây cÅ©ng không được†(c. 26), nghÄ©a là không thể thay đổi phần thưởng hay hình phạt nữa, khi mà cuá»™c sống đã chấm dứt. Mối quan tâm của ông nhà già u cho số pháºn của năm ngÆ°á»i anh em sau nà y gợi ý là sau khi chết, không còn có thể thay đổi được nữa.
Chúng ta ghi nháºn là không phải là Ladarô đã láºp luáºn để trả lá»i cho ông nhà già u, mà là tổ phụ Abraham, tức Nguồn Mạch của Do Thái giáo. Rất hợp lý là cha của tất cả má»i con dân Israel giải thÃch cho hiểu vì sao Ladarô không thể giúp gì cho ông nhà già u. Lý do thứ nhất: ông nhà già u đã có các thứ tốt là nh khi còn sống ở Ä‘á»i; còn Ladarô thì chỉ toà n gặp bất hạnh. Bây giỠông nhà già u phải Ä‘au khổ còn Ladarô được an ủi. Äiểm nhắm trong lá»i nói của tổ phụ Abraham là cung cấp lý do vì sao Ä‘au khổ của ông nhà già u không thể chấm dứt: do sống trong tình trạng bị dà y vò lúc nà y, ông phải nhá»› lại rằng ông đã có các thứ tốt là nh trong cuá»™c sống trần gian và nhá»› là bây giỠông phải chịu Ä‘au khổ. Bên kia, Ladarô không bị buá»™c phải từ bá» tình trạng hạnh phúc của anh; anh đã phải chịu Ä‘au khổ suốt Ä‘á»i, nên nay anh được an ủi. Lá»i của tổ phụ Abraham chỉ nhắm giải thÃch má»™t Ä‘iá»u: không phải vì sao má»—i ngÆ°á»i Ä‘ang ở nÆ¡i há» Ä‘ang ở, nhÆ°ng vì sao không thể yêu cầu Ladarô giúp đỡ ông nhà già u.
Lý do thứ hai: theo quan niệm vỠâm phủ nói trên, có má»™t sá»± ngăn cách không thể vượt qua giữa cái tốt và cái xấu: “giữa chúng ta đây và các conâ€, tổ phụ Abraham kể cả chÃnh ngà i và o đó. Váºy, sá»± ngăn cách nà y do má»™t Äấng Khác quy định bất di bất dịch, chứ không do bất cứ thụ tạo nà o. Tình trạng bất khả thông thÆ°Æ¡ng nà y chấm dứt má»i tranh luáºn vá» việc Ladarô giúp đỡ ông nhà già u.
* Phần hai của đối thoại: Sứ Ä‘iệp cho “năm ngÆ°á»i anh em†và cho các môn đệ Äức Giêsu: lắng nghe Lá»i Chúa (27-31)
Ông nhà già u nhìn nháºn rằng chÃnh lối sống của ông trÆ°á»›c đây trên mặt đất đã Ä‘Æ°a ông đến tình trạng nà y. Do đó ông mong muốn là anh em ông được nhắc nhở thay đổi Ä‘á»i sống để khá»i rÆ¡i và o số pháºn Ä‘au Ä‘á»›n nhÆ° ông. Rất có thể những ngÆ°á»i nà y Ä‘ang sống dÆ°á»›i má»™t mái nhà vá»›i ông, nên ông biết rõ lối sống của há». Cách thức thá»±c hiện Ä‘iá»u nà y, nhÆ° ông Ä‘á» nghị, là gá»i Ladarô vá» khuyến cáo các anh em ông vá» mối nguy hiểm đáng sợ Ä‘ang ở trÆ°á»›c mắt. Tổ phụ Abraham trả lá»i: “Chúng đã có Môsê và các Ngôn sứ, thì chúng cứ nghe lá»i các vị đóâ€. “Môsê và các Ngôn sứ†là tên gá»i bá»™ Kinh Thánh. NhÆ° thế, muốn tránh được lá»™ trình Ä‘Æ°a đến số pháºn Ä‘au Ä‘á»›n thì hãy lắng nghe Lá»i Chúa. Từ đó, chúng ta hiểu rằng trong khi còn sống, ông nhà già u đã không lắng nghe, tức không vâng theo “Môsê và các Ngôn sứâ€, Lá»i Chúa, vá»›i luáºt căn bản là mến Chúa yêu ngÆ°á»i.
Nhá» trung gian của Kinh Thánh, Thiên Chúa truyá»n đạt cho chúng ta biết ý muốn của Ngà i, Ngà i ban cho chúng ta những quy luáºt sống đúng đắn để Ä‘Æ°a chúng ta đến Ä‘Ãch. à muốn của Thiên Chúa không há» khó tuân giữ, nhÆ° sách Äệ nhị luáºt đã khẳng định: “Quả thế, mệnh lệnh tôi truyá»n cho anh em hôm nay đây, không vượt quá sức lá»±c hay ngoà i tầm tay anh em. Mệnh lệnh đó không ở trên trá»i […]. Mệnh lệnh đó cÅ©ng không ở bên kia biển […]. Tháºt váºy, lá»i đó ở rất gần anh em, ngay trong miệng, trong lòng anh em, để anh em Ä‘em ra thá»±c hà nh†(Änl 30,11-14). Trong Kinh Thánh, có chá»— nói rõ rà ng vá» trách nhiệm xã há»™i đối vá»›i những ngÆ°á»i nghèo. Nay ta có thể giải thÃch rõ rà ng nhất bức tranh Äức Giêsu đã vẽ ra trong bốn câu đầu của dụ ngôn: Ông nhà già u đã bá» qua ý muốn của Thiên Chúa, không quan tâm đến Thiên Chúa, đã chỉ tìm kiếm tiện nghi và thú vui cho riêng mình. Do đó, ông đã phải Ä‘i đến Ä‘au khổ hiện tại.
Ông nhà già u không phủ nháºn tÃnh đúng đắn của lá»i tổ phụ Abraham nói, nhÆ°ng ông nghÄ© rằng anh em ông sẽ vâng theo hÆ¡n, nếu có ngÆ°á»i, nhÆ° Ladarô, từ cõi chết trở vá» truyá»n đạt sứ Ä‘iệp Môsê. Chắc chắn Ladarô không có gì hÆ¡n Môsê mà nói; giá trị của anh nằm ở chá»— anh có thể là m chứng vá» thế giá»›i âm phủ. NhÆ°ng câu trả lá»i của tổ phụ Abraham là má»™t lá»i bình luáºn vá» trái tim con ngÆ°á»i. Nếu ngÆ°á»i ta không muốn vâng nghe Môsê và các ngôn sứ, thì ngÆ°á»i từ cõi chết trở vá» cÅ©ng chẳng lay chuyển được lòng dạ của há». Lá»i tổ phụ Abraham phân tÃch má»™t con tim sống trong tá»™i rất có thế giá: bà i dụ ngôn nhắm Ä‘iá»u nà y, nên đã kết thúc ở đây vá»›i nháºn xét của tổ phụ Abraham. Tháºt khó mà đưa trái tim con ngÆ°á»i đến chá»— hoán cải!
+ Kết luáºn
Trong bà i dụ ngôn, Äức Giêsu cho thấy má»™t cuá»™c đảo lá»™n tình thế và nguyên nhân của cuá»™c đảo lá»™n nà y. Những gì NgÆ°á»i loan báo ở đây là nhắm ban cho các “anh em†(c. 28) ông nhà già u má»™t lá»i giáo huấn và khuyến cáo, để há» khá»i mất linh hồn vì những thú vui do của cải già u sang, trái lại biết nghiêm túc tìm thánh ý Thiên Chúa. Các lá»i nà y của Äức Giêsu cÅ©ng là má»™t an ủi cho ngÆ°á»i nghèo, vì tuy trên trần gian há» phải sống má»™t số kiếp Ä‘au thÆ°Æ¡ng nhÆ°ng há» vẫn có thá» hoà n toà n cáºy trông và o sá»± nhân là nh của Thiên Chúa.
Äức Giêsu mạnh mẽ loan báo rằng cuá»™c sống trần gian không phải là tất cả và các hoà n cảnh hiện thá»i trong cuá»™c Ä‘á»i không Ä‘Æ¡n giản được lặp lại sau cái chết. Ai không nhìn sang bên kia cuá»™c sống trần thế và niá»m vui sống, thì sau cái chết sẽ phải gặp má»™t chuyện kinh ngạc Ä‘au Ä‘á»›n. Äối vá»›i má»i ngÆ°á»i, già u hay nghèo, cần phải quy hÆ°á»›ng cuá»™c sống mình vỠý muốn của Thiên Chúa. Äây là con Ä‘Æ°á»ng duy nhất để tránh được diệt vong và đạt được sá»± hiệp thông vÄ©nh cá»u vá»›i Thiên Chúa.
Còn có má»™t hÆ°á»›ng suy nghÄ© khác: sau khoảng năm mÆ°Æ¡i năm Äức Giêsu đã ban dụ ngôn nà y, phải chăng tác giả Lc muốn ám chỉ rằng ngÆ°á»i ta cÅ©ng sẽ không nghe Äức Giêsu, Äấng đã sống lại từ cõi chết? Sách Công vụ đã nêu lên nhiá»u bằng chứng vá» sá»± “không nghe†nà y. Nếu hiểu nhÆ° thế, bà i dụ ngôn cÅ©ng có sức quy chiếu vá» Äức Giêsu.
5.- Gợi ý suy niệm
- Hai ngÆ°á»i ở cách nhau có Ãt bÆ°á»›c, thế mà dÆ°á»ng nhÆ° không gặp nhau. Ladarô cứ việc nằm vất vưởng Ä‘au bệnh trÆ°á»›c cá»a; ông nhà già u biết anh, nhÆ°ng sống nhÆ° không há» có Ladarô. Khi ngÆ°á»i ta tin tưởng và o tiện nghi, và o của cải, và o “phát triểnâ€, ngÆ°á»i ta trở thà nh Ä‘ui mù, không thấy ngÆ°á»i khác vá»›i các nhu cầu của há». Sau nà y, ông nhà già u không há» biện minh: Tôi không gây rắc rối gì cho Ladarô. Tôi tôn trá»ng quyá»n tá»± do của anh. Anh ta đâu có há» xin tôi Ä‘iá»u gì! Ông biết ông đã sai khi không sống những Ä‘iá»u Lá»i Chúa dạy.
- Ông nhà già u có tất cả má»i sá»± trên Ä‘á»i và dÆ°á»ng nhÆ° ông đã đạt được mục tiêu của cuá»™c Ä‘á»i. NhÆ°ng chÃnh cái chết cho hiểu rằng cuá»™c sống trần gian không phải là tất cả. Phải sống cuá»™c sống trần gian, phải sá» dụng của cải váºt chất thế nà o, để sau khi chết, ngÆ°á»i ta đạt được cuá»™c sống viên mãn. DÄ© nhiên Äức Giêsu không muốn nói đến má»™t và i sai lá»—i nhất thá»i; NgÆ°á»i dạy chúng ta vá» giá trị của chá»n lá»±a căn bản: có những chá»n lá»±a trong cuá»™c sống hôm nay rất hệ trá»ng, bởi vì liên hệ đến cuá»™c sống vÄ©nh cá»u sau cái chết.
- Ông nhà già u chết, và phải chịu cá»±c hình. Äiá»u nà y không có nghÄ©a là chỉ nguyên vì ông có của cải trong cuá»™c sống trần gian, mà dứt khoát ông bị hà nh hạ trong thế giá»›i bên kia. Nếu ông bị Ä‘au Ä‘á»›n là vì ông đã không biết sá» dụng của cải cho khôn khéo, nhÆ° đã được nói đến ở cc. 9,14-15. Hôm nay chúng ta cÅ©ng được má»i gá»i xét lại xem chúng ta có chăng khả năng thấy nÆ¡i má»—i con ngÆ°á»i và nÆ¡i các nhóm ngÆ°á»i và các dân tá»™c, má»™t Ladarô nghèo khó Ä‘ang ở trÆ°á»›c cá»a nhà chúng ta. Chúng ta có nháºn ra được những nhu cầu của há» chăng? Chúng ta đã và còn sẽ là m gì cho há»?
- Sau khi chết, không còn có thể thay đổi được số pháºn nữa. ChÃnh vì thế Äức Giêsu đã ra sức thúc bách ngÆ°á»i ta “thay đổi ngay bây giá»â€. Không có má»™t giáo huấn nà o của Tân Ước cho thấy là ta còn có thể hoán cải sau khi chết. Lá»i Chúa có đó để hÆ°á»›ng dẫn chúng ta đạt được cứu cánh của cuá»™c Ä‘á»i chúng ta. Muốn lắng nghe Lá»i Chúa, ta phải có con tim sẵn sà ng và rá»™ng mở. Nếu con tim đã trở nên Ä‘ui mù và chai cứng vì Ãch ká»·, không quan tâm đến Thiên Chúa và ngÆ°á»i thân cáºn, thì các phép lạ và các sứ giả từ bên kia thế giá»›i trở vá» cÅ©ng chẳng giúp lay tỉnh được.
- Äiá»u mà bà i dụ ngôn lên án, đó là không biết nháºn ra tình trạng của bản thân để thay đổi. Có má»™t cuá»™c Ä‘á»i để đáp lại các tiếng gá»i và có má»™t lúc cuối cùng, vẫn còn có thể là m được Ä‘iá»u gì đó. NgÆ°á»i gian phi tại đồi SỠđã có sá»± khôn ngoan đúng lúc. Trong má»™t thoáng chốc, anh đã biết sá» dụng Lá»i nhÆ° má»™t cái ká»m để nhổ các cây Ä‘inh của cuá»™c sống gian ác của anh và nắm bắt được thiên Ä‘Ã ng: “Giêsu Æ¡i, xin nhá»› đến tôi†(Lc 23,43). [Mục Lục]
42. Chú giải của Noel Quesson
Äức Giêsu đã nói dụ ngôn nà y: “Có má»™t ông nhà già u kia, mặc toà n lụa là gấm vóc, ngà y ngà y yến tiệc linh đìnhâ€
Äức Giêsu đã trông thấy Ä‘iá»u đó. Bấy giỠđã có những bất bình đẳng... giữa những ngÆ°á»i quá già u, và những ngÆ°á»i quá nghèo.
Lại có má»™t ngÆ°á»i nghèo khó tên là Ladarô, mụn nhá»t đầy mình, nằm trÆ°á»›c cổng ông nhà già u
Chúng ta nháºn thấy rằng ông nhà già u không có tên: Má»—i ngÆ°á»i chúng ta chắc hẳn có thể nháºn ra mình nÆ¡i ông ta. Còn ngÆ°á»i nghèo có cái tên “Ladarôâ€. TrÆ°á»›c mắt Thiên Chúa, Ladarô là má»™t con ngÆ°á»i. Và cái tên mà Äức Giêsu cho anh (đây là lần duy nhất mà má»™t nhân váºt của dụ ngôn có má»™t cái tên cụ thể) có đầy ý nghÄ©a: Trong tiếng Do Thái, El'azar có nghÄ©a là “Thiên Chúa - phù há»™â€. Chúng ta Ä‘i Ä‘oán Ä‘iá»u gì nÆ¡i ông nhà già u bị... chê trách. Äó là ông ta đã đặt má»i niá»m tin cáºy và o sá»± già u cồ của ông, và o nhân tÃnh. Trái lại Ä‘iá»u Äức Giêsu thán phục nÆ¡i ngÆ°á»i nghèo khó là dù thiếu thốn hết má»i sá»± của trần gian, anh chỉ trông cáºy và o Thiên Chúa sẽ giúp đỡ anh.
Thèm được những thứ trên bà n ăn của ông ấy rớt xuống mà ăn cho no. Lại thêm mấy con chó cứ đến liếm ghẻ chốc anh ta
Chúng ta chá»› quên rằng chÃnh Äức Giêsu đã dùng cách mô tả bi thảm nà y: Bên trong nhà , ngÆ°á»i ta chè chén trong cảnh xa hoa; bên ngoà i, kế bên là cảnh khốn cùng, giữa hai bên là má»™t cái cổng. Cái cổng nà y và nhÆ° má»™t “vá»±c thẳm†phân cách già u nghèo. Hai vÅ© trụ song song. Ông nhà già u sống trong má»™t thế giá»›i khép kÃn trên chÃnh mình, và không vượt qua cái cá»a của ngôi nhà .
Phải sá»± già u có, tà i sản của chúng ta ngăn không cho chúng ta “thấy được†những ngÆ°á»i khác. Và ngÆ°á»i nghèo khó, mình đầy mụn nhá»t, nằm bên ngoà i trÆ°á»›c cổng ông nhà già u, dÆ°á»ng nhÆ° cÅ©ng không táºn mắt nhìn thấy ông nhà già u mà Äức Giêsu Ä‘Æ°a lên sân khẩu.
Ngà y 3 tháng 7 năm 1980 tại Sao Pau-lô ở Braxin, Äức Giáo Hoà ng Gioan Phao lô II đã áp dụng dụ ngôn nà y và o thế giá»›i hiện đại má»™t cách táºp thể: “Những là n sóng di dân chen chúc nhau trong những khu nhà ổ chuá»™t bất xứng nÆ¡i nhiá»u ngÆ°á»i mất hết niá»m hy vá»ng và chết trong cảnh bần cùng. Trẻ em, thanh niên, ngÆ°á»i lá»›n không tìm thấy không gian sống để phát triển đầy đủ các năng lá»±c thể chất và tinh thần, Ä‘i lang thang trong các Ä‘Æ°á»ng phố nÆ¡i nhung là n sóng, xe cá»™ chạy tấp náºp giữa những tòa nhà bằng bê-tông... Bên cạnh những khu phố ở đó. NgÆ°á»i ta sống vá»›i má»i tiện nghi hiện đại, tồn tại những khu phố khác thiếu thốn đủ má»i thứ cÆ¡ bản nhất... Nhiá»u khi sá»± phát triển trở thà nh má»™t sá»± thuáºt lại khổng lồ dụ ngôn ông nhà già u và Ladarô, sá»± ká» cáºn của cảnh xa hoa và cảnh khốn cùng cà ng là m trầm trá»ng tình cảm ức chế của những ngÆ°á»i không may mắnâ€
Äó đúng là điá»u Äức Giêsu đã nói:
Những mô tả ấy có tác Ä‘á»™ng tôi Ä‘iá»u gì không?
Thế rồi ngÆ°á»i nghèo nà y chết, và được thiên thần Ä‘em và o lòng ông Abraham. Ông nhà già u cÅ©ng chết, và ngÆ°á»i ta Ä‘em chôn. “DÆ°á»›i âm phủ, Ä‘ang khi chịu cá»±c hìnhâ€
Váºy đây là má»™t sá»± láºt ngược hoà n cảnh tình thế.
NgÆ°á»i nghèo đã ở giữa há»a ngục trên trần gian. Bởi lẽ có những hoà n cảnh khốn cùng là má»™t há»a ngục tháºt sá»±. GiỠđây, ngÆ°Æ¡i ấy được hạnh phúc. Trong khi ông nhà già u trÆ°á»›c đây không thiếu thứ gì, giỠđây phải khốn khổ. Má»™t trong những Ä‘iểm đáng lÆ°u ý của hai dụ ngôn, là Chúa không nói rằng ngÆ°á»i nghèo sống đức hạnh, và ông nhà già u sống xấu xa. ÄÆ¡n giản ngÆ°á»i nà y thì nghèo, ngÆ°á»i kia thì già u, thế thôi. Ông nhà già u không bị buá»™c tá»™i đã ăn cắp của Ladarô hoặc đã bóc lá»™t anh bang má»™t nghiệp vụ khéo léo vá» bất Ä‘á»™ng sản hay thÆ°Æ¡ng mại, hoặc không trả lÆ°Æ¡ng Ladarô cho công bằng, hoặc đã ngược đãi, bóc lá»™t anh. Chúa cÅ©ng không nói rằng ông nhà già u không bố thà cho Ladarô: Chỉ Ä‘Æ¡n giản là ông không nhìn thấy anh ta! ông đã để má»™t vá»±c thẳm khủng khiếp giữa ông và ngÆ°á»i nghèo. Há» xa nhau, ngÆ°á»i nà y xa cách ngÆ°á»i kia.
Ông ta ngÆ°á»›c mắt lên, thấy tổ phụ Abraham ở táºn Ä‘Ã ng xa, và thấy anh Ladarô trong lòng tổ phụ. Bấy giỠông ta kêu lên: ‘Lạy tổ phụ Abraham, xin thÆ°Æ¡ng xót con, và sai anh Ladarô nhúng đầu ngón tay và o nÆ°á»›c, nhá» trên lưỡi con cho mát; vì ở đây con bị lá»a thiêu đốt khổ lắm!
DÄ© nhiên không nên tìm kiếm má»™t sá»± mô tả thế giá»›i bên kia trong những hình ảnh nà y. Äức Giêsu chỉ sá» dụng những sÆ¡ đồ của tÆ° tưởng ngÆ°á»i đồng thá»i. NgÆ°á»i không thể nói cách khác để ngÆ°á»i ta hiểu NgÆ°á»i: Thế giá»›i bên kia được hình dung (!) nhÆ° má»™t âm phủ bao la (“Shéolâ€) vá»›i những thân thể (!), những cái lưỡi, ngón tay, lá»a, nÆ°á»›c, ở má»™t nÆ¡i mà những kẻ bị kết án nhìn từ xa những ngÆ°á»i được Æ°u tuyển cách mình bằng má»™t vá»±c thẳm. Äiá»u rõ rà ng bên kia những hình ảnh bình dân là m sá»± đảo ngược những Ä‘iá»u kiện ở trần gian. GiỠđây chÃnh ông nhà già u cần đến anh nhà nghèo.
Ông Abraham đáp: ‘Con Æ¡i, hãy nhá»› lại: suốt Ä‘á»i con, con đã nháºn phần phÆ°á»›c của con rồi; còn Ladarô suốt má»™t Ä‘á»i chịu toà n những bất hạnh. Bây giá», Ladarô được an ủi nÆ¡i đây, còn con thì phải chịu khốn khổ. HÆ¡n nữa, giữa chúng ta đây và các con đã có má»™t vá»±c thẳm lá»›n, đến ná»—i bên nà y muốn qua bên các con cÅ©ng không được, mà bên đó có qua bên chúng ta đây cÅ©ng không được’
Äức Giêsu má»™t lần nữa tái khẳng định “đặc quyá»n của những ngÆ°á»i nghèo†bởi miệng của Abraham. Chúng ta, hãy nhá»› lại. Bà i Ca Ngợi Khen (Magrificat): “Kẻ đói nghèo, Chúa ban của đầy dÆ°, ngÆ°á»i già u có, lại Ä‘uổi vá» tay trắng†(Lc 1,52-53). Chúng ta hãy nhá»› lại bà i diá»…n từ phác há»a chÆ°Æ¡ng trình của Äức Giêsu ở há»™i Ä‘Æ°á»ng Nagiarét: “Chúa đã xức dầu tấn phong tôi, để tôi loan báo Tin Mừng cho kẻ nghèo hèn†(Le 4,18). Chúng ta hãy nhá»› lại mối phúc tháºt và mối há»a: “Phúc cho anh em là những kẻ nghèo khó; khốn cho các ngÆ°Æ¡i là những kẻ già u có (Lc 6,20-24). Chúng ta hãy nhá»› lại nhiá»u lá»i cảnh báo chống lại nguy cÆ¡ của những già u có váºt chất (Lc 12,15-21 - 16,9-11).
Äối vá»›i Äức Giêsu, sá»± già u có bao gồm hai nguy cÆ¡ chết ngÆ°á»i:
- Nó khép kÃn lòng mình vá»›i Thiên Chúa: NgÆ°á»i ta bằng lòng vá»›i những lạc thú trần gian mà quên Ä‘i Ä‘á»i sống vÄ©nh cá»u là điá»u chủ yếu.
- Nó khép kÃn lòng mình vá»›i những ngÆ°á»i khác: NgÆ°á»i ta không còn nhìn thấy ngÆ°á»i nghèo nằm ngay cổng nhà mình.
Chúng ta hãy lÆ°u ý rằng, há»a ngục dÆ°á»ng nhÆ° chỉ là sá»± kéo dà i của tình trạng nà y: Xa cách Thiên Chúa nhÆ° ở trần gian ngÆ°á»i ta vẫn thế; xa cách những ngÆ°á»i khác nhÆ° ở trần gian NgÆ°á»i ta vẫn thế. Má»™t lần nữa, chúng ta ghi nháºn rằng chÃnh con ngÆ°á»i “tá»± phán xá» mình ngay từ trần gian nà yâ€.
Hình phạt khủng khiếp ấy Ä‘Æ¡n giản là khoảng cách mà kẻ già u có đã đặt ở giữa ngÆ°á»i ấy và Thiên Chúa, ở giữa ngÆ°á»i ấy và những ngÆ°á»i khác. Bởi vì NÆ°á»›c Thiên Chúa là sá»± hiệp thông của tình yêu. Kẻ già u có đã tá»± kết án chÃnh mình: “cái cổng nhà †hắn phân chia hai thế giá»›i đã trở thà nh “vá»±c thẳmâ€.
Tôi có tin chắc rằng tôi Ä‘ang kiến tạo thiên Ä‘Ã ng hay hoả ngục của tôi, má»—i lần tôi mở lòng tôi cho Thiên Chúa hoặc cho những ngÆ°á»i khác, má»—i lần tôi khép kÃn mình trong chÃnh mình? Trần gian nà y là nÆ¡i rèn luyện bÆ°á»›c đầu của thiên Ä‘Ã ng và há»a ngục.
NgÆ°á»i nà o không yêu thÆ°Æ¡ng ở trần gian nà y đã tá»± loại mình ra khá»i “bữa tiệc của Thiên Chúa†nÆ¡i chỉ có những ngÆ°á»i nghèo được và o, những ngÆ°á»i nà y đã “mở lòng mình ra cho những ngÆ°á»i khácâ€. Äức Giêsu đã mạc khải cho chúng ta thái Ä‘á»™ và hữu thể của Thiên Chúa: NgÆ°á»i là Tình yêu phổ quát. Má»™t ngÆ°á»i cha đã giết con bê béo và tổ chức má»™t bữa tiệc linh đình để đón nháºn đứa con hoang Ä‘Ã ng; Thiên Chúa là thế! Má»™t ngÆ°á»i già u có chè chén vá»›i bạn bè mình để lợi dụng của cải mình: Khác nhau biết bao!
Ông nhà già u nói: ‘Lạy tổ phụ, váºy thì con xin tổ phụ sai anh Ladarô đến nhà cha con, vì con hiện còn năm ngÆ°á»i anh em nữa. Xin sai anh đến cảnh cáo há», kẻo há» lại cÅ©ng sa và o chốn cá»±c hình nà y’
Chi tiết nà y không thôi, sẽ chứng tá» khi cần rằng ngÆ°á»i ta không thể dùng những hình ảnh ấy để mô tả thá»±c tại Ä‘á»i sau: Nếu Thiên Chúa thấy tình cảm tốt là nh nhá» nhất trong má»™t NgÆ°á»i, thì Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên nÆ¡i nà y sẽ thôi không còn bị kết án nữa. Tình yêu của Thiên Chúa thì vô táºn. NhÆ°ng ở đây, chúng ta có má»™t cảnh dá»±ng để Ä‘Æ°a và o câu trả lá»i sẽ theo sau.
Ông Abraham đáp: ‘Chúng đã có Mô-sê và các Ngôn Sứ, thì chúng cứ nghe lá»i các vị đó.' Ông nhà già u nói: ‘ThÆ°a tổ phụ Abraham, há» không chịu nghe đâu, nhÆ°ng nếu có ngÆ°á»i từ cõi chết đến vá»›i há», thì há» sẽ ăn năn sám hối’
Váºy má»™t lần nữa, chúng ta đứng trÆ°á»›c má»™t lá»i yêu cầu là m những đấu chỉ khác thÆ°á»ng. Ông hãy là m cho chúng tôi má»™t phép lạ để tôi tin? ông hãy xuống khá»i cây tháºp giá, nếu ông là Con Thiên Chúa! ông hãy gieo mình từ nóc Äá»n thá» xuống. Má»™t số Kitô hữu luôn luôn tiếp tục dá»±a và o các phép lạ và những lần hiện ra. Äức Giêsu từ chối các dấu chỉ giáºt gân (Lc 11, 16-29; Mc 8, 11-12; Mt 2,38; 16,1).
Ông Abraham đáp: ‘Mô-sê và các Ngôn Sứ mà há» còn chẳng chịu nghe, thì ngÆ°á»i chết có sống lại, há» cÅ©ng chẳng chịu tin’
Tháºt váºy, sá»± sống lại của Ladarô, em trai của Mácta và Maria ở Bêtania, không những không thuyết phục được những ngÆ°á»i Pharisêu và các giáo trưởng, mà còn thúc đẩy há» có quyết định loại trừ Äức Giêsu (Ga 11, 45-53). Con Ä‘Æ°á»ng chân chÃnh duy nhất đến vá»›i đức tin không phải là má»™t phép lạ nhãn tiá»n nhất mà là sá»± khiêm nhÆ°á»ng lắng nghe Lá»i Chúa (Môsê và các ngôn sứ)... sá»± khiêm nhÆ°á»ng và chú tâm nhìn thấy các nhu cầu của anh em chúng ta (ngÆ°á»i anh em Ä‘ang Ä‘au khổ bên cạnh tôi)...
NhÆ°ng Äức Giêsu xem ra đã khẳng định rằng số pháºn những ngÆ°á»i già u đó đã khô cứng má»™t cách bi thảm: TÃnh Ãch ká»· sá»± buông thả thái Ä‘á»™ vô tôn giáo, thái Ä‘á»™ khép kÃn lòng há»... sau cùng là m hỠ“không thể Ä‘á»c được những dấu chỉ của Thiên Chúaâ€. Thỉnh thoảng, cái chết theo lẽ tuần hoà n mà đến, nhắc há» rằng sá»± vô cảm tâm linh là điá»u bấp bênh, và sá»± già u có không bảo vệ há» mãi mãi. NhÆ°ng tất cả Ä‘á»u vô Ãch: tà i sản của hỠđã là m há» mù mắt trÆ°á»›c những ná»—i khốn khổ của ngÆ°á»i khác và trÆ°á»›c sá»± má»ng dòn của bản thân há». Há» tá»± mãn vá» chÃnh há»... bị giam hãm trong của cải của há»... Thiên Chúa không cưỡng Ä‘oạt. NgÆ°á»i không thể ép buá»™c má»™t ai yêu mến.
Äể kết luáºn suy niệm bà i Tin Mừng nà y, chúng ta phải tá»± há»i. Ai già u có? Ai nghèo khó? Thà nh hay bại rất nghiêm trá»ng đến ná»—i nếu áp dụng câu chuyện nà y cho những ngÆ°á»i khác sẽ tai hại nhÆ° khi nói rằng: “Tôi đâu có phải là ông vua dầu há»aâ€.
Hãy nhìn kỹ lòng mình... Nó có mở ra cho Thiên Chúa, cho ngÆ°á»i khác không?
Bạn có nghèo không? [Mục Lục]
43. Sự công bằng của Thiên Chúa
(TrÃch dẫn từ ‘BÆ°á»›c Theo’ – Pet. Trần Äình Phan Tiến)
Vâng! KÃnh thÆ°a quý vị, khởi Ä‘i từ Bà i Ä‘á»c I (Am 6, 1a. 4-7), tiên tri Amốt đã cho biết rõ vá» sá»± công bằng của Thiên Chúa bằng những lá»i lẽ hết sức rõ rà ng. Thiên Chúa đã chúc dữ cho những ai sống cuá»™c sống phong váºn tại Sion và trên núi Samaria. Theo đó, sống má»™t cuá»™c sống xa hoa, phung phÃ, không biết tôn kÃnh Thiên Chúa và tha nhân, mặc sức sống má»™t cuá»™c sống và ng son, trụy lạc, nên chi hỠđã bị lên án.
Bà i Ä‘á»c II, thánh Phaolô cho biết Äức Kitô- Giêsu cho chúng ta sống má»™t mẫu gÆ°Æ¡ng Bác ái, đạo đức. ChÃnh cuá»™c sống ấy, má»™t cách kiên nhẫn, chúng ta sẽ nháºn được má»™t sá»± sống từ Thiên Chúa qua Äấng cứu chuá»™c Giêsu- Kitô, Äấng ấy sẽ xét xá» má»i loà i. Äấng ấy là Vua các vua, Chúa các chúa.
Qua đó, Lá»i Chúa hôm nay (Lc 16, 19-31), có hai ý chÃnh cho chúng ta thấy sá»± công bằng của Thiên Chúa và tiên báo mầu nhiệm sá»± chết và phục sinh của Äức Giêsu.
Äó là dụ ngôn ngÆ°á»i già u có và ngÆ°á»i nghèo Lazarô.
Theo đó, chúng ta thấy, Chúa Giêsu đến để dạy cho chúng ta má»™t chân lý vá» của cải, sá»± già u có vá» tà i sản thế trần. Bên cạnh thứ tà i sản hiện hữu ở trần thế, chúng ta còn có má»™t thứ tà i sản vô cùng quý giá ở NÆ°á»›c Trá»i. Äó là Thiên Chúa, vâng! Thiên Chúa chÃnh là “khối tà i sản†quý giá nhất của con ngÆ°á»i. Vì váºy, chúng ta phải lắng nghe Lá»i Chúa và sống Lá»i Chúa má»™t cách có ý thức, nhÆ° váºy Lá»i Chúa má»›i giúp chúng ta nháºn ra chân lý để chân nháºn Thiên Chúa má»›i chÃnh là tà i sản mà chúng ta hÆ°á»›ng đến.
Qua sá»± trình thuáºt của thánh Luca hôm nay, giữa ngÆ°á»i già u và ngÆ°á»i nghèo, chúng ta thấy rõ sá»± ngăn các, sá»± khác biệt đối vá»›i cuá»™c sống giữa hai ngÆ°á»i khi còn sống, má»™t bên là xa hoa, sang trá»ng quá mức, má»™t bên thiếu thốn, nghèo hèn quá mức. Má»™t bên là ăn váºn lụa là , gấm vóc, má»™t bên là ghẻ lở đầy mình, đến ná»—i chó đến liếm ghẻ.
NhÆ° váºy, sá»± khác biệt giữa hai cuá»™c sống là quá lá»›n, ngÆ°á»i phú há»™ già u có kia đã sống má»™t cuá»™c sống đầy đủ, trá»n vẹn nÆ¡i trần gian. Còn ngÆ°á»i ăn mà y Lazaro thì thiếu thốn má»i thứ trong cuá»™c sống trần thế. NhÆ°ng đến lúc hai ngÆ°á»i cÅ©ng phải chết, rồi thì cuá»™c sống sau khi cuá»™c sống trần gian kết thúc, ngÆ°á»i ăn mà y Lazaro được các Thiên Sứ Ä‘em và o lòng Tổ Phụ Apraham. Còn ngÆ°á»i phú há»™ thì và o nÆ¡i dà nh riêng cho ông ta. Lúc nầy, cuá»™c Ä‘á»i đổi lại 360 Ä‘á»™, NgÆ°á»i nghèo Lazaro được hưởng những gì mà ngÆ°á»i phú há»™ kia không thể hưởng được. NhÆ° váºy, chúng ta thấy, mầu nhiệm của sá»± sống không phải là ở nÆ¡i của cải, mà là ở nÆ¡i tình yêu Thiên Chúa ngá»± trị và chÃnh Thiên Chúa má»›i là tà i sản Ä‘Ãch thá»±c của chúng ta. Vì Ä‘iá»u gì hiện hữu nÆ¡i chúng ta nhìn thấy, thì không còn là mầu nhiệm nữa, mà là má»™t sá»± hiện nhiên, má»™t sá»± bá»™c bạch từ Thiên Chúa.
Qua dụ ngôn trên, chúng ta nhìn thấy hai cuá»™c Ä‘á»i, hai số pháºn khác nhau, sá»± chênh lệch quá lá»›n nÆ¡i sá»± hiện hữu ở trần gian. Sá»± bất hạnh và sá»± hạnh phúc nÆ¡i trần gian, mà nhân trần nhìn thấy được thì hoà n toà n khác biệt vá»›i những gì mà phà m nhân chÆ°a nhin thấy được, đó là mầu nhiệm của sá»± sống nÆ¡i có Thiên Chúa hiện hữu.
Dụ ngôn trên, cho chúng ta biết sá»± công bằng của Thiên Chúa và sá»± giáo huấn của Chúa Giêsu, mà chúng ta phải nháºn ra chân lý ấy. Äể chúng ta không phải hối tiếc nhÆ° ngÆ°á»i phú há»™ kia.
Chúng ta may mắn hÆ¡n ngÆ°á»i phú há»™, vì Chúa Giêsu đã đến trá»±c tiếp giáo huấn chúng ta, và NgÆ°á»i đã tá» nạn và Phục Sinh để cho chúng ta tin và o NgÆ°á»i.
Mầu nhiệm của sá»± sống sau cái chết trần thế, không ai biết rõ, trừ phi “NgÆ°á»i Ấy†từ cõi chết sống lại. Qua sá»± đối đáp giữa Tổ Phụ Apraham và ngÆ°á»i phú há»™, chúng ta thấy, ông ta sau khi nháºn ra sá»± tháºt thì đã muá»™n mà ng. Và muốn xin má»™t đặc ân sau cùng cÅ©ng không được, vì sá»± sống và sá»± chết tháºt có má»™t hố sâu ngăn cách, không thể liên thông được. Ông ta ao Æ°á»›c có má»™t ngÆ°á»i từ cõi chết sống lại để nói cho ngÆ°á»i thân của ông ta biết đừng sống má»™t cuá»™c sống nhÆ° ông ta. Äó là lý do, mà Lá»i Chúa hôm nay nhắc nhở cho chúng ta biết, Thiên Chúa là Äấng công bằng vô cùng, Ä‘á»i nầy nếu chúng ta biết sống công bằng hợp lý, thì chúng at sẽ không phải ân háºn nhÆ° ngÆ°á»i phú há»™ kia.
Sứ điệp Tin Mừng hôm nay cho chúng ta:
* Má»™t sá»± hy vá»ng chắc chắn và o Ä‘á»i sau
* Má»™t niá»m cáºy trông vững và ng và o Chúa Giêsu và những Lá»i dạy của NgÆ°á»i.
* Vì Thiên Chúa là Äấng công bằng và công minh đối vá»›i má»i ngÆ°á»i.
* Thiên Chúa chÃnh là tà i sản quý giá nhất, vì những gì ở nÆ¡i Thiên Chúa và thuá»™c vá» Ngà i là vÄ©nh cá»u.
Lạy Chúa Giêsu, Chúa đã đến và dạy cho loà i ngÆ°á»i những bà i há»c vá» NÆ°á»›c Trá»i. Trong dụ ngôn trên, không phải Chúa muốn trừng phạt kẻ già u có, mà là cho há» má»™t bà i há»c để thức tỉnh vì tình thÆ°Æ¡ng. Chúa đã yêu thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i già u cÅ©ng nhÆ° kẻ nghèo, và muốn cứu Ä‘á»™ tất cả há». Xin thÆ°Æ¡ng ban cho má»i ngÆ°á»i già u cÅ©ng nhÆ° nghèo, biết nháºn ra chân lý của tình yêu là Thiên Chúa duy nhất. Äó là tà i sản quý giá nhất của há» mà thôi. Amen. [Mục Lục]
44. Äừng vô cảm… - Petrus.tran
Kho tà ng ca dao tục ngữ Việt Nam rất phong phú. Có thể nói rằng, nó là má»™t kho tà ng tốt cho việc giáo dục con ngÆ°á»i xÆ°a cÅ©ng nhÆ° nay.
Tháºt váºy, có ai trong chúng ta lại không hÆ¡n má»™t lần được dạy dá»— rằng, "thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i nhÆ° thế thÆ°Æ¡ng thân", hoặc "má»™t con ngá»±a Ä‘au cả tà u không ăn cá»", hay "má»™t miếng khi đói bằng gói khi no" v.v... Tiếc thay! có vẻ nhÆ°, những lá»i dạy dá»— tốt đẹp đó ngà y cà ng xa rá»i cuá»™c sống của không Ãt ngÆ°á»i hôm nay.
Nhá»›, ngà y 13/10/2011, tại thà nh phố Pháºt SÆ¡n, Nam Hải, Trung Quốc. Má»™t bé gái ba tuổi tên Yue Yue Ä‘ang chÆ¡i trong khu chợ, có má»™t chiếc xe tải Ä‘i qua, chiếc xe đó cán lên ngÆ°á»i cô bé. Nhiá»u ngÆ°á»i qua lại nÆ¡i đây, thấy, nhÆ°ng há» vẫn dá»ng dÆ°ng bá» Ä‘i. Theo dõi trên clip, có khoảng 20 ngÆ°á»i qua lại nÆ¡i tai nạn xảy ra, nhÆ°ng không ai dừng lại cứu cô bé.
Rồi cÅ©ng trong năm 2011, và o ngà y 07/10, má»™t vị bác sÄ©, trong lúc lái xe bất cẩn, đã gây ra má»™t tai nạn hà ng loạt khiến cho hai ngÆ°á»i chết và mÆ°á»i bảy ngÆ°á»i khác bị thÆ°Æ¡ng. Äiá»u đáng tiếc là , khi tai nạn xảy ra, những ngÆ°á»i hiếu kỳ thay vì Ä‘Æ°a nạn nhân cấp cứu, há» lại nhảy và o “hôi của†cÆ°á»›p đồ nạn nhân…
Tại sao lại có những chuyện nhÆ° thế xảy ra? ThÆ°a, đó chÃnh là do “sá»± vô cảmâ€, sá»± vô cảm đã chế ngá»± con ngÆ°á»i, nó là m cho con ngÆ°á»i trở nên Ãch ká»·, dá»ng dÆ°ng, không rung Ä‘á»™ng, không cảm xúc trÆ°á»›c nổi Ä‘au, hoạn nạn của ngÆ°á»i khác...
Nói đến sá»± “vô cảmâ€, có thể nói, hà ng ngà y, nó đã gây ra biết bao nhiêu “… Ä‘iá»u trông thấy mà đau Ä‘á»›n lòngâ€, từ chuyện má»™t chú bé “cuá»™c sống đói rách bÆ¡ vơ…Há»i ai ai cho nÆ°Æ¡ng nhá»! Chuá»—i ngà y tăm tối bÆ¡ vơ…†cho tá»›i chuyện, có những đại gia, tá»· phú… đã dám chi hà ng tá»· đồng chỉ để “ăn má»™t bữa trÆ°a†theo sở thÃch của mình.
Niá»m tin Kitô giáo không dạy con ngÆ°á»i sống vô cảm. Niá»m tin Kitô giáo dạy rằng, má»™t Kitô hữu không chỉ mến Chúa nhÆ°ng còn phải yêu thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i. ThÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i có mÆ°á»i bốn mối, thÆ°Æ¡ng xác bảy mối: “Thứ nhất cho kẻ đói ăn. Thứ hai cho kẻ khát uống. Thứ ba cho kẻ rách rÆ°á»›i ăn mặc. v.v…â€
Vâng, “cho kẻ đói ăn, cho kẻ khát uống, cho kẻ rách rÆ°á»›i ăn mặc†cÅ©ng chÃnh là điá»u Chúa Giêsu luôn Ä‘em ra khuyên dạy và đỠcao.
Tháºt váºy, vá»›i sá»± già u có, Ngà i đã khuyên dạy rằng: “Anh em đừng tÃch trữ cho mình những kho tà ng dÆ°á»›i đất, nÆ¡i mối má»t là m hÆ° nát, và kẻ trá»™m khoét vách lấy Ä‘i. NhÆ°ng hãy tÃch trữ cho mình những kho tà ng trên trá»i, nÆ¡i mối má»t không là m hÆ° nát, và kẻ trá»™m không khoét vách lấy Ä‘i†(Mt 6, 19-21)
Vá»›i những ngÆ°á»i, có “rất nhiá»u của cảiâ€, nhÆ° trÆ°á»ng hợp ông thủ lãnh nhà già u, Äức Giêsu khuyên “hãy bán tất cả những gì ông có mà phân phát cho ngÆ°á»i nghèo và ông sẽ được má»™t kho tà ng trên trá»iâ€.
Và để cho má»i ngÆ°á»i cảm nháºn rõ lá»i khuyên đó, Äức Giêsu đã dạy cho há» má»™t bà i há»c qua dụ ngôn “ông nhà già u và anh Lazaro nghèo khó†(x.Lc 16, 19-31).
Dụ ngôn được kể rằng: “Có má»™t ông nhà già u kia, mặc toà n lụa là gấm vóc, ngà y ngà y yến tiệc linh đìnhâ€.(x.Lc 16, 19) Câu chuyện sẽ không có gì để nói, nếu “trÆ°á»›c cổng ông nhà già u†không có “má»™t ngÆ°á»i nghèo khó… nằm (ở đó)â€.
NgÆ°á»i nghèo khó đó tên là Lazaro, anh ta trông tháºt thảm thÆ°Æ¡ng. Trên cÆ¡ thể anh ta “mụn nhá»t đầy mìnhâ€.
*ThÆ°a bạn, bạn có bị “ghẻ†bao giá» chÆ°a! Tôi đã bị. Năm há»c lá»›p đệ thất (lá»›p sáu bây giá»), chân tay của tôi “mụn nhá»t đầy mìnhâ€, phải nói rằng, nhức nhối khủng khiếp. Thế nhÆ°ng, cái nhức nhối của thể xác không sánh bằng cái nhức nhối tinh thần. Cái nhức nhối tinh thần, đó là sá»± cô Ä‘Æ¡n, má»™t lá»›p há»c gần bốn mÆ°Æ¡i há»c sinh, nhÆ°ng không có má»™t ngÆ°á»i nà o muốn đến gần tôi. Tháºt ra, cÅ©ng có ngÆ°á»i đến, nhÆ°ng hỠđến chỉ để nói vá»›i tôi rằng “đồ ghẻ tà u!â€.
Vá»›i “ngưòi nghèo khó tên là Lazaro†ư! Có phần chắc, anh ta cÅ©ng nhức nhối, anh ta không chỉ nhức nhối thể xác bởi mụn nhá»t, bởi cái dạ dà y “thèm được những thứ trên bà n ăn của ông ấy rá»›t xuống mà ăn cho noâ€, anh ta còn nhức nhối tinh thần. Từ tâm can, anh ta nháºn ra "sá»± vô cảm" của ông nhà già u, phải chi ông ta đến và chỉ nói “đồ ghẻ La Mã†có lẽ anh ta cÅ©ng vui vui chút Ãt!
Sá»± vô cảm của ông nhà già u, có thể và nhÆ° “cục lÆ¡ Phápâ€, đã được ông ta “thoa†lên “cây cơ†là đám mụn nhá»t và sá»± đói khát trong ná»—i cô Ä‘Æ¡n của anh Lazaro. Vâng, chỉ là má»™t cách diá»…n tả, kết thúc hồi má»™t, buồn thay! chỉ có “mấy con chó… đến liếm ghẻ chốc anh taâ€.
Vá»›i hồi hai, nhÆ° ngÆ°á»i ta thÆ°á»ng nói “mồm chó vó ngá»±aâ€. Anh Lazaro, phần vì đói, phần vì mồm những con chó liếm và o những vết ghẻ của anh ta… Ôi! vết thÆ°Æ¡ng của anh ta, không nhiá»…m trùng má»›i là chuyện lạ! Lazaro chết, có phần chắc, vì đói và vì nhiá»…m trùng. Sau đó, “ông nhà già u cÅ©ng chết, và ngÆ°á»i ta Ä‘em chôn†(Lc 16, 22).
Và nhÆ° lá»i má»™t bà i kinh đã viết “sá»± chết chỉ là sá»± biến đổi chứ không há» tiêu tanâ€. Cuá»™c Ä‘á»i Lazaro được biến đổi, anh ta không còn cô Ä‘Æ¡n bên “mấy con chó†nhÆ°ng trà n đầy hạnh phúc “trong lòng tổ phụâ€.
Còn ông nhà già u ư! Chuyện được kể tiếp rằng: “Dưới âm phủ, đang khi chịu cực hình, ông ta…†- ông nhà già u - lại là kẻ mong Lazaro “đừng-vô-cảm†trước sự đau khổ của ông ta.
TrÆ°á»›c kia, nÆ¡i trần gian, Lazaro “thèm những thứ trên bà n ăn của ông rá»›t xuống mà ăn cho noâ€â€¦ Nay, dÆ°á»›i âm phủ, ông nhà già u “thèm†được Lazaro “nhúng đầu ngón tay và o nÆ°á»›c, nhá» trên lưỡi (ông) cho mát, vì ở đây (ông) bị lá»a thiêu đốt khổ lắm†(Lc 16, 24).
Kết thúc dụ ngôn, nhÆ° đã nói ở trên, anh nhà nghèo tên là Lazaro được ở “trong lòng tổ phụâ€. Còn ông nhà già u thì “Phải chịu khốn khổ†(Lc 16, …23).
**
Qua dụ ngôn nà y, có thể nói rằng, “sá»± vô cảm†chÃnh là con Ä‘Æ°á»ng dẫn chúng ta đến “âm phủâ€. ChÃnh vì thế, là má»™t Kitô hữu, chúng ta đừng quên rằng, những gì chúng ta là m hôm nay, ở Ä‘á»i nà y, sẽ là “tấm chiếu khán†đưa chúng ta đến Ä‘á»i sau, nÆ¡i “há»a ngục†hay “thiên Ä‘Ã ngâ€.
Già u có ư! Tốt, vì đó là ơn phúc Chúa ban.
Già u có không phải là má»™t cái tá»™i. Câu chuyện dụ ngôn trên không thấy má»™t câu hay má»™t chữ nà o lên án vá» việc “già u có†của ông nhà già u. Hãy nhìn xem sá»± già u có của ông Gióp khi xÆ°a. Kinh Thánh có chép rằng, Ông ta có “má»™t Ä‘Ã n súc váºt bảy ngà n chiên dê, ba ngà n lạc Ä‘Ã , năm trăm đôi bò, năm trăm lừa cáiâ€. ChÃnh Xatan cÅ©ng phải công nháºn Äức Chúa đã “ban phúc là nh cho công việc do tay (Gióp) là m, và các Ä‘Ã n gia súc của (Gióp) lan trà n khắp xứ†(G 1, 10).
Chỉ có Ä‘iá»u, nếu già u có thì, hãy nghe tông đồ Phaolô nói: “Äừng tá»± cao tá»± đại, cÅ©ng đừng đặt hy vá»ng và o của phù vân, nhÆ°ng và o Thiên Chúa, Äấng cung cấp dồi dà o má»i sá»± cho chúng ta hưởng dùngâ€(1Tm 6,17).
Thánh nhân thêm má»™t lá»i khuyên rằng : “Phải là m việc thiện và trở nên già u có vá» các việc tốt là nh, phải ăn ở rá»™ng rãi, sẵn sà ng chia sẻ. NhÆ° váºy (sẽ) tÃch trữ cho mình má»™t vốn liếng vững chắc cho tÆ°Æ¡ng laiâ€.
Cho nên, khi ta già u có “Hãy rá»™ng lượng vá»›i kẻ nghèo hèn, đừng chần chừ khi phải bố thÃ. Hãy đón tiếp kẻ khó nghèo, vì há» túng quẫn, đừng để há» ra vá» tay trắng†(Hc 28, 8-9).
Hãy nhá»›, sá»± già u có không ngăn cách ta đến bên “lòng tổ phụ†Apraham, sá»± vô cảm má»›i chÃnh là “hố sâu†, là “vá»±c-thẳm-lá»›n†ngăn cách ta vá»›i ngà i, sau nà y, cÅ©ng nhÆ° vá»›i những ngÆ°á»i anh em, những ngÆ°á»i đồng loại, ngay hôm nay.
Nếu hôm nay, trong cuá»™c sống thÆ°á»ng nháºt, chúng ta “không vô cảm†vá»›i những ngÆ°á»i anh em, những ngÆ°á»i đồng loại, những ngÆ°á»i mà hỠđói chúng ta cho ăn, há» khát chúng ta cho uống, há» rách rÆ°á»›i chúng ta cho mặc, há» bịnh hoạn chúng ta thăm viếng v.v… thì, sau nà y, trong ngà y phán xét, Chúa cÅ©ng sẽ không nhìn chúng ta bằng ánh mắt “vô cảmâ€.
Trái lại, Ngà i sẽ nói vá»›i chúng ta rằng, “Nà o những kẻ Cha Ta chúc phúc, hãy đến thừa hưởng VÆ°Æ¡ng Quốc dá»n sẵn cho các ngÆ°Æ¡i ngay từ thuở tạo thiên láºp địa. Vì xÆ°a Ta đói, các ngÆ°á»i đã cho Ta ăn; Ta khát, các ngÆ°á»i đã cho Ta uống… Ta là khách Ä‘au yếu, các ngÆ°Æ¡i đã thăm viếng…â€(Mt 26, 34-36)
“Ta†là ai? ThÆ°a, Ta là “há»â€. “Há»â€ là ai? ThÆ°a, há» là những ngÆ°á»i chúng ta “không vô cảmâ€.
Nói tắt má»™t lá»i, để Ä‘á»i sau, chúng ta không phải lá»›n tiếng kêu, “Lạy tổ phụ Apraham, xin thÆ°Æ¡ng xót conâ€, thì Ä‘á»i nay, nguyên tắc sống của chúng ta chỉ cần gói gá»n trong ba chữ “đừng vô cảmâ€. [Mục Lục]
45. Äừng “dá»ng dÆ°ng†và “vô cảm†nhÆ° thế!
(Suy niệm của Lm. Jos. Vinc. Ngá»c Biển)
Trong bà i viết “Giá»›i trẻ trÆ°á»›c căn bệnh vô cảmâ€, đăng trên http://www.giaophanvinhlong.net, tu sÄ© Lôrensô VÅ© Văn Trình, M.F. đã nháºn định nhÆ° sau: “Nhân loại đã bÆ°á»›c và o ká»· nguyên má»›i, má»™t ká»· nguyên vá»›i rất nhiá»u thuáºn lợi, giúp cho con ngÆ°á»i […]tiếp cáºn vá»›i nhiá»u phÆ°Æ¡ng tiện hiện đại. Tiếc thay, giá trị đạo đức lại bị xói mòn bởi chủ nghÄ©a thá»±c dụng, chủ nghÄ©a duy váºt và chủ nghÄ©a cá nhân, dẫn đến ‘bệnh vô cảm’â€. Và , tác giả xót xa cho truyá»n thống nhân văn của dân tá»™c Ä‘ang bị gáºm nhấm và sói mòn. Tháºt váºy, còn đâu câu ca dao: “Bầu Æ¡i thÆ°Æ¡ng lấy bà cùng, tuy rằng khác giống nhÆ°ng chung má»™t già nâ€; hay “Má»™t con ngá»±a Ä‘au cả tà u bá» cá»â€; hoặc “ThÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i nhÆ° thể thÆ°Æ¡ng thân…?â€.
Bà i Tin Mừng hôm nay trình bà y cho chúng ta thấy sá»± “vô cảmâ€, “dá»ng dÆ°ngâ€, trÆ°á»›c ná»—i thống khổ của ngÆ°á»i anh em. Má»™t Lazarô nghèo khổ, bệnh táºt nằm ở ngay gầm cầu thang của nhà phú há»™. Má»™t khoảng cách rất gần vá» không gian, nhÆ°ng tiếc thay, chÃnh sá»± gần gÅ©i đó lại là m cho há» xa nhau trong cuá»™c sống vÄ©nh cá»u.
à NghÄ©a Lá»i Chúa
NgÆ°á»i phú há»™ già u có hôm nay được thánh Luca trình bà y rất gợi cảm: “Có má»™t ông nhà già u kia, mặc toà n lụa là gấm vóc, ngà y ngà y yến tiệc linh đình†(Lc 16, 19). Tác giả không nói rõ ngÆ°á»i đó to cao, máºp mạp thế nà o? NhÆ°ng cứ sá»± thÆ°á»ng thì đây phải là má»™t ngÆ°á»i tốt tÆ°á»›ng. Ông ta mang trên mình những thứ sang trá»ng theo kiểu cung đình. Ông được nhiá»u ngÆ°á»i hầu hạ. Và , ăn uống tối ngà y vá»›i những món ăn đặc sản thá»i bấy giá». NhÆ°ng ngược lại vá»›i hình ảnh của nhà phú há»™, là má»™t Lazarô nghèo khổ: “Có má»™t ngÆ°á»i nghèo khó tên là Ladarô, mụn nhá»t đầy mình, nằm trÆ°á»›c cổng ông nhà già u†(Lc 16, 20). Hai hình ảnh của hai con ngÆ°á»i trái ngược nhau ngay trong má»™t căn nhà .
Nếu ông phú há»™ là má»™t ngÆ°á»i oai phong lẫm liệt, thì Lazarô lại là má»™t ngÆ°á»i thấp cổ bé há»ng, bệnh táºt.
Nếu ông phú há»™ mặc những thứ vải vóc sang trá»ng, thì Lazarô có lẽ chỉ có mảnh vải rách che thân.
Nếu nhà phú hộ ăn uống linh đình, thì Lazarô chỉ mong được những mảnh vụn từ bà n chủ rơi xuống mà cũng không ai cho. Chỉ có những con chó đến liếm ghẻ chốc của Lazarô mà thôi.
Má»™t sá»± phân hóa già u nghèo rõ rệt. Tuy nhiên, hình ảnh đó đã bị đảo lá»™n khi cả hai cùng chết. Tin Mừng cho thấy:“Thế rồi ngÆ°á»i nghèo nà y chết, và được thiên thần Ä‘em và o lòng ông Ãpraham. Ông nhà già u cÅ©ng chết, và ngÆ°á»i ta Ä‘em chôn†(Lc 16, 22). ChÃnh cái chết là m cho tình trạng của hai ngÆ°á»i hoán đổi cho nhau. Tại sao lại có tình trạng nhÆ° váºy? ThÆ°a, chÃnh là sá»± “vô cảmâ€; “dá»ng dÆ°ng†của nhà phú há»™ khi còn sống.
Tin Mừng là m nổi báºt sá»± má»ng dòn của tiá»n bạc, má»™t lúc nà o đó tiá»n của không còn là chá»— dá»±a duy nhất. Hình ảnh của nhà phú há»™ luôn coi tiá»n bạc nhÆ° lá bùa há»™ mệnh của mình; còn Lazarô thì sống dở, chết dở ngay ở cổng nhà ông. Vì váºy, ông chỉ còn má»™t chá»— dá»±a duy nhất đó là Thiên Chúa.
Sứ Äiệp Lá»i Chúa
Trong cuá»™c sống, hẳn má»—i chúng ta Ä‘á»u biết câu ngạn ngữ: “Sinh hữu hạn, tá» bất kỳâ€. Sá»± già u sang ở Ä‘á»i không đảm bảo được sá»± sống. Má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u có thể chết bất cứ lúc nà o. Muốn cho cuá»™c sống của mình có háºu sau khi chết, thì hãy chuẩn bị cho mình những giấy “thông hà nh†chÃnh là tình huynh đệ, lòng bác ái, yêu thÆ°Æ¡ng ngay khi còn sống. Äây là cách là m già u trÆ°á»›c mặt Thiên Chúa. Hạnh phúc hay không là do thái Ä‘á»™ của má»—i ngÆ°á»i khi còn sống. Nhà phú há»™ trong dụ ngôn ta không thấy có những chuyện bóc lá»™t, Ä‘Ã n áp, hay có lối sống bất chÃnh. NhÆ° váºy, ông không có lá»—i để đáng phải trừng phạt trong há»a ngục. Trong toà n dụ ngôn, Äức Giêsu không nói vá» bất cứ lá»—i nà o ông ta phạm, chỉ Ä‘Æ°a ra hai hình ảnh trái ngược nhau khi sống và lúc chết. NhÆ° váºy, tá»™i của nhà phú há»™ kia chÃnh là sá»± “vô cảmâ€; “dá»ng dÆ°ng†vá»›i ngÆ°á»i anh em Ä‘ang Ä‘au khổ.
Hai thái Ä‘á»™, dẫn đến hai sá»± lá»±a chá»n và đi đến những hệ quả khác nhau. Nhà phú há»™ thì an tâm vì của cải dÆ° thừa mình có; còn Lazarô thì nghèo khổ, ốm Ä‘au; nhà phú há»™ già u vá» váºt chất, nhÆ°ng ông lại quá nghèo vá» tinh thần chia sẻ; Lazarô thì nghèo vá» váºt chất, nhÆ°ng ông lại rất già u vá» Ä‘Æ°á»ng thiêng liêng, nên sau khi chết, Lazarô lại là ngÆ°á»i già u, còn nhà phú há»™ lại là kẻ nghèo nà n trÆ°á»›c mặt Thiên Chúa. Lazarô được hạnh phúc, con nhà phú há»™ thì Ä‘au khổ. Má»™t khoảng cách vÄ©nh viá»…n được thiết láºp. Cuá»™c chÆ¡i đã hết. Thắng bại phân minh.
Lá»i Chúa hôm nay cho chúng ta thấy: già u có không hẳn là tá»™i, và nghèo chÆ°a chắc đã phải là nhân đức. Nó trở nên tá»™i hay không là do thái Ä‘á»™ lá»±a chá»n và sá» dụng nó. NÆ°á»›c Trá»i không có chá»— cho những ngÆ°á»i Ãch ká»·, vì đã không biết yêu thÆ°Æ¡ng, do thái Ä‘á»™ “vô cảmâ€; “dá»ng dÆ°ng†trÆ°á»›c ná»—i khốn cùng của anh chị em.
Sống Lá»i Chúa hôm nay
“Má»i sá»± Ä‘á»u bởi Chúa mà ra, từ Chúa mà đếnâ€. Tháºt váºy “MÆ°u sá»± tại nhân, thà nh sá»± tại Thiênâ€. Khi đã xác định nhÆ° thế, chúng ta chỉ là ngÆ°á»i quản lý của Thiên Chúa mà thôi. Nếu quản lý tốt và biết sinh lợi cho Chúa thì Chúa để cho chúng ta tiếp tục, mà nếu không biết cách sinh lá»i thì Chúa cất Ä‘i, mà chuyện là m lợi cho Chúa là gì nếu không phải là tình liên Ä‘á»›i, bác ái vá»›i những ngÆ°á»i nghèo chung quanh chúng ta hằng ngà y. “Hữu lá»™c bất khả hưởng táºn†tháºt đúng vá»›i tinh thần kitô giáo, có lá»™c không nên má»™t mình hưởng, cần phải nghÄ© đến ngÆ°á»i khác.
Chúa không phạt nhà phú há»™ vì ông ta già u. Chúa cÅ©ng không cổ súy cho sá»± nghèo nà n của Ladarô. NhÆ°ng Chúa má»i gá»i hãy sống có sá»± liên Ä‘á»›i vá»›i nhau để ngÆ°á»i già u không dÆ°, ngÆ°á»i nghèo không đói. Vì thế, ngay từ khi còn sống trên trần gian nà y, chúng ta hãy gấp rút sá»a mình để kẻo quá trá»… nhÆ° nhà phú há»™. Má»i chuyện sẽ có ngà y phân định. Cái chết chÃnh là lúc phân minh. Thưởng hay phạt chÃnh là lúc nà y.
NhÆ°ng, tháºt xót xa cho xã há»™i của chúng ta, vẫn còn đó những nhà phú há»™ già u có “dá»ng dÆ°ngâ€; “vô cảmâ€. Tháºt váºy, căn bệnh nà y Ä‘ang trong tình trạng báo Ä‘á»™ng. Vì thế, chúng ta hãy “tiêu diệt†căn bệnh nà y má»™t cách triệt để, bằng cá» chỉ yêu thÆ°Æ¡ng, tình liên Ä‘á»›i. Bao lâu, má»™t xã há»™i không biết cách vượt ra khá»i căn bệnh trên, là má»™t xã há»™i chết! Má»™t cuá»™c sống vô vị và tẻ nhạt của má»™t cá»— máy vô tri (x. Tu sÄ© Lôrensô VÅ© Văn Trình, M.F. “Giá»›i trẻ trÆ°á»›c căn bệnh vô cảmâ€, đăng trên http://www.giaophanvinhlong.net).
Ước gì xã há»™i chúng ta có nhiá»u ngÆ°á»i quay lÆ°ng lại vá»›i sá»± “vô cảmâ€; “dá»ng dÆ°ng†và hÆ°á»›ng lòng vỠ“tình yêu thÆ°Æ¡ngâ€. Mong thay đâu đó có nhiá»u con ngÆ°á»i biết đồng lòng và thÆ°Æ¡ng cảm nhÆ° há»c sinh Nguyá»…n Văn Nam. Em đã xả thân cứu bạn em khá»i bị nÆ°á»›c cuốn trôi. Em đã coi sá»± sống của bạn là của mình, nên bất chấp nguy hiểm để hy sinh thay cho bạn của mình được sống. Không cần biết em Nam có phải là ngÆ°á»i Công Giáo hay không? CÅ©ng chẳng cần biết em có bà con há» hà ng gì vá»›i những em gặp nạn hôm đó không? Chỉ biết rằng em có trái tim rất đẹp và tình yêu thÆ°Æ¡ng vô vị lợi, đáng để cho chúng ta noi gÆ°Æ¡ng (x. Theo Khánh Hoan,Thanh Niên Online, ngà y 6.5.2013).
Lạy Chúa Giêsu, già u không phải là tá»™i, mà nghèo chÆ°a chắc đã là nhân đức. Xin cho má»—i ngÆ°á»i chúng con biết sống tình liên Ä‘á»›i trong cuá»™c sống, để dù già u hay nghèo, chúng con trở thà nh những ngÆ°á»i quản lý trung tÃn và khôn ngoan của Chúa. Xin cÅ©ng cho chúng con đừng rÆ¡i và o tình trạng “dá»ng dÆ°ngâ€; “vô cảm†nhÆ° nhà phú há»™ trong bà i Tin Mừng hôm nay. Amen. [Mục Lục]
|