Chúa nháºt XXV thÆ°á»ng niên, năm C: Các bà i suy niệm & chú giải Lá»i Chúa
15.09.2016
Tin Mừng Lc 16,1-13: Khi ấy, Äức Giêsu nói vá»›i các môn đệ rằng: “Má»™t nhà phú há»™ kia có má»™t ngÆ°á»i quản gia. NgÆ°á»i ta tố cáo vá»›i ông là anh nà y đã phung phà của cải nhà ông. Ông má»›i gá»i anh ta đến mà bảo: "Tôi nghe ngÆ°á»i ta nói gì vá» anh đó? Anh hãy phúc trình vá» công việc quản lý của anh, vì từ nay anh không được là m quản gia nữa!†NgÆ°á»i quản gia liá»n nghÄ© bụng: “Mình sẽ là m gì đây? Vì ông chủ đã cất chức quản gia của mình rồi. Cuốc đất thì không nổi, ăn mà y thì hổ ngÆ°Æ¡i. Mình biết phải là m gì rồi, để sau khi mất chức quản gia, sẽ có ngÆ°á»i đón rÆ°á»›c mình vá» nhà há»!†Anh ta liá»n cho gá»i từng con nợ của chủ đến, và há»i ngÆ°á»i thứ nhất...
CHÚA NHẬT XXV THƯỜNG NIÊN, NĂM C
Các bà i suy niệm & chú giải Lá»i Chúa
Lá»i Chúa: Am 8, 4-7; 1Tm 2, 1-8; Lc 16, 1-13 ----†----
MỤC LỤC
1. Tiá»n bạc
2. Tên quản lý khôn khéo
3. Sá» dụng tiá»n bạc
4. Suy niệm của ÄTGM. Giuse Ngô Quang Kiệt
5. Sá» dụng tiá»n bạc sao cho đúng – An Phong
6. NgÆ°á»i quản lý trung tÃn
7. Trung tÃn – Lm Giuse Trần Việt Hùng
8. Nhìn rá»™ng thấy xa – Lm. Ignatiô Trần NgÃ
9. “Gieo gì gặt nấy†- Lm. Giuse Tạ Duy Tuyá»n
10. Quản lý trung tÃn – Lm Giuse Tạ Duy Tuyá»n
11. Suy niệm của ÄGM. Giuse VÅ© Duy Thống
12. Không thể là m tôi hai chủ
13. Giá trị đồng tiá»n – Lm Antôn Nguyá»…n Văn Tiếng
14. Khôn khéo
15. Nháºn lãnh để trao ban – Thiên Phúc
16. Không thể là m tôi hai chủ – Veritas
17. Tiá»n bạc - Lm. Giuse Nguyá»…n Văn Hữu
18. Không thể thỠhai chủ – Achille Degeest
19. Hãy bắt đầu hơn là thế gian
20. Có tiá»n, hãy Ä‘em sá» dụng!
21. Những đồng bạc lẻ
22. Bản năng - McCarthy
23. Tiá»n bạc - McCarthy
24. Tên quản lý khôn khéo
25. Tiá»n bạc của chúng ta là m Chúa quan tâm
26. SỠdụng của cải
27. TÃch trữ của cải thiêng liêng
28. NgÆ°á»i nghèo
29. Hai chủ
30. Tiá»n của
31. Chữ T
32. TÃnh cách
Khô33. n ngoan Ä‘Ãch thá»±c
34. Khôn ngoan của con cái sự sáng
35. Phản bội - Lm Bùi Quang Tuấn
36. Bất trung hay trung tÃn- Lm VÅ© Khắc Nghiêm
37. Hãy biết lo cho tÆ°Æ¡ng lai! – Jos. Vinc. Ngá»c Biển
38. Biết khôn ngoan tiên liệu – Lm FX Vũ Phan Long
39. Chú giải của Noel Quesson
40. Äất cà ng phì nhiêu, tượng thần cà ng nhiá»u
41. Hãy biết lo cho tương lai
1. Tiá»n bạc
Chủ Ä‘á» của phần phụng vụ hôm nay là việc sá» dụng tiá»n của hay nói đúng hÆ¡n đó là vấn Ä‘á» tiá»n của trong mối liên hệ giữa ngÆ°á»i vá»›i ngÆ°á»i.
Thá»±c váºy, qua bà i Ä‘á»c I, tiên tri Amốt loan báo những hình phạt Thiên Chúa sẽ giáng xuống trên dân Do Thái, bởi vì hỠđã Ä‘Ã n áp những kẻ nghèo khổ bần cùng, nghÄ©a là hỠđã coi trá»ng tiá»n của hÆ¡n con ngÆ°á»i. Äặc biệt bà i Ä‘á»c thứ III vá»›i câu chuyện vá» ngÆ°á»i quản lý bất lÆ°Æ¡ng đã biết dùng đồng tiá»n để mua chuá»™c nhân nghÄ©a và qua đó, Chúa Giêsu đã nói vá» việc sá» dụng tiá»n của.
Tại Galilêa, các chủ đồn Ä‘iá»n thÆ°á»ng không sống nÆ¡i trang trại của mình, trái lại há» trao phó công việc khai thác cho má»™t ngÆ°á»i quản lý và các tá Ä‘iá»n. NgÆ°á»i quản lý sẽ hà nh Ä‘á»™ng theo ý mình nhÆ°ng thỉnh thoảng phải tÃnh sổ vá»›i chủ. Câu chuyện đã trình bà y má»™t trÆ°á»ng hợp kém may mắn, đó là ông chủ đã gặp phải má»™t tên quản lý bất lÆ°Æ¡ng. Hắn ta lợi dùng cÆ¡ há»™i để biển thủ tiá»n bạc và hoa lợi của chủ, đến Ä‘á»™ ngÆ°á»i ngoà i cÅ©ng hay biết và tố cáo vá»›i chủ. Ông chủ cho đòi ngÆ°á»i quản lý đến tÃnh sổ và sau đó sẽ bắt phải nghỉ việc. NgÆ°á»i quản lý thấy mình bị đặt trÆ°á»›c má»™t tÆ°Æ¡ng lai Ä‘en tối và để đối phó vá»›i tình thế, cÅ©ng nhÆ° để bảo đảm cho tÆ°Æ¡ng lai, hắn đã lợi dụng những ngà y còn lại để sá»a đổi văn tá»± của các con nợ. Những con nợ nà y có thể là các tá Ä‘iá»n, nhÆ°ng cÅ©ng có thể là các ngÆ°á»i mua bán nông sản. Số nợ nà y tÃnh ra không phải là nhá». Má»™t trăm thùng dầu, vị chi khoảng 4.500 lÃt. Rồi lại 1000 giạ lúa nữa. Äồng thá»i phần được bá»›t Ä‘i cÅ©ng rất lá»›n, ngÆ°á»i thì 50% kẻ thì 20% nghÄ©a là số nợ được bá»›t Ä‘i đủ lá»›n để con nợ phải mang Æ¡n tên quản lý và rồi sẽ phải trả Æ¡n bằng cách rÆ°á»›c hắn ta vá» nhà má»™t khi hắn ta bị thôi việc.
Thế nhÆ°ng tại sao Chúa Giêsu lại khen tên quản lý gian dối và bất lÆ°Æ¡ng ấy? Thiết tưởng để trả lá»i câu há»i nà y chúng ta cần phải hiểu cho đúng ý tưởng của Chúa. DÄ© nhiên ở đây Chúa không khen ngợi sá»± bất lÆ°Æ¡ng, sá»± gian giảo của hắn, nhÆ°ng Ä‘iá»u NgÆ°á»i muốn chúng ta bắt chÆ°á»›c đó là phải có thái Ä‘á»™ tỉnh táo, khôn ngoan và nhanh nhẹn, nháºn ra tÃnh cách cấp bách của thá»i thế, để rồi có được những hà nh Ä‘á»™ng thÃch hợp theo đúng những đòi há»i của Chúa, chứ không phải là chạy theo những toan tÃnh của ngÆ°á»i Ä‘á»i. Má»™t lần nữa, Chúa Giêsu đặt chúng ta trÆ°á»›c má»™t sá»± chá»n lá»±a. Thá»i buổi đã đến và chúng ta phải dứt khoát chá»n lá»±a giữa việc là m tôi Thiên Chúa và là m tôi tiá»n của. Váºy chúng ta đã thá»±c sá»± chá»n lá»±a hay chÆ°a?
DÆ°á»›i cái nhìn của Chúa Giêsu, tiá»n của có sức là m cho con ngÆ°á»i trở thà nh nô lệ, nó là nhÆ° má»™t thứ thần tượng của con ngÆ°á»i, hay nhÆ° chúng ta thÆ°á»ng bảo: tiá»n của là má»™t tên đầy tá»› tốt nhÆ°ng nó lại là má»™t ông chủ hà khắc, bởi vì nó sẽ bóp nghẹt những tình cảm tốt đẹp của chúng ta đối vá»›i Chúa cÅ©ng nhÆ° đối vá»›i anh em. Bao lâu tiá»n của chỉ là phÆ°Æ¡ng tiện thì nó còn Ä‘em lại lợi Ãch cho chúng ta. Thế nhÆ°ng, má»™t khi nó đã trở thà nh mục Ä‘Ãch của Ä‘á»i sống, nó sẽ khiến chúng ta quên lãng Thiên Chúa và sẵn sà ng bóc lá»™t và là m cho ngÆ°á»i khác phải khổ Ä‘au và túng thiếu. [Mục Lục]
2. Tên quản lý khôn khéo
Thánh Luca thÆ°á»ng hay dùng câu chuyện để dẫn và o má»™t bà i há»c. Câu chuyện là tuỳ, bà i há»c là chÃnh. Ở đây câu chuyện là sá»± khéo léo xoay xở của má»™t tên quản lý bất lÆ°Æ¡ng. Vì là điá»u tuỳ, nên thánh Luca đã không quan tâm đến những chi tiết, chúng ta chỉ biết anh ta bị mang tiếng là đã phung phá sản nghiệp của chủ và bị cho nghỉ việc.
TrÆ°á»›c cái tin bất ngá» nhÆ° sét đánh nà y, anh đã tÃnh toán, giảm bá»›t số nợ của những ngÆ°á»i đã vay mượn ông chủ, biến há» trở thà nh ngÆ°á»i bạn, những kẻ đồng loã, sau nà y sẽ giúp đỡ anh. CÆ° xá» nhÆ° váºy là bát lÆ°Æ¡ng đối vá»›i chủ, nhÆ°ng đó lại là sá»± khôn ngoan của thế gian. Chúa Giêsu khen ngợi sá»± khôn ngoan đó vì Ngà i thấy con cái thế gian đã khôn khéo hÆ¡n con cái sá»± sáng. Ngà i không khen ngợi việc là m của hắn, vì hắn là kẻ bất lÆ°Æ¡ng, nhÆ°ng Ngà i phải nháºn rằng hắn là má»™t kẻ khôn khéo và mau lẹ. Ngà i Ä‘au lòng khi nghÄ© tá»›i bình diện NÆ°á»›c Trá»i, ngÆ°á»i ta đã không mau lẹ và khôn khéo nhÆ° váºy. Ngà i đã Ä‘em Æ¡n cứu Ä‘á»™ đến trong lá»i giảng và gÆ°Æ¡ng sáng của Ngà i, nhÆ°ng sao ngÆ°á»i ta lại hững há» và cháºm chạp quá váºy. Äó là điá»u Ä‘au lòng và đáng trách. NhÆ°ng nếu muốn mau lẹ và khôn khéo đối vá»›i NÆ°á»›c Trá»i, thì chúng ta phải là m gì?
Và đây là bà i há»c, là phần chủ yếu Chúa muốn gởi đến cho chúng ta. Thánh Luca đã không Ä‘Æ°a ra má»™t câu trả lá»i đầy đủ, vì các công việc phải là m để đón nháºn NÆ°á»›c Trá»i thì nhiá»u và má»—i lần giảng, Chúa Giêsu lại nêu lên má»™t góc cạnh nà o đó. Äiá»u Chúa muốn giáo huấn chúng ta hôm nay đó là vấn Ä‘á» tiá»n bạc.
TrÆ°á»›c hết Ngà i muốn khuyên chúng ta hãy bắt chÆ°á»›c óc sáng tạo và sá»± tÃch cá»±c của tên quản lý mà lo lắng đến việc NÆ°á»›c Trá»i. Äồng thá»i cÅ©ng hãy bắt chÆ°á»›c hắn trong việc tìm cách bảo đảm cho tÆ°Æ¡ng lai của mình. Hắn đã tìm cách bảo đảm tÆ°Æ¡ng lai Ä‘á»i nà y thì chúng ta là con cái sá»± sáng, cÅ©ng phải tìm cách bảo đảm tÆ°Æ¡ng lai ở Ä‘á»i sau. Váºy phải là m gì và tiá»n của Ä‘á»i nà y có giúp Ãch được gì chăng?
DÄ© nhiên là có. Hãy dùng nó mà táºu của cho mình má»™t kho tà ng ở trên trá»i, nÆ¡i đó không có mối má»t và trá»™m cÆ°á»›p. Ngược lại nếu chỉ dùng tiá»n bạc mà là m ăn ở Ä‘á»i nà y thì khốn cho kẻ ngu ngốc vì khi chết liệu có mang theo được hay không? NhÆ°ng thế nà o là dùng tiá»n bạc để táºu cho mình má»™t kho tà ng ở trên trá»i?
Của cải váºt chất được ký thác cho chúng ta không phải để chúng ta giữ là m của riêng và coi đó nhÆ° thần thượng để tôn thá», nhÆ°ng để chúng ta chia sẻ vá»›i anh em, là m cho không ai còn thiếu thốn. Váºy chúng ta phải chá»n lá»±a: Hoặc coi tiá»n bạc là đối tượng mình phải tìm kiếm chất chứa cho tháºt nhiá»u, hoặc coi nó nhÆ° của ký thác để giúp đỡ lẫn nhau. Quan Ä‘iểm trên xem tiá»n bạc thà nh thần tượng. Còn quan Ä‘iểm dÆ°á»›i, coi nó chỉ là phÆ°Æ¡ng tiện xây dá»±ng hạnh phúc chung cho má»i ngÆ°á»i.
NhÆ° thế qua dụ ngôn, Chúa Giêsu đã Ä‘i từ bình diện trần gian sang bình diện NÆ°á»›c Trá»i. Ngà i nói đến sá»± khôn khéo của con cái thế gian mà thúc giục con cái sá»± sáng hãy lanh lẹ hÆ¡n đối vá»›i công việc thiêng liêng. Chúa không chấp nháºn thái Ä‘á»™ tham lam tiá»n bạc, biến tiá»n bạc nên thần tượng, ngược lại Ngà i muốn chúng ta dùng tiá»n bạc để chia sẻ và giúp đỡ kẻ khác. Thái Ä‘á»™ trÆ°á»›c coi tiá»n bạc là má»™t thứ tôn giáo, quan Ä‘iểm sau nhá» tôn giáo mà chúng ta thấy cần phải chia sẻ má»i sá»± vá»›i má»i ngÆ°á»i. [Mục Lục]
3. Sá» dụng tiá»n bạc
Äoạn Tin Mừng sáng nà y có vẻ khó hiểu, vì thế tôi xin bắt đầu bằng má»™t câu chuyện:
Có má»™t anh lÃnh ba gai, không bao giá» là m hà i lòng vá» cấp chỉ huy của mình là má»™t ông đại tá. Má»—i lần trình diện thì hoặc là già y còn bẩn, súng chÆ°a lau, hay tá»›i cháºm mất mấy phút. Hôm đó anh được xả trại và được tá»± do Ä‘i chÆ¡i cho tá»›i 8 giá» tối. Và o lúc 7g45 anh vẫn còn lang thang ngoà i phố. Bất ngá» anh trông thấy chiếc xe của ông đại tá. Äịnh rẽ và o má»™t con hẻm nhÆ°ng không kịp. Ông đại tá dừng xe trÆ°á»›c mặt anh và nói:
- Äúng 8g anh phải trình diện tôi tại bá»™ chỉ huy, bằng không sẽ bị 3 ngà y cấm cố.
Anh lÃnh suy nghÄ© tháºt mau. Chỉ còn 15 phút nữa. Äi bá»™ thì không kịp, đón xe thì không có. Láºp tức anh chạy theo chiếc xe của ông đại tá. May thay chiếc cốp phÃa sau vẫn còn mở. Thế là anh vá»™i nhảy lên và chui tá»t và o trong. Ông đại tá cho xe chạy vòng vòng qua mấy ngã Ä‘Æ°á»ng rồi trở vá» doanh trại. NhÆ°ng khi xe vừa dừng lại thì anh lÃnh cÅ©ng nhảy xuống và trình diện ông đại tá. Ông đại tá bèn khen:
- Anh đã hà nh Ä‘á»™ng khôn ngoan, tôi tha phạt cho anh, từ nay trong má»i hoà n cảnh, anh cÅ©ng hãy hà nh Ä‘á»™ng khôn ngoan nhÆ° thế.
Qua Ä‘oạn Tin Mừng hôm nay Chúa Giêsu cÅ©ng đã kể lại má»™t câu chuyện tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° thế. Tên quản lý thá»±c là là má»™t kẻ trá»™m cắp. Chúa Giêsu không ca tụng sá»± gian tham của hắn, nhÆ°ng khen ngợi hắn đã hà nh Ä‘á»™ng má»™t cách khôn ngoan, và rồi Chúa Ä‘i đến kết luáºn: Không phải chỉ con cái thế gian, mà cả con cái sá»± sáng cÅ©ng phải tá» ra tháºn trá»ng và khôn ngoan nhÆ° váºy. Rồi Chúa cÅ©ng chỉ cho chúng ta cách thức để hà nh Ä‘á»™ng khôn ngoan, đó là hãy dùng tiá»n bạc váºt chất, hãy dùng tất cả những gì chúng ta có để tạo lấy những bạn hữu sẽ giúp chúng ta và o NÆ°á»›c Trá»i.
Äể hiểu được Ä‘iá»u đó, tôi xin kể tiếp má»™t mẩu chuyện nữa: Ông chủ vÆ°á»n chôm chôm già u có, sáng ná» thấy hai em nhỠđứng ngoà i cổng nhìn và o má»™t cách thèm thuồng. Ông là ngÆ°á»i yêu trẻ nên cho gá»i hai em đến và bảo:
- Hai em cứ việc vô vÆ°á»n ăn, nhÆ°ng không được Ä‘em trái nà o ra.
TrÆ°á»›c khi các em Ä‘i vá», ông đã khám túi và hà i lòng vì không thấy má»™t trái chôm chôm nà o cả. NhÆ°ng ông lấy là m lạ vì thấy hai em Ä‘i theo bá» dáºu, cúi xuống nhÆ° lượm má»™t cái gì đó. Äoán được mÆ°u của hai em, ông cho gá»i lại và há»i. Hai em bèn phải thú thá»±c rằng mình có ném mấy quả ra ngoà i hà ng rà o, để rồi sẽ lượm vá» cho em. Ông khen hai em đã hà nh Ä‘á»™ng khôn ngoan và cho phép hai em Ä‘em những quả chôm chôm ấy vá». Hai em nhá» là chúng ta. Ông chủ vÆ°á»n là Thiên Chúa. Thá»a vÆ°á»n là thế gian. Những trái chôm chôm là những sá»± tốt là nh chúng ta có được nhÆ° tiá»n bạc, cÆ¡m gạo, áo quần... Những sá»± ấy chúng ta không thể Ä‘em theo khi từ giã cuá»™c sống. Tuy nhiên chúng ta có má»™t cách để hà nh Ä‘á»™ng, chúng ta có thể ném ra ngoà i hà ng rà o những cái chúng ta Ä‘ang có, nghÄ©a là chúng ta chia sẻ phần tiá»n bạc váºt chất cho những kẻ nghèo khó. Äiá»u đó Chúa không cấm mà còn khuyến khÃch chúng ta nữa. Nếu chúng ta hà nh Ä‘á»™ng khôn ngoan, chúng ta sẽ trở thà nh bạn hữu của Chúa và chúng ta sẽ tìm thấy ở trên trá»i tất cả những gì mà trong cuá»™c sống trần gian chúng ta đã ném qua hà ng rà o, bằng cách cho Ä‘i để phục vụ và giúp đỡ những ngÆ°á»i chung quanh.
Äể kết luáºn, chúng ta có thể nhá»› lại lá»i Kinh Hoà bình của thánh Phanxico Assie: Vì chÃnh khi hiến thân là khi được nháºn lãnh, chÃnh lúc quên mình là lúc gặp lại bản thân, vì chÃnh khi thứ tha là khi được tha thứ, chÃnh lúc chết Ä‘i là khi vui sống muôn Ä‘á»i. [Mục Lục]
4. Suy niệm của ÄTGM. Giuse Ngô Quang Kiệt
NGƯỜI QUẢN Là KHÔN NGOAN VÀ TRUNG THÀNH
Mạnh ThÆ°á»ng Quân nhà già u, cho vay mượn nhiá»u. Má»™t hôm sai Phùng Nguyên sang đất Tiết đòi nợ. TrÆ°á»›c khi Ä‘i, Phùng Nguyên há»i: “Ngà i có muốn mua gì không?â€. Mạnh ThÆ°á»ng Quân trả lá»i: “NgÆ°Æ¡i xem thứ gì nhà chÆ°a có thì muaâ€. Khi đến đất Tiết, Phùng Nguyên cho gá»i dân tá»›i bảo rằng: “Các ngÆ°Æ¡i nợ bao nhiêu, Mạnh ThÆ°á»ng Quân Ä‘á»u cho cảâ€. Rồi chẳng tÃnh vốn lá»i, Ä‘em văn tá»± ra đốt sạch. Khi trở vá», Phùng Nguyên nói vá»›i Mạnh ThÆ°á»ng Quân: “Nhà ngà i không thiếu gì, có lẽ chỉ thiếu Æ¡n nghÄ©a. Tôi đã trá»™m mua ở đất Tiết cho ngà i rồi. Tôi chắc là đẹp ý ngà iâ€. Vá» sau Mạnh ThÆ°á»ng Quân bị bãi quan, vỠở đất Tiết. Dân ở đấy nhá»› Æ¡n xÆ°a ra đón rÆ°á»›c đầy Ä‘Æ°á»ng. Mạnh ThÆ°á»ng Quân ngoảnh lại bảo Phùng Nguyên: “Äó hẳn là cái Æ¡n nghÄ©a mà ông đã mua cho tôi ngà y trÆ°á»›câ€.
Nghe chuyện nà y, có lẽ má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u đồng ý vá»›i Mạnh ThÆ°á»ng Quân rằng Phùng Nguyên thá»±c là ngÆ°á»i quản lý trung thà nh và khôn ngoan. Trung thà nh vì ông đã biết cách là m lợi cho chủ. Khôn ngoan vì ông biết nhìn xa trông rá»™ng, đầu tÆ° và o những chÆ°Æ¡ng trình có Ãch lợi lâu dà i. Nhá» sá»± khôn ngoan của Phùng Nguyên, Mạnh ThÆ°á»ng Quân đã vượt qua được những khó khăn gian khổ.
NgÆ°á»i quản lý trong bà i Phúc Âm hôm nay khôn ngoan nhÆ°ng không trung thà nh. Khôn ngoan nhanh nhẹn, trong má»™t thá»i gian ngắn đã tìm ra phÆ°Æ¡ng thế chuẩn bị cho tÆ°Æ¡ng lai. NhÆ°ng ông ta đã không trung thà nh vì ông đã phung phÃ, là m hại tà i sản của chủ.
Khi khen ngÆ°á»i quản lý nà y khôn khéo, Chúa Giêsu không khen ngợi tÃnh gian giảo, thiếu trung thá»±c của ông. NgÆ°á»i chỉ khen ngợi sá»± thông minh nhạy bén của ông. NgÆ°á»i Æ°á»›c mong con cái sá»± sáng cÅ©ng biết thông minh nhạy bén trong việc tìm kiếm NÆ°á»›c Trá»i.
Quả thá»±c chúng ta là những ngÆ°á»i quản lý của Chúa. Tất cả những gì ta có Ä‘á»u là của Chúa. Sá»± sống, sức khá»e, tà i năng, tiá»n bạc… Ä‘á»u không phải của ta. Ta chỉ quản lý chúng.
Hai đức tÃnh quý ở ngÆ°á»i quản lý là trung thà nh và khôn ngoan.
NgÆ°á»i quản lý trung thà nh gìn giữ nguyên vẹn tà i sản của chủ. Không phung phÃ, không là m mất mát hao hụt. NgÆ°á»i quản lý khôn ngoan sẽ tìm cách sinh lợi cho chủ, là m cho tà i sản ngà y cà ng gia tăng. Tiá»n bạc có thể sinh lợi ở ba góc Ä‘á»™ khác nhau.
Mức Ä‘á»™ bình thÆ°á»ng nhất là : tiá»n đẻ ra tiá»n. Dùng tiá»n gởi ngân hà ng để lấy tiá»n lá»i. Dùng tiá»n đầu tÆ° và o công việc thÆ°Æ¡ng mại, kinh doanh để kiếm được nhiá»u tiá»n hÆ¡n nữa.
Mức Ä‘á»™ thứ hai cao hÆ¡n là : dùng tiá»n đầu tÆ° và o chất xám, và o giáo dục, và o nghiên cứu khoa há»c kỹ thuáºt. Nháºt Bản và Hà n Quốc là hai nÆ°á»›c đầu tÆ° rất nhiá»u và o giáo dục. Vì thế hỠđã Ä‘Ã o tạo được má»™t Ä‘á»™i ngÅ© trà thức đông đảo có kiến thức, có khoa há»c kỹ thuáºt. Nhá» thế, không những há» là m cho đất nÆ°á»›c già u mạnh mau chóng, mà còn nâng cuá»™c sống nhân dân lên cao hÆ¡n, già u có sung túc vá» của cải váºt chất và nhất là cao đẹp vì có văn hóa, đạo đức.
Mức Ä‘á»™ thứ ba, cÅ©ng là mức Ä‘á»™ cao nhất là : dùng tiá»n mua hạnh phúc vÄ©nh cá»u. Biến tiá»n của hay hÆ° nát ở Ä‘á»i nà y thà nh gia sản vÄ©nh viá»…n ở trên trá»i. Äể là m được việc nà y, ta phải vượt qua sá»± khôn ngoan, nhạy bén đầy tÃnh toán của ngÆ°á»i Ä‘á»i để đạt tá»›i sá»± khôn ngoan nhạy bén đầy quảng đại theo tinh thần Phúc Âm.
Tạo láºp gia sản trên trá»i khác vá»›i tạo láºp gia sản nÆ¡i trần gian.
Gia sản nÆ¡i trần gian được tạo láºp bằng tÃch lÅ©y. Gia sản trên trá»i được tạo láºp bằng cho Ä‘i. Äể tÃch lÅ©y tà i sản nÆ¡i trần gian, ta phải tiện tặt, chắt bóp, nghÄ© đến lợi nhuáºn của bản thân hÆ¡n đến ngÆ°á»i khác. Äể tÃch lÅ©y gia sản trên trá»i, ta phải rá»™ng rãi, hà o phóng nghÄ© đến ngÆ°á»i khác hÆ¡n bản thân mình. Cà ng cho Ä‘i ở Ä‘á»i nà y, ta cà ng già u có ở trên trá»i. NgÆ°á»i nghèo là Chúa Giêsu hóa trang. Khi ta giúp đỡ ngÆ°á»i nghèo là ta chuyển tiá»n vá» thiên quốc. Qua trung gian ngÆ°á»i nghèo, đồng tiá»n trần gian hay hÆ° nát sẽ biến thà nh tà i sản vÄ©nh cá»u trên trá»i.
Chúng ta là con cái sá»± sáng. Hãy biết sống theo con Ä‘Æ°á»ng sá»± sáng của Phúc Âm. Hãy xin Chúa ban cho ta sá»± khôn ngoan của Phúc Âm. Hãy rèn luyện cho ta có sá»± nhạy bén đối vá»›i những thá»±c tại vÄ©nh cá»u trên trá»i. Amen.
KIỂM ÄIỂM ÄỜI Sá»NG
1) Con cái Ä‘á»i nà y khôn khéo hÆ¡n con cái ánh sáng khi xá» sá»± vá»›i ngÆ°á»i đồng loại. Bạn nghÄ© gì vá» câu nà y?
2) Anh em không thể vừa là m tôi Thiên Chúa, vừa là m tôi tiá»n của được. Bạn đã coi thÆ°á»ng chủ nà o và đã yêu mến chủ nà o hÆ¡n?
3) Hãy dùng tiá»n của bất chÃnh mà tạo lấy bạn bè, phòng khi hết tiá»n hết bạc, há» sẽ đón rÆ°á»›c anh em và o nÆ¡i ở vÄ©nh cá»u. Bạn hiểu câu nà y thế nà o? Bạn đã thá»±c hà nh chÆ°a?
4) Là m sao để trở thà nh ngÆ°á»i quản lý trung thà nh và khôn ngoan của Chúa? [Mục Lục]
5. Sá» dụng tiá»n bạc sao cho đúng – An Phong
Tin mừng Chúa Nháºt 25 ThÆ°á»ng Niên C là dụ ngôn vá» ngÆ°á»i quản lý bất lÆ°Æ¡ng, bị ông chủ đòi tÃnh sổ và không còn được là m quản lý nữa. NhÆ°ng ngÆ°á»i quản lý nà y đã khôn ngoan và táo bạo để toan tÃnh cho tÆ°Æ¡ng lai sắp tá»›i của mình: gá»i các con nợ đến và giảm nợ. Ông chủ đã khen ngợi hà nh vi đó. Tiếp đến, Äức Giêsu Ä‘Æ°a ra những lá»i khuyên thá»±c tế vá» việc sá» dụng tiá»n bạc thế nà o cho đúng: để mÆ°u cầu hạnh phúc Ä‘á»i Ä‘á»i.
Äức Giêsu luôn gây những Ä‘iá»u bất ngá» và nghịch lý. Những dụ ngôn "nghịch lý" nhÆ°: Vị quan tòa bất chÃnh (Lc 18,1-8), NgÆ°á»i phú há»™ ngốc nghếch (Lc 12,16-21), NgÆ°á»i tá Ä‘iá»n sát nhân (Mt 21,33-43)... đã minh chứng Ä‘iá»u nà y. DÆ°á»ng nhÆ° Äức Giêsu nháºn ra những yếu Ä‘uối, thiếu sót và cả những "hà o nhoáng" trong những nhân váºt được xem là đáng kÃnh trá»ng? DÆ°á»ng nhÆ° có má»™t chút hà i hÆ°á»›c và cay đắng đối vá»›i những ngÆ°á»i được xem là "đạo đức"? Äiá»u nà y xem ra là m cho những ngÆ°á»i nghe NgÆ°á»i bị sá»ng sốt. Thá»±c váºy, khi đến trần gian, Äức Giêsu thÆ°á»ng "bầu bạn" vá»›i những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i. NgÆ°á»i đến để cứu vá»›t những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i. NhÆ° Thiên Chúa đã sáng tạo con ngÆ°á»i bằng bụi đất, và khi là m nhÆ° thế NgÆ°á»i chẳng sợ "dÆ¡ tay", thì Äức Giêsu sẽ tái tạo nên má»™t nhân loại sáng ngá»i, má»›i mẻ từ giữa những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i. Äiá»u nà y thể hiện lòng nhân từ của vị Thiên Chúa đến vá»›i con ngÆ°á»i.
NhÆ°ng nhất là trong hoà n cảnh quyết liệt và bi đát, lòng nhân từ nà y vẫn rá»™ng mở và gây nhiá»u ngạc nhiên. Dụ ngôn ngÆ°á»i quản lý bất lÆ°Æ¡ng là má»™t tiêu biểu.
NgÆ°á»i quản lý trong dụ ngôn nà y gây ngạc nhiên cho chúng ta, bởi lẽ anh ta bất lÆ°Æ¡ng, không trung thá»±c trong việc quản lý của mình. Anh ta đã phải nháºn lấy thảm há»a cho chÃnh mình. Anh đã biết sá» dụng những "mánh khóe" và những quyết định tức thá»i để toan tÃnh cho tÆ°Æ¡ng lai của mình trong má»™t hoà n cảnh bi đát nhÆ° thế. Äiá»u ngạc nhiên hÆ¡n nữa là ông chủ đã khen ngợi cách hà nh xá» của ngÆ°á»i quản lý nà y. Ông chủ đã thể hiện lòng nhân từ vượt quá lẽ thÆ°á»ng tình. Theo lẽ thÆ°á»ng, ông chủ sẽ tức giáºn, và không đồng ý lối giải quyết của ngÆ°á»i quản lý bất lÆ°Æ¡ng nhÆ° trong câu chuyện.
NhÆ° thế, khi chúng ta phải Ä‘Æ°Æ¡ng đầu vá»›i những hoà n cảnh bi đát, bị loại trừ, chúng ta hãy dám hà nh xá» má»™t cách "táo bạo" và "sáng suốt" để mÆ°u cầu hạnh phúc vÄ©nh cá»u cho mình, nhÆ° ngÆ°á»i quản lý đã là m.
Lối hà nh xá» táo bạo và sáng suốt nà y nghÄ©a là sao? Là dám tin tưởng và o lòng nhân từ vượt quá lẽ bình thÆ°á»ng của Thiên Chúa. Là nghÄ© đến tÆ°Æ¡ng lai và mÆ°u cầu hạnh phúc Ä‘á»i Ä‘á»i cho chÃnh mình. Là luôn hy vá»ng và cáºy trông dù trong hoà n cảnh bi đát nhất.
Những lá»i giáo huấn của Äức Giêsu vá» cách sá» dụng tiá»n bạc: "Tiá»n bạc là má»™t ông chủ xấu, nhÆ°ng lại là má»™t Ä‘Ã y tá»› tốt". Tiá»n bạc được nói ở đây được xem nhÆ° là đại diện những thá»±c tại trần thế vốn chẳng tốt cÅ©ng nhÆ° chẳng xấu; nó tốt hay xấu là tùy ngÆ°á»i sá» dụng.
NgÆ°á»i kitô hữu không "từ chối" tiá»n bạc nhÆ°ng biết cách "từ chối" phục vụ chúng, coi chúng nhÆ° là má»™t ông chủ. Chỉ có má»™t Ä‘á»i sống nhÆ°ng vá»›i hai phÆ°Æ¡ng diện khác nhau: má»™t là trong tÆ°Æ¡ng quan vá»›i Thiên Chúa hoặc Ä‘á»i sống tâm linh (cầu nguyện cá nhân, tham dá»± thánh lá»…...), và má»™t là trong tÆ°Æ¡ng quan vá»›i Ä‘á»i sống thÆ°á»ng ngà y (công ăn việc là m, nghỉ ngÆ¡i, giải trÃ...). NhÆ°ng hai Ä‘á»i sống nà y (tâm linh và thÆ°á»ng ngà y) chỉ là má»™t, chúng tác Ä‘á»™ng lẫn nhau. Äiá»u quan trá»ng là cách thế hà nh xỠđặt Thiên Chúa lên trên hết, là định đúng báºc thang giá trị của má»i thá»±c tại trần thế.
NhÆ° thế ngÆ°á»i kitô hữu tin tưởng và o lòng thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúa, đồng thá»i cÅ©ng "táo bạo" và "sáng suốt" để đạt cho được hạnh phúc vÄ©nh cá»u. HÆ¡n nữa, tìm kiếm NÆ°á»›c Thiên Chúa nhÆ°ng không xao lãng việc xây dá»±ng xã há»™i trần thế.
Lạy Chúa Giêsu,
NgÆ°á»i là Äấng Cứu thế khoan dung và nhân từ.
Là ánh sáng chiếu và o đêm tối chúng con.
Là bạn của con ngÆ°á»i. Chúa không chê ghét má»™t ai.
Trái tim NgÆ°á»i không khép kÃn
trÆ°á»›c những toan tÃnh Ãch ká»· của con ngÆ°á»i.
Xin cho chúng con tình yêu,
lòng thÆ°Æ¡ng xót và dịu hiá»n của Chúa. [Mục Lục]
6. NgÆ°á»i quản lý trung tÃn
(TrÃch dẫn từ Logos)
Tại Trung Hoa và o thá»i chiến quốc có ông Phùng Huyên giúp việc cho ông Mạnh ThÆ°á»ng Quân là tÆ°á»›ng của nÆ°á»›c Tá».
Má»™t hôm, Mạnh ThÆ°á»ng Quân nhá» Phùng Huyên qua đất Tiết để thu các món nợ. TrÆ°á»›c khi Phùng Huyên ra Ä‘i, Mạnh ThÆ°á»ng Quân dặn: “Xem trong nhà còn thiếu gì thì cứ mua vá»â€.
Phùng Huyên đến đất Tiết, cho má»i tất cả những con nợ của chủ đến và tuyên bố: “Mạnh ThÆ°á»ng Quân ra lệnh xoá bá» tất cả sổ nợ!â€. Sau đó, ông ta đốt hết giấy nợ. Những ngÆ°á»i thiếu nợ và toà n dân đất Tiết vui mừng tung hô vạn tuế Mạnh ThÆ°á»ng Quân.
Khi vá» nhà , Phùng Huyên tÆ°á»ng trình công việc vá»›i Mạnh ThÆ°á»ng Quân: “Khi Ä‘i, tÆ°á»›ng quân bảo tôi mua những gì trong nhà còn thiếu. Tôi nghÄ© trong nhà tÆ°á»›ng quân dÆ° thừa của cải, không thiếu váºt gì cả, chỉ thiếu “điá»u nghÄ©aâ€, nên tôi trá»™m lệnh mua Ä‘iá»u nghÄ©a Ä‘em vá». Mạnh ThÆ°á»ng Quân ngạc nhiên há»i: “Mua Ä‘iá»u nghÄ©a là thế nà o?â€. Há» Phùng đáp: “Tôi tha cho tất cả các con nợ, đốt các văn khế, dân chúng vui mừng tung hô tÆ°á»›ng quân, đó là tôi mua Ä‘iá»u nghÄ©a cho tÆ°á»›ng quân váºyâ€.
Năm sau, vua Tá» không dùng Mạnh ThÆ°á»ng Quân nữa, ông lui vỠđất Tiết ở. Toà n dân nghe tin, liá»n ra đón rÆ°á»›c và hoan hô ông nhiệt liệt. Khi ấy, Mạnh ThÆ°á»ng Quân quay sang Phùng Huyên nói: “Tiên sinh vì tôi mà mua Ä‘iá»u nghÄ©a, ngà y nay tôi má»›i trông thấyâ€.
Câu chuyện ông Mạnh ThÆ°á»ng Quân mua “điá»u nghÄ©a†là m nổi báºt lá»i Chúa dạy trong bà i Tin Mừng theo thánh Luca hôm nay: “Hãy dùng tiá»n của gian dối mà mua lấy bạn hữu, để khi mất hết tiá»n bạc thì há» sẽ đón tiếp các con và o chốn an nghỉ Ä‘á»i Ä‘á»iâ€.
Chúa kể dụ ngôn “NgÆ°á»i Quản Lý Bất Trung†để giải thÃch lá»i dạy đó của Ngà i.
Vì thâm lạm tà i sản của chủ nên ngÆ°á»i quản lý đã bị ông chủ cho nghỉ việc. Anh ta đã nghÄ© ra cách để có má»™t cuá»™c sống an nhà n sung sÆ°á»›ng sau khi mất việc: anh ta đã lén chủ giảm số nợ của những ngÆ°á»i mắc nợ để dùng tiá»n bạc của chủ mà mua lấy ân nghÄ©a và bạn bè.
Chúa Giêsu khen ngợi ngÆ°á»i quản lý bất lÆ°Æ¡ng đó đã hà nh Ä‘á»™ng cách khôn khéo. Tháºt ra, qua dụ ngôn “NgÆ°á»i Quản Lý Bất Trung†Chúa Giêsu có ý dạy hai Ä‘iá»u:
a) Hãy dùng tiá»n bạc trần thế để đầu tÆ° và o hạnh phúc vÄ©nh cá»u.
Trong thá»i buổi “kinh tế thị trÆ°á»ng†hôm nay, ngÆ°á»i ta rất chú trá»ng đến việc “đầu tư†nghÄ©a là bá» vốn để sinh lá»i. Äồng tiá»n được “xoay vòng†là đồng tiá»n sinh lợi nhuáºn. Äó là định luáºt của kinh tế. Vì thế, nếu biết tÃnh toán khôn ngoan thì nhá» vốn liếng bá» ra, ngÆ°á»i ta có thể trở nên già u có. CÅ©ng váºy, vá»›i “định luáºt NÆ°á»›c Trá»iâ€, ngÆ°á»i ta có thể dùng của cải trần thế để đầu tÆ° và o hạnh phúc vÄ©nh cá»u mai sau. NghÄ©a là , ngÆ°á»i ta có thể dùng tiá»n bạc phi nghÄ©a ở Ä‘á»i nà y để mua lấy kho tà ng hạnh phúc NÆ°á»›c Trá»i. Tuy nhiên, ngÆ°á»i ta chỉ có thể mua được hạnh phúc NÆ°á»›c Trá»i bằng những “đồng bạc biết cho Ä‘iâ€. Chúa ban cho chúng ta của cải Ä‘á»i nà y dùng là m phÆ°Æ¡ng tiện giúp ta nên thánh và chia sẻ cho tha nhân. HÆ¡n nữa, tiá»n bạc của cải không phải là cứu cách cuá»™c Ä‘á»i chúng ta. ChÃnh Thiên Chúa má»›i là gia nghiệp mà chúng ta hÆ°á»›ng tá»›i nhÆ° cùng Ä‘Ãch cuá»™c Ä‘á»i mình, nhÆ° lá»i Chúa dạy: “Các con không thể là m tôi Thiên Chúa mà lại là m tôi tiá»n của đượcâ€.
b) Ai trung tÃn trong việc nhá» thì cÅ©ng trung tÃn trong việc lá»›n.
NgÆ°á»i quản lý trong dụ ngôn hôm nay tá» ra là ngÆ°á»i khôn ngoan. Anh ta đã ranh mãnh trong việc dùng tiá»n bạc của chủ để mua lấy má»™t tÆ°Æ¡ng lai an nhà n sung sÆ°á»›ng. Tháºt ra, anh ta “khôn†nhÆ°ng không “ngoanâ€, vì anh ta đã là m má»™t việc gian dối để thu lợi má»™t cách bất chÃnh cho mình. Có lẽ vì anh ta đã “không trung tÃn trong việc nhá» nên cÅ©ng không trung tÃn trong việc lá»›nâ€, vì váºy anh ta đã bị chủ Ä‘uổi việc. Sau nà y, nếu anh ta cứ sống trong sá»± gian dối và bất trung, anh ta cÅ©ng không thể tìm được hạnh phúc chân tháºt.
Má»—i ngÆ°á»i chúng ta cÅ©ng được má»i gá»i để trở thà nh ngÆ°á»i quản lý trung tÃn của Thiên Chúa. Chúa đã trao cho chúng ta biết bao ân huệ để chúng ta biết sinh lợi cho phần rá»—i Ä‘á»i mình, cÅ©ng nhÆ° là m lợi cho anh em. Nếu chúng ta biết quản lý cuá»™c Ä‘á»i mình má»™t cách trung thà nh và xứng đáng, chúng ta sẽ được Thiên Chúa trao cho kho tà ng hạnh phúc vÄ©nh cá»u. Nếu chúng ta trở thà nh má»™t ngÆ°á»i quản lý bất trung, chúng ta sẽ đánh mất chÃnh mình và anh em. NhÆ°ng “cái mất†lá»›n nhất là “đánh mất Thiên Chúa†là cá»™i nguồn của niá»m hạnh phúc mà ta hằng khát khao.
Trong bà i Ä‘á»c I, tiên tri Amos đã mạnh mẽ lên án tá»™i lá»—i của những ngÆ°á»i già u: vì mải mê kiếm tiá»n nên há» bá» bê những bổn pháºn đạo đức, gian láºn “giảm đấu Ä‘ong, tăng giá và là m cân giảâ€, tháºm chà bóc lá»™t cả ngÆ°á»i nghèo.
Äó chÃnh là lá»i nhắc nhở để hôm nay chúng ta biết đồng cảm vá»›i những ngÆ°á»i nghèo khó, chia sẻ tình thÆ°Æ¡ng vá»›i há» và tránh xa lòng ganh tỵ, oán há»n và tranh chấp, nhÆ°ng biết xây dá»±ng hòa bình (bà i Ä‘á»c II, trÃch thÆ° gá»i Timôthêô).
Và o má»™t đêm giông bão, có hai vợ chồng đã lá»›n tuổi đến má»™t khách sạn ở vùng Philadelphia, nÆ°á»›c Mỹ để thuê phòng trá» qua đêm. NhÆ°ng đáng tiếc, khách sạn hết phòng. Cảm thÆ°Æ¡ng hai vợ chồng không có chá»— nghỉ đêm trong má»™t đêm mÆ°a gió nhÆ° thế, ngÆ°á»i quản lý khách sạn nói:
- Tôi sẽ nhÆ°á»ng phòng của tôi cho ông bà .
- Nhưng anh sẽ ngủ ở đâu?
- Äừng lo cho tôi, tôi có thể kiếm được chá»—.
Sáng hôm sau lúc trả tiá»n phòng, ngÆ°á»i chồng nói vá»›i viên quản lý:
- Quả tháºt, anh xứng đáng là m chủ má»™t khách sạn lá»›n nhất nÆ°á»›c Mỹ!
Hai năm sau, ngÆ°á»i quản lý nháºn được má»™t bức thÆ° kèm theo má»™t vé máy bay Ä‘i New York và má»™t tấm danh thiếp của ông khách trá» hai năm trÆ°á»›c.
Äến New York, ngÆ°á»i quản lý được ông khách trá» dẫn đến đại lá»™ số 5, Ä‘Æ°á»ng 34, chỉ má»™t tòa nhà cao tầng nguy nga đồ sá»™ má»›i xây và nói:
- Äây là khách sạn tôi tặng cho anh.
Ông khách trỠđó chÃnh là tá»· phú William Wadorf Astoria. Ông đã thá»±c hiện lá»i đã hứa trÆ°á»›c đó 2 năm.
Má»—i ngÆ°á»i chúng ta được Thiên Chúa đặt là m quản lý trong cuá»™c sống. Nếu chúng ta trung tÃn gìn giữ cuá»™c Ä‘á»i mình trong Æ¡n thánh Chúa và biết chia sẻ những ân huệ Chúa ban cho tha nhân, chúng ta sẽ là m già u cho chÃnh mình trong cuá»™c sống mai sau. [Mục Lục]
7. Trung tÃn – Lm Giuse Trần Việt Hùng
Truyện kể: Ngà y xÆ°a có tên lái buôn gian xảo dùng mạt cÆ°a pha và o cám Ä‘em bán. NhÆ°ng có tên bán mÆ°á»›p, còn gian hÆ¡n. Hắn lấy mÆ°á»›p đắng, giả là m dÆ°a leo bán giá đắt hÆ¡n. Ngà y kia, hai gã gặp nhau. Cả hai ngÆ°á»i tưởng hà ng của nhau là tháºt, liá»n thá»a thuáºn đổi cám lấy dÆ°a vá» dùng. Cả hai ngÆ°á»i Ä‘á»u hà há»ng. NhÆ°ng tá»›i lúc xà i má»›i hay là của giả, rõ rà ng gian lại gặp tham
Sá»± gian manh đã len lá»i Ä‘i và o lòng ngÆ°á»i từ rất xa xÆ°a. Vá»›i lòng gian xảo, nhiá»u ngÆ°á»i tham lam đã dùng đủ má»i cách để là m lợi cho mình, bất chấp sá»± thiệt hại của tha nhân. Tiên tri Amos đã nêu ra những thói Ä‘á»i xấu xa: Các ngÆ°Æ¡i bảo: "Bao giá» qua tuần trăng má»›i để chúng tôi bán hà ng? Khi nà o hết ngà y Sabbat để chúng tôi bán lúa mạch. Chúng tôi sẽ giảm lÆ°á»ng Ä‘ong, tăng giá và là m cân giả (Am 8, 5). XÆ°a cÅ©ng nhÆ° nay, xã há»™i nà o cÅ©ng có những ngÆ°á»i xấu chuyên môn lÆ°á»ng gạt, gian dối, lừa lá»c, xảo trá và dùng nhiá»u thủ Ä‘oạn để vun đắp phần lợi vá» mình. Há» dùng những đồ giả, đồ nhái hay đồ giả mạo che mắt ngÆ°á»i khác để bán kiếm lợi lá»™c cách bất công. Là m Ãt mà muốn hưởng nhiá»u, của giả mà đòi bán giá thiệt.
Má»—i thá»i đại Ä‘á»u có những tệ nạn xã há»™i khác nhau. NÆ¡i đâu cÅ©ng có kẻ tốt và ngÆ°á»i xấu xuất hiện. NgÆ°á»i tiểu tâm lại khéo nói và dá»… gây cảm tình. Há» dùng rất nhiá»u mánh khóe để tìm lợi Ãch cho cuá»™c sống riêng tÆ°. Há» khéo xá» dụng miệng lưỡi để mua chuá»™c nhân tâm. Amos tố cáo âm mÆ°u của há». Há» nói: Chúng tôi sẽ lấy tiá»n mua ngÆ°á»i nghèo, lấy đôi dép đổi lấy ngÆ°á»i túng thiếu. Chúng tôi sẽ bán lúa mục nát" (Am 8, 6). Äối vá»›i há», đồng tiá»n là trên hết. Há» có thể dùng tiá»n bạc đổi chác những gì mà há» Æ°a thÃch. Của cải không còn là phÆ°Æ¡ng tiện, mà trở thà nh chủ nhân và cùng Ä‘Ãch cuá»™c Ä‘á»i. CÅ©ng thế, khi say mê của cải phù vân ở Ä‘á»i, chúng ta dá»… bị lệ thuá»™c và là m nô lệ cho của cải. Vì sá»± tham lam nhÆ° chiếc túi không đáy. Äã có, lại muốn có thêm. Chúng ta chẳng khi nà o cảm thấy đầy đủ.
Qua bà i dụ ngôn NgÆ°á»i Quản Lý, Chúa Giêsu vạch rõ cách cÆ° xá» khôn khéo của ngÆ°á»i Ä‘á»i. Tin rằng Ä‘á»i sống sẽ không bao giá» bị bế tắc, vì không ra được cá»a nà y và sẽ luồn qua cá»a kia. NgÆ°á»i quản lý gian tham và bất tÃn đã tìm ra cách gian dối để cứu vãn Ä‘á»i mình. Äặt lợi Ãch Ä‘á»i sống của mình trÆ°á»›c và bất chấp sá»± thiệt hại cho ngÆ°á»i chủ. Anh quản lý đã sá»a đổi văn tá»±, giảm bá»›t giấy nợ và lấy của chủ cho Ä‘i để gây phúc cho mình. Phải nói rằng anh quản lý đã tÃnh toán rất khôn ranh. LÆ°Æ¡ng tâm của anh trở nên chai lì không còn nháºy bén vá» sá»± công bằng và ngay tháºt. Khi há»c biết sá»± việc đã xảy ra, ông chủ cÅ©ng thầm cảm phục sá»± khéo tÃnh toán của anh ta: Và chủ khen ngÆ°á»i quản lý bất lÆ°Æ¡ng đó đã hà nh Ä‘á»™ng cách khôn khéo: vì con cái Ä‘á»i nà y khi đối xá» vá»›i đồng loại thì khôn khéo hÆ¡n con cái sá»± sáng (Lc 16, 8).
Chúa Giêsu dùng dụ ngôn để dạy chúng ta bà i há»c vá» sá»± trung tÃn và ngay thẳng. Dù việc tÆ° hay công, má»™t hà nh Ä‘á»™ng gian dối nhá», cÅ©ng sẽ là m thiệt hại lòng tin tưởng. Chúa nói: Ai trung tÃn trong việc nhá», thì cÅ©ng trung tÃn trong việc lá»›n; ai gian dối trong việc nhá», thì cÅ©ng gian dối trong việc lá»›n (Lc 16, 10). Äúng là má»™t sá»± bất tÃn, vạn sá»± chẳng tin. Hình nhÆ° sá»± gian dối cứ luẩn quẩn quanh cuá»™c sống của má»—i ngÆ°á»i chúng ta. Ở Ä‘á»i có mấy ai thoát khá»i sá»± dối trá, gian láºn to hoặc nhá». Nói dối hoặc nói lối cách nà y hay cách khác để tránh nói sá»± tháºt. Có khi nói dối để tránh sá»± tò mò, vô thưởng vô phạt, không hại mình hay hại ngÆ°á»i. NgÆ°á»i ta thÆ°á»ng nói: Ra Ä‘Æ°á»ng há»i già , vá» nhà há»i trẻ. Trẻ em thà nh tháºt hÆ¡n. Chúng ta ghi nhá»› Giá»›i răn Chúa dạy: Thứ Tám là chá»› là m chứng dối.
Qua câu truyện trong dụ ngôn, Chúa Giêsu khuyên dạy chúng ta dùng tiá»n bạc cách khôn ngoan: Phần Thầy, Thầy bảo các con: Hãy dùng tiá»n của gian dối mà mua lấy bạn hữu, để khi mất hết tiá»n bạc, thì há» sẽ đón tiếp các con và o chốn an nghỉ Ä‘á»i Ä‘á»i (Lc 16, 9). Tiá»n bạc gian dối là của cải trần Ä‘á»i. Tiá»n được lÆ°u truyá»n qua tay ngÆ°á»i nà y tá»›i ngÆ°á»i khác. Äồng tiá»n lang thang khắp chốn. Chúng ta chẳng biết tiá»n sạch hay dÆ¡. Nhá» tÃn dụng, của cải tiá»n bạc có giá trị trao đổi. Tá» giấy đồng tiá»n có giá trị khi chúng ta biết sá» dụng đúng nÆ¡i đúng chá»—. Chúng ta có thể dùng tiá»n bạc Ä‘á»i nà y để sắm sá»a gia tà i Ä‘á»i sau. Vá»›i ý thức, tình yêu và lòng muốn, con ngÆ°á»i giúp hoán chuyển những giá trị của cải tạm thá»i hÆ° không trở thà nh những món qùa vô giá. Những của cải mà chúng ta dâng cúng là m phúc, là m việc bác ái và giúp đỡ kẻ khó nghèo đã trở thà nh gia sản quà báu ở NÆ°á»›c Trá»i.
Truyện kể: Ngà y kia, má»™t cô há»™i viên từ thiện chuẩn bị gõ cá»a để và o quyá»n tiá»n, thì nghe bà chủ nhà cằn nhằn cô tá»› gái: Chị lại đốt phà má»™t que diêm rồi đấy. Cô há»™i viên thầm nghÄ© có lẽ mình sẽ quyên được rất Ãt. Tuy váºy, cô gõ cá»a và cánh cá»a mở ra. Bà chủ nhà tÆ°Æ¡i cÆ°á»i nói: ThÆ°a cô, chắc cô vừa nghe tôi cằn nhằn, nhÆ°ng nếu tôi không tiết kiệm từng que diêm, thì ngà y nay đâu có 500 quan tiá»n để giúp Há»™i Từ Thiện.
Tiá»n bạc của cải gắn liá»n vá»›i chúng ta suốt quãng Ä‘á»i trần thế. Của cải chỉ buông tha khi chúng ta nhắm mắt lìa Ä‘á»i. Biết rằng, cho dù chúng ta có gắng công là m giầu, gom góp và tÃch trữ của cải tháºt nhiá»u nhÆ°ng khi ra Ä‘i, chỉ có hai bà n tay trắng chẳng mang theo được gì. Khi đó của cải của chúng ta sẽ để lại cho ngÆ°á»i khác hưởng dùng. Nên biết cuá»™c Ä‘á»i của con ngÆ°á»i là má»™t hà nh trình Ä‘i vá» cùng Ä‘Ãch. Khởi Ä‘i từ trần thế và lữ hà nh vá» cõi sau. Cuá»™c sống trần gian chỉ là tạm thá»i Ä‘ang hÆ°á»›ng vá» cuá»™c sống vÄ©nh cá»u. Chúng ta không thể dừng lại bám vÃu và o của cải phù hoa thế trần. Chúng ta cần dứt khoát chá»n lá»±a thái Ä‘á»™ sống để hưởng hạnh phúc. Chúa Giêsu nhắc nhở: "Không đầy tá»› nà o có thể là m tôi hai chủ: vì hoặc nó ghét chủ nà y và mến chủ kia; hoặc phục chủ nà y và khinh chủ ná». Các con không thể là m tôi Thiên Chúa mà lại là m tôi tiá»n của được" (Lc 16, 13). DÄ© nhiên, chúng ta chá»n là m tôi Thiên Chúa. Tiên và n hãy tìm kiếm NÆ°á»›c Thiên Chúa, rồi má»i sá»± Ngà i sẽ ban cho. Có Chúa, chúng ta sẽ có tất cả.
Thiên Chúa quan phòng yêu thÆ°Æ¡ng má»i loà i thụ tạo. Kìa xem hoa qủa đồng ná»™i, Thiên Chúa luôn chăm sóc thiên nhiên cho mÆ°a thuáºn gió hòa tÆ°á»›i gá»™i. Muông thú nÆ¡i rừng xanh và chim trá»i cá biển chẳng cần phải gieo vãi thu hoặch, Thiên Chúa vẫn nuôi chúng hằng ngà y. Sá»± sống của con ngÆ°á»i đáng giá hÆ¡n chim sẻ bá»™i phần. Chúng ta cần nháºn biết sứ mệnh là m ngÆ°á»i rất là cao cả. Thiên Chúa an bà i cho con ngÆ°á»i cuá»™c sống an vui Ä‘á»i nà y và hạnh phúc Ä‘á»i sau. Thánh Phaolô trong thÆ¡ gởi cho Timôthêo viết: Äó là điá»u tốt là nh và đẹp lòng Äấng Cứu Äá»™ chúng ta là Thiên Chúa. NgÆ°á»i muốn cho má»i ngÆ°á»i được cứu rá»—i và đến nháºn biết chân lý (1Tm 2, 3-4). Cùng Ä‘Ãch của cuá»™c Ä‘á»i là lãnh nhân Æ¡n cứu rá»—i và chung hưởng hạnh phúc quê trá»i. ChÃnh Chúa Giêsu đã mở lối dẫn Ä‘Æ°á»ng. Chúng ta không thể chá»n lá»±a con Ä‘Æ°á»ng nà o khác. Má»™t con Ä‘Æ°á»ng duy nhất là chá»n Thiên Chúa là m chủ và là m gia nghiệp Ä‘á»i chúng ta. Vì chỉ có má»™t Thiên Chúa và má»™t Äấng Trung Gian giữa Thiên Chúa và loà i ngÆ°á»i, là Äức Giêsu Kitô, cÅ©ng là con ngÆ°á»i (1Tm 2, 5).
Lạy Chúa, rất nhiá»u khi chúng con đã xả thân tìm kiếm những của cải phù vân. Chúng con bán lÆ°Æ¡ng tâm để gom góp những của nợ hay hÆ° nát của trần Ä‘á»i. Xin cho chúng con biết tỉnh ngá»™, biết buông bá» và nháºn biết chân lý. Xin Chúa dủ thÆ°Æ¡ng dẫn dắt chúng con đến cùng Chúa và chá»n Chúa là m gia nghiệp. [Mục Lục]
8. Nhìn rá»™ng thấy xa – Lm. Ignatiô Trần NgÃ
NgÆ°á»i quản lý trong Tin Mừng hôm nay, khi biết chủ sắp sa thải mình và biết rằng lúc đó thì anh không còn nÆ¡i nÆ°Æ¡ng tá»±a, không còn cÆ¡m ăn áo mặc nhÆ° xÆ°a nay, nên anh nghÄ© ra má»™t diệu kế: Anh khôn khéo gá»i các con nợ của chủ đến, dùng quyá»n hạn chủ trao cho mình, tha bá»›t phần nợ cho há». Khi là m nhÆ° thế, anh hy vá»ng mai đây, khi anh bị Ä‘uổi việc, những con nợ nầy sẽ Ä‘á»n Æ¡n anh và sẽ đón rÆ°á»›c anh và o nhà há».
Hà nh Ä‘á»™ng khôn khéo nầy cÅ©ng đã được má»™t ngÆ°á»i khác thá»±c hiện và đã được ghi lại trong sách xÆ°a nhÆ° sau:
Thá»i Chiến Quốc, tại NÆ°á»›c Tá» có má»™t vị tÆ°á»›ng quốc tà i hoa lá»—i lạc là Mạnh ThÆ°á»ng Quân. Ông là ngÆ°á»i già u có, lại có lòng nghÄ©a hiệp, hà o phóng vá»›i hết má»i ngÆ°á»i. Trong nhà lúc nà o cÅ©ng tấp náºp khách tháºp phÆ°Æ¡ng thăm viếng, chuyện trò, ăn uống. Danh tiếng Mạnh ThÆ°á»ng Quân vang khắp các lân bang thá»i ấy.
Má»™t hôm, Mạnh ThÆ°á»ng Quân sai má»™t ngÆ°á»i bạn tên là Phùng Nguyên sang đất Tiết đòi nợ. TrÆ°á»›c khi lên Ä‘Æ°á»ng, Phùng Nguyên há»i Mạnh ThÆ°á»ng Quân rằng : "Ngà i có muốn tôi mua thứ gì bên đó vá» cho ngà i không?" Mạnh ThÆ°á»ng Quân trả lá»i : "NgÆ°Æ¡i xem thứ gì nhà ta chÆ°a có thì mua." Khi đến đất Tiết, Phùng Nguyên triệu táºp các con nợ của Mạnh ThÆ°á»ng Quân lại và yêu cầu há» xuất trình giấy nợ. Sau khi nắm được số liệu giấy tá», thay vì đòi há» thanh toán hết tiá»n gốc tiá»n lãi, Phùng Nguyên nhân danh Mạnh ThÆ°á»ng Quân tuyên bố tha hết nợ cho dân và truyá»n cho các đầy tá»› Ä‘em tất cả giấy nợ ra đốt sạch.
Thế là trong phút chốc, bao nhiêu nợ nần xÆ°a nay biến tan theo là n khói; tất cả các con nợ thở phà o nhẹ nhõm và ghi tâm khắc cốt ân đức của Mạnh ThÆ°á»ng Quân.
Mấy hôm sau, thấy Phùng Nguyên trở vá» tay không, Mạnh ThÆ°á»ng Quân há»i: “Nhà ngÆ°Æ¡i đã thu được bao nhiêu tiá»n nợ? Äã mua được thứ gì?†Phùng Nguyên trả lá»i : "Theo thiển ý của tôi thì trong nhà của ngà i chẳng thiếu gì cả, có chăng là thiếu Æ¡n nghÄ©a dà nh cho ngÆ°á»i túng cá»±c mà thôi. ChÃnh vì thế, tôi đã trá»™m phép ngà i để mua Æ¡n nghÄ©a cho ngà i. Tôi hy vá»ng là ngà i sẽ rất hà i lòng".
Vá» sau, Mạnh ThÆ°á»ng Quân bị hà m oan và bị bãi quan, phải vá» nÆ°Æ¡ng náu tại đất Tiết. Dân chúng nÆ¡i đây nhá»› Æ¡n vị đại ân nhân đã tha nợ cho há» năm xÆ°a, rủ nhau ra đón rÆ°á»›c tháºt tÆ°ng bừng và thân máºt. Mạnh ThÆ°á»ng Quân vui sÆ°á»›ng quay lại nói vá»›i Phùng Nguyên: "Nhà ngÆ°Æ¡i xem, chắc hẳn đây là cái Æ¡n nghÄ©a mà trÆ°á»›c đây nhà ngÆ°Æ¡i đã mua giùm cho ta!"
Dù hôm nay tôi cố hết sức bám trụ và o mặt đất nầy bằng cách củng cố tháºt vững địa vị của tôi, nắm ghì tháºt chặt chiếc ghế của tôi, ra sức thu gom tháºt nhiá»u tiá»n bạc, tà i sản, ruá»™ng vÆ°á»n… thì mai đây, tôi cÅ©ng sẽ bị bứt ra khá»i cuá»™c Ä‘á»i nầy nhÆ° chiếc lá lìa cà nh trong cÆ¡n lốc dữ…
Tất cả những gì tôi mua sắm được hôm nay, ngÆ°á»i khác sẽ sá» dụng. Những gì tôi Ä‘ang sở hữu sẽ thuá»™c vá» ngÆ°á»i khác… Còn lại gì cho tôi?
Qua Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu dạy phải lấy của cải phù du để đổi lấy tà i sản muôn Ä‘á»i và biết táºn dụng những gì hiện có để mua sắm cho mình má»™t nÆ¡i cÆ° ngụ vÄ©nh cá»u trên thiên quốc. Cụ thể là hãy dùng những ân huệ Chúa ban nhÆ° sức khoẻ, thá»i giá», tà i năng, trà tuệ, tiá»n bạc… để mua nghÄ©a, mua bè bạn, mua lấy má»™t chá»— ở trong NÆ°á»›c Trá»i.
NgÆ°á»i tôi tá»› bất lÆ°Æ¡ng trong Tin Mừng hôm nay quả là rất khôn ngoan khi biết lợi dụng tà i sản mà anh được ngÆ°á»i chủ trao cho quản lý tạm thá»i để mua lấy bạn hữu và mua lấy nÆ¡i ăn chốn ở cho mình trong những ngà y khốn đốn.
Phùng Nguyên cÅ©ng đã rất khôn khéo khi dùng tiá»n bạc của Mạnh ThÆ°á»ng Quân để mua Æ¡n, mua nghÄ©a cho bạn của mình, nhỠđó mà sau nầy ông cùng Mạnh ThÆ°á»ng Quân được hưởng phúc trong lúc sa cÆ¡.
Phúc thay cho những ngÆ°á»i có tầm nhìn xa. Há» nhÆ° thuyá»n trưởng phát hiện được tảng băng từ xa, nên có đủ thá»i giá» quay mÅ©i tà u thoát hiểm. Há» nhÆ° ngÆ°á»i săn tìm ngá»c quý, bán Ä‘i những gì tầm thÆ°á»ng mình có để mua cho bằng được má»™t viên ngá»c tuyệt vá»i.
Lạy Chúa, xin cho Lá»i khôn ngoan của Chúa đánh thức chúng con khá»i mê đắm những thứ phù phiếm Ä‘á»i nầy và biết khôn ngoan đánh đổi những thứ phù du để thu vá» những Ä‘iá»u vÄ©nh cá»u. [Mục Lục]
9. “Gieo gì gặt nấy†- Lm. Giuse Tạ Duy Tuyá»n
Có má»™t em bé há»i cha rằng: cha Æ¡i, có phải “ở hiá»n gặp là nh, ở ác gặp ác†hay “gieo gió gặp bão†là quy luáºt của cuá»™c Ä‘á»i phải không cha?
NgÆ°á»i cha trả lá»i: Äúng đó con, quy luáºt cuá»™c Ä‘á»i là thế! Há»… “gieo gì thì gặt nấyâ€. Trồng cây cam thì sẽ ra trái cam. Trồng cây quýt thì ra trái quýt. Quy luáºt là nhất định, không thay đổi. Chúng ta Ä‘á»u biết những Ä‘iá»u nhÆ°: không há»c bà i thì không thi Ä‘áºu, không biết giữ sức khá»e thì sẽ sinh bệnh, biết siêng năng là m việc thì sẽ thà nh công trong sá»± nghiệp, là m việc tốt thì có nhiá»u bạn bè trợ giúp khi hoạn nạn v.v ...
Vâng, ai cÅ©ng muốn nháºn những cái hay cái tốt vá» mình. Ai cÅ©ng muốn gặt hái thà nh công. NhÆ°ng những Ä‘iá»u ấy không bao giá» tá»± dÆ°ng có mà là kết quả của những ná»— lá»±c, gắng sức vun trồng. Ai cÅ©ng muốn được cuá»™c Ä‘á»i đãi ngá»™ vinh quang hạnh phúc, nhÆ°ng muốn được nó phải trải qua hy sinh Ä‘au khổ má»›i đạt được vinh quang. Ai cÅ©ng muốn được ngÆ°á»i khác quý mến, nhÆ°ng có mấy ai dám chịu thiệt thòi để trồng cây phúc để Ä‘á»i vá» sau?
Chuyện xÆ°a ká» rằng: Mạnh ThÆ°á»ng Quân nhà già u, cho vay mượn nhiá»u. Má»™t hôm ông sai Phùng Nguyên sang đất Tiết đòi nợ. Khi Ä‘i, Phùng Nguyên há»i:
- Ngà i có định mua gì vỠkhông?
- Xem thứ gì nhà ta chưa có thì mua.
Khi đến đất Tiết, Phùng Nguyên cho gá»i dân tá»›i bảo rằng: “Các ngÆ°Æ¡i nợ bao nhiêu, Mạnh ThÆ°á»ng Quân Ä‘á»u cho cảâ€, rồi chẳng tÃnh gì gốc lãi, Ä‘em đống văn tá»± ra đốt sạch.
Khi trở vá», Phùng Nguyên nói vá»›i Mạnh ThÆ°á»ng Quân rằng:
- Nhà Ngà i không thiếu thứ gì, có lẽ chỉ thiếu ơn nghĩa. Tôi đã trộm phép mua ở đất Tiết cho Ngà i rồi. Tôi chắc là đẹp ý Ngà i.
Vá» sau, Mạnh ThÆ°á»ng Quân bị bãi quan, vỠở đất Tiết. Dân ở đây nhá»› Æ¡n xÆ°a ra đón rÆ°á»›c đầy Ä‘Æ°á»ng. Mạnh thÆ°á»ng Quân ngoảnh lại bảo Phùng Nguyên:
“Äó hẳn là cái Æ¡n nghÄ©a mà ông đã mua cho tôi ngà y trÆ°á»›c?â€
Mạnh ThÆ°á»ng Quân đã biết mua cây phúc khi ông xóa nợ cho dân. Ông biết thân pháºn của mình “quan nhất thá»i dân vạn đại†nên đã biết mua cây phúc để phòng khi “sa cÆ¡ thất thếâ€. Có thể nói ông là má»™t quản gia khôn ngoan, biết dùng của cải để mua lấy bạn bè, để lấy phúc cho mình vá» sau. Và ông đã có má»™t kết cục tốt đẹp khi ông bá» quan trở vá» thÆ°á»ng dân lại được nhiá»u ngÆ°á»i thÆ°Æ¡ng mến đón rÆ°á»›c. Äó là quy luáºt cuá»™c Ä‘á»i. Có gieo có gặt. Cuá»™c Ä‘á»i con ngÆ°á»i muốn có bạn bè giúp đỡ, chia sẻ khi hoạn nạn thì cÅ©ng phải quảng đại dấn thân cho anh em trong hoà n cảnh và khả năng của mình. Có nhÆ° váºy chúng ta má»›i có bạn bè trong lúc nguy nan.
Là ngÆ°á»i ky-tô hữu chúng ta còn tin có thưởng phạt Ä‘á»i sau. Công hay tá»™i tùy thuá»™c và o cách sống của chúng ta hôm nay. Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng nên ban cho chúng ta trông coi gia sản của NgÆ°á»i. Ngà i muốn chúng ta biết sá» dụng gia sản cách khôn ngoan chÃnh là là m phúc cho kẻ khác. Chúa không cho chúng ta chức vụ để “ăn trên ngồi trốc†thiên hạ. Chúa không cho chúng ta tà i năng để vun quén cho bản thân. Chúa cÅ©ng không cho chúng ta sá»± giầu có để tÃch lÅ©y cho riêng mình. Chúa trao cho chúng ta chức vụ, tà i năng, sá»± giầu có để ta hà nh Ä‘á»™ng cho Thiên Chúa. Äiá»u mà Chúa muốn nÆ¡i chúng ta là là m giầu có trÆ°á»›c mặt Chúa bằng công đức của mình. Chúa cho má»—i ngÆ°á»i má»™t công việc tùy theo khả năng của chúng ta, và Ngà i mong muốn chúng ta biết chu toà n má»™t cách chu đáo.
Lá»i Chúa hôm nay nhắc chúng ta là những quản gia của Thiên Chúa. Hãy biết sống trung tÃn trong bổn pháºn của mình. Äừng biếng nhác. Äừng mê ngủ trong tá»™i lá»—i Ä‘am mê. Hãy siêng năng là m việc để sinh lợi những nén bạc Chúa trao. Má»—i ngÆ°á»i chúng ta Ä‘á»u phải trả lẽ trÆ°á»›c mặt Chúa vá» những việc chúng ta là m và những việc đáng lý phải là m mà chúng ta đã từ chối bá» qua.
Xin Chúa cho chúng ta luôn là những quản lý trung tin trong bổn pháºn của mình và hoà n thà nh tốt trách nhiệm Ä‘á»i mình theo nhÆ° thánh ý Thiên Chúa. Amen. [Mục Lục]
10. Quản lý trung tÃn – Lm Giuse Tạ Duy Tuyá»n
(TrÃch dẫn từ ‘Cùng Nhau Suy Niệm’)
Không biết đã từ thuở nà o ngÆ°á»i ta đã coi "đồng tiá»n là Tiên là Pháºt". Äồng tiá»n có thể thay đổi váºn mạng của má»™t Ä‘á»i ngÆ°á»i. Từ hèn ra sang. Từ lÃnh quèn lên quan lá»›n. Äồng tiá»n còn có sức mạnh cải tá» hoà n sinh. Từ bản án tá» hình có thể trắng án vô tá»™i. Äồng tiá»n còn là m biến chất má»™t con ngÆ°á»i. Từ hiá»n ra dữ. Từ ngay thẳng ra lừa dối gian tham. Từ con ngÆ°á»i nết na thuỳ mỵ, trở thà nh kẻ sa Ä‘oạ, trụy lạc. Xem ra đồng tiá»n là nguyên do Ä‘Æ°a đến những tiêu cá»±c. Xem ra đồng tiá»n đã là m "hÆ° bá»™t, hÆ° hồ". Xem ra không thể gá»i đồng tiá»n là tiên là pháºt được, mà phải gá»i là ma, là qủy. Tiên, Pháºt theo dân gian là luôn dạy ngÆ°á»i ta ăn ngay ở là nh. Tiên Pháºt luôn giúp con ngÆ°á»i hÆ°á»›ng vá» thiện, luôn gìn giữ, bảo vệ những nét đẹp của con ngÆ°á»i và thiên nhiên. Tiên Pháºt đâu Ä‘ang tâm gây nên những xáo trá»™n cho nhân thế. Tiên Pháºt đâu khiến con ngÆ°á»i gian tham, lừa đảo. Chỉ có ma qủy má»›i là m biến chất con ngÆ°á»i. Chỉ có ma qủy má»›i là m cho con ngÆ°á»i tha hoá đạo đức. Chỉ có ma qủy má»›i là m băng hoại những thuần phong mỹ tục, những nét đẹp cao qúy của biết bao ná»n văn hoá nÆ¡i các dân tá»™c.
Thá»±c váºy, đồng tiá»n luôn có má»™t ma lá»±c hấp dẫn con ngÆ°á»i. Nó là m cho con ngÆ°á»i "hoa mắt vì tiá»n". Nó mê hoặc lòng ngÆ°á»i đến mất cả tÃnh ngÆ°á»i, và trở thà nh tay sai cho ma qủy gieo vãi khổ Ä‘au cho nhân thế. Thá»i xÆ°a, tiên tri Amos đã Ä‘au lòng khi nhìn thấy con ngÆ°á»i Ä‘ang đầy Ä‘oạ lẫn nhau chỉ vì tiá»n. Có quá nhiá»u kẻ tham lam nên đã dùng quyá»n để Ä‘Ã n áp và bóc lá»™t ngÆ°á»i khác. Có quá nhiá»u kẻ chỉ vì tiá»n mà chà đạp lên nhân phẩm của ngÆ°á»i khác. Há» coi mạng ngÆ°á»i chỉ là đồ váºt để mua bán trao đổi. Có quá nhiá»u kẻ vì ham tiá»n nên đã Ä‘ang tâm buôn gian bán thiếu để vun quén cho đầy túi tham. Nhà tiên tri đã nói vá»›i há» rằng: "Hãy nghe đây, hỡi những kẻ Ä‘Ã n áp ngÆ°á»i nghèo và muốn tiêu diệt những ai bần cùng. Các ngÆ°Æ¡i tá»± nhủ: 'Bao giá» má»›i hết tuần trăng để chúng tôi buôn bán? Khi nà o má»›i qua ngà y nghỉ lá»… để chúng tôi bán lúa mạch. Chúng tôi sẽ giảm lượng Ä‘ong, tăng giá và là m cân giả. Chúng tôi sẽ lấy tiá»n mua ngÆ°á»i nghèo, lấy đôi dép đổi ngÆ°á»i túng thiếu' Và Chúa đã thá» rằng: 'Ta sẽ chẳng bao giá» quên má»™t hà nh vi nà o của chúng". (Am 8,4-7).
Vâng, Thiên Chúa là Äấng công minh chÃnh trá»±c. ChÃnh Ngà i sẽ đòi lại công bằng cho những kẻ bị bóc lá»™t và ức hiếp. Từng hà nh vi của kẻ gian ác Ä‘á»u phải trả lẽ công bằng trÆ°á»›c toà án Tối Cao. Thiên Chúa sẽ lau khô những giá»t lệ cho ngÆ°á»i cùng khốn. Và chÃnh Ngà i sẽ trừng phạt những kẻ gian tham và o nÆ¡i tối tăm, ở đó chỉ còn tiếng khóc lóc và nghiến răng.
Lá»i nguyá»n dà nh cho kẻ gian ác được Ä‘á»c lên từ thá»i rất xa xÆ°a, nhÆ°ng nó vẫn còn vang vá»ng cho đến hôm nay. Bởi vì vẫn còn đó những kẻ lợi dụng sá»± khó khăn túng thiếu của ngÆ°á»i khác để chèn ép, tÆ°á»›c Ä‘oạt, để cho vay nặng lãi và là m già u. Vẫn còn đó những kẻ bá» lá»…, bỠđạo để là m tôi cho ma qủy, mong được hưởng những bổng lá»™c trần gian mau qua. Vẫn còn đó những kẻ chuyên gian dối, lá»c lừa, đổi giá, tráo hà ng để thu lợi. Và vẫn còn đó những kẻ sợ có thêm má»™t miệng ăn, má»™t gánh nặng cho vợ chồng nên quyết định phá thai, giết ngÆ°á»i. Vẫn còn đó những kẻ dùng tiá»n để biến ngÆ°á»i khác thà nh hà ng hoá, đồ váºt để trao đổi và thoả mãn lạc thú. Äồng tiá»n đã và đang là m cho xã há»™i Ä‘iêu đứng, cho tình con ngÆ°á»i trở thà nh thứ yếu vì "tiá»n là trên hết".
Lá»i Chúa hôm nay, phải là lá»i cảnh tỉnh cho má»—i ngÆ°á»i chúng ta: Hỡi những kẻ quản lý của Thiên Chúa. Chúa đã yêu thÆ°Æ¡ng và tin tưởng giao cho chúng ta quá nhiá»u gia sản của Ngà i. Ngà i trao cho chúng ta quản lý tiá»n của, thá»i giá» và tà i năng. Tất cả những gì chúng ta có Ä‘á»u là hồng ân Chúa ban. Äó là những nén bạc mà Chúa bảo chúng ta phải sinh lá»i cho Chúa. Chúa bảo chúng ta phải sá» dụng theo ý Chúa. Là ngÆ°á»i quản lý, không chỉ có bổn pháºn gìn giữ, sinh lá»i mà còn biết ban phát theo ý Chúa. Chúa tạo dá»±ng chúng ta giống hình ảnh Chúa để chúng ta tiếp tục thay Ngà i là m cho tha nhân được hạnh phúc, là m cho tình yêu và lòng đại lượng của Ngà i trải rá»™ng tá»›i muôn nÆ¡i. NhÆ° váºy, ngÆ°á»i quản lý phải tuyệt đối trung thà nh vá»›i Chúa. NgÆ°á»i quản lý không thể vừa là m tôi Thiên Chúa vừa là m tôi ma qủy. Là m tôi Thiên Chúa thì không thể để cho ma qủy dẫn dắt và o Ä‘Æ°á»ng gian dối, tham lam và ich ká»· hưởng thụ. Cho dù có được những bổng lá»™c trần gian nhÆ°ng mất linh hồn thì được Ãch gì.
Ngà y xÆ°a, Alexandre Äại đế, má»™t ông vua đầy uy quyá»n, đã truyá»n phải treo ở ngoà i quan tà i má»™t bà n tay khô và trống trÆ¡n của ông, để nhắc nhở cho má»i ngÆ°á»i biết rằng: dù là Äại đế uy quyá»n, thì cÅ©ng chỉ ra Ä‘i vá»›i hai bà n tay trắng và không thể Ä‘em theo bất cứ sá»± gì. Äó là sá»± tháºt. Bên cạnh đó, sá»± sống con ngÆ°á»i không dừng lại ở cái chết. Sá»± sống vẫn tiếp diá»…n. Có khác chăng là con ngÆ°á»i không còn là m kẻ quản lý gia sản của Thiên Chúa. Con ngÆ°á»i chỉ ở má»™t trong hai tình trạng: hưởng hạnh phúc Ä‘á»i Ä‘á»i vì má»™t Ä‘á»i là m quản lý trung tÃn hay bị Ä‘au khổ muôn Ä‘á»i vì những bất trung trong Ä‘á»i sống dÆ°Æ¡ng gian. Äau khổ hay hạnh phúc Ä‘á»i Ä‘á»i tuỳ thuá»™c và o cuá»™c sống hôm nay. Thế nên, Chúa bảo chúng ta hãy dùng tiá»n của mà mua lấy bạn hữu NÆ°á»›c Trá»i. Hãy can đảm vượt thắng những cám dá»— của tiá»n tà i và lạc thú. Hãy sá» dụng những ân huệ Chúa ban là tiá»n bạc, thá»i giá» và khả năng để gieo rắc tình yêu và hạnh phúc cho nhân thế ngõ hầu, mai sau, chÃnh há», những con ngÆ°á»i đã được chúng ta trao ban giúp đỡ sẽ đón chà o chúng ta ở trên quê trá»i. Giống nhÆ° Mạnh ThÆ°á»ng Quân năm xÆ°a, khi ông còn tại chức, ông đã dùng quyá»n của mình để xoá nợ cho ngÆ°á»i nghèo, để giúp đỡ kẻ thấp hèn, đến khi ông thôi chức quan, và trở vá» quê hÆ°Æ¡ng, ông đã trở vá» giữa muôn tiếng reo hò của vạn dân mà ông đã từng giúp đỡ. Phải chăng đó cÅ©ng là cách hay nhất để chúng ta có được má»™t ngà y trở vá» nhà Cha giữa muôn tiếng reo hò của bạn hữu NÆ°á»›c trá»i? Amen. [Mục Lục]
11. Suy niệm của ÄGM. Giuse VÅ© Duy Thống
(TrÃch dẫn từ ‘Nút vòng xoay’)
CĂN BỆNH NGUY HIỂM
Tháng 10 năm 1990, ông Nhêbôisa BôtrêvÃch, nhà tiên tri nổi tiếng gốc Nam TÆ°, ngÆ°á»i đã tiên báo bức tÆ°á»ng Bá Linh sụp đổ và nÆ°á»›c Äức thống nhất, trong cuá»™c gặp mặt tại nhà văn hóa Liên Xô, đã buồn rầu thông báo: chẳng bao lâu nữa, trên thế giá»›i sẽ xuất hiện má»™t căn bệnh nguy hiểm được truyá»n qua những tá» giấy bạc (x. Sáng Tạo số 44, tháng 10 năm 1990).
Nghe lá»i thông báo ấy, thú tháºt ban đầu tôi không tin. Ba láp! NhÆ°ng khi tổng hợp những sá»± kiện nÆ°á»›c ngoà i: Tá»· phú Max Well chết Ä‘á»™t ngá»™t trên du thuyá»n để lại món nợ bất minh hà ng triệu đô la; hà ng loạt chÃnh khách Nháºt Bản rá»›t Ä‘Ã i vì dÃnh lÃu là m ăn vá»›i những công ty Ä‘a quốc gia; quan tòa à Falcon bị sát hại, tôi nghÄ© có thể có má»™t căn bệnh nguy hiểm truyá»n qua tiá»n bạc. Rồi nối kết vá»›i má»™t và i sá»± kiện gần đây trong nÆ°á»›c: Ä‘Æ°á»ng giây sextour Bambi bị Ä‘em ra ánh sáng và băng cÆ°á»›p “quý tá»â€ bị hầu tòa, tôi nghiệm ra ra tháºt có má»™t căn bệnh nhÆ° thế. Äể rồi hôm nay tiếp cáºn vá»›i Phúc Âm, khi Thiên Chúa không chấp nháºn cho kẻ tin đặt Ngà i đứng chung liên danh vá»›i tiá»n bạc, xin được chia sẻ vá» dấu vết của căn bệnh ấy. Phần gá»i tên xin nhÆ°á»ng cho cá»™ng Ä‘oà n. Chỉ biết rằng má»™t khi mắc phải căn bệnh ấy ngÆ°á»i ta khinh thÆ°á»ng tất cả: phá đổ đạo đức, khai trừ Thiên Chúa ra khá»i cuá»™c sống và đó là căn bệnh nguy hiểm cho lòng tin tÃn hữu. Có ba dấu vết:
- Dấu vết thứ nhất được nháºn ra trong thái Ä‘á»™ cần tiá»n.
Tiá»n bạc vốn lạnh lùng. “lạnh nhÆ° tiá»nâ€. Tiá»n chẳng quen ai, nhÆ°ng ai cÅ©ng quen tiá»n: trẻ khóc đòi dòng sữa mẹ, nhÆ°ng được ngÆ°á»i lá»›n dá»— dà nh dúi và o tay má»™t tá» giấy bạc, lâu ngà y thà nh quen, để sau nà y má»—i lần khóc lại thÃch nháºn lấy tá» giấy bạc thay cho ná»—i sầu nhá»› mẹ. Má»™t ngÆ°á»i nhà quê chẳng biết chữ nhÆ°ng trong sinh hoạt hằng ngà y đố ai thấy bác tÃnh toán sai má»™t đồng.
Tiá»n chẳng có tình cảm, nhÆ°ng không thiếu những tình cảm vá»›i tiá»n: được tiá»n thì vui cÆ°á»i hỉ hả, mất tiá»n thì rầu rÄ© xót xa. Ngà y tết lì xì tiá»n thay cho phÆ°á»›c thá» và ngà y cÆ°á»›i, mừng tiá»n thế cho tình thân. Dù Tết hay CÆ°á»›i, ngÆ°á»i ta Ä‘á»u chúc: “Tiá»n vô nhÆ° nÆ°á»›c sông Äà , tiá»n ra nhá» giá»t nhÆ° cà phê phinâ€.
Tiá»n chẳng cần ai, nhÆ°ng ai cÅ©ng cần tiá»n: chÆ°a sinh ra đã cần tiá»n để mẹ tròn con vuông và chết rồi vẫn cần tiá»n để ma chay tốt Ä‘á»i đẹp đạo. Trẻ cần tiá»n ăn há»c, lá»›n cần tiá»n để gầy dá»±ng sá»± nghiệp và già cần tiá»n để dưỡng thân. Äá»i cần tiá»n để phát triển nhÆ°ng đạo cÅ©ng cần tiá»n để xây dá»±ng mở mang.
Tiá»n cần nên tiá»n quý. NgÆ°á»i là m ra tiá»n là ngÆ°á»i giá»i, nghá» hái ra tiá»n là nghá» trá»ng, ngÆ°á»i có nhiá»u tiá»n được nể vì. Cứ nhÆ° thế đồng tiá»n ung dung Ä‘i và o tÆ° tưởng lá»i nói và việc là m của con ngÆ°á»i. Tình trạng cần tiá»n lâu ngà y ủ mầm có thể dẫn đến nguy cÆ¡ lệch lạc trong cách nhìn con ngÆ°á»i và sá»± việc, nhất là lẫn lá»™n giữa sở hữu và hiện hữu, giữa tà i sản và con ngÆ°á»i. NgÆ°á»i ta tay không có thể bình đẳng, nhÆ°ng đồng tiá»n đặt lên ai thì cán cân nghiêng vá» ngÆ°á»i ấy. Äáng giá trị rốt cuá»™c là đấu giá cả. Và nguy hiểm là ở chá»— đó.
Sáng nay quan sát thiếu nhi sinh hoạt, thấy có má»™t Ä‘á»™i không chÆ¡i, há»i ra má»›i biết Ä‘á»™i đó không chÆ¡i chỉ vì thiếu vắng má»™t em đóng tiá»n nhiá»u nhất.
- Dấu vết thứ hai được nháºn ra trong thái Ä‘á»™ kiếm tiá»n.
Äối vá»›i nhiá»u ngÆ°á»i, kiếm tiá»n là má»™t trách nhiệm thuá»™c báºc sống, bởi lẽ có tiá»n má»›i trang trải được những nhu cầu cÆ¡m ăn áo mặc hằng ngà y. NhÆ°ng vấn Ä‘á» không phải là kiếm tiá»n mà là cách kiếm tiá»n.
Kiếm tiá»n bằng lao Ä‘á»™ng chân tay trà óc, đó là điá»u chÃnh đáng, nhÆ°ng quá lo lắng đến kiếm tiá»n để rồi quên Ä‘i những trách vụ khác trong đạo là m ngÆ°á»i và là m con Chúa thì ở đó căn bệnh đã xuất hiện ở dạng cấp tÃnh có nguy cÆ¡ gây thiệt hại cho chÃnh bản thân và cho những ngÆ°á»i lân cáºn.
Kiếm tiá»n bằng thù lao phù hợp vá»›i công sức bá» ra thì đó là lÆ°Æ¡ng thiện. NhÆ°ng kiếm tiá»n bằng cách chỉ Ä‘uổi theo tiá»n mà không biết đến giá trị đạo đức nà o khác, hoặc tá»± Ä‘á»™ng chấp nháºn “thủ tục đầu tiênâ€, hay “quà biếu trên mức tình cảm†của má»™t thứ lÆ°Æ¡ng đồng nghÄ©a vá»›i sá»± đút lót hoặc chủ Ä‘á»™ng vi phạm lẽ công bình nhÆ° là m hà ng giả thuốc giả “sống chết mặc bay tiá»n thầy bá» túi†của má»™t thứ kinh tế mánh mung, thì ở đó căn bệnh đã phát triển ở dạng mãn tÃnh chẳng những gây thiệt hại mà còn chà đạp lên tiếng nói lÆ°Æ¡ng tâm khi ăn trên mồ hôi nÆ°á»›c mắt kẻ khác. Lúc đó lÆ°Æ¡ng tâm nhẹ hÆ¡n lÆ°Æ¡ng láºu, lÆ°Æ¡ng thiện nhá» hÆ¡n lÆ°Æ¡ng tiá»n và lÆ°Æ¡ng tri phải nhÆ°á»ng cho lÆ°Æ¡ng bổng lên ngôi. Thiên Chúa Æ°? Ngà i Ä‘i chá»— khác chÆ¡i, để yên cho tôi là m già u!
Kiếm tiá»n để sống là đẹp, nhÆ°ng tháºt thảm hại khi sống chỉ để kiếm tiá»n. Äồng tiá»n ở đấy đã xuất hiện là má»™t căn bệnh nguy hiểm. Thảo nà o ngÆ°á»i ta vẫn bảo “tiá»n bạc†là đồng tiá»n Ä‘i liá»n vá»›i bạc bẽo.
Ở đây xin nhÆ°á»ng lá»i cho cụ ông trÆ°á»›c kia già u nứt đố đổ vách, giá» gặp cảnh khố rách áo ôm quyá»n chia sẻ kinh nghiệm: “Khi còn trẻ ngÆ°á»i ta sẵn sà ng phà sức khá»e để kiếm tiá»n, nhÆ°ng khi vá» già ngÆ°á»i ta lại sẵn sà ng phà tiá»n để tìm lại sức khá»eâ€. Mà nà o có được đâu! Má»i suy nghÄ©.
- Dấu vết thứ ba được nháºn ra trong thái Ä‘á»™ xà i tiá»n.
Cần tiá»n – kiếm tiá»n – xà i tiá»n. Không có gì đáng nói nếu chỉ có thế. NhÆ°ng má»™t khi xem tiá»n nhÆ° má»™t phÆ°Æ¡ng tiện vạn năng “có tiá»n mua tiên cÅ©ng được†lâu ngà y sẽ trở thà nh di căn. Hoặc trong lối sống ghẻ lạnh vá»›i những giá trị đạo đức để rồi hóa giá tất cả: phẩm giá, lẽ phải, tình thÆ°Æ¡ng, nhân tÃnh… Lối sống ấy chỉ có câu há»i “bao nhiêu?â€. Ngoà i ra chấm hết. Không lạ gì đồng tiá»n gây nên tệ hại theo kiểu nói “tiá»n tệâ€. Hoặc trong niá»m tin dẫn tá»›i háºu quả xem thÆ°á»ng đạo giáo buôn thần bán thánh và hạ bệ Thiên Chúa, để tôn sùng tiá»n bạc là m thượng đế của mình nhÆ° má»™t câu vè truyá»n miệng đó đây: “Tiá»n là tiên là Pháºt, tiá»n là sức báºt con ngÆ°á»i, tiá»n là nụ cÆ°á»i tuổi trẻ, tiá»n là sức khá»e ngÆ°á»i già , tiá»n là cái Ä‘Ã danh vá»ng, tiá»n là chiếc lá»ng che thân, tiá»n là cán công công lý. Hết ý!â€
Vẫn biết “đồng tiá»n Ä‘i liá»n khúc ruá»™t†theo kinh nghiệm của các báºc tiá»n bối là má»™t lá»i dạy khôn ngoan rất gần vá»›i sá»± tiết kiệm vốn phải có cho má»i kẻ giữ tiá»n. NhÆ°ng khi cẩn trá»ng quá hóa keo kiệt trong những tiêu pha, đến ná»—i không dám bá» ra má»™t đồng cho nhu cầu váºt chất hay tinh thần thì xem ra đồng tiá»n lúc ấy đã “là m phiá»n†khúc ruá»™t không Ãt. Hoặc khi cẩn trá»ng quá hóa bịn rịn trong thái Ä‘á»™ đối vá»›i tiá»n nhÆ° “ra Ä‘Æ°á»ng chắt bóp tiêu pha, vá» nhà ngây ngất lăn ra đếm tiá»n†thì chừng nhÆ° đã để đồng tiá»n “xÃch xiá»ng†khúc ruá»™t mà không ai biết.
Ngược vá»›i thái Ä‘á»™ cẩn trá»ng là má»™t sá»± hoang phà tiêu xà i vung vÃt. Khi vung vÃt nhẹ là khi “vung tay quá trán†con nhà lÃnh tÃnh nhà quan là m má»™t xà i hai. Khi vung vÃt nặng là khi “vung tiá»n qua cá»a sổ†dấu hiệu của sá»± vô Ä‘á»™ tiêu xà i. Rồi khi để cho đồng tiá»n len lá»i và o trong tÃnh toán hằng ngà y và giấc ngủ hằng đêm theo kiểu lên sà n thị trÆ°á»ng chứng khoán ngợp choáng thá»i giá» thì lúc ấy khúc ruá»™t đã nuốt trá»ng đồng tiá»n và háºu quả duy nhất chÃnh là đồng tiá»n “xay nghiá»n†khúc ruá»™t.
Là m sao tÃn hữu có thể dung hòa lòng tin vá»›i những sinh hoạt vốn liên hệ đến tiá»n? ThÆ°a dá»±a trên Phúc Âm chỉ cần má»™t chữ TÃn. Nếu già u, hãy tÃn trung vá»›i Thiên Chúa để biết xà i tiá»n phù hợp vá»›i bác ái, vì tiá»n là má»™t đầy tá»› tốt nhÆ°ng lại là má»™t ông chủ xấu. Nếu nghèo, hãy tÃn thác nÆ¡i Thiên Chúa để từng ngà y kiếm tiá»n mà không vi phạm công bình, vì chỉ để má»™t đồng xu trên mắt thôi cÅ©ng đủ bị che chắn hết tầm nhìn hÆ°á»›ng thượng. Và dẫu già u hoặc nghèo, hãy tÃn nghÄ©a để gần tiá»n mà chẳng hôi hám mùi tiá»n. Tiá»n bạc nhÆ° dòng nÆ°á»›c, nếu không cẩn tháºn ngÆ°á»i ta có thể bị cuốn trôi.
Chữ TÃN ấy là thuốc chủng ngừa căn bệnh nguy hiểm mà BôtrêvÃch đã tiên báo. [Mục Lục]
12. Không thể là m tôi hai chủ
(Suy niệm của Lm. Antôn Nguyá»…n Văn Äá»™)
Chúa đã thá» rằng: “Ta sẽ không bao giá» lãng quên tất cả các việc chúng là m cho đến cùngâ€. Có gì khiến Chúa phẫn ná»™ đây! Mấy ngÆ°á»i buôn bán chỉ tìm lợi nhuáºn để là m giầu, đến ná»—i ngà y sabbát trở nên má»™t rà o cản đối vá»›i công việc kinh doanh của há» trên lÆ°ng những ngÆ°á»i nghèo. Tuy nhiên, há» không thể viện dẫn khủng hoảng để bảo đảm cho công việc của mình. Và o thá»i bình an, kinh tế thịnh vượng; ngÆ°á»i ta tin và o những ngÆ°á»i tÃn hữu sống gÆ°Æ¡ng mẫu để diệt trừ táºn gốc việc tôn thá» ngẫu tượng trong đất nÆ°á»›c, chấm dứt sá»± tôn thá» các thần Baal.
Nguồn gốc của tá»™i lá»—i thể hiện trong tÆ°Æ¡ng quan giữa con ngÆ°á»i vá»›i ngà y của Chúa, ngà y sabbát. Ai không biết ngà y sabbát là ngÆ°á»i không biết, không tin và o Thiên Chúa, ngÆ°á»i đó phục vụ má»™t ông chủ khác là : Tiá»n bạc. Sá»± bất chÃnh là m cho cán cân công lý bị sai lệch để sống ngà y sabbát.
“Ta sẽ không bao giá» lãng quênâ€, Thiên Chúa tuyên bố má»™t cách trang trá»ng nhÆ° thế. Con ngÆ°á»i có thể là m quen vá»›i sá»± bất chÃnh và biện minh cho tá»™i lá»—i của mình, nhÆ°ng thá»±c ra lại chá»™p lấy má»™t ngà y khác. Má»™t xã há»™i được xây dá»±ng trên sá»± bất công là xúc phạm tá»›i Thiên Chúa. Vì sá»± tôn thá» ngẫu tượng còn nguy hại hÆ¡n tôn thá» thần Baal: Tiá»n bạc là m cho lòng ngÆ°á»i tham lam vô Ä‘á»™ và biến tha nhân thà nh nô lệ;
VÅ© khà đầu tiên để chống lại sá»± tha hóa nà y là cầu nguyện. Thánh Phaolô nói vá»›i chúng ta: “TrÆ°á»›c tiên, cha khuyên hãy cầu xin, khẩn nguyện, kêu van và tạ Æ¡n cho má»i ngÆ°á»i: cho vua chúa, và tất cả những báºc vị vá»ng, để chúng ta được sống bằng yên vô sá»±, trong tinh thần đạo đức và thanh sạchâ€. Ngà i giải thÃch: “Äó là điá»u tốt là nh và đẹp lòng Äấng Cứu Äá»™ chúng ta là Thiên Chúa.†à Chúa “muốn cho má»i ngÆ°á»i được cứu rá»—i và đến nháºn biết chân lýâ€, có nghÄ©a là , để ra khá»i chốn tù đầy bất công, con ngÆ°á»i cần phải biết đến Thiên Chúa tình yêu, Ngà i đã yêu thÆ°Æ¡ng há» và sống cho tình yêu ấy. ChÃnh vì váºy, má»—i Thánh lá»…, lá»i cầu nguyện của chúng ta là phổ quát. Khi xin Thiên Chúa cho chúng ta Æ¡n nháºn biết tình yêu của Ngà i
đối với nhân loại, chúng ta xin Ngà i chỉ cho chúng ta biết hà nh động thế nà o để xây dựng một thế giới công bằng và văn minh hơn.
Trong má»™t thế giá»›i nhÆ° thế, tÆ°Æ¡ng quan há»— tÆ°Æ¡ng là cần thiết: ngÆ°á»i ta sẽ gá»i nhau là anh em. Äể minh há»a, Äức Giêsu đã kể dụ ngôn. Khung cảnh diá»…n ra nÆ¡i nhà ngÆ°á»i giầu, có má»™t viên quản lý, khi thấy anh ta lừa đảo, dối trá. Chủ liá»n cách chức và bắt tÃnh sổ, không ai hay biết việc anh quản lý nghÄ© gì. Chỉ thấy anh giảm nợ cho các con nợ của ông chủ. Anh ta dá»… dà ng hà o hiệp vá»›i sá»± giầu có của ngÆ°á»i khác!
Tháºt là lạ, ông chủ khen anh...không phải vì anh lÆ°Æ¡ng thiện, cho bằng anh đã khôn khéo trong cách đối xá» vá»›i đồng loại. Äây là điểm sáng cho tất cả ngÆ°á»i kitô hữu chúng ta. Äức Giêsu cÅ©ng bảo chúng ta: “Hãy dùng tiá»n của gian dối mà mua lấy bạn hữu, để khi mất hết tiá»n bạc, thì há» sẽ đón tiếp các con và o chốn an nghỉ Ä‘á»i Ä‘á»i.†Tháºt váºy, toà n bá»™ Ä‘á»i sống ta hÆ°á»›ng vá» Chúa, và chúng ta được má»i gá»i nhìn má»i sá»± trên thế gian nà y nhÆ° là phÆ°Æ¡ng tiện để lắm bắt lấy. Tiá»n bạc là má»™t phÆ°Æ¡ng tiện, ngÆ°á»i quản lý gian dối đã dùng. Chúng ta sá» dụng tiá»n bạc vá»›i tinh thần siêu nhiên nhÆ° Thiên Chúa má»i gá»i. Váºy, hãy là m phúc hoặc ký gá»i sinh lá»i để giúp đỡ, hoặc tha nợ cho những ngÆ°á»i nghèo mà , chÃnh há» mai sau sẽ đón tiếp
chúng ta và o nhà của há», ngà y mà thần chết sẽ đến để chia rẽ chúng ta vá»›i của cải tiá»n bạc. Nhà của ngÆ°á»i nghèo nhÆ° Äức Giêsu dạy chúng ta, chÃnh là NÆ°á»›c Thiên Chúa! Váºy hôm nay, hãy cho Ä‘i để mai sau được nháºn lãnh nÆ¡i nhà Cha trên trá»i.
Tất cả chúng ta, những ngÆ°á»i đã chịu phép Rá»a tôi, Ä‘á»u được đặt là m ngÆ°á»i quản lý các ân huệ thiên hình vạn trạng của Thiên Chúa. Tại sao chúng ta lại Ãch ká»·, khép kÃn lòng mình trÆ°á»›c sá»± Ä‘á»™ lượng của Chúa Thánh Thần? Tại sao ta lại dáºp tắt lòng trắc ẩn của Chúa Thánh Thần, và mua anh vá»›i sá»± nghèo hèn của há»? Hãy sẻ chia, hãy phân phát tất cả những gì chúng ta đã nháºn lãnh, nhÆ° ngÆ°á»i quản lý khôn khéo. Äây là thái Ä‘á»™ là m hà i lòng ông chủ và bảo đảm cho chúng ta có má»™t chá»— trong nhà Cha trên Trá»i.
Äây là sứ Ä‘iệp trung tâm của Ä‘oạn Tin Mừng: “Các con không thể là m tôi Thiên Chúa mà lại là m tôi tiá»n của đượcâ€. Chúng ta quyết định ung dung “là m tôi Tiá»n củaâ€, trong khi chúng ta là con cái Thiên Chúa và hạnh phúc vì là m con; tại sao lại tôn thá» thần tượng tiá»n của, cùng vá»›i thế gian nà y sẽ qua Ä‘i và cá»a NÆ°á»›c Trá»i sẽ đóng lại? “Không đầy tá»› nà o có thể là m tôi hai chủ.†Chỉ có má»™t chủ chứ không có hai chủ. Ai là m đầy tá»› cho tiá»n bạc, ngÆ°á»i ấy Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên không có quyá»n là m ông chủ; chÃnh há» mang trên mình cái ách nô lệ nà y. Sá»± giầu có không sinh ra vá»›i chúng ta, không theo chúng ta đến cùng Ä‘Ãch của cuá»™c Ä‘á»i. Trái lại, Äức Kitô, ở vá»›i chúng ta vì Ngà i là sá»± sống... Äừng là những tên nô lệ. Quả tháºt, đồng tiá»n đúng ra
không có quyá»n, nó là tên nô lệ bất chÃnh (gian dối).
Äức Giêsu cảnh cáo chúng ta, tiá»n của còn đáng sợ hÆ¡n khi nó là m cho chúng ta tin và o sức mạnh của chÃnh mình, tá»± cho mình là hoà n hảo. Äức Giêsu má»i gá»i chúng ta hãy là m phúc và cho Ä‘i. Nếu ngÆ°á»i nghèo cần đến ngÆ°á»i giầu, thì ngÆ°á»i giầu cÅ©ng cần đến ngÆ°á»i nghèo, vì sá»± chia sẻ là ná»n tảng của Ä‘á»i sống huynh đệ và hạnh phúc. NgÆ°á»i nà y há»c ngÆ°á»i kia sá»± đón nháºn ngÆ°á»i khác là rất cần thiết cuá»™c sống, ai cho Ä‘i kẻ ấy phải là ngÆ°á»i khiêm nhÆ°á»ng nhất.
Tiá»n của nguy hại cho tình bằng hữu, nó cÅ©ng nguy hiểm cho tÆ°Æ¡ng quan của chúng ta vá»›i Chúa. Äức nguyên Giáo hoà n Bênêđictô XVI nói: “Tiá»n bạc cho phép chúng ta hạnh phúc và là m ra của cải trên thế giá»›i, nhÆ°ng tiá»n của mà thôi không đủ mang đến hạnh phúc cho chúng ta. (...) hạnh phúc là má»™t cái gì đó mà tất cả chúng ta Ä‘á»u mong muốn, nhÆ°ng má»™t trong những thảm kịch của thế gian nà y là con ngÆ°á»i không bao giá» tìm thấy, vì nó không ở chá»— con ngÆ°á»i tìm kiếm. Chìa khóa hạnh phúc rất Ä‘Æ¡n giản: hạnh phúc tháºt chỉ thấy ở nÆ¡i Thiên Chúa. Chúng ta phải can đảm đặt hy vá»ng tuyệt đối ở nÆ¡i Thiên Chúa, không phải nÆ¡i tiá»n của, nÆ¡i sá»± thà nh công thế gian, hay nÆ¡i ngÆ°á»i Ä‘á»i, nhÆ°ng là ở nÆ¡i Thiên Chúa. Chỉ có Thiên Chúa má»›i có thể lấp đầy những
khát vá»ng sâu xa nhất của lòng ngÆ°á»i†(ThÆ° gá»i các bạn trẻ trÆ°á»ng công giáo Twickenham).
Bây giá» chúng ta tá»± há»i: chúng ta đặt hy vá»ng và o ai? Chúng đã chá»n hạnh phúc nà o: hÆ° không qua Ä‘i vá»›i thế gian nà y hay sá»± khiêm nhÆ°á»ng tháºt để đến cùng Thiên Chúa?
Lạy Chúa Giêsu, xin dạy chúng con cách sá» dụng tiá»n bạc và của cải ở thế gian nà y cách tốt nhất để chuẩn bị cho Ä‘á»i sống mai sau. Xin gìn giữ chúng con trong Chúa Thánh Thần, giúp chúng con tôn trá»ng phẩm giá anh em. NhÆ° thế, chúng con sẽ là m vui thá»a lòng Cha trên Trá»i và góp phần cho triá»u đại NÆ°á»›c Chúa ở đây và ngay bây giá». Amen. [Mục Lục]
13. Giá trị đồng tiá»n – Lm Antôn Nguyá»…n Văn Tiếng
Äá»’NG TIỀN ÄẾN
Äá» tà i vỠ“tiá»n của†là đỠtà i dá»… “bà n luáºn†nhất, vì đó là thứ gần gÅ©i nhất đối vá»›i con ngÆ°á»i. NgÆ°á»i ta gá»i những ngÆ°á»i thân yêu là “bà con ruá»™t thịtâ€, đồng thá»i ngÆ°á»i ta cÅ©ng thÆ°á»ng nói “đồng tiá»n Ä‘i liá»n khúc ruá»™tâ€, xem thế, ta thấy đồng tiá»n có quan hệ “máu mủ†vá»›i con ngÆ°á»i đến mức nà o!
Cái gì ngÆ°á»i ta cà ng cần đến, thì cái đó cà ng quan trá»ng. Cái gì cà ng quan trá»ng thì cái đó cà ng được nhiá»u ngÆ°á»i muốn sở hữu. Cái gì cà ng có nhiá»u ngÆ°á»i muốn sở hữu thì cái đó cà ng quý. NgÆ°á»i nà o sở hữu nhiá»u thứ đồ quý , thì đó là dấu hiệu ngÆ°á»i đó già u có. NgÆ°á»i đó có sức mạnh. “Miệng ngÆ°á»i sang có gang có thépâ€.
Tiá»n là rất cần. Giá»›i trẻ có những câu định nghÄ©a “tóm gá»n sức mạnh đồng tiá»n†nghe vui vui, tỉ nhÆ°: “Tiá»n là tiên là Pháºt, là sức báºt lò xo, là thÆ°á»›c Ä‘o lòng ngÆ°á»i, là nụ cÆ°á»i tuổi trẻ, là sức khá»e tuổi già , là cái Ä‘Ã danh vá»ng, là cái lá»ng che thân, là cán cân công lý, tiá»n là … hết ý !â€.
Tiá»n là rất cần, nên ngÆ°á»i ta phải tìm cách có tiá»n. Không có cách là m ra tiá»n, thì là m ra tiá»n bằng má»i cách!
Vấn Ä‘á» là chÃnh là ở chá»— nà y! – Là m ra đồng tiá»n bằng má»i cách, không trừ những cách bất chÃnh!- “Má»™t nhà phú há»™ kia có má»™t ngÆ°á»i quản gia. NgÆ°á»i ta tố cáo vá»›i ông là anh nà y đã phung phà của cải nhà ông. Ông má»›i gá»i anh ta đến mà bảo: ‘Tôi nghe ngÆ°á»i ta nói gì vá» anh đó? Công việc quản lý của anh, anh tÃnh sổ Ä‘i, vì từ nay anh không được là m quản gia nữa!’†(Lc.16,1-2).
Biết bao ngÆ°á»i đã vấp ngã vì đồng tiá»n. Äể có được đồng tiá»n, nhiá»u ngÆ°á»i đã đánh đổi cả danh dá»±, nhân phẩm, và cả niá»m tin thiêng liêng nữa.
Há» trở thà nh nô lệ của Äồng Tiá»n! HÆ¡n thế nữa, há» thá» Tiá»n! Há» bị Äồng Tiá»n trói buá»™c!
Những cách là m ra tiá»n bất chÃnh thì rất Ä‘a dạng, muôn thứ. Có cái sá» sá» ra trÆ°á»›c mắt, nhÆ° ăn trá»™m, ăn cÆ°á»›p, mua gian bán láºn… nhÆ°ng có thứ tinh vi, khó mà biết - nhÆ°ng muốn biết cÅ©ng không khó - nhiá»u khi vì lý do nà y, lý do kia, ngÆ°á»i ta không muốn biết, hay chÆ°a nên biết, nhÆ°: tham nhÅ©ng, lÆ°Æ¡ng lẹo, móc ngoặc, cắt xén công quỹ…
Trong Cổ Há»c Tinh Hoa có kể câu chuyện “Lấy của ban ngà y†nhÆ° sau:
NÆ°á»›c Tấn có kẻ hiếu lợi má»™t hôm ra chợ gặp cái gì cÅ©ng lấy. Anh ta nói rằng: “Cái nà y tôi ăn được, cái nà y tôi mặc được, cái nà y tôi tiêu được, cái nà y tôi dùng đượcâ€. Lấy rồi Ä‘em Ä‘i. NgÆ°á»i ta theo đòi tiá»n. Anh ta nói:
“Lá»a tham nó bốc lên má» cả hai con mắt. Bao nhiêu hà ng hóa trong chợ tôi cứ tưởng của tôi cả, không còn trông thấy ai nữa. Thôi, các ngÆ°á»i cứ cho tôi, sau nà y tôi già u có, tôi sẽ Ä‘em tiá»n trả lạiâ€.
NgÆ°á»i coi chợ thấy cà n dở, đánh cho mấy roi, bắt của ai trả lại cho ngÆ°á»i ấy. Cả chợ cÆ°á»i ồ. Anh ta mắn:
“Thế gian còn nhiá»u kẻ hiếu lợi hÆ¡n ta, thÆ°á»ng dụng thiên phÆ°Æ¡ng, bách kế ngấm ngầm lấy của ngÆ°á»i. Ta đây tuy thế, song lấy giữa ban ngà y so vá»›i những kẻ ấy thì lại chẳng hÆ¡n Æ°? Các ngÆ°Æ¡i cÆ°á»i ta là các ngÆ°Æ¡i chÆ°a nghÄ© kỹ!†(Long Môn Tá»).
Äá»’NG TIỀN ÄI
TÃch trữ nhiá»u tiá»n của thì phải có mục Ä‘Ãch. Mục Ä‘Ãch phổ thông nhất là “hưởng thụâ€. Trong Tin Mừng, chúng ta gặp rất nhiá»u ông Phú há»™ sống kiểu “hồn ta hỡi … vui chÆ¡i cho đãâ€. (Lc.12,16-21; 16,19-31).
Trong Ä‘á»i thÆ°á»ng, chúng ta cà ng thấy rõ hÆ¡n nữa. Những nÆ¡i già u có, mức Ä‘á»™ hưởng thụ “ăn chÆ¡i†cà ng “cao cấpâ€, cà ng “sang trá»ngâ€, và thú vui chÆ¡i thể hiện thiên hình vạn trạng và cá»±c kỳ tốn kém.
Sá»± hưởng thụ nếu không có ánh sáng Tin Mừng soi dẫn, sẽ Ä‘i dần đến mức sa Ä‘á»a, khi mục Ä‘Ãch của nó là thá»a mãn những niá»m vui nhất thá»i và váºt chất. Hạnh phúc lúc bấy giá» chỉ giá»›i hạn trong những thứ vui chÆ¡i thá»a mãn khuynh hÆ°á»›ng tầm thÆ°á»ng, và chỉ còn là niá»m vui của riêng mình. Sá»± Ãch ká»· sẽ Ä‘Æ°a con ngÆ°á»i đến vô trách nhiệm vá»›i tha nhân và trở nên Ä‘á»™c ác.
ThÆ°á»ng tình ngÆ°á»i ta vẫn nghÄ© cuá»™c sống cần phải vÆ°Æ¡n lên, và vì thế, ngÆ°á»i ta có quyá»n hưởng thụ ở mức Ä‘á»™ cao nhất nhÆ° có thể, miá»…n là ngÆ°á»i ta là m ăn chÃnh đáng, không hãm hại ai, không là m thiệt hại ai, không đá Ä‘á»™ng tá»›i ai.
NhÆ°ng chúng ta vẫn nghe trong lòng má»™t cái gì đó rất xót xa, khi có những ngÆ°á»i mua những chiếc du thuyá»n, những chiếc xe con, những phÆ°Æ¡ng tiện giải trà hà ng tá»· đồng, và bên cạnh đó, biết bao ngÆ°á»i đói ăn, đói há»c, đói những mái nhà đơn sÆ¡ đủ để che mÆ°a che nắng qua ngà y! Có ngÆ°á»i thở dà i: biết là m sao, bà n tay có năm ngón ngắn dà i khác nhau là váºy! Chuyện ấy thá»i nà o cÅ©ng có! Chẳng có ranh giá»›i nà o để định mức đâu là trách nhiệm đối vá»›i xã há»™i. Chỉ có tiếng gá»i của Tình ThÆ°Æ¡ng. Trong Phúc Âm, câu chuyện ông Phú há»™ và La-gia-rô là má»™t thà dụ. (Lc.16,19-31).
Có những ngÆ°á»i tung tiá»n ra để mÆ°u cầu danh vá»ng. Có những ngÆ°á»i tung tiá»n ra để mua quan bán chức. Có má»™t câu chuyện khoa há»c giả tưởng vá» má»™t thà nh phố của ngà n năm vá» sau, lúc đó, con ngÆ°á»i đã chế tạo ra những “ngÆ°á»i máy†tinh xảo. Äi giữa lòng thà nh phố, ngÆ°á»i ta không thể phân biệt được ai là “ngÆ°á»i máy†ai là ngÆ°á»i tháºt! Hay nói má»™t cách khác, ai là ngÆ°á»i “giảâ€, ai là ngÆ°á»i “tháºtâ€! Ngà y nay, nhiá»u khi cÅ©ng khó biết ai là “nhân tà i†tháºt, ai là “nhân tà i†giả. Có nÆ¡i, ngÆ°á»i ta rao bán “bằng cấp†trên Internet giống nhÆ° ngÆ°á»i ta rao bán chè ở vÄ©a hè!
Äi xa hÆ¡n nữa, sá»± già u có dá»… quyến rÅ© ngÆ°á»i ta say mê thế lá»±c. Cá nhân rồi đến táºp thể, Äất NÆ°á»›c. Những NÆ°á»›c già u có thì chế tạo và mua nhiá»u vÅ© khÃ. Những nÆ°á»›c lá»›n và già u có bao giá» cÅ©ng nói chuyện bằng sức mạnh và quyá»n lợi của há» trÆ°á»›c tiên. “Tiá»n đẻ ra Tiá»nâ€. Là m ăn vá»›i tÆ° thế “kẻ mạnh†thì bao giá» cÅ©ng có lợi, tháºm chà còn bóp chết cả địch thủ cạnh tranh, cho dù là cạnh tranh là nh mạnh. Vì rằng “thÆ°Æ¡ng trÆ°á»ng cÅ©ng nhÆ° chiến trÆ°á»ngâ€, có “chết†và có “sốngâ€. Không có quy luáºt đạo đức nà o cụ thể được áp dụng ở đây. “Mạnh được yếu thuaâ€. “Cá lá»›n nuốt cá béâ€. Ngôn ngữ ngoại giao thì rất đẹp, mà trên thá»±c tế nằm mÆ¡ cÅ©ng không thấy!
Cứ nÆ¡i nà o có nhiá»u má» dầu, nhiá»u tà i nguyên thiên nhiên, thì nÆ¡i đó có nhiá»u tranh chấp. NÆ¡i nà o có tranh chấp, thì nÆ¡i đó thÆ°á»ng có những cuá»™c “táºp tráºnâ€, phô trÆ°Æ¡ng vÅ© khÃ, sức mạnh quân sá»± của những bên liên hệ.
Äá»’NG TIỀN ÄEM LẠI
Äồng tiá»n giúp chúng ta thể hiện tình thÆ°Æ¡ng đối vá»›i đồng loại.
“Tiá»n của là má»™t đầy tá»› tốt, nhÆ°ng là má»™t ông chủ xấuâ€. Nếu con ngÆ°á»i nô lệ và o tiá»n của, thì rõ rà ng, con ngÆ°á»i gặp phải nhiá»u háºu quả tháºt tồi tệ cho cá nhân và cá»™ng đồng nhân loại. Nếu con ngÆ°á»i là m chủ đồng tiá»n, thì con ngÆ°á»i sẽ cải thiện thế giá»›i và con ngÆ°á»i sẽ hạnh phúc hÆ¡n.
Con ngÆ°á»i chỉ có má»™t chủ là Thiên Chúa, và Thiên Chúa dạy con ngÆ°á»i biết là m chủ Tiá»n Của bằng Giá»›i Luáºt Yêu ThÆ°Æ¡ng. "Không gia nhân nà o có thể là m tôi hai chủ, vì hoặc sẽ ghét chủ nà y mà yêu chủ kia, hoặc sẽ gắn bó vá»›i chủ nà y mà khinh dể chủ ná». Anh em không thể vừa là m tôi Thiên Chúa, vừa là m tôi Tiá»n Của được†(Lc.16,13).
Mẹ Têrêsa khi nháºn giải Nobel, mẹ nghÄ© ngay đến xá» dụng đồng tiá»n để giúp đỡ những ngÆ°á»i bất hạnh. Thánh Phanxicô Assisi đã bá» cuá»™c Ä‘á»i già u có để dà nh trá»n cuá»™c Ä‘á»i mình lên tiếng nói bênh vá»±c và nâng đỡ ngÆ°á»i nghèo…
Tháºt may mắn, trong Ä‘á»i thÆ°á»ng vẫn còn đó những trái tim biết chia sẻ má»™t cách chân thà nh.
Chia sẻ chân thà nh là chia sẻ những gì mình có. Không phải cách “lÆ°Æ¡ng lẹo†của tên quản lý bất lÆ°Æ¡ng. Anh ta tá» ra “nhân từ†bằng đồng tiá»n của chủ mình vá»›i ý đồ được có nÆ¡i nÆ°Æ¡ng tá»±a và tìm cÆ¡ há»™i cho tÆ°Æ¡ng lai. ThÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i kiểu đó là má»™t cách ăn trá»™m mà vẫn được ngÆ°á»i ta thấy mình đạo đức. Nó cÅ©ng giống nhÆ° những ngÆ°á»i cho vay ăn lá»i cắt cổ thiên hạ, thỉnh thoảng và o ngà y rằm, mua năm mÆ°á»i giạ gạo bố thà cho má»™t số ngÆ°á»i nghèo; hay mấy công ty bốc lá»™t sức lao Ä‘á»™ng công nhân bằng đồng lÆ°Æ¡ng chết đói, thỉnh thoảng tặng tiá»n cho những chÆ°Æ¡ng trình thuá»™c dạng “vòng tay nhân ái†để được vinh danh và quảng cáo thÆ°Æ¡ng hiệu của mình trên TV !
Trong Giá»›i Luáºt Yêu ThÆ°Æ¡ng, Chúa Giêsu không há» bảo con ngÆ°á»i phải sống nghèo nà n, lạc háºu, nhÆ°ng là dạy con ngÆ°á»i biết cách“cho Ä‘iâ€. (Vì xÆ°a ta đói các ngÆ°Æ¡i đã cho ăn…Mt.25,31-46).
Vì “không ai cho cái mình không cóâ€. Nên trÆ°á»›c tiên ta phải có má»›i cho được. Do đó, là m việc không chỉ là trách nhiệm đối vá»›i xã há»™i, mà hÆ¡n thế nữa, còn là bổn pháºn đối vá»›i Thiên Chúa. (Ông giao cho ngÆ°á»i nà y năm nén, ngÆ°á»i kia hai nén, ngÆ°á»i khác nữa má»™t nén… Mt. 25,14-29).
Trong Khổng TỠGia Ngữ có câu chuyện thế nà y:
Khổng Tá» nói rằng: Cho mình là hạng phú quà mà biết hạ mình vá»›i ngÆ°á»i vá»›i má»i ngÆ°á»i, thì ngÆ°á»i nà o mà không tôn trá»ng mình?
Cho mình là hạng phú quý mà biết yêu ngÆ°á»i, thì ngÆ°á»i nà o mà không thân vá»›i mình?
Nói ra mà không ai trái lại, thì có thể cho là hạng ngÆ°á»i biết nói váºy.
Nói ra mà má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u hÆ°á»›ng theo cả, thì có thể cho là hạng ngÆ°á»i biết thá»i váºy.
- Cho nên kẻ già u có, mà lại biết là m cho ngÆ°á»i già u có, thì dẫu có muốn nghèo, cÅ©ng không thể nà o nghèo được.
- Kẻ sang trá»ng mà biết là m cho ngÆ°á»i sang trá»ng, thì dẫu muốn hèn hạ, cÅ©ng không thể hèn hạ được.
- Kẻ phát đạt, mà biết là m cho ngÆ°á»i phát đạt, thì dẫu có muốn khốn cùng, cÅ©ng không thể khốn cùng được.
Äồng tiá»n giúp chúng ta vỠđến NÆ°á»›c Trá»i.
Nhà văn Nguyá»…n Nháºt Ãnh có má»™t quyển sách được nhiá»u ngÆ°á»i yêu thÃch mang tên “Cho tôi xin má»™t vé Ä‘i tuổi thÆ¡â€.
Chúa Giêsu bảo chúng ta hãy dùng tiá»n để mua những gì “không hÆ° nátâ€. Hãy biết dùng tiá»n để tìm vá» chốn vÄ©nh cá»u, nÆ¡i hạnh phúc vÄ©nh hằng. "Phần Thầy, Thầy bảo cho anh em biết: hãy dùng Tiá»n Của bất chÃnh mà tạo lấy bạn bè, phòng khi hết tiá»n hết bạc, há» sẽ đón rÆ°á»›c anh em và o nÆ¡i ở vÄ©nh cá»u. (Lc.16,9).
Nếu cuối cùng, ta nằm xuống. Tất cả những gì hưởng thụ qua Ä‘i. Tất cả những gì gom góp cÅ©ng bá» lại. Ta nghe văng vẳng bên tai lá»i chúa từng giảng dạy: “Äồ ngốc! ná»™i đêm nay, ngÆ°á»i ta sẽ đòi lại mạng ngÆ°Æ¡i, thì những gì ngÆ°Æ¡i sắm sẵn đó sẽ vá» tay ai ?†(Lc.12, 20), ta chá»›i vá»›i và tiếc rẻ là m sao! Bằng đó những thà nh đạt cuá»™c Ä‘á»i không đổi lấy được gì Æ°?
Có má»™t kim chỉ nam để chúng ta định hÆ°á»›ng Ä‘á»i mình. Äể suy nghÄ© và hà nh Ä‘á»™ng. Äá» gạn lá»c và chá»n lá»±a. Äể là m phong phú Ä‘á»i mình. Äể nuôi sống Ä‘á»i mình. Äể Ä‘á»i mình không phải chỉ là má»™t giấc mÆ¡ chóng qua và vô nghÄ©a. Äó là Lá»i Chúa. Lá»i Hằng Sống. Lá»i dẫn Ä‘Æ°a chúng ta đến sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i.
“Cho tôi xin má»™t vé Ä‘i Thiên Quốcâ€.
Äể khi tôi nhắm mắt, là bÆ°á»›c và o má»™t cuá»™c hà nh trình má»›i. Tuyệt vá»i và hạnh phúc!
Lạy Chúa, xin cho con biết táºn dụng tất cả những gì con có, để sinh lợi và là m già u cho Chúa, chứ không phải cho riêng con. Vì tất cả là của Chúa. Amen. [Mục Lục]
14. Khôn khéo
(TrÃch dẫn từ ‘Manna’)
Suy Niệm
Cuá»™c Ä‘á»i nà y tÆ°Æ¡i hÆ¡n nhá» có ngÆ°á»i say mê nó.
Các váºn Ä‘á»™ng viên chịu khổ luyện để phá má»™t ká»· lục. Các nhà khoa há»c táºn tụy để tìm ra má»™t phát minh. Các văn nghệ sÄ© nhá»c nhằn cÆ°u mang má»™t tác phẩm. Các nhà kinh doanh bù đầu vá»›i chuyện nắm bắt thị trÆ°á»ng.
PhÃa sau má»™t tấm huy chÆ°Æ¡ng, má»™t bằng khen, má»™t giải thưởng, có bao là mồ hôi nÆ°á»›c mắt.
Say mê cuá»™c Ä‘á»i nà y chẳng có gì đáng trách.
NgÆ°á»i Kitô hữu cÅ©ng sống hết lòng vá»›i cuá»™c Ä‘á»i nà y, nhÆ°ng há» không say mê nhÆ° thể chỉ có nó.
Äúng ra há» say mê Ä‘á»i nà y vì há» say mê Ä‘á»i sau.
Äá»i nà y chỉ là con Ä‘Æ°á»ng dẫn đến mục Ä‘Ãch tối háºu.
Sau khi kể xong dụ ngôn vá» ngÆ°á»i quản gia khôn khéo, Äức Giêsu phà n nà n vì chúng ta, những con cái ánh sáng, lại không khôn bằng những ngÆ°á»i chỉ biết có Ä‘á»i nà y.
NgÆ°á»i quản gia khôn vì ông dám đối diện vá»›i thá»±c tế, đó là chuyện ông bị chủ cho thôi việc.
Ông khôn vì ông biết giới hạn của mình: Không đủ sức cuốc đất, không đủ mặt dầy mặt dạn để đi ăn xin.
Ông khôn vì ông biết xoay sở, tìm ra phÆ°Æ¡ng án tốt nhất, biết táºn dụng quyá»n hà nh còn lại của mình để Ä‘em đến cho tÆ°Æ¡ng lai bấp bênh má»™t bảo đảm.
Äức Giêsu không dạy ta bất lÆ°Æ¡ng nhÆ° ngÆ°á»i quản gia. Ngà i dạy ta biết khôn khéo nhÆ° ông khi gầy dá»±ng cho Ä‘á»i mình tÆ°Æ¡ng lai vÄ©nh cá»u.
Có vẻ Ä‘á»i sau thì xa xôi, không có sức thu hút, không là m chúng ta say mê và dám đánh đổi tất cả.
Chúng ta thừa sôi nổi để xây dá»±ng tÆ°Æ¡ng lai Ä‘á»i nà y, nhÆ°ng lại thiếu táo bạo để xây đắp tÆ°Æ¡ng lai Ä‘á»i sau.
Chúng ta biết xoay sở để việc là m ăn khá»i thua lá»—, nhÆ°ng chúng ta lại thiếu cÆ°Æ¡ng nghị và dứt khoát để đầu tÆ° má»i sá»± mình có cho NÆ°á»›c Trá»i.
Cái giằng co của Ä‘á»i sống Kitô hữu nằm ở chá»— vừa say mê cuá»™c Ä‘á»i nà y, vừa say mê vÄ©nh cá»u.
Há» say mê cuá»™c Ä‘á»i nà y không thua bất kỳ ai, bởi vì giữa cái mau qua, há» gặp được vÄ©nh cá»u.
Kitô hữu là m việc, vui chÆ¡i nhÆ° má»i ngÆ°á»i, nhÆ°ng vẫn có cái gì rất khác nÆ¡i há».
Không phải vì há» dà nh cho Chúa má»™t thá»i gian Ãt á»i để Ä‘á»c kinh, cầu nguyện, dá»± lá»…... nhÆ°ng vì hỠđã để Chúa Ä‘i và o toà n bá»™ Ä‘á»i mình.
Chúng ta cần giữ má»™t sá»± thăng bằng trong cuá»™c sống. Sá»± thăng bằng nà y lại nằm ở chá»— chúng ta nghiêng vá» phÃa Chúa và để Ngà i là m chủ Ä‘á»i mình. Tiá»n bạc, của cải không phải là điểm tá»±a, dù ta rất cần tiá»n và phải kiếm tiá»n để sống.
Không thể vừa là m tôi Thiên Chúa, vừa là m tôi tiá»n của, không thể phụng sá»± hai chủ nhÆ° nhau, trong cùng má»™t lúc.
Tôi tá»± há»i những chủ nà o Ä‘ang thống lÄ©nh Ä‘á»i tôi.
Ước gì tôi được tự do nhỠbiết là m tôi cho Thiên Chúa.
Gợi à Chia Sẻ
Äồng tiá»n là tiên, là pháºt, và cÅ©ng có thể là vị chúa đầy hấp dẫn quyá»n uy. Bạn có kinh nghiệm gì vá» sức mạnh của đồng tiá»n? Bạn có thấy ai đánh mất mình vì nô lệ cho tiá»n bạc không?
NgÆ°á»i Kitô hữu cÅ©ng dá»… mất hút giữa những bon chen của Ä‘á»i thÆ°á»ng. Theo ý bạn, nếu sống chân tháºt lÆ°Æ¡ng thiện, ngÆ°á»i Kitô hữu có hy vá»ng thà nh công không?
Cầu Nguyện
Lạy Chúa Giêsu, ai trong chúng con cÅ©ng thÃch tá»± do, nhÆ°ng mặt khác chúng con thấy mình dá»… bị nô lệ.
Có nhiá»u xiá»ng xÃch do chÃnh chúng con tạo ra. Xin giúp chúng con được tá»± do thá»±c sá»±: tá»± do trÆ°á»›c những đòi há»i của thân xác, tá»± do trÆ°á»›c những Ä‘am mê của trái tim, tá»± do trÆ°á»›c những thà nh kiến của trà tuệ.
Xin giải phóng chúng con khá»i cái tôi Ãch ká»·, để dá»… nháºn ra những đòi há»i tế nhị của Chúa, để nhạy cảm trÆ°á»›c nhu cầu bé nhá» của anh em.
Lạy Chúa Giêsu, xin cho chúng con được tự do như Chúa.
Chúa tá»± do trÆ°á»›c những rà ng buá»™c hẹp hòi, khi Chúa đồng bà n vá»›i ngÆ°á»i tá»™i lá»—i và chữa bệnh ngà y Sabát.
Chúa tá»± do trÆ°á»›c những thế lá»±c Ä‘ang ngăm Ä‘e, khi Chúa không ngần ngại nói sá»± tháºt.
Chúa tự do trước khổ đau, nhục nhã và cái chết, vì Chúa yêu mến Cha và nhân loại đến cùng.
Xin cho chúng con đôi cánh của tình yêu hiến dâng, để chúng con được tự do bay cao. [Mục Lục]
15. Nháºn lãnh để trao ban – Thiên Phúc
(TrÃch dẫn từ ‘NhÆ° Thầy Äã Yêu’)
Có má»™t nhà kia tÃnh má»i và i đạo sÄ© tá»›i láºp Ä‘Ã n giải trừ tai nạn. Má»™t đạo sÄ© ná» tham lam, muốn má»™t mình hưởng trá»n số tiá»n chủ nhà trả ông, liá»n nháºn bao thầu hết việc láºp Ä‘Ã n cúng bái.
Ông ta chẳng kể ngà y đêm. Là m việc luôn tay luôn chân, không há» ngÆ¡i nghỉ. Cứ nhÆ° thế đến ngà y thứ ba thì kiệt sức, ngã váºt ra đất. Chủ nhà sợ ông ta chết, mang há»a, liá»n thuê ngÆ°á»i khiêng ông vá» miếu. Äạo sÄ© nghe váºy, cố ngÆ°á»›c đầu lên thì thà o:
Ông hãy Ä‘Æ°a tiá»n thuê ngÆ°á»i cho tôi, tôi tá»± mình lần vá» miếu cÅ©ng được.
Những ngÆ°á»i coi đồng tiá»n to lá»›n hÆ¡n mạng sống của mình, rốt cuá»™c cÅ©ng chẳng được gì. Thấu hiểu lòng ham mê tiá»n bạc của con ngÆ°á»i. Chúa Giêsu đã kể dụ ngôn ngÆ°á»i quản gia khôn khéo. NgÆ°á»i khen ông quản gia khôn khéo không phải vì hà nh Ä‘á»™ng bất lÆ°Æ¡ng của ông, nhÆ°ng vì ông biết lo xa cho tÆ°Æ¡ng lai của mình. Ông khôn khéo vì ông biết dùng tiá»n của tạm bợ để mua lấy bạn hữu.
Nếu “con cái Ä‘á»i nà y†biết phải là m gì và là m cách nà o đối vá»›i tiá»n của để lo liệu cho ngà y mai, thì tại sao “con cái sá»± sáng†lại không biết sá» dụng Æ¡n Chúa ban trong hiện tại để lo cho phần rá»—i của mình ở tÆ°Æ¡ng lai?
Nếu ngÆ°á»i quản gia bất lÆ°Æ¡ng biết dùng tiá»n của bất chÃnh để mua lấy bạn hữu, sao ngÆ°á»i tÃn hữu lại không biết sá» dụng của cải phù du, chia sẻ cho ngÆ°á»i nghèo khó để mua lấy bạn hữu NÆ°á»›c Trá»i.
Nếu ngÆ°á»i ta căn cứ và o cách dùng tiá»n của để biết được lòng ngÆ°á»i có trung tÃn hay không, thì tại sao chúng ta lại không “trung tÃn trong việc nhá»â€ là sá» dụng tiá»n của để bảo đảm cho ta của cải chân tháºt Ä‘á»i sau?
Tháºt váºy, chúng ta không trở nên già u có vá»›i những Ä‘iá»u mình đã nháºn lãnh, mà là vá»›i những Ä‘iá»u mình đã trao ban. Tác giả Augier còn viết: “Trong dá»± tÃnh của Thiên Chúa, ngÆ°á»i già u chỉ là viên thủ quỹ của ngÆ°á»i nghèoâ€. Vì thế, chỉ khi nà o biết quảng đại trao ban cho những kẻ thiếu thốn, chúng ta má»›i thá»±c là những quản gia biết là m theo ý chủ, những quản gia trung tÃn và khôn ngoan. Chỉ khi nà o biết coi tiá»n của là phÆ°Æ¡ng tiện phục vụ cho cùng Ä‘Ãch là NÆ°á»›c Trá»i chúng ta má»›i thá»±c sá»± “là m tôi Thiên Chúaâ€.
Lạy Chúa, trong khi chúng con Ä‘ang bôn ba tìm kiếm những của cải tạm bợ Ä‘á»i nà y, xin cho chúng con cÅ©ng biết khôn ngoan tÃch trữ cho mình gia tà i vÄ©nh cá»u là hạnh phúc NÆ°á»›c Trá»i. Amen. [Mục Lục]
16. Không thể là m tôi hai chủ – Veritas
(TrÃch dẫn từ ‘Hãy Ra KhÆ¡i’)
Má»™t nháºt báo bằng tiếng Pháp đã có má»™t bà i bình luáºn nhÆ° sau vá» Ä‘á»i sống của những ngÆ°á»i Kitô: Phúc âm của các ngÆ°á»i là má»™t vÅ© khà mạnh sức hÆ¡n triết lý Các-mác của chúng tôi. Tuy nhiên, nếu cứ theo tình trạng nà y vá» lâu vá» dà i, chúng tôi sẽ chiến thắng trên các ngÆ°á»i. Vì là m sao ngÆ°á»i ta có thể tin và o Phúc âm được, nếu các ngÆ°á»i không thá»±c sá»± sống Phúc âm đó. Trong cuá»™c sống hằng ngà y, nếu các ngÆ°á»i không chịu hy sinh thá»i giá», tiá»n bạc cho chÃnh nghÄ©a Phúc âm thì là m sao có ngÆ°á»i tin và o Phúc âm; nếu các ngÆ°á»i không chịu cá»±c, các ngÆ°á»i không chịu xắn tay lên hà nh Ä‘á»™ng cho Phúc âm.
Những nháºn xét trên không khá»i đánh Ä‘á»™ng chúng ta và là m chúng ta xét lại chÃnh nếp sống của mình. Dụ ngôn Chúa Giêsu kể vá» ngÆ°á»i quản lý bất trung được nhắc lại trong bà i Phúc âm Chúa nháºt hôm nay mà chúng ta vừa Ä‘á»c lại cÅ©ng tÃch chứa cùng má»™t sứ Ä‘iệp thức tỉnh chúng ta. Chúa Giêsu không khen ngÆ°á»i quản lý bất trung, không Ä‘á» cao nếp sống của ngÆ°á»i quản lý bất trung cho chúng ta noi theo, nhÆ°ng Ngà i cảnh tỉnh chúng ta phải tránh thói khôn ngoan tinh xảo của ngÆ°á»i Ä‘á»i.
Ná»™i dung chÃnh của Lá»i Chúa dạy qua dụ ngôn trên hệ tại ở Ä‘iểm so sánh. NgÆ°á»i quản lý bất trung đã váºn dụng những khả năng của anh nhÆ° trà óc, khôn khéo, chịu khó nghiên cứu kế hoạch để mÆ°u cầu Ä‘iá»u lợi cho bản thân anh. Cuá»™c Ä‘á»i của anh chỉ hÆ°á»›ng duy nhất vá» Ä‘iá»u nà y mà thôi là “sống vì tiá»n củaâ€. Chịu là m nô lệ cho tiá»n của, váºn dụng má»i khả năng của mình để tôn thá» tiá»n của, đó là con cái Ä‘á»i nà y khôn ranh, siêng năng, chịu khó hÆ¡n con cái sá»± sáng. Chúa Giêsu không khen ngÆ°á»i quản lý khôn ranh, nhÆ°ng qua lối so sánh, Chúa Giêsu muốn chúng ta, những ngÆ°á»i đồ đệ của Ngà i, những con cái sá»± sáng biết tÃch cá»±c dấn thân phụng sá»± Chúa vá»›i sức hăng say, vá»›i sá»± hy sinh. Hy sinh thá»i giá», tiá»n của vá»›i việc kiên trì là m Ä‘iá»u tốt để thá»±c thi Phúc âm Chúa.
Chúng ta có Phúc âm, có sá»± tháºt được Chúa mạc khải, nhÆ°ng nếu chúng ta có thái Ä‘á»™ ù lì, không tÃch cá»±c xắn tay áo lên chịu cá»±c, chịu hy sinh để thi hà nh Lá»i Chúa thì chúng ta đáng Chúa trách là thua xa ngÆ°á»i quản lý bất trung trong dụ ngôn của bà i Tin Mừng hôm nay.
Má»™t cách cụ thể hÆ¡n, hôm nay tôi muốn nhắc lại nÆ¡i đây má»™t Ä‘iểm trong ná»™i dung của bức thÆ° mục vụ của Há»™i Äồng Giám Mục Việt Nam. Bức thÆ° trình bà y Ä‘Æ°á»ng hÆ°á»›ng mục vụ trong bối cảnh má»›i là đối thoại. Yêu thÆ°Æ¡ng và phục vụ anh chị em. Má»™t Ä‘Æ°á»ng hÆ°á»›ng rất hay, nhÆ°ng đòi há»i nhiá»u can đảm dấn thân thi hà nh thá»±c sá»± những gì cần được trình bà y trong đó. Nói theo ngôn ngữ của tá» báo vừa được trÃch dẫn trên thì đây là thứ vÅ© khà mạnh hÆ¡n triết lý của Các-mác. Äây là tinh thần Phúc âm cần được má»—i ngÆ°á»i đồ đệ của Chúa tại Việt Nam trÆ°á»›c tiên noi theo. Há»™i Äồng Giám Mục Việt Nam lÆ°u ý rằng, để thá»±c hiện chÆ°Æ¡ng trình đối thoại, yêu thÆ°Æ¡ng và phục vụ anh chị em thì má»i thà nh phần dân Chúa, má»—i ngÆ°á»i cần phải kiên trì, can đảm đổi má»›i. Các Giám Mục Việt Nam đã viết nhÆ° sau: “Äổi má»›i bản thân là điá»u căn bản để có thể yêu thÆ°Æ¡ng và phục vụâ€. Ở đây, chúng tôi muốn nói đến đổi má»›i lòng đạo, ná»™i lá»±c của chúng ta là lòng tin, lòng mến được Thiên Chúa ban cho. Lòng đạo đức tháºt theo thánh Giacôbê là yêu thÆ°Æ¡ng phục vụ ngÆ°á»i nghèo khổ và giữ mình đừng vÆ°á»›ng và o những thói xấu của thá»i đại. Thánh Phaolô cÅ©ng cho thấy ý Chúa là yêu thÆ°Æ¡ng, là phục vụ nhau. Lá»i Chúa, những bà tÃch và đá»i sống cầu nguyện là những phÆ°Æ¡ng thế hữu hiệu giúp đổi má»›i bản thân. Chuyên tâm Ä‘á»c, suy niệm và thá»±c hà nh Lá»i Chúa, chuyên cần lãnh nháºn các bà tÃch má»™t cách sốt sắng, cầu nguyện kết hiệp sâu xa vá»›i Thiên Chúa sẽ thanh luyện ta khá»i thói Ãch ká»·, Ä‘em lại cho ta nguồn sức mạnh để quảng đại phục vụ quên mình theo gÆ°Æ¡ng Chúa Giêsu Kitô.
Äể thá»±c hiện những Ä‘iá»u nà y mà thôi theo lá»i dạy của Há»™i Äồng Giám Mục Việt Nam trong bức thÆ° chung nà y chúng ta cần phải cố gắng, cần phải váºn dụng hết sức mình lên.
Hôm nay, trong thánh lá»… nà y chúng ta hãy xin Chúa ban cho má»—i ngÆ°á»i chúng ta có được ná»™i lá»±c, có được sá»± khôn ngoan và tÃch cá»±c dấn thân thá»±c hà nh Lá»i Chúa. Xin Chúa giúp má»i ngÆ°á»i chúng ta trở thà nh những ngÆ°á»i quản lý tốt ân sủng mà Chúa ban cho chúng ta. Xin Chúa đồng hà nh vá»›i chúng ta trong giai Ä‘oạn má»›i của lịch sá» tại Việt Nam, để chúng ta má»—i ngà y má»™t trưởng thà nh hÆ¡n trong đức tin, đức cáºy và đức mến. Äức tin mà giỠđây chúng ta cùng nhau tuyên xÆ°ng qua Kinh Tin KÃnh. [Mục Lục]
17. Tiá»n bạc - Lm. Giuse Nguyá»…n Văn Hữu
Tiá»n bạc là má»™t vấn Ä‘á» lá»›n trong Ä‘á»i sống con ngÆ°á»i và xã há»™i. Phụng vụ Lá»i Chúa, đặc biệt là bà i Tin mừng hôm nay, Äức Giêsu nói chuyện vá» tiá»n bạc cho chúng ta nghe.
- Tiá»n bạc là ngÆ°á»i đầy tá»› tốt
Äức Giêsu kể chuyện má»™t ông quản lý bất trung, dùng tiá»n bạc của chủ để mua bạn bè. Biết mình sắp bị Ä‘uổi việc, anh sá»a lại sổ sách là m lợi cho con nợ. NgÆ°á»i nợ 100 thùng dầu, anh sá»a lại là 50. Kẻ nợ 1.000 giạ lúa, anh sá»a lại là 800. Kết quả là sau khi mất chức quản lý, anh vẫn còn được các con nợ đón tiếp: nay ở nhà con nợ nà y, mai ở nhà con nợ kia.
Là ngÆ°á»i ai cÅ©ng phải chết, có già u sang phú quà đi nữa cÅ©ng chỉ vá»n vẹn ba tấc đất là mồ. Váºy chúng ta phải tÃnh toán trÆ°á»›c sau, phải khôn khéo trong việc dùng tiá»n của nhÆ° ông quản lý bất lÆ°Æ¡ng đã là m là “dùng tiá»n của Ä‘á»i nà y mà là m việc thiện, mua lấy bạn bè, mua lấy sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»iâ€.
Việc thiện hôm nay ta là m là vốn liếng dà nh cho mai sau. Tiá»n là m việc thiện là ngÆ°á»i bạn trung thà nh theo ta vá» Ä‘á»i sau. Việc thiện không chỉ là đem cÆ¡m áo đến cho ngÆ°á»i nghèo, nhÆ°ng là tham gia má»i sinh hoạt có mục Ä‘Ãch phát triển con ngÆ°á»i toà n diện: nâng cao dân trÃ, là m đẹp dân sinh, phát huy dân đức.
- Tiá»n bạc là thÆ°á»›c Ä‘o lòng ngÆ°á»i
Là m sao nháºn biết được ngÆ°á»i công chÃnh và kẻ bất lÆ°Æ¡ng? Cứ xem cách ngÆ°á»i ta xá» dụng tiá»n bạc: “Nếu anh em không trung tÃn trong việc sá» dụng tiá»n của bất chÃnh, thì ai dám tÃn nhiệm mà trao phó của cải chân tháºt cho anh em.â€
Mathêu là nhân viên thu thuế, má»™t nghá» hái ra tiá»n, nhÆ°ng đã bá» nghỠđể Ä‘i theo Äức Giêsu là m tông đồ, sống lang thang nay đây mai đó. Từ đó ta nháºn thấy tấm lòng của Mathêu. Má»™t ngÆ°á»i đã từ bá» má»i sá»± mà đi theo Chúa. Ông yêu Chúa tháºt lòng, mến Chúa trên hết má»i sá»±.
Trái lại, GiuÄ‘a Iscariôt, má»™t kẻ vô danh, được Äức Giêsu chá»n gá»i là m tông đồ và tin tưởng giao cho chức quản lý, nắm giữ túi tiá»n của tông đồ Ä‘oà n. NhÆ°ng anh ta đã lợi dụng chức vụ để ăn cắp tiá»n của táºp thể và tÃnh toán trong việc từ thiện. Anh ta tìm đủ má»i cách để kinh doanh Tin mừng và rao bán Thà y của mình nhằm kiếm chác lợi nhuáºn. Tin mừng kể rằng: “Bấy giá» má»™t trong nhóm MÆ°á»i Hai là GiuÄ‘a Iscariôt Ä‘i gặp các Thượng tế mà nói: Tôi ná»™p ông ấy cho quà vị, quà vị cho tôi bao nhiêu? Há» quyết định cho hắn ba mÆ°Æ¡i đồng bạc.†(Mt 26,15). Từ đó ta nháºn thấy lòng dạ của GiuÄ‘a. Anh ta là má»™t con ngÆ°á»i giả dối, ham tiá»n và bỉ ổi. Tiá»n bạc đối vá»›i anh ta là trên hết. Anh ta đã được Äức Giêsu đánh giá “thà đừng sinh ra còn hÆ¡nâ€.
- Tiá»n bạc là má»™t vị thần xấu
Khi ngÆ°á»i ta tôn thá» tiá»n của váºt chất, coi tiá»n bạc là tiên là pháºt, là cùng Ä‘Ãch của cuá»™c Ä‘á»i, thì lại là lúc ngÆ°á»i ta bị Tiá»n Của là m cho thoái hoá biến chất. Tông đồ GiuÄ‘a là má»™t chứng cứ hiển nhiên. ChÃnh vì thế mà hôm nay, Äức Giêsu đã cảnh giác chúng ta: “Anh em không thể vừa là m tôi Thiên Chúa, vừa là m tôi Tiá»n Của đượcâ€.
Không chỉ có Äức Giêsu má»›i cảnh báo chúng ta vá» sá»± nguy hiểm của tiá»n bạc mà từ xa xÆ°a Tiên tri Amos cÅ©ng đã nhân danh Thiên Chúa vạch trần tá»™i ác của những kẻ tham tiá»n: “Bao giá» ngà y mồng má»™t qua Ä‘i cho ta còn bán lúa, bao giá» má»›i hết ngà y sabat, để ta bà y thóc ra. Ta sẽ là m cho cái đấu nhá» lại, cho quả cân nặng thêm. Ta sẽ là m lệnh cán cân để đánh lừa thiên hạ. Ta sẽ lấy tiá»n bạc mua đứa cÆ¡ bần, Ä‘em đôi dép đổi lấy tên cùng khổ, cả lúa nát gạo mục ta cÅ©ng Ä‘em ra bán.†Quả tháºt, tất cả má»i tá»™i ác trên Ä‘á»i nà y Ä‘á»u do tiá»n mà ra:
Con bất hiếu vá»›i cha mẹ, trò phản thà y, dân phản quốc…, nếu truy cho đến cùng, thì bị cáo đầu tiên chÃnh là tiá»n.
Má»™t chế Ä‘á»™ thối nát rồi sụp đổ, má»™t tôn giáo suy thoái hay má»™t tổ chức từ thiện bị tai tiếng, thì nguyên căn bản nhân chÃnh là tiá»n.
Những cảnh buôn bán sức lao Ä‘á»™ng, buôn bán phụ nữ và trẻ em vẫn xảy ra thÆ°á»ng nà y nhÆ° cÆ¡m bữa. Nguyên nhân chÃnh cÅ©ng là tiá»n.
Những tổ chức mafia: buôn bán hêrôin và vÅ© khÃ…, Ä‘á»u là những tá»™i ác tà y trá»i, gây nguy hiểm chết ngÆ°á»i. Luáºt pháp quốc tế và quốc gia sẽ bá» tù và trừng trị Ä‘Ãch đáng những kẻ nà y. Thế mà lắm kẻ vẫn lao đầu và o nhÆ° con những con thiêu thân. Tại sao? Tại vì hám lợi, tham tiá»n.
Lạy Chúa, hôm nay Chúa nói cho chúng con nghe vá» tiá»n bạc. Xin cho chúng con biết dùng tiá»n của cho nên, để mÆ°u cầu hạnh phúc cho chúng con và tha nhân ở Ä‘á»i nà y và đá»i sau. Amen. [Mục Lục]
18. Không thể thỠhai chủ – Achille Degeest
(TrÃch dẫn từ ‘LÆ°Æ¡ng Thá»±c Ngà y Chúa Nháºt’)
Dụ ngôn viên quản lý bất lÆ°Æ¡ng đòi há»i ngÆ°á»i Ä‘á»c đừng nghÄ© lan man khi tìm cách giải thÃch các chi tiết. Chủ ý dụ ngôn cho thấy, trÆ°á»›c hết ngÆ°á»i ta phải quan tâm đến tÆ°Æ¡ng lai vÄ©nh cá»u của mình, phải sá» dụng hết tâm cÆ¡ tà i trà Ãt nhất cÅ©ng nhÆ° trong việc lo toan của cải váºt chất. Má»™t lần nữa Äức Giêsu lÆ°u ý các môn đệ vá» vấn Ä‘á» thiết yếu vượt trên má»i vấn Ä‘á», ai ai cÅ©ng phải dốc tất cả nghị lá»±c, sức lá»±c và o vấn Ä‘á» cÆ¡ bản đó. Những vấn Ä‘á» còn lại là phụ, sẽ giải quyết sau. Vấn Ä‘á» cÆ¡ bản ấy là bổn pháºn phục vụ Thiên Chúa, nó trùng hợp vá»›i hạnh phúc con ngÆ°á»i. Từ ngữ ‘của bất lÆ°Æ¡ng’ phải hiểu theo nghÄ©a nà o?
1) Căn bản sá»± sở hữu những của cải thế gian luôn luôn chứa Ä‘á»±ng má»™t nguy cÆ¡ bất công. Tuỳ theo mức già u có váºt chất, má»™t câu há»i Ãt hay nhiá»u nghiêm trá»ng được đặt ra: Khởi từ lúc nà o việc sở hữu kéo theo má»™t sá»± tÆ°á»›c Ä‘oạt quyá»n lợi kẻ khác? Ai cÅ©ng biết, bình đẳng tuyệt đối vá» của cải là má»™t ảo tưởng, và bất bình đẳng mau chóng biến thà nh bất công. DÆ°á»›i mắt Äức Giêsu, già u vá» váºt chất là má»™t hiểm hoạ. Rất nhiá»u lần Chúa trở lại vấn Ä‘á» nà y, lúc thì bà i xÃch, lúc thì thÆ°Æ¡ng hại cảnh giác. Qua từ ngữ ‘của bất lÆ°Æ¡ng’ chúng ta phải phát giác nguy cÆ¡ bất công Ä‘Ã ng sau sá»± sở hữu váºt chất.
2) Của bất lÆ°Æ¡ng là thứ của cải thế gian nà o khiến cho tâm hồn quay ra phÃa khác chứ không hÆ°á»›ng vá» Thiên Chúa. Tá»™i bất công nặng nhất là tá»™i không thá» kÃnh Thiên Chúa hết lòng nhÆ° bổn pháºn phải là m đối vá»›i Äấng Thượng Äế. Dồn hết tâm trà và o việc là m già u mà quên Thiên Chúa là phạm tá»™i biển thủ bởi lẽ để cho của cải thế gian chiếm Ä‘oạt tâm hồn đã được tạo dá»±ng cho Thiên Chúa.
3) NgÆ°á»i ta băn khoăn: váºy có lối xá» trà nà o để con ngÆ°á»i có thể tha thiết vá»›i của cải Ä‘á»i nà y mà không xa lìa Thiên Chúa? Äức Giêsu đáp: không thể cùng má»™t lúc phục vụ hai chủ. Tháºt váºy, khi lao mình và o phục vụ tiá»n bạc thì chung quy con ngÆ°á»i phục vụ ông chủ nà o? Trong trÆ°á»ng hợp ấy, ông chủ chÃnh là bản thân con ngÆ°á»i để lá»™ ra cái chất gì xấu nhất, nó là tÆ° lợi, là lòng Ãch ká»·. Dung hoà hai sá»± thá» phụng –tôn thá» bản thân và tôn thá» Thiên Chúa- là việc không thể là m được.
4) Nếu váºy, phải khinh chê tiá»n bạc Æ°? Äồng tiá»n kiếm bằng mồ hôi nÆ°á»›c mắt, cần để sinh sống, có thể san sẻ giúp đỡ tha nhân vì lòng thÆ°Æ¡ng, đồng tiá»n ấy không bị Äức Kitô bà i xÃch. Äồng tiá»n nà o nuôi dưỡng lòng Ãch ká»·, gây thiệt hại cho đức công bằng, khiến cho con ngÆ°á»i quên mất Thiên Chúa, đồng tiá»n ấy bị kết án trầm luân. [Mục Lục]
19. Hãy bắt đầu hơn là thế gian
(TrÃch dẫn từ ‘Mở Ra Những Kho Tà ng’ - Charles E. Miller)
Và o thá»i Ä‘iểm nà y, những Ä‘á»™i bóng rổ chuyên nghiệp Ä‘ang dá»± định và o vòng cuối của giải thế giá»›i. Äặc biệt là những Ä‘á»™i Ä‘ang bị chia rẽ thì há» Ä‘ang mong chá» má»™t cuá»™c trao đổi, chuyển nhượng các cầu thủ, các Ä‘á»™i nghÄ© rằng và o mùa chuyển đổi cầu thủ nà y, há» có những gì há» cần và há» có thể đạt được Ä‘iá»u đó. Há» sẵn lòng trải qua những cuá»™c trả giá tiá»n lÆ°Æ¡ng và chuyển nhượng để có được cầu thủ đó. HỠđã có má»™t cùng loại khởi đầu mà Chúa Giêsu đã nhắc nhở trong ngà y hôm nay vá» ngÆ°á»i quản lý bất lÆ°Æ¡ng.
Phúc Âm có vẻ nhÆ° muốn nói Chúa Giêsu đã minh chứng và trình bà y vá» vẻ bất lÆ°Æ¡ng của ngÆ°á»i quản lý. Má»™t số nhà chú thÃch cắt nghÄ©a rằng, ngÆ°á»i quản lý đã tháºt sá»± giao lại công việc của mình và không lừa đảo chủ của mình ngay cả khi anh ta đã là m má»™t việc có vẻ nhÆ° thiệt hại cho công việc của chủ. NgÆ°á»i chủ đã không tá» má»™t dấu hiệu nà o cho thấy là ông ta bị lÆ°á»ng gạt. Tháºt ra, ông đã dá»± định công việc của mình má»™t cách táo bạo và là m má»™t sá»± khởi đầu.
Quan Ä‘iểm của Chúa Giêsu vá» việc nà y là : ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông ở đây đã muốn bảo đảm cho tÆ°Æ¡ng lai của ông sau khi ông mất việc. Ông ta không ngồi đó than khóc vá» số pháºn của mình, ông ta đã là m má»™t Ä‘iá»u gì đó để tranh thủ cảm tình vá»›i những con nợ của chủ. Chúa Giêsu trong bà i Phúc Âm nà y thì không có ý nói vá» sá»± khởi đầu má»™t việc kinh doanh hay là Ngà i có ý nói đến sá»± chuẩn bị cho chiến thắng của những Ä‘á»™i bóng rổ chuyên nghiệp, nhÆ°ng Ngà i hy vá»ng rằng chúng ta sẽ để ý tá»›i sá»± cứu rá»—i Ä‘á»i Ä‘á»i của chúng ta. HÆ¡n nữa, Ngà i trông đợi chúng ta hãy là m việc khó nhá»c cho những giá trị thiêng liêng nhÆ° má»™t số ngÆ°á»i đã là m và coi việc đó nhÆ° là mục Ä‘Ãch cuối cùng.
Thánh Kinh ngà y hôm nay Ä‘á» nghị hai Ä‘iá»u, mà trong đó chúng ta sẽ tăng trưởng Ä‘á»i sống thiêng liêng. Há» sẽ cầu nguyện cho những ngÆ°á»i có nhu cầu và đòi sá»± công bằng cho ngÆ°á»i nghèo. Äiá»u thứ hai là má»™t sá»± nối kết thân máºt, bà i Ä‘á»c thứ hai ngà y hôm nay là má»™t trong những nguồn mạch lá»i nguyện của chúng ta phải phản ảnh má»™t bản tÃnh rá»™ng lá»›n của lá»i cầu nguyện được nhắc nhở trong thÆ° của thánh tông đồ gởi cho Timôthê. Chúng ta cần bao gồm tất cả má»i ngÆ°á»i trong lá»i cầu nguyện của chúng ta, và chúng ta cần nhấn mạnh đặc biệt đến những ngÆ°á»i nghèo, những ngÆ°á»i bị xã há»™i ruồng bá» và khinh khi.
Lá»i cầu nguyện phải dẫn đến hà nh Ä‘á»™ng. Äặc biệt là loại hà nh Ä‘á»™ng cầu bầu nhÆ° tiên tri Amos, vị tiên tri của công bằng xã há»™i. Ngà i đã kết án những kẻ đã dẫm đạp lên những nhu cầu và hủy diệt ngÆ°á»i nghèo nÆ¡i quê hÆ°Æ¡ng. Ngà i đã khuyên nhủ những ngÆ°á»i nà y hãy nghÄ© đến mục Ä‘Ãch tối háºu của Ä‘á»i mình. Tiên tri Amos không thÃch quan Ä‘iểm của Canvil Coolidge, ông đã nói: Công việc của ngÆ°á»i Mỹ là công việcâ€â€œ. Chúng ta thì không nhÆ° váºy được. Công việc của chúng ta sẽ là chia sẻ vá»›i những ngÆ°á»i khác, những ngÆ°á»i Ä‘ang có nhu cầu, những ngÆ°á»i Ä‘ang cần lá»i cầu bầu hÆ¡n những phê bình, những ngÆ°á»i Ä‘ang sống trong hoạn nạn và nháºn biết rằng Thiên Chúa kêu gá»i chúng ta chia sẻ những khả năng và ân phúc của chúng ta cho những ngÆ°á»i khác.
NgÆ°á»i Công Giáo phải luôn được nháºn biết nhÆ° là những ngÆ°á»i sát cánh vá»›i ngÆ°á»i nghèo và những ngÆ°á»i quảng đại trong việc giúp đỡ há». Chúng ta được kêu gá»i để trở nên má»™t ngÆ°á»i: “Là m bạn vá»›i những ngÆ°á»i nghèo qua việc chúng ta dùng những hà ng hóa, đặc sản của thế giá»›i nà yâ€. Chúng ta có quyá»n trông đợi trở nên những ngÆ°á»i mà Thiên Chúa có thể tin tưởng để trao phó tà i sản, vì chúng ta biết chia sẻ nó cho những ngÆ°á»i khác.
Trên hết, những ngÆ°á»i Công Giáo sẽ trình bà y sá»± khởi đầu và táo bạo không chỉ trong lá»i cầu nguyện cho ngÆ°á»i có nhu cầu, nhÆ°ng cÅ©ng vÆ°Æ¡n đến giúp đỡ há» cách tốt nhất nhÆ° chúng ta có thể. Äó là điá»u sẽ bảo đảm rằng chúng ta chỉ có má»™t vị Thầy lá»›n lao tốt là nh, má»™t ngÆ°á»i cha quảng đại, là Cha của Chúa Giêsu Kitô, Chúa chúng ta. [Mục Lục]
20. Có tiá»n, hãy Ä‘em sá» dụng!
(Suy niệm của Lm. G. Nguyá»…n Cao Luáºt)
Phải lá»±a chá»n ngay
Dụ ngôn được thuáºt lại trong bà i Tin Mừng hôm nay thÆ°á»ng gây nhiá»u vấp phạm khi trình bà y thái Ä‘á»™ của ngÆ°á»i quản gia tinh khôn nhÆ° là được phép. Tuy váºy, cần phải đặt dụ ngôn và o toà n thể văn mạch của Tin Mừng và trong toà n bá»™ của phần phụng vụ Lá»i Chúa.
Tin Mừng không cho biết ngÆ°á»i quản gia bất lÆ°Æ¡ng ở chá»— nà o, chỉ biết rằng anh ta phung phà tà i sản của chủ. Anh bị gá»i đến và nháºn được thông báo phải nghỉ việc. TrÆ°á»›c tÆ°Æ¡ng lai Ä‘en tối, anh ta phải tÃnh toán. Không thể nà o ngổi yên mà chịu chết đói. NhÆ°ng là m gì bây giá»? Không có sức để là m nghá» nông, còn Ä‘i ăn xin thì xấu há»—. Và anh đã tìm được má»™t kế: lừa bịp ông chủ và gây thiện cảm vá»›i các con nợ của chủ. Những ngÆ°á»i nà y phải giúp lại anh ta, Ãt là tạm thá»i, cho đến khi anh ta kiếm được địa vị tÆ°Æ¡ng tá»±. Sá»± khéo léo tÃnh toán nà y có tÃnh cách quan trá»ng.
NhÆ° váºy, khởi đầu ngÆ°á»i quản gia đã tạo cho mình má»™t thế giá»›i nhá» hẹp, và anh ta nghÄ© rằng tÆ°Æ¡ng lai mình được bảo đảm. Chá»— cáºy dá»±a của anh ta, đó là tiá»n bạc anh đã đánh cắp của ông chủ. NhÆ°ng mảnh đất nhá» hẹp, nÆ¡i anh Ä‘ang thu mình, lại ná»— tung, và anh lại phải đối diện vá»›i những nguy cÆ¡ của cuá»™c sống, phải Ä‘á»— mổ hôi để kiếm miếng ăn.
Bấy giá» anh ta lại phải tìm cách láºp lại vòng an toà n cho mình. Cái vòng nà y cÅ©ng vẫn dá»±a trên tiá»n bạc. NhÆ°ng phải có sá»± trợ giúp của ngÆ°á»i khác, cần có sá»± Ä‘á»—i chác: tôi trừ số nợ anh mắc vá»›i chủ, và ngà y mai, anh nhá»› đón tiếp tôi.
Tháºt là khôn khéo. ChÃnh Äức Giêsu đã ghi nháºn ở cuối dụ ngôn. Khi con ngÆ°á»i muốn tìm sá»± an toà n cho mình, há» Ä‘em hết má»i ná»— lá»±c, má»i khả năng để là m Ä‘iá»u đó.
Thế là mối tÆ°Æ¡ng quan giữa ngÆ°á»i quản gia và ông chủ, lẽ ra phải dá»±a trên sá»± tin tưởng, công bằng và tá»± do, lại được đặt trên sá»± hÆ° hoại, trên mÆ°u mẹo. Tất cả má»i phÃa Ä‘á»u bị hạ thấp.
Thá»±c váºy, sá»± an toà n đó chỉ có tÃnh cách giả tạo, tạm bợ, vì nó dá»±a trên sá»± Ä‘á»—i chác, trên sá»± ngá» vá»±c.
Mặc dù khen ngợi sá»± khôn khéo của ngÆ°á»i quản gia, nhÆ°ng Äức Giêsu không há» có ý khuyên các môn đệ phải noi theo gÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i quản gia. Có chăng, ở đây, Äức Giêsu chỉ muốn Ä‘á» cáºp đến thái Ä‘á»™ khôn ngoan và mau lẹ trÆ°á»›c mầu nhiệm NÆ°á»›c Trá»i. TrÆ°á»›c những vấn Ä‘á» của trần gian, trÆ°á»›c sá»± an toà n giả tạo, tạm bợ, ngÆ°á»i ta khôn khéo và mau lẹ, còn trÆ°á»›c mầu nhiệm NÆ°á»›c Trá»i, trÆ°á»›c váºn mệnh vÄ©nh cá»u của mình, ngÆ°á»i ta lại hững há» và cháºm chạp. Hẳn là Äức Giêsu cảm thấy Ä‘au lòng vì lá»i giảng dạy của NgÆ°á»i, các phép lạ NgÆ°á»i là m không giúp các môn đệ ý thức hÆ¡n, nhanh nhẹn và nhiệt thà nh hÆ¡n trong việc Ä‘i theo NgÆ°á»i. Dụ ngôn được kể ra nhÆ° để cho thấy nét đặc trÆ°ng trong sứ Ä‘iệp của Äức Giêsu. Äá»c dụ ngôn nay, ngÆ°á»i ta liên tưởng đến dụ ngôn cây vả (Lc 16,3-9), và dụ ngôn hai ngÆ°á»i kiện cáo nhau (12,58-59).
NhÆ° váºy, trÆ°á»›c đám thÃnh giả hay tò mò, nhÆ°ng lại chẳng quyết định gì cả, Äức Giêsu tìm cách cho hỠý thức được tầm quan trá»ng của tình trạng: há» phải mau mắn lá»±a chá»n khi nghe sứ Ä‘iệp của Äức Giêsu. Phải quyết định ngay, không thể chần chá», vì đã quá trá»…; hạnh phúc tÆ°Æ¡ng lai tuỳ thuá»™c và o đấy.
Cung cách quản lý mới
Từ đó, Äức Giêsu má»i gá»i thay Ä‘á»—i cung cách quản lý. Tiá»n bạc vẫn cần phải có, nhÆ°ng phải khéo léo sá» dụng: tiá»n bạc được sá» dụng dá»±a trên tình bạn, trên sá»± tin tưởng, sá»± chân tháºt.
Theo quan niệm Tin Mừng, tiá»n bạc có thể là má»™t nguy cÆ¡ lá»›n lao cho con ngÆ°á»i. "Hạnh phúc thay ai có tâm hổn nghèo khó." Tuy váºy, tiá»n bạc bị khinh chê không phải vì tiá»n bạc, nhÆ°ng là vì cách sá» dụng. Khi ngÆ°á»i ta lo giữ cho mình, tiá»n bạc trở thà nh tai hoạ, còn khi Ä‘em bố thà cho ngÆ°á»i nghèo, tiá»n bạc trở thà nh má»™t bảo đảm cho hạnh phúc vÄ©nh cá»u. ChÃnh cách quản lý nhÆ° thế nà y cÅ©ng chứng tá» lòng trung tÃn của má»™t ngÆ°á»i được giao nhiệm vụ trông coi tà i sản của chủ. Có nhiá»u cách để quản lý tà i sản, ở đây là phân phát cho ngÆ°á»i nghèo, không được coi những của cải mình Ä‘ang nắm giữ là của riêng mình, để rổi chỉ lo cho những nhu cầu của mình, trái lại, phải luôn nhá»› rằng, Thiên Chúa đã trao những của cải đó để mÆ°u Ãch cho ngÆ°á»i nghèo. NhÆ° váºy, sau khi kêu gá»i ngÆ°á»i tÃn hữu phải biết khôn khéo, Tin Mừng má»i gá»i há» hãy sống xứng đáng vá»›i lòng tin tưởng Thiên Chúa dà nh cho há» qua việc trao cho há» sá» dụng những của cải trần gian.
Cuối cùng, ngÆ°á»i ta sẽ phải lá»±a chá»n giữa Thiên Chúa và tiá»n bạc. Phụng thá» Thiên Chúa có nghÄ©a là dấn thân cách trá»n vẹn, quyết liệt, không há» nghÄ© tưởng đến má»™t Ä‘iá»u gì khác. Còn khi coi tiá»n bạc là tất cả, ngÆ°á»i ta sẽ biến nó thà nh má»™t vị thần, và phục lạy nó.
Tá»›i đây, ngÆ°á»i ta nháºn thấy rõ giáo huấn vá» cách sá» dụng tiá»n bạc. NgÆ°á»i tÃn hữu hiểu rằng mình đón nháºn của cải là để chia sẻ vá»›i ngÆ°á»i khác Ä‘ang phải túng thiếu. Nếu há» mải mê vá»›i nó, và xá» sá»± nhÆ° là mình có quyá»n tuyệt đối, hỠđã biến nó thà nh ngẫu tượng, và nhÆ° váºy là đụng chạm đến quyá»n tối thượng của Thiên Chúa. Kẻ thù nguy hiểm nhất của tá»± do con ngÆ°á»i là tiá»n bạc; nó muốn lôi chúng ta ra khá»i Thiên Chúa để Ä‘i theo nó.
NhÆ° thế, có hai thế giá»›i: má»™t thế giá»›i của tiá»n bạc, của sá»± an toà n giả tạo, của sá»± tÃnh toán hÆ¡n thiệt; má»™t thế giá»›i của sá»± tin tưởng, của tình bạn, của sá»± ban tặng. Giữa hai thế giá»›i, không thể có sá»± thoả hiệp. Giữa Thiên Chúa và tiá»n bạc: ngÆ°á»i ta phải chá»n lá»±a má»™t trong hai, và khi đã chá»n lá»±a, phải sống theo chá»n lá»±a ấy.
* * *
Câu chuyện vá» ngÆ°á»i quản gia bất lÆ°Æ¡ng nhắc nhở hai giáo huấn: má»—i ngÆ°á»i phải ý thức vá» những đòi há»i của giai Ä‘oạn hiện tại, và phải đáp trả ngay tức khắc và không thoái lui trÆ°á»›c lá»i má»i gá»i của ân sủng. Nếu để lui lại thì sẽ cháºm trá»….
Váºy, má»—i chúng ta phải biết sá» dụng tiá»n của: thái Ä‘á»™ của ngÆ°á»i Ki-tô hữu phải tháºt dứt khoát, không chút láºp lá», đó là sá» dụng tiá»n của cho những ai Ä‘ang cần đến. Nếu lo tÃch trữ cho mình, chúng ta sẽ trở thà nh ngÆ°á»i sùng bái ngẫu tượng.
Thá»±c là má»™t Ä‘iá»u khó khăn, tiá»n bạc vẫn cần, vẫn phải có, nhÆ°ng lại phải vượt qua, phải khÆ°á»›c từ nhÆ° là không có, không phải của mình.
* * *
Bạn có nhiá»u của cải? Rất tốt!
Cha bạn có tà i sản lớn lao
và bạn được thừa kế: rất hợp pháp!
Nhà bạn đầy những thà nh quả
do công lao vất vả của bạn:
chẳng có gì đáng chê trách!
Nhưng nà y bạn,
đó không phải là già u có,
vì nó không là m cho bạn được bình an.
Nếu bạn yêu quý những của cải ấy,
bạn sẽ bị tiêu diệt cùng với nó.
Hãy đem tiêu dùng, và bạn sẽ không bị diệt vong.
Hãy đem cho, và bạn sẽ nêu già u có;
hãy đem gieo, và bạn sẽ gặt lại được.
...
phá»ng theo thánh Âu-tinh [Mục Lục]
21. Những đồng bạc lẻ
(TrÃch trong ‘Niá»m Vui Chia Sẻ’)
Má»™t ngÆ°á»i Äức già u có nỠđến nghỉ mát tại má»™t ngôi là ng nhá» bên cạnh bá» biển, dân chúng Ä‘a số là các ngÆ° dân nghèo nà n chất phác. Chiá»u đến ngÆ°á»i khách lạ Ä‘i và o các hà ng quán để đổi tiá»n hầu mua thức ăn và chi trả các thứ cần thiết. Ông và o má»™t quán nhá» và nhá» ngÆ°á»i chủ quán đổi cho má»™t tá» giấy bạc 1.000 Äức mã. Äây là lần đầu tiên ngÆ°á»i chủ quán nhìn thấy má»™t tá» giấy bạc to nhÆ° thế. Ông lắc đầu và nói vá»›i ngÆ°á»i khách lạ: “Vá»›i tá» giấy bạc nầy ông sẽ không mua được bất cứ cái gì ở đây. Ở đây chúng tôi chỉ trao đổi vá»›i nhau bằng những đồng bạc nhá» mà thôiâ€.
Nhiá»u ngÆ°á»i dân là ng bu lại để nhìn tá» giấy bạc 1.000 Äức mã. Há» cÆ°á»i nói vá»›i nhau: “Là m gì có giấy bạc 1.000 Äức mãâ€. Những ngÆ°á»i đánh cá cÅ©ng đứng lại biểu đồng tình. Há» nói rằng đồng bạc lá»›n nhất mà há» chỉ thấy năm ba lần trong Ä‘á»i là tá» 100 Äức mã. Thế là dân là ng bắt đầu nghi ngá» vá» thà nh tÃch bất hảo của ngÆ°á»i khách lạ. Äêm hôm đó, từ cá»a sổ của nhà trỠông nghe có tiếng bà n tán nhÆ° sau:
“Hắn ta phải là má»™t tên bịp bợm. TrÆ°á»›c hết là phải tìm cách tống hắn Ä‘i khá»i là ng của chúng taâ€.
Sáng hôm sau, trÆ°á»›c khi mặt trá»i lên, ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông già u có đã vá»™i vã ra khá»i phòng trá». Ông Ä‘i đến má»™t đô thị nhá» cách đó gần má»™t ngà y Ä‘Ã ng và đổi giấy bạc 1.000 Äức mã ra những đồng bạc nhá». Vá»›i hai bao tiá»n đầy cá»™m, ông thuê xe trở lại ngôi là ng. Lần nầy dân chúng tin rằng ông thá»±c sá»± có tiá»n và hỠđã tiếp đón ông rất tá» tế.
NgÆ°á»i khách lạ già u có đã xoay xở khôn khéo và kịp thá»i để thoát khá»i sá»± nghi ngá» niá»m nở tiếp đón khi ông đổi tá» giấy bạc 1.000 Äức mã thà nh những đồng bạc nhá». Tá» giấy bạc 1.000 Äức mã của ông nhà già u chẳng có giá trị gì đối vá»›i dân nghèo mà còn trở nên nguy cÆ¡ cho chÃnh bản thân ông nhà già u. CÅ©ng thế, thái Ä‘á»™ của chúng ta đối vá»›i tiá»n của chỉ đáng tin cáºy khi được thể hiện bằng những việc là m cụ thể của bác ái, chia sẻ cho những ngÆ°á»i nghèo khổ và nhÆ° thế chúng ta sẽ mua được nhiá»u bạn hữu.
Hôm nay, khi kể câu chuyện ngÆ°á»i quản lý biết dùng tiá»n của để mua chuá»™c bạn bè, Chúa Giêsu cÅ©ng muốn kêu gá»i chúng ta hãy dùng tiá»n bạc mà mua lấy bạn bè, để bảo đảm cho tÆ°Æ¡ng lai hạnh phúc. Äây là chuyện khéo léo xoay xở của má»™t ngÆ°á»i quản lý bất lÆ°Æ¡ng. Anh đã lợi dụng cÆ¡ há»™i biển thủ tiá»n của hoa lợi của ông chủ. Ông chủ cho đòi ngÆ°á»i quản lý tá»›i tÃnh sổ và sau đó sẽ cho anh ta thôi việc. Thât là má»™t tin bất ngá» nhÆ° sét đánh. Mất việc là m, anh sẽ Ä‘i đâu? Sinh sống nhÆ° thế nà o? Cuốc mÆ°á»›n thì không nổi, ăn xin thì xấu hổ. Váºy chỉ còn má»™t cách là tìm được ngÆ°á»i để nhá» vả. Anh vá»™i và ng gá»i các con nợ của chủ đến. Anh là m Æ¡n cho hỠđể sau nầy há» sẽ giúp đỡ anh. Anh biến há» nên những kẻ đồng lõa. Và thấy lợi trÆ°á»›c mắt, hỠđã là m theo anh.
Cứ xá» nhÆ° váºy, đối vá»›i chủ bất lÆ°Æ¡ng. NhÆ°ng đó là khôn ngoan theo kiểu thế gian. Chúa Giêsu khen sá»± khôn ngoan đó vì Ngà i thấy con cái Ä‘á»i nầy khôn khéo hÆ¡n con cái sá»± sáng. Chúa không khen các việc là m của ngÆ°á»i quản lý kia, vì anh ta lả kẻ bất lÆ°Æ¡ng. NhÆ°ng Ngà i phải nháºn rằng anh ta không khéo và mau lẹ tháo vát, xoay xở. Và Ngà i tá» ra Ä‘au lòng khi nghÄ© đến phÆ°Æ¡ng diện NÆ°á»›c Trá»i, ở đây ngÆ°á»i ta không mau lẹ và khôn khéo nhÆ° váºy: Chúa Giêsu đã Ä‘em Æ¡n cứu Ä‘á»™ đến qua lá»i giảng dạy và gÆ°Æ¡ng sáng của Ngà i, nhÆ°ng sao ngÆ°á»i ta hững há» và cháºm chạp đến nhÆ° váºy! NgÆ°á»i ta không lanh lẹ mau trà xoay xở đối vá»›i NÆ°á»›c Trá»i nhÆ° ngÆ°á»i quản lý bất lÆ°Æ¡ng kia mau trà lanh lẹ xoay xở đối vá»›i việc ở Ä‘á»i nầy. Äó là điá»u Ä‘au lòng và đáng trách!
NhÆ°ng nếu muốn lanh trÃ, khôn khéo xoay xở đối vá»›i NÆ°á»›c Trá»i thì phải là m gì? Và đây là điểm chủ yếu của Tin Mừng hôm nay.
Phải bắt chÆ°á»›c anh quản lý trong việc khôn khéo tìm cách bảo đảm cho tÆ°Æ¡ng lai của mình. Anh quản lý tìm bảo đảm tÆ°Æ¡ng lai ở Ä‘á»i nầy, còn con cái sá»± sáng phải tìm bảo đảm tÆ°Æ¡ng lai ở Ä‘á»i sau. Váºy phải là m gì? Tiá»n của Ä‘á»i nầy có giúp Ãch được gì không? – Có chứ! Hãy dùng tiá»n của mà mua sắm kho tà ng cho mình ở trên trá»i mai ngà y, nÆ¡i không có mối má»t đục khoét và không trá»™m cÆ°á»›p nà o lấy mất được (x. Mt 6,19-21). Ngược lại, nếu chỉ dùng tiá»n mà tÃch trữ cho riêng mình ở Ä‘á»i nầy, thì nhÆ° có lần Chúa đã nói: “Khốn cho kẻ ngu ngốc nhÆ° váºy, vì khi chết y có thể mang theo được ghì không?†(Lc 12.16-21).
NhÆ°ng thế nà o là dùng tiá»n của để mua sắm kho tà ng cho mình ở trên trá»i?
Theo giáo huấn của Chúa và nhÆ° các kitô hữu tiên khởi đã thi hà nh, thì của cải váºt chất được ký gởi cho chúng ta không phải để chúng ta giữ là m của riêng và coi nó nhÆ° thần tượng để tôn thá», nhÆ°ng là để chúng ta san sẻ vá»›i anh em, là m cho không ai còn thiếu thốn. Tất cả vất Ä‘á» nằm trong quan Ä‘iểm nầy. NgÆ°á»i ta phải lá»±a chá»n: hoặc là coi tiá»n của hoặc là coi nó nhÆ° của ký gởi để san sẻ giúp đỡ nhau. Nói cách khác, hoặc coi tiá»n của nhÆ° thần tượng để tôn thá», hoặc coi tiá»n cả nhÆ° phÆ°Æ¡ng tiện để xây dá»±ng hạnh phúc chung cho má»i ngÆ°á»i.
CÅ©ng nhÆ° ngôn sứ Amos (BÄ‘.1), Chúa không chấp nháºn được thái Ä‘á»™ tham lam tiá»n của, chỉ biết là m già u cho mình và không sợ bóc lá»™t ngÆ°á»i khác. Và tham lam nhÆ° váºy là chứng tỠđã coi tiá»n của là thần tượng, là má»™t thứ tôn giáo. Äúng nhÆ° lá»i Chúa dạy: “Không thể là m tôi Thiên Chúa và tiá»n của đượcâ€.
Tiá»n của, và ng bạc là những thứ Ä‘em lại già u sang, sung sÆ°á»›ng, nhÆ°ng cÅ©ng là nguyên do của những phản bá»™i, tráo trở, thất nhân thất nghÄ©a, bôi Ä‘en lòng ngÆ°á»i. Vì thế, ngÆ°á»i Kitô hữu xác tÃn có má»™t Ä‘á»i sau, có má»™t kho tà ng thá»±c Ä‘ang chỠđón chúng ta, chúng ta không thể chấp nháºn và sống theo tôn giáo thá» Thần Mammon-ngà y nay là Thần Äô-la - tôn đồng tiá»n là m thần tượng, coi đồng tiá»n là tất cả, là vạn năng.
Chúng ta hãy đặt tiá»n bạc trở vỠđúng vị trà của nó là má»™t tên nô lệ chứ không phải là má»™t chủ nhân ông thì má»›i hy vá»ng có má»™t thái Ä‘á»™, má»™t cách cứ xỠđúng mức đối vá»›i tiá»n của trong tÆ°Æ¡ng quan vá»›i tha nhân. Vá»›i lá»i khuyên nhủ của Chúa Giêsu qua dụ ngôn hôm nay, chúng ta hãy kiểm Ä‘iểm lại thái Ä‘á»™ của mình, đồng thá»i thà nh khẩn xin Chúa ban cho chúng ta má»™t nghị lá»±c dứt khoát và can đảm để luôn chế ngá»± được hấp lá»±c của đồng tiá»n, biết cách sá» dụng tiá»n bạc, của cải trần gian cho tình thÆ°Æ¡ng yêu, bác ái và chia sẻ. NhÆ° thế là chúng ta gởi và o kho tà ng bất diệt trên trá»i.
Hãy đầu tÆ° tất cả cho cuá»™c sống mai sau. Hãy hÆ°á»›ng tất cả má»i sá»± và o cùng Ä‘Ãch của cuá»™c sống. Hãy coi trá»ng con ngÆ°á»i hÆ¡n tiá»n bạc của cải và trong tình bạn hÆ¡n sá»± già u sang phú quý. Bởi vì cái gì sẽ tồn tại mãi mãi? Không phải là tiá»n bạc hay già u sang mà là tình bạn của con ngÆ°á»i. Hãy cÆ° xá» thế nà o để ngà y sau luôn có đông đảo bạn hữu chân thà nh đón rÆ°á»›c chúng ta và Cá»a Trá»i hạnh phúc. [Mục Lục]
22. Bản năng - McCarthy
Nhiá»u loà i chim có má»™t bản năng quay vá» nhà rất mạnh mẽ. Những con chim hải âu ở xứ Manx là má»™t và dụ hay. NgÆ°á»i ta bắt má»™t con ở xứ Wales và đeo vòng cho nó, rồi Ä‘em nó đến Boston, cách đó ba ngà n dặm và thả nó ra. Hai tuần lá»… sau, nó bay trở vá» xứ Wales tại chÃnh nÆ¡i mà nó bị bắt. Bản năng quay vá» nhà (hÆ°á»›ng vá» quê hÆ°Æ¡ng) cÅ©ng có nÆ¡i con ngÆ°á»i – không chỉ theo ý nghÄ©a thể chất. Con ngÆ°á»i đã biết quay vá» nhà sau những kinh nghiệm Ä‘au thÆ°Æ¡ng, không chỉ vá» ngôi nhà cÅ© của mình, mà vá» bản thân khi xÆ°a của mình. Há» quay vỠđể thu nhặt những mảnh vụn của cuá»™c Ä‘á»i há» trÆ°á»›c đây. Bản thân bẩm sinh của há» hầu nhÆ° bị thÆ°Æ¡ng tổn. DÄ© nhiên, có những ngÆ°á»i trở vá» khi đã trở nên già u có.
Nhà văn à Primo Levi đã sống qua má»™t năm ở Auschwitz. Ông là má»™t trong ba ngÆ°á»i trên chuyến tà u trở vá» so vá»›i con số 123 ngÆ°á»i ra Ä‘i. Sau nà y ông nói: “Nếu tôi không và o má»™t nÆ¡i nhÆ° thế, có lẽ tôi sẽ sung sÆ°á»›ng hÆ¡n và thanh thản hÆ¡n, nhÆ°ng tôi không phong phú nhÆ° thế nà yâ€. DÄ© nhiên ông không nói vá» tiá»n bạc.
Nói chung bản năng quay vá» nhà mình là má»™t yếu tố tÃch cá»±c. Tuy nhiên, nó cÅ©ng có thể tiêu cá»±c. Sá»± thôi thúc quay vá» nhà mình cắt đứt những cÆ¡ há»™i tốt và khả năng tốt và là m cho việc canh tân Ä‘á»i sống trở nên khó khăn và vất vả. NgÆ°á»i ta buá»™c phải quay vá» khi muốn giÅ© bá» Ä‘á»i sống nông cạn và tầm thÆ°á»ng hoặc cả Ä‘á»i sống lá»—i lầm và tá»™i ác. Chúng ta thấy má»™t và dụ nÆ¡i ngÆ°á»i quản gia trong câu chuyện của Äức Giêsu. Khi anh ta bị cho nghỉ việc, lẽ ra đó phải là thá»i Ä‘iểm nhục nhã và đau Ä‘á»›n cho anh ta. NhÆ°ng đó cÅ©ng là má»™t thá»i Ä‘iểm cứu chuá»™c. Bởi vì nó chỉ cho anh ta thấy thá»±c tại bất lÆ°Æ¡ng của cuá»™c Ä‘á»i anh ta và có thể trở thà nh má»™t khúc quanh trong cuá»™c Ä‘á»i anh ta. NhÆ°ng Ä‘iá»u gì đã xảy ra? Anh ta vẫn tiếp tục Ä‘i theo con Ä‘Æ°á»ng bất lÆ°Æ¡ng trÆ°á»›c đây của mình, không há» có má»™t thay đổi nhá» nà o trong tÃnh cách của anh ta.
Hoặc bản năng quay vá» nhà mình là má»™t sá»± há»— trợ hoặc là má»™t trở lá»±c thì nó còn tùy thuá»™c và o cái nhà chân thá»±c của mình nằm ở đâu. Những ngÆ°á»i quen sống trong ánh sáng sẽ quay vỠánh sáng. NhÆ°ng những ngÆ°á»i quen sống trong bóng tối thì hầu nhÆ° quay vá» vá»›i bóng tối.
Má»™t cây có bá»™ rá»… vững chắc và má»c thẳng sẽ trở lại bản chất cÅ© đứng thẳng của nó sau khi cÆ¡n bão đã Ä‘i qua, còn má»™t cây có thân vặn vẹo trở lại bản chất vặn vẹo của nó. Khi chúng ta là m tổn thÆ°Æ¡ng đến sá»± chÃnh trá»±c của mình, chúng ta không là m mất nhân tÃnh của mình, nhÆ°ng chúng ta đánh mất ý thức vá» sá»± nguyên vẹn, ý thức vá» mình lúc nà o cÅ©ng là má»™t con ngÆ°á»i nhÆ° thế.
Äức Giêsu không lấy ngÆ°á»i quản gia xấu xa là m má»™t gÆ°Æ¡ng mẫu. NgÆ°á»i nói rằng con cái của ánh sáng có thể há»c đôi Ä‘iá»u từ con cái của bóng tối. Những ngÆ°á»i xấu thì khéo léo, theo Ä‘uổi má»™t mục Ä‘Ãch, sẵn sà ng hy sinh để hoà n thà nh những mục tiêu xấu xa của há». Những ngÆ°á»i tốt là nh, trái lại thÆ°á»ng chỉ ngồi đó không là m gì. Và kẻ xấu sở dÄ© thắng thế chỉ vì ngÆ°á»i tốt không chịu là m gì. [Mục Lục]
23. Tiá»n bạc - McCarthy
Lòng tham tiá»n bạc đã Ä‘Æ°a nhiá»u ngÆ°á»i đến chá»— suy sụp. Hầu nhÆ° ngà y nà o trên báo chà chúng ta Ä‘á»u Ä‘á»c thấy má»™t và i viên chức cấp cao, hoặc má»™t và i nhà điá»u hà nh cấp cao bị buá»™c tá»™i tham nhÅ©ng. Má»™t trong những trÆ°á»ng hợp nghiêm trá»ng gần đây là Nicholas Leeson, ngÆ°á»i đã là m sụp đổ má»™t đế quốc ngân hà ng – Ngân hà ng Barings ở Luân Äôn.
Là con trai của má»™t ngÆ°á»i thợ hồ ở vùng Watford ngoại ô Luân Äôn, Leeson chÆ°a từng há»c đại há»c. Ông ta là m việc ở ngân hà ng Barings nhÆ° má»™t nhân viên bình thÆ°á»ng nhÆ°ng nhanh chóng lên chức và được giao phụ trách việc kinh doanh tại Ngân hà ng Singapore. Ông ta là m việc vất vả và có rất nhiá»u tham vá»ng. Tiá»n lÆ°Æ¡ng hà ng năm của ông ta là 350.000 quan cùng vá»›i những món tiá»n thưởng khổng lồ.
NhÆ°ng ông ta vẫn không thá»a mãn. Ông bắt đầu mua bán các nguồn tà i chÃnh. Lúc đầu ông ta Ä‘em lại cho ngân hà ng những khoản lá»i lá»›n. Cà ng ngà y ông ta cà ng trở nên tham lam. Ông lén lút thá»±c hiện những giao dịch tà i chÃnh không cho các ông chủ biết. Sau cùng ông đã thá»±c hiện những vụ đầu cÆ¡ lá»›n không có tiá»n trả nổi và là m cho toà n bá»™ ngân hà ng bị phá sản.
Trong những hoà n cảnh nhÆ° thế, ngÆ°á»i ta trả giá cho việc là m sai lầm trong tiá»n bạc những cái còn quà giá hÆ¡n tiá»n bạc. Há» trả giá bằng sá»± đánh mất lòng tá»± trá»ng, nhân phẩm và niá»m hy vá»ng. DÄ© nhiên, lúc nà o cÅ©ng có má»™t cÆ¡ may được trả tiá»n bởi việc bán má»™t câu chuyện của mình cho má»™t bà i báo. NhÆ°ng ở đây cÅ©ng thế, có cái giá phải trả. Bất cứ nhân phẩm nhá» nhoi nà o mà ngÆ°á»i ta trÆ°á»›c đây, sau nà y ngÆ°á»i ta cÅ©ng sẽ mất hết.
Leeson là m chúng ta nhá»› đến đôi Ä‘iá»u vá» dụ ngôn của ngÆ°á»i quản gia. Xem ra ngÆ°á»i quản gia giống vá»›i Leeson đã bị tiá»n bạc là m cho hÆ° há»ng. Chúng ta Ä‘ang sống trong má»™t thế giá»›i mà tiá»n bạc được coi là quan trá»ng nên nó cÅ©ng dá»… dà ng trở thà nh thần linh của chúng ta. Chúng ta có thể đặt nó đứng trÆ°á»›c tÃnh lÆ°Æ¡ng thiện, công bằng và trÆ°á»›c cả Ä‘á»i sống gia đình. NgÆ°á»i ta đã bị tiêm nhiá»…m bởi não trạng cà ng có nhiá»u tiá»n cà ng tốt. Má»™t con ngÆ°á»i bình thÆ°á»ng trở nên mù mỠđến ná»—i không còn nhìn thấy Ä‘iá»u gì tháºt sá»± quan trá»ng nữa.
Ngôn sứ A-mốt đã lên án những ngÆ°á»i phục vụ Chúa bằng môi miệng trong ngà y sa-bát nhÆ°ng bóc lá»™t ngÆ°á»i nghèo những ngà y khác trong tuần. Äức Giêsu nói chúng ta không thể phục vụ Thiên Chúa lẫn tiá»n bạc. Bạn cÅ©ng không thể phục vụ những ngÆ°á»i khác lẫn tiá»n bạc.
Má»™t lần kia có má»™t ngÆ°á»i già u có nhÆ°ng keo kiệt đến gặp vị giáo trưởng của ông và xin giáo trưởng ban phép là nh cho ông. Vị giáo trưởng đón tiếp ông nhà già u má»™t cách thân thiện và đưa và o phòng khách. Rồi giáo trưởng dẫn ông đến cá»a sổ nhìn xuống Ä‘Æ°á»ng phố và nói: “Ông hãy nhìn ra kia và nói cho tôi biết ông thấy gìâ€.
“Tôi thấy ngÆ°á»i ta Ä‘i qua, Ä‘i lạiâ€, ông nhà già u đáp.
Rồi giáo trưởng Ä‘em ông ta ra khá»i cá»a sổ, dẫn ông ta đến trÆ°á»›c má»™t tấm gÆ°Æ¡ng to và nói: “Ông hãy nhìn và o tấm gÆ°Æ¡ng nà y và ông thấy gìâ€.
“Tôi thấy chÃnh tôiâ€, ông nhà già u đáp.
“Thế đấy, ông bạn, hãy để tôi giải thÃch ý nghÄ©a Ä‘iá»u ấy cho ông. Cá»a sổ là m bằng kÃnh cÅ©ng giống nhÆ° tấm gÆ°Æ¡ng nà y. Tuy nhiên, kÃnh của tấm gÆ°Æ¡ng có tráng lên má»™t lá»›p bạc. Khi ông nhìn qua kÃnh thÆ°á»ng, ông thấy ngÆ°á»i khác. NhÆ°ng khi ông tráng bạc, ông không còn thấy ngÆ°á»i khác nữa mà chỉ thấy chÃnh ông. Khi ông chỉ quan tâm đến tiá»n bạc, ông không còn thấy ngÆ°á»i khác nữa mà chỉ thấy chÃnh ôngâ€.
Chúng ta không tìm thấy sá»± thá»a mãn và ý nghÄ©a cuá»™c sống trong của cải. NhÆ°ng khi chúng ta sốt sắng phục vụ ngÆ°á»i khác, Ä‘iá»u nà y Ä‘em lại cho chúng ta mục Ä‘Ãch và ý nghÄ©a cuá»™c Ä‘á»i. Cho ngÆ°á»i khác là điá»u là m cho chúng ta cảm thấy mình sống mãi.
“Tiá»n bạc có thể mua vá» ngoà i của các sá»± váºt nhÆ°ng không thể mua mua cái cốt lõi của chúng. Nó Ä‘em đến cho bạn thức ăn nhÆ°ng không Ä‘em đến sá»± ngon miệng; thuốc men nhÆ°ng không phải sức khá»e, sá»± quen biết nhÆ°ng không phải bạn bè, tôi tá»› nhÆ°ng không phải lòng trung tÃn, những ngà y đầy lạc thú nhÆ°ng không phải sá»± bình an và hạnh phúcâ€. (Henrik Ibsen) [Mục Lục]
24. Tên quản lý khôn khéo
Nghe xong dụ ngôn nà y chúng ta không khá»i thắc mắc tại sao Chúa Giêsu lại khen ngợi má»™t kẻ xấu xa và bảo chúng ta nên bắt chÆ°á»›c cách xá» sá»± của hắn. Và nếu để ý chúng ta sẽ nháºn thấy không phải chỉ lần nà y mà còn trong nhiá»u lần khác, Chúa Giêsu đã Ä‘á» cáºp tá»›i cách thức cÆ° xá» của ngÆ°á»i xấu kẻ ác:
Chẳng hạn nhÆ° khi so sánh việc phân xá» của Thiên Chúa vá»›i má»™t ông quan tòa bất chÃnh, hoặc bảo chúng ta phải khôn ngoan nhÆ° con rắn. DÄ© nhiên Chúa không bảo chúng ta noi theo lối sống bất công, hung dữ, xảo trá và lừa đảo, nhÆ°ng Chúa chỉ nói tá»›i sá»± khéo léo của tên quản lý nà y mà thôi.
Äiá»u chÃnh yếu là bà i há»c mà Ngà i nhằm tá»›i: Hãy khéo léo phục vụ nÆ°á»›c trá»i nhÆ° con cái thế gian phục vụ các công việc của há». Từ đó Chúa Ä‘Æ°a chúng ta sang việc xá» dụng tiá»n của cho phải phép. Tên quản lý được nói tá»›i ở đây là má»™t ngÆ°á»i quan trá»ng, giữ chức vụ lá»›n trong má»™t nông trại, hắn được chủ trao phó cho việc xá» dụng gia tà i, nhÆ°ng hắn phải là m theo ý chủ. Việc phung phá tiá»n bạc là điá»u trái vá»›i ý chủ và phải được Ä‘iá»u chỉnh lại.
Ở đây, chủ không còn tÃn nhiệm hắn nữa vì hắn bị tố là kẻ bất lÆ°Æ¡ng, gian trá, lừa đảo và không đán tin cáºy nữa. TrÆ°á»›c sá»± kiện xảy ra, hắn đã suy nghÄ© vá» tÆ°Æ¡ng lai và đã Ä‘Æ°a ra những tÃnh toán khéo léo. Hắn tá» ra mình là má»™t kẻ khéo là m, khéo xoay sở cả vá» phÆ°Æ¡ng diện tốt lẫn phÆ°Æ¡ng diện xấu. ChÃnh sá»± khéo léo nà y lại là m cho hắn thêm bất lÆ°Æ¡ng hÆ¡n. Hắn giảm số nợ của những ngÆ°á»i vay mắc ông chủ: má»™t trăm thùng dầu thì chỉ còn phải trả năm mÆ°Æ¡i thôi. Má»™t trăm giạ lúa thì chỉ còn phải trả tám mÆ°Æ¡i thôi. Từ lá» lối hà nh Ä‘á»™ng của tên quản lý bất trung, Chúa nháºn xét vá» thái thế nhân tình:
- Con cái Ä‘á»i nà y khi đối xá» vá»›i đồng loại thì khôn ngoan hÆ¡n con cái sá»± sáng.
Con cái Ä‘á»i nà y là những kẻ chỉ biết đến cuá»™c sống hiện tại và hoạt Ä‘á»™ng nhằm đến những của cải váºt chất mà thôi. Trái lại, con cái sá»± sáng là những ngÆ°á»i đón nháºn tinh thần của Chúa, con cái Ä‘á»i nà y đã xá» dụng má»i cách thức để đạt tá»›i mục tiêu, váºy con cái sá»± sáng cÅ©ng phải biết xá» dụng sá»± váºt Ä‘á»i nà y má»™t cách khôn khéo để chiếm lấy niá»m hạnh phúc nÆ°á»›c trá»i.
Má»™t sá»± váºt Ä‘á»i nà y gần gÅ©i và căn bản nhất, đó là tiá»n của. Tiá»n của, nếu không biết xá» dụng, nó sẽ trở nên má»™t ông chủ hà khắc, bóp chết những tình cảm kÃnh mến đối vá»›i Thiên Chúa và yêu thÆ°Æ¡ng đối vá»›i tha nhân.
Trái lại, nếu biết xá» dụng đúng má»±c, nó sẽ Ä‘em lại nhiá»u lợi Ãch, chẳng hạn dùng tiá»n của để là m phúc bố thà cho kẻ nghèo, để tạo lấy những ngÆ°á»i bạn chân thà nh, má»™t mai sẽ bênh vá»±c cho chúng ta trÆ°á»›c ngai tòa của Chúa.
Äằng khác, tiá»n của còn là má»™t váºt trắc nghiệm lòng trung tÃn của các môn đệ đối vá»›i Chúa. Căn cứ theo cách thức xá» dụng để biết các ông là những ngÆ°á»i trung tÃn hay phản bá»™i, chân thà nh hay gian dối, vì ai trung tÃn trong việc nhá» thì cÅ©ng trung tÃn trong việc lá»›n, ai gian dối trong việc nhá» thì cÅ©ng gian dối trong việc lá»›n. Váºy nếu các con không trung thà nh trong việc tiá»n của gian dối, thì ai sẽ trao phó của chân tháºt cho các con…
Nên nhá»› rằng, chúng ta chỉ là những ngÆ°á»i quản lý, còn Chúa má»›i là chủ. Váºy chúng ta phải biết xá» dụng tiá»n bạc và những phÆ°Æ¡ng tiện váºt chất cho phù hợp vá»›i ý muốn của Thiên Chúa.
Äể kết luáºn, tôi xin nhắc lại nÆ¡i đây má»™t câu danh ngôn Tây phÆ°Æ¡ng, nhÆ° má»™t lá»i khuyên trong vấn Ä‘á» xá» dụng tiá»n bạc:
- Tiá»n bạc là má»™t tên đầy tá»› tốt, nhÆ°ng cÅ©ng là má»™t ông chủ hà khắc. [Mục Lục]
25. Tiá»n bạc của chúng ta là m Chúa quan tâm
Äây có lẽ là má»™t sá»± kiện nhá» nhặt thú vị và Chúa Giêsu nắm lấy theo cách luôn luôn là m ngạc nhiên của Ngà i. Chúng ta chỠđợi má»™t bà i há»c hay vá» sá»± bất lÆ°Æ¡ng, bởi vì Chúa Giêsu xem ngÆ°á»i quản lý là bất lÆ°Æ¡ng. Câu chuyện hoặc dụ ngôn kết thúc vá»›i hà nh vi lừa bịp cuối cùng: “Cầm lấy văn tá»± viết 80 thôiâ€. NhÆ°ng hãy nhá»› rõ rằng ở câu 8 bắt đầu lá»i phê bình của chÃnh Chúa Giêsu, được chỉ rõ là “Chủâ€, và đây là sá»± hốt hoảng: “Chủ khen ngà i quản lý gian xảoâ€.
Tố cáo sá»± bất lÆ°Æ¡ng thì rất dá»… và tầm thÆ°á»ng. Chúa Giêsu sắp dẫn chúng ta đến má»™t lãnh vá»±c Ä‘á»™c đáo hÆ¡n: việc sá» dụng tiá»n bạc má»™t cách khéo léo.
Bà i há»c mở rá»™ng đầu tiên: hãy là những ngÆ°á»i khéo xoay sở và lanh lợi. Hãy nhìn con ngÆ°á»i nà y trong tình thế tuyệt vá»ng, tai há»a sắp rÆ¡i xuống đầu anh ta, anh ta chỉ còn và i tiếng đồng hồ để hà nh Ä‘á»™ng, và anh ta sẽ hà nh Ä‘á»™ng trong vòng má»™t khắc đồng hồ. Hỡi các bạn là con cái sá»± sáng, hãy rút kinh nghiệm, đứng trÆ°á»›c má»™t váºn rủi các bạn đừng ngồi đó mà than thở và do dá»±, hãy xông xáo nhÆ° ngÆ°á»i quản lý khôn ranh nà y.
Gian xảo Æ°? Phải, nhÆ°ng ngÆ°á»i ta yêu cầu chúng ta khá tế nhị, nhÆ° ở đây chỉ để rút ra Ä‘iá»u tốt trong thà dụ nà y và loại bá» Ä‘iá»u xấu mà thôi.
Bà i há»c thứ hai chÃnh xác và quan trá»ng hÆ¡n, được Ä‘Æ°a và o do công thức long trá»ng nà y: “Quả tháºt, ta bảo các ngÆ°Æ¡iâ€. Chúa dạy chúng ta cách đầu tÆ° tiá»n bạc. Vá»›i thứ tiá»n quá»· quái nà y, chỉ có hai giải pháp: ném nó Ä‘i nhÆ° Phanxicô Assisi, hoặc sá» dụng nó má»™t cách thông minh đến ná»—i Ä‘iá»u đó là m cho Chúa quan tâm.
Kiểu nói rất trong sáng: “Hãy dùng tiá»n phi nghÄ©a mua lấy bạn bè, ngõ hầu khi hết của, há» sẽ chứa chấp các ngÆ°Æ¡i trong chốn Ä‘á»i Ä‘á»iâ€. Äây là lá»i khuyên những ngÆ°á»i già u sụ chăng? Chắc chắn rồi, nhÆ°ng cÅ©ng là lá»i khuyên những ngÆ°á»i có tiá»n không sạch lắm ký gởi trong ngân hà ng.
Dầu sao Ä‘i nữa, tháºm chà là tiá»n sạch, và o lúc lâm chung, tiá»n đó cÅ©ng bay biến đâu mất, ngÆ°á»i ta lên trá»i vá»›i hai bà n tay trắng. Trên trái đất, tiá»n bạc mở ra những cánh cá»a và tạo thuáºn lợi cho các quan hệ. Lên trá»i rồi, không còn gì nữa cả! Nếu có loại tiá»n bạc nà o là m Chúa quan tâm, thì đó là tiá»n bạc mà ngÆ°á»i ta chia sẻ trong tình yêu thÆ°Æ¡ng, và tháºm chà được cho má»™t cách khá Ä‘iên rồ. Những ngÆ°á»i mà chúng ta đã giúp đỡ sẽ có mặt ở đó để nói lại vá»›i Äấng Tối Cao. Chúng ta không trắng tay nhÆ°ng được mặc lấy sá»± Ä‘á»™ lượng má»™t cách tuyệt diệu; không phải chúng ta không có những mối quan hệ, có những ngÆ°á»i tiếp đón chúng ta má»™t cách vui vẻ; chúng ta không phải là những kẻ xa lạ vá»›i Chúa tình yêu, chúng ta chÃnh là tình yêu.
Biến tiá»n bạc thà nh tình yêu: tháºt là má»™t sá»± đầu tÆ° tuyệt vá»i! NhÆ°ng tháºm chà được câu truyện nà y tô Ä‘iểm, bà i há»c nà y vẫn còn tá» ra rất khó khăn. Äây là lá»i kêu gá»i chia sẻ, và chúng ta nhanh chóng tìm ra những lý do để chối từ lá»i kêu gá»i đó.
Có lẽ, sau việc Chúa Giêsu nhấn mạnh đến vấn Ä‘á» tiá»n bạc ‘đánh lừa’, chúng ta sẽ cảm thấy rõ hÆ¡n cái nhìn của Thiên Chúa trên tiá»n bạc của chúng ta. Thiên Chúa không khinh chê Ä‘iá»u gì trong cuá»™c sống chúng ta cả, mà là Ngà i có sá»± tò mò đáng yêu: đứa con chÃn chắn của Ta sẽ đầu tÆ° tiá»n bạc nhÆ° thế nà o? ChÃnh việc chúng ta chá»n lá»±a ngân hà ng nà o là m Ngà i quan tâm. Ngân hà ng Ãch ká»· hay ngân hà ng tình yêu? [Mục Lục]
26. SỠdụng của cải
Äây là má»™t dụ ngôn khó giải nghÄ©a, nhÆ°ng tá»±u trung cuá»™c Ä‘á»i là má»™t trÆ°á»ng há»c mà ta có thể há»c được gÆ°Æ¡ng tốt nÆ¡i những ngÆ°á»i xấu. Câu chuyện bao gồm những tên lÆ°u manh mà ngÆ°á»i ta có thể gặp bất cứ ở đâu. Tên quản gia nà y là má»™t tên lÆ°u manh. Hắn vốn là má»™t nô lệ, tuy váºy hắn được giao trách nhiệm Ä‘iá»u hà nh gia sản của chủ. Tại Pa-lét-tin có nhiá»u địa chủ vắng mặt ở lãnh địa của mình nên tất cả công việc của ông được trao và o tay ngÆ°á»i quản gia của ông. Tên quản gia trong câu chuyện nà y đã ăn cắp khéo léo. Các con nợ cÅ©ng là những tên lÆ°u manh. Chắc chắn món nợ của há» là tiá»n thuê đất. Thuê đất ở Pa-lét-tin thÆ°á»ng được trả cho chủ đất không phải bằng tiá»n mặt mà mà bằng hiện váºt, thÆ°á»ng là má»™t phần hoa lợi của đám đất cho thuê. Quản gia nà y biết rằng hắn đã mất chức quản gia, vì thế nảy ra má»™t sáng kiến. Hắn ghi sổ má»™t cách gian láºn để các con nợ được trả Ãt hÆ¡n cho chủ. Äiá»u nà y có hai công hiệu. Thứ nhất, các con nợ phải mang Æ¡n hắn. Thứ hai, còn có hiệu lá»±c hÆ¡n, là hắn là m cho cùng liên luỵ vá» hà nh Ä‘á»™ng gian manh của hắn, và nếu lâm và o tình trạng bế tắc thì hắn ở và o má»™t thế mạnh để thá»±c hiện những vụ tống tiá»n: kiểu bút sa gà chết. ChÃnh chủ hắn cÅ©ng là má»™t thứ lÆ°u manh nữa, bởi vì, thay vì khó chịu vá» hà nh Ä‘á»™ng nà y, ông ta lại khen nó thông minh.
Äiá»u khó giải thÃch trong dụ ngôn nà y là Luca đã gồm và o đó bốn bà i há»c khác nhau:
1) Con cái Ä‘á»i nà y tá» ra không khéo vá»›i Ä‘á»i hÆ¡n con cái sá»± sáng.
Äiá»u đó có nghÄ©a là nếu các ki-tô hữu chúng ta cÅ©ng hăng hái không khéo trên Ä‘Æ°á»ng hà nh đạo nhÆ° ngÆ°á»i Ä‘á»i khéo tìm của cải tiá»n bạc thì tốt biết bao. Nếu ngÆ°á»i ta chú tâm đến linh hồn cÅ©ng nhÆ° việc buôn bán là m ăn thì hỠđã tốt hÆ¡n nhiá»u. NhÆ°ng tháºt ra ngÆ°á»i ta luôn luôn để nhiá»u thá»i giá», tiá»n bạc, công sức và o những lạc thú, vui chÆ¡i Ä‘á»i nà y gắp hai mÆ°Æ¡i lần hÆ¡n và o các công việc Há»™i Thánh của mình.
Má»™t vị linh mục được má»i giảng cho má»™t nhà tù, ngà i Ä‘á» cáºp đến giáo huấn của Chúa Giêsu liên quan đến việc báo thù: “Khi có ai vả má bên phải ngÆ°Æ¡i, hãy chìa luôn má bên kia cho hắn.†Äể minh hoạ bà i há»c ngà i kể câu chuyện vá» Jackie Robinson, lá»±c sÄ© da Ä‘en đầu tiên thi đấu trong Ä‘á»™i tuyển chÃnh. Khi ông bầu Branch Rickey ký hợp đồng vá»›i Jackie, ông bảo: “Anh phải xÆ¡i má»i thứ há» dá»n cho anh và đừng bao giá» phản kháng lại nhé!†Ông bầu tháºt có lý. Trong sân các cầu thủ giao banh cho anh cách thô lá»—, còn đám cổ Ä‘á»™ng viên và đội bóng đối nghịch thì chế nhạo anh. Ra khá»i sân banh, anh bị khai trừ khá»i các khách sạn và nhà hà ng, Ä‘ang khi các cầu thủ khác được ở lại và ăn uống tại đó. Dầu váºy, Jackie vẫn luôn giữ được bình tÄ©nh, anh vẫn “chìa cả mà kia raâ€, và cả ông bầu Branch cÅ©ng là m nhÆ° thế khi bị công chúng chỉ trÃch, vì cho má»™t tên da Ä‘en gia nháºp Ä‘á»™i bóng. Kể xong câu chuyện, vị linh mục đặt câu há»i: “Các bạn thá» nghÄ© coi, các lá»±c sÄ© da Ä‘en ngà y nay sẽ ra thế nà o nếu Jackie và Branch không chìa má kia cho ngÆ°á»i ta tát?†Ngay sau cuá»™c nói chuyện, má»™t tù nhân tiến lại nói: “Câu chuyện cha kể khá thú vị, nhÆ°ng sao cha không Ä‘á» cáºp đến toà n thể câu chuyện, không nêu lên lý do tại sao ông bầu và gã cầu thủ da Ä‘en lại chấp nháºn chìa má bên kia ra? Äâu có phải há» yêu mến Chúa mà vì ham tiá»n mà thôi. Branch chìa luôn má bên kia vì ông ta sẽ ký hợp đồng được vá»›i tất cả các lá»±c sÄ© da Ä‘en giá»i nhất trong nÆ°á»›c và ông sẽ già u to; Còn Jackie thì chịu chìa má kia vì chẳng qua anh ta cÅ©ng kiếm được khối bạc nếu anh thà nh công!â€. Vị linh mục ngẫm nghÄ©: “Nếu gã tù nhân nà y có lý thì câu chuyện của mình há»ng mất.†NhÆ°ng tức khắc ngà i nghÄ© lại, câu chuyện vừa nói lên hai Ä‘iá»u quan trá»ng hÆ¡n nữa: “Con cái thế gian khôn ngoan hÆ¡n con cái sá»± sáng trong việc là m ăn của chúng.†Thì ra, ngÆ°á»i thế gian biết chịu khổ chịu cá»±c để được những phần thưởng trần thế, là những thứ chỉ tồn tại trong Ãt năm, trong khi các Kitô hữu chúng ta không dám gian khổ để đạt được phần thưởng vÄ©nh viá»…n trên trá»i. Äạo của chúng ta chỉ trở thà nh hiện thá»±c và hữu hiệu khi nà o chúng ta đầu tÆ° và o đó nhiá»u thì giá», sức lá»±c nhÆ° và o các việc thế tục.
2) Của cải váºt chất nên dùng để giữ gìn tình bạn. Äiá»u nà y có thể là m trong hai cách.
a/ Là m việc đó cho Ä‘á»i sau, các rabbi Do thái có câu: “Kẻ già u giúp kẻ nghèo ở Ä‘á»i nà y, nhÆ°ng kẻ nghèo giúp kẻ già u trong Ä‘á»i sau.†Khi chú giải truyện ngÆ°á»i già u ngu dại xây kho vá»±a lá»›n hÆ¡n để tÃch trữ của cải, thánh Ambrosiô có nói: “Bụng của ngÆ°á»i nghèo, nhà của bà goá, miệng của trẻ nhá» là những kho vá»±a còn mãi Ä‘á»i Ä‘á»i.†NgÆ°á»i Do thái tin rằng của bố thà cho kẻ nghèo được ghi và o trÆ°Æ¡ng mục Ä‘á»i sau của kẻ cho. Sá»± già u có tháºt của con ngÆ°á»i không tuỳ những gì mình nắm giữ, nhÆ°ng ở những gì mình cho Ä‘i. “ThÆ°Æ¡ng xót kẻ khó nghèo là cho Äức Chúa vay mượn, NgÆ°á»i sẽ đáp trả xứng đáng việc đã là m.†(Cn 19,17)
b/ Là m việc đó cho Ä‘á»i nà y. NgÆ°á»i ta có thể dùng của cải má»™t cách Ãch ká»·, hoặc có thể dùng để giúp cho Ä‘á»i sống dá»… chịu hÆ¡n, không những cho mình, mà còn cho bạn bè những ngÆ°á»i chung quanh mình nữa. Biết bao nhà há»c giả Ä‘á»i Ä‘á»i mang Æ¡n má»™t ngÆ°á»i hằng tâm hằng sản đã dùng tiá»n bạc mình để giúp há»c bổng cho kẻ khác có Ä‘iá»u kiện theo Ä‘uổi việc há»c. Biết bao ngÆ°á»i đã mang Æ¡n má»™t ngÆ°á»i bạn già u có đã tà i trợ há» trong cÆ¡n túng cá»±c má»™t cách thá»±c tế. Tá»± bản chất của cải không phải là tá»™i lá»—i, nhÆ°ng là má»™t trách nhiệm lá»›n, và ngÆ°á»i nà o dùng của cải để giúp đỡ bạn bè, kẻ ấy đã là m trá»n trách nhiệm của mình.
3) Trung thà nh trong việc nhỠdẫn đến trung thà nh trong việc lớn.
Dá»±a và o cách thi hà nh việc nhá», qua đó, sẽ chứng tá» ngÆ°á»i đó có xứng đáng hay không xứng đáng để trao phó những việc lá»›n. Äiá»u nà y đúng trong các việc Ä‘á»i nà y, không ai được cất nhấc lên địa vị cao hÆ¡n, nếu lúc ở địa vị thấp, ngÆ°á»i đó đã không chứng tỠđược khả năng và lòng ngay thẳng. NhÆ°ng Chúa Giêsu đã áp dụng nguyên tắc đó và o Ä‘á»i sau. à Ngà i dạy: “Ở thế gian các ngÆ°Æ¡i chịu trách nhiệm vá» những của cải không thá»±c sá»± thuá»™c vá» mình. Các ngÆ°Æ¡i không thể mang theo mình những của cải đó khi chết. Những của cải đó chỉ cho các ngÆ°Æ¡i vay mượn. Các ngÆ°Æ¡i là ngÆ°á»i quản lý các của đó, vì theo bản chất, những của cải đó không phải là của các ngÆ°Æ¡i vÄ©nh viá»…n. NhÆ°ng trái lại ở trên trá»i các ngÆ°Æ¡i sẽ được những của cải thuá»™c vá» các ngÆ°Æ¡i má»™t cách thiết thá»±c, có tÃnh vÄ©nh viá»…n và bất di dịch. NhÆ°ng của cải mà các ngÆ°Æ¡i sẽ được ở trên trá»i lại tuỳ theo cách các ngÆ°Æ¡i dùng của cải dÆ°á»›i đất. Của cải mà các ngÆ°Æ¡i sẽ được là m tà i sản riêng trên trá»i tuỳ theo cách các ngÆ°Æ¡i sá» dụng những của cải mà các ngÆ°Æ¡i chỉ là m quản lý.â€
4) Không đầy tớ nà o có thể là m tôi hai chủ.
Chủ chiếm hữu nô lệ cách tuyệt đối. Ngà y nay thì đầy tá»› hay lao công có thể là m công việc cách dá»… dà ng và có thể là m việc cho hai chủ. Anh ta có thể đảm nháºn má»™t công tác trong giá» bình thÆ°á»ng và má»™t công tác khác trong giá» rảnh rá»—i. Tá»· dụ có ngÆ°á»i là m thÆ° ký ban ngà y và là m nhạc sÄ© ban đêm. Nhiá»u ngÆ°á»i là m thêm để kiếm tiá»n hay là m theo sở thÃch trong những giá» tá»± do. Thế nhÆ°ng má»™t nô lệ không có giá» tá»± do, má»i giây phút trong ngà y, tất cả sức lá»±c của anh ta thuá»™c vá» chủ. Anh ta không có thá»i giá» riêng nà o. CÅ©ng váºy, phục vụ Thiên Chúa không thể nà o là má»™t công việc là m bán thá»i gian hay công việc của giá» rảnh rá»—i. Ai đã chá»n sá»± phục vụ Chúa trá»n vẹn. Thiên Chúa là chủ tuyệt đối trên má»i ngÆ°á»i chủ, chúng ta hoặc thuá»™c trá»n vá» Chúa hay không thuá»™c vá» Ngà i chút nà o. [Mục Lục]
27. TÃch trữ của cải thiêng liêng
“Không đầy tá»› nà o có thể là m tôi hai chủâ€
Nhà tiên tri Amos, trong Bà i Ä‘á»c I, sống và o thế ká»· VIII trÆ°á»›c ká»· nguyên chúng ta. NgÆ°á»i sống trong má»™t xã há»™i Ä‘Æ°Æ¡ng thá»i bon chen, tranh già nh tiá»n bạc, Ä‘Ã n áp ngÆ°á»i nghèo khó, lấy đồng tiá»n mua ngÆ°á»i nô lệ. Chỉ có tiá»n là trên hết, có tiá»n mua gì cÅ©ng được, mua cả lÆ°Æ¡ng tâm.
NhÆ°ng Thiên Chúa là Äấng nâng đỡ bênh vá»±c ngÆ°á»i nghèo. Và nhà tiên tri phát ngôn của Chúa, lên tiếng cảnh tỉnh. Bản cáo trạng thá»i xa xÆ°a nhÆ° còn vang vá»ng kết án những tệ Ä‘oan xã há»™i ngà y nay.
“Äức Chúa đã lấy thánh danh là niá»m hãnh diện của Gia-cóp mà thá»: Ta sẽ chẳng bao giá» quên má»™t hà nh vi nà o của chúng†(Am 8,7).
Thiên Chúa là Tình thÆ°Æ¡ng. Ngà i thÆ°Æ¡ng xót ngÆ°á»i nghèo nhÆ°ng cÅ©ng không ghét bá» ngÆ°á»i già u có thiện chÃ.
Bà i Phúc Âm hôm nay nói vá» ngÆ°á»i quản lý, nhÆ°ng cÅ©ng có thể gá»i là dụ ngôn nói vá» phần rá»—i đối vá»›i ngÆ°á»i già u. NgÆ°á»i già u có phải là m gì để được NÆ°á»›c Trá»i?
TrÆ°á»›c hết, ngÆ°á»i già u có hÆ° mất vì chỉ biết bo bo giữ của, không biết chia sẻ vá»›i ngÆ°á»i khác nhất là vá»›i ngÆ°á»i túng thiếu (Lc 16, 19-31). Vì thế, trÆ°á»›c tiên phải biết chia sẻ.
NgÆ°á»i quản lý trong dụ ngôn, là má»™t ngÆ°á»i khôn ranh, trÆ°á»›c khi bị bãi chức, đã gá»i các con nợ của chủ đến và bá»›t cho má»™t số; dùng tà i sản của chủ để thêm cho bạn mình. Chủ khen anh hà nh Ä‘á»™ng khôn khéo. Tất nhiên, Chúa không bảo chúng ra noi gÆ°Æ¡ng “ngÆ°á»i con cái Ä‘á»i nà y†đó; nhÆ°ng Chúa dạy chúng ta là “con cái sá»± sáng†biết lợi dụng của cải để gây thêm bạn hữu. NghÄ©a là biết chia sẻ, giúp đỡ ngÆ°á»i nghèo, để bằng lá»i cầu nguyện há» giúp đỡ lại ta khi ta “sinh trần trụi, trở vá» tay không†trÆ°á»›c mặt Chúa.
à tưởng thứ hai, qua câu chuyện dụ ngôn, là ngÆ°á»i già u của hãy nhá»› rằng già u của cải hãy nhá»› rằng già u của váºt chất mà không biết là m già u của thiêng liêng vÄ©nh cá»u thiêng liêng vÄ©nh cá»u thì có Ãch gì.
Của cải là phÆ°Æ¡ng tiện chứ không phải là mục Ä‘Ãch. NhÆ°ng có nhiá»u ngÆ°á»i coi đó là mục Ä‘Ãch, là chúa tể. Cà ng có nhiá»u tiá»n của cà ng mong muốn có nhiá»u hÆ¡n. Há» theo đạo thá» thần Mamon thá»i xÆ°a hay thần Äô-la thá»i nay.
Vì thế, Chúa căn dặn: “Không đầy tá»› nà o có thể là m tôi hai chủ, và hoặc nó ghét chủ nầy và mến chủ kia, hoặc phục chủ nà y và khinh chủ ná». Các con không thể là m tôi Thiên Chúa mà lại là m tôi tiá»n của được.â€
NgÆ°á»i già u có chân tháºt là ngÆ°á»i biết chia sẻ vá»›i ngÆ°á»i nghèo, là kẻ biết tÃch trữ của cải thiêng liêng, nÆ¡i “mối má»t không thể rúc rỉa, trá»™m cÆ°á»›p không chiếm Ä‘oạt đượcâ€.
Trên phần mộ Thánh Giáo hoà ng Piô X có khắc ghi:
Piô X giáo hoà ng
Khó nghèo và già u có
Hiá»n là nh và khiêm nhÆ°á»ng
Mạnh mẽ và bênh vực đạo
Chăm chú cải tổ má»i sá»± trong Chúa
Äã yên nghỉ sốt sắng 20-8-1914
Lạy Chúa, hôm nay con quyết tâm yêu Chúa bằng cách chia sẻ vá»›i những ngÆ°á»i nghèo khó xung quanh, những gì Chúa đã ban cho con. Vì những gì Chúa ban cho con là để con Ä‘em chia sẻ vá»›i anh chị em con, nhất là vá»›i ngÆ°á»i nghèo khó. [Mục Lục]
28. NgÆ°á»i nghèo
Có má»™t Ä‘iá»u là m tôi ngạc nhiên, đó là Kinh Thánh Ä‘á» cáºp rất nhiá»u đến tiá»n bạc.
Thá»i bấy giá», ná»n kinh tế của dân Do Thái còn lạc háºu, ngÆ°á»i ta trao đổi vá»›i nhau bằng hà ng hóa, và tiá»n bạc chÆ°a chiếm được má»™t địa vị quan trá»ng và cần thiết nhÆ° ngà y hôm nay, bởi vì ngà y hôm nay có tiá»n mua tiên cÅ©ng được, trái chẳng có tiá»n thì má»i sá»± Ä‘á»u xôi há»ng bá»ng không…
Sở dÄ© Kinh Thánh luôn Ä‘á» cáºp đến tiá»n bạc là để lá»™t mặt nạ cho chúng ta thấy rõ sá»± bất công của những kẻ tham lam, cÅ©ng nhÆ° sá»± bóc lá»™t của những kẻ quyá»n thế.
Thá»±c váºy, qua bà i Ä‘á»c thứ nhất, tiên tri Amos đã nghiêm khắc cảnh cáo há»:
- Hãy nghe đây, hỡi những kẻ Ä‘Ã n áp ngÆ°á»i nghèo khó và muốn hủy diệt hết những ngÆ°á»i bần cùng trong cả nÆ°á»›c. Các ngÆ°Æ¡i giảm đấu Ä‘ong, tăng giá bán và là m nên những chiếc cân non. Các ngÆ°Æ¡i lấy tiá»n mua ngÆ°á»i nghèo khó, lấy đôi dép mà đổi lấy ngÆ°á»i túng thiếu. Các ngÆ°Æ¡i bán lúa mục nát. Thế nhÆ°ng, Thiên Chúa sẽ không quên lãng và những hình phạt khủng khiếp sẽ được giáng xuống trên các ngÆ°Æ¡i.
Cùng má»™t tiếng chuông cảnh tỉnh ấy đã được vang lên qua Ä‘oạn Tin mừng hôm nay. Äúng thế, Chúa Giêsu đã không khen ngợi những tÃnh toán mỠám của tên quản lý bất lÆ°Æ¡ng, nhÆ°ng Ngà i chỉ khen ngợi sá»± khôn ngoan, bình tÄ©nh và tiên liệu của hắn.
Từ đó, Ngà i muốn nói với chúng ta rằng:
- Các con hãy dùng tiá»n bạc gian dối mà mua lấy bạn hữu, để khi mất hết tiá»n bạc, thì há» sẽ tiếp đón các con và o chốn an nghỉ Ä‘á»i Ä‘á»i.
Chúa Giêsu muốn chúng ta có thái Ä‘á»™ siêu thoát đối vá»›i tiá»n bạc và nhất là chỉ coi nó nhÆ° phÆ°Æ¡ng tiện Ä‘em lại lợi Ãch cho chúng ta, chứ đừng coi nó nhÆ° mục Ä‘Ãch, để rồi quá dÃnh bén, khiến nó chi phối Ä‘á»i mình.
Ngà i cũng quả quyết:
- Các con không thể là m tôi hai chủ, vì nếu mến chủ nà y thì sẽ ghét chÅ©a kia. CÅ©ng váºy, các con không thể vừa là m tôi Thiên Chúa lại vừa là m tôi tiá»n của được.
Äúng thế, nếu là m tôi Thiên Chúa, chúng ta sẽ trở nên những ngÆ°á»i con của Ngà i. Còn nếu là m tôi tiá»n của, chắc chắn chúng ta sẽ bị hÆ° mất.
Äức Tổng giám mục Camara là má»™t ngÆ°á»i phát ngôn bảo vệ quyá»n lợi của hằng triệu ngÆ°á»i nghèo túng ở Nam Mỹ. Há» bị giá»›i chủ nhân bóc lá»™t. Mà giá»›i chủ nhân ở đây là những ai? Äó là những Kitô hữu, sống phè phỡn trên xÆ°Æ¡ng máu của những ngÆ°á»i bất hạnh.
Những bà i diá»…n thuyết của ngà i thÆ°á»ng gay gắt chỉ trÃch há», khiến nhà cầm quyá»n Brasil toan bắt giam ngà i, nhÆ°ng cÅ©ng chÃnh lúc đó, Äức Thánh Cha Phaolô VI đã đặt ngà i lên chức vụ Hồng y, nhÆ° để long trá»ng xác định láºp trÆ°á»ng đấu tranh của ngà i là chÃnh đáng và đúng đắn, cÅ©ng nhÆ° để nói lên tinh thần liên Ä‘á»›i và chia sẻ của mình.
Trong một bức thư, đức Hồng y Villot đã viết như sau:
“Chúng ta phải cố gắng chống lại má»i hình thức bất công, cÅ©ng nhÆ° phải cố gắng phát triển con ngÆ°á»i toà n diện. Là Kitô hữu, chúng ta phải tá»± há»i xem chúng ta có trung thà nh vá»›i những đòi há»i của đức tin hay không?â€
NgÆ°á»i nghèo đã chiếm má»™t chá»— đứng quan trá»ng trong Kinh Thánh. Sá»± nghèo túng của há» không phải là kết quả của sá»± lÆ°á»i biếng, mà là kết quả của những bóc lá»™t và tham vá»ng bất chÃnh.
Vì thế, má»™t ngà y nà o đó, Chúa sẽ là m cho đảo lá»™n, nhÆ° trong lá»i kinh “ngợi khenâ€, Mẹ Maria đã xác quyết:
- Pháºn đói nghèo, Chúa ban của đầy dÆ°. NgÆ°á»i già u có, Ä‘uổi vá» bà n tay trắng. [Mục Lục]
29. Hai chủ
Bà i Ä‘á»c I của Chúa nháºt hôm nay được trÃch từ sách tiên tri Amos và bà i Tin Mừng trình bà y cho chúng ta hai mẫu ngÆ°á»i, hai nếp sống trái ngược nhau. Mẫu sống của con cái thế gian, tức là con cái của sá»± tối tăm và mẫu ngÆ°á»i sống của những con cái Thiên Chúa, con cái sá»± sáng. Nếp sống của con cái thế gian, những kẻ là m nô lệ cho của cải váºt chất, tôn thá» tiá»n tà i được nhắc đến nÆ¡i bà i Ä‘á»c I. Há» muốn Ä‘á» cao tiá»n tà i và coi thÆ°á»ng tha nhân, chỉ nghÄ© đến việc buôn bán kiếm lợi.
Trong ngà y nghỉ, ngà y dà nh cho Giavê Thiên Chúa thì há» không nghỉ ngÆ¡i mà âm mÆ°u là m sao để khi ra bán hà ng há» sẽ kiếm lợi thêm nữa, nên há» dùng thá»i gian nghỉ lá»…, dùng ngà y của Chúa để giảm lÆ°á»ng Ä‘ong, tăng giá, là m cân giả. Há» là những con ngÆ°á»i chỉ nghÄ© đến tiá»n bạc lợi lá»™c.
Mẫu sống của con cái thế gian còn được là m nổi báºt hÆ¡n nữa trong bà i Phúc âm kể vá» dụ ngôn ngÆ°á»i quản lý bất trung, mánh mung, phung phà tà i sản của chủ để là m lợi cho bản thân. Trong cuá»™c Ä‘á»i, há» chỉ nháºn Ä‘iá»u gì là m lợi cho há» mà thôi, do đó Thiên Chúa không còn trong tÆ° tưởng, trong tâm hồn, trong nếp sống của há» nữa.
Kể lại dụ ngôn vá» ngÆ°á»i quản lý bất trung nà y, Chúa Giêsu không có ý Ä‘á» cao nếp sống của ngÆ°á»i quản lý bất trung cho các môn đệ noi theo, nhÆ°ng là để cảnh tỉnh các môn đệ qua má»™t lá»i trách khéo: “Con cái thế gian khôn lanh hÆ¡n con cái sá»± sángâ€. Chúa có ý cảnh tỉnh các môn đệ của Ngà i không được ù lì là m biếng và thụ Ä‘á»™ng. Con cái thế gian tìm đủ má»i cách để có danh vá»ng, là m sao giây phút hiện tại có lợi cho tÆ°Æ¡ng lai sắp đến, và để đạt đến mục tiêu nà y há» không ngại dùng những thủ Ä‘oạn mánh mung để là m lợi cho mình.
Phần Chúa Giêsu, Ngà i nhắc khéo cho các môn đệ nhÆ° sau: “Chúng con không được là m tôi hai chủ, tức là vừa là m tôi Thiên Chúa vừa là m tôi tiá»n củaâ€. Môn đệ Chúa cần dứt khoát chá»n Chúa, sống theo giáo huấn của Ngà i vá»›i hết sức dấn thân và nhiệt tâm. Cần phải chá»n Thiên Chúa trÆ°á»›c hết và má»i sá»± khác nhÆ° của cải váºt chất hoặc ngay cả mạng sống cÅ©ng cần phải sá» dụng theo mục tiêu là để giúp chiếm Ä‘oạt được Chúa, đạt được cùng Ä‘Ãch cuối cùng của Ä‘á»i sống con ngÆ°á»i: “Äược lá»i lãi cả thế gian mà mất linh hồn nà o được Ãch gì, ngÆ°á»i ta lấy gì mà đổi được linh hồn mìnhâ€.
Hãy tìm nÆ°á»›c Thiên Chúa trÆ°á»›c và tìm vá»›i hết sức mình, hết sức nhiệt tâm, hết nghị lá»±c và hết tinh thần, không được ù lì thụ Ä‘á»™ng. Phải Æ°á»›c mong Chúa là m khát vá»ng duy nhất cho cuá»™c Ä‘á»i mình. Thiên Chúa muốn chúng ta là m ngÆ°á»i quản lý tốt của cải, dùng hết khả năng Chúa ban để là m sinh lợi những khả năng, những nén bạc Chúa trao cho, sao cho sáng danh Chúa và mÆ°u Ãch cho anh chị em.
Trong dụ ngôn được Chúa Giêsu kể và ghi lại nÆ¡i Phúc âm thánh Luca hôm nay chúng ta nháºn thấy rằng, ngÆ°á»i quản lý xấu dùng tà i trà của mình và tiá»n của của chủ để tạo ra bạn bè má»›i. Liên kết vá»›i của cải trong mục Ä‘Ãch hưởng lấy những lợi lá»™c trần gian, đó là lối hà nh xá» của con cái thế gian. Con cái sá»± sáng cần phải có lòng hăng say, sá» dụng tốt những gì Chúa ban cho để là m cho Ä‘á»i sống con ngÆ°á»i được cứu rá»—i, được nâng cao, xứng đáng vá»›i phẩm vị là m con cái Thiên Chúa.
Nếu sống vì tiá»n bạc, danh vá»ng, tìm cách lạm dụng và khá» trừ ngÆ°á»i nghèo, tránh xa ngÆ°á»i nghèo, là m nhÆ° thế là há» không phải là con ngÆ°á»i, không phải là con cái Thiên Chúa nữa. Bởi vì, con cái sá»± sáng không bao giỠđược là m nhÆ° váºy. Ngược lại, há» cần phải sá» dụng tà i năng Chúa ban, kể cả của cải váºt chất để là m sáng danh Chúa và mÆ°u Ãch cho anh chị em, phục vụ kẻ nghèo chứ không loại trừ ngÆ°á»i nghèo.
NgÆ°á»i quản lý tốt không lợi dụng cÅ©ng không phung phá tà i sản của chủ: “Ai trung tÃn trong việc nhá» thì cÅ©ng trung tÃn trong việc lá»›nâ€. Trong tất cả má»i sá»± hãy tìm gặp Chúa trÆ°á»›c hết. ChÃnh trong viá»…n tượng nà y mà chúng ta nhá»› lại lá»i cầu nguyện sau đây được trÃch lại trong sách giáo lý má»›i: “Lạy Chúa, xin ban cho con tất cả những gì giúp con đến gần Chúa. Xin hãy cất khá»i con tất cả những gì là m con xa Chúa. Xin hãy giải thoát con khá»i cái tôi Ãch ká»·, tham lam tiá»n của để con biết dâng toà n thân cho Chúaâ€. Chúng ta hãy cầu nguyện nhÆ° váºy hằng ngà y và xin Chúa giúp chúng ta sống được nhÆ° váºy để luôn trung thà nh vá»›i đức tin và o Chúa. [Mục Lục]
30. Tiá»n của
Dụ ngôn của bà i Tin Mừng khá dà dá»m và linh Ä‘á»™ng, kể chuyện má»™t ngÆ°á»i quản lý Ä‘ang đứng trÆ°á»›c má»™t tÆ°Æ¡ng lai Ä‘en tối: sắp bị Ä‘uổi việc, nên ông ta đã nghÄ© ra má»™t kế hoạch rất khôn khéo, có thể nói là láu cá, mánh mung hay gian xảo để thủ lợi khi thất nghiệp sẽ có ngÆ°á»i trả Æ¡n mình, giúp đỡ mình. Khi kể dụ ngôn nà y, Chúa Giêsu không có ý dạy chúng ta gian xảo nhÆ° ngÆ°á»i quản lý ấy, nhÆ°ng Chúa muốn chúng ta phải nhanh trà khôn, biết ứng phó kịp thá»i vá»›i hoà n cảnh, nhất là tìm được những bảo đảm cho tÆ°Æ¡ng lai, mà tÆ°Æ¡ng lai quan trá»ng nhất là cuá»™c sống Ä‘á»i sau. Vì thế, sau khi kể xong dụ ngôn, Chúa Giêsu đã Ä‘Æ°a ra những giáo huấn của Ngà i vá» vấn Ä‘á» tiá»n của.
Tất cả những tiá»n của trần gian chỉ là những thứ vô tri giác, Thiên Chúa ban cho con ngÆ°á»i hưởng dùng để xây dá»±ng, thăng tiến mức sống, đồng thá»i phát triển tình ngÆ°á»i, liên kết yêu thÆ°Æ¡ng. Nên tiá»n của trần gian chỉ là má»™t thứ trung gian, là phÆ°Æ¡ng tiện con ngÆ°á»i phải biết sá» dụng cho đúng, hợp tình hợp lý, khôn khéo và hữu Ãch để được ấm no, hạnh phúc ở Ä‘á»i nà y và nhất là để đạt tá»›i kho tà ng Ä‘Ãch thá»±c là NÆ°á»›c Trá»i.
Tiá»n của, và ng bạc là những thứ Ä‘em lại già u sang, sung sÆ°á»›ng nhÆ°ng đồng thá»i cÅ©ng là nguyên do những phản bá»™i, tráo trở, thất nhân, thất đức, bôi Ä‘en lòng ngÆ°á»i, nhÆ° câu trong sách nho: “Hoà ng kim hắc thế tâmâ€. NhÆ°ng trong thá»±c tế, thÆ°á»ng con ngÆ°á»i lại có những quan Ä‘iểm trái ngược, Ä‘á» cao giá trị đồng tiá»n, coi đồng tiá»n là tất cả, là vạn năng:
- Có tiá»n mua tiên cÅ©ng được.
- Tiá»n không chân xa gần Ä‘i khắp.
- Có tiá»n chán vạn ngÆ°á»i hầu.
- Có bấc có dầu chán vạn ngÆ°á»i khêu.
- Mạnh vì gạo, bạo vì tiá»n…
Shakespeare cÅ©ng đồng ý rằng: “Tiá»n Ä‘i trÆ°á»›c thì má»i con Ä‘Æ°á»ng Ä‘á»u rá»™ng mởâ€.
Hoặc nhÆ° tục ngữ Pháp có câu: “Má»™t ngÆ°á»i không tiá»n là má»™t con sói không răngâ€. Ngà y nay ngÆ°á»i ta nói: “Äồng tiá»n là tiên là pháºt. Là sức báºt của thanh niên. Là sức khá»e của tuổi già . Là cái Ä‘Ã của danh vá»ng. Là cái lá»ng để che thânâ€.
Tuy nhiên, trên đây chỉ là những nháºn định phiến diện vá» giá trị của đồng tiá»n. Những quan niệm xuất phát từ những giao tế, những công ăn việc là m do thiếu đồng tiá»n, cÅ©ng có thể do những yếu tố khác, nhÆ°ng ngÆ°á»i ta không nháºn ra mà phải đón nháºn những tráo trở, thất bại, ê chá». NhÆ°ng còn trÆ°á»ng hợp con ngÆ°á»i sa Ä‘á»a, tá»™i lá»—i, hÆ° há»ng, vì dÆ°a thừa tiá»n bạc, phủ phê váºt chất thì sao? Hoặc những gia đình già u có nhÆ°ng sống ngá»™t ngạt, bất hòa thÆ°á»ng xuyên, chúng ta giải thÃch thế nà o? Bởi vì tiá»n là bạc. Bạc không chỉ là má»™t loại quà kim, mà còn có nghÄ©a là bạc bẽo, bạc tình, bạc nghÄ©a. Vì tiá»n mất cha, mất mẹ, mất vợ, mất chồng, mất bạn hữu, mất há» hà ng. Nguyá»…n Du trong thi phẩm Kim Vân Kiá»u đã phải thú nháºn: “Trong tay đã sẵn đồng tiá»n, dẫu lòng đổi trắng thay Ä‘en khó gìâ€. Nhà thÆ¡ Nguyá»…n Bỉnh Khiêm cÅ©ng chua xót nói rằng: “Còn tiá»n, còn bạc, còn đệ tá». Hết cÆ¡m hết gạo, hết ông tôiâ€.
Cho nên, đầy đủ và trung thá»±c nhất, phải là má»™t nháºn định hai chiá»u: “Tiá»n bạc chỉ là tên đầy tá»› tốt, chứ không thể là ông chủ tốt đượcâ€. Và xa hÆ¡n, há»i rằng Ä‘au khổ, cái chết, đồng tiá»n có chiến thắng được không? “Vua Ngô ba mÆ°Æ¡i sáu tấn và ng. Thác xuống âm phủ chẳng mang được gìâ€. Vì thế, là những Kitô hữu xác tÃn có má»™t Ä‘á»i sau, có má»™t kho tà ng Ä‘Ãch thá»±c Ä‘ang chỠđón, chúng ta có thể chấp nháºn và sống theo châm ngôn: “Äồng tiá»n là vạn năngâ€? CÅ©ng bị rà ng buá»™c, nô lệ cho đồng tiá»n không?
Chúng ta hãy đặt tiá»n của trở vỠđúng vị trÃ, khả năng của nó, chứ đừng phóng đại lên thì má»›i hy vá»ng có má»™t thái Ä‘á»™, cách cÆ° xỠđúng mức đối vá»›i tiá»n của trong tÆ°Æ¡ng quan vá»›i tha nhân. Vấn Ä‘á» vô cùng phức tạp và qui mô. Ở đây, chúng ta thá» nêu và i nháºn xét, và dụ nho nhá» trong phạm vi gia đình. Kinh nghiệm cho thấy trong gia đình, thÆ°á»ng xuyên xảy ra những cãi cá», xÃch mÃch chỉ vì mất mát, hÆ° há»ng, những chia sẽ không Ä‘á»u. Vì tiá»n bạc, vợ chồng xà o xáo lẫn nhau. Vì tiá»n bạc, anh em xa cách nhau do cha mẹ phân biệt đứa nà y là m nhiá»u tiá»n, đứa kia là m Ãt tiá»n. Ra đến xã há»™i, vấn Ä‘á» còn phức tạp hÆ¡n nhiá»u. Không lạ gì mà ngÆ°á»i ta cứ quay cuồng lên vì đồng tiá»n, sẵn sà ng là m tất cả vì đồng tiá»n. Tiá»n của đã trở thà nh má»™t cá»±c hút rất mạnh nhÆ° má»™t khối nam châm khổng lồ, bá» thế nhÆ° má»™t vị chúa tể dõng dạc ngá»± trị trên trái tim mù quáng của con ngÆ°á»i. ChÃnh trong bối cảnh nhÆ° thế mà lá»i Chúa đã vang lên thức tỉnh lòng ngÆ°á»i: “Anh em không thể vừa là m tôi Thiên Chúa vừa là m tôi tiá»n của đượcâ€. Phải lá»±a chá»n má»™t trong hai.
Qua lá»i Chúa dạy hôm nay, chúng ta hãy kiểm Ä‘iểm lại thái Ä‘á»™ của mình: chúng ta kiếm tiá»n của nhÆ° thế nà o? Chúng ta chi tiêu tiá»n bạc nhÆ° thế nà o? Äồng thá»i thà nh khẩn cầu xin Chúa ban cho chúng ta má»™t nghị lá»±c dứt khoát và can đảm để luôn chế ngá»± được hấp lá»±c của đồng tiá»n, biết cách sá» dụng tiá»n bạc của cải trần gian để Ä‘em lại ấm no, hạnh phúc Ä‘á»i nà y và cả Ä‘á»i sau nữa. [Mục Lục]
31. Chữ T
Vá»›i cÆ¡ chế kinh tế thị trÆ°á»ng nhÆ° xã há»™i ngà y nay, ngÆ°á»i ta đã áp dụng khoa há»c kỹ thuáºt và o việc tổ chức quản lý công ty, doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c, công ty liên doanh nÆ°á»›c ngoà i cÅ©ng nhÆ° đủ luáºt lệ vá» kinh tế tà i chánh, thanh tra kiểm soát, váºy mà ngÆ°á»i ta vẫn không ngăn chặn được những chuyện là m ăn gian dối, trái pháp luáºt. Sở dÄ© có những vụ tham nhÅ©ng, cuá»™c Ä‘á»i thay Ä‘en đổi trắng, bạn bè lừa dối nhau, ngÆ°á»i thân ly cách chung qui cÅ©ng chỉ vì đồng tiá»n. ChÃnh vì thế mà lá»i Chúa đã vang lên thức tỉnh lòng ngÆ°á»i: “Anh em không thể vừa là m tôi Thiên Chúa, vừa là m tôi tiá»n của đượcâ€. Chúng ta không thể vừa sống vì tiá»n bạc vừa sống vì Thiên Chúa được. Chỉ chá»n má»™t trong hai mà thôi: Hoặc là Thiên Chúa hoặc là tiá»n bạc. TrÆ°á»›c khi quyết định, tôi xin báºt mà cùng các bạn má»™t Ä‘iá»u quan trá»ng. Nếu ai không phục vụ Thiên Chúa thì không được và o VÆ°Æ¡ng Quốc của NgÆ°á»i đâu nhé! Váºy, má»—i ngÆ°á»i chúng ta được quyá»n Æ°u tiên chá»n lá»±a. Váºy bạn chá»n bên nà o giữa Thiên Chúa và tiá»n tà i?
Câu chuyện anh quản lý trong bà i Tin Mừng hôm nay bị ông chủ khiển trách vì đã phung phà của chủ. Äây cÅ©ng là hà nh vi bất lÆ°Æ¡ng và gian dối của anh quản lý khiến cho ông chủ sa thải. Bấy giá» anh quản lý má»›i thức tỉnh vá» thân pháºn của mình. Anh tá»± há»i: “Tôi phải là m thế nà o, vì chủ tôi cất chức quản lý của tôi? Cuốc đất thì không nổi, ăn mà y thì hổ ngÆ°Æ¡iâ€. Anh Ä‘ang đứng trÆ°á»›c má»™t vá»±c thẳm, tÆ°Æ¡ng lai tháºt tối tăm mù mịt. Sắp mất việc, anh lâm và o cảnh nghèo đói và chá» chết. Chỉ còn cách sống nÆ°Æ¡ng tá»±a và o ngÆ°á»i thân và bạn bè. Sau khi suy xét tỉ mỉ và tÃnh toán xảo quyệt, anh lợi dụng cÆ¡ há»™i nà y để bóc lá»™t ông chủ, dùng tiá»n bạc của chủ để lo cho tÆ°Æ¡ng lai của mình bằng cách đối xá» tốt vá»›i những con nợ, để con nợ mang Æ¡n và đón tiếp nồng háºu sau khi anh bị sa thải. Giả sá» nhÆ° trong các bạn có ai đó nợ má»™t trăm triệu đồng, được chủ nợ xà xóa má»™t ná»a. Rồi má»™t ngà y kia, ngÆ°á»i chủ nợ đến nhà bạn đó chÆ¡i. Bạn đó sẽ tiếp rÆ°á»›c ông ta nhÆ° thế nà o? Chắc chắn bạn đó sẽ vui mừng đón tiếp ông và cho ông ta tá túc chẳng những đôi ba ngà y mà “mÆ°Æ¡i bữa ná»a tháng†cÅ©ng còn được…! Có qua có lại má»›i toại lòng nhau. Äây cÅ©ng là cách đối nhân xá» thế của con ngÆ°á»i trong cuá»™c sống ngà y nay.
Theo thói Ä‘á»i xÆ°a nay, những can tá»™i lừa đảo, chiếm Ä‘oạt tà i sản công dân và những phiên tòa xét xá» các bị can phạm tá»™i gian láºn trong quản lý tà i chánh hay là m thất thoát vốn đầu tÆ° của doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c mà chúng ta đã từng nghe nhÆ°: hãng nÆ°á»›c hoa Thanh HÆ°Æ¡ng, Ep-cô Minh Phụng, Trần văn Huy… ThÆ°á»ng những kẻ bất lÆ°Æ¡ng thì ngÆ°á»i Ä‘á»i chê trách, nhÆ°ng anh quản lý bất lÆ°Æ¡ng trong bà i Tin Mừng hôm nay được Chúa khen ngợi. Vì sao váºy? Chúa khen vì anh khôn khéo, biết sá» dụng thá»i gian ngắn ngủi để tÃnh sổ và lo cho tÆ°Æ¡ng lai lâu dà i. Chắc chắn Chúa không khen sá»± bất lÆ°Æ¡ng gian trá của anh ta.
Có lẽ khi kể dụ ngôn nà y, Chúa Giêsu không có ý dạy các tông đồ sống gian xảo nhÆ° anh quản lý bất lÆ°Æ¡ng mà NgÆ°á»i muốn các tông đồ phải nhanh trà khôn nhÆ° ngÆ°á»i quản lý biết ứng phó kịp thá»i, hoà n cảnh, nhất là biết tìm những đảm bảo cho tÆ°Æ¡ng lai mình.
Chúng ta sẽ là m gì để chuẩn bị cho Ä‘á»i sống mai sau của mình khi mà xã há»™i ngà y nay coi tiá»n bạc là thần tà i?
Trong cuá»™c sống con ngÆ°á»i, tiá»n bạc là má»™t thá»±c tại quan trá»ng. Những ngÆ°á»i già u biết rõ Ä‘iá»u đó, vì há» có nhiá»u tiá»n và thÆ°á»ng sợ bị mất tiá»n. Những ngÆ°á»i nghèo cÅ©ng biết, vì há» thiếu tiá»n và thÆ°á»ng rất khó khăn má»›i kiếm được và i đồng. Tiá»n bạc không thể là cùng Ä‘Ãch nhÆ°ng thá»±c tế nó chi phối tất cả, bao trùm từ kinh tế, chÃnh trị, văn hóa đến cả luân lý đạo đức. Và có lẽ vì thế mà đá»i hay nói rằng: “Tiá»n là tiên, là pháºt, là sức báºt lò so, là thÆ°á»›c Ä‘o lòng ngÆ°á»i, là nụ cÆ°á»i tuổi trẻ, là sức khá»e của tuổi già , là cái Ä‘Ã danh vá»ng, là cái lá»ng che thân, là cán cân công lýâ€. Chúng ta không lạ gì khi thấy ngÆ°á»i ta cứ quay cuồng lên vì đồng tiá»n và sẵn sà ng là m tất cả vì đồng tiá»n bất chấp cả luân thÆ°á»ng đạo lý. Lừa gạt kẻ khù khá», bóc lá»™t ngÆ°á»i yếu kém, trả lÆ°Æ¡ng thấp cho ngÆ°á»i là m công, không gì là m cho há» bối rối lÆ°Æ¡ng tâm cả. Há» chỉ nghÄ© má»™t Ä‘iá»u duy nhất là kiếm tiá»n thế thôi. Tiá»n bạc không cần con ngÆ°á»i nhÆ°ng ai cÅ©ng cần tiá»n bạc. Dù tiá»n rách, tiá»n bẩn, tiá»n cũ… ngÆ°á»i ta vẫn dà nh cho nó má»™t cảm tình. Có ai chê tiá»n đâu, từ ngÆ°á»i già cho tá»›i trẻ em. Tình nghÄ©a là chÃn, tiá»n bạc là mÆ°á»i, và ng là hai mÆ°Æ¡i bốn. Thánh Kinh thÆ°á»ng nói vá» tiá»n bạc và bao giá» cÅ©ng nói nghiêm túc. Chúa Giêsu cÅ©ng nói nhÆ° váºy. Khi nói vá» tiá»n bạc hầu nhÆ° nói vá» sá»± sống sá»± chết. Vá»›i tiá»n bạc, ngÆ°á»i ta là m cho mình hÆ° mất, nhÆ°ng ngÆ°á»i ta cÅ©ng có thể cứu sống mình nữa. Tiá»n bạc có thể mở cá»a thiên Ä‘Ã ng cho ai đó nếu con ngÆ°á»i dùng nó nhÆ° má»™t phÆ°Æ¡ng tiện, nhÆ°ng cÅ©ng có thể đóng lại vá»›i ngÆ°á»i ấy nếu con ngÆ°á»i tôn thá» nó. Phải chăng Ä‘á»i là má»™t chữ “Tâ€? Thá»±c ra, tiá»n bạc giúp cho con ngÆ°á»i ta sống và nó có giá trị nhất thá»i tạm bợ ở Ä‘á»i nà y, vì khi cái chết áºp đến nó trở thà nh vô nghÄ©a vì không thể Ä‘em bạc tiá»n châu báu sang bên kia thế giá»›i. HÆ¡n nữa, trong hoà n cảnh suy thoái, là m ăn thua lá»—, tiá»n bạc là thứ bấp bênh nhất.
Chỉ có má»™t giá trị vÄ©nh cá»u là tình yêu. Tình yêu là tồn tại mãi mãi. Có má»™t câu hát của cha Kim Long mà tôi không bao giá» quên đó là : “Oi má»i sá»± Ä‘á»u hão huyá»n, giả trá và đảo Ä‘iên. Má»™t Ä‘iá»u bá»n vững thiên thu: đức kÃnh yêu Chúa Trá»i. Chúng ta nháºn thấy rằng tiá»n bạc không phải là tất cả. Tiá»n bạc chỉ mua được tình dục chứ không mua được tình yêu. Tiá»n mua được sách chứ không mua được kiến thức. Tiá»n mua được máu chứ không mua được sá»± sống… NhÆ°ng tiá»n của có thể trở nên hữu Ãch khi biến nó thà nh phÆ°Æ¡ng tiện là m già u cho sá»± sống Ä‘á»i sau bằng cách dùng tiá»n của để giải thoát con ngÆ°á»i khá»i nợ nần, đói kém, lạnh lẽo… Chúng ta chia sẻ cho tha nhân và phục vụ cho lợi Ãch chung. Việc là m nhÆ° váºy là mua lấy bạn hữu Ä‘á»i sau vì những việc là nh phúc đức, chúng ta có thể an tâm má»™t ngà y kia sẽ được đón nháºn và o NÆ°á»›c Trá»i. Má»—i ngÆ°á»i chúng ta đừng để váºt chất chi phối nhất là trong thá»i đại lệ thuá»™c váºt chất ngà y nay. Chúa không cấm chúng ta tìm kiếm của cải váºt chất, Ngà i cÅ©ng không ngăn cấm chúng ta sá» dụng và hưởng dùng. ChÃnh Ngà i đã dá»±ng nên chúng và là m quà tặng cho chúng ta. Ngà i chỉ muốn chúng ta đừng sa lầy, đừng chỉ còn biết có váºt chất dÆ°á»›i má»i hình thức: tiá»n tà i, danh vá»ng, lạc thú… Ngay cả khoa há»c và bao tiện nghi mà ngÆ°á»i ta quá tôn sùng hay lạm dụng. Tất cả những cái đó là m cho tâm hồn con ngÆ°á»i tê liệt, lâm và o cõi hôn mê. Khó khăn biết chừng nà o để con ngÆ°á»i thoát khá»i rà ng buá»™c, chi phối bởi váºt chất có phải không nà o? Thế mà hôm nay Äức Giêsu lại muốn chúng ta phải sống siêu thoát đối vá»›i những hấp dẫn váºt chất, phải biết tìm sá»± già u có theo sá»± đánh giá của Chúa. Ngà i muốn chúng ta dùng chúng nhÆ° những nấc thang vÆ°Æ¡n lên những sá»± cao vá»i. Ngà i muốn chúng ta thà nh những ngÆ°á»i cao cả chá»› không tầm thÆ°á»ng. Thánh Phanxicô Assidi từ bá» cuá»™c sống già u sang để sống khó nghèo vì hạnh phúc NÆ°á»›c Trá»i.
Má»—i ngÆ°á»i chúng ta ai cÅ©ng có tiá»n. Kẻ nhiá»u ngÆ°á»i Ãt. Chúng ta là m gì vá»›i số tiá»n đó? Chúng ta có biết sá» dụng nó và dùng nó để phục vụ kẻ khác mà không bao giá» là m nô lệ cho nó chăng? Chúng ta có biết dùng nó để mua lấy bạn bè là những ngÆ°á»i sẽ đón nháºn chúng ta và o NÆ°á»›c Trá»i không? Tiá»n bạc là m cho chúng ta xa Thiên Chúa hay giúp chúng ta gần Ngà i hÆ¡n? Äó là những câu há»i được đặt ra mà má»—i ngÆ°á»i chúng ta tá»± trả lá»i. [Mục Lục]
32. TÃnh cách
NgÆ°á»i quản gia trong câu chuyện của Äức Giêsu không đáng tin cáºy và bất lÆ°Æ¡ng. Rõ rà ng có những lúc anh ta hoà n toà n nhÆ° thế. Có lẽ bắt đầu là những việc bất lÆ°Æ¡ng nhá», nhÆ°ng dần dần trở thà nh má»™t cách sống. Anh ta phải biết rằng mình sống trong nguy hiểm. NhÆ°ng anh ta tránh né được sá»± phán xét của dÆ° luáºn và của bản thân má»™t thá»i gian dà i. Tuy nhiên, dù có quá»· quyệt, anh ta cÅ©ng có lúc bị phát hiện và ông chủ của ngÆ°á»i quản gia bắt anh ta phải tÃnh sổ.
Äây quả là má»™t thá»i Ä‘iểm rất nhá»c nhằn và đau Ä‘á»›n cho quản gia. Anh ta không chỉ mất việc là m mà còn mất danh tiếng, anh ta rÆ°á»›c lấy xấu hổ và sỉ nhục cho mình và gia đình mình nếu anh có má»™t gia đình. Tuy nhiên, đây cÅ©ng là thá»i Ä‘iểm của chân lý và sá»± tháºt được tiết lá»™. Nó cho anh ta má»™t cÆ¡ há»™i để bá» lại sau lÆ°ng mình ảo tưởng và dối trá. Do đó, thá»i Ä‘iểm ấy có thể là má»™t khúc quanh trong cuá»™c Ä‘á»i anh ta.
NhÆ°ng Ä‘iá»u gì đã xảy ra? Anh ta không há»c há»i được gì từ Ä‘iá»u đó. Cả sau khi bị cho thôi việc, anh ta tiếp tục sống theo con Ä‘Æ°á»ng bất lÆ°Æ¡ng trÆ°á»›c đây. Không há» có má»™t thay đổi nà o dù rất nhá» trong tÃnh cách của anh ta. Không há» có vết trầy xÆ°á»›c nà o trên bá»™ áo giáp của anh ta. Anh ta từ chối nháºn lãnh trách nhiệm vá» loại ngÆ°á»i mà anh ta đã trở thà nh.
Thay đổi thói quen của má»™t cuá»™c Ä‘á»i rất khó. Dostoevsky nói: “Ná»a sau của cuá»™c Ä‘á»i má»™t ngÆ°á»i thÆ°á»ng được tạo thà nh bởi những thói quen được thủ đắc trong suốt ná»a đầu của cuá»™c Ä‘á»i ấyâ€. Äây là má»™t tÆ° tưởng hay nhÆ°ng đáng sợ.
DÆ°á»ng nhÆ° đến má»™t lúc nà o đó trong cuá»™c Ä‘á»i chúng ta khi thể chất quà giá mà chúng ta được tạo thà nh đã trở nên khô cứng và chai đá đến ná»—i từ lúc đó trở Ä‘i chúng ta không thể đảm nháºn má»™t hình thể má»›i. Con ngÆ°á»i bất lÆ°Æ¡ng vẫn cứ bất lÆ°Æ¡ng mãi cho đến cùng. Con ngÆ°á»i tham lam sẽ cứ tham lam mãi cho đến cùng. Má»™t minh há»a.
Má»™t lần kia, má»™t ngÆ°á»i thánh thiện vừa Ä‘i dạo trong rừng vừa giáo huấn các môn đệ. Ông chỉ và o má»™t cây sồi con và yêu cầu má»™t môn đệ nhổ nó lên. Dù vá»›i sá»± giúp đỡ của tất cả các bạn, anh ta cÅ©ng không thể nhổ lên được.
Và ông thầy kết luáºn: “Những Ä‘am mê và các thói quen cÅ©ng thế. Lúc ban đầu, trÆ°á»›c khi chúng đâm rá»… sâu xuống, ngÆ°á»i ta dá»… dà ng trừ khá» chúng. NhÆ°ng nếu chúng ta để cho chúng đâm rá»… sâu rồi, thì hầu nhÆ° chúng ta không thể thoát khá»i chúngâ€.
Äiá»u đó hầu nhÆ° đã xảy đến vá»›i ngÆ°á»i quản gia trong câu chuyện của Äức Giêsu. Anh ta đã quá quen vá»›i cách sống bất lÆ°Æ¡ng đến ná»—i không thể thay đổi được. Tuy nhiên, Ä‘iá»u gì chúng ta không thể là m được trở thà nh có thể vá»›i sá»± giúp đỡ của ân sủng Thiên Chúa.
Trong khi câu chuyện cho chúng ta thấy sá»± nguy hiểm của thói quen xấu nó cÅ©ng chỉ ra tầm quan trá»ng của việc hình thà nh những thói quen tốt. Bởi lẽ sá»± bất lÆ°Æ¡ng cÅ©ng có thể trở thà nh má»™t cách sống nhÆ° sá»± lÆ°Æ¡ng thiện. Sá»± lÆ°Æ¡ng thiện có thể trở thà nh táºp quán, tá»± phát và bản tÃnh thứ hai.
Là m thế nà o để má»™t ngÆ°á»i đạt đến tình trạng hạnh phúc ấy? Nó không thể được hoà n thà nh trong má»™t sá»›m, má»™t chiá»u. Nó phải được há»c táºp và thá»±c hà nh lâu dà i. Nó không hoà n thà nh bởi má»™t Ãt công trình vÄ© đại nhÆ°ng bằng nhiá»u công việc nhá». Phần thưởng tháºt sá»± cho má»™t việc là m tốt là nó là m cho việc là m tốt kế tiếp sau đó được dá»… dà ng hÆ¡n. Má»—i hà nh Ä‘á»™ng nhá» của ngà y thÆ°á»ng tạo nên hoặc không tạo nên tÃnh cách. [Mục Lục]
33. Khôn ngoan Ä‘Ãch thá»±c
(Suy niệm của Lm. Giuse Phạm Thanh Liêm)
Có ngÆ°á»i khôn “lá»iâ€. Có ngÆ°á»i khôn mà không “ngoanâ€, khôn mà không được ngÆ°á»i khác thÆ°Æ¡ng. Có ngÆ°á»i ngây thÆ¡ nhÆ° thể là dại, nhÆ°ng lại được nhiá»u ngÆ°á»i thÆ°Æ¡ng. “Ai khôn thá»i dại, ai dại thá»i khônâ€. Sá»± khôn ngoan Ä‘Ãch thá»±c hệ tại đâu?
Khôn theo kiểu thế gian
NgÆ°á»i quản lý trong dụ ngôn Äức Yêsu kể, tháºt là khôn theo kiểu thế gian. Anh ta toan tÃnh và cÆ° xá» rất khéo và có lợi cho anh ta. Anh ta được lợi ngay trÆ°á»›c mắt, sẽ được ngÆ°á»i ta đón tiếp má»™t khoảng thá»i gian nà o đó; nếu tiếp tục để tồn tại, anh ta phải toan tÃnh là m những Ä‘iá»u không lÆ°Æ¡ng thiện tÆ°Æ¡ng tá»±, để có thể sống mà không cần phải là m việc. NhÆ°ng, anh ta có tháºt sá»± hạnh phúc không? Má»™t ngÆ°á»i lÆ°Æ¡ng thiện có thể coi anh ta là ngÆ°á»i bạn chân thà nh không? Nếu tất cả má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u lợi dụng lẫn nhau, và khi không còn lợi cho mình nữa, thì chấm dứt má»i tÆ°Æ¡ng quan. Nếu cuá»™c sống chỉ là váºy, có chi là hạnh phúc!
“Còn bạc còn tiá»n còn đệ tá», hết cÆ¡m hết gạo hết ông tôiâ€. Những ngÆ°á»i khôn kiểu nà y, ngÆ°á»i Việt Nam mình gá»i là khôn lá»i, khôn mà không ngoan, khôn mà dại. Có nhiá»u ngÆ°á»i trong cuá»™c sống, vẫn chá»n và hà nh xá» theo kiểu khôn ngoan nà y. Há» vẫn chá»n tiá»n bạc, mua bán đổi chác trong má»i chuyện, kể cả tình yêu. Có nhiá»u báºc cha mẹ vô tình hay hữu ý vẫn khuyến khÃch con mình khôn ngoan theo kiểu “dại†nhÆ° váºy.
Khôn ngoan Ä‘Ãch thá»±c
NgÆ°á»i khôn ngoan Ä‘Ãch thá»±c, phải là ngÆ°á»i thấy được Ä‘iá»u lợi không phải ngay lúc nà y, nhÆ°ng còn cả ở tÆ°Æ¡ng lai xa nữa. Thứ ba vừa qua khủng bố đã xảy ra ở New York là m chết trên dÆ°á»›i năm ngà n ngÆ°á»i. Sống trong má»™t nÆ°á»›c văn minh, con ngÆ°á»i là m chủ những luáºt lệ thiên nhiên, biết thá»i tiết nắng mÆ°a, nóng lạnh gần nhÆ° chÃnh xác, thấy được những biến chuyển của những cấu trúc và thiết bị nhân tạo. Con ngÆ°á»i gần nhÆ° cảm thấy an toà n, là m chủ tất cả. Biến cố ngà y 11 tháng 9 năm 2001, là m con ngÆ°á»i run sợ. Cái chết có thể xảy đến bất cứ lúc nà o. Con ngÆ°á»i run sợ trÆ°á»›c sá»± dữ con ngÆ°á»i là m cho nhau. Sá»± khôn ngoan Ä‘Ãch thá»±c hệ tại đâu? Äược gì nếu cái chết xảy đến ngay cả khi mình giầu sang quý phái nổi tiếng? Ở trên ngôi nhà cao, nổi tiếng, vẫn là điá»u là m ngÆ°á»i ta vinh dá»±; lúc tai nạn xảy ra, toà nhà nổi tiếng đó trở thà nh mối hoạ, sống trên đó lại là cái hại khủng khiếp.
Khôn chết, dại chết, biết cÅ©ng chết. Sá»± khôn ngoan Ä‘Ãch thá»±c không phải chỉ toan tÃnh cho ở Ä‘á»i nà y. Nếu chết là hết, toan tÃnh ở Ä‘á»i nà y là đủ; nhÆ°ng chết không phải là hết, mà là khởi đầu má»™t Ä‘á»i sống má»›i vÄ©nh cá»u, mà nếu không chuẩn bị cho cuá»™c sống đó, mà chỉ lo cuá»™c sống Ä‘á»i nà y, thì quả là dại. Khôn ngoan Ä‘Ãch thá»±c, là sống theo luáºt yêu thÆ°Æ¡ng của Äức Yêsu trong cuá»™c sống thÆ°á»ng ngà y. Khôn ngoan Ä‘Ãch thá»±c, là m con ngÆ°á»i sống hạnh phúc trong Ä‘á»i sống mai háºu và ngay trong cuá»™c sống nà y.
Thiên Chúa muốn má»i ngÆ°á»i được cứu Ä‘á»™
Thiên Chúa là Äấng muốn má»i ngÆ°á»i được cứu Ä‘á»™ và nháºn biết chân lý. Thiên Chúa muốn má»i ngÆ°á»i nháºn biết Ngà i yêu thÆ°Æ¡ng con ngÆ°á»i, để khi nháºn biết Ngà i yêu thÆ°Æ¡ng con ngÆ°á»i, con ngÆ°á»i được tá»± do và hạnh phúc. Thiên Chúa không muốn sá»± dữ, không muốn con ngÆ°á»i Ä‘au khổ.
Äau khổ và sá»± dữ do con ngÆ°á»i gây ra cho nhau. Biến cố cÆ°á»›p máy bay và cố tình gây ra tháºt nhiá»u cái chết, là m nhiá»u ngÆ°á»i Ä‘au khổ. Và sá»± dữ nà y kéo theo sá»± dữ khác, chẳng hạn muốn báo thù, muốn hủy diệt sá»± dữ bằng sá»± dữ khác.
Khôn ngoan Ä‘Ãch thá»±c, là chÃnh thái Ä‘á»™ sống yêu thÆ°Æ¡ng mà Äức Yêsu đã dạy con ngÆ°á»i bằng chÃnh cuá»™c sống của Ngà i. Sá»± khôn ngoan Ä‘Ãch thá»±c không phải là bà i há»c lý thuyết con ngÆ°á»i có thể há»c được trong và i phút, nhÆ°ng là chÃnh cuá»™c sống của má»—i ngÆ°á»i. Trên tháºp giá, Äức Yêsu cầu nguyện: “xin Cha tha cho chúng vì chúng lầm chẳng biếtâ€. Äức Mẹ đứng dÆ°á»›i chân tháºp giá, kiên nhẫn chịu Ä‘á»±ng những bất công ngÆ°á»i ta gây ra cho con mẹ. Cách sống của Äức Yêsu và Äức Mẹ, là cách sống là m con ngÆ°á»i sống bình an hạnh phúc. Sá»± dữ kéo theo sá»± dữ, là m con ngÆ°á»i luôn sống trong bất bình an. Tha thứ, cầu nguyện cho ngÆ°á»i ghét mình, là m con ngÆ°á»i được bình an táºn trong lòng, và giúp kẻ là m ác có cÆ¡ há»™i thống hối. Äức Yêsu và những môn đệ của Ngà i đã không lấy ác báo ác, nhÆ°ng lấy tình thÆ°Æ¡ng đáp trả sá»± dữ. Äây là cách hà nh xá» của những ngÆ°á»i tuyệt vá»i. Khôn ngoan Ä‘Ãch thá»±c được thể hiện trong cuá»™c sống vá»›i những hà nh vi cụ thể cho dù nhá» bé.
Câu há»i gợi ý chia sẻ:
- Äiá»u gì là m cho bạn khổ nhất? Tại sao váºy?
- Con ngÆ°á»i có thể sống hạnh phúc không? Khi nà o?
- Äức Yêsu và Äức Mẹ có hạnh phúc ở Ä‘á»i nà y không? Xin trình bà y quan Ä‘iểm của bạn cho ngÆ°á»i khác! [Mục Lục]
34. Khôn ngoan của con cái sự sáng.
(Suy niệm của Lm Vũ Xuân Hạnh)
Trong những ngà y nà y, dÆ° luáºn thế giá»›i vẫn còn chÆ°a nguôi vì ná»—i thÆ°Æ¡ng Ä‘au cho rất nhiá»u nạn nhân trong các vụ bắt cóc tà n nhẫn Ä‘ang diá»…n ra. Nhất là ná»—i xót xa khi nghe tin hai vụ rÆ¡i máy bay và tấn công và o má»™t trÆ°á»ng há»c ở Nga, là m thiệt mạng quá nhiá»u ngÆ°á»i, trong đó có trên 330 trẻ em phải chết cách dã man.
Hoặc má»›i đây là vụ đánh bom sứ quán Australia tại Indonêsia, giết hại hÆ¡n mÆ°á»i ngÆ°á»i và rất đông những ngÆ°á»i khác bị thÆ°Æ¡ng. Cà ng thÆ°Æ¡ng cho các nạn nhân bao nhiêu, lòng ngÆ°á»i cà ng háºn bấy nhiêu đối vá»›i những kẻ khủng bố không còn mang dòng máu của những con ngÆ°á»i.
Những kẻ ấy là ai?
Há» là những kẻ rất khôn ngoan, biết suy nghÄ©, khả năng tÃnh toán rất cao. Vì thế há» biết cách chá»n lá»±a những phÆ°Æ¡ng án hà nh Ä‘á»™ng tá»™i ác, nhÆ°ng kÃn đáo, không ai có thể phát hiện. Rất tiếc sá»± khôn ngoan ấy đã bị lạm dụng, đã đặt sai chá»—, vì thế trở nên quá nguy hiểm cho ná»n hòa bình của thế giá»›i, nguy hiểm cho sá»± sống của con ngÆ°á»i. Trong Ä‘á»i sống thÆ°á»ng nháºt, chúng ta vẫn nghe nói nhiá»u đến sá»± khôn ngoan.
Má»™t ngÆ°á»i ăn nên là m ra, ngÆ°á»i ta bảo anh ta là ngÆ°á»i khôn ngoan. Ai đó ăn nói lợi khẩu, nói những lá»i duyên dáng, khoan thai, nói những lá»i hay, ý đẹp không là m pháºt ý nghÆ°á»i nghe, hỠđược gá»i là khôn ngoan. Hay ai đó có thể Ä‘oán biết ý đồ xấu của ngÆ°á»i khác, và tránh né được sá»± hãm hại dà nh cho mình, cÅ©ng là ngÆ°á»i khôn ngoan. Má»™t em há»c sinh khôn ngoan biết chăm lo cho việc há»c táºp của mình, há»c ngà y má»™t tiến tá»›i. Ngay cả má»™t ngÆ°á»i giá»i mánh khóe, xu nịnh, là m già u bằng móc ngoặc, ăn cắp của công, hối lá»™, tham nhÅ©ng… cÅ©ng được gá»i là khôn ngoan.
CÅ©ng váºy, hôm nay trong dụ ngôn NgÆ°á»i quản lý, má»™t bên Chúa Giêsu gá»i anh ta là bất lÆ°Æ¡ng, bên kia Chúa cÅ©ng dùng má»™t kiểu nói mà thói thÆ°á»ng ngÆ°á»i Ä‘á»i vẫn nói: Äó là gá»i ngÆ°á»i quản lý bất lÆ°Æ¡ng kia đã hà nh Ä‘á»™ng khôn khéo. Vì anh ta đã sá» dụng trà thông minh, sá»± gian dối, xảo quyệt của mình để hưởng lợi, để thá»a mãn những tÃnh toán vụ lợi cho riêng mình.
Ở đây có má»™t vấn đỠđược đặt ra là : Váºy Chúa khen ngợi ngÆ°á»i quản lý bị coi là bất lÆ°Æ¡ng ấy? Bởi đó cÅ©ng sẽ là bà i há»c cho chúng ta? Chắc không ai ngây thÆ¡ đến nổi nghÄ© nhÆ° thế. Vì ngay sau đó, Chúa Giêsu đã phân biệt rạch ròi: “con cái thế gian†và “con cái sá»± sángâ€. Äã gá»i là con cái thế gian, nó chẳng bao giá» thuá»™c vá» thế giá»›i của con cái sá»± sáng, nhÆ°ng nó chỉ thuá»™c vá» cuá»™c Ä‘á»i nà y, Ä‘i xa hÆ¡n, nó tắm mình và chìm đắm trong cuá»™c Ä‘á»i nà y. Vì thuá»™c vá» thế gian, con cái thế gian sẽ giá»i má»i ngóc ngách, má»i luồn lách để có thể có được cà ng nhiá»u, cà ng tốt những bảo đảm cho bản thân khi sống trong cuá»™c Ä‘á»i nà y.
Bởi váºy, nếu chỉ nhìn vá» phÃa thế gian vá»›i má»™t tâm hồn chỉ toà n chiếm hữu, vụ lợi, Ãch kỷ…, thì đúng là â€con cái thế gian khôn ngoan hÆ¡n con cái sá»± sángâ€.Phân biệt rạch ròi giữa “sá»± sáng†và “thế gian†cho thấy sá»± tối tăm của thế gian là đêm tối giăng mắc đầy hiểm nguy. Do đó là m sao bóng tối ấy lại có thể là bà i há»c cho chúng ta! Chúa Giêsu cÅ©ng không khen ngợi việc là m bất lÆ°Æ¡ng của ngÆ°á»i quản lý. Äúng hÆ¡n, Chúa chỉ nhắm đến việc sá» dụng trà thông minh, sá»± khôn ngoan sao cho phù hợp, đúng nÆ¡i, đúng lúc, nhằm mang lại hiệu quả tốt nhất cho Ä‘á»i sống của mình. Và trên hết, ta phải hiểu đây là má»™t so sánh, Chúa Ä‘Æ°a ra để giúp ta chá»n lá»±a thái Ä‘á»™ sống theo đòi há»i của đức tin. Vì nếu nÆ¡i thế gian, con cái thế gian dùng sá»± khôn ngoan của nó để sống, thì con cái của ánh sáng hãy dùng sá»± khôn ngoan trong đức tin để đạt đến sá»± sống Ä‘á»i Ä‘á»i.
Váºy, qua câu chuyện vá» ngÆ°á»i quản lý bất lÆ°Æ¡ng, Chúa kêu má»i chúng ta hãy rút ra từ đó những ý nghÄ©a, những bà i há»c cần thiết cho Ä‘á»i sống đức tin của mình. Vì có khi đổ vỡ của ngÆ°á»i khác, ngay cả tá»™i lá»—i của chÃnh mình hay của ai đó, cÅ©ng có thể là bà i há»c kinh nghiệm cần thiết cho chúng ta sống tốt hÆ¡n, đến gần Chúa hÆ¡n, biết xa tránh má»i dịp tá»™i hÆ¡n. Vì nếu chiếc xe trÆ°á»›c đã đổ trên lối mòn, thì xe sau phải tìm lối khác mà đi cách Ä‘Æ°á»ng hoà ng hÆ¡n, an toà n hÆ¡n.Äó là sá»± khôn ngoan. Äó cÅ©ng chÃnh là “con cái của sá»± sángâ€. Vì sá»± khôn ngoan của con cái sá»± sáng là luôn biết nháºn ra chÃnh mình, để không bao giá» tá»± biến mình thà nh mối nguy cho mình hay cho anh chị em.
Còn hÆ¡n thế, sá»± khôn ngoan của con cái sá»± sáng sẽ dẫn há» Ä‘i trên con Ä‘Æ°á»ng có tên Giêsu để má»—i ngà y tá»± hoà n bị mình nhá» chÃnh mẫu gÆ°Æ¡ng sống của Chúa Giêsu và Lá»i NgÆ°á»i dẫn lối. Tắt má»™t lá»i, sá»± khôn ngoan của ngÆ°á»i tÃn hữu Kitô là đi trên ChÃnh Lá»™ mà chÃnh Chúa Giêsu đã vạch ra.ChÃnh Lá»™ ấy, sá»± khôn ngoan ấy là má»™t lối sống được tóm gá»n trong Tám mối Phúc tháºt nhÆ° sống nghèo khó, hiá»n là nh, chấp nháºn Thánh giá, khao khát sá»± công chÃnh, thÆ°Æ¡ng yêu anh chị em, giữ tâm hồn thanh sạch để sống thánh thiện, biết gây bầu khà hòa bình, chấp nháºn má»i thá» thách vì lòng yêu mến Chúa. Äi trên chÃnh lá»™ do chÃnh Chúa Giêsu khai mở, ta sẽ chẳng bao giá» phải lo lạc lối. Bạn thân mến, là Kitô hữu, bạn và tôi có chÃnh Ä‘á»i sống của Chúa Kitô là m mẫu má»±c và có chÃnh Lá»i của NgÆ°á»i là m chuẩn má»±c cho má»i suy nghÄ©, hà nh vi, lối sống của mình.
Bởi váºy, vì là Kitô hữu, sá»± khôn ngoan của bạn và tôi, không phải là sá»± không ngoan mà ta vẫn nghe thấy trong Ä‘á»i thÆ°á»ng quanh mình, cà ng không thể chấp nháºn thái Ä‘á»™ chỉ chá»n lá»±a sống khôn ngoan theo thói Ä‘á»i mà là m cho Ä‘á»i sống đức tin trở thà nh tăm tối. Sá»± khôn ngoan của Kitô hữu chỉ có má»™t con Ä‘Æ°á»ng, đó là ướm mình theo khuôn mẫu của Ä‘á»i sống Chúa Kitô và sống theo Lá»i NgÆ°á»i dạy mà tám mối phúc tháºt là bảng tóm gá»n của những lá»i dạy ấy.
Từ những hình ảnh cụ thể của tá»™i ác khủng bố, đến hình ảnh của má»™t ngÆ°á»i khéo vun quén cho Ä‘á»i sống trần gian của mình mà Chúa Giêsu cho thấy trong vụ ngôn NgÆ°á»i quản lý bất lÆ°Æ¡ng, chúng ta rút ra bà i há»c đáng giá cho mình: sá»± khôn ngoan của ngÆ°á»i tÃn hữu là trở nên giống Chúa Kitô để được Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng, đón nháºn.Bạn ạ, Ä‘á»i sống Kitô hữu có má»™t ná»—i giằng co lá»›n lắm. Äó là vì ta cÅ©ng giống nhÆ° anh chị em mình: rất say mê cuá»™c Ä‘á»i, say mê không thua bất kỳ ai. NhÆ°ng ta cÅ©ng lại rất say mê vÄ©nh cá»u, say mê đến táºn cùng.
Bởi váºy chúng ta hãy là m sao để có thể gặp cái vÄ©nh cá»u trong cái mau qua; vui chÆ¡i nhÆ° má»i ngÆ°á»i nhÆ°ng vẫn tìm niá»m vui thiên quốc; là m việc và sống trong cuá»™c Ä‘á»i, nhÆ°ng cÅ©ng thăng tiến NÆ°á»›c Trá»i trong chÃnh cuá»™c Ä‘á»i ấy. Sá»± khôn ngoan chúng ta, những ngÆ°á»i Kitô hữu đó là sá»± khôn ngoan biết để Chúa Ä‘i và o toà n bá»™ cuá»™c Ä‘á»i mình. [Mục Lục]
35. Phản bội - Lm Bùi Quang Tuấn
Và o má»™t đêm Chúa nháºt không trăng sao của mùa đông năm 2001, Bob Hanssen rá»i khá»i căn nhà ấm áp của mình, tiến ra công viên Foxstone thuá»™c tiểu bang Virginia, Ä‘i đến há»™p thÆ° chết mang tên Ellis nằm dÆ°á»›i chân má»™t cây cầu gá»— không ngÆ°á»i qua lại. Tại đây, Bob nhét vá»™i chiếc túi nhá»±a vá»›i nhiá»u giấy tá» xuống má»™t chiếc hố nhá» vừa má»›i Ä‘Ã o. Sau đó y lấp đất và lá lên. Äoạn ra vá».
Vừa rá»i khá»i hà ng cây ngoà i cùng của công viên, thình lình tám, chÃn bóng Ä‘en xuất hiện, vá»›i súng lục lăm lăm trên tay. Há» áºp đến chụp lấy Bob, đè xuống và còng tay lại. Äang khi đó mấy bóng Ä‘en khác tiến và o mà n đêm, trở lại chá»— cây cầu gá»—, Ä‘Ã o lên sấp giấy trong bịch nylông mà Bob vừa chôn xuống trÆ°á»›c đó mấy phút.
CÅ©ng trong thá»i gian ấy, tại má»™t địa Ä‘iểm khác không xa, má»™t và i bóng Ä‘en cÅ©ng Ä‘ang lén lút theo dõi má»™t há»™p thÆ° bà máºt mang tên Lewis. Há» quan sát xem có ai đến lấy số tiá»n mà Bob chÆ°a kịp tiếp nháºn không. NhÆ°ng đợi hoà i chẳng thấy, nên hỠđã lặng lẽ thu hồi gói tiá»n trong đó chứa 50 ngà n đô la tiá»n mặt. Äây là số tiá»n mà ngÆ°á»i Nga trả cho Bob, má»™t nhân viên lâu năm của CÆ¡ quan Äiá»u tra Liên bang FBI, để anh nà y bán cho há» những tà i liệu tối máºt của Hoa kỳ.
Các nhân viên phản gián FBI đã theo dõi và bắt quả tang hà nh Ä‘á»™ng phản bá»™i của Bob Hanssen. Há» Ä‘iá»u tra và khám phá thêm rằng Bob đã là m gián Ä‘iệp nhị trùng suốt 15 năm qua, gây nên những thiệt hại không thể Ä‘o lÆ°á»ng cho uy tÃn của cÆ¡ quan FBI, trong đó có việc chỉ Ä‘iểm ba Ä‘iệp viên của Nga là m việc cho Hoa kỳ, khiến cho hai trong ba ngÆ°á»i nà y đã bị xá» tá». Hiện nay Bob Ä‘ang chá» ra toà vá» tá»™i phản quốc và có nguy cÆ¡ lãnh án tá» hình.
Không Ãt đồng nghiệp thân quen vá»›i Bob đã sá»ng sốt khi được tin anh ta bị bắt. Nhiá»u câu há»i được đặt ra: Tại sao Bob lại phản bá»™i đất nÆ°á»›c, gia đình, con cái và bạn bè nhÆ° váºy? Phải chăng anh ta bất mãn vá»›i cÆ¡ quan tình báo và muốn trả Ä‘Å©a việc các nhân viên CIA bị buá»™c phải dùng đến food stamps và o năm 1985? Hay bởi vì có má»™t khúc mắc tâm lý nà o đó trong đầu của Bob Hanssen?
Hà ng chục câu há»i được nêu lên, nhÆ°ng câu trả lá»i dá»… hiểu nhất chÃnh là : Bob Hanssen cần tiá»n. TÃnh ra từ khi khởi sá»± mua bán tin máºt cho đến ngà y bị bắt, Bob đã nháºn được 600 ngà n đô, 3 viên kim cÆ°Æ¡ng, và 800 ngà n đô khác trong má»™t nhà băng tại Nga.
“Äồng tiá»n có sức mạnh vạn năng,†nhiá»u ngÆ°á»i đã nói nhÆ° thế. Lắm lúc chÃnh đồng tiá»n đã là m đảo Ä‘iên cán cân công lý, dáºp tắt tiếng nói của lÆ°Æ¡ng tâm, và hủy diệt bao quan hệ thân thÆ°Æ¡ng giữa con ngÆ°á»i vá»›i nhau. Chỉ vì má»™t lợi nhuáºn riêng tÆ° mà không Ãt kẻ đã bất chấp danh dá»± và nhân phẩm của chÃnh mình, miá»…n sao có tiá»n.
Từ thuở xa xÆ°a, lòng tham đã chi phối Ä‘á»i sống con ngÆ°á»i. Khi ẩn trong đồng tiá»n là những giá trị váºt chất có khả năng trao đổi mua bán, và khi giá trị má»i sá»±, ngay cả giá trị con ngÆ°á»i, được qui định dá»±a trên tiá»n tà i váºt chất, thì đồng tiá»n bắt đầu chiếm địa vị Ä‘á»™c tôn trong lòng ngÆ°á»i ta. Nó trở thà nh chủ nhân ông, khống chế hết má»i ý hÆ°á»›ng đạo đức, công bình, và nhân phẩm.
Äứng trÆ°á»›c tình cảnh bao kẻ Ä‘Ã n áp, bon chen, vì đồng tiá»n, tháºm chà còn coi thÆ°á»ng phẩm giá và bóc lá»™t đồng loại đến táºn xÆ°Æ¡ng tuá»·, Tiên Tri Amos, vị ngôn sứ sống và o thế ká»· thứ VIII trÆ°á»›c Công nguyên, đã lên tiếng cảnh tỉnh: “Hãy nghe đây, hỡi những kẻ Ä‘Ã n áp ngÆ°á»i nghèo và muốn tiêu diệt những ai bần cùng. Các ngÆ°Æ¡i tá»± nhủ: ‘Bao giá» má»›i hết tuần trăng để chúng tôi buôn bán? Khi nà o má»›i qua ngà y nghỉ lá»… để chúng tôi bán lúa mạch. Chúng tôi sẽ giảm lÆ°á»ng Ä‘ong, tăng giá và là m cân giả. Chúng tôi sẽ lấy tiá»n mua ngÆ°á»i nghèo, lấy đôi dép đổi ngÆ°á»i túng thiếu…’ Và Chúa đã thá» rằng: ‘Ta sẽ lãng quên tất cả việc chúng là m cho đến cùng†(Am 8:4-7).
Bị Thiên Chúa lãng quên là má»™t hình phạt khủng khiếp. Bản cáo trạng được Ä‘á»c lên từ thá»i xa xÆ°a, nhÆ°ng nó vẫn còn vang vá»ng cho đến hôm nay. Bởi vì vẫn có đó những kẻ lợi dụng sá»± khó khăn túng thiếu của ngÆ°á»i khác để chèn ép, tÆ°á»›c Ä‘oạt, và là m già u. Vẫn có đó những kẻ chẳng mà ng chi lá»… lạy, cứ “thà nh tâm†là m nô lệ cho công việc và đồng tiá»n. Vẫn có đó những kẻ chuyên gian dối, lá»c lừa, đổi giá, tráo hà ng để thu lợi. Và vẫn có đó những kẻ “lấy đôi dép†để đổi má»™t thai nhi, phá Ä‘i má»™t mạng ngÆ°á»i. Tuy không phải là những tên gián Ä‘iệp phản bá»™i quốc gia, nhÆ°ng há» là những kẻ bá»™i phản con ngÆ°á»i và rao bán chÃnh mình.
“Các ngÆ°Æ¡i không thể vừa là m tôi Thiên Chúa lại vừa là m tôi tiá»n tà i.â€
Chân thà nh lắng nghe tiếng nói của lÆ°Æ¡ng tâm, ngÆ°á»i ta sẽ không thể thu lợi bằng con Ä‘Æ°á»ng bất chÃnh. Giữa Thiên Chúa và tiá»n của, con ngÆ°á»i phải chá»n má»™t. Nếu đặt Thượng Äế là m cùng Ä‘Ãch, tiá»n bạc phải là phÆ°Æ¡ng tiện. Và chỉ có chá»n lá»±a nhÆ° thế má»›i mang lại giá trị và hạnh phúc Ä‘Ãch tháºt cho con ngÆ°á»i.
Bà i Phúc âm “NgÆ°á»i Quản Lý Bất LÆ°Æ¡ng†đã nên nhÆ° má»™t lá»i cảnh tỉnh dà nh cho con ngÆ°á»i trong thế giá»›i tôn thá» váºt chất. Phải chăng Äức Giêsu muốn nói: sẽ đến má»™t ngà y, ngÆ°á»i ta phải rá»i khá»i căn nhà trần gian, chẳng ai còn được là m chức quản lý nữa. Há» sẽ phải tÃnh sổ vá» việc tìm kiếm và sá» dụng tiá»n bạc khi còn tại thế. NgÆ°á»i biết dùng của cải để mua bạn hữu, công phúc, sẽ được tiếp đón hân hoan. Kẻ tôn thá» tiá»n bạc, phản bá»™i lÆ°Æ¡ng tâm, tà n phá nhân phẩm sẽ lãnh lấy bản án thịnh ná»™ gay gắt.
Lá»i Thánh Kinh vẫn luôn nhắc nhở:
Ấy, con ngÆ°á»i khác chi hÆ¡i thở
Vùn vụt tuổi Ä‘á»i tá»±a bóng câu
Công vất vả ngược xuôi là n gió thoảng
Ký cóp mà chẳng hay ai sẽ tiêu dùng.
(Tv 38) [Mục Lục]
36. Bất trung hay trung tÃn- Lm VÅ© Khắc Nghiêm
Năm 1990, sau khi hà nh quyết chủ tịch Ceaucesco (Côsétcu) và bà vợ, nhà độc tà i khét tiếng của nÆ°á»›c Rumani, ngÆ°á»i ta thấy ngôi biệt thá»± của chủ tịch, bên ngoà i coi rất tầm thÆ°á»ng, bên trong có 40 phòng sang trá»ng, trang hoà ng bằng những bức tranh đắt tiá»n, phòng tắm thảm và ng, má»—i phòng Ä‘á»u có tivi, video, máy lạnh tối tân. Tà i sản của ông không kém gì cá»±u tổng thống Noriêga nÆ°á»›c Panama dÃnh lÃu buôn láºu ma túy bị bắt giải sang tù ở Hoa Kỳ. Năm 1992, ở Việt Nam, ai cÅ©ng biết ông giám đốn ngân hà ng Thanh HÆ°Æ¡ng Nguyá»…n Văn MÆ°á»i Hai rất khôn khéo, mánh khóe câu khách hà ng gá»i tiá»n nhÆ° nÆ°á»›c và o ngân hà ng của ông, con ông thì dùng tiên gian dối để ăn chÆ¡i: ngồi xe Mercedes hạng nhất, vá»›i những vệ sÄ© là đầu đảng dao búa. Từ má»™t anh bán hà ng rong, chỉ mấy năm ông Ä‘á»™t nhiên là m giám đốc má»™t ngân hà ng lá»›n nhất nÆ°á»›c. Rồi hà ng loạt các ngân hà ng khác sáºp tiệm vì lối là m ăn bất lÆ°Æ¡ng nhÆ° váºy.
Äó là những quản lý bất trung, rất khôn khéo là m những việc bất lÆ°Æ¡ng. NhÆ°ng rồi cÅ©ng có lúc “cháy nhà ra mặt chuá»™t†nhÆ° tên quản lý bất trung trong Tin Mừng hôm nay. Äức Giêsu chỉ khen cái khôn khéo, chứ không khen cách là m ăn bất trung của anh.
Cái khôn khéo thứ nhất của anh là khéo ăn cắp tà i sản của chủ, mà chủ không thấy. Chắc anh tham nhÅ©ng ăn chÆ¡i dữ lắm, ngÆ°á»i ta thấy Ä‘au lòng, cá»±c lắm há» má»›i tố cáo cho chủ biết.
Cái khôn khéo thứ hai là anh biết lo Ä‘á» phòng cho tÆ°Æ¡ng lai, mua được nhiá»u bạn hữu cho anh tá túc khi bị cất chức. Anh nói: Tôi phải liệu thế nà o để khi mất chức thì có ngÆ°á»i đón tiếp tôi vá» nhà .
Cái khôn khéo thứ ba là anh biết cách giải quyết bá»›t xén của chủ cách hợp pháp, có giấy tá» hợp lệ rõ rà ng. Anh gá»i các con nợ là m văn tá»± lại: 100 thùng dầu, viết 50 thôi; 100 giạ lúa, viết 80 thôi...; thế là cả hai cùng có lợi!
Thấy những kẻ bất trung khôn khéo là m những việc bất lÆ°Æ¡ng nhÆ° thế, Äức Giêsu thở dà i than tiếc cho con cái ánh sáng: “ Con cái Ä‘á»i nà y khôn khéo hÆ¡n con cái ánh sáng, khi xá» sá»± vá»›i ngÆ°á»i đồng loạiâ€. Con cái ánh sáng đáng lẽ phải khôn khéo là m những việc chân chÃnh, nhất là trong việc sá» dụng tiá»n của nhÆ° “dùng tiá»n của Ä‘á»i nà y mà mua lấy bạn bè, phòng khi hết tiá»n bạc, há» sẽ đón rÆ°á»›c anh em và o gia cÆ° vÄ©nh cá»u. Là m nhÆ° thế má»›i tháºt là quản lý trung tÃn.
Má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u được Thiên Chúa đặt là m quản lý má»™t gia tà i trong vÆ°á»n diệu quang nhÆ° AÄ‘am Evà xÆ°a. Gia tà i nhá» là những của cải váºt chất, là thân xác mình, là địa lợi chung quanh. Gia tà i lá»›n là những tà i năng tâm trÃ, đức hạnh và linh hồn. Gia tà i vô cùng quý giá là nguồn sống vô biên trà n từ các phép bà tÃch, từ lá»i hằng sống từ trái tim và thần khà của Äức Giêsu. Ai là ngÆ°á»i quản lý trung tÃn và khôn ngoan, thì biết khôn khéo dùng gia tà i ấy để kinh doanh, phát triển, đầu tÆ° và o những công trình chân chÃnh mà mua lấy bạn bè, sắm lấy những kho tà ng, những viên ngá»c quý trong nÆ°á»›c Thiên Chúa. Äó là cách xá» sá»± khôn khéo của con cái ánh sáng.
Cách xá» sá»± khôn khéo trÆ°á»›c nhất là hÆ°á»›ng vá» Thiên Chúa, là chủ của mình, mến Chúa là ưu tiên hà ng đầu. Là m tôi Chúa má»›i mong từ bá» là m tôi tiá»n của. Là m tôi Chúa bắt đầu bằng lắng nghe lá»i Chúa: “Lạy Chúa, xin Chúa phán vì tôi tá»› Chúa Ä‘ang lắng nghe†(1 Sm 3:9), để sẵn sà ng xin vâng: “Vâng, tôi là nô tỳ của Chúa, xin Chúa cứ là m cho tôi nhÆ° lá»i sứ thần nóiâ€. Sứ thần nói hãy nháºn Chúa Thánh Thần, đón rÆ°á»›c Äức Giêsu và o lòng (Lc 1:30-38), đón rÆ°á»›c Äức Giêsu ngá»± xuống trên bà n thá» má»i ngà y, lắng nghe NgÆ°á»i nói trong thánh lá»… và lãnh nháºn Thánh Thần trong các phép bà tÃch và trong chiêm niệm, trong cầu nguyện liên lỉ, để hô hấp lấy hÆ¡i thở thần khà Äức Giêsu, cho ta được kêu lên vá»›i Thiên Chúa: “Ba Æ¡i, Ba†vá»›i hết tình con thảo.
Cách xá» sá»± khôn khéo thứ hai là hÆ°á»›ng vá» con ngÆ°á»i. Con ngÆ°á»i tuyệt diệu nhất là hiá»n mẫu Maria chan chứa tình yêu thÆ°Æ¡ng, yêu thÆ°Æ¡ng những đứa con Ä‘au thÆ°Æ¡ng trong tá»™i lá»—i đến thà mạng sống con mình trên tháºp giá. Tiếp đến những báºc thầy hiển thánh tông đồ, tỠđạo, đồng trinh, hiểu tu, mục tá», chân phÆ°á»›c là những tôi tá»› chân tÃn và khôn ngoan nhất của Chúa. Các Äấng Ä‘ang kêu má»i chúng ta nháºp và o Ä‘oà n ngÆ°á»i Ä‘i theo chân Chúa, đến soi sáng cho muôn dân thấy Thiên Chúa là Cha nhân háºu và Äức Giêsu, Äấng cứu Ä‘á»™ muôn Ä‘á»i. Xin cho chúng ta biết là m đệ tá» của các Ngà i. Sau cùng là kết bạn vá»›i những ngÆ°á»i bé nhá», những em út tá»™i nghiệp, sầu khổ đáng thÆ°Æ¡ng nhất của Chúa. Những ngÆ°á»i đó là hình ảnh của Äức Giêsu nghèo khổ không có hòn đá gối đầu, đói khát mà chỉ được uống dấm chua, ta đói chỉ có bông lúa ăn trẩy, ta là khách lạ chỉ có máng cá» bò lùa cho trá», ta bị bắt bá»› tù đầy, đánh Ä‘áºp, vác tháºp giá, bị đóng Ä‘inh, chết treo không giÆ°á»ng chiếu. Xin cho con biết là m bạn chia sẻ tiá»n của, sá»± sống, tình thÆ°Æ¡ng và bao nhiêu ná»—i nhá»c nhằn, đắng cay chua sót vá»›i các bạn chà thiết đó.
Cách xá» sá»± khôn khéo thứ ba là sống hợp pháp, hợp pháp vá»›i giá»›i răn của Chúa, hợp pháp vá»›i tình ngÆ°á»i, hợp pháp vá»›i nhân phẩm cao quý thiên chức là m ngÆ°á»i, ngÆ°á»i có tình thÆ°Æ¡ng, ngÆ°á»i có lý trÃ, ngÆ°á»i có nghị lá»±c, “ngÆ°á»i chÃnh tâm, thà nh ý, tri trà và cách váºt†để “tu thân, tá» gian, trị quốc, bình thiên hạâ€, là m cho “tứ hải giai huynh đệ.
Lạy Chúa, xin soi sáng, trợ giúp và đỗi má»›i chúng con nên tôi tá»› trung tÃn và khôn ngoan nhÆ° váºy. [Mục Lục]
37. Hãy biết lo cho tÆ°Æ¡ng lai! – Jos. Vinc. Ngá»c Biển
Cần biết là m già u trước mặt Thiên Chúa bằng những việc bác ái.
Ngà y nay, chúng ta nháºn thấy rất nhiá»u ngÆ°á»i dùng tiá»n để mua chuá»™c, để thăng quan tiến chức; hay có những ngÆ°á»i già u vì là m ăn bất chÃnh, nên há» thÆ°á»ng rá»a tiá»n để tránh sá»± dòm ngó của ngÆ°á»i khác. Những ngÆ°á»i nhÆ° thế thÆ°á»ng bị xã há»™i lên án vì hà nh Ä‘á»™ng bất nhân của há». Bà i Tin Mừng hôm nay Chúa Giêsu kể dụ ngôn “NgÆ°á»i quản gia bất trung†đã là m thiệt hại cho ông chủ, nên đã bị ông chủ thải hồi. NhÆ°ng, mặt khác, Chúa Giêsu lại khuyên há» hãy há»c theo gÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i quản gia, vì ông ta đã biết dùng tiá»n của bất chÃnh để mua chuá»™c bạn hữu, đã biết lo cho tÆ°Æ¡ng lai váºn mệnh của mình. Phải chăng Chúa khen và cổ súy cho hà nh vi sai trái nà y của ngÆ°á»i quản gia? Váºy, nếu Ä‘iá»u đó là tốt thì tốt ở chá»— nà o? Và , nếu sai thì sai ở đâu? Chúng ta cùng nhau suy niệm.
- NgÆ°á»i quản gia bất trung là ai?
Thoạt đầu, má»›i nghe dụ ngôn nà y, chúng ta rất dá»… bị hiểu lầm. Tuy nhiên, chúng ta cần phải đặt mối tÆ°Æ¡ng quan của chúng ta và o toà n bá»™ tổng thể bản văn, cÅ©ng nhÆ° văn hóa của ngÆ°á»i Dothái thá»i bấy giá», thì má»›i hiểu được ý Chúa muốn dạy chúng ta Ä‘iá»u gì!
Vá»›i ngÆ°á»i Do thái thá»i bấy giá», có nhiá»u ngÆ°á»i già u có, há» thÆ°á»ng lắm đồn Ä‘iá»n ở nhiá»u nÆ¡i. Ông chủ không thể hiện diện cùng lúc tại nhiá»u chá»— được, vì thế, há» thÆ°á»ng đặt những quản gia để trông nom kho lẫm và thay mặt mình để quản lý, Ä‘iá»u hà nh má»i công việc.
NhÆ° váºy, ngÆ°á»i quản gia có má»™t thế giá rất đặc biệt trong e kÃp lãnh đạo. Ông chỉ đứng đằng sau chủ của ông; và có quyá»n thay mặt cÅ©ng nhÆ° đại diện ông chủ khi ông vắng nhà ; đồng thá»i có toà n quyá»n sắp xếp công việc cho những ngÆ°á»i là m công. Tuy nhiên, ông ta không có lÆ°Æ¡ng nhÆ° những ngÆ°á»i là m công bình thÆ°á»ng, ông ta chỉ có quyá»n thu xếp công việc và tìm cách là m lợi cho ông chủ. Khi không có lÆ°Æ¡ng nhÆ° váºy, ông ta tìm cách cắt xén và ghi tăng thêm số lượng để lấy những nguồn lợi bất chÃnh đó vá» cho mình. Quả tháºt, ngÆ°á»i quản gia trong bà i Tin Mừng hôm nay đã táºn dụng cÆ¡ há»™i “quyá»n huynh thế phụ†để là m ăn bất chÃnh, hầu thu tÃch của cải cho mình. NhÆ°ng tháºt không may, ông ta đã bị chủ phát hiện và quyết định Ä‘uổi việc: “Tôi nghe ngÆ°á»i ta nói gì vá» anh đó? Công việc quản lý của anh, anh tÃnh sổ Ä‘i, vì từ nay anh không được là m quản gia nữa!†(Lc 16,2).
Trong hoà n cảnh nà y, ông ta suy tÃnh: “Cuốc đất thì không nổi, ăn mà y thì hổ ngÆ°Æ¡i. Mình biết phải là m gì rồi, để sau khi mất chức quản gia, sẽ có ngÆ°á»i đón rÆ°á»›c mình vá» nhà há»!†(Lc 16, 3-4). Quả tháºt, không lẽ từ má»™t ngÆ°á»i quản gia mà nay lại Ä‘i cuốc đất, hay Ä‘i ăn mà y? Ông ta không thể là m được những chuyện đó vì những mâu thuẫn vá»›i con ngÆ°á»i và vai trò của ông! “Cái khó ló cái khônâ€, trÆ°á»›c khi bị Ä‘uổi chÃnh thức, ông vẫn còn đủ tÆ° cách là đại diện cho ông chủ, và trong thá»i gian chỠđợi để bà n giao sổ sách, giấy tá», ông ta tìm cách lấy lòng và tạo bạn hữu bằng việc giảm nợ cho cho những con nợ: “… 'Bác nợ chủ tôi bao nhiêu váºy?' NgÆ°á»i ấy đáp: 'Má»™t trăm thùng dầu ô-liu.' Anh ta bảo: 'Bác cầm lấy biên lai của bác đây, ngồi xuống mau, viết năm chục thôi.' Rồi anh ta há»i ngÆ°á»i khác: 'Còn bác, bác nợ bao nhiêu váºy?' NgÆ°á»i ấy đáp: 'Má»™t ngà n giạ lúa.' Anh ta bảo: 'Bác cầm lấy biên lai của bác đây, viết lại tám trăm thôi'†(Lc 16, 5-7). Má»™t cách giải quyết hết sức khôn khéo. Ông vừa được tiếng là tốt bụng, lại còn thêm được rất nhiá»u bạn bè, hòng khi bị Ä‘uổi việc, ông được ngÆ°á»i ta đón rÆ°á»›c mình nhÆ° má»™t vị đại ân nhân của há». Và cuối cùng, ông chủ đã khen ngÆ°á»i quản lý bất lÆ°Æ¡ng đó hà nh Ä‘á»™ng tháºt khôn ngoan.
NhÆ° váºy, Chúa Giêsu có phải khen ngÆ°á»i quản gia bất lÆ°Æ¡ng vì sá»± bất lÆ°Æ¡ng của hắn ta không? ThÆ°a không! Ngà i khen là khen cái tà i khôn khéo, biết tÃnh trÆ°á»›c cho tÆ°Æ¡ng lai váºn mệnh của mình, và biết dùng tiá»n của bất chÃnh để tạo nên bạn hữu. Qua câu chuyện nà y, Chúa Giêsu má»i gá»i chúng ta hãy biết lo cho tÆ°Æ¡ng lai của mình, bởi vì “sinh hữu hạn, tá» bất kỳâ€. Cuá»™c sống là má»™t cái gì mong manh, ta có thể ra Ä‘i bất cứ lúc nà o, nên: “không biết lo xa, ắt phải rầu gầnâ€. Phần cuối của dụ ngôn, nhÆ° má»™t mệnh lệnh, Chúa Giêsu nói: “Phần Thầy, Thầy bảo cho anh em biết: hãy dùng tiá»n của bất chÃnh mà tạo lấy bạn bè, phòng khi hết tiá»n hết bạc, há» sẽ đón rÆ°á»›c anh em và o nÆ¡i ở vÄ©nh cá»u†(Lc 16, 9); mặt khác, Ngà i cÅ©ng dạy chúng ta phải biết khôn ngoan trong việc sá» dụng tiá»n của ở Ä‘á»i nà y, là m sao tiá»n của trở thà nh nô lệ, Ä‘Ã y tá»› cho chúng ta, chứ đừng biến nó thà nh ông chủ của mình: “Anh em không thể vừa là m tôi Thiên Chúa, vừa là m tôi tiá»n của được†(Lc 16,13).
- Sứ Äiệp Lá»i Chúa
Lá»i Chúa hôm nay nhắc cho chúng ta biết rằng: má»i sá»± Ä‘á»u là của Chúa, và chúng ta chỉ là ngÆ°á»i quản lý mà thôi. Mà nếu chỉ là quản lý, thì phải biết giá»›i hạn, phải biết được vai trò của mình đến đâu và phải lo chu toà n trách vụ mà ông chủ trao cho, vì thế, ta phải trung thà nh và giữ chữ tÃn trong khi là m việc: “Không gia nhân nà o có thể là m tôi hai chủ, vì hoặc sẽ ghét chủ nà y mà yêu chủ kia, hoặc sẽ gắn bó vá»›i chủ nà y mà khinh dể chủ ná». Anh em không thể vừa là m tôi Thiên Chúa, vừa là m tôi tiá»n của đượcâ€(Lc 16,13).
Cần tránh những hình thức lạm quyá»n và sa Ä‘Ã và o tình trạng tá»™i lá»—i. Hãy biết chia sẻ cho ngÆ°á»i khác để là m già u trÆ°á»›c mặt Thiên Chúa và có lợi cho phần hồn của mình. Chia sẻ bác ái được và nhÆ° má»™t sá»± cầu lần, nay ngÆ°á»i, mai ta: “NgÆ°á»i già u giúp kẻ nghèo ở Ä‘á»i nà y, nhÆ°ng ngÆ°á»i nghèo giúp kẻ giầu trong Ä‘á»i sauâ€. Tháºt thế, “ThÆ°Æ¡ng xót kẻ khó nghèo là cho Äức Chúa vay mượn, NgÆ°á»i sẽ đáp trả xứng đáng việc đã là mâ€(Cn 19,17).
Cuối cùng, ta phải biết lo cho tÆ°Æ¡ng lai của chÃnh mình nhÆ° ngÆ°á»i quản gia trong Tin Mừng hôm nay: “Hãy dùng tiá»n của bất chÃnh mà tạo lấy bạn bè, phòng khi hết tiá»n hết bạc, há» sẽ đón rÆ°á»›c anh em và o nÆ¡i ở vÄ©nh cá»u†(Lc 16,9). Hãy mua lấy NÆ°á»›c Trá»i và là m già u trÆ°á»›c mặt Thiên Chúa là trách nhiệm hà ng đầu của chúng ta. Tháºt váºy, tiá»n của váºt chất rồi sẽ qua Ä‘i, nhÆ°ng chỉ có Chúa là tồn tại, vì thế hãy tìm má»i cách mà xây dá»±ng, mua lấy NÆ°á»›c Trá»i cho cuá»™c sống mai háºu. Hãy biết lo cho tÆ°Æ¡ng lai của mình cách cẩn trá»ng.
- Sống Lá»i Chúa Hôm Nay
Thế nhÆ°ng, trong xã há»™i hôm nay, nhiá»u ngÆ°á»i có những tÆ° tưởng tá»± cao và cho rằng: ta có được nhÆ° váºy là nhá» công khó của chÃnh chúng ta, mà há» quên mất má»™t Ä‘iá»u căn bản rằng: “Và nhÆ° Chúa chẳng xây nhà , thợ ná» vất vả cÅ©ng là uổng công. Thà nh kia mà Chúa không phòng giữ, uổng công ngÆ°á»i trấn thủ canh đêm†( (Tv 127,1)). Vì váºy, hãy lo tìm kiếm NÆ°á»›c Thiên Chúa khi ta còn có thể tìm được. Hãy nhạy bén và biết hà nh xá» khôn khéo nhÆ° ngÆ°á»i quản gia trong bà i Tin Mừng hôm nay.
Câu cảm thán của Chúa Giêsu hôm nay đáng là m cho chúng ta suy nghÄ©: “…Con cái Ä‘á»i nà y khôn khéo hÆ¡n con cái ánh sáng khi xá» sá»± vá»›i ngÆ°á»i đồng loại†(Lc 16,8). Äây là câu nói mang tÃnh khiển trách của Chúa Giêsu vá» thái Ä‘á»™ nhạy bén vá»›i những giá trị NÆ°á»›c Trá»i của má»—i chúng ta. Quả tháºt, nhiá»u khi chúng ta gặp phải những cám dá»—, thay vì tìm má»i cách để vượt ra khá»i tình trạng tá»™i lá»—i, thì ta lại nhÆ° “thiêu thânâ€, cứ muốn lao mình và o. Biết là những tá»™i đó nguy hại cho phần rá»—i của mình, nhÆ°ng vẫn cứ ung dung tiến đến và muốn ở lại luôn trong đó, bởi vì nÆ¡i đó là vÅ©ng lầy, nhÆ°ng lại là “vÅ©ng lầy êm áiâ€.
Lý do: vì chúng ta không tha thiết gì đến cuá»™c sống mai háºu, tháºm chà lại còn tìm má»i cách để thoát ra khá»i sá»± sống thần linh và thay và o đó là má»™t sá»± sống thể lý thuần túy. NhÆ°ng dù muốn dù không, chúng ta Ä‘á»u phải chân nháºn vá»›i nhau rằng: cuá»™c sống trên trần gian nà y là cuá»™c sống tạm bợ, hữu hạn. Cuá»™c sống mai sau má»›i là cuá»™c sống vÄ©nh cá»u. Vì thế, ngay lúc nà y, hãy biết là m già u trÆ°á»›c mặt Thiên Chúa bằng những việc bác ái; đồng thá»i biết sá» dụng tiá»n của là những váºt hÆ° nát để mua lấy NÆ°á»›c Trá»i, và , “Trong má»i sá»± phải nhắm chắc cái cùng Ä‘Ãch†hầu chuẩn bị cho má»™t tÆ°Æ¡ng lai tốt đẹp.
Lạy Chúa, xin cho chúng con nháºn ra sá»± yếu hèn của mình, hầu thoát ra khá»i những sá»± chóng qua ở Ä‘á»i nà y mà biết lo tìm phần rá»—i cho mình trong cuá»™c sống mai háºu. Xin cho chúng con biết chá»n Chúa và những giá trị tốt trong cuá»™c Ä‘á»i. Amen. [Mục Lục]
38. Biết khôn ngoan tiên liệu – Lm FX Vũ Phan Long
Của cải được trao và o tay chúng ta là để chúng ta dùng mà phục vụ anh chị em.
1.- Ngữ cảnh
Vá»›i chÆ°Æ¡ng 16, Tin Mừng Luca thêm và o những dụ ngôn và những lá»i nói khác của Äức Giêsu. Tuy nhiên, trong khi Ä‘á» tà i của ch. 15 là niá»m vui vì tìm lại được những gì đã mất, trong ch. 16 nà y, Ä‘á» tà i là thái Ä‘á»™ đối vá»›i của cải và cách sá» dụng chúng. Dù thế, vẫn có thể cho rằng Ä‘á» tà i má»›i nà y đã được báo trÆ°á»›c ở ch. 15 bằng truyện đứa con thứ phung phà của cải. Bây giá», chúng ta có hai dụ ngôn, NgÆ°á»i quản lý bất lÆ°Æ¡ng (cc. 1-8a) và Ông nhà già u vá»›i Ladarô (cc. 19-31), triển khai rõ rà ng Ä‘á» tà i má»›i nà y. Ta cÅ©ng thấy có những lá»i Äức Giêsu được gắn và o dụ ngôn thứ nhất (cc. 8b-13) và những lá»i khiển trách ngÆ°á»i Pharisêu ham tiá»n (cc. 14-15). Chỉ có hai lá»i không liên hệ đến Ä‘á» tà i, đó là lá»i nói vá» Lá» Luáºt (cc. 16-17) và lá»i nói vá» ly dị (c. 18).
Vá» bà i dụ ngôn NgÆ°á»i quản lý bất lÆ°Æ¡ng, cho đến nay bà i nà y vẫn là má»™t crux interpretum (“tháºp giá của các nhà chú giảiâ€). Äể hiểu dụ ngôn và các áp dụng, Ä‘iá»u chủ yếu phải là m sáng tá» là bản chất luân lý của hà nh Ä‘á»™ng của ngÆ°á»i quản lý liên hệ đến các biên nháºn của các con nợ của ông chủ. à kiến vẫn được Ä‘a số chấp nháºn là ngÆ°á»i quản lý, đã bất lÆ°Æ¡ng trong quá khứ, khi là m thất thoát tà i sản của chủ, nay là m thêm má»™t hà nh vi bất lÆ°Æ¡ng nữa khi sá»a lại các biên nháºn, khiến tà i sản của chủ cà ng hao hụt thêm. NhÆ°ng nếu đây là ý nghÄ©a của bản văn, ta khó mà hiểu được là vì sao ông chủ có thể khen ngợi ngÆ°á»i quản lý là khôn khéo, và vì sao Äức Giêsu có thể rút từ cách hà nh Ä‘á»™ng nà y má»™t kết luáºn chấp nháºn được. DÄ© nhiên, vá» phÆ°Æ¡ng diện luáºn lý, ta có thể tách sá»± tiên liệu và khôn khéo ra khá»i những phÆ°Æ¡ng diện khác của hà nh Ä‘á»™ng của ngÆ°á»i quản lý. NhÆ°ng những phân biệt nhÆ° thế thì không dá»… nắm bắt đối vá»›i những tâm trà không quen kiểu là m việc nà y, còn đám đông Kitô hữu thì hẳn là vẫn cảm thấy lúng túng khi Ä‘á»c thấy sá»± song đối Äức Giêsu thiết láºp giữa ngÆ°á»i quản lý và các môn đệ NgÆ°á»i. Không lẽ Äức Giêsu, là ngÆ°á»i vẫn quen ngá» lá»i vá»›i các con tim, lại tháºt sá»± Ä‘á» ra má»™t dụ ngôn hà m hồ nhÆ° thế trong má»™t vấn đỠđụng chạm đến sá»± vô luân, bị má»i ngÆ°á»i phản đối?
Ngoà i ra, cứ cho Ä‘i là ngÆ°á»i quản lý đã giả mạo các biên nháºn nợ, thì anh ta chỉ cà ng là m cho hoà n cảnh của mình thêm trầm trá»ng, mà cÅ©ng chẳng giữ được kÃn, vì anh sắp phải báo cáo sổ sách, vá»›i lại bản văn cho thấy là ông chủ biết rất nhanh chuyện vừa xảy ra. Và cÅ©ng khó mà hiểu vì sao anh lại được khen là khôn khéo. Nếu thế, dụ ngôn nà y nói vá» má»™t hà nh Ä‘á»™ng khó có tháºt.
Chúng ta đừng quên rằng Äức Giêsu không hỠđánh giá hà nh vi của ngÆ°á»i quản lý vá» mặt luân lý, mà chỉ nói là anh khôn khéo thôi. ChÃnh câu 8 gá»i anh là “bất lÆ°Æ¡ngâ€, nhÆ°ng đó là trong quá khứ, trÆ°á»›c khi anh ta là m hà nh Ä‘á»™ng được bà i dụ ngôn kể ra, còn hà nh Ä‘á»™ng nà y không nhất thiết là bất lÆ°Æ¡ng (x. Dụ ngôn ông quan tòa bất chÃnh đã xá» công bình cho bà góa: Lc 18,2-8). Xin coi trong phần chú giải.
2.- Bố cục
Bản văn có thể chia thà nh hai phần:
1) Dụ ngôn NgÆ°á»i quản lý bất lÆ°Æ¡ng (16,1-8a);
2) Ba áp dụng của Dụ ngôn (16,8b-13):
- a) Ãp dụng 1 (cc. 8b-9),
- b) Ãp dụng 2 (cc. 10-12),
- c) Ãp dụng 3 (c. 13).
3.- Và i điểm chú giải
- má»™t ngÆ°á»i quản lý (1): Danh từ Hy Lạp oikonomos thÆ°á»ng là má»™t ngÆ°á»i nô lệ sinh ra tại nhà chủ (x. St 15,3: ben bayit, “má»™t ngÆ°á»i con của nhà â€; St 14,14: yelid bayit, “ngÆ°á»i sinh ra của nhà â€), nhÆ°ng không nhất thiết là nhÆ° thế. Tại Paléttina, ngÆ°á»i quản lý không được trả lÆ°Æ¡ng; anh toà n quyá»n thay mặt chủ để giao dịch là m ăn. Nếu anh ta biển thủ, thì không có má»™t hà nh vi pháp lý nà o có thể giúp chủ thu hồi của cải cả; ông chủ chỉ có thể phạt bằng cách trách mắng, tiết lá»™ hà nh vi bất lÆ°Æ¡ng của anh ta để là m anh mất tiếng tốt, rồi thải hồi anh thôi. Sau khi đã biết quyết định của chủ, ngÆ°á»i quản lý phải tÃnh sổ, nhÆ°ng vẫn đại diện của chủ. Vì không có lÆ°Æ¡ng, ngÆ°á»i quản lý có thể cho vay lấy lãi. Tháºt ra Luáºt Môsê cấm cho vay lấy lãi (x. Xh 22,25; Lc 25,36; Änl 23,20-21), nhÆ°ng ngÆ°á»i Do Thái có cách xoay sở: ngÆ°á»i ta bảo là Luáºt nhắm che chở những ngÆ°á»i túng cá»±c khá»i bị bóc lá»™t. Do đó, nếu chứng minh được là ngÆ°á»i vay mượn đã có má»™t phần của cải anh muốn mượn, và nhÆ° váºy phần vay mượn không là cấp bách, thì có thể lấy lãi. Chẳng hạn dầu và lúa (đó là lý do khiến hai thứ nà y được Ä‘Æ°a ra là m và dụ ở đây): ai mà chẳng có đủ dầu để đốt má»™t cái đèn? Ai lại không có đủ lúa để là m má»™t cái bánh? (Mishna). Ở đây, anh quản lý tha phần lãi (quá đáng) để trả lại nguyên vốn cho chủ[1].
- tố cáo (1): Äá»™ng từ Hy Lạp diaballein thÆ°á»ng có sắc thái vu khống.
- phung phà của cải (1): Äá»™ng từ Hy Lạp diaskorpizein cÅ©ng được dùng trong dụ ngôn NgÆ°á»i con phung phá (15,13) để mô tả má»™t cách sá» dụng hoang phà các của cải. Bản văn không nói rõ anh “phung phà của cải†trong những chuyện gì.
- Má»™t trăm thùng dầu ô-liu (6): Danh từ Hy Lạp batos phiên âm từ tiếng HÃp-ri bat, “thùng†tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i khoảng 45 lÃt (theo sá» gia Gioxép, má»™t batos = 72 xestai Hy Lạp hoặc 72 sextarii Rô-ma).
- viết năm chục (6): Câu nà y không có nghÄ©a là anh ta giả mạo số nợ ngÆ°á»i ta mắc vá»›i ông chủ của anh. Äiá»u nà y có nghÄ©a là con nợ hiện mắc nợ ông chủ chỉ năm mÆ°Æ¡i thùng dầu, còn năm mÆ°Æ¡i thùng kia là hoa hồng của ngÆ°á»i quản lý. NhÆ° thế số lãi là 50%. Bên Cáºn Äông những món nợ vá» lÆ°Æ¡ng thá»±c thÆ°á»ng có lãi cao nhÆ° thế tháºt.
- Má»™t trăm bồ lúa (NTT- 7; “Má»™t ngà n giạ lúaâ€: CGKPV): tức là má»™t trăm kor lúa. Từ Hy Lạp koros phiên âm từ từ ngữ HÃp-ri kor, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i 10 bats, hoặc 450 lÃt (bên Hy Lạp có Ä‘Æ¡n vị Ä‘o lÆ°á»ng medimnos = 1,5 kor).
- viết tám trăm (7): Trong trÆ°á»ng hợp nà y, hoa hồng là 25% (trên tám mÆ°Æ¡i bồ/giạ lúa). Lãi 1/3 hay 1/4 là chuyện bình thÆ°á»ng.
- Và ông chủ khen (8): Ho kyrios có thể hiểu là “Chúa (Äức Giêsu )†hay “ông chủâ€. Ở đây, ta hiểu là “nhà phú há»™ kia†(c. 1) hay “ông chủ†(cc. 3.5). Vì các lý do: (1) “Nhà phú hộ†rất có thể là má»™t chủ đất thÆ°á»ng xuyên Ä‘i vắng, nên đã giao việc quản lý công việc là m ăn cho má»™t ngÆ°á»i quản lý (oikonomos). Anh nà y không phải chỉ là má»™t ngÆ°á»i tôi tá»› được đặt đứng đầu những tôi tá»› khác (nhÆ° ở 12,42), mà là má»™t nhân viên của ông chủ, được huấn luyện, được tin tưởng và được giao quyá»n thay chủ. Anh nà y có thể hà nh Ä‘á»™ng nhân danh chủ trong những giao dịch: theo cách thông thÆ°á»ng, anh nà y cho những ngÆ°á»i khác mượn của cải của ông chủ vá»›i má»™t phần hoa hồng hoặc lãi được cá»™ng thêm và o biên nháºn; trong biên nháºn nà y thÆ°á»ng chỉ ghi số nợ, nghÄ©a là phần vốn cá»™ng vá»›i phần lãi. Äây là táºp tục rất thông dụng bên vùng đông Äịa Trung Hải, Ai-cáºp dÆ°á»›i thá»i Hy Lạp và Rô-ma, Paléttina, Xyri, Ãtxyri, và Babylon.
Váºy tại sao ông chủ lại khen ngÆ°á»i quản lý? Tuy không biết số hoa hồng ngÆ°á»i quản lý có được, chắc chắn ông chủ biết là anh có là m theo thói tục lúc đó. NhÆ°ng nếu ngÆ°á»i quản lý cố tình giả mạo biên nháºn, hẳn là khó mà cho rằng ông chủ lại khen anh. Ở đây, ông chủ khen ngÆ°á»i quản lý là vì thấy anh khôn khéo, vì thấy anh nà y chấp nháºn loại bá» phần hoa hồng khá»i những biên nháºn trÆ°á»›c đây, trong đó có phần cho vay nặng lãi. NhÆ° thế, anh đã biến những con nợ của chủ thà nh ngÆ°á»i chiu Æ¡n anh, mà không là m thiệt hại gì đến chủ.
- con cái ánh sáng (8): Äây là má»™t cách gá»i các môn đệ Kitô hữu (x. 1 Tx 5,5; Ep 5,8; Ga 12,36).
- nÆ¡i ở vÄ©nh cá»u (9): dịch sát là “các lá»u vÄ©nh cá»uâ€. Có lẽ hình ảnh nà y lấy từ lá»… Lá»u, vì lá»… nà y được coi nhÆ° má»™t tiá»n ảnh của thá»i đại cứu Ä‘á»™ (Dcr 14,16-21).
- Tiá»n của bất chÃnh (9): Danh từ mamonas là dạng hy-hóa của danh từ HÃp-ri mamôn hoặc danh từ A-ram mamôna’. Cách giải thÃch hợp lý nhất là cho rằng từ nà y là má»™t dạng của ngữ căn ’mn, và có nghÄ©a là “điá»u mà ngÆ°á»i ta đặt tin tưởng và oâ€, từ đó chuyển sang nghÄ©a là “tiá»n bạc, của cảiâ€. Äây là tiá»n của thủ đắc hợp pháp, tức theo luáºt lệ của loà i ngÆ°á»i, nhÆ°ng hÆ° há»ng dÆ°á»›i cái nhìn của Thiên Chúa.
4.- à nghĩa của bản văn
* Dụ ngôn NgÆ°á»i quản lý bất lÆ°Æ¡ng (1-8a)
Bản văn dÆ°á»ng nhÆ° mô tả má»™t sá»± cố đã tháºt sá»± xảy ra. NgÆ°á»i quản lý bị tố cáo là bất lÆ°Æ¡ng, nhÆ°ng chúng ta không được biết Ä‘Ãch xác trong chuyện gì. Chúng ta chỉ biết là bây giá», khi thấy hoà n cảnh của anh đã thà nh bấp bênh, vì ông chủ đã quyết định sa thải anh, anh biết phản ứng nhanh và dứt khoát.
NgÆ°á»i quản lý biết rằng có nhiá»u ngÆ°á»i Ä‘ang nợ chủ anh những món nợ kếch sù. Anh gá»i các con nợ đến, rồi há»i ngÆ°á»i thứ nhất: “Bác nợ chủ tôi bao nhiêu váºy ?†NgÆ°á»i ấy đáp: “Má»™t trăm thùng dầu ô-liuâ€. NgÆ°á»i quản lý bảo: “Bác cầm lấy biên lai của bác đây, ngồi xuống mau, viết năm chục thôiâ€. Món nợ đã được giảm từ 4.500 lÃt dầu ô-liu xuống còn 2.250 lÃt, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i tiá»n công nháºt má»™t năm.
Anh ta gá»i ngÆ°á»i thứ hai Ä‘ang mắc nợ má»™t trăm bồ lúa, tức là khoảng 35 tấn (kết quả thu hoạch của hÆ¡n 42 mẫu ruá»™ng tốt). Nay món nợ của ông giảm xuống còn 80 bồ thôi, tức là bá»›t Ä‘i khoảng 7 tấn!
“Ông chủ†(c. 8), dù là Äức Giêsu hay là ông phú há»™, đã khen ngợi sá»± khôn khéo và sáng suốt của anh. NgÆ°á»i ta vẫn giải thÃch hà nh vi anh ta hÆ°á»›ng dẫn những ngÆ°á»i là m biên nháºn là má»™t hà nh vi bất lÆ°Æ¡ng: thay vì bảo các con nợ viết đủ số nợ thì lại bảo há» viết bá»›t Ä‘i. Có má»™t cách giải thÃch khách hợp lý hÆ¡n: Và o thá»i Äức Giêsu, các quản lý không có lÆ°Æ¡ng, nên hỠđược phép lấy hoa hồng từ món nợ (25-50%). NhÆ° thế, ở đây, ngÆ°á»i quản lý không là m thiệt hại cho chủ, nhÆ°ng chỉ bá»›t món hoa hồng lẽ ra anh được hưởng. Anh hy sinh má»™t món lợi nhuáºn ngắn hạn nhÆ° thế để mong được ngÆ°á»i ta tiếp đón lâu dà i. Vì thế, anh ta má»›i được khen là sáng suốt và biết khôn ngoan tiên liệu.
Cho dù chá»n cách giải thÃch nà o, các Ä‘á»™c giả vẫn phải nhá»› Ä‘iểm nhắm của dụ ngôn là : sá»± thông minh của má»™t ngÆ°á»i khi nhìn đến tÆ°Æ¡ng lai của mình, hoặc nói bằng ngôn ngữ tôn giáo hÆ¡n, các chá»n lá»±a tháºn trá»ng khi nhìn đến việc cứu Ä‘á»™ bản thân. Các môn đệ của Äức Giêsu cÅ©ng phải hà nh Ä‘á»™ng vá»›i má»™t sá»± minh mẫn và khôn ngoan nhÆ° thế. Äức Giêsu bảo há» rằng há» có thể há»c được nhiá»u nÆ¡i các con cái thế gian trong việc phân tÃch kỹ lưỡng hoà n cảnh, suy nghÄ© chÃn chắn và có má»™t cách ứng xá» thÃch hợp.
* Ba áp dụng của Dụ ngôn (8b-13)
Thế rồi Äức Giêsu đã chuyển từ ngôn ngữ kinh tế của dụ ngôn sang ngôn ngữ phù hợp vá»›i Do Thái giáo Ba áp dụng chứng tá» cá»™ng Ä‘oà n Kitô hữu tiên khởi đã sá»›m mặc cho dụ ngôn má»™t bá»™ áo luân lý. Cả ba thuá»™c vá» những ngữ cảnh khác nhau
Ãp dụng thứ nhất (cc. 8b-9) mang mà u sắc Sê-mÃt rõ rà ng, có lẽ có má»™t bối cảnh Paléttina, vá»›i những thuáºt ngữ “con cái thế gian†, “con cái ánh sángâ€, “Tiá»n Của bất chÃnhâ€, “nÆ¡i ở vÄ©nh cá»uâ€. Ãp dụng nà y đặt con cái thế gian ngang hà ng vá»›i ngÆ°á»i quản lý (c. 8a). Do sá»± “khôn khéo†của há», há» hÆ¡n các “con cái ánh sángâ€, tức các môn đệ của Äức Giêsu, trong cách dà n xếp vá»›i thế hệ nà y. NhÆ° thế, các Kitô hữu có thể há»c được Ä‘iá»u gì đó từ sá»± khôn khéo của há». Câu 8b là má»™t lá»i bình tổng quát hóa vá» kết luáºn của bà i dụ ngôn, nhấn mạnh trên sá»± khôn khéo trong Ä‘á»i sống Kitô hữu. Câu 9 nêu ra khÃa cạnh cánh chung của lá»i khuyên. Các Kitô hữu phải khôn khéo trong cách sá» dụng của cải váºt chất, bây giỠđược gá»i là “tiá»n của bất chÃnhâ€, để tạo lấy những bạn bè sẽ đón há» và o nÆ¡i cÆ° ngụ vÄ©nh cá»u. NhÆ° váºy, quyết định khôn khéo của ngÆ°á»i quản lý (c. 4) được ẩn-dụ-hóa để trở thà nh má»™t khuyến khÃch sá» dụng khôn khéo của cải váºt chất.
Ãp dụng thứ hai (cc. 10-12) rút má»™t bà i há»c từ bà i dụ ngôn nhÆ° là má»™t toà n thể và hệ quả vá» cách quản lý có trách nhiệm. KhÃa cạnh cánh chung của c. 9 biến mất, để nhÆ°á»ng chá»— cho ý tưởng vá» trách nhiệm và sá»± trung tÃn ngà y qua ngà y. Ãp dụng gồm ba câu ở thể song đối đối nghÄ©a: câu 1 là câu tuyên bố (tÆ°Æ¡ng phản giữa trung tÃn trong việc rất nhá» và trung tÃn trong việc lá»›n) ; câu 2 và 3 ngắn hÆ¡n, là câu há»i (tÆ°Æ¡ng phản giữa trung tÃn trong việc sá» dụng những của cải thông thÆ°á»ng và những của cải chân tháºt; tÆ°Æ¡ng phản giữa việc sá» dụng của cải của ngÆ°á»i khác và của cải của chÃnh mình). NhÆ° thế, cả ba tÆ°Æ¡ng phản tóm tắt vai trò của sá»± trung tÃn trong Ä‘á»i sống Kitô hữu.
Ãp dụng thứ ba (c. 13) được đặt ở đây do từ móc “tiá»n của†ở cc. 9,11 và 13d. Ãp dụng nà y không liên hệ vá»›i bà i dụ ngôn, nhÆ°ng tóm má»™t thái Ä‘á»™ tổng quát đối vá»›i của cải. Có thể nói áp dụng nà y bình luáºn cc. 10-12 dể Ä‘Æ°a ra câu há»i cho Kitô hữu: Anh em muốn phục vụ ai?
+ Kết luáºn
Bà i dụ ngôn không lÆ°u ý vá» bản tÃnh Ä‘á»™c hại của của cải, cÅ©ng không chuẩn nháºn cho sá»± bất lÆ°Æ¡ng của ngÆ°á»i quản lý (cc. 1-2), hoặc chuẩn nháºn cho việc anh ta giả mạo các biên nháºn khiến gây thiệt hại cho chủ. Câu chuyện nhắm đến sá»± khôn khéo của ngưởi quản lý biết cách sá» dụng phần của cải thuá»™c vá» mình để lo cho tÆ°Æ¡ng lai. NhÆ° thế, “ngÆ°á»i quản lý bất lÆ°Æ¡ng†trở thà nh Ä‘iển hình cho các Kitô hữu vá» sá»± sáng suốt, khôn khéo. Äứng trÆ°á»›c má»™t tình trạng khủng hoảng do sá»± bất cẩn và những lầm lạc trong phán Ä‘oán thuá»™c quá khứ, anh biết khôn ngoan đánh giá tình hình và xoay sở hợp lý. Các Kitô hữu cÅ©ng Ä‘ang phải đối diện vá»›i đòi há»i của NÆ°á»›c Trá»i Ä‘ang đến, nên cÅ©ng cần biết sá» dụng của cải để có thể ứng phó vá»›i hoà n cảnh nà y.
Vá»›i ba áp dụng thêm và o, bà i dụ ngôn Ä‘Æ°a tá»›i chá»— khuyến cáo các Kitô hữu phải biết sá» dụng của cải vá»›i tinh thần trách nhiệm và sá» dụng để phục vụ hạnh phúc của ngÆ°á»i khác.
5.- Gợi ý suy niệm
- Äức Giêsu đã đến nhÆ° ánh sáng thế gian. Ai theo NgÆ°á»i, thì có ánh sáng, vá»›i Ä‘iá»u kiện phải để cho ánh sáng hÆ°á»›ng dẫn. Muốn sống nhÆ° là “con cái ánh sángâ€, các môn đệ Äức Giêsu phải để cho NgÆ°á»i hÆ°á»›ng dẫn. Các môn đệ Äức Giêsu thỉnh thoảng phải nghÄ© đến tÆ°Æ¡ng lai của há», để không bị bắt chợt mà trắng tay. Há» phải quan tâm không những đến tÆ°Æ¡ng lai gần, mà cả tÆ°Æ¡ng lai ở bên kia cái chết. Äó là nhắm đạt được những “cái lá»u vÄ©nh cá»uâ€, túc sống hiệp thông bá»n vững vá»›i Thiên Chúa. TÆ°Æ¡ng lai ấy, ngÆ°á»i ta đạt được hay bị mất, là do cách hà nh Ä‘á»™ng trong hiện tại. TÆ°Æ¡ng lai nà y, Äức Giêsu giúp các con cái ánh sáng đạt được, nhÆ°ng há» phải chuẩn bị bản thân bằng má»™t cách sống biết tiên liệu. ChÃnh há» cÅ©ng phải biết sá» dụng của cải váºt chất cách khéo léo và sao cho có thể đảm bảo tÆ°Æ¡ng lai, nhá» biết tạo cho mình những bạn hữu. Há» phải chứng tá» há» là những ngÆ°á»i quản lý được tin cáºy và trung tÃn trong những Ä‘iá»u nhá» nhất. Há» chỉ đạt được nhÆ° thế nếu há» phục vụ Thiên Chúa chứ không phải tiá»n của.
- Các Kitô hữu sống nhÆ° “con cái ánh sáng†là có trái tim thuá»™c vá» Thiên Chúa. NgÆ°á»i phải là Äức Chúa mà há» yêu mến và há» hÆ°á»›ng tá»›i. Chỉ khi đã khởi Ä‘i từ má»™t quan hệ nhÆ° thế vá»›i NgÆ°á»i, há» má»›i có thể có má»™t tÆ°Æ¡ng quan đúng đắn vá»›i của cải trần thế và là tÆ°Æ¡ng quan bảo đảm tÆ°Æ¡ng lai cho há». Ai nhìn nháºn Thiên Chúa là Chúa tể thì cÅ©ng nhìn nháºn NgÆ°á»i là Chúa tất cả của cải vạt chất và biết rằng bản thân mình không phải là chủ tuyệt đối các của cải đó, nhÆ°ng chỉ là ngÆ°á»i quản lý.
- Má»™t ngÆ°á»i quản lý lệ thuá»™c chủ mình và chịu trách nhiệm trÆ°á»›c mặt chủ. Anh không Ä‘iá»u hà nh má»™t của cải của riêng anh, nhÆ°ng má»™t của cải của ngÆ°á»i khác, của cải được Thiên Chúa ký thác. Anh là ngÆ°á»i trung tÃn và đáng tin nếu anh biết Ä‘i theo ý muốn của chủ mình, chứ không cÆ° xá» theo tÃnh ngẫu hứng. Tất cả các ý tưởng của anh phải nhắm đảm bảo sao cho chủ không bị thiệt hại gì cả, không có gì xảy ra ngược ý muốn của chủ. Qua tÆ°Æ¡ng quan vá»›i các của cải của chủ, ngÆ°á»i quản lý chứng tá» giá trị của tÆ°Æ¡ng quan của mình vá»›i chủ. NhÆ° thế, các của cải trần thế đã được ký thác cho chúng ta là để thá» lòng chúng ta. NhÆ° những ngÆ°á»i quản lý, qua các của cải ấy, chúng ta phải chứng tá» tÆ°Æ¡ng quan của chúng ta vá»›i Thiên Chúa; chúng ta phải chứng tá» lòng trung thà nh và khả tÃn của mình.
- Chúng ta chứng tá» mình biết sá» dụng đúng dắn các của cải khi biết dùng của cải mà tạo cho mình những bạn hữu, do dùng của cải mà phục vụ ngÆ°á»i thân cáºn. Các của cải không được ban cho chúng ta để chúng ta hưởng thụ cách Ãch ká»·, nhÆ°ng là để chúng ta dùng trong chiá»u hÆ°á»›ng nhắm đến tÆ°Æ¡ng lai, thể theo ý muốn của Thiên Chúa. Äức Giêsu nói đến của cải váºt chất, nhÆ°ng Ä‘iá»u Ngà i nói cÅ©ng có giá trị cho má»i thứ của cải trần thế khác, nhÆ° các khả năng tinh thần, các tà i năng, kiến thức, há»c vấn…
- Äức Giêsu đòi há»i chúng ta phải sáng suốt và biết tiên liệu. NhÆ° thế, không thể phung phà của cải trần thế và o việc hưởng thụ trong hiện tại. Äà ng khác, ai cho rằng mình có quyá»n bố trà các của cải theo ý mình, là sai lầm. Chúng ta được liên kết trÆ°á»›c tiên và o Chúa. Chúng ta không phải là chủ nhân tá»± trị, nhÆ°ng chỉ là những quản lý các của cải của chúng ta. Và của cải được trao và o tay chúng ta là để chúng ta dùng mà phục vụ anh chị em. Chỉ khi đó, chúng ta má»›i đảm bảo được tÆ°Æ¡ng lai của mình.
-----------------------------------------------
[1] Xem J.D.M. Derrett, Law in the New Testament (London 1970) 48-77; « “Take Thay Bond … and Write Fifty†(Luke xvi,6): The Nature of the Bond » (JTS 23 [1972]) 438-440; P.W. Pestman, “Loans Bearing No Interestâ€, Journal of Juristic Papyrology, 16-17 (1971) 7-29. [Mục Lục]
39. Chú giải của Noel Quesson
Äức Giêsu còn nói vá»›i các môn đệ rằng
Dụ ngôn vỠ“ngÆ°á»i quản gia bất lÆ°Æ¡ng†là má»™t trong các câu chuyện gây tai tiếng mà ngÆ°á»i ta tìm thấy trong Tin Mừng, và các tÃn hữu chỠđợi vá»›i má»™t nụ cÆ°á»i khẩy để biết nhà thuyết giáo là m thế nà o để xoay xở vá»›i bà i há»c vá» sá»± lừa bịp đó.
NhÆ°ng đó là má»™t dụ ngôn, má»™t “mâchâlâ€, má»™t “câu đố “. Chứ không phải là má»™t câu chuyện xây dá»±ng trong má»i chi tiết của nó. Chúng ta, nhÆ°ng ngÆ°á»i chịu ảnh hưởng của tinh thần duy lý Tây PhÆ°Æ¡ng, chúng thÃch những chứng minh há»p luáºn lý và đơn giản. Äức Giêsu lại hoà n toà n thoải mái sá» dụng văn phong Ä‘iển hình của những ngÆ°á»i kể chuyện phÆ°Æ¡ng Äông. Há» nháy mắt ra hiệu cho cá» tá»a, để yêu cầu ngÆ°á»i nghe đừng bá» mất óc phê bình: “Nà o, các bạn sáng suốt nhé! Hãy hiểu sá»± tinh tế ẩn giấu dÆ°á»›i nghÄ©a Ä‘en! Tôi là m bạn khó chịu, hẳn là thế, nhÆ°ng đó là cố ý: Các bạn đã bị nhiá»…m Ä‘á»™c và mê man vá» Ä‘á» tà i quan trá»ng mà tôi Ä‘á» cáºp đến thế sao...!
Má»™t nhà phú há»™ kia có má»™t ngÆ°á»i quản gia. NgÆ°á»i ta tố cáo vá»›i ông là anh nà y đã phung phà của cải nhà ông
Má»™t quản gia phung phÃ! Tất cả dụ ngôn sẽ diá»…n tiến trên ý tưởng “quản lý†nà y. Trong Luáºt Rôm, cÅ©ng nhÆ° trong tâm thức thông thÆ°á»ng, quyá»n “sở hữu†là “quyá»n sá» dụng và lợi dụng cái gì thuá»™c vá» mìnhâ€: “Bởi vì cái đó thuá»™c vá» tôi, nên tôi là m gì tùy thÃchâ€. Trong quan niệm Kitô giáo, quyá»n tÆ° hữu tÆ° nhân thì khác hẳn: Chúng ta không tháºt sá»± là chủ sở hữu, nhÆ°ng chỉ là những “ngÆ°á»i quản lý†của cải vốn vẫn thuá»™c vá» tất cả má»i ngÆ°á»i? Há»c thuyết truyá»n thống nà y trá»±c tiếp đến từ Äức Giêsu (chứ không phải từ chủ nghÄ©a cá»™ng sản) và vừa qua đã được Công đồng Vatican II nhắc lại: “Thiên Chúa đã trao trái đất và má»i váºt chứa trong đó cho con ngÆ°á»i sá» dụng (Gaudium ét Spes, số 69).
Ông má»›i gá»i anh ta đến mà bảo: ‘Tôi nghe ngÆ°á»i ta nói gì vá» anh đó? Công việc quản lý của anh, anh tÃnh sổ Ä‘i, vì từ nay anh không được là m quản gia nữa!'
Tất cả những gì tôi phải “quản lýâ€: tà i sản, đức tÃnh, sá»± phong phú tâm linh, trì thục, đạo đức, những khả năng tình cảm của tôi. NgÆ°á»i sẽ yêu cầu tôi phúc trình vá» chúng. Tôi không có quyá»n “phung phÆnhững Æ¡n mà Thiên Chúa đã giao cho tôi và chúng vẫn luôn là các công việc “của NgÆ°á»iâ€. Thiên Chúa không thÃch “sá»± phung phÃâ€, đó là má»™t sá»± xúc phạm những ngÆ°á»i Ä‘ang thiếu thốn.
NgÆ°á»i quản gia liá»n nghÄ© bụng: ‘Mình sẽ là m gì đây? Vì ông chủ đã cất chức quản gia của mình rồi. Cuốc đất thì không nổi, ăn mà y thì hổ ngÆ°Æ¡i. Mình biết phải là m gì rồi, để sau khi mất chức quản gia, sẽ có ngÆ°á»i đón rÆ°á»›c mình vá» nhà há»!'
Cuá»™c Ä‘á»™c thoại ná»™i tâm nà y bá»™c lá»™ rõ rà ng sá»± bối rối của ngÆ°á»i quản gia. Anh ta phải có quyết định mau lẹ: Ngà y mai sẽ quá muá»™n? Có lẽ trong má»™t hoặc hai giá» nữa, anh ta sẽ bị “sa thảiâ€. Phải hà nh Ä‘á»™ng tháºt mau lẹ. Chúng ta Ä‘oán được Ä‘Ã ng sau sá»± vá»™i và ng ấy là sá»± khẩn cấp của thá»i mạt thế mà Äức Giêsu không ngừng nhắc nhở, quấy rầy những ngÆ°á»i đồng thá»i vá»›i NgÆ°á»i. Chúng ta hãy hiểu cÆ¡ may của mình khi còn thá»i gian, nếu không chúng ta sẽ không có thá»›i gian để “láºt lại†nhÆ° ngÆ°á»i ta vẫn nói, để thú tháºt bằng công thức lạ lùng là NgÆ°á»i ta tiến tá»›i trÆ°á»›c nhÆ°ng Ä‘i ngược lại mục Ä‘Ãch tháºt sá»± của chúng ta! Chúng ta phải khẩn cấp hoán cải, và quay vá».
Anh ta liá»n cho gá»i từng con nợ của chủ đến, và há»i ngÆ°á»i thứ nhất: ‘Bác nợ chủ tôi bao nhiêu váºy?' NgÆ°á»i ấy đáp: ‘Má»™t trăm thùng dầu ô-liu.' Anh ta bảo: ‘Bác cầm lấy biên lai của bác đây, ngồi xuống mau, viết năm chục thôi.' Rồi anh ta há»i ngÆ°á»i khác: ‘Còn bác, bác nợ bao nhiêu váºy?' NgÆ°á»i ấy đáp: ‘Má»™t ngà n giạ lúa.' Anh ta bảo: ‘Bác cầm lấy biên lai của bác đây, viết lại tám trăm thôi.'
Sá»± gian láºn nà y khéo léo đến ba lần: Không mất gì cả không để lại dấu vết, nó là bảo đảm chống lại má»i khám phá Ä‘á»™t xuất bởi có thể có những lá»i Ä‘e dá»a tố giác. Con ngÆ°á»i đã chẳng thay đổi kể từ Äức Giêsu.
Vá» phần hai món nợ: bằng dầu và bằng lúa mì cÅ©ng rất Ä‘iển hình ở Palestine. “Má»™t trăm thùng dầuâ€, là thu hoạch trung bình của 150 cây ô-liu, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i 365 lÃt dầu? “Má»™t trăm bao lúa†là thu hoạch của 42 hecta ruá»™ng sa, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i 364 hecto lÃt lúa mì! Theo các chuyên gia, sá»± giảm nợ trong cả hai trÆ°á»›ng hợp tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 500 ngà y công trung bình. Ngà y nay má»—i ngÆ°á»i có thể tÃnh ra bằng tiá»n tổng số tiá»n gian láºn.
Vá» Ä‘iểm nà y của câu chuyện, ngÆ°á»i nghe hẳn phải chỠđợi má»™t sá»± kết án má»™t cách mạnh mẽ và thÃch đáng từ phÃa Äức Giêsu. Chúng ta hãy nghe tiếp...
Và ông chủ khen tên quản gia bất lÆ°Æ¡ng đó đã hà nh Ä‘á»™ng khôn khéo. Quả thế, con cái Ä‘á»i nà y khôn khéo hÆ¡n con cái ánh sáng khi xá» sá»± vá»›i ngÆ°á»i đồng loại
Chúng ta ngạc nhiên. Äức Giêsu ngợi khen ngÆ°á»i quản gia xảo trá ấy. Chốc nữa, chúng ta sẽ thấy lý do tại sao trong lá»i giải thÃch mà NgÆ°á»i sẽ Ä‘Æ°a ra.
Tuy nhiên, chúng ta ghi nháºn rang Äức Giêsu không tán thưởng sá»± lừa bịp của “ngÆ°á»i quản gia lừa gạt†hoặc ngÆ°á»i quản gia bất công†nhÆ° bản văn Hy Lạp đã nói.
Tháºt váºy, theo Äức Giêsu, anh ta thuá»™c vá» thế giá»›i “bóng tối†mà thủ lãnh là Xatan (Ga 12,31) phải phân biệt vá»›i các con cái của “ánh sáng†(1 Thêxalônica 5,4-5).
Phần Thầy, Thầy bảo cho anh em biết: hãy dùng Tiá»n Của bất chÃnh mà tạo lấy bạn bè, phòng khi hết tiá»n hết bạc, há» sẽ đón rÆ°á»›c anh em và o nÆ¡i ở vÄ©nh cá»u
Tạo lấy bạn bè! phát triển tình bạn! Äấy là lý lo của lá»i khen ngợi.
Trong công thức nà y ở trá»ng tâm của bà i dụ ngôn, Äức Giêsu Ä‘em lại cho chúng ta má»™t bà i há»c chủ yếu: Cách sá» dụng tốt sá»± già u có là dùng nó để tạo lấy bạn bè, đặt tình yêu thÆ°Æ¡ng và o các mối quan hệ. Äó còn là má»™t quan niệm tháºt sá»± cách mạng vá» tiá»n bạc.Dùng tiá»n bạc nhÆ° má»™t phÆ°Æ¡ng tiện để chia sẻ và sống tình bằng hữu. Tiá»n bạc tá»± nó không xấu. Nó có thể tạo ra má»m vui cho những ngÆ°á»i khác, và do đó là niá»m vui cho ngÆ°á»i nà o đã góp phần và o niá»m vui ấy khi “ban tặngâ€! Luca trong Tin Mừng của Ngà i đã nhấn mạnh đến Äấng Mêsia của những ngÆ°á»i nghèo, nhiá»u hÆ¡n các thánh sá» khác. NÆ°á»›c Thiên Chúa hầu nhÆ° thuá»™c vá» hỠđến ná»—i những ngÆ°á»i già u có chỉ và o được đó nhá» sá»± bảo trợ và giá»›i thiệu của những ngÆ°á»i nghèo mà những ngÆ°á»i già u có sẽ là m bạn.
Bạn là m gì vá»›i tiá»n bạc của bạn? Câu há»i đáng ngại. Tại sao không! NhÆ°ng tốt hÆ¡n là “Tin Mừng†cho những ngÆ°á»i già u có giỠđây biết mình có thể được cứu và bÆ°á»›c và o “nÆ¡i ở vÄ©nh cá»u†nhÆ° thế nà o, khi mà ở nÆ¡i đó tiá»n bạc của há» không còn nữaâ€.
Ai trung tÃn trong việc rất nhá», thì cÅ©ng trung tÃn trong việc lá»›n, ai bất lÆ°Æ¡ng trong việc rất nhá», thì cÅ©ng bất lÆ°Æ¡ng trong việc lá»›n
Äể kết luáºn cho câu chuyện cụ thể nà y, đây là những châm ngôn vá» tiá»n bạc mang tÃnh mạc khải cao cả của tÆ° tưởng Äức Giêsu. Và trÆ°á»›c tiên, đối vá»›i Äức Giêsu tiá»n bạc là má»™t “việc nhá»â€ khi so sánh vá»›i “việc lá»›n†là NÆ°á»›c Thiên Chúa vÄ©nh cá»u. Chúng ta có chấp nháºn quan Ä‘iểm đó không?
Váºy nếu anh em không trung tÃn trong việc sá» dụng Tiá»n Của bất chÃnh, thì ai sẽ tÃn nhiệm mà giao phó của cải chân tháºt cho anh em?
Trong khẳng định thứ hai nà y Äức Giêsu nói vá»›i chúng ta rằng tiá»n bạc thì “bất lÆ°Æ¡ngâ€. Äó là má»™t cái bẫy chỉ Ä‘em lại sá»± an toà n giả tạo. Không nên tin và o tiá»n bạc (I Timôthê 6,17). TÃnh từ “bất lÆ°Æ¡ng†trở Ä‘i trở lại năm lần trong trang nà y. Äức Giêsu đã chá»›i chữ. NgÆ°á»i nói vỠ“ngÆ°á»i quản gia bất lÆ°Æ¡ng†rồi giỠđây, NgÆ°á»i nói vỠ“tiá»n bạc' bất lÆ°Æ¡ngâ€. Từ nà y cÅ©ng thÆ°á»ng được dịch là “ngÆ°á»i quản gia bất chÃnh, bất hảo, bất côngâ€... và “tiá»n bạc bất chÃnh, bất hảo, bất công.. Trong linh hồn và trong ý thức, má»—i ngÆ°á»i được má»i gá»i để trả lá»i vá» tiá»n bạc của mình: Có bất hảo, bất công, bất chÃnh không? Tiá»n bạc rất Ãch lợi, có thể được sá» dụng má»™t cách có lợi để tạo thà nh bạn bè cho mình, nhÆ°ng nó cÅ©ng có thể là má»™t quyá»n lá»±c của sá»± ác.
Và nếu anh em không trung tÃn trong việc sá» dụng của cải của ngÆ°á»i khác, thì ai sẽ ban cho anh em của cải dà nh riêng cho anh em?
Khẳng định thứ ba nà y có má»™t cung cách hiện đại rất đáng kinh ngạc. TrÆ°á»›c cả Các Mác, Äức Giêsu đã lên án “tha hóa†của con NgÆ°á»i: Tiá»n bạc không phải là điá»u tốt là nh tháºt sá»± cho chúng ta. Sá»± già u sang không là m cho má»™t ngÆ°á»i nên tốt là nh, thông minh, hạnh phúc. Giá trị tháºt sá»± ở chá»— khác. Tiá»n bạc là m “tha hóa†chúng ta, nếu chúng ta để nó “chiếm Ä‘oạt†chúng ta.
Không gia nhân nà o có thể là m tôi hai chủ, vì hoặc sẽ ghét chủ nà y mà yêu chủ kia, hoặc sẽ gắn bó vá»›i chủ nà y mà khinh dể chủ ná». Anh em không thể vừa là m tôi Thiên Chúa, vừa là m tôi Tiá»n Của được
Chữ ‘Tiá»n Của’ viết vá»›i má»™t chữ hoa ở đây để dịch từ ‘Mam-mon’, má»™t từ đáng khinh bỉ để chỉ má»™t thần tượng vì nó mà ngÆ°á»i ta trở thà nh nô lệ. Bạn có là tù nhân bị tiá»n bạc xiá»ng xÃch, chiếm Ä‘oạt, đánh đòn vá»›i những lo âu vá» công việc. Äối vá»›i Äức Giêsu, không thể có bất kỳ thá»a hiệp nà o: Hoặc là Thiên Chúa, hoặc là tiá»n bạc. Chúng ta hãy thú nháºn chúng ta thÆ°á»ng bị cám dá»— phục vụ luân phiên cả hai ông chủ: Thiên Chúa ngà y Chúa nháºt, cho phần rá»—i của chúng ta và Thiên Chúa của các thÆ°Æ¡ng vụ, của hầu bao, lợi lá»™c sáu ngà y còn lại trong tuần.
Trong câu tiếp theo sau, Luca đã viết “NgÆ°á»i Pharisêu vốn ham hố tiá»n bạc, nên nghe các Ä‘iá»u ấy, thì cÆ°á»i nhạo Äức Giêsu Còn tôi? Có phải tôi cÅ©ng mặt sang mà y sỉa? [Mục Lục]
40. Äất cà ng phì nhiêu, tượng thần cà ng nhiá»u
(Suy niệm của Lm Giuse Nguyễn Hữu An)
Những ngà y qua, trên mạng viết rất nhiá»u bà i vá» Anh Äặng Ngá»c Viết.
Hai giá» chiá»u ngà y 11-9, Anh Viết và o tòa nhà Ủy ban Nhân dân thà nh phố Thái Bình, gởi xe rồi Ä‘i tìm Văn phòng của "Trung tâm Phát triển Quỹ đất", lấy ra khẩu súng Anh bắn thẳng và o 5 cán bá»™. Sau đó, Anh trở ra lấy xe và đi mất, để lại đằng sau má»™t hiện trÆ°á»ng tang tóc.
Buổi chiá»u cùng ngà y, Anh Viết vá» quê nhà ở xã Trà Giang, huyện Kế XÆ°Æ¡ng, tỉnh Thái Bình. Anh Ä‘i bá»™ ra chùa Äông SÆ¡n và đến hÆ¡n 6 giá», Anh tá»± kết liá»…u Ä‘á»i mình bằng hai phát súng tá»± bắn và o ngá»±c mình. Bảy phát súng nổ, tuy diá»…n ra ngắn ngủi nhÆ°ng có vá»ng âm xa, sâu lắng, là m cho lÆ°Æ¡ng tâm con ngÆ°á»i trở nên ray rứt. Ranh giá»›i rất là mong manh giữa trái và phải, giữa lÆ°Æ¡ng thiện và bất lÆ°Æ¡ng, gây nên những cảm xúc nhiá»u chiá»u, trái ngược.
Nhà báo Minh Diện đã Ä‘iểm lại sá»± kiện và phân tÃch nguyên nhân của vụ án Ä‘au thÆ°Æ¡ng nà y. (x. Ai cho tôi lÆ°Æ¡ng thiện, http://bolapquechoa.blogspot.com).
Ngôn sứ Hôsê nháºn định vá» tình trạng xã há»™i của Israel và o thế ká»· VIII tcn: "Israel vốn là má»™t cây nho sum sê, trái trăng tháºt dồi dà o phong phú; nhÆ°ng trái trăng cà ng nhiá»u, chúng cà ng dá»±ng thêm các bà n thá» ngẫu tượng; đất nÆ°á»›c cà ng già u sang, chúng cà ng dá»±ng thêm những cá»™t thần lá»™ng lẫy" (Hs 10, 1). Äất cà ng phì nhiêu, tượng thần cà ng nhiá»u, nháºn định nà y của vị Ngôn sứ thế ká»· thứ VIII tcn vẫn đúng cho con ngÆ°á»i má»i nÆ¡i má»i thá»i, đặc biệt là chÃnh sách đất Ä‘ai hiện nay ở Việt Nam đã tạo quá nhiá»u thuáºn lợi cho tham nhÅ©ng trục lợi và bất công trà n lan.
Các Ngôn sứ thá»i Cá»±u Æ°á»›c vẫn thÆ°á»ng chỉ trÃch những thói tham lam, lá»c lừa và nặng lá»i kết án những ngÆ°á»i già u bất công, áp bức, khinh dá»… kẻ nghèo, những ngÆ°á»i chỉ nghÄ© đến tiá»n bạc lợi lá»™c.
Và o thế ká»· VIII tcn, Israel sống thá»i kỳ thịnh vượng dÆ°á»›i triá»u Giêrôbôam II. Do sá»± phồn thịnh ấy mà ngÆ°á»i ta sinh hÆ° đốn: bon chen, tham lam, tranh già nh tiá»n bạc của cải bằng đủ má»i hình thức bất công: già u hiếp đáp nghèo, dùng tiá»n mua lÆ°Æ¡ng tâm mua địa vị chức tÆ°á»›c; ngÆ°á»i già u chỉ biết Ãch ká»· hưởng thụ mặc cho dân nghèo đói rách cÆ¡ cá»±c... Trong bà i Ä‘á»c 1 hôm nay, Ngôn sứ Amos đã nghiêm khắc cảnh cáo há»: Hãy nghe đây, hỡi những kẻ Ä‘Ã n áp ngÆ°á»i nghèo khó và muốn hủy diệt hết những ngÆ°á»i bần cùng trong cả nÆ°á»›c. Các ngÆ°Æ¡i giảm đấu Ä‘ong, tăng giá bán và là m nên những chiếc cân non. Các ngÆ°Æ¡i lấy tiá»n mua ngÆ°á»i nghèo khó, lấy đôi dép mà đổi lấy ngÆ°á»i túng thiếu. Các ngÆ°Æ¡i bán lúa mục nát. Thế nhÆ°ng, Thiên Chúa sẽ không quên lãng và những hình phạt khủng khiếp sẽ được giáng xuống trên các ngÆ°Æ¡i.
Trong Cá»±u Ước, già u có thịnh vượng thÆ°á»ng được xem nhÆ° má»™t sá»± chúc là nh của Thiên Chúa. NhÆ°ng dân Ãtraen lại suy nghÄ© theo cách của các dân ngoại chung quanh, há» coi sá»± thịnh vượng của mình là ơn là nh của các sức mạnh thiên nhiên mà dân ngoại tôn thá» nhÆ° những thần linh, thần mÆ°a, thần gió, thần đất. Cho nên váºt chất cà ng phát triển há» cà ng sùng bái ngẫu tượng nhiá»u hÆ¡n. Äó là má»™t sá»± phản bá»™i không thể tha thứ: "Chúng là thứ ngÆ°á»i lòng má»™t dạ hai, rồi đây chúng sẽ phải Ä‘á»n tá»™i" (Hs 10, 2). Thiên Chúa đã kết Æ°á»›c vá»›i há» nhÆ°ng hỠđã thất trung bá»™i tÃn, lòng hỠđã bị chia sẻ. Thay vì tôn thá» má»™t mình Thiên Chúa, nghe theo lá»i NgÆ°á»i dạy bảo và trông cáºy và o má»™t mình NgÆ°á»i, há» lại chạy theo những thần linh giả dối. Con tim hỠđã bị chia sẻ. Ngôn sứ Hô sê mạnh mẽ cảnh cáo Ãtraen: "Rồi đây chúng sẽ phải Ä‘á»n tá»™i; bà n thá» của chúng, Äức Chúa sẽ Ä‘áºp tan, cá»™t thá» của chúng, NgÆ°á»i cÅ©ng sẽ phá đổ" (Hs 10, 2). Cái gì giả trá thì vẫn là giả trá. Äặt tin tưởng và o nó, tất chẳng thể bá»n. Rồi đây Ãtraen sẽ thấy các thần tượng mình sụp đổ, "bấy giá» há» sẽ nói vá»›i núi đồi: 'Phủ lấp chúng tôi Ä‘i!' và vá»›i gò nổng: 'Hãy đổ xuống trên chúng tôi!'" (Hs 10, 8).
ChÃnh kinh nghiệm cho thấy rằng của cải già u sang thÆ°á»ng Ä‘Æ°a ngÆ°á»i ta Ä‘i xa Chúa. Sá»± sung túc mang tá»›i cho ngÆ°á»i ta nhiá»u thứ có khả năng cạnh tranh vá»›i Thiên Chúa, và tháºm chà thay thế Thiên Chúa, và dụ nhÆ° địa vị, quyá»n thế, danh vá»ng, tình yêu, tiện nghi, lạc thú. Tục ngữ ta đã chẳng nói "có tiá»n mua tiên cÅ©ng được" hay "đồng bạc đâm toạc tá» giấy" đó sao? Của cải là m cho ngÆ°á»i chiếm hữu nó có cảm thức mãnh liệt rằng mình "toà n năng", muốn gì cÅ©ng được! (Lm Nguyá»…n Hồng Giáo).
Nhìn và o thá»±c trạng xã há»™i Việt Nam hôm nay sẽ thấy, ngÆ°á»i ta thÆ°á»ng chạy theo tiá»n bạc, của cải, địa vị, chức quyá»n. Trong cuá»™c chạy Ä‘ua đó, con ngÆ°á»i đã để cho tiá»n của là m chủ Ä‘á»i sống của há», hÆ°á»›ng dẫn và quy định cả cách sống và tâm tình của há». Khi đó Thiên Chúa, lÆ°Æ¡ng tâm, nhân cách bị gạt ra khá»i tâm hồn há». Tiá»n của, danh vá»ng là thần tượng của há» và khi đó là m bất cứ việc gì dù trái vá»›i lÆ°Æ¡ng tâm, vá»›i luân thÆ°á»ng đạo lý, vá»›i công bình bác ái miá»…n là cà ng ngà y há» cà ng già u có cà ng thăng chức. Lòng tham không bao giá» thá»a mãn. Tham vá»ng của con ngÆ°á»i không bao giá» cùng.
Cùng má»™t tiếng chuông cảnh tỉnh của các Ngôn sứ, Chúa Giêsu đã dạy: Các con không thể là m tôi hai chủ, vì nếu mến chủ nà y thì sẽ ghét chủ kia. CÅ©ng váºy, các con không thể vừa là m tôi Thiên Chúa lại vừa là m tôi tiá»n của được.
Chúa Giêsu không phi bác tiá»n của, không phê phán sá»± già u sang, cÅ©ng không bác bá» ngÆ°á»i già u. Ngà i chỉ nhắc nhở thái Ä‘á»™ phải có đối vá»›i tiá»n của và cảnh cáo, phê phán những ngÆ°á»i già u trong việc sá» dụng tiá»n của.
Tiá»n của tá»± nó không xấu. Xấu hay tốt là tuỳ ở nháºn thức, thái Ä‘á»™ và cách sá» dụng của con ngÆ°á»i. Chúa Giêsu lên án sá»± ham mê tiá»n của, coi đó nhÆ° tất cả cuá»™c sống, đến ná»—i dà nh hết sức lá»±c, thá»i gian, trà tuệ để cố chiếm hữu tháºt nhiá»u; tháºm chà bán rẻ cả lÆ°Æ¡ng tri, phẩm giá con ngÆ°á»i. Tiá»n của trở thà nh thần tượng và chiếm chá»— Ä‘á»™c tôn trong lòng ngÆ°á»i. Ngà i kết án những ngÆ°á»i vì đồng tiá»n mà sống bất công, lừa thầy phản bạn, coi thÆ°á»ng mạng sống và nhân phẩm ngÆ°á»i khác. Ngà i còn phê phán chỉ trÃch những ngÆ°á»i già u sang chỉ biết cáºy dá»±a và o tiá»n bạc và sống Ãch ká»· hưởng thụ.
Tiá»n của là phÆ°Æ¡ng tiện tốt nếu được dùng để là m Ä‘iá»u thiện, giúp đỡ ngÆ°á»i thiếu thốn, phục vụ khoa há»c vì những mục Ä‘Ãch tốt. Chỉ có cách đó má»›i là m cho ngÆ°á»i ta không là m tôi của cải. Lòng tham lam, việc tÃch trữ của cải là mối nguy hiểm lá»›n cản trở con Ä‘Æ°á»ng tìm kiếm NÆ°á»›c Trá»i và đưa ta xa rá»i Thiên Chúa. NgÆ°á»i thanh niên già u có được má»i gá»i bán tất cả của cải tà i sản để Ä‘i theo Chúa đã buồn rầu bá» Ä‘i vì anh ta có nhiá»u của cải. Chúa Giêsu đã cảnh tỉnh: NgÆ°á»i già u có và o NÆ°á»›c Trá»i còn khó hÆ¡n lạc Ä‘Ã chui qua lá»— kim. Vì thế không lạ gì thái Ä‘á»™ cÆ°Æ¡ng quyết của Chúa Giêsu là đòi há»i má»™t chá»n lá»±a dứt khoát: Không thể vừa là m tôi Thiên Chúa vừa là m tôi tiá»n của.
Chúa Giêsu luôn đứng vá» phÃa ngÆ°á»i nghèo và bênh vá»±c kẻ cô thế. Ngà i sinh ra và lá»›n lên trong cảnh nghèo. Ngà i chá»n các môn đệ giữa số những ngÆ°á»i nghèo. Ngà i hằng quan tâm, yêu thÆ°Æ¡ng vá»— vá» những ngÆ°á»i nghèo và tuyên bố mối phúc đầu trong bát phúc: "Phúc cho những ngÆ°á»i nghèo khó vì NÆ°á»›c Trá»i là của há»" (Lc 6,20; Mt 5,3). Yêu ngÆ°á»i nghèo, nhÆ°ng Chúa Giêsu không há» kết án ngÆ°á»i già u và tẩy chay sá»± già u có. Ngà i ân cần tiếp đón và đối thoại vá»›i ngÆ°á»i già u, sẵn sà ng đến dùng bữa vá»›i há» khi được má»i; Ngà i để cho những phụ nữ già u có Ä‘i theo giúp đỡ trong hà nh trình sứ vụ. Tuy nhiên, Ngà i nặng lá»i chỉ trÃch những ngÆ°á»i già u chỉ biết bám vÃu và o tiá»n của, sống ich ká»· hưởng thụ bá» mặc ngÆ°á»i nghèo đói cÆ¡ cá»±c (x. Lc 16,19-31), là m già u cách bất lÆ°Æ¡ng, á»· và o tiá»n của mà khinh dá»… kẻ khác.
Ưu tiên hà ng đầu của ngÆ°á»i môn đệ Chúa Giêsu là NÆ°á»›c Thiên Chúa. Má»i sá»± khác cÅ©ng cần thiết nhÆ°ng không được đặt lên trên NÆ°á»›c Thiên Chúa. Phải dà nh Æ°u tiên cho NÆ°á»›c Thiên Chúa, rồi má»›i đến các thứ khác. Äây là vấn Ä‘á» giá trị khi chá»n lá»±a. Thế gian thÆ°á»ng lấy của cải váºt chất là m Æ°u tiên số má»™t và cho rằng của cải già u sang sẽ giải quyết được má»i vấn Ä‘á» của xã há»™i và của con ngÆ°á»i. Con cái Chúa thì sẵn sà ng từ bá» tất cả để tìm kiếm Chúa và phụng sá»± má»™t mình Chúa. Có Chúa là có tất cả; khi không còn gì nhÆ°ng còn có Chúa là còn tất cả vì Ngà i là lẽ sống. Khi đã chá»n Chúa, ắt sẽ biết sá» dụng tiá»n của và tất cả những gì Chúa ban để phụng sá»± Ngà i và Giáo há»™i qua việc phục vụ anh em đồng loại. Sống theo Æ°u tiên đó, ngÆ°á»i Kitô hữu sẽ không nô lệ váºt chất, sẽ không bán rẻ lÆ°Æ¡ng tâm vì tiá»n của, sẽ coi trá»ng con ngÆ°á»i hÆ¡n của cải và đặt các giá trị luân lý đạo đức lên trên các giá trị váºt chất. Sống theo Æ°u tiên của NÆ°á»›c Thiên Chúa, ngÆ°á»i Kitô hữu sẽ giữ được sá»± tá»± do thanh thoát và bình an ngay giữa những nhiệm vụ nặng ná» nhất, vì há» biết có Chúa yêu thÆ°Æ¡ng cùng lo cho há» và vá»›i há», và chỉ có Ngà i má»›i Ä‘em lại cho há» niá»m hạnh phúc Ä‘Ãch thá»±c mà há» hằng mong Æ°á»›c.
Tiá»n của cần thiết cho cuá»™c sống. Thế nhÆ°ng nó cÅ©ng là nguyên nhân cho bao băng hoại, tráo trở trong xã há»™i, đổ vỡ trong gia đình, hÆ° đốn trong bản thân. Thánh Phaolô khuyến cáo "Lòng ham tiá»n của là cá»™i rá»… má»i Ä‘iá»u ác" (1Tm 6,10). Khi con ngÆ°á»i đã quá Ä‘á» cao và bám vÃu và o tiá»n của, coi nó là vạn năng, là tất cả cuá»™c sống thì sẽ trở thà nh nô lệ cho nó.
Thiên Chúa ban cho con ngÆ°á»i tiá»n của chóng qua để sống, thăng tiến, phát triển, phục vụ...Giá trị của tiá»n tà i hệ tại con ngÆ°á»i biết sá» dụng cách đúng đắn nhÆ° phÆ°Æ¡ng tiện phục vụ anh em, đặc biệt ngÆ°á»i nghèo khổ, để đạt tá»›i NÆ°á»›c Trá»i là hạnh phúc Ä‘Ãch thá»±c.
Tiá»n của là phÆ°Æ¡ng tiện để chia sẻ vá»›i tha nhân, thánh Phaolô viết cho Timôthêô: "Những ngÆ°á»i già u, anh hãy truyá»n cho hỠđừng tá»± cao tá»± đại, đừng đặt hy vá»ng và o của cải phù vân, nhÆ°ng và o Thiên Chúa, Äấng cung cấp dồi dà o má»i sá»± cho chúng ta hưởng dùng. Há» phải là m việc thiện và trở nên già u có vá» các việc tốt là nh, phải ăn ở rá»™ng rãi, sẵn sà ng chia sẻ" (1Tm 6,17-18).
Tiá»n của chỉ là việc nhá» sánh vá»›i việc lá»›n là NÆ°á»›c Trá»i. Tiá»n của già u sang nÆ¡i trần gian chỉ là tạm bợ, không thể tạo hạnh phúc Ä‘Ãch thá»±c cho con ngÆ°á»i; ngược lại nó là m con ngÆ°á»i vong thân khi bị nó chiếm hữu, và lúc ấy nó sẽ là chủ nhân ông và con ngÆ°á»i sẽ biến thà nh tôi tá»›. Váºy nếu ở Ä‘á»i nà y, con ngÆ°á»i biết sá» dụng tiá»n của tạm bợ cách tốt đẹp, há» sẽ được trao phó của cải vÄ©nh cá»u trên trá»i.
Tiá»n của có thể trở thà nh phÆ°Æ¡ng tiện giúp đạt tá»›i Ä‘Ãch là NÆ°á»›c Trá»i, nhÆ°ng cÅ©ng có nguy cÆ¡ đẩy ngÆ°á»i ta ra xa Chúa để tìm kiếm những sá»± thuá»™c thế gian. Do đó, Ä‘iá»u quan trá»ng là phải biết sá» dụng tiá»n của nhÆ° phÆ°Æ¡ng thế đạt NÆ°á»›c Trá»i. Chúa Giêsu muốn các môn đệ phải chá»n lá»±a dứt khoát, không có thái Ä‘á»™ lÆ°ng chừng hoặc bắt cá hai tay. NgÆ°á»i bắt cá hai tay bao giá» cÅ©ng là kẻ thua thiệt nhất.
Lạy Chúa, xin cho con biết chá»n Chúa là đối tượng duy nhất của lòng trà con. Amen. [Mục Lục]
41. Hãy biết lo cho tương lai
(Suy niệm của Jos. Vinc. Ngá»c Biển)
Ngà y nay, chúng ta nháºn thấy rất nhiá»u ngÆ°á»i dùng tiá»n để mua chuá»™c, để thăng quan tiến chức; hay có những ngÆ°á»i già u vì là m ăn bất chÃnh, nên há» thÆ°á»ng rá»a tiá»n để tránh sá»± dòm ngó của ngÆ°á»i khác. Những ngÆ°á»i nhÆ° thế thÆ°á»ng bị xã há»™i lên án vì hà nh Ä‘á»™ng bất nhân của há». Bà i Tin Mừng hôm nay Chúa Giêsu kể dụ ngôn "NgÆ°á»i quản gia bất trung" đã là m thiệt hại cho ông chủ, nên đã bị ông chủ thải hồi. NhÆ°ng, mặt khác, Chúa Giêsu lại khuyên há» hãy há»c theo gÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i quản gia, vì ông ta đã biết dùng tiá»n của bất chÃnh để mua chuá»™c bạn hữu, đã biết lo cho tÆ°Æ¡ng lai váºn mệnh của mình. Phải chăng Chúa khen và cổ súy cho hà nh vi sai trái nà y của ngÆ°á»i quản gia? Váºy, nếu Ä‘iá»u đó là tốt thì tốt ở chá»— nà o? Và , nếu sai thì sai ở đâu? Chúng ta cùng nhau suy niệm.
- NgÆ°á»i quản gia bất trung là ai?
Thoạt đầu, má»›i nghe dụ ngôn nà y, chúng ta rất dá»… bị hiểu lầm. Tuy nhiên, chúng ta cần phải đặt mối tÆ°Æ¡ng quan của chúng ta và o toà n bá»™ tổng thể bản văn, cÅ©ng nhÆ° văn hóa của ngÆ°á»i Dothái thá»i bấy giá», thì má»›i hiểu được ý Chúa muốn dạy chúng ta Ä‘iá»u gì!
Vá»›i ngÆ°á»i Dothái thá»i bấy giá», có nhiá»u ngÆ°á»i già u có, há» thÆ°á»ng lắm đồn Ä‘iá»n ở nhiá»u nÆ¡i. Ông chủ không thể hiện diện cùng lúc tại nhiá»u chá»— được, vì thế, há» thÆ°á»ng đặt những quản gia để trông nom kho lẫm và thay mặt mình để quản lý, Ä‘iá»u hà nh má»i công việc.
NhÆ° váºy, ngÆ°á»i quản gia có má»™t thế giá rất đặc biệt trong e kÃp lãnh đạo. Ông chỉ đứng đằng sau chủ của ông; và có quyá»n thay mặt cÅ©ng nhÆ° đại diện ông chủ khi ông vắng nhà ; đồng thá»i có toà n quyá»n sắp xếp công việc cho những ngÆ°á»i là m công. Tuy nhiên, ông ta không có lÆ°Æ¡ng nhÆ° những ngÆ°á»i là m công bình thÆ°á»ng, ông ta chỉ có quyá»n thu xếp công việc và tìm cách là m lợi cho ông chủ. Khi không có lÆ°Æ¡ng nhÆ° váºy, ông ta tìm cách cắt xén và ghi tăng thêm số lượng để lấy những nguồn lợi bất chÃnh đó vá» cho mình. Quả tháºt, ngÆ°á»i quản gia trong bà i Tin Mừng hôm nay đã táºn dụng cÆ¡ há»™i "quyá»n huynh thế phụ" để là m ăn bất chÃnh, hầu thu tÃch của cải cho mình. NhÆ°ng tháºt không may, ông ta đã bị chủ phát hiện và quyết định Ä‘uổi việc: "Tôi nghe ngÆ°á»i ta nói gì vá» anh đó? Công việc quản lý của anh, anh tÃnh sổ Ä‘i, vì từ nay anh không được là m quản gia nữa!" (Lc 16,2).
Trong hoà n cảnh nà y, ông ta suy tÃnh: "Cuốc đất thì không nổi, ăn mà y thì hổ ngÆ°Æ¡i. Mình biết phải là m gì rồi, để sau khi mất chức quản gia, sẽ có ngÆ°á»i đón rÆ°á»›c mình vá» nhà há»!" (Lc 16, 3-4). Quả tháºt, không lẽ từ má»™t ngÆ°á»i quản gia mà nay lại Ä‘i cuốc đất, hay Ä‘i ăn mà y? Ông ta không thể là m được những chuyện đó vì những mâu thuẫn vá»›i con ngÆ°á»i và vai trò của ông! "Cái khó ló cái khôn", trÆ°á»›c khi bị Ä‘uổi chÃnh thức, ông vẫn còn đủ tÆ° cách là đại diện cho ông chủ, và trong thá»i gian chỠđợi để bà n giao sổ sách, giấy tá», ông ta tìm cách lấy lòng và tạo bạn hữu bằng việc giảm nợ cho cho những con nợ: "... 'Bác nợ chủ tôi bao nhiêu váºy?' NgÆ°á»i ấy đáp: 'Má»™t trăm thùng dầu ô-liu.' Anh ta bảo: 'Bác cầm lấy biên lai của bác đây, ngồi xuống mau, viết năm chục thôi.' Rồi anh ta há»i ngÆ°á»i khác: 'Còn bác, bác nợ bao nhiêu váºy?' NgÆ°á»i ấy đáp: 'Má»™t ngà n giạ lúa.' Anh ta bảo: 'Bác cầm lấy biên lai của bác đây, viết lại tám trăm thôi'" (Lc 16, 5-7). Má»™t cách giải quyết hết sức khôn khéo. Ông vừa được tiếng là tốt bụng, lại còn thêm được rất nhiá»u bạn bè, hòng khi bị Ä‘uổi việc, ông được ngÆ°á»i ta đón rÆ°á»›c mình nhÆ° má»™t vị đại ân nhân của há». Và cuối cùng, ông chủ đã khen ngÆ°á»i quản lý bất lÆ°Æ¡ng đó hà nh Ä‘á»™ng tháºt khôn ngoan.
NhÆ° váºy, Chúa Giêsu có phải khen ngÆ°á»i quản gia bất lÆ°Æ¡ng vì sá»± bất lÆ°Æ¡ng của hắn ta không? ThÆ°a không! Ngà i khen là khen cái tà i khôn khéo, biết tÃnh trÆ°á»›c cho tÆ°Æ¡ng lai váºn mệnh của mình, và biết dùng tiá»n của bất chÃnh để tạo nên bạn hữu. Qua câu chuyện nà y, Chúa Giêsu má»i gá»i chúng ta hãy biết lo cho tÆ°Æ¡ng lai của mình, bởi vì "sinh hữu hạn, tá» bất kỳ". Cuá»™c sống là má»™t cái gì mong manh, ta có thể ra Ä‘i bất cứ lúc nà o, nên: "không biết lo xa, ắt phải rầu gần". Phần cuối của dụ ngôn, nhÆ° má»™t mệnh lệnh, Chúa Giêsu nói: "Phần Thầy, Thầy bảo cho anh em biết: hãy dùng tiá»n của bất chÃnh mà tạo lấy bạn bè, phòng khi hết tiá»n hết bạc, há» sẽ đón rÆ°á»›c anh em và o nÆ¡i ở vÄ©nh cá»u" (Lc 16, 9); mặt khác, Ngà i cÅ©ng dạy chúng ta phải biết khôn ngoan trong việc sá» dụng tiá»n của ở Ä‘á»i nà y, là m sao tiá»n của trở thà nh nô lệ, Ä‘Ã y tá»› cho chúng ta, chứ đừng biến nó thà nh ông chủ của mình: "Các con không thể là m tôi Thiên Chúa, vừa là m tôi tiá»n của được" (Lc 16,13).
- Sứ Ä‘iệp Lá»i Chúa
Lá»i Chúa hôm nay nhắc cho chúng ta biết rằng: má»i sá»± Ä‘á»u là của Chúa, và chúng ta chỉ là ngÆ°á»i quản lý mà thôi. Mà nếu chỉ là quản lý, thì phải biết giá»›i hạn, phải biết được vai trò của mình đến đâu và phải lo chu toà n trách vụ mà ông chủ trao cho, vì thế, ta phải trung thà nh và giữ chữ tÃn trong khi là m việc: "Không gia nhân nà o có thể là m tôi hai chủ. Vì hoặc sẽ ghét chủ nà y mà yêu chủ kia, hoặc sẽ gắn bó vá»›i chủ nà y mà khinh dể chủ kia. Anh em không thể vừa là m tôi Thiên Chúa, vừa là m tôi tiá»n của được"(Lc 16,16).
Cần tránh những hình thức lạm quyá»n và sa Ä‘Ã và o tình trạng tá»™i lá»—i. Hãy biết chia sẻ cho ngÆ°á»i khác để là m già u trÆ°á»›c mặt Thiên Chúa và có lợi cho phần hồn của mình. Chia sẻ bác ái được và nhÆ° má»™t sá»± cầu lần, nay ngÆ°á»i, mai ta: "NgÆ°á»i già u giúp kẻ nghèo ở Ä‘á»i nà y, nhÆ°ng ngÆ°á»i nghèo giúp kẻ giầu trong Ä‘á»i sau". Tháºt thế, "ThÆ°Æ¡ng xót kẻ khó nghèo là cho Äức Chúa vay mượn, NgÆ°á»i sẽ đáp trả xứng đáng việc đã là m"(Cn 19,17).
Cuối cùng, ta phải biết lo cho tÆ°Æ¡ng lai của chÃnh mình nhÆ° ngÆ°á»i quản gia trong Tin Mừng hôm nay: "Hãy dùng tiá»n của bất chÃnh mà tạo lấy bạn bè, phòng khi hết tiá»n hết bạc, há» sẽ đón rÆ°á»›c anh em và o nÆ¡i ở vÄ©nh cá»u" (Lc 16,9). Hãy mua lấy NÆ°á»›c Trá»i và là m già u trÆ°á»›c mặt Thiên Chúa là trách nhiệm hà ng đầu của chúng ta. Tháºt váºy, tiá»n của váºt chất rồi sẽ qua Ä‘i, nhÆ°ng chỉ có Chúa là tồn tại, vì thế hãy tìm má»i cách mà xây dá»±ng, mua lấy NÆ°á»›c Trá»i cho cuá»™c sống mai háºu. Hãy biết lo cho tÆ°Æ¡ng lai của mình cách cẩn trá»ng.
- Sống Lá»i Chúa hôm nay
Thế nhÆ°ng, trong xã há»™i hôm nay, nhiá»u ngÆ°á»i có những tÆ° tưởng tá»± cao và cho rằng: ta có được nhÆ° váºy là nhá» công khó của chÃnh chúng ta, mà há» quên mất má»™t Ä‘iá»u căn bản rằng: "Và nhÆ° Chúa chẳng xây nhà , thợ ná» vất vả cÅ©ng là uổng công. Thà nh kia mà Chúa không phòng giữ, uổng công ngÆ°á»i trấn thủ canh đêm" ( (Tv 127,1)). Vì váºy, hãy lo tìm kiếm NÆ°á»›c Thiên Chúa khi ta còn có thể tìm được. Hãy nhạy bén và biết hà nh xá» khôn khéo nhÆ° ngÆ°á»i quản gia trong bà i Tin Mừng hôm nay.
Câu cảm thán của Chúa Giêsu hôm nay đáng là m cho chúng ta suy nghÄ©: "...Con cái Ä‘á»i nà y khôn khéo hÆ¡n con cái ánh sáng khi xá» sá»± vá»›i ngÆ°á»i đồng loại" (Lc 16, 8). Äây là câu nói mang tÃnh khiển trách của Chúa Giêsu vá» thái Ä‘á»™ nhạy bén vá»›i những giá trị NÆ°á»›c Trá»i của má»—i chúng ta. Quả tháºt, nhiá»u khi chúng ta gặp phải những cám dá»—, thay vì tìm má»i cách để vượt ra khá»i tình trạng tá»™i lá»—i, thì ta lại nhÆ° "thiêu thân", cứ muốn lao mình và o. Biết là những tá»™i đó nguy hại cho phần rá»—i của mình, nhÆ°ng vẫn cứ ung dung tiến đến và muốn ở lại luôn trong đó, bởi vì nÆ¡i đó là vÅ©ng lầy, nhÆ°ng lại là "vÅ©ng lầy êm ái".
Lý do: vì chúng ta không tha thiết gì đến cuá»™c sống mai háºu, tháºm chà lại còn tìm má»i cách để thoát ra khá»i sá»± sống thần linh và thay và o đó là má»™t sá»± sống thể lý thuần túy. NhÆ°ng dù muốn dù không, chúng ta Ä‘á»u phải chân nháºn vá»›i nhau rằng: cuá»™c sống trên trần gian nà y là cuá»™c sống tạm bợ, hữu hạn. Cuá»™c sống mai sau má»›i là cuá»™c sống vÄ©nh cá»u. Vì thế, ngay lúc nà y, hãy biết là m già u trÆ°á»›c mặt Thiên Chúa bằng những việc bác ái; đồng thá»i biết sá» dụng tiá»n của là những váºt hÆ° nát để mua lấy NÆ°á»›c Trá»i, và , "Trong má»i sá»± phải nhắm chắc cái cùng Ä‘Ãch" hầu chuẩn bị cho má»™t tÆ°Æ¡ng lai tốt đẹp.
Lạy Chúa, xin cho chúng con nháºn ra sá»± yếu hèn của mình, hầu thoát ra khá»i những sá»± chóng qua ở Ä‘á»i nà y mà biết lo tìm phần rá»—i cho mình trong cuá»™c sống mai háºu. Xin cho chúng con biết chá»n Chúa và những giá trị tốt trong cuá»™c Ä‘á»i. Amen. [Mục Lục]
|