Chúa nháºt XXIV thÆ°á»ng niên, năm C: Các bà i suy niệm & chú giải Lá»i Chúa
08.09.2016
Tin Mừng Lc 15,1-32: Khi ấy, tất cả những ngÆ°á»i thu thuế và những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i thÆ°á»ng đến gần Äức Giê-su mà nghe NgÆ°á»i giảng. Những ngÆ°á»i phái Pha-ri-sêu và các kinh sÆ° bèn xầm xì vá»›i nhau: “Ông nà y đón tiếp phÆ°á»ng tá»™i lá»—i và ăn uống vá»›i chúng.†Äức Giê-su má»›i kể cho há» dụ ngôn nà y: “NgÆ°á»i nà o trong các ông có má»™t trăm con chiên mà bị mất má»™t con, lại không để chÃn mÆ°Æ¡i chÃn con kia ngoà i đồng hoang, để Ä‘i tìm cho kỳ được con chiên bị mất? Tìm được rồi, ngÆ°á»i ấy mừng rỡ vác lên vai. VỠđến nhà , ngÆ°á»i ấy má»i bạn bè, hà ng xóm lại, và nói: “Xin chung vui vá»›i tôi, vì tôi đã tìm được con chiên của tôi, con chiên bị mất đóâ€...
CHÚA NHẬT XXIV THƯỜNG NIÊN, NĂM C
Các bà i suy niệm & chú giải Lá»i Chúa
Lá»i Chúa: Xh 32,7-11.13-14; 1Tm 1,12-17; Lc 15,1-32 ----†----
MỤC LỤC
- NgÆ°á»i con phung phá
- Sự tha thứ của Thiên Chúa.
- Lòng Chúa xót thương
- Hòa giải là từ ngữ mới của tha thứ – An Phong
- Thiên Chúa là Äấng thÆ°Æ¡ng xót và hay tha thứ.
- Lòng bao dung của Thiên Chúa
- Äấng nhân từ
- Nụ hôn nồng nà n tình thương xót
- Suy niệm của ÄTGM. Giuse Ngô Quang Kiệt
- Phục hồi phẩm chất cao đẹp
- Cha anh chạy ra gặp anh
- Thiên Chúa, Äấng Nhân Háºu
- Hối cải – Lm. Giuse Trần Việt Hùng
- Lòng Chúa xót thÆ°Æ¡ng – Lm Jos. Tạ Duy Tuyá»n
- Suy niệm của ÄHY Phaolô Giuse Phạm Äình Tụng
- Tin Mừng của lòng thương xót Chúa
- Suy niệm của Lm Gioan Nguyễn Văn Ty
- Tìm vỠ– Lm. Antôn Nguyễn Văn Tiếng
- Xin chung vui với tôi
- NgÆ°á»i cha
- Tuyệt đỉnh của yêu thương – Thiên Phúc
- Cây táo và miếng vải trắng
- Thương xót – Veritas
- Quan trá»ng - McCarthy
- Tấm lòng ngÆ°á»i cha
- Niá»m vui san sẻ – Achille Degeest
- NgÆ°á»i cha sẽ là m bất cứ Ä‘iá»u gì cho chúng ta
- Lạc mất - McCarthy
- Tha thứ
- Tình thương vô biên
- Mầu nhiệm Thánh thiện và tội lỗi
- Má»™t ngÆ°á»i cha có hai con trai – André Sève
- Chứng từ của lòng sám hối
- Nhân là nh
- ThÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i
- Nhân háºu
- Tiếng khóc
- Bởi vì chúng nó là con của tôi!
- Chúa Nháºt 24 ThÆ°á»ng Niên
- Niá»m vui khi tìm gặp lại
- Lạc lối - Lm Bùi Quang Tuấn
- Chúa Nháºt 24 ThÆ°á»ng Niên
- Äức Giêsu Ä‘i tìm con chiên lạc
- Chúa Nháºt 24 TN C
- Thà yêu lầm còn hơn bỠsót
- Hãy chia vui vá»›i tôi – G. Nguyá»…n Cao Luáºt
- Äã mất mà lại tìm thấy
- Äón nháºn - Trao ban lòng thÆ°Æ¡ng xót
- Suy niệm của Lm FX. Vũ Phan Long
- Chú giải của Noel Quesson.
- Suy niệm của Lm. Giuse Äá»— Äức TrÃ
- "Hãy chia vui với tôi" – Lm Giuse Nguyễn Hữu An
- Suy niệm của Lm. Giuse Nguyễn Hữu An
- Bà i há»c vá» lòng xót thÆ°Æ¡ng – Lm. Anmai
- Ai là con thá»±c sá»±? Ai là ngÆ°á»i là m công?
1. NgÆ°á»i con phung phá
Trong phần chia sẻ sáng hôm nay, tôi muốn dừng lại ở thái Ä‘á»™ của ngÆ°á»i cha và của ngÆ°á»i anh cả. TrÆ°á»›c hết là của ngÆ°á»i cha.
NgÆ°á»i Cha
Ở và o hoà n cảnh của chúng ta, chúng ta có nhiá»u cách xá» sá»±. TrÆ°á»›c hết, ông có thể Ä‘uổi ngay đứa con vừa má»›i trở vá» và nói vá»›i nó: Hãy cút Ä‘i, hãy xéo cho khá»i mặt tao. Mà y đã chẳng Ä‘em lại gì ngoà i sá»± nhục nhã đến cho gia đình. Äồ khốn nạn, đồ mất dạy. Mà y coi cả xứ nà y Ä‘ang bà n tán vá» gia đình mà y, vì váºy mà tao chẳng dám vác mặt Ä‘i tá»›i đâu. Thứ đến ông có thể thá» thách đứa con má»™t thá»i gian, và đây là điá»u mà bất cứ ngÆ°á»i con nà o đã bá» nhà ra Ä‘i, khi trở vá» Ä‘á»u mong được hưởng: Xin hãy xá» vá»›i con nhÆ° má»™t ngÆ°á»i là m thuê trong gia đình. Sau hết ngÆ°á»i cha có thể là m thinh, không thèm để ý đến nó. Cách nà y là má»™t hình phạt nặng ná» nhất đối vá»›i đứa con trở vá». NhÆ°ng ngÆ°á»i cha đã chẳng chá»n má»™t cách nà o trong ba cách nói trên, thay và o đó, ông sung sÆ°á»›ng nhÆ° má»™t đứa trẻ khi thấy cha mẹ Ä‘i xa trở vá». Ông còn trút nhÆ° mÆ°a trên đứa con những dấu chỉ mạnh mẽ để chứng tá» tình yêu khoan dung ông dà nh cho con. Ông phục hồi quyá»n lợi cho nó má»™t cách trà n đầy nhÆ° má»™t ngÆ°á»i con của ông váºy. NgÆ°á»i ta nói rằng đứa con trở vỠđó nhÆ° đã mất mà nay lại tìm thấy và lại được thÆ°Æ¡ng mến hÆ¡n trÆ°á»›c.
Váºy Chúa Giêsu muốn nói vá» ai thế? Ngà i nói vá» Thiên Chúa, bởi vì chÃnh ngÆ°á»i cha chứ không phải là đứa con giữ vai trò chÃnh trong câu chuyện. Äó là cách Thiên Chúa cÆ° xá» vá»›i tá»™i nhân khi há» quay trở vá» vá»›i Ngà i, khi há» thá»±c sá»± đổi má»›i cách ăn nết ở. Äó là tâm tình Ä‘Ãch thá»±c của Thiên Chúa.
NgÆ°á»i con cả
Trái lại ngÆ°á»i con cả sau khi nghe biết đứa em trở vá» và ngÆ°á»i cha giết bê béo ăn mừng, thì anh liá»n nổi giáºn và nhất quyết không và o nhà . Anh đã trả lá»i cùng ngÆ°á»i cha: Cha coi, đã bao năm tôi hầu hạ cha, không há» trái lá»i cha, váºy mà chẳng bao giá» cha cho tôi má»™t con bê con để ăn mừng vá»›i chúng bạn. Câu chuyện có thể chấm dứt má»™t cách tốt đẹp khi bữa tiệc được chuẩn bị. Váºy tại sao Chúa Giêsu lại thêm phần nà y và o dụ ngôn? Tôi xin thÆ°a vì Ngà i muốn mạc khải cho chúng ta biết vá» cách thức Thiên Chúa suy nghÄ©, cách thức ấy hoà n toà n trái ngược vá»›i con ngÆ°á»i. NhÆ° ngÆ°á»i anh cả xét Ä‘oán đứa em thế nà o thì ngÆ°á»i Ä‘á»i cÅ©ng Ä‘oán xét kẻ tá»™i lá»—i nhÆ° váºy, dù hỠđã ăn năn hối cải. NgÆ°á»i Ä‘á»i đâu có thèm vui mừng khi thấy má»™t ngÆ°á»i tá»™i lá»—i trở lại nhÆ° Thiên Chúa đã là m. Äối vá»›i há», kẻ tá»™i lá»—i là má»™t con ngÆ°á»i xấu xa và đáng khinh chê. Há» còn chống đối lòng thÆ°Æ¡ng xót của Chúa nữa. Và đó cÅ©ng là lý do để Chúa nói lên dụ ngôn nà y. NgÆ°á»i bị ngÆ°á»i ta chê trách vì đã là m bạn vá»›i bá»n thu thuế và tá»™i lá»—i, khi những ngÆ°á»i nà y tìm đến để mong Ngà i ban Æ¡n cứu Ä‘á»™. Chúng ta chỉ cần Ä‘á»c lại câu dẫn nháºp là thấy rõ Ä‘iá»u đó: Khi ấy những ngÆ°á»i thu thuế và tá»™i lá»—i đến gần NgÆ°á»i để nghe giảng, thấy váºy bá»n biệt phái và luáºt sÄ© lẩm bẩm: Ông nà y đón tiếp những kẻ tá»™i lá»—i và cùng ăn uống vá»›i chúng. Vá»›i ba dụ ngôn vừa nghe, Chúa Giêsu đã chỉ trÃch cái nhìn hẹp hòi của ngÆ°á»i Ä‘á»i, chứng tá» cho há» thấy rằng há» chẳng biết gì vá» Thiên Chúa. NgÆ°á»i đã nhấn mạnh: Trên trá»i sẽ vui mừng biết mấy khi má»™t kẻ tá»™i lá»—i ăn năn hối cải hÆ¡n là 99 ngÆ°á»i công chÃnh. Dù có vấp phạm, chúng ta đừng bao giá» thất vá»ng, trái lại hãy tin tưởng và o lòng thÆ°Æ¡ng xót của Chúa mà chá»—i dáºy, mà trở vỠđể được hưởng nhá» Æ¡n Ngà i tha thứ. [Mục Lục]
2. Sự tha thứ của Thiên Chúa
Chủ Ä‘á» của Ä‘oạn Tin Mừng hôm nay đó là tình thÆ°Æ¡ng tha thứ của Thiên Chúa, nhất là qua hình ảnh ngÆ°á»i cha nhân háºu.
Thá»±c váºy, đây là hình ảnh của má»™t tình yêu không biên giá»›i và vô Ä‘iá»u kiện của Thiên Chúa. Ngà i là Cha và chúng ta là con. Là m con thì có quyá»n hưởng gia tà i của cha. Thiên Chúa luôn tôn trá»ng quyá»n tá»± do của chúng ta nhÆ°ng đồng thá»i má»—i ngÆ°á»i chúng ta lại phải chịu trách nhiệm vá» má»i hà nh vi của mình trÆ°á»›c mặt Ngà i. Vì tôn trá»ng quyá»n tá»± do của con, ngÆ°á»i cha đã chia gia tà i cho cáºu út và để cho cáºu ra Ä‘i. NhÆ°ng tình yêu của ngÆ°á»i cha luôn Ä‘i theo cáºu không ngÆ¡i, luôn mong chá» cáºu trở vá». Ngà y ngà y ông những nóng cùng trông. Cho tá»›i má»™t ngà y kia, ông nhìn thấy bóng dáng cáºu từ xa thất thểu lê lết từng bÆ°á»›c chân. Thế là ông vá»™i chạy vá» phÃa cáºu, quên Ä‘i tuổi già sức yếu của mình, ông lại gạt bá» khá»i lòng mình má»i Ä‘au buồn vá» lầm lá»—i thất hiếu của cáºu. Ông ráng chạy, chạy tháºt nhanh mà ôm lấy ngÆ°á»i con yêu dấu, đã chết mà nay lại sống. Rồi ông mở tiệc linh đình để ăn mừng.
Thiên Chúa là thế. Vì là Cha, Ngà i luôn trông chá», sẵn sà ng đón nháºn chúng ta trở vá». Chỉ cần chúng ta biết nhá»› lại tình thÆ°Æ¡ng vô bá» bến của Cha, nháºn ra sá»± dại dá»™t của mình mà ăn năn sám hối. Chúa luôn tha thứ và muốn chúng ta được lãnh nháºn Æ¡n tha thứ, nhÆ° má»™t trong những Æ¡n cao đẹp nhất của tình yêu Ngà i ban cho con ngÆ°á»i.
Chúng ta cÅ©ng nên dừng lại má»™t chút vá»›i thái Ä‘á»™ của ngÆ°á»i anh cả, nhỠđó mà hiểu được ý Chúa muốn dạy chúng ta qua dụ ngôn nà y. NgÆ°á»i anh cả trong thá»i Chúa Giêsu, ám chỉ dân Do Thái. Há» tưởng rằng chỉ há» là trung thà nh vá»›i Thiên Chúa và đáng được Chúa thÆ°Æ¡ng, có quyá»n hưởng gia tà i, há» khinh bỉ các dân tá»™c khác và những kẻ mà lá» luáºt đạo cÅ© gá»i là tá»™i lá»—i.
Ngà y nay, ngÆ°á»i công giáo chúng ta cÅ©ng nên tháºt trá»ng, kẻo lại có cách nhìn và thái Ä‘á»™ của đạo cÅ©, tá»± coi mình là nắm hết chân lý, có sá»± trá»n hảo đạo đức, rồi khinh chê, xa tránh và tháºm chà thù ghét những ngÆ°á»i không cùng chia sẻ má»™t niá»m tin, má»™t lối sống nhÆ° chúng ta.
Thiên Chúa rất khác chúng ta. Äối vá»›i Ngà i, má»—i con ngÆ°á»i là nhÆ° má»™t khúc ruá»™t của mình. Ngà i thÆ°Æ¡ng má»—i ngÆ°á»i, để ý chăm sóc đến má»—i ngÆ°á»i nhÆ° chỉ có má»™t không hai trên Ä‘á»i. Nếu chúng ta lỡ lần Ä‘Æ°á»ng lạc lối, Ngà i tạo má»i Ä‘iá»u kiện để chúng ta có thể trở vá». Và điá»u kiện duy nhất Ngà i đòi há»i chúng ta, đó là tin và o tình thÆ°Æ¡ng tha thứ của Ngà i, để mà dám trở vá». Sá»± trở vá» của con chiên lạc Ä‘em lại niá»m vui cho mục tá» nhiá»u hÆ¡n niá»m vui có chÃn mÆ°Æ¡i chÃn con ở lại trong Ä‘Ã n. Niá»m vui tha thứ tháºt trong lòng là niá»m vui của những ngÆ°á»i biết và dám sống ná»™i dung của kinh Lạy Cha, lá»i kinh duy nhất của những công dân Ä‘Ãch thá»±c NÆ°á»›c Trá»i, đó là : Xin tha nợ chúng con nhÆ° chúng con cÅ©ng tha kẻ có nợ chúng con. [Mục Lục]
3. Lòng Chúa xót thương
Qua phần phụng vụ lá»i Chúa hôm nay, tôi muốn chia sẻ má»™t và i ý nghÄ© Ä‘Æ¡n sÆ¡ vá» tình yêu của Thiên Chúa.
Trước hết đó là một tình yêu đi bước trước.
Thá»±c váºy, hình ảnh mà tiên tri Ezechiel cÅ©ng nhÆ° nhiá»u vị tiên tri khác đã dùng, đó là hình ảnh má»™t mục tá» lặn lá»™i Ä‘i tìm kiếm con chiên, không quản ngại Ä‘Æ°á»ng xa và khó khăn khôn lÆ°á»ng.
ChÃnh Chúa Giêsu cÅ©ng đã nhiá»u lần khẳng định chân lý ấy: Thiên Chúa đã yêu thÆ°Æ¡ng chúng ta trÆ°á»›c khi có chúng ta. NgÆ°á»i đã cứu Ä‘á»™ chúng ta trÆ°á»›c khi chúng ta trở vá», nghÄ©a là khi chúng ta còn ở trong tá»™i lá»—i. Thái Ä‘á»™ và cách thức cÆ° xá» của Chúa Giêsu đối vá»›i những kẻ thu thuế và tá»™i lá»—i đã là má»™t lá»i nói hùng hồn chứng minh cho sá»± tháºt trên.
Từ đó chúng ta nháºn thấy tình yêu Ä‘i trÆ°á»›c cÅ©ng chÃnh là tình yêu vô Ä‘iá»u kiện và hoà n toà n vô vị lợi, hoà n toà n nhằm tá»›i hạnh phúc của ngÆ°á»i được yêu thÆ°Æ¡ng. Chỉ mình Thiên Chúa, má»›i có được thứ tình yêu tinh ròng và cao cả nhÆ° váºy, còn chúng ta chúng ta được Chúa má»i gá»i để sống trá»n là nh nhÆ° Ngà i, nghÄ©a là cÅ©ng phải có má»™t tình yêu Ä‘i bÆ°á»›c trÆ°á»›c, má»™t tình yêu không Ä‘iá»u kiện, má»™t tình yêu vô vị lợi đối vá»›i những ngÆ°á»i anh em.
Tiếp đến tình yêu của Thiên Chúa là một tình yêu thiên vị.
Lá»i xác quyết nà y có lẽ là m cho chúng ta hÆ¡i ngạc nhiên. Äúng thế, Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng hết má»i ngÆ°á»i, không trừ má»™t ai, không bá» bất cứ con ngÆ°á»i nà o, dù ngÆ°á»i đó xấu xa tá»™i lá»—i đến đâu chăng nữa. Tuy nhiên có má»™t Ä‘iá»u cÅ©ng hết sức hiển nhiên là trong cung cách sống của Chúa Giêsu, chúng ta thấy được má»™t tình yêu Æ°u tiên, má»™t tình yêu thiên vị, dà nh cho những kẻ sống bên lá» xã há»™i thá»i bấy giá», đó là đà n bà , trẻ em, những ngÆ°á»i thu thuế, những ngÆ°á»i ngoại đạo và những kẻ tá»™i lá»—i công khai, nhÆ° Ä‘Ä© Ä‘iếm, trá»™m cÆ°á»›p... NgÆ°á»i Do Thái đã gán cho Ngà i cái biệt hiệu là bạn đồng bà n vá»›i phÆ°á»ng tá»™i lá»—i, và hỠđã nói lên được má»™t sá»± tháºt.
Tuy nhiên há» không hiểu được tâm trạng và cõi lòng của Thiên Chúa nhÆ° chÃnh Ngà i đã diá»…n tả: TÆ° tưởng và đưá»ng lối của Ta tháºt khác biệt vá»›i tÆ° tưởng và đưá»ng lối của các ngÆ°Æ¡i. Quả tháºt, Chúa Giêsu đã gần gÅ©i, đã là m bạn, đã cứu vá»›t những kẻ táºt nguyá»n, bệnh hoạn và tá»™i lá»—i. Ngà i đã khẳng định má»™t cách rõ rà ng và minh bạch: Chỉ có bệnh nhân má»›i cần đến thầy thuốc, và Ngà i chÃnh là vị thầy thuốc mà các tâm hồn ốm Ä‘au Ä‘ang chỠđón. HÆ¡n thế nữa, Chúa Giêsu còn xác định mục tiêu Ngà i phải theo Ä‘uổi, sứ mạng Ngà i phải thá»±c hiện khi đến trong trần gian:
- Con NgÆ°á»i tá»›i là để tìm kiếm và cứu chuá»™c những gì đã hÆ° Ä‘i.
Chỉ khi nà o chúng ta hiểu được cái thế Æ°u tiên, cái thế thiên vị ấy trong cách chá»n lá»±a của Chúa, chúng ta má»›i nghiệm ra được tại sao ná»—i vui mừng hân hoan của Chúa lại lá»›n lao đến thế, khi tìm thấy má»™t con chiên lạc, má»™t đồng bạc bị đánh rÆ¡i hay má»™t ngÆ°á»i con hoang Ä‘Ã ng trở vá» nhà cha. Cả thiên Ä‘Ã ng sẽ vui mừng vì má»™t kẻ tá»™i lá»—i sám hối ăn năn hÆ¡n là 99 ngÆ°á»i công chÃnh không cần ăn năn sám hối.
Và nhÆ° váºy, Æ°á»›c muốn của Thiên Chúa là con ngÆ°á»i được cứu rá»—i và sống trong tình thÆ°Æ¡ng yêu của Ngà i, chứ không phải là lặn ngụp trong chốn bùn nhÆ¡ tá»™i lá»—i, để rồi cuối cùng sẽ bị kết án Ä‘oạ đầy muôn kiếp. [Mục Lục]
4. Hòa giải là từ ngữ mới của tha thứ – An Phong
Chủ Ä‘á» Tin mừng Chúa Nháºt 24 ThÆ°á»ng Niên C là lòng thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúa. Äức Giêsu đã nói vá»›i những ngÆ°á»i Pharisêu 3 dụ ngôn: dụ ngôn má»™t con chiên lạc mất trong số 100 con chiên; dụ ngôn má»™t đồng bạc bị mất trong số 10 đồng; và dụ ngôn ngÆ°á»i con hoang Ä‘Ã ng (má»™t trong hai anh em). Mức Ä‘á»™ cà ng tăng từ cấp Ä‘á»™ thứ nhất đến cấp Ä‘á»™ thứ ba cho thấy lòng thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúa đối vá»›i ngÆ°á»i tá»™i lá»—i tháºt lá»›n lao. Má»™t trên má»™t trăm( 1/100) và má»™t trên mÆ°á»i (1/10) không đáng giá bằng má»™t trên hai (1/2). Lòng thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúa được thể hiện qua cung cách của ngÆ°á»i cha già luôn sẵn sà ng mở rá»™ng vòng tay đón ngÆ°á»i con hoang Ä‘Ã ng trở vá», tha thứ cho hắn trÆ°á»›c khi hắn mở miệng xin lá»—i Cha. Thiên Chúa luôn chỠđón má»i ngÆ°á»i chúng ta quay trở vá» trong vòng tay yêu thÆ°Æ¡ng của NgÆ°á»i.
Khi bắt đầu sứ vụ của mình, Äức Giêsu đã long trá»ng tuyên bố trÆ°á»›c mặt má»i ngÆ°á»i:
"Thánh Thần Chúa ngự trên tôi,
bởi NgÆ°á»i đã xức dầu cho tôi
sai tôi Ä‘em Tin mừng cho ngÆ°á»i nghèo khó
ban bố ân xá cho kẻ tù đà y
cho ngÆ°á»i Ä‘ui mù được thấy
cho kẻ bị áp bức được giải oan
loan báo năm hồng ân của Chúa"
Niá»m vui và hạnh phúc đến vá»›i những ai tá»™i lá»—i khi đã gặp được Äức Giêsu: - Vá»›i ngÆ°á»i bất toại: "Tá»™i lá»—i của anh đã được tha"; Vá»›i Lêvi, ngÆ°á»i thu thuế: "Tôi không đến để kêu gá»i ngÆ°á»i công chÃnh, mà là kẻ tá»™i lá»—i"; Vá»›i Giakêô: "Con NgÆ°á»i đến để tìm kiếm những gì đã hÆ° mất".
Những ngÆ°á»i Ä‘au khổ, bé má»n cảm thấy mình được yêu thÆ°Æ¡ng nâng đỡ khi tìm gặp Äức Giêsu: Vá»›i ngÆ°á»i phung hủi: "Tôi muốn anh được sạch"; Vá»›i ngÆ°á»i nghèo: "Phúc cho những ngÆ°á»i nghèo"; Vá»›i các trẻ nhá»: "Hãy để trẻ nhỠđến cùng tôi, đừng ngăn cấm chúng, vì NÆ°á»›c Trá»i thuá»™c vá» những ngÆ°á»i giống nhÆ° chúng". Vá»›i ngÆ°á»i phụ nữ băng huyết: "Lòng tin của chị đã chữa chị, hãy Ä‘i bình an".
+ NgÆ°á»i không để ngÆ°á»i góa bụa cô thế cô thân ra vá» mà không má»™t lá»i an ủi.
+ NgÆ°á»i trả lại sá»± sống cho đứa con duy nhất của bà góa thà nh Naim.
+ NgÆ°á»i ngợi khen bà góa bá» hai đồng xu và o hòm tiá»n dâng cúng.
Cao Ä‘iểm khuôn mặt dịu hiá»n của Äức Giêsu bá»™c lá»™ khi NgÆ°á»i hấp hối trên tháºp giá: "Lạy Cha, xin tha cho chúng, vì chúng không biết việc chúng là m".
Kitô hữu là ngÆ°á»i đứng bên bá» vá»±c thẳm, nhÃch lên má»™t milimét nữa là rá»›t xuống vá»±c thẳm nhÆ°: Vá»±c thẳm của nạn ghiá»n ma túy; Vá»±c thẳm của rượu chè, cá» bạc; Vá»±c thẳm của nạn mại dâm.
Äó là vá»±c thẳm mà NGƯỜI CON THỨ rÆ¡i và o.
Vá»±c thẳm nguy hiểm hÆ¡n, khó nháºn thấy hÆ¡n, là vá»±c thẳm của NGƯỜI ANH CẢ: Khi cho rằng chu toà n lá» luáºt là đủ; khi cho rằng mình phục vụ nhiá»u, nà o Ä‘i há»c, dạy giáo lý, táºp hát... cho mình quyá»n đòi há»i. Äó là má»™t Ä‘iá»u Ãch ká»· khi phục vụ. Khi tưởng rằng mình thá» Thiên Chúa, nhÆ°ng thá»±c ra là chỉ thá» má»™t bức tượng khô cứng, bụi báºm. Và vì thế há» dá»… phê phán ngÆ°á»i khác.
Lạy Chúa,
Ngà i kêu gá»i chúng con phải tha thứ cho nhau luôn mãi.
Má»—i ngà y nhiá»u biến cố xảy ra,
nhiá»u sá»± hiểu lầm to và nhá» khiến chúng con phiá»n lòng,
má»—i ngà y vang lên tiếng kêu má»i hãy tha thứ cho nhau.
Nhưng, lạy Chúa, con lại không muốn tha thứ,
vì con thấy phải hạ mình để tha thứ.
Thế rồi con nhìn Chúa trên tháºp giá,
Chúa đã phải can đảm lắm và yêu mến nhiá»u
thì má»›i có thể thốt lên lá»i "Lạy Cha, xin tha cho chúng...".
Xin cho chúng con sức mạnh để tha thứ luôn mãi. [Mục Lục]
5. Thiên Chúa là Äấng thÆ°Æ¡ng xót và hay tha thứ
(Suy niệm của Lm. GB. Trần Văn Hà o)
Äặc nét của Kitô giáo chÃnh là tình yêu thÆ°Æ¡ng. Không má»™t tôn giáo nà o có thể gá»i Thần linh của há» là ‘Cha’ giống chúng ta. HÆ¡n nữa,Thiên Chúacủa chúng ta còn là má»™t ngÆ°á»i Cha nhân háºu, luôn sẵn sà ng thứ tha những phản bá»™i và bất trung nÆ¡i con ngÆ°á»i. Cao Ä‘iểm diá»…n bà y lòng thÆ°Æ¡ng xót chÃnh là cái chết của Äức Giêsu trên Tháºp Giá. Äiá»u nà y đã được chÃnh Chúagợi nhắc trong cuá»™c Ä‘Ã m đạo vá»›i Nicôđêmô. “Thiên Chúa yêu thế gian đến ná»—i đã ban Con Má»™t Ngà i, để ai tin và o Con của NgÆ°á»i thì khá»i phải chết, nhÆ°ng được sống muôn Ä‘á»i†(Ga. 3,16). Các bà i Ä‘á»c Lá»i Chúa hôm nay xoáy sâu và o chủ Ä‘á» nà y, đặc biệt trong bối cảnh của năm nay, năm thánh tôn vinh Lòng ThÆ°Æ¡ng Xót Chúa. Sứ Ä‘iệp Lá»i Chúa gợi nhắc chúng ta ba Ä‘iá»u: Má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u là tá»™i nhân đáng phải chết; Thiên Chúa luôn sẵn sà ng bao dung và tha thứ; Cuối cùng chúng ta cÅ©ng phải quảng đại tha thứ cho nhau để diá»…n bà y lòng thÆ°Æ¡ng xót nhÆ° Thiên Chúa.
Má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u là tá»™i nhân
Cervantes, má»™t biên kịch gia khá nổi tiếng đã nói má»™t câu để Ä‘á»i: “Trong các sinh váºt trên mặt đất, loà i có khuôn mặt đẹp nhất chÃnh là con ngÆ°á»i, và loà i có khuôn mặt xấu xa bỉ ổi nhất cÅ©ng là chÃnh con ngÆ°á»i.†Tá»™i lá»—i là m méo mó khuôn mặt chúng ta, vốn được dá»±ng nên giống há»a ảnh của Thiên Chúa. Chắc chắn không ai trong chúng ta dám vá»— ngá»±c tá»± hà o nói mình vô tá»™i. Chúng ta nhá»› lại giai thoại được thánh Gioan kể lại khi Chúa được má»i tham dá»± phiên tòa xét xá» ngÆ°á»i phụ nữ bị bắt quả tang phạm tá»™i ngoại tình. Ngà i nói vá»›i đám đông : “Ai trong các ông sạch tá»™i, hãy cầm đá mà ném trÆ°á»›c Ä‘i†(Ga. 7,7). Sau khi được Chúa lay Ä‘á»™ng lÆ°Æ¡ng tâm, tất cả đám đông ‘biến’ sạch, từ những tay già đầu nhất. Chúng ta đừng vá»™i kết án ngÆ°á»i khác, nhÆ°ng trÆ°á»›c tiên hãy nhìn lại chÃnh mình. Hãy can đảm bá»›i tìm những xấu xa bẩn thỉu, sâu táºn bên trong tâm hồn má»—i ngÆ°á»i. Kinh nghiệm của thánh Phaolô mà Giáo há»™i Ä‘á»c lên trong phụng vụ hôm nay (bà i Ä‘á»c 2) cÅ©ng là má»™t kinh nghiệm rất thá»±c tế để giúp chúng ta xét mình và lục soát lÆ°Æ¡ng tâm má»—i ngà y. Ngà i viết “Äức Giêsu Kitô đã đến thế gian để cứu những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, mà kẻ đầu tiên là tôi.†(1Tm15).
Thiên Chúa là Äấng khoan dung và hay tha thứ.
Cả ba dụ ngôn trong bà i Tin Mừng hôm nay Ä‘á»u diá»…n bà y phẩm tÃnh cao đẹp nà y nÆ¡i Thiên Chúa. Äây là ba dụ ngôn Ä‘á»™c sáng của thánh Luca. Những hình ảnh rất Ä‘á»i thÆ°á»ng nÆ¡i má»™t ngÆ°á»i chăn chiên Ä‘i tìm con chiên lạc, nÆ¡i má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà thắp đèn để kiếm tìm đồng bạc bị mất, nhất là qua dung mạo của má»™t ngÆ°á»i cha ngà y đêm mong ngóng đợi chỠđứa con Ä‘i hoang trở vá», đã được Chúa Giêsu vay mượn để lá»™t tả chân dung lòng thÆ°Æ¡ng xót của Chúa Cha. Thay vì kết án, Ngà i tha thứ. Thay vì ruồng bá», Ngà i lại Ä‘i kiếm tìm. Xét vá» kinh tế, Chúa Giêsu tÃnh toán rất tồi. Ai lại dám liá»u lÄ©nh bá» lại chÃn mÆ°Æ¡i chÃn con chiên giữa rừng vắng để Ä‘i kiếm má»™t con ốm yếu lỡ Ä‘i lạc. Xét vá» bình diện toán há»c, Ngà i là m tÃnh cÅ©ng quá dở, khi coi con số 1 lá»›n hÆ¡n con số 9. Má»™t đồng bạc lỡ đánh mất đáng là gì. NhÆ°ng Thiên Chúa của chúng ta không phải là má»™t kinh tế gia, cÅ©ng không phải là má»™t nhà toán há»c. Ngà i là má»™t ngÆ°á»i Cha già u lòng lòng thÆ°Æ¡ng xót đối vá»›i pháºn ngÆ°á»i tá»™i lá»—i. Vì thế, Äức Giêsu đã nói vá»›i các há»c trò : “Anh em phải có lòng thÆ°Æ¡ng xót nhÆ° Cha anh em trên trá»i là Äấng xót thÆ°Æ¡ng†- Misericordes sicut Pater (Lc. 6.36). Äây cÅ©ng là chủ Ä‘á» của năm nay, năm thánh Lòng ThÆ°Æ¡ng Xót.
Bà i há»c vá» sá»± tha thứ
Tháng 03 năm 1981, Äức Thánh Giáo hoà ng Gioan Phaolô II bị má»™t thanh niên Thổ NhÄ© Kỳ mÆ°u sát tại quảng trÆ°á»ng Thánh Phêrô. Anh ta tên là Ali Agca. Äức Thánh Cha thoát chết nhÆ° má»™t phép lạ, và cảnh sát bắt giữ chà ng thanh niên ngay láºp tức. Sau khi ra khá»i bệnh viện, Ngà i đã sắp xếp thá»i gian để đến nhà tù Rebibbia gặp anh ta. Vị đại diện của Chúa đã hoà n toà n tha thứ cho kẻ sát nhân. Cái bắt tay chân tình, vòng ômhôn thắm thiết và ánh mắt dịu dà ng của Äức Thánh Cha là m cả thế giá»›i xúc Ä‘á»™ng. Và i năm sau, vợ của kẻ sát nhân đã Ä‘Ãch thân sang Rôma để bà y tá» lòng biết Æ¡n đối vá»›i NgÆ°á»i đã tha thứ cho chồng mình. Còn chÃnh Ä‘Æ°Æ¡ng sá»± sau khi mãn hạn tù, cÅ©ng nà i nỉ xin nháºp quốc tịch Vatican và tá»± nguyện xin là m Ä‘Ã n em của Äức Thánh Cha. Äức Thánh Giáo hoà ng đã không há» Ä‘Æ°a ra má»™t triết lý má»›i, hay má»™t cung cách ứng xỠđặc thù, nhÆ°ng đây chÃnh là cốt lõi của Tin Mừng mà Ngà i sao chép lại. Trên Tháºp Giá, Chúa Giêsu đã giang tay cầu nguyện: ‘Xin tha cho há» vì há» không biết việc há» là m’. Chúa Giêsu cÅ©ng dạy chúng ta lá»i cầu nguyện vá»›i kinh Lạy Cha : ‘Xin Cha tha cho chúng con nhÆ° chúng con cÅ©ng tha kẻ mắc lá»—i vá»›i chúng con’. Äó là những bà i há»c rất căn bản, má»i gá»i chúng ta quảng diá»…n lòng thÆ°Æ¡ng xót và sá»± tha thứ nhÆ° Thiên Chúa.
Má»™t cha xứ nỠđã kể cho chúng tôi nghe má»™t kinh nghiệm Ä‘au Ä‘á»›n, xảy ra nÆ¡i giáo xứ của ngà i. Hai đứa bé chÆ¡i vá»›i nhau và đánh nhau, chuyện rất nhá» vẫn thÆ°á»ng hay xảy ra. NhÆ°ng chuyện trẻ em dần dần lây lan thà nh chuyện của ngÆ°á»i lá»›n. Cả hai gia đình xúm và o cãi nhau, lúc đầu chỉ lá»i qua tiếng lại, sau đó dẫn đến tranh chấp. Äấu bằng miệng không đủ, chuyển sangđấu đá bằng tay chân. Khổ ná»—i,vị đứng đầu má»™t trong hai gia đình lại là trùm xứ, có tiếng là đạo đức và rất siêng năng trong việc chung. Má»™t buổi tối ná» khi trá»i nhá nhem tối, hai gia đình lại xô xát. Ông trùm cầm má»™t cây gáºy lá»›n phang và o đầu đối thủ, chẳng may Ä‘áºp ngay và o đầu đứa con trai mình. Thằng bé chết trên Ä‘Æ°á»ng chuyển đến bệnh viện. Từ đó, trong lòng ông, sá»± căm thù ngà y cà ng dâng cao và ông quyết tâm trả thù. Cha xứ khuyên can thế nà o ông cÅ©ng chẳng nghe. Lúc ông lâm trá»ng bệnh và hấp hối chá» chết, ngÆ°á»i nhà má»i cha xứ đến để giải tá»™i và xức dầu. Má»™t lần nữa cha xứ lại hết lá»i khuyên lÆ¡n xin ông là m hòa để tìm lại bình an trong tâm hồn, nhÆ°ng ông nhất định không. Cha xứ không thể nà o giải tá»™i và ban Bà tÃch Xức dầu cho ông ta. Tâm hồn ông vẫn còn mang nặng má»™t khối đá lá»›n cản che Æ¡n thánh, đó là sá»± háºn thù. Ông ta chết Ä‘i, đôi mắt vẫn luôn trợn ngược và không thể nhắm lại. Má»™t kinh nghiệm tháºt đáng buồn.
Kết luáºn
Nói vá» lòng khoan dung và sá»± tha thứ thì dá»…, nhÆ°ng thá»±c hà nh không phải là chuyện giản Ä‘Æ¡n. Con ngÆ°á»i chúng ta ai cÅ©ng có tá»± ái và không dá»… thứtha má»™t cách vô Ä‘iá»u kiện nhÆ° Chúa mong muốn. Trong năm thánh Lòng ThÆ°Æ¡ng Xót, chúng ta xin Chúa giúp chúng ta biết trải nghiệm và thấm sâu lòng thÆ°Æ¡ng xót của Ngà i, để chúng ta cÅ©ng biết quảng đại tha thứ cho nhau. Misericordes sicut Pater. [Mục Lục]
6. Lòng bao dung của Thiên Chúa
(Suy niệm của Lm. Ignatiô Trần Ngà )
Äể đối phó vá»›i những ngÆ°á»i phạm tá»™i, luáºt hình sá»± tại các quốc gia quy định nhiá»u hình phạt khác nhau: phạt tiá»n, giam nhốt trong các nhà tù hay xà lim, lÆ°u Ä‘Ã y biệt xứ hoặc trong trÆ°á»ng hợp phạm tá»™i nghiêm trá»ng thì Ä‘em ra xá» tỠđể vÄ©nh viá»…n loại trừ ngÆ°á»i lá»—i phạm khá»i thế giá»›i loà i ngÆ°á»i.
Trong khi đó, để đối phó vá»›i tá»™i nhân, Thiên Chúa không muốn trừng phạt mà chỉ muốn giúp tá»™i nhân ăn năn hối cải quay vá» Ä‘Æ°á»ng là nh. Từ ngà n xÆ°a, Thiên Chúa phán qua miệng ngôn sứ Ê-dê-kiên: “Ta không muốn kẻ gian ác phải chết nhÆ°ng muốn nó ăn năn sám hối mà được sống†(Ê-dê-kiên 18, 23 và 33, 11)
Äối vá»›i Thiên Chúa, má»—i má»™t ngÆ°á»i Ä‘á»u có giá trị rất cao nên cần phải được trân trá»ng và yêu thÆ°Æ¡ng. Dù con ngÆ°á»i có đắm chìm trong lầm lạc và tá»™i lá»—i, Thiên Chúa không bá» rÆ¡i, không hủy diệt há», nhÆ°ng tìm má»i cách Ä‘Æ°a há» trở vá» Ä‘Ã ng là nh.
Dụ ngôn ngÆ°á»i Ä‘i tìm chiên lạc trong Tin Mừng Luca (Lc 15, 4-7) chứng tá» cho chúng ta thấy Ä‘iá»u đó:
NgÆ°á»i chăn chiên tốt hết lòng yêu thÆ°Æ¡ng, quý mến từng con trong Ä‘Ã n, bất kể đó là chiên tốt hay chiên xấu, máºp hay gầy, già hay non. Và khi phát hiện ra má»™t con chiên lạc Ä‘Ã n, anh ta bôn ba, tất tả kiếm tìm cho bằng được con chiên lạc vá»›i bất cứ giá nà o. Má»™t khi đã tìm thấy, anh vác chiên lên vai, mừng vui há»›n hở trở vá», kêu má»i bà con là ng xóm đến chia mừng vá»›i anh.
Qua dụ ngôn trên đây, Chúa Giê-su tá» cho chúng ta thấy Thiên Chúa xem má»—i ngÆ°á»i chúng ta là báu váºt vô giá, nên nếu có bất kỳ ai “lạc mấtâ€, thì Ngà i phải tìm vá» cho bằng được.
Dụ ngôn trên cũng cho thấy cung cách ứng xỠrất khoan dung và đầy thương xót của Thiên Chúa đối với tội nhân.
Thay vì trừng trị hoặc trừ khá» các tá»™i nhân nhÆ° các tòa án khắp nÆ¡i thÆ°á»ng là m, Thiên Chúa Ngôi Hai đã rá»i bá» ngai trá»i vinh hiển, vượt qua khoảng cách gần nhÆ° vô táºn giữa trá»i và đất, hạ mình xuống thế, trở nên ngÆ°á»i phà m để Ä‘i tìm kiếm từng ngÆ°á»i trong nhóm há».
Thay vì tống giam các tá»™i nhân và o ngục, bắt há» mang gông cùm xiá»ng xÃch, Chúa Giê-su rất tôn trá»ng và quý mến tá»™i nhân, tìm nhiá»u cách hoán cải há»; có khi Ngà i còn đến ở lại trong nhà ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, cùng ăn uống đồng bạn vá»›i há», trở nên bạn bè của há», nhằm lấy tình bạn mà cảm hóa há» trở vá». (Luca 15,2)
Thay vì kết liá»…u mạng sống của các tá»™i nhân ác nghiệt, bắt há» phải Ä‘á»n nợ máu hỠđã gây ra nhÆ° các tòa án nhân loại thÆ°á»ng là m, Chúa Giê-su đã đổ máu châu báu của mình ra để chết thay cho há», để rá»a sạch há» khá»i muôn và n tá»™i lá»—i và cho hỠđược sống Ä‘á»i Ä‘á»i.
Lòng thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúa đối vá»›i tá»™i nhân, ngay cả những tá»™i nhân bầm dáºp, khốn cùng nhất, đã được Chúa Giê-su khẳng định trong Tin Mừng Mat-thêu: “Cây lau bị giáºp, Ngà i không Ä‘Ã nh bẻ gãy, tim đèn leo lét, chẳng nỡ tắt Ä‘i, cho đến khi Ngà i Ä‘Æ°a công lý đến toà n thắng.†(Mt 12, 20 và Is 42, 3)
Lạy Chúa Giêsu,
Hôm xÆ°a, Chúa đã rong ruổi tìm kiếm từng con chiên lạc để vác chiên vá». Hôm nay, để tiếp tục sá»± nghiệp đó, Chúa đã dùng bà tÃch Thánh Tẩy để tháp nháºp chúng con và o Thân Mình Chúa, cho chúng con trở thà nh má»™t chi thể sống Ä‘á»™ng trong Thân Thể Chúa để chúng con đồng hà nh vá»›i Chúa trên hà nh trình tìm kiếm và đưa vá» Ä‘Ã n nhiá»u con chiên lạc trong thôn xóm chúng con.
Xin cho chúng con trở nên đôi chân của Chúa, rảo bÆ°á»›c không mệt má»i trên vạn nẻo Ä‘Æ°á»ng Ä‘á»i, để tìm kiếm và đưa vá» những anh em lạc xa Ä‘Æ°á»ng Chúa.
Xin cho chúng con trở nên đôi vai của Chúa để là m chá»— dá»±a tinh thần cho những con ngÆ°á»i lâm cảnh khốn cùng Ä‘ang cần má»™t chá»— tá»±a nÆ°Æ¡ng. Amen. [Mục Lục]
7. Äấng nhân từ
Trên Ä‘á»i nà y, không tìm được ai có lòng nhân từ nhÆ° Chúa Giêsu. Vì Ngà i là Thiên Chúa đầy lòng yêu thÆ°Æ¡ng và nhân háºu. Ngà i đến trần gian để cứu chúng ta khá»i quyá»n lá»±c tá»™i lá»—i và sá»± chết. Ngà i kêu má»i má»i ngÆ°á»i, nhất là những kẻ tá»™i lá»—i biết ăn năn quay vá» Ä‘Æ°á»ng ngay nẻo chÃnh. Lá»i má»i gá»i nhân từ của Ngà i được diá»…n tả qua 3 hình ảnh: Con chiên lạc, đồng bạc mất và ngÆ°á»i con hoang Ä‘Ã ng. Qua ba dụ ngôn đó, chúng ta cảm nghiệm được tấm lòng nhân ái vô cùng của Thiên Chúa đối vá»›i loà i ngÆ°á»i. Và không chỉ là dụ ngôn mà chÃnh Chúa Giêsu đã thá»±c thi lòng nhân từ đó. Cuá»™c Ä‘á»i Chúa Giêsu là dấu chứng rõ rà ng nhất vá» lòng nhân từ vô biên của Chúa Cha đối vá»›i loà i ngÆ°á»i chúng ta.
ChÃnh Chúa Giêsu từ trá»i đã lặn lá»™i xuống trần gian để tìm những kẻ sắp hÆ° mất, để dẫn Ä‘Æ°a những con chiên lạc Ä‘Ã n vá» chÃnh lá»™, giúp thế giá»›i đón nháºn chân lý, đón nháºn Æ¡n là m con Chúa. Nhá» việc Chúa Giêsu hiến thân trên thánh giá, má»i ngÆ°á»i chúng ta đã được chúa dà nh sẵn Æ¡n cứu chuá»™c rồi, chỉ cần chúng ta đến lãnh nháºn thôi.
Tuy nhiên, chúng ta vẫn thấy, loà i ngÆ°á»i hay tá»± ái, ngại ngùng, không muốn tìm hiểu vá» Chúa cho đến nÆ¡i đến chốn và tá»± cho rằng mình không được chúa Ä‘oái hoà i tá»›i. Vì váºy, hôm nay, trong bà i Phúc âm nà y, Chúa mạc khải cho chúng ta hiểu lòng quãng đại của Ngà i. Ngà i luôn ban phát Æ¡n là nh cách quãng đại, không tÃnh toán hÆ¡n thiệt nhÆ° thế gian. Ngà i Æ°u tiên cứu giúp con ngÆ°á»i không phải vì số đông. Không phải nhiá»u má»›i cứu. Chúa Æ°u ái từng ngÆ°á»i má»™t, không coi nhẹ má»™t linh hồn nà o. Má»™t vị thánh nói rằng: nếu thế gian nà y chỉ má»™t ngÆ°á»i, Chúa cÅ©ng sẵn sà ng chịu chết để cứu chuá»™c. Äiá»u nà y cho thấy Chúa quà trá»ng linh hồn ta đến Ä‘á»™ nà o. Váºy mà có nhiá»u khi bản thân tôi lÆ¡ là trong việc lo cho linh hồn mình, không quà trá»ng phần rá»—i mình cho đúng mức. Chúa rất quà trá»ng chúng ta. NhÆ° ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà kia có 10 đồng bạc, lỡ rÆ¡i mất má»™t đồng thì đốt đèn cho sáng, quét nhà tìm tháºt ká»· lưỡng cho đến khi tìm thấy đồng bạc đã mất. Chúa đối xá» vá»›i từng ngÆ°á»i chúng ta cÅ©ng tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° váºy. Dù tôi không đáng giá chi trÆ°á»›c mặt chúa, Chúa cÅ©ng thÆ°Æ¡ng mến tôi. Nếu tôi lạc mất, Chúa cÅ©ng lo hết sức để tìm lại tôi. Tìm thấy rồi thì vui mừng má»i má»i ngÆ°á»i đến chia vui. Chúa rất quý từng ngÆ°á»i chúng ta. Nếu thiếu tôi, Chúa sẽ rất buồn, Chúa không muốn bữa tiệc Thiên Äà ng thiếu tôi. Chúa nhá»› rất ká»· từng linh hồn Chúa đã dá»±ng nên và mong muốn má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u hạnh phúc trong bữa tiệc cánh chung.
Thế nhÆ°ng, đáng buồn thay, có những con chiên không chịu trở vá» Ä‘Ã n, có những đồng bạc nhất định bám và o ngõ tối trần gian hoặc vì ham mê những danh vá»ng giả trá, những lợi lá»™c nhất thá»i không muốn trở vá» vá»›i Chúa để nháºn ra giá trị của mình trong trái tim của Chúa. Tôi có biết rằng linh hồn tôi là vô giá trong mắt Chúa. Dù tôi chỉ là thụ tạo Ä‘Æ¡n hèn nhÆ°ng Chúa rất quý tôi, rất thÆ°Æ¡ng tôi, coi tôi nhÆ° má»™t phần không thể thiếu trong thân thể Ngà i.
Chúng ta đừng ngại quay trở vá» khi phạm lá»—i, dù tôi có tá»™i lá»—i đến đâu Ä‘i nữa, dù tôi có nhÆ° ngÆ°á»i con hoang Ä‘Ã ng, đã có lúc quyết định sai lầm, đã có lúc truỵ lạc hay phản bá»™i lại tình thÆ°Æ¡ng của cha mẹ, và giết chết phẩm giá con ngÆ°á»i mình. Chúa vẫn chá» vẫn đợi, mong má»™t ngà y tôi biết suy nghÄ©, bá»›t cố chấp, bá»›t thà nh kiến kiêu căng để nháºn ra sá»± tháºt vá» mình, vá» sá»± thưởng phạt Ä‘á»i sau và hạ mình trông cáºy và o lòng thÆ°Æ¡ng xót của chúa. Chúa nhÆ° ngÆ°á»i cha của đứa con Ä‘i hoang, chiá»u nà o cÅ©ng trông ngóng con mình. Khi thấy con từ Ä‘Ã ng xa, ngÆ°á»i cha vá»™i chạy ra ôm lấy con và kêu đầy tá»› mau Ä‘em áo, già y, nhẫn ra để phục hồi nhân cách cho đứa con Ä‘i hoang nay quay vá» nhà . Tất cả những áo, nhẫn đó ông đã chuẩn bị rồi và ngà y nà o ông cÅ©ng dặn đầy tá»› khi nà o cáºu trở vá» thì Ä‘em ra mặc cho cáºu, phục hồi địa vị là m con cho kẻ Ä‘i hoang biết quay vá» chÃnh lá»™.
Lòng nhân từ Chúa tháºt quá bao la, Chúa luôn đối xá» vá»›i chúng ta nhÆ° váºy, chúng ta đã nháºn ra tình thÆ°Æ¡ng Chúa Ä‘ang ấp ủ riêng từng ngÆ°á»i chúng ta hay chÆ°a? Hãy nhắm mắt lại và cảm nghiệm tình yêu Chúa trong con tim mình, chúng ta sẽ thấy tình thÆ°Æ¡ng Chúa ngá»t ngà o Ä‘ang bao phủ tâm hồn chúng ta, Ä‘ang thôi thúc chúng ta dâng trá»n cuá»™c sống mình trong sá»± quan phòng yêu thÆ°Æ¡ng của Chúa.
Xin Chúa cho chúng con luôn biết đáp trả tình yêu Chúa cách quãng đại, bằng cách đối xá» nhân háºu vá»›i má»i ngÆ°á»i bằng Ä‘á»i sống phục vụ cho ngÆ°á»i xung quanh trong chức vị, trong vị trà hiện tại của mình, để chúng con xứng đáng là con cái Cha trên Trá»i. [Mục Lục]
8. Nụ hôn nồng nà n tình thương xót
(TrÃch dẫn từ ‘Nút Vòng Xoay’ – ÄGM. Giuse VÅ© Duy Thống)
Hôm qua có dịp ra phố ghé ngang má»™t sáp báo, tôi tình cá» nghe từ quán cà phê đối diện vẳng ra má»™t giá»ng hát trong trẻo: “Cao cao bên cá»a sổ có hai ngÆ°á»i hôn nhauâ€. Bà i hát đã nghe dăm lần bảy lượt qua các phÆ°Æ¡ng tiện truyá»n thông, có chăng chỉ là má»™t cảm nháºn vá» mùa xuân hạnh phúc, thế mà chiá»u nay bá»—ng thấy nôn nao khác lạ. Äó không phải là thứ nôn nao của kẻ Ä‘á»™c thân bất chợt thấy mùa xuân bên cá»a sổ, rồi tá»± nhiên tủi vá» pháºn mình nhÆ° Michel Quoist đã ghi trong cuốn sách của ông; cÅ©ng chẳng phải thứ nôn nao của những kẻ trên Ä‘Æ°á»ng phố Ä‘ang hối hả vá» nhà dịp nghỉ cuối tuần. Thứ nôn nao rất lạ mà cÅ©ng rất Ä‘á»—i thân quen.
Äang còn vẩn vÆ¡ vá»›i cái nôn nao ấy thì cô chủ sạp đã trao cho tôi tá» báo và vui miệng cô hát theo: “Thà nh phố Æ¡i hãy im lặng cho hai ngÆ°á»i hôn nhauâ€.
Tá»›i lúc nà y, tôi má»›i vỡ lẽ. Thì ra mình nôn nao là vì cái nụ hôn. Không phải của “anh lÃnh vá» thăm phố vá»›i cô gái và o ca ba†nhÆ° bà i hát kể, mà là cái nụ hôn của má»™t ngÆ°á»i cha dà nh cho đứa con hoang Ä‘Ã ng trở vá» của bà i Phúc Âm. Giai Ä‘iệu ấy, nụ hôn ấy quyện lấy nhau và tá»± nhiêm ngấm và o ngÆ°á»i tôi trở thà nh má»™t thứ nôn nao, để hôm nay, xin được trang trải vá»›i cá»™ng Ä‘oà n nhÆ° suy nghÄ© vá» trang Tin Mừng. Äó là nụ hôn của lòng thÆ°Æ¡ng xót.
- Nụ hôn ấy vượt trên lý lẽ của sự công bình.
Nếu để ý, ngÆ°á»i ta thấy nếp nghÄ© của những ngÆ°á»i con trong dụ ngôn Tin Mừng là nếp nghÄ© vượt trên lẽ công bình. Là m sao ngÆ°á»i con thứ dám xin cha mình chia gia tà i mà anh gá»i là “thuá»™c vá» anh†trong khi cha mình sá» sá» còn sống? Là m sao ngÆ°á»i con cả lại vùng vằng là m mà y là m mặt vá»›i cha khi cả Ä‘á»i hầu hạ mà chẳng có lÆ°Æ¡ng? Sẽ là há»—n nếu dá»±a trên cái tình, nhÆ°ng cÅ©ng có thể quan niệm được nếu dá»±a và o cái lý. ChÃnh nhân danh sá»± công bình Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên nà o đó mà tÆ° cách của hai ngÆ°á»i con trong dụ ngôn đã được hình thà nh.
Nhất là việc ngÆ°á»i con thứ trở vá». Sau những ngà y phung phá đến bÆ°á»›c Ä‘Æ°á»ng cùng, đến Ä‘á»™ khánh kiệt gia tà i, cạn kiệt sức khá»e, anh vẫn còn đủ tỉnh táo để hạch toán nẻo lối tìm vá». Bởi vì dá»±a trên công bình, anh đã đốt cháy quyá»n là m con nên không thể được gá»i là con nữa. Bởi vì dá»±a trên công bình, anh đã tá»± ý bá» nhà ra Ä‘i ôm theo sản nghiệp nên muốn tìm vá» phải được cha chấp nháºn. Bởi vì dá»±a trên công bình, anh chỉ dám coi mình nhÆ° “ngÆ°á»i cần việc†tìm đến “việc cần ngÆ°á»iâ€. Nếu anh có gặp cảnh then cà i khóa ổ xua Ä‘uổi chối từ có lẽ anh cÅ©ng phải công bình mà chấp nháºn.
Lẽ công bình khó khăn là nhÆ° thế nhÆ°ng nụ hôn của ngÆ°á»i cha đã hóa giải tất cả. Nó vượt qua giá»›i hạn của lẽ công bình để rạng rỡ là má»™t nụ hôn của lòng thÆ°Æ¡ng xót. NgÆ°á»i cha tha thứ hết. Không khóa trái Ä‘á»i sống ngÆ°á»i con thứ và o quá khứ tá»™i lá»—i, không niêm phong nhịp Ä‘á»i của anh và o bÆ°á»›c Ä‘Æ°á»ng phóng đãng, nhÆ°ng phục hồi quyá»n là m con nhÆ° thuở ban đầu. NgÆ°á»i ta không biết ở đâu lẽ công bình dừng lại và ở đâu lòng thÆ°Æ¡ng xót khởi đầu, nhÆ°ng chỉ biết rằng, bằng nụ hôn ấy sá»± tha thứ đã vượt lên chiếm lÄ©nh tiếng nói của lẽ công bình để trở nên nụ hôn của lòng thÆ°Æ¡ng xót.
- Nụ hôn ấy vượt trên khuôn khổ của ná»n giáo dục.
Vẫn biết rằng khuôn khổ của tình yêu là má»™t tình yêu không theo má»™t khuôn khổ nà o, nhất là tình ấy lại là tình cha, lại là lòng mẹ, cùng lắm chỉ dám và von nhÆ° núi cao biển rá»™ng, tá»±a lai láng của dòng sông và mênh mông của đồng lúa. NhÆ°ng trong trá»ng trách giáo dục, ngÆ°á»i ta cÅ©ng phải mặc nhiên chấp nháºn má»™t thứ khuôn khổ nà o đó. Chả thế mà ca dao Việt Nam bảo: “Yêu cho roi cho vá»t, ghét cho ngá»t cho bùiâ€. Yêu con không phải là nuông chiá»u theo ý của con, nhÆ°ng là biết cách cho con roi giá»t giáo hóa, và ghét con đâu phải chỉ là hằn há»c mắng la mà nhiá»u khi lại là những ngá»t ngà o ghẻ lạnh của má»™t tình thÆ°Æ¡ng vắng bóng.
Má»™t trong những châm ngôn nổi tiếng trong bổn pháºn giáo dục con cái là câu: “Nếu hôm nay không muốn con khóc vì được dạy dá»—, thì coi chừng sẽ phải khóc vì con hÆ° đốn mai ngà yâ€. NhÆ° trÆ°á»ng hợp nóng hổi thá»i sá»± tại phiên tòa, khi ngÆ°á»i cha nghe con mình, má»™t thà nh viên trong băng cÆ°á»›p “quý tá»â€, bị kết án chung thân đã nhá» lệ thốt lên: “Tôi đã thiếu trách nhiệm là m chaâ€. CÅ©ng là tình phụ tá», nhÆ°ng quá muá»™n mà ng.
Tình phụ tá» cÅ©ng cần theo má»™t khuôn khổ nà o đó. NhÆ°ng tình phụ tá» trong dụ ngôn đã vượt lên tất cả. Không có má»™t lá»i trách móc, không có má»™t lá»i răn Ä‘e, cÅ©ng chẳng có hình phạt để mà nhá»› Ä‘á»i. Chỉ có nụ hôn nhÆ° má»™t minh chứng: Vá»›i bản lÄ©nh của lòng thÆ°Æ¡ng xót, ngÆ°á»i ta vẫn có thể Ä‘i xa hÆ¡n để yêu con Ä‘Ãch thá»±c bằng cách cho ngá»t cho ngà o.
- Nụ hôn ấy không dừng lại nơi cá nhân mà còn lây lan đến cả cộng đoà n.
Äây chÃnh là đỉnh cao của trang Tin Mừng. Nó mở ra má»™t nhãn giá»›i má»›i lạ. NÆ¡i nụ hôn ấy là rạng rỡ lên hình ảnh của má»™t NgÆ°á»i Cha: chung cho ngÆ°á»i con cả và ngÆ°á»i con thứ, chung hco dân Do Thái và Dân Ngoại, chung cho cả ngÆ°á»i đã biết Chúa hay chÆ°a biết Chúa. Nếu “cha chung không ai khóc†theo lẽ thÆ°á»ng tình, thì ở đây lại khác, Cha chung nà y không cần đến tiếng khóc của ai, nhÆ°ng lại sẵn sà ng cúi xuống vá»›i bất cứ tiếng khóc sám hối nà o để ban tặng nụ hôn ntha thứ nồng nà n xót thÆ°Æ¡ng. NgÆ°á»i Cha chung ấy yêu thÆ°Æ¡ng hết má»i ngÆ°á»i và chẳng bao giá» bá» quên những trÆ°á»ng hợp tá»™i lá»—i đáng thÆ°ong và bởi đáng thÆ°Æ¡ng nên Ngà i cÅ©ng thÆ°Æ¡ng cho đáng vá»›i tấm lòng không vÆ¡i cạn của mình.
Qua nụ hôn đầu ngõ, NgÆ°á»i Cha ấy biến ná»—i buồn sám hối trở thà nh niá»m vui tha thứ. Ngà i ban Æ¡n rá»™ng rãi cho những kẻ tìm vá» vá»›i Ngà i, rồi nhanh chóng gá»i há» vá» lại gia đình cá»™ng Ä‘oà n xã há»™i trong má»™t nhịp sống má»›i nồng nà n tình xót thÆ°Æ¡ng, để những kẻ được Æ¡n tha thứ hiểu rằng, từ nụ hôn ấy, há» phải minh chứng bằng cả cuá»™c Ä‘á»i biết phát triển Æ¡n tha thứ và cÅ©ng biết dìu Ä‘Æ°a những kẻ còn sa chìm vá» vá»›i lẽ xót thÆ°Æ¡ng. Äó là niá»m vui của lòng thÆ°Æ¡ng xót, không dừng lại nhÆ°ng triển nở sinh sôi, không khép kÃn cá nhân nhÆ°ng mở ra cho hết má»i ngÆ°á»i.
Tóm lại, ba lý do: vượt trên lẽ công bình, vượt trên ná»n giáo dục và vượt trên Ä‘á»i sống cá nhân khiến nụ hôn cha – con là nụ hôn của lòng thÆ°Æ¡ng xót. Dẫu có kinh nghiệm vá» nụ hôn nhÆ° phần lá»›n cá»™ng Ä‘oà n hay chÆ°a có kinh nghiệm ấy nhÆ° má»™t số bạn nhá», thiết tưởng nụ hôn xót thÆ°Æ¡ng của Tin Mừng cÅ©ng Ä‘á»ng lại trong ta má»™t thứ nôn nao lạ lạ quen quen.
Khi thấy quen quen, là khi ta đồng hóa mình vá»›i ngÆ°á»i con phung phá tìm vá» và được tha thứ, trong lá»i kinh, trong Thánh Lá»…, nÆ¡i tòa Giải Tá»™i. tất cả Ä‘á»u là những nụ hôn thÆ°Æ¡ng xót. Khi thấy là lạ, là khi ta chợt nháºn ra vẫn còn lẩn khuất đâu đó trong ta má»™t anh con cả vùng vằng: Chúa đã đối xá» vá»›i ta bằng tình thÆ°Æ¡ng xót còn ta chỉ đối xá» vá»›i Chúa theo sá»± công bình, ta không Ä‘i hoang lang thang xa đạo, nhÆ°ng cách sống của ta biết đâu còn tệ hÆ¡n cả chối Chúa công khai.
Và khi thấy chen lẫn quen quen lạ lạ ấy chÃnh là khởi đầu cho má»™t quyết định: bởi tôi đã nháºn được Æ¡n tha thứ của Chúa, tá»›i phiên tôi phải sống Æ¡n tha thứ bằng cách bá» qua lá»—i lầm cho anh em; tôi đã nháºn lòng xót thÆ°Æ¡ng của Chúa, tôi phải phát triển lòng thÆ°Æ¡ng xót ấy qua cách sống tốt là nh của mình. Hãy quên Ä‘i những phần Ä‘á»i không đáng nhá»› khi anh em có lá»—i vá»›i mình, và hãy nhá»› lấy những phần Ä‘á»i không thể quên khi mình đã được Thiên Chúa tha thứ xót thÆ°Æ¡ng.
Là m được nhÆ° thế cÅ©ng là lúc ta có thể hát lên: “Thà nh phố Æ¡i, hãy im lặng cho má»i ngÆ°á»i hôn nhau†[Mục Lục]
9. Suy niệm của ÄTGM. Giuse Ngô Quang Kiệt
THIÊN CHÚA GIÀU LÃ’NG THÆ¯Æ NG XÓT
Bà i Phúc Âm vừa nghe là má»™t trong những trang đẹp nhất của Tin Mừng. Có thể gá»i đó là Tin Mừng của Tin Mừng. Vì chÆ°Æ¡ng 15 Phúc Âm Luca nà y được coi nhÆ° bản tóm tắt tất cả Phúc Âm. Tin Mừng đó là Thiên Chúa Cha già u lòng thÆ°Æ¡ng xót. Lòng thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúa thá»±c vô biên, dà i, rá»™ng, cao, sâu khôn lÆ°á»ng, ta không thể nà o hiểu thấu. Những bà i sách thánh hôm nay hé mở cho ta mấy nét của lòng thÆ°Æ¡ng xót vô biên đó.
- Nét thứ nhất của lòng thương xót vô biên của Thiên Chúa là : sự tha thứ
Tình yêu Ä‘Ãch thá»±c không được Ä‘o bằng Ä‘am mê nồng cháy. Bởi những Ä‘am mê nồng cháy mau qua nhÆ° má»™t cÆ¡n bão lốc. Bão lốc qua Ä‘i chỉ để lại đổ vỡ Ä‘iêu tà n.
Tình yêu Ä‘Ãch thá»±c không được Ä‘o bằng hy sinh táºn cùng. NgÆ°á»i ta có thể hy sinh mạng sống vì của cải, danh vá»ng. Hy sinh nhÆ° thế có thể chỉ vì bản thân mình chứ không phải vì ngÆ°á»i khác.
Tình yêu Ä‘Ãch thá»±c được Ä‘o bằng sá»± tha thứ. Chỉ có yêu thá»±c lòng, yêu tha thiết má»›i có thể tha thứ. Khi yêu ngÆ°á»i ta dám cho Ä‘i tất cả. NhÆ°ng Ãt có ai cho Ä‘i sá»± tha thứ. ChÃnh tha thứ mở cho ta cánh cá»a dẫn và o thâm cung nhiệm mầu của tình yêu.
Tha thứ là đặc tÃnh của tình yêu Thiên Chúa. ta hãy Ä‘á»c lại lịch sá» dân Israel. Biết bao lần dân chúng phản bá»™i, chống lại Thiên Chúa. NhÆ°ng Chúa vẫn nhân từ tha thứ. Khi Môsê cầu nguyện trên núi, dân Do Thái đã phản bá»™i, gom góp và ng bạc đúc tượng bò mà thá». Chúa nổi giáºn muốn phạt há». NhÆ°ng khi Môsê nà i xin Chúa, Chúa đã nguôi giáºn mà tha thứ cho dân.
Phaolô ghét đạo Chúa, Ä‘i tìm bắt những ngÆ°á»i theo Chúa. NhÆ°ng Chúa đã thÆ°Æ¡ng hoán cải ông. HÆ¡n nữa, Chúa còn chá»n ông là m Tông đồ cho Chúa.
NgÆ°á»i con bá» nhà ra Ä‘i, phung phà hết tiá»n của cha, nhÆ°ng ngÆ°á»i cha già vẫn yêu thÆ°Æ¡ng chá» Ä‘á»i, tha thứ hết khi nó trở vá».
Sá»± tha thứ của Thiên Chúa đối vá»›i con ngÆ°á»i, nhất là ngÆ°á»i tá»™i lá»—i thá»±c là vô biên. Sá»± tha thứ ây minh chứng tình yêu của Thiên Chúa đối vá»›i con ngÆ°á»i lá»›n lao biết chừng nà o.
- Nét thứ hai của lòng thÆ°Æ¡ng xót vô biên của Thiên Chúa. Äó là : sá»± Ä‘i tìm.
Thiên Chúa sẵn sà ng tha thứ, nhÆ°ng NgÆ°á»i không chỉ ngồi đó chá» kẻ có tá»™i trở vá» xin lá»—i rồi má»›i thứ tha. Không, chÃnh Thiên Chúa chủ Ä‘á»™ng, có sáng kiến Ä‘i tìm con ngÆ°á»i. Äó là nét Ä‘á»™c đáo trong tình yêu thÆ°Æ¡ng tha thứ của Thiên Chúa.
ChÃnh Chúa Ä‘i tìm Phaolô khi ông Ä‘ang trên Ä‘Æ°á»ng lầm lạc, có sáng kiến là m ông té ngá»±a để Ä‘Æ°a ông trở lại vá»›i Chúa. ChÃnh Chúa là ngÆ°á»i chăn chiên Ä‘i tìm con chiên bị lạc. Là ngÆ°á»i ra ngõ tìm đứa con bá» nhà đi hoang. Cuá»™c Ä‘i tìm không phải dá»… dà ng. NgÆ°á»i chăn chiên phải băng đồi vượt sông, luồn lách qua gai góc, dẫm đạp sá»i đá, chịu Ä‘á»±ng nắng mÆ°a, bất chấp thú dữ rình ráºp. NgÆ°á»i phụ nữ phải thắp đèn soi và o má»i ngóc ngách trong nhà , lùa chổi và o những khe nứt nhá» bé, kiên nhẫn moi móc tìm kiếm niá»m hy vá»ng mong manh. NgÆ°á»i cha phải vượt qua những thà nh kiến xã há»™i, lòng tá»± ái bị thÆ°Æ¡ng tổn, trái tim Ä‘au Ä‘á»›n vì yêu thÆ°Æ¡ng.
Äi tìm là yêu thÆ°Æ¡ng. Còn hÆ¡n thế, Ä‘i tìm là đã tha thứ. Quả tháºt Chúa đã yêu thÆ°Æ¡ng ta trÆ°á»›c. NgÆ°á»i yêu thÆ°Æ¡ng ta trÆ°á»›c khi ta biết NgÆ°á»i. NgÆ°á»i tha thứ cho ta trÆ°á»›c khi ta xin lá»—i. NgÆ°á»i Ä‘i tìm ta trÆ°á»›c khi ta trở vá».
- Nét thứ ba của lòn thÆ°Æ¡ng xót vô biên của Thiên Chúa. Äó là : Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng từng ngÆ°á»i, dù rất bé nhá».
Trong Ä‘á»i sống xã há»™i, những ngÆ°á»i bé nhá» nghèo hèn thÆ°á»ng bị bá» quên: sống cô Ä‘Æ¡n, chết cô Ä‘á»™c, chìm và o quên lãng. NhÆ°ng trong trái tim Thiên Chúa, má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u chiếm má»™t vị trà quan trá»ng. Má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u là duy nhất Ä‘á»™c đáo, không thể thay thế được đối vá»›i Thiên Chúa. Cà ng bé nhá» nghèo hèn lại cà ng chiếm vị trà quan trá»ng trong tình yêu Thiên Chúa.
Má»™t con chiên lạc có gì so vá»›i 99 con chiên còn lại. Giữ 99 con còn lại vừ nhà n nhã lại vừa có lợi. Äi tìm má»™t con Ä‘i lạc vừa mệt nhá»c lại vừa thiệt thòi. NhÆ°ng trong tình yêu là m gì có tình toán thiệt hÆ¡n. Má»™t con chiên nhá» bé lạc loà i đã chiếm hết trái tim của ngÆ°á»i mục tá» nhân từ. Bao lâu chÆ°a tìm được con chiên nhá» bé gầy gò, lạc bầy ấy, lòng ngÆ°á»i mục tỠấy vẫn còn khắc khoải lo âu.
Äứa con bá» nhà ra Ä‘i, xà i phà hết gia sản cha mẹ là m sao sánh được vá»›i đứa con trai ngoan ngoãn ở nhà , biết chăm lo công việc, luôn hiếu thảo phụng dưỡng mẹ cha. Ấy váºy mà ngÆ°á»i cha ăn không ngon, ngủ không yên, tắt tiếng cÆ°á»i, mắt má» lệ, bao lâu đứa con hÆ° há»ng chÆ°a trở vá».
Tháºt kỳ diệu tình thÆ°Æ¡ng của Thiên Chúa. chÃnh vì những tâm hồn bé nhá», tá»™i lá»—i, yếu Ä‘uối ấy mà Thiên Chúa đã sai Con Má»™t NgÆ°á»i xuống trần gian nhÆ° lá»i Chúa Giêsu nói: “Những ngÆ°á»i bệnh má»›i cần đến thầy thuốcâ€.
Thá»±c là vô biên lòng thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúa. lòng thÆ°Æ¡ng xót ấy lá»›n hÆ¡n cả trái tim của ta. Æ n là nh của Thiên Chúa lá»›n hÆ¡n cả tá»™i lá»—i của ta. Sá»± tha thứ của Thiên Chúa lá»›n hÆ¡n cả trà tưởng tượng của ta. Tất cả chúng ta hãy đến vá»›i NgÆ°á»i. Hãy mang theo những yếu Ä‘uối lầm lỡ của ta. Hãy cho NgÆ°á»i xem vết thÆ°Æ¡ng từ lâu gặm nhấm trái tim ta. Hãy tâm sá»± ná»—i buồn vô vá»ng của ta. Thiên Chúa Cha chúng ta Äấng giaù lòng thÆ°Æ¡ng xót. Không có tá»™i lá»—i nà o NgÆ°á»i không tha thứ,không có vết thÆ°Æ¡ng nà o NgÆ°á»i không chữa là nh. Không có ná»—i buồn nà o NgÆ°á»i không an ủi.
KIỂM ÄIỂM ÄỜI Sá»NG
- Kể ra và i nét của lòng thương xót của Chúa.
- Tại sao tha thứ là dấu chỉ rõ nhất của tình yêu?
- Cảm nháºn được tình yêu và đáp lại tình yêu của Thiên Chúa. bạn có coi Ä‘iá»u nà y là hệ trá»ng nhất trong Ä‘á»i không? [Mục Lục]
10. Phục hồi phẩm chất cao đẹp
(TrÃch dẫn từ ‘Cùng Äá»c Tin Mừng’ – Lm Ignatiô Trần Ngà )
Chỉ có tá»™i lá»—i là nguyên nhân duy nhất tà n phá phẩm chất cao đẹp của con ngÆ°á»i.
Cho dù lÅ© lụt có thể cuốn trôi tất cả nhà cá»a ruá»™ng vÆ°á»n, biến ngÆ°á»i ta thà nh ngÆ°á»i tay trắng, nhÆ°ng không thể cuốn trôi phẩm giá ngÆ°á»i ta.
Cho dù hoả hoạn có thiêu rụi nhiá»u phố xá là ng mạc, cÆ°á»›p Ä‘i tất cả tà i sản của ngÆ°á»i dân, nhÆ°ng cÅ©ng không thể thiêu rụi phẩm giá con ngÆ°á»i.
Dù tai Æ°Æ¡ng hoạn nạn có cÆ°á»›p Ä‘i má»™t và i chi thể của con ngÆ°á»i, khiến ngÆ°á»i ta trở nên tà n phế, nhÆ°ng cÅ©ng không thể cÆ°á»›p Ä‘i phẩm chất cao đẹp của ngÆ°á»i ấy.
Không gì từ bên ngoà i có thể là m mất phẩm chất, mất giá trị con ngÆ°á»i, nhÆ°ng chỉ có tá»™i lá»—i và chỉ có tá»™i lá»—i mà thôi má»›i có thể huá»· diệt phẩm giá cao đẹp của há». ChÃnh Chúa Giêsu cÅ©ng khẳng định Ä‘iá»u nầy: "Vì từ bên trong, từ lòng ngÆ°á»i, phát xuất những ý định xấu: tà dâm, trá»™m cắp, giết ngÆ°á»i, ngoại tình, tham lam, Ä‘á»™c ác, xảo trá, trác táng, ganh tỵ, phỉ báng, kiêu ngạo, ngông cuồng. Tất cả những Ä‘iá»u xấu xa đó, Ä‘á»u từ bên trong xuất ra, và là m cho con ngÆ°á»i ra ô uế." (Mc 7, 21-23).
Câu chuyện ngÆ°á»i con thứ trong Tin Mừng hôm nay minh hoạ cho thấy tá»™i lá»—i là m băng hoại phẩm giá con ngÆ°á»i đến mức nà o.
Sau khi đòi chia gia tà i và phung phà tà i sản của mình vá»›i bá»n Ä‘Ã ng Ä‘iếm, ngÆ°á»i con thứ lâm và o cảnh đói khát cùng cá»±c và phải xin là m nghá» chăn heo là nghỠô nhục nhất đối vá»›i ngÆ°á»i Do Thái.
Không có hình ảnh nà o diá»…n tả tình trạng xuống cấp và suy đồi phẩm giá cho bằng hình ảnh má»™t con ngÆ°á»i đói rách thảm hại, chen chúc vá»›i Ä‘Ã n heo bẩn thỉu hầu mong được ăn thá»±c phẩm của heo nhÆ°ng chẳng ai cho.
ChÃnh tá»™i lá»—i và chỉ có tá»™i lá»—i mà thôi má»›i có thể là m cho giá trị con ngÆ°á»i bị suy sụp cách thảm hại nhÆ° thế.
NhÆ°ng cÅ©ng qua bà i Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu mở ra cho chúng ta má»™t chân trá»i hy vá»ng: những con ngÆ°á»i bị tá»™i lá»—i là m mất giá trị có thể được phục hồi nhân phẩm cách tuyệt vá»i.
Phục hồi lại phẩm chất cao đẹp của mình nhỠquay vỠvới Chúa.
Má»™t ngÆ°á»i già u có bị phá sản, còn rất lâu má»›i có cÆ¡ may xây dá»±ng cÆ¡ đồ, phục hồi sá»± nghiệp.
Má»™t ngÆ°á»i bị mất chức, mất việc... khó lòng kiếm lại được chức, được việc ngon là nh nhÆ° trÆ°á»›c.
NhÆ°ng tháºt vô cùng may mắn và hạnh phúc cho chúng ta là những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, má»™t khi lỡ sa ngã phạm tá»™i, đánh mất hết phẩm chất cao đẹp của mình... thì chỉ cần cố gắng, kiên quyết hoán cải là có thể phục hồi lại được phẩm chất cao đẹp nhÆ° trÆ°á»›c.
Sau khi ngÆ°á»i con thứ lâm và o tình trạng đói khát, anh ta hồi tâm lại và quyết chà trở vá» nhà cha, để xin là m má»™t ngÆ°á»i tôi tá»›.
Khi thấy con từ đằng xa, ngÆ°á»i cha mừng rỡ chạy lại ôm lấy đứa con hoang và hôn nó hồi lâu.
Không để cho đứa con hÆ° nói hết lá»i hối lá»—i, ông truyá»n sai tôi tá»› mau mau Ä‘em áo đẹp nhất ra mặc cho cáºu, xá» nhẫn quý và o tay cáºu, mang già y sang quý và o chân cáºu và hãy hạ bò tÆ¡ để ăn mừng...
Thế là từ má»™t con ngÆ°á»i thân tà n ma dại, má»™t thằng chăn heo hèn hạ đói khát, ngÆ°á»i con hoang Ä‘Ã ng đã trở thà nh chà ng công tá» thượng lÆ°u vá»›i bao nhiêu tôi tá»› hầu hạ. Thay vì tấm áo rách hôi hám, cáºu được mặc và o ngÆ°á»i tấm áo đẹp nhất. Thay vì Ä‘i chân đất bần cùng, cáºu được mang già y dép sang trá»ng, được Ä‘eo nhẫn quý và o tay nhÆ° những ngÆ°á»i quyá»n quý. Thay vì trÆ°á»›c đây khao khát được ăn chung máng vá»›i Ä‘Ã n heo, ăn giữa Ä‘Ã n heo, cáºu được ngồi ăn vá»›i cha, vá»›i há» hà ng, vá»›i những báºc tai mắt trong là ng xóm, có kẻ hầu ngÆ°á»i hạ. Thay vì những đồ cặn bã của heo, nay cáºu được ăn thịt bê đã vá»— béo ngon là nh. Tháºt khác ngà y hôm qua má»™t trá»i má»™t vá»±c. Tháºt là má»™t sá»± thay đổi tuyệt vá»i, nằm mÆ¡ không thấy.
* * *
Chá»—i dáºy trở vá» cùng Chúa là từ bá» tá»™i lá»—i và tÃnh hÆ° táºt xấu, là kết hợp vá»›i Äức Kitô để trở nên con ngÆ°á»i má»›i, thụ tạo má»›i nhÆ° lá»i thánh Phao lô dạy trong thÆ° gá»i tÃn hữu Cô-rinh- tô: "Phà m ai kết hợp vá»›i Äức Kitô, Ä‘á»u là thá» tạo má»›i. Cái cÅ© đã qua Ä‘i, và cái má»›i đã có đây rồi." (2C 5,17).
CÆ¡ há»™i trở vá» luôn luôn sẵn có. Lá»i Chúa và Há»™i Thánh vẫn liên tục kêu má»i. Äiá»u còn lại hoà n toà n tuỳ thuá»™c ở nÆ¡i ta. Äiá»u quan trá»ng là chúng ta có quyết tâm là m lại cuá»™c Ä‘á»i, sá»a đổi và nâng cấp Ä‘á»i sống mình hay không. [Mục Lục]
11. Cha anh chạy ra gặp anh
(Suy niệm của Lm. Antôn Nguyá»…n Văn Äá»™)
BÆ°á»›c và o Chúa nháºt thứ XXIV thÆ°á»ng niên C, Phụng vụ Giáo há»™i má»i gá»i chúng ta Ä‘á»c Tin Mừng chÆ°Æ¡ng 15 Phúc Âm theo thánh Luca (15,1-32). ChÆ°Æ¡ng nà y gồm ba thể hiện lòng thÆ°Æ¡ng xót nên gá»i là "dụ ngôn lòng thÆ°Æ¡ng xót": con chiên lạc, đồng tiá»n mất, và ngÆ°á»i con trai hoang Ä‘Ã ng.
Khi Ä‘á»c "NgÆ°á»i kia có hai con trai", dù ngÆ°á»i biết rất Ãt vá» Tin Mừng vừa nghe Ä‘á»c mấy lá»i trên sẽ biết ngay là " dụ ngôn ngÆ°á»i con trai hoang Ä‘Ã ng", có ngÆ°á»i gá»i là "dụ ngôn ngÆ°á»i cha nhân háºu".
Dụ ngôn nà y thÆ°á»ng được khai thác dÆ°á»›i nhiá»u khÃa cạnh vá» mặt thiêng liêng. Thá»±c ra dụ ngôn nà y chỉ là chuyện hoà giải giữa cha và con, má»™t sá»± hòa giải nhÆ° thế là thiết yếu cho hạnh phúc của các ngÆ°á»i cha và con cái.
Trong ca dao, thÆ¡ ca, hò vè, văn chÆ°Æ¡ng, nghệ thuáºt, kịch nghệ sân khấu và những quảng cáo, xem ra chỉ táºp trung và o má»™t tÆ°Æ¡ng quan nhân bản duy nhất là tình yêu lứa đôi giữa ngÆ°á»i nam và ngÆ°á»i nữ, giữa ngÆ°á»i vợ và ngÆ°á»i chồng. TÆ°Æ¡ng quan giữa cha và con tháºt quan trá»ng, váºy mà Ãt được khai thác. TÆ°Æ¡ng quan nà y là đem lại vui mừng cho sá»± sống, niá»m vui trong cÆ°Æ¡ng vị là m cha và là m con.
Khi nói vá» tÆ°Æ¡ng quan gia đình, không có gì xấu hÆ¡n trong tÆ°Æ¡ng quan giữa má»™t ngÆ°á»i nam và má»™t ngÆ°á»i nữ cho bằng sá»± lạm dụng, khai thác và bạo lá»±c, và không có gì dá»… bị phÆ¡i bà y và biến dạng trong tÆ°Æ¡ng quan giữa những ngÆ°á»i cha và con cái cho bằng tÃnh Ä‘á»™c Ä‘oán, chủ nghÄ©a gia trưởng, sá»± nổi loạn, sá»± loại trừ, sá»± thiếu liên lạc.
Thiên Chúa đã than: "Ta đã nuôi nấng Ä‘Ã n con, cho chúng nên khôn lá»›n, nhÆ°ng chúng đã phản nghịch cùng Ta" (Is 1, 2). Nhiá»u ngÆ°á»i cha ngà y nay có kinh nghiệm vá» Ä‘iá»u trên.
Sá»± Ä‘au khổ là há»— tÆ°Æ¡ng; không phải nhÆ° dụ ngôn mà lá»—i hoà n toà n ở ngÆ°á»i con. Có những ngÆ°á»i cha bị Ä‘au khổ hÆ¡n cả trong cuá»™c Ä‘á»i khi bị con cái loại bá» hay khinh chê. Và có những đứa con bị Ä‘au khổ sâu xa nhất, đến ná»—i không thể chấp nháºn được khi cảm thấy bị hiểu lầm, không được coi trá»ng, bị loại trừ bởi cha mình.
Thá»±c ra má»™t sá»± hoà giải giữa cha mẹ và con cái và má»™t sá»± chữa là nh ná»™i tâm sâu thẳm vá» tÆ°Æ¡ng quan giữa há» là má»™t Ä‘iá»u quan trá»ng cho sá»± tân phúc âm hóa. Chúng ta biết, tÆ°Æ¡ng quan của má»™t ngÆ°á»i cha trần thế có thể ảnh hưởng rất lá»›n, tÃch cá»±c hay là tiêu cá»±c, đến tÆ°Æ¡ng quan chúng ta vá»›i Cha trên trá»i và nhÆ° thế cÅ©ng ảnh hưởng tá»›i Ä‘á»i sống Kitô hữu.
Váºy khi chúng ta phạm tá»™i phản nghịch cùng Thiên Chúa, chúng ta khÆ°á»›c từ Ngà i, chúng ta phải là m gì, vì Thiên Chúa vẫn má»™t lòng trung tÃn, không từ bá» chúng ta? Thiết nghÄ©, chúng ta lấy lại những lá»i đã soạn sẵn của ngÆ°á»i con thứ trong dụ ngôn, cùng vá»›i can đảm để thÆ°a vá»›i cha mình.
"Tôi muốn ra Ä‘i, trở vá» vá»›i cha tôi và thÆ°a ngÆ°á»i rằng: 'ThÆ°a cha, con đã lá»—i phạm đến Trá»i và đến cha' ". Lá»i thú nháºn đầu tiá»n của chúng ta vá»›i Thiên Chúa là Cha, Äấng Tạo Hóa, giầu lòng thÆ°Æ¡ng xót và là thẩm phán là nhÆ° thế. Cho dẫu Thiên Chúa biết má»i sá»±, Ngà i vẫn đợi chá» chúng ta trở vá» lên tiếng thú lá»—i; lý do là "tuyên xÆ°ng nÆ¡i miệng thì được Æ¡n cứu rá»—i" (Rm 10,10)...
Äó là điá»u ngÆ°á»i con thứ đã từng nói vá»›i cha mình; nói thôi, chÆ°a đủ, nếu anh không vá» cùng Cha. NhÆ°ng giá» nà y biết cha ở đâu để vá» gặp? " Tôi sẽ trá»—i dáºy". Äó là điá»u thánh Phaolô Tông Äồ nói: "Thức dáºy Ä‘i, hỡi ngÆ°á»i ngủ mê! Từ trong cá»i chết, hãy đứng dáºy!" (Ep 5,14)... TrÆ°á»›c hết hãy trá»—i dáºy, nếu chúng ta Ä‘ang ngồi đây và ngủ mê. Hãy thức dáºy trở vá» vá»›i Giáo há»™i, vá»›i Thiên Chúa là Cha, là Con, là Thánh Thần. Thiên Chúa, Äấng thấu suốt má»i bà ẩn sâu thẳm nÆ¡i con ngÆ°á»i, đến tìm gặp con ngÆ°á»i; nếu ngÆ°á»i cha trong dụ ngôn ngà y ngà y ra ngóng chá» con, nên khi con còn ở Ä‘Ã ng xa ông đã chạy tá»›i ôm chầm lấy con. Thiên Chúa là Cha, Ngà i luôn dõi mắt theo con ngÆ°á»i, khi thấy con ngÆ°á»i khi còn ở Ä‘Ã ng xa, Chúa đã thấy và chạy tá»›i ôm chầm lấy con ngÆ°á»i và hôn lấy hôn để... khi con ngÆ°á»i bị tá»™i lá»—i thế gian vùi dáºp, Ngà i cúi xuống để nâng con ngÆ°á»i lên; hÆ°á»›ng con ngÆ°á»i vá» Trá»i để tìm thấy Thiên Chúa là Äấng tạo dá»±ng nên mình. Äức Giêsu chÃnh là Thiên Chúa, Ngà i đã hạ mình xuống để giải thoát con khá»i thân pháºn nô lệ và trở nên chá»— êm ái nhẹ nhà ng để con ngÆ°á»i dưỡng sức nghỉ ngÆ¡i, khi nói, nÆ¡i Äức Giêsu, con ngÆ°á»i gặp được Thiên Chúa Cha Äấng giầu lòng thÆ°Æ¡ng xót: «Hãy đến vá»›i Ta, hết thảy những kẻ lao Ä‘ao và vác nặng". Và Ta sẽ cho nghỉ ngÆ¡i lại sức" (Mt 11,28). Äó là cách mà Chúa ôm chặt con ngÆ°á»i, nếu con ngÆ°á»i hoán cái trở vá» vá»›i Chúa.
Ão, nhẫn, giầy, con ngÆ°á»i đánh mất, Thiên Chúa sẽ ban lại. Ão ở đây là áo sá»± khôn ngoan..., áo tinh thần và là y phục lá»… cÆ°á»›i. Nhẫn ở đây không gì khác là dấu ấn của niá»m tin chân thà nh và dấu ấn của chân lý đó sao? Còn đôi giầy Ä‘i, chỉ sá»± loang báo Tin Mừng.
Hãy hồi tâm và trá»—i dáºy, can đảm trở vá» vá»›i Thiên Chúa khi ta lầm Ä‘Æ°á»ng lạc lối, để đón nháºn được lòng xót thÆ°Æ¡ng của Thiên Chúa là Cha nhân là nh. Amen. [Mục Lục]
12. Thiên Chúa, Äấng Nhân Háºu
"Có phụ nữ nà o quên được đứa con thÆ¡ của mình, hay chẳng thÆ°Æ¡ng đứa con mình đã mang nặng đẻ Ä‘au? Cho dù nó có quên Ä‘i nữa, thì Ta, Ta cÅ©ng chẳng quên ngÆ°Æ¡i bao giá»" (Is 49,15). Äó là lá»i tiên tri Isaia đã phản ánh rất trung thá»±c vá» tình cảm của ngÆ°á»i mẹ trần thế đối vá»›i đứa con của mình, và hÆ¡n thế nữa, Isaia cho thấy tình yêu của Thiên Chúa dà nh cho má»—i ngÆ°á»i chúng ta.
Vâng đúng thế, Thiên Chúa luôn yêu thÆ°Æ¡ng con ngÆ°á»i, chủ Ä‘á» của các bà i Thánh Kinh hôm nay Ä‘á»u nói vá» lòng nhân từ của Thiên Chúa đối vá»›i loà i ngÆ°á»i, nhất là những tá»™i nhân. Bà i Ä‘á»c I, trÃch sách Xuất hà nh, diá»…n tả cÆ¡n thịnh ná»™ của Thiên Chúa trÆ°á»›c tá»™i "thá» bò và ng" của dân Israel, nhÆ°ng nhá» lá»i cầu nguyện của Môsê, cÆ¡n thịnh ná»™ ấy đã được nguôi dần. Bà i Ä‘á»c II, trÃch thÆ° của thánh Phaolô gởi cho Timôthê, thánh Phaolô cho thấy Thiên Chúa không chỉ nhân háºu cách chung chung vá»›i má»™t dân, má»™t nhóm ngÆ°á»i, mà Ngà i còn nhân háºu vá»›i từng ngÆ°á»i má»™t, nhÆ° kinh nghiệm chÃnh thánh Phaolô đã thuáºt lại khi xác tÃn:"Äức Kitô Giêsu đã đến thế gian, để cứu những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, mà kẻ đầu tiên là tôi " (1Tm 1,15). Hình ảnh Thiên Chúa là Äấng nhân háºu cà ng rõ nét, qua ba dụ ngôn nổi tiếng nhÆ° trong Ä‘oạn Tin Mừng chúng ta vừa nghe: "Con Chiên Lạc", "Äồng Bạc Mất" và "NgÆ°á»i Cha Nhân Háºu".
Chúng ta sẽ hiểu tấm lòng của Äức Giêsu hÆ¡n khi biết bối cảnh của Ä‘oạn Tin Mừng nầy. Äức Giêsu tiếp đón những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, Ä‘iá»u nà y là m cho những ngừá»i biệt phái và luáºt sÄ© phiá»n trách Chúa. TrÆ°á»›c thái Ä‘á»™ ấy, NgÆ°á»i dạy cho há» má»™t bà i há»c, má»™t cái nhìn Ä‘Ãch thá»±c vá» Thiên Chúa, Äấng gần gÅ©i, già u lòng nhân háºu đối vá»›i má»i ngÆ°á»i, nhất là những kẻ lầm lá»—i. Lòng nhân háºu đó có thể dá»… nháºn thấy qua các phÆ°Æ¡ng diện: Tôn trá»ng tá»± do của con ngÆ°á»i; yêu thÆ°Æ¡ng và đi bÆ°á»›c trÆ°á»›c đến vá»›i tá»™i nhân; và hoà n toà n tha thứ cho tá»™i nhân.
Thiên Chúa luôn tôn trá»ng tá»± do của con ngÆ°á»i. Trong dụ ngôn "Con Chiên Lạc", hẳn con chiên nà y cÅ©ng nhÆ° những các con chiên khác trong Ä‘Ã n, chủ đã để cho nó tá»± do để Ä‘i lại ăn uống, nhÆ°ng thay gì Ä‘i theo bầy Ä‘Ã n, nó lại Ä‘i riêng, thế là nó bị lạc! Äiá»u nà y cà ng rõ hÆ¡n trong dụ ngôn ngÆ°á»i cha nhân là nh. Thông thÆ°á»ng cha chỉ chia gia tà i cho các con khi thấy mình đã già yếu, sắp chết, bởi "ai nắm tiá»n là nắm quyá»n" (x. Hc 33,20-24) hoặc thấy con mình có khả năng giữ được gia tà i thì má»›i trao phó cho nó và việc nầy là tá»± ý của ngÆ°á»i cha. NhÆ°ng xem ra ngÆ°á»i cha trong dụ ngôn nà y đã không khôn ngoan tÃnh kỹ nhÆ° váºy, vì ông quá thÆ°Æ¡ng con, quá tôn trá»ng tá»± do của nó nên đã chia gia tà i và cho nó tuỳ nghi sá» dụng. NgÆ°á»i cha nầy chÃnh là hình ảnh của Thiên Chúa, Äấng ban cho con ngÆ°á»i tá»± do, và nhiá»u khi con ngÆ°á»i đã sá» dụng tá»± do má»™t cách sai lạc!
Lòng nhân háºu của Thiên Chúa thể hiện qua việc yêu thÆ°Æ¡ng từng ngÆ°á»i trong chúng ta và luôn muốn ta sống trong tình yêu thÆ°Æ¡ng của Ngà i. Má»™t con chiên lạc không có giá trị gì so vá»›i cả Ä‘Ã n chiên, thế mà ngÆ°á»i chủ lại Ä‘i tìm ngay khi nháºn ra nó Ä‘i lạc. Má»™t đồng bạc rÆ¡i mất không có giá trị gì, váºy mà cÅ©ng đáng quý, cho nên ngÆ°á»i phụ nữ nầy phải tốn công tìm kiếm cho bằng được. Má»™t đứa con hÆ° há»ng không Ãch lợi gì cho gia đình, váºy mà ngÆ°á»i cha vẫn luôn trông ngóng ngà y đêm, nên má»›i có thể nháºn ra khi nó còn ở Ä‘Ã ng xa. Äó chÃnh là hình ảnh Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng từng ngÆ°á»i trong chúng ta. Má»—i tâm hồn xa cách Thiên Chúa, Ngà i Ä‘á»u mong quay trở vá».
Lòng nhân háºu của Thiên Chúa còn thể hiện ở việc hoà n toà n tha thứ cho tá»™i nhân. NgÆ°á»i chăn chiên khi tìm gặp con chiên lạc thì vui mừng vác nó trên vai mà trở vá», cho nó nháºp lại Ä‘Ã n, chứ không đánh Ä‘áºp nguyá»n rủa. NgÆ°á»i Ä‘Ã n bà vui mừng khi tìm được đồng bạc bị đánh mất. CÅ©ng váºy, ngÆ°á»i cha nhân háºu quá sức mừng rỡ khi đứa con hoang Ä‘Ã ng trở vá», ông bất chấp lá»—i lầm của nó.
Äá»c Tin Mừng, chúng ta thấy Äức Giêsu tháºt là hình ảnh của Thiên Chúa nhân háºu. Phêrô đã từng chối Thầy mà sau khi hối lá»—i vẫn được Thầy tin tưởng giao trá»ng trách. NgÆ°á»i trá»™m là nh được hoà n toà n tha thứ và còn được hứa hưởng hạnh phúc vá»›i Chúa... Tháºt là đúng theo má»™t bà i hát cầu hồn mà chúng ta thÆ°á»ng nghe "Chúa là Äấng từ bi và nhân háºu, NgÆ°á»i đại lượng và chan chứa tình thÆ°Æ¡ng. NgÆ°á»i không xá» vá»›i ta nhÆ° ta đáng tá»™i, và không trả cho ta theo lá»—i của ta ".
Hình ảnh Thiên Chúa nhân háºu từng giây từng phút vẫn còn tiếp diá»…n. Tháºt váºy, Thiên Chúa ban cho con ngÆ°á»i tá»± do và vẫn luôn tôn trá»ng tá»± do của con ngÆ°á»i. Äó là hồng ân Ngà i ban cho ta, hÆ¡n thế nữa khi ta sá» dụng tá»± do cách sai lạc Ngà i vẫn mong chá» ta quay trở vá» và rá»™ng lòng tha thứ. Ãnh mắt Ngà i vẫn dõi theo từng ngÆ°á»i trong chúng ta. Má»™t cách cụ thể hÆ¡n, qua bạn bè, những ngÆ°á»i thân nhắc nhở khi chúng ta có Ä‘iá»u bất xứng. Qua những vị mục tá» hay những ngÆ°á»i là m công tác tông đồ lặn lá»™i Ä‘i tìm kiếm những ngÆ°á»i nguá»™i lạnh. Qua hình ảnh cá»a toà giải tá»™i luôn rá»™ng mở, mà linh mục thay mặt Chúa, nhÆ° ngÆ°á»i cha nhân từ, ngồi trông ngóng những tá»™i nhân...
Chúng ta không chỉ cảm nháºn lòng nhân háºu của Thiên Chúa để quyết tâm sống tốt hÆ¡n, mà còn hãy noi gÆ°Æ¡ng Äức Giêsu trong việc cÆ° xá» từ tâm đối vá»›i nhau. Äừng nhÆ° những ngÆ°á»i biệt phái, luáºt sÄ© kết án, loại trừ đối vá»›i anh em, bởi tất cả chúng ta Ä‘á»u con má»™t Cha trên trá»i, Ä‘á»u được má»i gá»i hạnh phúc vá»›i Ngà i và ai trong chúng ta dám cho mình là vô tá»™i!? [Mục Lục]
13. Hối cải – Lm. Giuse Trần Việt Hùng
Truyện kể: Má»™t thầy giáo nói vá»›i các há»c sinh trong lá»›p: Các em hãy viết lại Dụ ngôn Con Chiên Lạc, qua đó, các em sẽ cảm nháºn được ý nghÄ©a sâu sắc hÆ¡n. Má»™t há»c sinh viết: Giả sá» bạn hoà n thà nh đánh máy má»™t luáºn án dà i 100 trang. Bạn đã miệt mà i nghiên cứu, tìm tòi và sá»a chữa rồi đánh máy. Bạn cảm thấy sung sÆ°á»›ng khi đã hoà n tất. Bạn thu tháºp các trang lại bấm ghim và dán bìa, khi đó bạn phát giác ra bị thiếu mất má»™t trang. Tưởng tượng sá»± sợ hãi, hoang mang và cảm thấy bá»±c bá»™i, xôi bao tá». Bạn bá» 99 trang đó và bắt đầu lục lá»i tìm kiếm. Bạn mong tìm cho được trang giấy đã bị thất lạc. Vì thiếu má»™t trang, cả luáºn án sẽ vô nghÄ©a và bị mất giá trị. Äá»™t nhiên, Ä‘Ã ng kia, nó rÆ¡i ở ngay góc phòng. Bạn phấn khởi, dá»i ghế, ném tung 99 trang và quỳ gối xuống, nhặt vá»™i trang đã bị lạc mất.
Tá»™i lá»—i đã nháºp và o thế gian. Lòng con ngÆ°á»i thÆ°á»ng dá»… hÆ°á»›ng chiá»u vá» Ä‘Ã ng dữ. Những kéo lôi thá»a mãn của dục vá»ng tá»™i lá»—i gá»i má»i con ngÆ°á»i Ä‘i ngược lại vá»›i ý muốn của Thiên Chúa. Thiên Chúa luôn kiên nhẫn đợi chá» lòng hối cải, chứ không tiêu diệt. Niá»m vui của Chúa Giêsu và của thần thánh trên trá»i là ngÆ°á»i tá»™i lá»—i lầm lạc biết ăn năn hối cải trở vá». Chúa nói: "Trên trá»i sẽ vui mừng vì má»™t ngÆ°á»i tá»™i lá»—i hối cải hÆ¡n là vì chÃn mÆ°Æ¡i chÃn ngÆ°á»i công chÃnh không cần hối cải (Lc 15, 7). Chúa đến để kêu gá»i ngÆ°á»i tá»™i lá»—i. Biết rằng chỉ những bệnh nhân má»›i cần đến thầy thuốc. Chúa Giêsu có quyá»n tha tá»™i và chữa là nh cả thân xác lẫn linh hồn. Chúa mở rá»™ng cá»a đón nháºn những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i. Chúa không kết án hay bá» mặc há» chìm đắm trong vÅ©ng bùn của tá»™i nhÆ¡. Chúa tạo cho há» có cÆ¡ há»™i sám hối trở vá».
Ngà y xÆ°a, Thiên Chúa đã chá»n ông Môisen là m thủ lãnh dẫn Dân Do-thái ra khá»i nÆ°á»›c Ai-cáºp. Giải thoát há» khá»i là m nô lệ cho ngÆ°á»i Ai-cáºp. BÆ°á»›c đầu của ChÆ°Æ¡ng trình cứu Ä‘á»™ là đưa Dân Riêng và o miá»n Äất Hứa. Má»›i ra khá»i vòng nô lệ, lòng dân chÆ°a được thuần thà nh. Tâm hồn há» còn bị ảnh hưởng bởi cách sống của dân ngoại. Nên khi có cÆ¡ há»™i, há» dá»… quay trở lại thá» các thần do chÃnh hỠđúc thà nh. HỠđã nhiá»u lần phạm tá»™i phản nghịch cùng Thiên Chúa. Khi ông Môisien lên núi cầu nguyện, thì dân chúng ở dÆ°á»›i chân núi đã hùa nhau gây rối và là m phản: Chúa phán cùng Môsê rằng: "NgÆ°Æ¡i hãy Ä‘i xuống; dân mà ngÆ°Æ¡i dẫn ra khá»i đất Ai-cáºp đã phạm tá»™i (Xh 32, 7). Dân chúng muốn tìm thá»a mãn ngay những nhu cầu hạ giá»›i. Há» lo cho sá»± an toà n cuá»™c sống, lo cái ăn, cái mặc hiện tại, chứ không nháºn biết Ä‘Æ°á»ng Ä‘i nÆ°á»›c bÆ°á»›c mà Thiên Chúa sẽ dẫn Ä‘Æ°a há».
Phải mất rất nhiá»u thá»i gian để cải đổi thuần thà nh tâm hồn má»™t nhóm dân đông đảo. Thiên Chúa đã yêu thÆ°Æ¡ng, bao bá»c, chở che, dạy dá»—, sá»a phạt và từ từ mạc khải vá» chÆ°Æ¡ng trình cứu Ä‘á»™. Dân Do-thái trên Ä‘Æ°á»ng lữ hà nh đã đối diện vá»›i nhiá»u khó khăn thăng trầm. CÅ©ng đã nhiá»u lần há» bá» Chúa chạy theo tà thần: Chúng đã sá»›m bá» Ä‘Æ°á»ng lối Ta đã chỉ dạy cho chúng, chúng đã đúc tượng bò con và sấp mình thá» lạy nó; chúng đã dâng lên nó của lá»… hiến tế và nói rằng: "Hỡi Israel, nà y là Thiên Chúa ngÆ°Æ¡i, Äấng đã Ä‘Æ°a ngÆ°Æ¡i ra khá»i đất Ai-cáºp" (Xh 32, 8). Há» chÆ°a nháºn biết Thiên Chúa duy nhất, thánh thiện, nhân từ và công bằng vô cùng. Tâm trà của dân xÆ°a chỉ nhìn nháºn má»™t Thiên Chúa vÄ© đại, quyá»n uy, cao sang và sá»a phạt công thẳng. Há» chÆ°a cảm nghiệm được hình ảnh má»™t Thiên Chúa đầy lòng xót thÆ°Æ¡ng và nhân háºu. Thiên Chúa luôn khoan dung kiên nhẫn đợi chá».
Chúa Giêsu là hình ảnh Chúa Cha. Không ai biết Chúa Cha ngoà i Chúa Con và không ai biết Chúa Con ngoà i Chúa Cha. Chúa con là Ngôi Lá»i mạc khải. Ngà i thi hà nh sứ mệnh Chúa Cha giao phó. TrÆ°á»›c hết, Chúa mang Æ¡n cứu Ä‘á»™ cho các con chiên lạc nhà Israel. Thá»i đó, các vị chức sắc tôn giáo chÆ°a nháºn diện được sứ vụ của Chúa Giêsu. Há» cà m rà m: Thấy váºy, những ngÆ°á»i biệt phái và luáºt sÄ© lẩm bẩm rằng: "Ông nà y đón tiếp những kẻ tá»™i lá»—i, cùng ngồi ăn uống vá»›i chúng" (Lc 15, 2). Các biệt phái và luáºt sÄ© rất bén nháºy quan sát cách hà nh xá» của Chúa. TÆ° tưởng, cung cách sống đạo và thi hà nh lá» luáºt của há» chỉ giá»›i hạn nÆ¡i hình thức bên ngoà i. Chúa Giêsu Ä‘i và o ná»™i tâm khao khát của từng ngÆ°á»i. Chúa chữa là nh và ban lại sá»± bình an cho má»i tâm hồn.
Chúa dùng nhiá»u thà dụ để nói lên niá»m vui của tâm hồn. Chúa mong muốn những mảnh hồn Ä‘ang bị xa lạc, tá»™i lá»—i, thÆ°Æ¡ng tÃch và tan nát được rá»a sạch thay bằng trái tim là nh mạnh đầy yêu thÆ°Æ¡ng. Chúa vui lắm khi má»™t ngÆ°á»i tá»™i lá»—i biết ăn năn sám hối trở vá». Tôi bảo các ông: Các Thiên Thần của Thiên Chúa sẽ vui mừng vì má»™t ngÆ°á»i tá»™i lá»—i hối cải" (Lc 15, 10). Trên trá»i vui mừng, các Thiên Thần vui mừng và má»i ngÆ°á»i cùng hối nhân vui mừng. Sá»± mừng vui trong tâm hồn không thể trả giá. Vui của nÆ°á»›c mắt ăn năn, vui của sá»± hối cải trở vá» và niá»m vui của Æ¡n cứu Ä‘á»™. Niá»m vui an bình và thanh thoát của tâm hồn được kết hợp cùng Chúa.
Má»—i ngÆ°á»i có tiến trình trở vá» khác nhau. NgÆ°á»i xa kẻ gần, ngÆ°á»i tốt kẻ xấu, ai ai cÅ©ng cần có những giây phút trở vá». Äừng nghÄ© rằng mình là ngÆ°á»i công chÃnh thánh thiện không cần hối cải. Ai nói mình không phạm tá»™i là ngÆ°á»i nói dối. Có thể chúng ta không hÆ° thân mất nết, ăn chÆ¡i phung phà hết tiá»n của nhÆ° ngÆ°á»i con phung phá để rồi cuối cùng má»›i trở vá»: Tôi muốn ra Ä‘i, trở vá» vá»›i cha tôi và thÆ°a ngÆ°á»i rằng: 'Lạy cha, con đã lá»—i phạm đến Trá»i và đến cha (Lc 15, 18). Tá»± vấn, có thể chúng ta không đến ná»—i sống tệ bạc nhÆ° ngÆ°á»i bạn trẻ nà y, nhÆ°ng có khi chúng ta đã lạc xa Chúa qua những sá»± dối gian, Ãch ká»·, giáºn ghét, thù háºn và kiêu căng khác. Những thói xấu nà y là m xói mòn Ä‘á»i ta hÆ¡n nữa. Tá»™i lá»—i âm ỉ nhÆ° những con vi trùng ung thÆ° lan trà n khắp châu thân. Tá»™i nhÆ° là những con vi khuẩn Ä‘á»™c hại tà n phá từng ngà y. Chúng ta phải luôn cảnh tỉnh xét mình qua lá»i nói, hà nh Ä‘á»™ng và cách suy nghÄ©. Sẽ không thừa thãi, chúng ta biết chạy đến bác sÄ© để khám bệnh, phòng bệnh và chữa bệnh kịp thá»i.
Má»™t tâm hồn biết hối cải sẽ là niá»m vui chung. Trong dụ ngôn ngÆ°á»i con phung phá trở vá», đã được cha mở tiệc ăn mừng. Cha nói: NhÆ°ng phải ăn tiệc mừng, vì em con đã chết nay sống lại, đã mất nay lại tìm thấy (Lc 15, 32). Tháºt cảm Ä‘á»™ng vá» tình cha nhân háºu! Cha không ngoái lại quá khứ để bắt bẻ, hạch há»i hay la rầy. Cha đón nháºn má»™t tâm hồn thống hối vá»›i trái tim yêu thÆ°Æ¡ng rá»™ng mở. Lòng xót thÆ°Æ¡ng của cha tháºt bao la vÄ© đại. Cha ôm con và o lòng và thổ lá»™ rằng con ta đã bị lạc mất nay lại tìm thấy. Niá»m vui vỡ òa. Con được đón nháºn trở lại trong vòng tay âu yếm của cha. Của cải của cha giỠđây sẽ là của con. Sá»± giao hòa, tha thứ và yêu thÆ°Æ¡ng sẽ Ä‘an kết nên má»™t tÆ°Æ¡ng lai an vui và hạnh phúc.
Thánh Phaolô không ngại nói vá» quá khứ bất hảo của mình. Khi được Æ¡n trở lại, Phaolô đã sống trong ân sủng của Chúa. Thánh Phaolô tâm sá»±: Dù trÆ°á»›c kia cha là kẻ nói phạm thượng, bắt đạo và kiêu căng, nhÆ°ng cha đã được Thiên Chúa thÆ°Æ¡ng xót, vì cha vô tình là m những sá»± ấy trong lúc cha chÆ°a tin (1Tm 1, 13). Phaolô đã dÅ© bá» qúa khứ lá»—i lầm và bÆ°á»›c Ä‘i trên con Ä‘Æ°á»ng cứu Ä‘á»™. Ngà i không ngừng rao giảng vá» Chúa Kitô chịu đóng Ä‘inh và phục sinh từ cõi chết để chuá»™c lại lá»—i lầm của chúng ta. Chúa đến để cứu thoát những con ngÆ°á»i tá»™i lá»—i. Phaolô chấp nháºn thân pháºn yếu Ä‘uối của mình: Lá»i nói chân tháºt và đáng tiếp nháºn má»i Ä‘Ã ng là : Äức Giêsu Kitô đã đến trong thế gian nà y để cứu Ä‘á»™ những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, trong số ấy, cha là ngÆ°á»i thứ nhất (1Tm 1, 15). Noi gÆ°Æ¡ng thánh Phaolô, má»—i ngÆ°á»i chúng ta cÅ©ng tá»± xét mình, cúi đầu nháºn lá»—i và xÆ°ng thú lá»—i lầm, ăn năn sám hối và xin Æ¡n tha thứ.
Lạy Chúa, chúng con đã nhiá»u lần lạc xa và phạm tá»™i mất lòng Chúa. Äôi khi chúng con tá»± cho mình là ngÆ°á»i thánh thiện và công chÃnh. Xin cho chúng con biết cúi đầu đấm ngá»±c ăn năn và hối lá»—i trở vá» vá»›i Thiên Chúa là Äấng từ bi nhân háºu. [Mục Lục]
14. Lòng Chúa xót thÆ°Æ¡ng – Lm Jos. Tạ Duy Tuyá»n
(TrÃch dẫn từ ‘Cùng Nhau Suy Niệm’)
Có ai đó đã nói rằng: "con tim có lý lẽ của con tim". Hà nh Ä‘á»™ng của con tim không Ä‘o lÆ°á»ng bằng toán há»c, không kiểm chứng bằng khoa há»c. Hà nh Ä‘á»™ng của con tim chỉ có thể hiểu được bằng tình yêu. Thế nên, chỉ có những ai ở trong tình yêu má»›i có thể hiểu được những việc là m xem ra thiếu tÃnh toán của tình yêu. Äó cÅ©ng là cách hà nh xá» mà Chúa Giêsu đã nói đến qua dụ ngôn con chiên lạc và đồng tiá»n đánh mất. Cả hai dụ ngôn Ä‘á»u nói lên má»™t tình yêu vượt lên trên má»i tÃnh toán vụ lợi. Vì không ai dại gì bá» lại 99 con chiên trong rừng vắng để Ä‘i tìm con chiên lạc. Và cÅ©ng không có ai dại gì bá» hà ng vạn đồng để chiêu đãi bà con lối xóm khi tìm lại 1 đồng bạc bị đánh mất. Thiên Chúa không tÃnh toán thiệt hÆ¡n.Thiên Chúa luôn hà nh Ä‘á»™ng vì yêu thÆ°Æ¡ng. ChÃnh tình yêu đã thúc bách Ngà i phải lên Ä‘Æ°á»ng ngay để tìm con chiên lạc. ChÃnh trong sá»± nhẫn nại của tình yêu đã là m cho Ngà i trà n ngáºp niá»m vui sÆ°á»›ng khi tìm được đồng tiá»n đã mất.
Con chiên và đồng tiá»n đánh mất tá»±a nhÆ° cuá»™c Ä‘á»i của má»—i ngÆ°á»i chúng ta. Vì chạy theo danh vá»ng. Vì chạy theo những Ä‘am mê trần gian đã là m cho nhiá»u ngÆ°á»i lầm Ä‘Æ°á»ng, lạc lối và đánh mất phẩm giá cao qúy của mình là hình ảnh Thiên Chúa. Thiên Chúa không bá» rÆ¡i con ngÆ°á»i. Thiên Chúa dùng muôn nghìn cách để tìm lại chúng ta. Ngà i sẽ là m tất cả để chuá»™c lại con ngÆ°á»i chúng ta. Äó cÅ©ng là cách mà Thiên Chúa đã thá»±c hiện trong suốt dá»c dà i của lịch sá» Æ¡n cứu Ä‘á»™. Loà i ngÆ°á»i luôn bất trung, bá»™i tÃn, bá»™i thá». Thiên Chúa thì luôn tÃn trung. Tình yêu của Ngà i dà nh cho con ngÆ°á»i mãi mãi vẫn là má»™t. Ngà i không bao giá» thay đổi. Ngà i có giáºn, giáºn trong giây lát nhÆ°ng yêu thÆ°Æ¡ng, yêu thÆ°Æ¡ng ngà n Ä‘á»i.
Tình yêu của Ngà i hôm nay vẫn thế. Ngà i vẫn Ä‘eo Ä‘uổi cuá»™c Ä‘á»i má»—i ngÆ°á»i chúng ta. Ngà i sẽ Ä‘au khổ nếu chúng ta lạc xa tình Chúa. Ngà i sẽ buồn nhiá»u nếu chỉ vì tiá»n tà i và lạc thú mà chúng ta đánh mất phẩm giá là m ngÆ°á»i của mình. Phẩm giá con ngÆ°á»i lá»›n hÆ¡n những giá trị váºt chất. Ngà i không Ä‘ang tâm đứng nhìn con ngÆ°á»i tá»± hạ thấp phẩm giá của mình để đổi lấy đồng tiá»n và lạc thú. Ngà i cà ng không là m ngÆ¡ và bá» mặc con ngÆ°á»i cho ma qủy lôi kéo và o hố diệt vong. Ngà i sẽ là m muôn ngà n cách để Ä‘Æ°a con ngÆ°á»i trở vá» nẻo chÃnh Ä‘Æ°á»ng ngay. Äiá»u đó, Ngà i đã thể hiện nÆ¡i cuá»™c Ä‘á»i của vua ÄavÃt. ÄavÃt là má»™t con ngÆ°á»i được Chúa yêu thÆ°Æ¡ng nhÆ°ng lại vì Ä‘am mê lạc thú đã lá»—i luáºt Chúa. Ông đã phạm tá»™i ngoại tình vá»›i Batseva, là vợ của tÆ°á»›ng Uria. Ông còn Ä‘ang tâm đẩy Uria và o chá»— chết để chiếm lấy nà ng Batseva. Thế nhÆ°ng, tình yêu Chúa còn lá»›n hÆ¡n tá»™i của ÄavÃt, Ngà i đã không giáng phạt theo nhÆ° tá»™i ÄavÃt đã là m. Ngà i đã cho ÄavÃt cÆ¡ há»™i là m lại cuá»™c Ä‘á»i. Qua tiên tri Nathan, Thiên Chúa đã thức tỉnh ÄavÃt nháºn ra lá»—i lầm mà ăn năn trở vá». ÄavÃt đã sám hối ăn năn. ÄavÃt đã cảm nháºn tình thÆ°Æ¡ng Chúa dà nh cho ông quá to lá»›n đến ná»—i mà ông phải thốt lên: "Nếu Chúa chấp tá»™i nà o ai rá»—i được". Chúa đã không chấp tá»™i ÄavÃt mà "lòng nhân từ của Chúa còn theo Ä‘uổi ÄavÃt suốt cuá»™c Ä‘á»i".
Vâng, lòng nhân từ của Thiên Chúa vẫn ở trong cuá»™c Ä‘á»i chúng ta. Lòng nhân từ của Thiên Chúa và tá»±a nhÆ° tấm lòng ngÆ°á»i mẹ, luôn yêu con bằng trái tim chứ không bằng trà óc. Và cÅ©ng chỉ có tình thÆ°Æ¡ng trá»i bể của ngÆ°á»i mẹ má»›i cho chúng ta hiểu nổi tình thÆ°Æ¡ng vô biên của Thiên Chúa dà nh cho chúng ta, nhất là đối vá»›i kẻ tá»™i lá»—i, ngÆ°á»i nghèo khó bé má»n. Vì "Có ngÆ°á»i mẹ nà o quên được đứa con thÆ¡ của mình, hay chẳng thÆ°Æ¡ng đứa con mình đã mang nặng đẻ Ä‘au? NhÆ°ng cho dù ngÆ°á»i mẹ có quên con Ä‘i nữa, thì Ta, Ta cÅ©ng chẳng quên ngÆ°Æ¡i bao giá»".
Dù có những ngÆ°á»i mẹ Ä‘á»™c ác bá» con mình, Chúa không bao giá» bá» chúng ta. NgÆ°á»i còn ban Æ¡n chăm sóc chúng ta hằng ngà y: "Các ngÆ°Æ¡i sẽ được nuôi bằng sữa mẹ, được bồng ẵm bên hông, nâng niu trên đầu gối. NhÆ° mẹ hiá»n an ủi con thÆ¡, Ta sẽ an ủi các ngÆ°Æ¡i nhÆ° váºy".
Chúng ta thÆ°á»ng nghe hát: "Lòng mẹ bao la nhÆ° biển Thái Bình". Còn lòng Chúa thÆ°Æ¡ng chúng ta thì không gì sánh được. Tình mẹ đã khó mà đá»n đáp cho đủ, còn tình Chúa thì sao? Liệu rằng chúng ta sẽ là m gì để Ä‘á»n đáp Æ¡n Ngà i cho cân xứng?
Ước gì má»—i ngÆ°á»i chúng ta cÅ©ng nháºn ra lòng Chúa xót thÆ°Æ¡ng để ăn năn sám hối trở vá» vá»›i Chúa, và cÅ©ng biết sống tình yêu đó cho anh em. Amen. [Mục Lục]
15. Suy niệm của ÄHY Phaolô Giuse Phạm Äình Tụng
Bà i Phúc Âm hôm nay thuáºt lại ba dụ ngôn: - ngÆ°á»i chăn chiên Ä‘i tìm con chiên lạc. – NgÆ°á»i Ä‘Ã n bà tìm đồng tiá»n mất. – Và ngÆ°á»i cha nhân háºu đón nháºn đứa con phung phá trở vá». Ba dụ ngôn đó ná»™i dung khác nhau nhÆ°ng Ä‘á»u quy vá» má»™t Ä‘á» tà i là : lòng thÆ°Æ¡ng xót bao la của Thiên Chúa đối vá»›i con ngÆ°á»i có tá»™i.
Ta có thể nói, toà n bá»™ Thánh Kinh, Cá»±u Æ°á»›c cÅ©ng nhÆ° Tân Ước chứng minh rằng: Thiên Chúa hằng Ä‘i tìm và kêu gá»i kẻ có tá»™i, Thiên Chúa nhẫn nại chỠđợi há» quay vá» và vui mừng đón nháºn khi há» quay trở lại.
TrÆ°á»›c hết Thiên Chúa Ä‘i tìm và kêu gá»i kẻ có tá»™i.
Tất cả lịch sá» cứu Ä‘á»™, Cá»±u Æ°á»›c cÅ©ng nhÆ° Tân Æ°á»›c cho ta thấy: Thiên Chúa hằng là m má»i cách để Ä‘Æ°a con ngÆ°á»i tá»™i lá»—i trở vá», bằng sá»± ngăm Ä‘e, bằng lá»i hứa hẹn, bằng tiếng kêu gá»i, bằng những cá» chỉ Æ°u ái, những phép lạ vÄ© đại, những hình phạt nặng ná», những lần xuất hiện uy linh, bằng sai các vị tiên tri khuyến cáo, và sau cùng bằng sai chÃnh Con Ngà i xuống trần gian chịu chết trên tháºp giá để cứu chuá»™c kẻ có tá»™i.
Trong vÆ°á»n địa Ä‘Ã ng, Thiên Chúa đã Ä‘Ãch thân Ä‘i tìm con ngÆ°á»i lẩn trốn và Ngà i đã lên tiếng kêu gá»i: “NgÆ°Æ¡i ở đâu?â€. Äây là tiếng gá»i đầu tiên trong muôn và n tiếng gá»i. Vá» sau Thiên Chúa thôi thúc con ngÆ°á»i, kêu gá»i trong oán trách nhÆ° má»™t ngÆ°á»i tình bị phụ bạc, kêu gá»i trong Ä‘au buồn nhÆ° ngÆ°á»i mẹ xót thÆ°Æ¡ng con. Những lá»i kêu gá»i đó được nhắc Ä‘i nhắc lại nhiá»u lần qua miệng các tiên tri. Thà dụ, qua tiên tri Ô-zê Chúa phán nhÆ° sau: “Khi Israel còn niên thiếu, Ta đã yêu thÆ°Æ¡ng chúng, và từ nÆ°á»›c Ai-cáºp Ta đã gá»i con Ta vá». NhÆ°ng khi kẻ khác gá»i chúng, chúng liá»n bá» Ta. Chúng đã đốt lá»… váºt dâng kÃnh các thần tượng. Dù thế, chÃnh Ta đã táºp cho chúng bÆ°á»›c Ä‘i, Ta đã bồng bế chúng trên cánh tay Ta, nhÆ°ng chúng nà o biết rằng mình được chăm sóc. Chúng đã từ chối không trở lại cùng Ta. Vì thế, lưỡi gÆ°Æ¡m sẽ vung lên trong thà nh của chúng và tiêu diệt đồn luỹ của chúngâ€.
Lá»i Thiên Chúa kêu gá»i con ngÆ°á»i tá»™i lá»—i ăn năn trở vá», lá»i kêu gá»i đó luôn được nhắc Ä‘i nhắc lại trong Cá»±u Æ°á»›c và đã tiếp tục vang lên má»™t cách mạnh mẽ trong Tân Æ°á»›c qua những lá»i giảng dạy, qua cuá»™c Ä‘á»i của Äức Giêsu nhất là qua cái chết của NgÆ°á»i trên tháºp giá.
Trong những năm giảng Äạo, Chúa không quản ngại hy sinh thá»i giá» sức lá»±c và cả danh dá»± để Ä‘i tìm kẻ có tá»™i, gần gÅ©i há», ngồi ăn đồng bà n vá»›i há», tha thứ và cứu giúp há», thái Ä‘á»™ đó đã là m cho ngÆ°á»i Biệt phái bất bình, phản đối. Há» gá»i Chúa là bạn bè vá»›i những ngÆ°á»i thu thuế và tá»™i lá»—i. NhÆ°ng Chúa cÆ°Æ¡ng quyết trả lá»i: không phải những ngÆ°á»i khoẻ mạnh cần đến thầy thuốc nhÆ°ng là những ngÆ°á»i Ä‘au yếu. Ta đến không để kêu gá»i ngÆ°á»i công chÃnh, mà kêu gá»i ngÆ°á»i tá»™i lá»—i. Con NgÆ°á»i đến tìm và cứu vá»›t những gì đã hÆ° mất.
Không những Thiên Chúa Ä‘i tìm và kêu gá»i ngÆ°á»i có tá»™i trở vá» mà Ngà i còn chỠđợi má»™t cách kiên nhẫn không biết mệt má»i nhÆ° ngÆ°á»i cha hằng ngà y ra đứng cá»a trông đợi đứa con phung phá trở vá». Thánh Augustinô nói: Biết bao kẻ mê ngủ trong tá»™i lá»—i nhiá»u tháng nhiá»u năm. Há» còn khoe khoang vá» những tá»™i ác của há», thế mà Thiên Chúa vẫn kiên nhẫn chỠđợi. Thánh nhân tiếp: “Lạy Chúa, chúng con khiêu khÃch cÆ¡n thịnh ná»™ Chúa, còn Chúa thì lại Ä‘Æ°a chúng con tá»›i lòng thÆ°Æ¡ng xót của NgÆ°á»iâ€.
Trong cuá»™c Ä‘á»i, có khi chúng ta thắc mắc vì thấy ngÆ°á»i ná» ngÆ°á»i kia quá gian ác mà Thiên Chúa không phạt nó chết Ä‘i, để nó là m khổ ngÆ°á»i khác, là m khổ những ngÆ°á»i vô tá»™i. Chúng ta thắc mắc nhÆ° váºy vì không hiểu lòng Thiên Chúa. CÅ©ng nhÆ° má»™t ông bố trong gia đình có đứa con hÆ° không ai chịu nổi muốn tống cổ nó ra khá»i nhà , thế mà ông bố kia vẫn kiên nhẫn chịu Ä‘á»±ng chỉ vì nó là con mình và mình đã sinh ra nó. Thiên Chúa cÅ©ng kiên nhẫn chỠđợi kẻ có tá»™i chỉ vì Ngà i là Cha nhân là nh đã sinh ra nó, đã cứu chuá»™c nó bằng giá Máu cá»±c trá»ng Con Ngà i, có thế thôi.
Thiên Chúa Ä‘i tìm và kêu gá»i kẻ có tá»™i, Thiên Chúa kiên nhẫn chỠđợi nó hối cải, hÆ¡n nữa Ngà i còn vui mừng đón nháºn nó khi trở vá». Dụ ngôn ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà tìm thấy đồng tiá»n mất, ngÆ°á»i chăn chiên tìm thấy con chiên lạc và ông bố gia đình đón nháºn ngÆ°á»i con phung phá trở vá», cả ba dụ ngôn đó chứng minh nhÆ° váºy.
NgÆ°á»i Ä‘Ã n bà tìm thấy đồng tiá»n mất, má»i chị em bạn bè đến chia vui. NgÆ°á»i chăn chiên tìm thấy con chiên lạc không hắt hủi đánh Ä‘áºp nó vì đã là m cho ông mất bao thì giá», hao tốn sức lá»±c và liá»u để 99 con khác ở má»™t nÆ¡i. Trái lại,ông vui mừng sung sÆ°á»›ng âu yếm vuốt ve nó, ôm nó lên ngá»±c, vác nó trên vai Ä‘em vá» nhà má»i chúng bạn đến chia vui vá»›i mình. CÅ©ng thế, ngÆ°á»i bố trong gia đình, khi thấy đứa con phung phá trở vá», ông không há» xua Ä‘uổi trách mắng vì nó bá» nhà ra Ä‘i, phụ bạc tình cha, phung phà tà i sản, ăn chÆ¡i truỵ lạc, bôi nhá» danh dá»± gia đình… không, ông không há» trách mắng, mà trái lại, khi nó ở Ä‘Ã ng xa ông đã vá»™i vã chạy ra ôm choà ng lấy nó mà hôn tháºt lâu, ông cÅ©ng không cần nghe nó thú tá»™i xin lá»—i, ông truyá»n đầy tá»› lấy áo đẹp mặc cho nó, lấy nhẫn Ä‘eo và o tay, lấy giầy xá» và o chân nó. Há»i rằng ở trần gian có ông bố nà o đối xá» vá»›i đứa con phụ bạc má»™t cách lạ lùng nhÆ° váºy? Ông bố trong dụ ngôn đón nháºn đứa con phung phá chÃnh là Cha trên trá»i nháºn kẻ có tá»™i quay trở vá». Tháºt âu yếm biết bao! Cảm Ä‘á»™ng biết bao! Lạ lùng biết bao! Nếu Äức Giêsu không tá» ra thì ai có thể tin được?
Sau đây, ta rút ra hai bà i há»c thá»±c hà nh:
* Trong Ä‘á»i ta dù có sa ngã phạm tá»™i, dù tá»™i ta nhiá»u và nặng đến đâu cÅ©ng cứ vững lòng trông cáºy Chúa sẽ khoan hồng tha cho ta nhÆ° ngÆ°á»i cha trong Phúc âm tha thứ cho ngÆ°á»i con phung phá trở vá».
* Theo gÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i con đó, ta phải thà nh khẩn và khiêm tốn nhìn nháºn tình trạng khốn nạn của ta khi phạm tá»™i lìa xa Chúa. Khi bá» nhà ra Ä‘i, ngÆ°á»i con đó tưởng mình sẽ được tá»± do sung sÆ°á»›ng, nhÆ°ng tá»± so không thấy, lại phải là m đầy tá»› chăn lợn cho ngÆ°á»i, sung sÆ°á»›ng không thấy lại phải đói khổ cùng cá»±c muốn ăn cám lợn cÅ©ng chẳng ai cho. Khi phạm tá»™i lìa bá» Thiên Chúa chúng ta cÅ©ng mất địa vị và sá»± tá»± do của con cái Thiên Chúa rÆ¡i và o ách nô lệ của tà thần. Sung sÆ°á»›ng không thấy lại phải nhiá»u sá»± khốn khó Ä‘á»i nà y và nhất là đá»i sau trong hoả ngục, vì tá»™i là nguyên nhân sinh ra má»i sá»± dữ. NgÆ°á»i con phung phá đã hối háºn lên Ä‘Æ°á»ng trở vá». Theo gÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i con đó, ta cÅ©ng quyết tâm từ bá» tá»™i lá»—i ăn năn hối cải và nói nhÆ° anh: “Tôi Ä‘i vá» cùng cha tôiâ€. [Mục Lục]
16. Tin Mừng của lòng thương xót Chúa
Chúng ta biết má»—i năm Phụng vụ C, Giáo há»™i sẽ cho con cái mình Ä‘á»c và suy niệm Tin mừng của Chúa Giêsu theo thánh Luca. Tin Mừng theo thánh Luca được gá»i là Tin mừng của lòng thÆ°Æ¡ng xót. Äiá»u ấy được thể hiện rõ nét nhất nÆ¡i những dụ ngôn chúng ta sẽ Ä‘á»c và suy niệm trong Chúa nháºt hôm nay.
Lòng thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúa là tấm lòng của Äấng hạ mình xuống để nâng con ngÆ°á»i lên. Nhá» lòng thÆ°Æ¡ng xót ấy, chúng ta được cứu khá»i tá»™i lá»—i và sá»± chết Ä‘á»i Ä‘á»i. Lòng thÆ°Æ¡ng xót của của Äấng đến tìm và cứu chữa những gì hÆ° mất. Và lòng thÆ°Æ¡ng xót ấy được thể hiện nÆ¡i hình ảnh ngÆ°á»i chủ chiên, ngÆ°á»i phụ nữ bị mất tiá»n và ngÆ°á»i cha nhân háºu.
TrÆ°á»›c hết là thái Ä‘á»™ lạ thÆ°á»ng của ngÆ°á»i chủ chiên vá»›i những con chiên bị lạc mất. Ông ta sẵn sà ng "để chÃn mÆ°Æ¡i chÃn con kia ngoà i đồng hoang, để Ä‘i tìm cho kỳ được con chiên bị mất". Lạ hÆ¡n, khi tìm được ông "mừng rỡ vác lên vai" và "vỠđến nhà , ngÆ°á»i ấy má»i bạn bè, hà ng xóm lại, và nói: Xin chung vui vá»›i tôi, vì tôi đã tìm được con chiên của tôi". Dầu váºy, thái Ä‘á»™ nà y sẽ không lạ gì vá»›i má»™t ngÆ°á»i chủ chăn tháºt sá»± gắn bó vá»›i những con váºt nuôi của mình. Há» sẽ để ý và chăm sóc đặc biệt hÆ¡n vá»›i những con bệnh táºt. Má»™t ngÆ°á»i mẹ thÆ°Æ¡ng con tháºt sá»± cÅ©ng sẽ quan tâm nhiá»u hÆ¡n cho những đúa con chịu nhiá»u thiệt thòi hÆ¡n. CÅ©ng váºy và hÆ¡n thế, lòng thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúa không cho NgÆ°á»i Ä‘Ã nh lòng bá» Ä‘i má»™t con ngÆ°á»i bị mất Ä‘i trong tá»™i lá»—i.
Kế đến là thái Ä‘á»™ lạ thÆ°á»ng của ngÆ°á»i phụ nữ có mÆ°á»i quan tiá»n. Má»™t hôm chị lỡ đánh mất má»™t trong mÆ°á»i quan ấy, chị ta "thắp đèn, rồi quét nhà , moi móc tìm cho kỳ được". Theo cái nhìn thông thÆ°á»ng, chúng ta sẽ nghÄ© chỉ mất má»™t quan thôi thì bá» Ä‘i tá»™i gì kiếm chi cho mệt. Tuy nhiên, ông bà thÆ°á»ng nói "Äồng tiá»n dÃnh liá»n khúc ruá»™t". Do đó, nếu lỡ mất Ä‘i dù chỉ số nhá» chúng ta cÅ©ng cảm thấy Ä‘au lòng. Sá»± Ä‘au lòng ấy cà ng dữ dá»™i hÆ¡n, khi chÃnh những đồng tiá»n ấy do chÃnh mồ hôi nÆ°á»›c mắt của mình tạo nên. Nhìn nhÆ° thế chúng ta sẽ dể hiểu hÆ¡n tấm lòng của Thiên Chúa chúng ta. Thiên Chúa có thể vui được khi thấy má»™t trong những đứa con của mình bị hÆ° mất chăng? Chắc chắn Thiên Chúa sẽ Ä‘au lòng hÆ¡n nhiá»u khi thấy chúng ta Ä‘ang đắm chìm trong tá»™i lá»—i và sá»± chết. ChÃnh sá»± Ä‘au lòng ấy sẽ thôi thúc NgÆ°á»i Ä‘i tìm và cứu chữa chúng ta cho bằng được.
Sau cùng, hình ảnh ngÆ°á»i cha nhân háºu có lẽ sẽ đánh Ä‘á»™ng ta nhiá»u hÆ¡n. Má»™t đứa con hÆ° há»ng cố ý chối bá» tình thÆ°Æ¡ng của cha. Vì nghÄ© rằng tiá»n bạc, lạc thú trá»ng hÆ¡n cha nên nó đã sẵn sà ng coi ông nhÆ° đã chết (đòi chia gia tà i) mặc dù ông vẫn còn sống đó. Äến ná»—i, lúc quyết định trở vá» chỉ vì cái bụng của nó (Ä‘ang chết đói). NhÆ°ng cha nó chẳng để tâm đến những Ä‘iá»u đó. Ngà y đêm ông trông ngóng nó trở vá». Từ Ä‘Ã ng xa thấy nó trở vá», ông đã "chạy ra ôm cổ anh ta và hôn lấy hôn để" và bảo các đầy tá»› " Mau Ä‘em áo đẹp nhất ra đây mặc cho cáºu, xá» nhẫn và o ngón tay, xá» dép và o chân cáºu, rồi Ä‘i bắt con bê đã vá»— béo là m thịt để chúng ta mở tiệc ăn mừng". Ông hoà n toà n không ngó ngà ng gì đến quá khứ của con mình. Bấy giỠông chỉ còn biết con mình tháºt sá»± trở vá». Những cá» chỉ đón tiếp ấy cho thấy ông đã nhanh chóng phục hồi địa vị mà con ông đã là m mất trÆ°á»›c kia.
NhÆ° thế, những hình ảnh trên của lòng thÆ°Æ¡ng xót Chúa chắc chắn Ãt nhiá»u gì cÅ©ng đánh Ä‘á»™ng và đáng cho ta suy nghÄ© nhiá»u. Thiên Chúa Ä‘au khổ biết bao khi thấy chúng ta cố ý lìa xa tình thÆ°Æ¡ng của NgÆ°á»i. Sá»± Ä‘au khổ ấy sẽ trở thà nh niá»m vui lá»›n khi NgÆ°á»i tìm được chúng ta trở vá» cÅ©ng nhÆ° khi chúng ta biết quay trở vá» vá»›i tình thÆ°Æ¡ng của NgÆ°á»i.
Chúng ta hãy tin tưởng và o lòng thÆ°Æ¡ng xót vô cùng lá»›n lao của Thiên Chúa. Tin tưởng để chúng ta cố gắng đừng gia tăng Ä‘au khổ cho Thiên Chúa. Tin tưởng để chúng ta biết sá»›m trở vá» má»—i khi lỡ dại Ä‘i theo con Ä‘Æ°á»ng tá»™i lá»—i. [Mục Lục]
17. Suy niệm của Lm Gioan Nguyễn Văn Ty
Tôi là ai: ông anh hay cáºu em trong dụ ngôn?
ChÆ°Æ¡ng 15 của Phúc âm Luca, má»™t chÆ°Æ¡ng hoà n toà n nói vá» lòng thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúa, có kể ba dụ ngôn. Dụ ngôn thứ ba tÆ°á»ng thuáºt vá» má»™t nhân váºt mà mà truyá»n thống gá»i là đứa con hoang Ä‘Ã ng và coi anh nhÆ° nhân váºt chÃnh của câu truyện. Ngà y nay nhiá»u tác giả cho rằng ngÆ°á»i cha nhân háºu má»›i là nhân váºt chÃnh. Má»™t nhân váºt thứ ba được Ä‘á» cáºp tá»›i, và chắc chắn chỉ giữ vai phụ là ngÆ°á»i anh tuân phục. Khi kể câu chuyện dụ ngôn lừng danh nà y, ý của Äức Giêsu vá» các nhân váºt rất rõ rà ng: NgÆ°á»i cha là Thiên Chúa nhân háºu và thứ tha, ngÆ°á»i con hoang Ä‘Ã ng phải là những kẻ tá»™i lá»—i tiếp nháºn Tin Mừng, còn ngÆ°á»i con cả để chỉ những ngÆ°á»i Do Thái, đặc biệt các Pharisêu, Ä‘ang xầm xì phản đối.
Xét theo diện luân lý thông thÆ°á»ng thì ngÆ°á»i anh tuân phục má»›i là diện mạo đáng được Ä‘á» cao hÆ¡n cả. Là con trưởng trong nhà , không khi nà o dám là m trái lệnh cha, hầu hạ cha trong má»i sá»±, không có gì đáng trách… anh đáng được thừa hưởng phần lá»›n gia tà i của cha. TrÆ°á»›c mặt má»i ngÆ°á»i xung quanh, anh tháºt đáng nể phục và kÃnh trá»ng, đáng nêu gÆ°Æ¡ng cho má»i ngÆ°á»i. Ai có thể đòi há»i nÆ¡i anh Ä‘iá»u gì hÆ¡n nữa?
Còn cáºu em thì ngược lại, cáºu tháºt đáng cho má»i ngÆ°á»i khinh khi. Bất tuân lệnh cha và là m pháºt lòng ngÆ°á»i, chÆ¡i bá»i trác táng, sống mất nhân phẩm… cáºu tháºt không đáng hưởng bất cứ phần gia tà i nà o của cha. NhÆ° thế cáºu em nà y chẳng có gì đáng được Ä‘á» cao để nêu gÆ°Æ¡ng cho háºu thế soi chung. Nói trắng ra anh chà ng nà y chẳng có giá trị gì hết!
Thế nhÆ°ng khi kể câu chuyện dụ ngôn Äức Giêsu cho thấy có má»™t yếu tố má»›i là m đảo lá»™n tất cả; yếu tố đó là điểm Ä‘á»™c đáo đặc trÆ°ng nhất của Tin Mừng, đó là cảm nháºn và sống trong lòng nhân ái của Cha. Cho dầu có há»™i đủ tất cả má»i Ä‘iá»u được coi là tốt là nh nhất, ông anh vẫn còn thiếu má»™t Ä‘iá»u gì đó để biến cuá»™c sống đúng khuôn phép trong gia đình của anh trở nên hạnh phúc. Còn cáºu em, thì dầu đã đánh mất tất cả má»i Ä‘iá»u được luân thÆ°á»ng đạo lý cho là cao đẹp, nhÆ°ng may mắn đã khám phá ra được Ä‘iá»u sẽ thá»±c sá»± là m cho mối tÆ°Æ¡ng quan giữa anh vá»›i cha già từ đây trở nên sâu Ä‘áºm, đó là nháºn ra lòng nhân ái của cha. Äức Giêsu hình nhÆ° muốn gói ghém trong câu chuyện nà y má»™t Ä‘iá»u gì quan trá»ng lắm mà NgÆ°á»i gá»i là Tin Mừng, là rượu má»›i. Nếu ông anh là hình ảnh của nhóm Do Thái Pharisêu trung thà nh thuá»™c Cá»±u Uá»›c thì chÃnh cáºu em má»›i là hiện thân của Kitô hữu Tân Æ°á»›c qua má»i thá»i.
Nháºn ra Ä‘iá»u nà y tôi má»›i thấy sững sá». Hình nhÆ° chÃnh tôi và nhiá»u Kitô hữu đã dà nh quá nhiá»u thá»i giá» và sức lá»±c để xây dá»±ng cho mình, và cho những ngÆ°á»i mình được trao phó, hình ảnh má»™t ông anh hÆ¡n là cáºu em. Chúng ta đã chẳng dà nh quan tâm hà ng đầu nhấn mạnh phải sống trung thà nh vá»›i luáºt Chúa, phải tuân phục cặn kẽ má»i qui tắc luân lý đạo đức… để và o NÆ°á»›c Thiên Chúa hay được lên thiên Ä‘Ã ng… hÆ¡n là nháºn biết và cảm tạ lòng nhân ái cứu Ä‘á»™ của Cha trên trá»i hay sao? Chúng ta đã chẳng từng mong đợi được Chúa thưởng công cho sá»± công chÃnh đạo đức của mình hÆ¡n là phó thác trá»n vẹn cho lòng từ bi nhân ái của NgÆ°á»i là gì? Tháºm chà đôi lúc có ngÆ°á»i trong chúng ta còn cảm thấy ganh tị khi nghÄ© rằng các cáºu em tá»™i lá»—i kia sẽ được Cha nhân ái đối xá» ngang bằng vá»›i mình hay hÆ¡n cả mình trên thiên quốc. Má»™t ngÆ°á»i đã trá»n Ä‘á»i dâng hiến và phục vụ trong tÆ° cách là linh mục, tu sÄ©, hay giáo dân là nh thánh – lẽ ra phải được Thiên Chúa Æ°u đãi thưởng công xứng đáng hÆ¡n trên thiên Ä‘Ã ng má»›i phải chứ!
Thế đấy, chúng ta, vì chÆ°a xác định được Ä‘iá»u gì là độc đáo đặc trÆ°ng nhất của má»™t Kitô hữu (và hÆ¡n nữa của linh mục, tu sÄ©) nên có thể đã đặt cuá»™c sống mình sai trá»ng tâm chăng? ChÃnh tôi vẫn thÆ°á»ng nhắc nhở cho giáo dân: phải trung thà nh giữ các lá» luáºt Chúa và Há»™i Thánh… và dá»±a và o tiêu chuẩn đó mà đánh giá giáo dân mình là tốt hay xấu. Vô hình chung tôi Ä‘ang biến mình thà nh con ngÆ°á»i của Cá»±u Ước hÆ¡n là Tân Ước chăng, có khác chi chỉ là thay tên gá»i Gia-vê thà nh Thiên Chúa? Câu chuyện dụ ngôn, và nhất là khi so sánh vai diá»…n của ông anh và cáºu em, cho tôi thấy hiện rõ má»™t chân lý mà từ lâu mình đã lãng quên: hãy sống triệt để Tin Mừng Tân Ước hÆ¡n qua việc đón nháºn tình yêu tha thứ của Thiên Chúa được tá» hiện nÆ¡i tháºp giá Äức Kitô, hÆ¡n là chỉ chăm chú vun quén má»™t Ä‘á»i sống tốt là nh đạo đức theo kiểu Cá»±u Ước. Hãy thâm tÃn sâu hÆ¡n nữa câu khảng định của Äức Giêsu: “Ta muốn lòng nhân chứ đâu cần lá»… tế†(Mt 9,13). Giữ luáºt là quan trá»ng, nhÆ°ng nháºn biết và sống lòng thÆ°Æ¡ng xót từ nhân của Thiên Chúa còn quan trá»ng hÆ¡n rất nhiá»u. Tóm lại hãy trở thà nh cáºu em hÆ¡n là chỉ cố sống nhÆ° ông anh. Äừng dừng lại mãi trong Cá»±u Ước má»™t hãy thẳng tiến ngà y cà ng sâu hÆ¡n và o Tân Ước của Tin Mừng.
Lạy Chúa, xin không chỉ hoán cải con trong má»™t và i chi tiết tốt xấu luân lý của cuá»™c sống. Xin cho con được lá»™t xác táºn căn và chuyển bÆ°á»›c dứt khoát từ Cá»±u Ước qua Tân Ước. Xin cho con, nếu Ä‘ang được sống trong nhà nhÆ° ông anh, thì cÅ©ng có được tâm tình và cảm nghiệm sâu xa của cáºu em khi Ä‘i bụi trở vá». Xin cho con biết ngÆ°á»›c nhìn lên Tháºp giá Chúa Kitô để nháºn ra Thiên Chúa không phải là ngÆ°á»i cha nghiêm nghị bắt phải tuân phục, nhÆ°ng trên hết là ngÆ°á»i cha đầy lòng nhân ái thứ tha. Xin cho con Æ¡n trá»ng đại nà y để được sống hạnh phúc trong nhà Cha muôn Ä‘á»i. Amen. [Mục Lục]
18. Tìm vỠ– Lm. Antôn Nguyễn Văn Tiếng
(TrÃch dẫn từ ‘Suy Gẫm’ – Cánh Äồng Truyá»n Giáo)
TÃŒM VỀ CHÃNH MÃŒNH
Khi con ngÆ°á»i sai lầm, con ngÆ°á»i phạm tá»™i, con ngÆ°á»i “chạy trốn†chÃnh mình! Khi ấy, con ngÆ°á»i không muốn nghe tiếng nói lÆ°Æ¡ng tâm, tiếng nói từ sâu thẳm lòng mình.
Nhiá»u kẻ lún sâu và o sai lầm, và o tá»™i ác, nhÆ°ng vẫn sống an nhiên nhÆ° ngÆ°á»i thánh thiện. HỠđã rá»i xa con ngÆ°á»i tháºt của há». há» sống trong lá»›p vá» bình an giả tạo. Vá»›i loại ngÆ°á»i nà y, há» không còn con Ä‘Æ°á»ng vá» nẻo thiện lÆ°Æ¡ng. HỠđánh mất chÃnh mình. HỠđánh mất nhân tÃnh. Có những vụ án giết ngÆ°á»i, mà kẻ tá»™i phạm kể lại tá»™i ác mình là m khi đứng trÆ°á»›c và nh móng ngá»±a tháºt bình thản đến lạ lùng!
“Sai lầm là thÆ°á»ng tình của con ngÆ°á»iâ€. Äể “nháºn ra mình sai lầmâ€, cần phải khiêm nhÆ°á»ng.
Không khiêm nhÆ°á»ng không thể thấy mình sai. Không thấy mình sai thì cứ cho mình đúng. Cứ cho mình đúng là kiêu ngạo. Mà kiêu ngạo thì đối nghịch lại khiêm nhÆ°á»ng… cái vòng lẫn quẫn ấy cản trở con ngÆ°á»i bÆ°á»›c và o con Ä‘Æ°á»ng ná»™i tâm. Không Ä‘i và o ná»™i tâm, không thể tìm vá» chÃnh mình được.
Äi và o ná»™i tâm là lúc con ngÆ°á»i hồi tâm lại, và nhìn Ä‘oạn Ä‘Æ°á»ng mình đã Ä‘i qua. Äể xem mình Ä‘ang Ä‘i vỠđâu. Có hồi tâm má»›i có hối háºn. Không giá»t nÆ°á»›c mắt ăn năn sám hối nà o rÆ¡i xuống mà con ngÆ°á»i không nhìn sâu và o táºn đáy lòng mình. Äó chÃnh là lúc tìm vá» chÃnh mình tháºt sá»±.
TÃŒM VỀ GIA ÄÃŒNH
“Không ai là má»™t hòn đảoâ€. Ngay cả những ngÆ°á»i đã “phủi bụi trần†để khép mình và o “bốn bức tÆ°á»ng†tu viện, vẫn cần có tình ngÆ°á»i. Tìm vá» gia đình - hay đại gia đình - là mở rá»™ng tấm lòng để sống có trách nhiệm vá»›i cha mẹ, anh em, ngÆ°á»i thân, tha nhân, Ä‘oà n thể, cá»™ng đồng…
Trong câu chuyện Tin Mừng hôm nay, đứa con hoang Ä‘Ã ng đã tìm vá» không phải vì nhá»› thÆ°Æ¡ng cha mẹ hay anh em trong nhà , mà vì cái bụng đói, vì cuá»™c sống quá gian nan, nhục nhã. Lý do tìm vá» chỉ nhắm tá»›i lợi Ãch riêng mình, còn rất Ãch ká»·. Khi ra Ä‘i vá»›i lý do Ãch ká»·, tìm vá» cÅ©ng vá»›i lý do Ãch ká»·. Äá»™ng lá»±c sám hối chÆ°a sâu xa. ChÃnh vì lý do đó mà ngÆ°á»i anh trong câu chuyện đã không thể chấp nháºn được. “Còn thằng con của cha đó, sau khi đã nuốt hết của cải của cha vá»›i bá»n Ä‘iếm, nay tìm vá», thì cha lại giết bê béo ăn mừng!†(Lc 15,30)
NhÆ°ng, cÅ©ng chÃnh vì lý do non ná»›t, trẻ con đó, mà tình cha cà ng nổi báºt, cà ng lá»›n lao. Bất kể là vì lý do gì, miá»…n là đứa con biết ăn năn sám hối, biết tìm vá» gia đình. NgÆ°á»i cha không nói rằng đứa con trai lá»›n đã nghÄ© sai, nhÆ°ng chỉ nói lên lý do đứa con lầm lá»—i cần được thÆ°Æ¡ng xót. Nó Ä‘ang cần tình thÆ°Æ¡ng. Và dù cho thế nà o, nó vẫn là đứa con mà ông hết má»±c thÆ°Æ¡ng yêu. Và tình yêu đó không có sức mạnh nà o lay chuyển. Và ngÆ°á»i cha muốn đứa con trai lá»›n mình phải hiểu và chấp nháºn em mình vá»›i tấm lòng bao dung cao cả nhÆ° váºy. “Yêu thÆ°Æ¡ng em mình nhÆ° tình chaâ€. Äiá»u nà y, chúng ta gặp thấy nÆ¡i giá»›i luáºt yêu thÆ°Æ¡ng của Chúa Giêsu: “Các con hãy yêu thÆ°Æ¡ng nhau nhÆ° Thầy yêu thÆ°Æ¡ng chúng conâ€.
Và đó, chÃnh là ý nghÄ©a của việc tìm vá» gia đình. Không có nÆ¡i nà o con ngÆ°á»i nÆ°Æ¡ng tá»±a vững chắc nhÆ° mái ấm gia đình. Trong sá»± bảo vệ, đùm bá»c của tình cha nghÄ©a mẹ. Äó còn là hình ảnh của “gia đình Chúa Giêsuâ€, của “đại gia đình nhân loạiâ€. Tình thÆ°Æ¡ng anh em phải được nâng cao lên, hÆ¡n tầm nhìn của ngÆ°á»i anh trong câu chuyện Tin Mừng nà y. Vì đó là Äại Gia Äình Thiên Chúa. “Má»™t Äức Tin, má»™t Phép Rá»a, má»™t Thiên Chúa là Chaâ€.
TÌM VỀ BÊN CHÚA
Trong cuá»™c Ä‘á»i, có những cuá»™c tìm vá» bị chối từ, nhÆ°ng vá»›i Thiên Chúa thì không, vòng tay của Ngà i luôn rá»™ng mở.
Äiá»u Ngà i muốn duy nhất, là con ngÆ°á»i biết ăn năn, sám hối. Sá»± sám hối có khi còn rất nông cạn, còn rất Ä‘á»i thÆ°á»ng, còn rất váºt chất, còn vì cái lợi trÆ°á»›c mắt. NhÆ°ng căn bản là nháºn ra rằng Chúa chÃnh là nÆ¡i con ngÆ°á»i nÆ°Æ¡ng tá»±a tháºt sá»±. Không tìm vá» nÆ¡i đâu khác, mà tìm vá» chÃnh Thiên Chúa. Và tin tưởng rằng Chúa vẫn hằng yêu thÆ°Æ¡ng tha thứ.
Sá»± tìm vá» của GiuÄ‘a Ãt-ca-ri-ốt là sá»± tìm vá» dang dở.
GiuÄ‘a biết “tìm vá» chÃnh mìnhâ€. Anh ta đã “nhìn lại mình†và đau khổ. Anh có sám hối. Äó là má»™t khởi đầu rất tốt. GiuÄ‘a tháºt can đảm. Sá»± tìm vá» vá»›i chÃnh mình của GiuÄ‘a tháºt tuyệt vá»i. NhÆ°ng tháºt đáng tiếc, những bÆ°á»›c tiếp theo lại thất bại. Tháºt tá»™i nghiệp cho GiuÄ‘a, anh đã không đến được vá»›i Chúa vì anh không hình dung được tình yêu Chúa bao la đến mức có thể tha thứ tá»™i tà y trá»i của anh!
Có ngÆ°á»i bảo rằng tháºt tiếc là kết thúc cuá»™c Ä‘á»i của GiuÄ‘a “không có háºuâ€. Nếu GiuÄ‘a tin vững và o Tình Yêu của Chúa, không ngã lòng trông cáºy, phần kết luáºn sẽ khác! Thà dụ nhÆ° GiuÄ‘a không tá»± tá», GiuÄ‘a khóc lóc hối háºn má»™t Ä‘á»i nhÆ° thánh Phêrô. Rồi GiuÄ‘a sau nà y rao giảng vá» Chúa phục sinh, lá»i lẽ của GiuÄ‘a sẽ mạnh mẽ: “Tôi đã từng bán Chúa! Tôi đã chen và o đám đông và đứng chứng kiến ngÆ°á»i ta đóng Ä‘inh Chúa trên Tháºp Giá. Trong khoảnh khắc tình cá» từ trên Tháºp Giá Chúa đã nhìn thấy tôi. Äôi mắt Ngà i nhân từ, đượm buồn nhÆ°ng rất âu yếm…â€. Và cuối cùng, GiuÄ‘a đã bị treo cổ vì đã rao giảng vá» Giêsu đã chết và đã Phục Sinh, chứ không phải tá»± treo cổ vì tuyệt vá»ng! Kết thúc được nhÆ° váºy cuá»™c Ä‘á»i GiuÄ‘a tháºt đẹp biết bao!
Có thể sá»± hối háºn của GiuÄ‘a quá muá»™n mà ng. Cách sống của GiuÄ‘a quá biệt láºp trong “gia đình các môn đệâ€. Khi GiuÄ‘a biết “tìm vá» chÃnh mình†và sám hối ăn năn, GiuÄ‘a lại cảm thấy lẻ loi, mang nặng mặc cảm tá»™i lá»—i vá»›i Chúa và vá»›i anh em. “Má»™t trong các môn đệ của Chúa Giêsu là GiuÄ‘a Ãt-ca-ri-ốt, kẻ sẽ ná»™p NgÆ°á»i, liá»n nói: ‘Sao lại không bán dầu thÆ¡m đó lấy ba trăm đồng bạc mà cho ngÆ°á»i nghèo?’ Y nói thế, không phải vì lo cho ngÆ°á»i nghèo, nhÆ°ng vì y là má»™t tên ăn cắp: y giữ túi tiá»n và thÆ°á»ng lấy cho mình những gì ngÆ°á»i ta bá» và o quỹ chung†(Ga.12.4-6). BÆ°á»›c tiếp theo “tìm vá» gia đìnhâ€, hòa nháºp và o “cá»™ng Ä‘oà n môn đệ†là không thể được. GiuÄ‘a không thể nà o chịu nổi sá»± lạc lá»ng, cô Ä‘Æ¡n, có khi là “búa rìu†của “dÆ° luáºn†ngay trong “gia đình môn đệâ€, không còn con Ä‘Æ°á»ng tìm vá» bên Chúa được nữa, GiuÄ‘a đã chá»n con Ä‘Æ°á»ng tá»± tá». GiuÄ‘a không đủ niá»m tin để chá»—i dáºy.
Hãy thá» tưởng tượng đứa con trai hoang Ä‘Ã ng trong câu chuyện Tin Mừng hôm nay đã “không dám†vá» gặp thẳng cha mình, mà vá» gặp anh mình để “thăm dò†xem cha mình có thể “nháºn†mình không, thì ngÆ°á»i anh sẽ phản ứng ra sao? Dá»±a và o phần kết câu chuyện, chắc chúng ta cÅ©ng có thể suy ra những câu nói của ngÆ°á»i anh đối vá»›i em mình thế nà o! Những câu nói có thể đại loại nhÆ°: - “mầy còn vác mặt mà y vỠđây hả?†– “Mà y định vỠđây chia cái gì nữa đây?†– “ Mà y là m tán gia bại sản chÆ°a hà i lòng chắc?†– “Ông già thất vá»ng vá» mà yâ€â€¦ Và đứa con trai hoang Ä‘Ã ng sẽ rút lui. Sá»± tìm vá» của nó thất bại. Nó sẽ lại bÆ°á»›c và o dòng Ä‘á»i gió bụi. Nó sẽ chết ở xó kẹt nà o đó, mang theo ná»—i lòng Ä‘au khổ sám hối ăn năn mà không còn cÆ¡ há»™i nháºn ra được ngÆ°á»i cha Ä‘ang yêu thÆ°Æ¡ng chỠđợi nó.
Có rất nhiá»u váºt cản trên “bÆ°á»›c Ä‘Æ°á»ng tìm vá»â€. Có rất nhiá»u sÆ°Æ¡ng mù là m nhạt nhòa hình ảnh Thiên Chúa là NgÆ°á»i Cha Nhân Háºu. Không phải chỉ ngà y xÆ°a, thá»i Pharisêu, Biệt Phái, mà trong cả thá»i nay, có khi ngay cả trong lòng Giáo Há»™i.
Chuyến tìm vá» của đứa con trai hoang Ä‘Ã ng trong câu chuyện Tin Mừng hôm nay thà nh công, vì anh đã can đảm đến vá»›i cha mình. Anh trá»±c tiếp thấy được dung nhan hiá»n từ của cha mình ngoà i sức tưởng tượng của anh. Không có cánh tay trừng phạt giáng xuống anh, chỉ có vòng tay êm ái ôm chằm lấy anh. Không có những lá»i hạch tá»™i quát mắng, chỉ có những lá»i ra lệnh mở tiệc ăn mừng. Không có những lá»i lên án, chỉ có những lá»i bênh vá»±c. Không có bá» môi Ä‘ay nghiến, chỉ có những nụ hôn. Không có chá»— ở để nháºn thêm má»™t đầy tá»›, chỉ có chá»— ở dà nh cho đứa con bao năm chỠđợi trở vá». Anh trá»±c tiếp cảm nghiệm được lòng yêu thÆ°Æ¡ng của cha anh trổi vượt hÆ¡n vạn lần anh suy Ä‘oán. Anh nháºn được ân huệ của cha anh lá»›n lao vạn lần hÆ¡n những gì anh van xin.
Sá»± vui mừng của cha anh cho anh lòng tá»± trá»ng. Cho anh vững bÆ°á»›c tiến lên để xứng đáng vá»›i tình cha. Cha anh tin tưởng anh là m lại cuá»™c Ä‘á»i má»›i. “NhÆ°ng chúng ta phải ăn mừng, phải vui vẻ, vì em con đây đã chết mà nay lại sống, đã mất mà nay lại tìm thấy." (Lc.15,32).
Chỉ có Chúa Giêsu má»›i trả lá»i được vì sao “các ngÆ°á»i thu thuế và các ngÆ°á»i tá»™i lá»—i Ä‘á»u lui tá»›i vá»›i NgÆ°á»iâ€, và vì sao NgÆ°á»i lại “đón tiếp phÆ°á»ng tá»™i lá»—i và ăn uống vá»›i há»â€. Các ngÆ°á»i thu thuế và các ngÆ°á»i tá»™i lá»—i Ä‘á»u lui tá»›i vá»›i Äức Giêsu để nghe NgÆ°á»i giảng. Những ngÆ°á»i Pharisêu và các kinh sÆ° bèn xầm xì vá»›i nhau: "Ông nà y đón tiếp phÆ°á»ng tá»™i lá»—i và ăn uống vá»›i chúng." (Lc.15,1-32).
Chỉ có Chúa Giêsu má»›i diá»…n tả đúng mức thế nà o là Thiên Chúa là Cha Nhân Từ. và thế nà o là Tình Yêu Thiên Chúa dà nh cho nhân loại khi vòng tay của NgÆ°á»i dang rá»™ng trên Tháºp Giá. “Ông PhilÃpphê nói: ‘ThÆ°a Thầy, xin tá» cho chúng con thấy Chúa Cha, nhÆ° thế là chúng con mãn nguyện’. Äức Giêsu trả lá»i: ‘Thấy ở vá»›i anh em bấy lâu, thế mà anh PhilÃphê, anh chÆ°a biết Thầy Æ°? Ai thấy Thầy là thấy Chúa Cha. Sao anh lại nói: ‘Xin tá» cho chúng con thấy Chúa Cha’?†(Ga.14,8-9).
Lạy Chúa, Xin đừng là m rạng rỡ chúng con, vâng, lạy Chúa, xin đừng! nhÆ°ng xin cho danh Ngà i rạng rỡ, bởi vì Ngà i thà nh tÃn yêu thÆ°Æ¡ng. (Tv.115,1). Amen. [Mục Lục]
19. Xin chung vui với tôi
(Suy niệm của Lm. Giuse Nguyễn An Khang)
Hai dụ ngôn: con chiên lạc và đồng bạc bị mất giống nhau vá» hình thức, lá»i văn cÅ©ng nhÆ° ná»™i dung tÆ° tưởng và giáo huấn, đến ná»—i có thể gá»i chúng là hai dụ ngôn sinh đôi. Thá»±c váºy, hai dụ ngôn đó, Äức Giêsu lần lượt Ä‘Æ°a ra má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông và má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà , má»™t mục tá» mất chiên và má»™t ná»™i trợ mất tiá»n. Có khác vá» con số nhÆ°ng cùng má»™t giáo huấn:
Dụ ngôn chiên lạc
Má»™t ngÆ°á»i chăn chiên có má»™t trăm con, lạc mất má»™t, ngÆ°á»i đó để chÃn mÆ°Æ¡i chÃn con nÆ¡i hoang vắng để Ä‘i tìm con lạc, việc Ä‘i tìm không phải dá»…, giữa cảnh bao la rừng núi. Vả lại, má»™t sánh vá»›i chÃn mÆ°Æ¡i chÃn có là gì. Thế mà vá»›i đôi chân trần đạp trên đá sá», ông đã chạy lang thang khắp nÆ¡i để tìm.
Tại sao? Vì yêu thÆ°Æ¡ng. Äối vá»›i tình yêu, số há»c không còn nhÆ° cÅ©. Lúc đó có thể đặt dấu bằng ở giữa số má»™t và số chÃn mÆ°Æ¡i chÃn (1=99). NhÆ° thế, bất cứ giá nà o, ông cÅ©ng không để mất, dù má»™t con. Má»™t con được ông coi giá trị nhÆ° chÃn mÆ°Æ¡i chÃn. Giống nhÆ° đại tÆ°á»›ng yêu binh lÃnh, bất cứ giá nà o cÅ©ng không để chết Ä‘i má»™t ngÆ°á»i, dù là lÃnh quèn. Má»™t ngÆ°á»i lÃnh được coi nhÆ° cả má»™t Ä‘oà n quân, chết má»™t có thể chết cả Ä‘oà n.
Bởi thế, khi tìm thấy con chiên lạc, ông đã vui mừng chạy lại ôm lấy, vác trên đôi vai, cho dù con chiên có nặng, ông rất mệt, đã chạy nhiá»u giá» trên những ngá»n đồi sá»i đá, dÆ°á»›i ánh nắng chói chang của mặt trá»i. NhÆ°ng theo ông, má»™t con chiên xa Ä‘Ã n, lang thang nhiá»u giá», nó kiệt sức, cần ông vác. Khi vỠđến nhà , niá»m vui nhÆ° vỡ bá», ông đã kêu bạn bè hà ng xóm đến chia vui, niá»m vui của ông tá»a rá»™ng và lây sang ngÆ°á»i khác.
Äồng bạc bị đánh mất.
Äây là cảnh xảy ra bên trong nhà ngÆ°á»i dân xứ Palestin: Má»™t căn phòng bằng đất nện, vá»›i và i chiếc chiếu, hay Ãt đồ đạc lỉnh kỉnh, ánh sáng không bao nhiêu và chỉ lá»t qua cá»a chÃnh, giữa ban ngà y cÅ©ng cần má»™t ngá»n đèn nhỠđể soi các góc xó. Má»™t phụ nữ có mÆ°á»i đồng bạc, bị mất má»™t, bà đã gia công tìm kiếm, soi đèn quét nhà , moi móc khắp nÆ¡i, tìm cho kỳ được, tìm được, lòng trà n ngáºp vui mừng, đồng tiá»n thế nà o cÅ©ng được cất và o má»™t nÆ¡i chắc chắn, bà cÅ©ng má»i bạn bè hà ng xóm đến chia vui.
Tại sao? Äối vá»›i bà má»™t đồng trị giá bằng má»™t ngà y công, nhÆ°ng nó quá lá»›n. Mất Ä‘i má»™t đồng, bà mất Ä‘i má»™t ngà y sống. Dụ ngôn con chiên lạc, má»™t so vá»›i chÃn mÆ°Æ¡i chÃn là quá nhá». Ở đây má»™t so vá»›i chÃn quá quan trá»ng. Vì thế ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà nà y có lý vui mừng.
Giáo huấn của hai dụ ngôn
Qua hai dụ ngôn, Äức Giêsu dạy: Tá»™i nhân muốn trở lại cần có sá»± hối cải, nhÆ°ng sá»± hối cải của há» không phải là điá»u kiện tiên quyết để được Thiên Chúa ân cần đón tiếp, nhÆ° những ngÆ°á»i Pharisiêu và các Kinh sÆ° chủ trÆ°Æ¡ng. Trái lại, sá»± hoán cải nà y trÆ°á»›c tiên được Thiên Chúa thá»±c hiện.
Các triết gia đã biến Thiên Chúa thà nh má»™t hữu thể bất Ä‘á»™ng, không thay đổi. Äức Giêsu cho chúng ta thấy má»™t Thiên Chúa chuyển Ä‘á»™ng, Ä‘ang mở chiến dịch tìm kiếm cái NgÆ°á»i đã mất. Äức Giêsu đặt trÆ°á»›c mặt chúng ta: NgÆ°á»i mục tá» vùng đồi núi Galilê, chân trần trên đá sá»i Ä‘ang chạy hết tốc Ä‘á»™, để tìm con chiên lạc; ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà đang soi đèn quét tÆ°á»›c tìm đồng bạc đã mất. Äức Giêsu bảo: Thiên Chúa là nhÆ° thế. Không có ngÆ°á»i nà o bị Thiên Chúa bá» rÆ¡i, không có ngÆ°á»i nà o bị mất hẳn, bởi vì có Äấng yêu thÆ°Æ¡ng không ngừng Ä‘i tìm ngÆ°á»i ấy. Thiên Chúa không chịu ngồi chá» kẻ tá»™i lá»—i trở vá», NgÆ°á»i ra Ä‘i tìm há».
Äối vá»›i ngÆ°á»i chăn chiên, má»™t con bằng chÃn mÆ°Æ¡i chÃn, vá»›i ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà , má»™t đồng bằng chÃn. Äối vá»›i Thiên Chúa, má»—i ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông, má»—i ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà , có má»™t giá trị Ä‘á»™c nhất vô giá. Má»™t con chiên lạc mất đã chiếm hết ý nghÄ© của ngÆ°á»i mục tá», má»™t đồng bạc bị mất đã chiếm hết ý nghÄ© của ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà . Xem ra chỉ con chiên lạc, đồng bạc mất má»›i là đáng kể. Chúng ta có má»™t Thiên Chúa nhÆ° thế. Má»™t Thiên Chúa tiếp tục nghÄ© đến những ai đã bá» rÆ¡i Ngà i, má»™t Thiên Chúa Ä‘au khổ vì má»™t linh hồn hÆ° mất, bởi má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u quý giá, Ä‘á»u chiếm chá»— quan trá»ng trong con tim Ngà i.
Tuy giáo lý dạy, con ngÆ°á»i không thêm gì cho vinh quang và hạnh phúc ná»™i tại của Thiên Chúa. NhÆ°ng theo những dụ ngôn nà y, má»—i ngÆ°á»i chiếm địa vị thiết yếu trong tình yêu Ngà i đến chừng nà o. Nếu không có bệnh nhân, đâu có thầy thuốc. Nếu không có tá»™i nhân, đâu có tình thÆ°Æ¡ng cứu Ä‘á»™. Nói thế, không có nghÄ©a Ä‘á» cao tá»™i lá»—i. Äức Giêsu không bao giá» nói, tá»™i lá»—i không quan trá»ng. Trái lại, sá»± lên án của NgÆ°á»i đối vá»›i tá»™i lá»—i thì mãnh liệt và không chút mÆ¡ hồ: "Nếu tay ngÆ°Æ¡i hoặc chân ngÆ°Æ¡i là m dịp tá»™i cho ngÆ°Æ¡i, hãy chặt nó Ä‘i..." NhÆ° má»i ngôn sứ, Äức Giêsu đòi há»i sá»± hoán cải và sám hối (Mc 1,15). Nếu các dụ ngôn nà y là má»™t lá»i rao giảng vá» tình yêu Thiên Chúa, chúng cÅ©ng là má»™t lá»i rao giảng vá» sá»± hoán cải cần thiết của kẻ tá»™i lá»—i.
Câu chuyện minh há»a
Ngà y 13-5-1981, giữa lúc hà ng chục ngà n ngá»i chen chúc nhau tại quảng trÆ°á»ng thánh Phêrô để đón đức giáo hoà ng Gioan Phaolô II, thì má»™t tiếng nổ chát vang lên là m má»i ngá»i đứng tim. đức thánh cha đã ngã gục trên chiếc xe mui trần, máu vá»t lên tung tóe. Lần đầu tiên trong lịch sá» nhân loại, má»™t vị giáo hoà ng bị mu sát. Ali Agaca, hung thủ tá»™i ác, bị bắt ngay tại chá»—. NgÆ°á»i thanh niên Thổ NhÄ© Kỳ nà y bị giam tại nhà tù Rebiblia ở Rôma, cả thế giá»›i kinh hoà ng vá» tá»™i ác tà y trá»i nà y. Năm 1984, thế giá»›i còn kinh ngạc hÆ¡n nữa. Äấng bị thảm sát đã đến nói chuyện vá»›i kẻ sát hại mình. Không ai biết hai bên nói gì. NhÆ°ng ngÆ°á»i ta rất cảm Ä‘á»™ng, thấy đức thánh cha bắt tay Ali Agaca, vá»›i nụ cÆ°á»i rất trìu mến. Phải chăng đây là hình ảnh sống Ä‘á»™ng nhất vá» tình yêu Äức Giêsu niá»m nở đón tiếp các tá»™i nhân. Äức thánh cha, vị đại diện Äức Giêsu, bị bắn gục, vẫn tá» lòng rất nhân từ đối vá»›i kẻ tá»™i ác. Ali Agaca đã nháºp và o Ä‘oà n hà nh hÆ°Æ¡ng của Ä‘oà n chiên là nh Ä‘ang vui mừng chà o đón chủ chiên đến thÆ°Æ¡ng yêu, chăm sóc, nuôi dưỡng tinh thần bằng lá»i hằng sống. Ali Agaca nhÆ° con chiên ghẻ, nhÆ° đứa con phung phá xô đến giết chủ chăn, giết cha mình. NhÆ°ng ngÆ°á»i cha hiá»n, ngÆ°á»i mục tá» nhân háºu đã sẵn sà ng liá»u chết đến cứu đứa con hÆ°, sẵn sà ng tha thứ hòa giải và vui mừng ôm lấy đứa con trở vá». [Mục Lục]
20. NgÆ°á»i cha
Suy Niệm
Khi chiêm ngắm ngÆ°á»i cha nhân háºu, ta khám phá ra khuôn mặt má»™t Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng.
Thiên Chúa yêu thương là Thiên Chúa khiêm tốn.
NhÆ° ngÆ°á»i cha chấp nháºn chia gia sản cho con, chấp nháºn để con bá» nhà ra Ä‘i, Thiên Chúa cÅ©ng tôn trá»ng tá»± do của con ngÆ°á»i.
Äấng Toà n Năng đã tá»± giá»›i hạn quyá»n năng của mình để chúng ta có thể hiện hữu má»™t cách tá»± do. Ngà i nhÆ° thể thu mình lại để nhÆ°á»ng chá»— cho thụ tạo.
Không phải chỉ con ngÆ°á»i má»›i cần cởi già y trÆ°á»›c Thiên Chúa. ChÃnh Thiên Chúa cÅ©ng cởi già y trÆ°á»›c mầu nhiệm con ngÆ°á»i, vì lòng con ngÆ°á»i cÅ©ng là phần đất thiêng thánh.
Thiên Chúa yêu thương là Thiên Chúa biết chỠđợi.
Thiên Chúa vẫn nuôi hy vá»ng khi con ngÆ°á»i lìa xa Ngà i.
NgÆ°á»i Cha vẫn luôn ngóng con từ bên cá»a sổ. Lòng Cha luôn hÆ°á»›ng vá» con. Bởi thế ngay khi con còn ở Ä‘Ã ng xa, Cha đã thấy. Cha vẫn nháºn ra con, dù con xanh xao tiá»u tụy.
Thiên Chúa không thất vá»ng vá» con ngÆ°á»i. Ngà i không bắt ép ngÆ°á»i ta hoán cải, Ngà i chỉ chá». Ngà i chá» vì Ngà i tôn trá»ng tá»± do của há».
Thiên Chúa yêu thương là Thiên Chúa biết tha thứ.
Ngà i là Cha yêu con bằng cung lòng ngÆ°á»i mẹ.
Rõ rà ng con thứ tháºt đáng trách, vì bất hiếu. NhÆ°ng tình thÆ°Æ¡ng của Cha còn lá»›n hÆ¡n tá»™i của anh.
Cha thương anh vì anh đã lỗi phạm.
Tội lỗi tự nó đã đem lại hình phạt rồi.
NgÆ°á»i cha có vẻ không cần nghe con mình xin lá»—i. Sá»± trở vá» của anh đã là lá»i thống hối ăn năn. “Con ta đã chết, nay Ä‘ang sống; đã mất, nay lại tìm thấy.â€
Thiên Chúa không nhá»› mãi chuyện đã qua. Äiá»u quan trá»ng là hiện tại: con Ä‘ang sống trong vòng tay Cha.
Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng là Thiên Chúa luôn chạy ra, nhÆ° ngÆ°á»i cha chạy ra để đón đứa con thứ, nhÆ° ngÆ°á»i cha Ä‘i ra để năn nỉ đứa con cả.
Thiên Chúa dÆ°á»ng nhÆ° không yên trong hạnh phúc của mình, nếu có má»™t ngÆ°á»i con còn đứng ngoà i.
NgÆ°á»i cha trong dụ ngôn chẳng sợ mất uy nghi, đạo mạo. Ông chạy đến vá»›i con, phá vỡ khoảng cách của quyá»n uy. Quyá»n uy của ngÆ°á»i cha là quyá»n uy của tình yêu, mà tình yêu thi có can đảm vượt qua má»i khoảng cách.
Thiên Chúa yêu thương là Thiên Chúa biết nhảy mừng.
Thiên Chúa đãi tiệc vì má»™t ngÆ°á»i ăn năn sám hối.
Nhưng Thiên Chúa nhảy mừng cũng là Thiên Chúa từng đau khổ. Ngà i đau nỗi đau của con khi cố tình xa Cha.
Thiên Chúa biết buồn vui vá»›i con ngÆ°á»i và vì con ngÆ°á»i.
Hãy trở lại và ở lại trong nhà Cha, vì Cha muốn trao cho bạn tất cả những gì Ngà i có. Tiệc đã sẵn, và o với Cha cũng là vỠvới anh em.
Gợi à Chia Sẻ
Qua bà i Tin Mừng nà y, bạn hãy cho thấy khuôn mặt khiêm tốn của ngÆ°á»i cha. Bạn thấy Thiên Chúa có khi nà o khiêm tốn vá»›i bạn không?
Äâu là những nét giống nhau giữa ngÆ°á»i con thứ và ngÆ°á»i con cả? NgÆ°á»i con cả cần hoán cải vá» tá»™i gì?
Cầu Nguyện
Lạy Cha, ngÆ°á»i con thứ đã muốn tá»± định Ä‘oạt lấy Ä‘á»i mình.
Chúng con vẫn rÆ¡i và o tá»™i của ngÆ°á»i con thứ, khi coi Cha nhÆ° ngÆ°á»i cản trở hạnh phúc của chúng con. Chúng con thèm được tá»± do bay nhảy ngoà i vòng tay Cha, nhÆ°ng tá»± do ấy lại biến chúng con thà nh nô lệ.
Hạnh phúc do thế gian ban tặng thì bá»t bèo. NhÆ° ngÆ°á»i con thứ, chúng con bá»—ng thấy mình tay trắng, rÆ¡i xuống chá»— cùng cá»±c và bị cái chết Ä‘e dá»a.
Lạy Cha đầy lòng bao dung, xin kéo chúng con trở vá» vá»›i Cha má»—i ngà y, giúp chúng con Ä‘iá»u chỉnh những Ä‘am mê lệch lạc. Xin nâng chúng con đứng lên trong niá»m vui vì tin rằng tình Cha lá»›n hÆ¡n tá»™i chúng con vạn bá»™i.
Ước gì những vấp ngã khiến chúng con lớn lên, thấy mình mong manh, thấy Cha rộng lượng.
Ước gì sau má»—i lần được Cha tha thứ, chúng con lại thấy mình hiá»n hòa hÆ¡n vá»›i tha nhân. [Mục Lục]
21. Tuyệt đỉnh của yêu thương – Thiên Phúc
(TrÃch dẫn từ ‘NhÆ° Thầy Äã Yêu’)
Má»™t lần kia, các tu sÄ© trong miá»n dẫn tá»›i Äức Giám Mục Anmôna má»™t thiếu nữ mang bầu xin ngà i ra hình phạt. NhÆ°ng Äức cha đã ban phép là nh cho thai nhi, rồi ra lệnh ban cho cô sáu tấm vải bằng lanh mịn. Những kẻ tố cáo lại nói:
- Tại sao Äức Cha là m nhÆ° thế? Xin ra cho nó má»™t hình phạt.
Ngà i ôn tồn bảo:
- Anh em thỠnghĩ xem, cô ta đã đau khổ muốn chết được; tôi phải là m gì hơn nữa?
Nói thế rồi ngà i cho cô ta vá». Từ đấy không tu sÄ© nà o còn dám tố cáo ai nữa.
CÅ©ng nhÆ° các tu sÄ© trong câu chuyện trên đây, nhóm Pharisêu và các kinh sÆ° thÆ°á»ng lên án những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, nên khi Äức Giêsu tiếp đón những hạng ngÆ°á»i nà y thì há» lẩm bẩm kêu trách NgÆ°á»i. Thấy váºy, Äức Giêsu đã trả lá»i bằng ba dụ ngôn: Con Chiên Lạc Mất, Äồng Bạc Äánh RÆ¡i, và Äức Con Hoang Äà ng, để bà y tá» lòng nhân háºu và niá»m vui của Thiên Chúa dà nh cho ngÆ°á»i tá»™i lá»—i hối cải ăn năn.
Còn gì vui bằng khi cái đã mất lại tìm thấy được; còn gì sÆ°á»›ng hÆ¡n khi cái tìm thấy lại là váºt quÃ. Tìm kiếm chÃnh là mục Ä‘Ãch của Con Thiên Chúa khi xuống trần gian: “Con NgÆ°á»i đến tìm kiếm những gì đã mấtâ€. Con ngÆ°á»i là đối tượng duy nhất mà Thiên Chúa mÆ°á»›n kiếm tìm. Con ngÆ°á»i tháºt vô cùng quà giá trÆ°á»›c mặt NgÆ°á»i. Thiên Chúa lao Ä‘ao vất vả Ä‘i tìm kiếm con ngÆ°á»i. NgÆ°á»i không muốn để mất má»™t ai trên trái đất nà y.
Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, nhÆ° ngÆ°á»i mục tá» tốt là nh sẵn sà ng để chÃn mÆ°Æ¡i chÃn con chiên lạc, Ä‘i tìm cho bằng được con chiên lạc mất. Khi tìm thấy rồi mừng rỡ khoác chiên trên vai.
Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng kẻ lầm lỡ, nhÆ° ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà cần mẫn, đốt đèn kiếm cho được đồng bạc đánh rÆ¡i. Khi thấy rồi tÃu tÃt chia vui vá»›i má»i ngÆ°á»i.
Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng tá»™i nhân, nhÆ° ngÆ°á»i cha già nhân háºu, ngà y ngà y ra ngõ tìm con. Khi thấy con rồi ông vui mừng chạy lại ôm choà ng lấy nó.
Tháºt váºy, “lá»—i lầm là của con ngÆ°á»i và tha thứ là của Thiên Chúa†(A.Pope). Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng con ngÆ°á»i và yêu thÆ°Æ¡ng đến cùng. Tuyệt đỉnh của yêu thÆ°Æ¡ng chÃnh là tha thứ, vì thế dù phải chịu hấp hối lâu dà i và đớn Ä‘au khôn tả, phải chịu kinh miệt và chối bá», nhÆ°ng NgÆ°á»i vẫn cầu nguyện tha thiết: “Lạy Cha, xin tha cho há»â€. Äây chÃnh là lá»i rõ rà ng và trang trá»ng nhất nói lên tâm hồn cao thượng và tấm lòng nhân háºu của Thiên Chúa qua Äức Giêsu.
Thiên Chúa luôn sẵn sà ng tha thứ cho chúng ta, những con ngÆ°á»i lầm lá»—i; nhÆ°ng NgÆ°á»i chỉ có thể thứ tha khi chúng ta tháºt lòng sám hối. NgÆ°á»i trá»™m là nh suốt má»™t Ä‘á»i lầm lỡ, thế mà chỉ trong giây phút cuối cùng, tá» lòng sám hối ăn năn đủ trở nên má»™t vị thánh. Ông trở nên thánh không phải vì ông là ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, nhÆ°ng vì ông nháºn biết mình là ngÆ°á»i tá»™i lá»—i. Äứa con hoang Ä‘Ã ng được ngÆ°á»i cha tha thứ cÅ©ng vì anh đã biết nháºn ra lá»—i lầm, trở vá» sám hối ăn năn. NgÆ°á»i cha không chỉ tha thứ mà còn phục hồi chức vị là m con. Má»™t chiếc nhẫn má»›i, má»™t đôi giầy má»›i, má»™t bữa tiệc linh đình, vinh dá»± còn lá»›n hÆ¡n cả trÆ°á»›c khi ra Ä‘i.
Nếu Thiên Chúa đã tá» lòng nhân háºu và tha thứ cho chúng ta, thì NgÆ°á»i muốn chúng ta cÅ©ng hãy tha thứ cho nhau nhÆ° ngÆ°á»i cha nhân háºu xin ông anh cả tha thứ cho đứa em lầm lá»—i.
NgÆ°á»i ta chỉ có thể dá»… dà ng tha thứ cho kẻ khác khi ý thức thân pháºn má»ng dòn yếu Ä‘uối của mình. Có nháºn ra mình hay lầm lá»—i, con ngÆ°á»i má»›i dá»… cảm thông tha thứ cho những lá»—i lầm của anh em. Äừng bắt ngÆ°á»i có tá»™i phải bị trừng phạt má»›i hả dạ, đừng đòi há»i cho được sá»± công bằng má»›i thôi, vì Martin Luther King có viết: “Nếu cứ áp dụng luáºt “mắt Ä‘á»n mắt†thì má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u trở nên mù loà â€.
Lạy Chúa, nếu Chúa không tha thứ cho các tội nhân thì thiên đà ng sẽ trống rỗng, và thế giới nà y chẳng có thánh nhân.
Xin cho chúng con mỗi lần được Chúa thứ tha lại thấy mình nên giống Chúa hơn, vì đã biết tha thứ cho anh em. Amen. [Mục Lục]
22. Cây táo và miếng vải trắng
(TrÃch trong ‘Niá»m Vui Chia Sẻ’)
Richard Pidell có viết má»™t câu chuyện ngắn nhan Ä‘á»: “Äứa con trai của má»™t ai đó†(Somebody’s son). Câu chuyện mở đầu vá»›i má»™t cáºu bé tên là David bá» nhà ra Ä‘i sống bụi Ä‘á»i. Vì khổ quá, không chịu nổi, cáºu bèn viết má»™t lá thÆ° gá»i vá» nhà cho mẹ bà y tá» niá»m hy vá»ng được ông bố cổ hủ tha thứ cho cáºu và chấp nháºn cáºu là m con trở lại. Lá thÆ° nhÆ° sau: “Mẹ kÃnh mến, trong má»™t và i ngà y nữa con sẽ Ä‘i ngang qua nhà . Nếu bố bằng lòng nháºn con trở lại, thì mẹ yêu cầu bố cá»™t má»™t miếng vải trắng lên cây táo hồng ở miếng đất cạnh nhà chúng taâ€. Và i ngà y sau, David lên tà u há»a Ä‘i vá». Trong lúc tà u há»a lao nhanh đến nhà thì hai hình ảnh cứ liên tục hiện ra trong trà cáºu ta: khi thì trên cây táo có cá»™t má»™t miếng vải trắng, khi thì trên cây chẳng cá»™t má»™t miếng vải trắng nà o. Tà u há»a cà ng tiến gần nhà , trái tim David cà ng Ä‘áºp nhanh hÆ¡n. Không bao lâu nữa cây táo sẽ hiện ra ở khúc quẹo, nhÆ°ng David không dám tá»± mình nhìn tá»›i vì sợ nhỡ không có miếng vải trắng cá»™t ở đó. Thế là cáºu quay sang ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông bên cạnh ấp úng nói: “ThÆ°a ông, ông có thể là m Æ¡n giúp cháu má»™t việc không? Và o khúc quẹo bên tay mặt, ông sẽ thấy má»™t cây táo. Ông là m Æ¡n cho cháu biết trên cà nh cây táo đó có má»™t miếng vải trắng không nhéâ€.
Khi tà u há»a rầm ráºp lÆ°á»›t qua cây táo, David nhìn chăm chăm vá» phÃa trÆ°á»›c. Äoạn run run giá»ng, cáºu há»i ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông: “ThÆ°a ông, có má»™t miếng vải trắng nà o treo ở cà nh cây táo đó không?†Ông ta sá»ng sốt trả lá»i: “Ồ, nầy cáºu bé, cà nh cây nà o ta cÅ©ng thấy có má»™t miếng vải trắng cả!â€
Anh chị em thân mến,
Thiên Chúa cÅ©ng đối xá» vá»›i chúng ta nhÆ° thế. Phiêu lÆ°u trong tá»™i lá»—i, chúng ta chỉ cảm thấy chán chÆ°á»ng thất vá»ng. NhÆ°ng Thiên Chúa không bao giá» thất vá»ng vá» chúng ta. Ngà i chỠđợi chúng ta từng giây từng phút. Tình yêu của Ngà i vượt lên trên má»i tÃnh toán, Ä‘o lÆ°á»ng của chúng ta. NgÆ°á»i con hoang Ä‘Ã ng trong Tin Mừng chỉ xin được đối xá» nhÆ° má»™t ngÆ°á»i là m công trong nhà , nhÆ°ng ngÆ°á»i cha đã phục hồi anh trong tÆ°á»›c vị là m con. Ông đã xá» nhẫn cho anh, mặc áo má»›i cho anh và sai mở tiệc ăn mừng.
Phải, Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng và tha thứ hÆ¡n cả sá»± chá» mong của chúng ta. Äối vá»›i Chúa, má»—i ngÆ°á»i chúng ta Ä‘á»u đáng kể, không thể có gì khác thay thế được. Má»—i con ngÆ°á»i là nhÆ° má»™t con chiên trong Ä‘Ã n, phải được chăm sóc nhÆ° nhau, không được để thất lạc. ChÃnh mÆ°Æ¡i chÃn con chiên yên là nh không là m nguôi lòng thÆ°Æ¡ng đối vá»›i má»™t con chiên lạc. Thiên Chúa cÅ©ng cuống quýt nhÆ° má»™t bà già nghèo đánh mất má»™t đồng bạc quý. Phà y hì hục moi móc má»i ngóc ngách trong nhà để tìm cho bằng được. NhÆ° ngÆ°á»i cha già , con mình đã hÆ° quá thể mà trong lòng vẫn lo lắng không nguôi, vẫn không thôi chỠđợi đến má»i mòn, cho đến lúc ôm lại đứa con và o lòng và rạo rá»±c vui sÆ°á»›ng không gì kìm hãm được và cả Thiên Ä‘Ã ng cÅ©ng vui lây, vui sÆ°á»›ng vì má»™t ngÆ°á»i tá»™i lá»—i ăn năn trở lại hÆ¡n cả vui sÆ°á»›ng vì chÃnh mÆ°Æ¡i chÃn ngÆ°á»i là nh thánh không cần sám hối ăn năn.
Thiên Chúa rất khác chúng ta. Äối vá»›i Ngà i, má»—i con ngÆ°á»i là nhÆ° má»™t khúc ruá»™t của mình. Ngà i thÆ°Æ¡ng má»—i ngÆ°á»i, để ý chăm sóc má»—i ngÆ°á»i nhÆ° chỉ có má»™t không hai trên Ä‘á»i. Nếu chúng ta lỡ lạc Ä‘Æ°á»ng, Ngà i tạo má»i Ä‘iá»u kiện để ta có thể trở vá». Và điá»u kiện duy nhất Ngà i đòi há»i là tin và o tình thÆ°Æ¡ng tha thứ của Cha để mà dám trở vá». Sá»± trở vá» của con chiên lạc Ä‘em lại niá»m vui cho ngÆ°á»i mục tá» nhiá»u hÆ¡n niá»m vui có chÃn mÆ°Æ¡i chÃnh con ở lại trong Ä‘Ã n.
Thưa anh chị em,
Äến đây, đáng lẽ dụ ngôn vá» ngÆ°á»i cha nhân háºu đã có thể kết thúc rất đẹp vá»›i ná»—i vui mừng của ngÆ°á»i cha. NhÆ°ng Chúa Giêsu lại nối thêm cái Ä‘oạn cuối vá» ngÆ°á»i con cả. Chúng ta cÅ©ng nên dừng lại má»™t chút vá»›i thái Ä‘á»™ của ngÆ°á»i con cả để hiểu hết ý Chúa muốn dạy chúng ta qua dụ ngôn nầy.
NgÆ°á»i con cả là má»™t ngÆ°á»i con chà thú là m ăn ở nhà vá»›i cha, nhÆ°ng xem ra quan hệ vá»›i cha không được thân máºt, thẳng thắn. Tuy ở nhà vá»›i cha nhÆ°ng lòng vẫn xa cách. Và kết quả là ngÆ°á»i con cả đã không hiểu và không chấp nháºn nổi cách xá» sá»± của cha đối vá»›i đứa em của anh vừa trở vá». Do đó, thay vì nháºp tiệc chia vui vá»›i cha và vá»›i em, ngÆ°á»i con cả đã dừng lại ở cá»a, tá»± mình đứng ở thể tách biệt vá»›i gia đình sum há»p.
NgÆ°á»i con cả ở đây tiêu biểu cho nhóm ngÆ°á»i Biệt phái Pharisêu trong dân Do Thái. Há» tưởng rằng há» trung thà nh vá»›i Thiên Chúa và đáng được Chúa thÆ°Æ¡ng, có quyá»n hưởng gia tà i, rồi khinh bỉ các dân ngoại và những hạng ngÆ°á»i mà há» cho là tá»™i lá»—i. Thì ra, Tin Mừng hôm nay là má»™t Tin Mừng đối vá»›i ngÆ°á»i tá»™i lá»—i sám hối trở vá», nhÆ°ng đồng thá»i lại cÅ©ng là má»™t lá»i cảnh cáo đối vá»›i những ngÆ°á»i “ở trong nhà â€, những ngÆ°á»i tưởng mình đạo đức, tốt là nh. NgÆ°á»i con cả, bao nhiêu nămm ai cÅ©ng tưởng là ngoan ngoãn tốt là nh lắm. Äến ngà y em của anh hồi sinh và trÆ°á»›c niá»m vui vô bở của ngÆ°á»i cha, anh đâm ra háºm há»±c, bá»±c tức… thì ra bá» ngoà i anh ngoan, nhÆ°ng ná»™i tâm của anh thì cay nghiệt, tù túng, đầy những ghen tị, sát phạt. Cả anh nữa, anh cÅ©ng chẳng hiểu thế nà o là lòng thÆ°Æ¡ng xót. Cuối cùng anh không muốn bÆ°á»›c và o lòng thÆ°Æ¡ng xót đó. Anh chÆ°a gặp được Thiên Chúa. Anh vẫn ở ngoà i Æ¡n cứu Ä‘á»™.
Dụ ngôn cho thấy, ngÆ°á»i cần trở lại hÆ¡n hết chÃnh lạ ngÆ°á»i con cả, ngÆ°á»i con vẫn ở nhà vá»›i cha nhÆ°ng lòng thì không ở cùng vá»›i cha.
Anh chị em thân mến,
Hãy tin và o tình thÆ°Æ¡ng yêu vô bá» bến của Thiên Chúa mà trở vá» vá»›i Ngà i, nếu chúng ta lỡ lạc Ä‘Ã ng, sa ngã. Và hãy khoan dung tha thứ cho những ngÆ°á»i anh chị em, nếu chẳng may có ai trượt chân vấp ngã. Phải tìm đến vá»›i ngÆ°á»i anh chị em đó để giúp há» trở lại vá»›i Chúa là Cha yêu thÆ°Æ¡ng. Äừng có thái Ä‘á»™ lên án, loại trừ nhÆ° thái Ä‘á»™ của ngÆ°á»i con cả trong dụ ngôn. Trái lại, hãy vui mừng vì đã giúp được má»™t ngÆ°á»i anh em gặp lại niá»m vui cứu Ä‘á»™. Hãy coi thái Ä‘á»™ khoan dung, quảng đại yêu thÆ°Æ¡ng tha thứ của ngÆ°á»i cha trong dụ ngôn là hình ảnh của lòng nhân từ thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúa, để chúng ta biết đối xá» vá»›i những ngÆ°á»i anh em nhÆ° Chúa đã đối xá» vá»›i chÃnh chúng ta.
“Lạy Chúa, xin tỠlòng thương xót con, và lấp đầy trái tim con tình yêu tha thứ của Chúa.
Con là đứa con thứ đã bá» nhà ra Ä‘i rồi lại trở vá». Con cảm Æ¡n Chúa đã đón nháºn lại con.
Và con cÅ©ng là ngÆ°á»i con cả đã từng khÆ° khÆ° không chịu tha thứ cho anh chị em con nhÆ° Ngà i đã tha thứ cho con. Váºy xin Chúa hãy chạm và o trái tim con vá»›i tình yêu tha thứ của Ngà i.
Äể rồi sau khi an nghỉ trong cõi chết, con sẽ thức dáºy trÆ°á»›c thánh nhan Ngà i mãi mãi cùng vá»›i anh chị em từng được con tha thứ lá»—i lầmâ€. Amen. [Mục Lục]
23. Thương xót – Veritas
(TrÃch dẫn từ ‘Hãy Ra KhÆ¡i’)
Có câu chuyện kể rằng, má»™t ngà y ná» Abraham má»i má»™t lữ hà nh và o lá»u của ông dùng má»™t bữa cÆ¡m, sau khi Ä‘á»c kinh chúc tụng trÆ°á»›c khi ăn, ngÆ°á»i khách nà y bắt đầu chá»i rủa Thiên Chúa, ông nói rằng, ông không thể chịu nổi khi nghe gá»i tên Thiên Chúa. Phẫn ná»™ trÆ°á»›c thái Ä‘á»™ đó Abraham Ä‘uổi ngay kẻ phạm thượng ra khá»i lá»u. Tối đến, khi Abraham cầu nguyện Chúa nói vá»›i ông: “Abraham, ngÆ°á»i kia đã chá»i rủa Ta từ 50 năm nay và Ta vẫn cứ ban cho ông ta lÆ°Æ¡ng thá»±c hằng ngà y. Còn ngÆ°Æ¡i, ngÆ°Æ¡i không thể nà o cho ông ta chỉ má»™t bữa cÆ¡m sao?â€.
Tin Mừng theo thánh Luca của Chúa nháºt hôm nay vốn được mệnh danh là Tin Mừng vỠ“Lòng thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúaâ€. Và quả thá»±c nhÆ° váºy, bà i Tin Mừng khá dà i nhÆ°ng tháºt cảm Ä‘á»™ng, Chúa Giêsu không chỉ Ä‘Æ°a ra má»™t mà tá»›i ba dụ ngôn để phá đổ thái Ä‘á»™ hống hách đạo đức giả của những ngÆ°á»i thuá»™c phái Pharisêu và các kinh sÆ°. NhÆ°ng quan trá»ng hÆ¡n hết là Ngà i bà y tá» lòng nhân háºu đầy lòng thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúa đối vá»›i tá»™i nhân.
Dụ ngôn đầu tiên, Thiên Chúa nhÆ° ngÆ°á»i mục tá» nhân là nh quyết tâm Ä‘i tìm cho bằng được con chiên bị lạc, dù chỉ là má»™t trong số má»™t trăm. Khi tìm được rồi, ông vui mừng vác chiên trên vai, vỠđến nhà ông má»i bà con hà ng xóm đến chung vui.
Dụ ngôn thứ hai, Thiên Chúa nhÆ° ngÆ°á»i phụ nữ mất má»™t đồng bạc, có lẽ giá trị của nó chỉ bằng tiá»n lÆ°Æ¡ng của má»™t ngà y công lúc bấy giá». Nó không lá»›n đối vá»›i nhiá»u ngÆ°á»i trong chúng ta, nhÆ°ng nó quan trá»ng đối vá»›i ngÆ°á»i phụ nữ. Bà đã thắp đèn quét nhà moi móc tìm kiếm cho bằng được, khi tìm được rồi bà má»i bạn bè hà ng xóm đến chung vui.
Trong cả hai dụ ngôn nà y, thái Ä‘á»™ vui mừng của ngÆ°á»i mục tá» và của ngÆ°á»i phụ nữ có lẽ trong thá»i buổi thị trÆ°á»ng kinh tế chúng ta thấy tháºt phi lý, nhÆ°ng nó lại là lôgÃch của tình yêu trong cuá»™c sống và là bản chất yêu thÆ°Æ¡ng của Thiên Chúa. Rõ rà ng giá trị của con chiên bị lạc hay đồng bạc bị mất không đặt trong sá»± so sánh cái nà y vá»›i cái khác, cÅ©ng không đặt trong tỉ lệ phần trăm hay phần mÆ°á»i, nhÆ°ng giá trị của chÃnh nó trong tÆ°Æ¡ng quan của ngÆ°á»i tìm kiếm, trong lòng thÆ°Æ¡ng xót và trong Æ¡n cứu Ä‘á»™ của Thiên Chúa. Äó là sá»± vui mừng của NÆ°á»›c Trá»i khi có má»™t tá»™i nhân ăn năn sám hối.
Äiá»u nà y cà ng nổi báºt hÆ¡n trong dụ ngôn thứ ba ngÆ°á»i cha nhân háºu. NgÆ°á»i cha không những đã bà y tá» lòng thÆ°Æ¡ng yêu đối vá»›i ngÆ°á»i con thứ, đứa con đã đòi chia gia tà i, rồi sau khi ra Ä‘i đã ăn tiêu hoang phÃ, khi trở vá» lúc nó còn Ä‘Ã ng xa ngÆ°á»i cha đã nháºn ra và láºp tức chạy đến ôm chầm lấy, hôn lấy hôn để. Ông còn cho mở tiệc ăn mừng, vì Ä‘iá»u quan trá»ng đối vá»›i ông là đứa con đã trở vá». Äứa con của ông đã chết nay sống lại, đã mất nay lại tìm thấy. NgÆ°á»i cha còn bà y tá» lòng nhân háºu vá»›i ngÆ°á»i con cả, đứa con hằng ngà y vẫn ở bên cha mà hình nhÆ° tâm hồn của nó đã Ä‘i hoang từ lâu. Nó kể công, nó phân bì, nó ghen tị rồi tức tối giáºn dá»—i, nó muốn cắt đứt tình nghÄ©a huynh đệ không chấp nháºn cho đứa em trở vá» và nó cÅ©ng Ä‘ang cắt đứt luôn tình nghÄ©a phụ tá» không chịu và o nhà , vì trong lòng của nó chÆ°a bao giá» có tình thÆ°Æ¡ng. Sá»± chuyên cần trong công việc hằng ngà y của nó xem ra vì thói quen hoặc vì bổn pháºn hÆ¡n là vì má»™t mối tình. NhÆ°ng ngÆ°á»i cha vẫn nhân háºu đầy yêu thÆ°Æ¡ng năn nỉ: “Nà y con, hằng ngà y con vẫn ở vá»›i cha, tất cả những gì của cha Ä‘á»u là của conâ€.
Thiên Chúa, Ngà i đã kiếm tìm chúng ta trÆ°á»›c khi chúng ta tìm kiếm Ngà i. Ngà i chỠđón chúng ta trÆ°á»›c khi chúng ta trở vá», và Ngà i đã yêu thÆ°Æ¡ng chúng ta khi chúng ta vẫn còn là tá»™i nhân. Trong lòng thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúa, má»—i ngÆ°á»i chúng ta đã trở nên viên ngá»c quà mà Ngà i là thÆ°Æ¡ng gia bán tất cả gia tà i Ä‘ang có để chuá»™c lấy viên ngá»c quà là chúng ta. Ngà i vốn dÄ© là Thiên Chúa mà không nghÄ© nhất quyết duy trì địa vị ngang hà ng vá»›i Thiên Chúa, nhÆ°ng hoà n toà n trút bá» vinh quang, mặc lấy thân pháºn nô lệ, trở nên giống phà m nhân, sống nhÆ° ngÆ°á»i thế. NgÆ°á»i còn tá»± hạ sống vâng lá»i cho đến chết và chết trên tháºp giá.
Thiên Chúa vẫn luôn luôn là Thiên Chúa nhân háºu và hay thÆ°Æ¡ng xót. Ngà i không nỡ bẻ gãy cây lau bị dáºp, không đánh dáºp tắt tim đèn còn khói. Ngà i vẫn kiên trì, vẫn chỠđợi chúng ta những ngÆ°á»i con yếu Ä‘uối, tá»™i lá»—i ăn năn sám hối trở vá» vá»›i Ngà i. Thiên Chúa là mục tá» nhân là nh nhÆ° thế đó; Thiên Chúa là ngÆ°á»i cha nhân háºu nhÆ° thế đó, và Thiên Chúa đã tìm kiếm chúng ta nhÆ° thế đó. Xin cho má»—i ngÆ°á»i chúng ta biết ăn năn sám hối để đón nháºn lòng thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúa. [Mục Lục]
24. Quan trá»ng - McCarthy
NgÆ°á»i ta có thể nói: Tại sao ngÆ°á»i mục tá» lại quan trá»ng hóa nhÆ° thế vá»›i má»™t con chiên Ä‘i lạc trong lúc ngÆ°á»i ấy vẫn còn 99 con khác? Và tại sao ngÆ°á»i phụ nữ lại quan trá»ng hóa nhÆ° thế vá»›i má»™t đồng tiá»n đánh mất? Bất cứ cái gì mà chúng ta đánh mất Ä‘á»u có má»™t giá trị thái quá. Và dụ nhÆ° bạn đánh mất má»™t cái chìa khóa. Ngay khi bạn là m mất, cái chìa khóa ấy trở nên quan trá»ng hÆ¡n tổng số má»i váºt mà chúng ta vẫn có. Không bao giá» chúng ta biết giá trị của má»™t váºt chúng ta có cho đến khi chúng ta mất nó.
Má»™t lần kia, có má»™t thanh niên mong Æ°á»›c mình sẽ trở thà nh má»™t nhà nhiếp ảnh. Má»—i năm, anh Ä‘em má»™t gói các bức ảnh đẹp nhất của mình đến nhà má»™t nhiếp ảnh gia lão thà nh và danh tiếng để xin ông nà y chỉ dẫn và đánh giá. Nhiếp ảnh gia lão thà nh nghiên cứu các bức ảnh và chia ra là m hai gói nhá», má»™t gói gồm các bức ảnh đẹp và má»™t gói gồm các bức ảnh xấu, chÆ°a đạt. Năm nà o ông cÅ©ng nháºn thấy rằng ngÆ°á»i thanh niên luôn Ä‘em đến má»™t bức ảnh chụp phong cảnh và lần nà o cÅ©ng bị xếp và o các bức ảnh xấu bị loại. Vì thế, ông má»›i quay lại ngÆ°á»i thanh niên và nói: “Rõ rà ng là cáºu đánh giá cao bức ảnh nà y. Tại sao cáºu lại thÃch nó nhÆ° thế?â€
NgÆ°á»i thanh niên đáp: “Bởi vì cháu phải leo lên núi để chụp nóâ€.
Má»™t váºt trở nên quà giá đối vá»›i chúng ta bởi vì chúng ta mất nó. NhÆ°ng nó cÅ©ng có thể trở nên quà giá vì công sức mà chúng ta đã bá» ra cho nó. Những hy sinh mà chúng ta đã thá»±c hiện có được hoặc giữ được nó là m tăng thêm giá trị của nó trong mắt chúng ta.
Có má»™t câu chuyện tuyệt vá»i kể lại rằng má»™t ngà y ná» Äức Giêsu hiện ra vá»›i má»™t ngÆ°á»i mục tá» Ä‘ang gặp chuyện Ä‘au buồn. “Tại sao con buồn bã thế?†NgÆ°á»i há»i “Bởi vì con đã để mất má»™t trong các con chiên của conâ€, ngÆ°á»i mục tỠđáp “và dù con đã tìm kiếm khắp nÆ¡i, con đã không tìm thấy nó. Có lẽ chó sói đã xé xác nóâ€. Nghe đến đây Äức Giêsu nói: “Con hãy chỠở đây. ChÃnh Thầy sẽ Ä‘i tìm nóâ€.
Nói xong, NgÆ°á»i biến mất và o trong các đồi. Ãt giá» sau, NgÆ°á»i trở lại vá»›i con chiên lạc. Äặt con chiên dÆ°á»›i chân ngÆ°á»i mục tá», NgÆ°á»i nói: “Kể từ ngà y hôm nay, con phải yêu thÆ°Æ¡ng con chiên nà y hÆ¡n những con chiên khác trong bầy chiên của con, vì nó đã mất mà nay đã tìm lại đượcâ€.
Trong các câu chuyện con chiên lạc và đồng tiá»n đánh mất Äức Giêsu nhấn mạnh má»™t Ä‘iá»u, đó là : Äối vá»›i Thiên Chúa, má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u quan trá»ng và quà giá. Nhất là khi ngÆ°á»i ấy đã hÆ° mất. Thiên Chúa sẽ yêu thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i ấy nhiá»u hÆ¡n chứ không Ãt Ä‘i.
Những ngÆ°á»i Pharisêu tá»± coi mình là những mẫu má»±c vỠđạo đức nên không liên can gì đến những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i. Há» cho rằng Thiên Chúa cÅ©ng không quan tâm đến những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i. TÃn Ä‘iá»u chÃnh yếu trong tôn giáo của há» là : “Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i đạo đức và ghét bá» kẻ tá»™i lá»—iâ€. NhÆ°ng Äức Giêsu cho há» thấy có má»™t loại Thiên Chúa hoà n toà n khác hẳn.
Äức Giêsu nhân háºu và yêu thÆ°Æ¡ng khi NgÆ°á»i tiếp cáºn vá»›i những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i. NgÆ°á»i biết rằng sá»± loại trừ và phán xét không bao giá» giúp cho má»™t ngÆ°á»i thay đổi. Vì thế NgÆ°á»i dùng sá»± hiện diện của NgÆ°á»i nhÆ° má»™t cách để ngÆ°á»i ta cảm thấy được chấp nháºn và yêu thÆ°Æ¡ng và trong bầu không khà ấy há» có thể đáp lại và thay đổi.
Dù từ má»™t quan Ä‘iểm nhân bản, sá»± tiếp cáºn của NgÆ°á»i cÅ©ng mang nhiá»u ý nghÄ©a. Nếu má»™t đứa bé bị lạnh và đói lả, nó không cần má»™t bà i giảng thuyết; nó cần hÆ¡i ấm và lÆ°Æ¡ng thá»±c. Jean Vanier cÅ©ng nói rất hay: “Con ngÆ°á»i ở trong cảnh khốn cùng không cần má»™t cái nhìn xét Ä‘oán và chỉ trÃch, nhÆ°ng cần má»™t sá»± hiện diện đầy an ủi Ä‘em lại bình an, hy vá»ng và sá»± sốngâ€.
“Khi má»™t ngÆ°á»i cha than khóc đứa con của mình đã Ä‘i và o những con Ä‘Æ°á»ng xấu xa, ông sẽ là m gì? Ông sẽ yêu thÆ°Æ¡ng nó nhiá»u hÆ¡n bao giá» hết†(Beal Shem Tov). [Mục Lục]
25. Tấm lòng ngÆ°á»i cha
Dụ ngôn vỠđứa con hoang Ä‘Ã ng, vá» chà ng trai phung phá, hay nói đúng hÆ¡n, câu chuyện vá» tấm lòng của má»™t ngÆ°á»i cha là má»™t hình ảnh cảm Ä‘á»™ng tháºt nói lên tình thÆ°Æ¡ng vô biên của Thiên Chúa. Ngà i luôn chá» Ä‘á»i và sẵn sà ng tha thứ cho chúng ta, ngay cả những tá»™i lá»—i xấu xa và nặng ná» nhất.
Chà ng thanh niên, tuổi Ä‘á»i còn Ãt và kinh nghiệm chẳng được bao nhiêu, đã đòi ngÆ°á»i cha phải chia gia tà i cho mình, để rồi lên Ä‘Æ°á»ng Ä‘i bụi Ä‘á»i.
Chà ng hăm hở lao mình và o những cuá»™c ăn chÆ¡i Ä‘Ã n đúm, tiêu xà i hoang phà cho đến khi không còn má»™t đồng xu dÃnh túi.
ChÃnh trong giây phút Ä‘au khổ và đói khát, chà ng má»›i nháºn ra rằng mình đã hà nh Ä‘á»™ng sai quấy đối vá»›i ngÆ°á»i cha. Và cÅ©ng chÃnh những Ä‘au khổ và đói khát ấy đã là m cho chà ng suy nghÄ© và quyết tâm là m lại cuá»™c Ä‘á»i.
Biết bao nhiêu ngÆ°á»i ngà y hôm cÅ©ng thế. Sau những hà nh Ä‘á»™ng tá»™i lá»—i, thì trong cảnh tÄ©nh mịch của nhà tù há» má»›i tìm lại khuôn mặt của Thiên Chúa mà hỠđã quên lãng từ lâu.
Hiểu được sự sai trái của mình, chà ng thanh niên đã dứt khoát trở vỠnhà cha. Cõi lòng chà ng tan nát khiêm cung, cho dù cái lý do thúc đãy chà ng trở vỠchưa thực sự tốt là nh và tinh ròng cho lắm. Chà ng sẽ quì xuống để xin cha tha thứ. Chà ng nói:
- ThÆ°a cha, con đã phạm tá»™i nghịch vá»›i trá»i và lá»—i vá»›i cha, con không xứng đáng được gá»i là con cha nữa, xin cha hãy đối xá» vá»›i con nhÆ° má»™t ngÆ°á»i là m công.
Và thế là chà ng lên Ä‘Æ°á»ng. Khi chà ng còn ở Ä‘Ã ng xa, thì ngÆ°á»i cha đã trông thấy, bởi vì biết bao nhiêu ngà y ông đã mòn má»i đợi chá».
Nếu là chúng ta, có lẽ chúng ta đã quát tháo:
- Cái thằng trá»i đánh thánh váºt kia Æ¡i. Mà y đã là m cho tao Ä‘au khổ biết bao nhiêu. Mà y không còn là con tao nữa. Hãy cút xéo khá»i nhà tao.
NhÆ°ng không. NgÆ°á»i cha trong câu chuyện đã không nói và là m nhÆ° thế. Trái lại, ông đã tha thứ hết. Ông chạy tá»›i, ôm choà ng lấy chà ng và hôn chà ng hồi lâu.
Không má»™t lá»i khiển trách, trái lại vá»›i tất cả tình yêu thÆ°Æ¡ng, ông đã truyá»n lấy áo má»›i cho chà ng mặc, lấy nhẫn cho chà ng Ä‘eo, lấy già y cho chà ng Ä‘i, rồi lại còn chuẩn bị tiệc mừng. Ông nói:
- Hãy giết con bê béo là m tiệc ăn mừng vì con ta đã chết nay được sống, đã mất nay lại tìm thấy.
Câu chuyện trên đây quả thá»±c đã Ä‘em lại cho chúng ta, những kẻ tá»™i lá»—i, má»™t niá»m an ủi lá»›n lao. Bởi vì qua câu chuyện nà y, Chúa Giêsu muốn tá» cho chúng ta thấy lòng nhân từ, khoan dung và thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúa. Ngà i sẵn sà ng tha thứ, sẵn sà ng xóa bá» tất cả má»i tá»™i lá»—i của chúng ta, miá»n là chúng ta biết sám hồn ăn năn và lên Ä‘Æ°á»ng trở vá» vá»›i Ngà i.
Cha Piô là má»™t vị linh mục nổi tiếng thánh thiện. Ngà y kia, ngà i tá»›i Rotondo và tình cá» gạp Cesare Festa, má»™t kẻ đứng đầu phái Tam Äiểm tại đây. Khi gặp ngà i, ông ta ngạc nhiên và nói:
- Ngà i cÅ©ng ở đây vá»›i chúng tôi, những ngÆ°á»i theo phái Tam Äiểm hay sao?
Cha Piô đáp lại:
- Phải, thế các anh đã là m gì?
Ông ta trả lá»i:
- Chúng tôi chống lại Giáo hội.
Cha Piô cầm tay ông ta, nhìn ông ta bằng cặp mắt trìu mến, rồi kể lại cho ông ta nghe câu chuyện đứa con hoang Ä‘Ã ng, hay câu chuyện tấm lòng của má»™t ngÆ°á»i cha.
Má»™t giá» sau, ông ta đã quì gối xÆ°ng tá»™i. Rồi sau đó, ở má»i nÆ¡i và trong má»i lúc, ông ta sẵn sà ng tuyên xÆ°ng lòng khoan dung và thÆ°Æ¡ng xót bao la của Thiên Chúa.
Riêng má»—i ngÆ°á»i chúng ta, hãy sám hối ăn năn trở vá» cùng Chúa để được hưởng nhá» Æ¡n tha thứ, bởi vì tâm tình sám hối ăn năn chÃnh là má»™t thứ tiá»n để mua lấy Æ¡n tha thứ. [Mục Lục]
26. Niá»m vui san sẻ – Achille Degeest
(TrÃch dẫn từ ‘LÆ°Æ¡ng Thá»±c Ngà y Chúa Nháºt’)
Suy niệm của chúng ta vá» dụ ngôn đồng bạc đánh mất rồi tìm thấy, bắt đầu từ ý niệm việc tông đồ của ngÆ°á»i Kitô hữu phải tá»a rá»™ng niá»m vui đã tìm thấy Æ¡n cứu Ä‘á»™.
NgÆ°á»i Ä‘Ã n bà nói trong dụ ngôn rất bá»±c vì đánh mất đồng bạc, món tiá»n nhá» nhÆ°ng rất quý đối vá»›i mình. Moi móc các nÆ¡i trong nhà , tìm được rồi, bà ấy vui mừng phân phô vá»›i hà ng xóm. Chúng ta chuyển dụ ngôn sang bình diện Ä‘á»i sống nhân loại. Kitô hữu là má»™t ngÆ°á»i Ä‘au xót vì thiết mất má»™t váºt gì, biết rõ nó là của mình trÆ°á»›c đây, mình đã vô ý đánh mất; mÆ¡ hồ cảm thấy tất cả con ngÆ°á»i mình khao khát tình thân thiết của Thiên Chúa, nháºn thức rằng tai há»a do sá»± tá»™i đã khiến mình đánh mất tình thân thiết quý báu ấy. NhÆ°ng không cam chịu mất mát, ngÆ°á»i ấy tìm tòi trong mình và quanh mình, tá»± há»i lòng mình, há»i cả ngÆ°á»i xung quanh. Má»™t ngà y kia, gặp thấy Æ¡n cứu Ä‘á»™ trong Äức Giêsu Kitô, lại tìm thấy ý nghÄ©a cuá»™c Ä‘á»i, ngÆ°á»i ấy vui mừng. Của bị mất nay lại tìm thấy, nó quý vô cùng, đến ná»—i không thể vui riêng má»™t mình, ngÆ°á»i ấy phải san sẻ vá»›i ngÆ°á»i xung quanh. NgÆ°á»i ấy có giống ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà mất tiá»n không? Có gá»i bạn bè hà ng xóm đến chung vui không? Vấn đỠấy không đặt ra ở đây. Vấn Ä‘á» khác sâu sắc hÆ¡n là niá»m vui phải là m rạng ngá»i vẻ mặt má»™t kẻ được cứu vá»›t, vui từ thâm tâm tá»a ra trên nét mặt, lúc nà o cÅ©ng sẵn sà ng chia sẻ niá»m vui giữa anh em mình. Hai câu há»i đặt ra cho chúng ta:
1) Chúng ta có cảm biết sâu sắc không, thế nà o là đánh mất rồi tìm lại được?
Có thể rằng chúng ta tá»± tại trong niá»m tin, trong sá»± giữ đạo đầy đủ, cho nên không hiểu được thấm thÃa tai há»a to lá»›n xảy đến cho kẻ không có Ä‘á»i sống siêu nhiên. NgÆ°á»i Kitô hữu rất có thể -nói theo ngôn từ Phúc Âm- lâm và o tình huống mất tiá»n mà không biết; vì không biết nên không tìm kiếm; không tìm kiếm nên không tìm được đồng bạc, không có được niá»m vui. Chúng ta thá» nghÄ© vá» bi kịch Ä‘á»i sống kẻ đã mất Thiên Chúa; chúng ta hãy vui lên vì đã tìm lại được tình thân thiết của Thiên Chúa (hoặc nói đúng hÆ¡n, vì tình thân thiết của Thiên Chúa đã tìm lại được chúng ta- Ä‘Ã ng nà o kết quả cÅ©ng váºy).
2) Chúng ta có san sẻ niá»m vui vá»›i anh em không?
Ở đây đặt ra vấn Ä‘á» hoạt Ä‘á»™ng tông đồ theo má»™t Ä‘Æ°á»ng lối nà o đó. Má»™t số Ä‘Æ°á»ng lối truyá»n giáo (nhất là má»™t số buổi há»p Ä‘oà n thể) Ãt lan tá»a niá»m vui… Niá»m phấn khởi, sức năng Ä‘á»™ng của công việc truyá»n giáo phải bắt nguồn từ niá»m xác tÃn sâu sắc và kinh nghiệm sống rằng ‘chúng ta đã tìm thấy’. Bình thÆ°á»ng thì phát hiện ấy phải khiến chúng ta vui mừng, niá»m vui của chúng ta phải tá»a rá»™ng. Chúng ta biết rằng niá»m vui thu hút, niá»m vui Ä‘a dạng. Chúng ta cÅ©ng biết, nụ cÆ°á»i tÆ°Æ¡i của chiến sÄ© truyá»n giáo thu được nhiá»u thà nh quả hÆ¡n má»i kỹ thuáºt hà nh Ä‘á»™ng. [Mục Lục]
27. NgÆ°á»i cha sẽ là m bất cứ Ä‘iá»u gì cho chúng ta
(TrÃch trong ‘Mở Ra Những Kho Tà ng’ - Charles E. Miller)
Khi những ngÆ°á»i cha ngÆ°á»i mẹ yêu con cái của mình há» sẵn lòng là m bất cứ Ä‘iá»u gì cho chúng. Tuy nhiên đã xảy ra là những đứa con Ãt khi nháºn biết tình yêu sâu nặng của cha mẹ dà nh cho chúng. Cả hai ngÆ°á»i con trong dụ ngôn hôm nay của Chúa Giêsu đã không hiểu được tình yêu của cha mình. CÅ©ng không thể hiểu được sá»± dâng hiến của ông dà nh cho chúng, nhÆ° là những ngÆ°á»i con của ông không há» thay đổi, không há» có vấn Ä‘á» gì. NgÆ°á»i cha không thể nà o tưởng tượng có gì đổi khác trong mối liên hệ vá»›i những ngÆ°á»i con của mình.
Äầu tiên, tôi nghÄ© vá» ngÆ°á»i con thứ, ngÆ°á»i con mà chúng ta hay nhắc tá»›i là ngÆ°á»i con hoang Ä‘Ã ng, ngÆ°á»i con phung phá hết tất cả tà i sản của mình. Khi anh nháºn ra sá»± Ä‘iên rồ của mình, anh đã sá»a soạn má»™t bà i diá»…n văn nhỠđể nói vá»›i cha của mình. Trong những lá»i anh đã soạn sẵn đó, anh cÅ©ng nháºn ra rằng anh không còn xứng đáng để được gá»i là con, và anh mong cha coi anh nhÆ° má»™t ngÆ°á»i là m công thôi. Khi anh trở vá» nhà và nói lên những lá»i đã soạn sẵn của mình, nhÆ°ng ngÆ°á»i cha không hỠđể ý đến Ä‘iá»u ấy. NgÆ°á»i cha đã ôm choà ng lấy ngÆ°á»i con, hôn lấy hôn để và gá»i gia nhân là m tiệc mừng. Ông ta nhấn mạnh: “Hãy xá» già y và o chân cáºuâ€, má»™t dấu hiệu anh trở vá» vá»›i gia đình nhÆ° má»™t thà nh phần của gia đình chứ không phải là má»™t tôi tá»›, bởi vì chỉ những phần tá» của gia đình má»›i mang già y trong nhà . (Má»™t bà i hát thiêng liêng cổ đã hát: ‘Tất cả những con cái của Thiên Chúa Ä‘á»u được mang già y’).
NgÆ°á»i con lá»›n mà chúng ta cÅ©ng không há» có cảm tình. Anh ta không há» rá»i xa nhà , anh vẫn tiếp tục chu toà n công việc bổn pháºn vá»›i ngÆ°á»i cha. Anh đã từ chối và o dá»± tiệc mừng đứa em của mình và lý do anh Ä‘Æ°a ra để biện minh cho sá»± từ chối của mình tiết lá»™ rằng, anh ta đã quá thất bại trong mối tÆ°Æ¡ng quan của anh vá»›i cha của mình. Anh ta minh chứng: “Bao nhiêu năm con đã là m việc hầu hạ cha nhÆ° nô lệ, mà cha không há» cho con má»™t con dê nhỠđể con ăn mừng vá»›i chúng bạnâ€. NgÆ°á»i ch của anh đã trở thà nh má»™t chủ nô, má»™t ngÆ°á»i chủ keo kiệt bủn xỉn, đứa con đã nghÄ© rằng nó nhÆ° nô lệ, vì anh ta chỉ trông đợi má»™t phần thưởng, anh ta đã không phục vụ ngÆ°á»i cha của mình vá»›i tình yêu. NhÆ°ng ngÆ°á»i cha đã đáp lại: “Con luôn luôn ở vá»›i cha, má»i sá»± của cha là của conâ€. Tháºt sá»± Ä‘iá»u nà y đã biểu lá»™ được cảm xúc của ngÆ°á»i cha, tháºt ra ông ta đã đáp lại sá»± giáºn dữ của con trai bằng má»™t sá»± dịu dà ng. Ông ta không há» khuyên nhủ con mình, ông chỉ nhìn con và nói hai từ: “Con Æ¡iâ€.
NgÆ°á»i Cha trong dụ ngôn là má»™t ngÆ°á»i đáng để ý. Khi ngÆ°á»i con thứ quyết định trở vá» nhà thì ông đã nồng nhiệt chạy ra tiếp đón nó: “Khi ngÆ°á»i con cả từ chối và o dá»± tiệc, ngÆ°á»i cha cÅ©ng chạy ra nói anh ta và nà i xin anh ta và oâ€.
Äiểm đáng chú ý hÆ¡n, Thiên Chúa là Cha của chúng ta. Äể bắt đầu hiểu và nháºn biết Thiên Chúa, chúng ta phải nhá»› chúng ta là ai. Chúng ta là con cái của Thiên Chúa, là những con trai, con gái yêu dấu của NgÆ°á»i. Thiên Chúa sẽ không bao giá» thay đổi tình yêu mà NgÆ°á»i luôn luôn qua tâm đến chúng ta ngay cả khi chúng ta từ bá» Ngà i. Không có vấn Ä‘á» chúng ta Ä‘iên rồ thế nà o trong cách sống, không có vấn Ä‘á» chúng ta xa rá»i tình yêu của Thiên Chúa thế nà o. Thiên Chúa vÆ°Æ¡n đến chúng ta bằng ân sủng của NgÆ°á»i.
Má»—i ngà y Chúa Nháºt, Thiên Chúa má»i gá»i chúng ta đến nhà của Ngà i, nhà thá». Thiên Chúa luôn luôn là Cha của chúng ta. Nhà của NgÆ°á»i là ngôi nhà gia đình của chúng ta. NÆ¡i đây Ngà i má»i gá»i chúng ta cá» hà nh nghi thức gia đình, má»™t bữa ăn thánh thiện mà tại đó NgÆ°á»i Con thần linh của Ngà i nói vá»›i chúng ta bằng những lá»i trong Thánh Kinh, nuôi dưỡng chúng ta bằng Thánh Thể. Chúng ta được kêu gá»i tá»›i bữa ăn nà y nhÆ° là má»™t bữa tiệc vui mừng và má»™t biến cố hạnh phúc của chúng ta, bởi vì chúng ta nháºn biết rằng chúng ta đã chết má»™t lần trong tá»™i lá»—i, nhÆ°ng Chúa Giêsu bằng cái chết đã phục hồi cho chúng ta sá»± sống. Chúng ta đã trở nên thà nh phần của gia đình Thiên Chúa, những con cái yêu dấu của NgÆ°á»i và Thiên Chúa sẽ không bao giá» thay đổi mối quan hệ đó. Thiên Chúa đã yêu thÆ°Æ¡ng chúng ta và Ngà i đã trình bà y rằng Ngà i sẵn sà ng là m bất cứ Ä‘iá»u gì cho chúng ta. Chúng ta có thể Ä‘iên rồ hoặc là quên lãng được Thiên Chúa là Cha chúng ta và chúng ta là con cái của NgÆ°á»i sao? [Mục Lục]
28. Lạc mất - McCarthy
Không chỉ có chiên cừu và các đồng tiá»n bị đánh mất. Con ngÆ°á»i cÅ©ng bị lạc mất. Theo tá» The Tablet (Tháng 12-1996) có khoảng 250.000 ngÆ°á»i ở Anh Quốc bị mất tÃch má»—i năm. Äủ má»i loại tuổi và thà nh phần, từ trẻ em cho đến ngÆ°á»i đứng tuổi, bởi má»i loại lý do và không lý do nà o giống lý do nà o, và há» bá» Ä‘i mất tÃch. Những ngÆ°á»i ở lại, gia đình của há» bị nghi kỵ dà y vò, tá»™i lá»—i dằn vặt và lo lắng, ngÆ°á»i ta vừa sống vá»›i niá»m hy vá»ng vừa tuyệt vá»ng, không thể chấp nháºn Ä‘iá»u đã xảy ra hoặc Ä‘au buồn vì hỠđã chết. ÄÆ°á»ng dây những ngÆ°á»i mất tÃch của quốc gia được thiết láºp ở Anh quốc năm 1992 và mở ra 24 giá» má»—i ngà y, 365 ngà y má»—i năm. Äây là má»™t trong những hoạt Ä‘á»™ng từ thiện phát triển nhanh nhất ở nÆ°á»›c Anh.
Vấn Ä‘á» còn to lá»›n hÆ¡n ở Mỹ. NgÆ°á»i ta Æ°á»›c chừng 50.000 trẻ em xuất tÃch má»—i năm, trong đó có 5000 em tìm thấy đã chết. Tại sao những em ấy mất tÃch? Má»™t số em cha hoặc mẹ đã ly dị bắt Ä‘em Ä‘i. Má»™t số em là bạn thân của các tá»™i ác bạo hà nh. Má»™t số bá» trốn khá»i những gia đình không hạnh phúc.
Kevin là má»™t cáºu bé mÆ°á»i tuổi hay cÆ°á»i. Cáºu sống vá»›i cha mẹ cáºu và hai ngÆ°á»i chị ở San Francisco. Má»™t ngà y kia, cáºu rá»i khá»i trÆ°á»ng sau giá» thá»±c hà nh bóng rổ. NgÆ°á»i ta không còn nhìn thấy cáºu nữa.
Phần lá»›n các quốc gia không có con số chÃnh xác các trẻ em mất tÃch má»—i năm. Hầu hết các lá»±c lượng cảnh sát không hà nh Ä‘á»™ng theo má»™t báo cáo có má»™t đứa trẻ mất tÃch Ãt nhất trong vòng 24 giá». Ở Mỹ, cảnh sát liên bang FBI nói rằng nếu há» phải Ä‘i tìm má»—i đứa trẻ mất tÃch, há» sẽ không có thá»i gian để là m những việc khác. Nhiá»u quốc gia có những chÆ°Æ¡ng trình hiện đại để lần theo dấu vết của các xe cá»™ bị mất cắp và thẻ tÃn dụng nhÆ°ng không có chÆ°Æ¡ng trình nà o cho các trẻ em bị mất tÃch.
NgÆ°á»i ta có thể lạc loà i bằng nhiá»u cách. Có ngÆ°á»i đã nghiện rượu hoặc ma túy, có ngÆ°á»i không thể ổn định cuá»™c sống, có ngÆ°á»i không thể giữ được việc là m hoặc hoà n tất chÆ°Æ¡ng trình há»c, có ngÆ°á»i không thể duy trì má»™t tÆ°Æ¡ng quan rất khó mà tìm thấy há». Äiá»u là m cho sá»± việc thêm trầm trá»ng là thông thÆ°á»ng há» không bá» Ä‘i. Há» biến mất ở giữa chúng ta, há» lạc loà i ngay giữa gia đình mình.
DÄ© nhiên xem ra không ai có thể đến gần há». Trong những trÆ°á»ng hợp nhÆ° thế, nhiệm vụ của ngÆ°á»i mục tá» không tìm kiếm há» cho bằng giúp há» tìm thấy chÃnh mình.
Và dÄ© nhiên, ngÆ°á»i ta lạc loà i vá» tinh thần và tâm linh. Những ngÆ°á»i nhÆ° thế giống nhÆ° con thuyá»n không neo hoặc má»™t thủy thủ không có la bà n. Trong số há», có những ngÆ°á»i lạc loà i vì lá»—i của há». NhÆ°ng những ngÆ°á»i khác lạc loà i vì há» không có ngÆ°á»i hÆ°á»›ng dẫn, không có má»™t ai quan tâm tÃch cá»±c đến những ngÆ°á»i sống lạc loà i.
Äức Giêsu bà y tá» mối quan tâm của NgÆ°á»i đối vá»›i các “con chiên lạc†– những ngÆ°á»i thu thuế, những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i v.v…là những ngÆ°á»i đã bị các mục tá» chÃnh thức bá» rÆ¡i. Những mục tá» chÃnh thức phẫn ná»™ đối vá»›i việc mà má»™t mục tá» xứng đáng vá»›i danh xÆ°ng ấy phải là m.
NgÆ°á»i mục tá» không chá» cho con chiên lạc quay vá»; ngÆ°á»i ấy Ä‘i tìm nó. Äức Giêsu cÅ©ng thế. NgÆ°á»i là vị sứ giả mà Chúa Cha sai đến vá»›i chúng ta. NgÆ°á»i không chá» cho những ngÆ°á»i có tá»™i đến tìm NgÆ°á»i. NgÆ°á»i ra Ä‘i tìm há». Và khi ngÆ°á»i tìm thấy há», NgÆ°á»i Ä‘Æ°a há» trở vá» nhà Cha vá»›i niá»m hoan hỉ.
Hối cải là trở vỠvới Thiên Chúa, và trở vỠvới Thiên Chúa là trở vỠnhà mình. [Mục Lục]
29. Tha thứ
Có má»™t vấn Ä‘á» ngà y cà ng gia tăng trong xã há»™i hiện nay, đó là con ngÆ°á»i không thể và không muốn tha thứ cho nhau.
Má»™t sá»± kiện cụ thể chứng minh cho sá»± tháºt trên, đó là tình trạng ly dị má»—i lúc má»™t gia tăng, nó là m cho nhiá»u cặp vợ chồng phải Ä‘au khổ, nhiá»u gia đình bị đổ vỡ.
Qua sá»± Ä‘iá»u tra vá» những ngÆ°á»i vợ đòi ly dị, má»™t tác giả đã rút ra hai kết luáºn nhÆ° sau:
TrÆ°á»›c hết, hỠđã phải tiêu phà má»™t cách khủng khiếp năng lá»±c và tiá»n bạc để trả thù ngÆ°á»i chồng cÅ© của há». Tiếp đến vì cứ nuôi mãi mối căm háºn, nên nhiá»u ngÆ°á»i tá»± gây thÆ°Æ¡ng tổn cho mình hÆ¡n là cho ngÆ°á»i chồng cÅ© mà há» thù ghét.
Äể thấy rõ sá»± giáºn há»n và căm thù có thể hủy diệt chúng ta nhÆ° thế nà o, há»™i y khoa nÆ°á»›c Mỹ đã mở cuá»™c thăm dò hà ng ngà n bác sÄ© vá»›i câu há»i:
- Trong má»™t tuần lá»…, bạn Ä‘iá»u trị được bao nhiêu bệnh nhân?
Hầu nhÆ° tất cả Ä‘á»u trả lá»i rằng há» chỉ Ä‘iá»u trị được khoảng 10% bệnh nhân. Còn 90% kia, mặc dù có Ä‘au Ä‘á»›n, nhÆ°ng ná»—i Ä‘au Ä‘á»›n của há» lại thuá»™c lãnh vá»±c tâm lý, mà những thuốc men bình thÆ°á»ng không thể giải quyết được. Và nguyên nhân chÃnh gây bệnh đó là ná»—i căm giáºn, sá»± thù ghét dồn nén, những bất mãn và phản kháng.
Kinh nghiệm cũng cho thấy: khi chúng ta giữ mãi trong mình mối ác cảm, không chịu tha thứ và luôn tìm cách báo thù, thì chúng ta gây thương tổn cho mình không kém gì gây thương tổn cho kẻ thù.
Nói má»™t cách sống Ä‘á»™ng hÆ¡n, mÅ©i gÆ°Æ¡m thù địch chúng ta dùng để gây thÆ°Æ¡ng tÃch cho đối phÆ°Æ¡ng sẽ đâm và o bản thân chúng ta trÆ°á»›c. Hay nhÆ° má»™t câu danh ngôn đã bảo:
- Ai cứ quyết tâm nuôi má»™ng báo thù thì nên Ä‘Ã o sẵn hai cái huyệt, má»™t cái cho kẻ thù và má»™t cái cho chÃnh mình.
Tất cả những sá»± việc trên góp phần là m sáng tá» lá»i Chúa vá» lòng tha thứ qua Ä‘oạn Tin Mừng sáng hôm nay. Äây là sứ Ä‘iệp mà má»—i ngÆ°á»i chúng ta cần phải ghi nhá»› và thá»±c hà nh.
Hãy tá»± vấn lÆ°Æ¡ng tâm xem chúng ta Ä‘ang là m gì đối vá»›i sá»± thù háºn, mối ác cảm chua chát Ä‘ang là m cho Ä‘á»i sống chúng ta mất Ä‘i sá»± bình an? Hãy xét lại mối liên hệ giữa chúng ta và những ngÆ°á»i chung quanh để xem chúng ta đã thá»±c sá»± sống lá»i Chúa truyá»n dạy vá» vấn Ä‘á» nà y hay chÆ°a:
- Hãy yêu thÆ°Æ¡ng kẻ thù và là m Æ¡n cho kẻ ghét bá» chúng ta. Hãy để của lá»… đó, trở vá» là m hòa vá»›i ngÆ°á»i anh em mình trÆ°á»›c đã, rồi hãy đến mà dâng của lá»… sau? Hãy tha thứ không phải bảy lần mà là bảy mÆ°Æ¡i lần bảy lần. Chúng ta đã phản ứng nhÆ° ngÆ°á»i cha nhân từ, già u lòng thÆ°Æ¡ng xót, hay nhÆ° ngÆ°á»i anh cả vừa nhá» nhoi lại vừa Ãch ká»·.
Äể kết luáºn, chúng ta hãy mượn lá»i kinh hòa bình của thánh Phanxicô mà dâng lên Chúa:
- Lạy Chúa từ nhân, xin cho con biết mến yêu và phụng sá»± Chúa trong má»i ngÆ°á»i, để con Ä‘em yêu thÆ°Æ¡ng và o nÆ¡i oán thù, Ä‘em thứ tha và o nÆ¡i lăng nhục, Ä‘em an hòa và o nÆ¡i tranh chấp, Ä‘em chân lý và o chốn lá»—i lầm. [Mục Lục]
30. Tình thương vô biên
“Trên trá»i sẽ vui mừng vì má»™t ngÆ°á»i tá»™i lá»—i hối cảiâ€
XÆ°a nay, trong xã há»™i, thÆ°á»ng có hạng ngÆ°á»i Ä‘a nghi, hay dòm ngó, xét nét ngÆ°á»i khác. Việc ngÆ°á»i thì sáng việc mình thì quáng. Nhóm Biệt phái và luáºt sÄ© Do-thái thuá»™c vá» hạng ngÆ°á»i ấy. Há» tìm cách để bắt bẻ Chúa Giêsu trong lá»i nói, trong việc là m. Há» không thể vạch ra những sÆ¡ hở của Chúa trong lá»i giảng dạy thì há» theo dõi má»i cá» chỉ, má»i giao dịch của Chúa. Chúa Giêsu lại không mấy quan tâm đến. Ngà i Ä‘i nhiá»u lần vá»›i những ngÆ°á»i thu thuế, và o trá» trong nhà há», ngồi ăn vá»›i há»; Ngà i để cho ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà được coi là tá»™i lá»—i Ä‘em thuốc thÆ¡m xức, xõa tóc lau, lại còn hôn cả lên bà n chân. “Ông nà y, nếu quả thá»±c là tiên tri, ắt đã biết ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà sợ đụng đến mình kia là ai, và thuá»™c hạng nà o: má»™t đứa tá»™i lá»—i!†(Lc 7, 39).
Ngà i Ä‘i xuống hố thẳm tá»™i lá»—i để “cứu những gì hÆ° mấtâ€.
Äể minh giải trÆ°á»›c bá»n đối thủ, nhất là để nói lên tình thÆ°Æ¡ng của Ngà i đối vá»›i ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, Chúa Giêsu đã để lại 3 dụ ngôn của Ngà i tháºt cảm Ä‘á»™ng. HÆ¡n nữa, đây không phải chỉ là những dụ ngôn mà là những lá»i cầu nguyện sống, rất thá»±c tế, đánh Ä‘á»™ng lòng chúng ta là kẻ tá»™i lá»—i.
Äó là câu chuyện con chiên lạc, đồng bạc đánh mất, và nhất là câu chuyện ngÆ°á»i con trai Ä‘i hoang hối cải trở vá». Trong cả ba câu chuyện, Ä‘iểm nổi báºt hÆ¡n cả, đáng chú ý hÆ¡n cả, đánh Ä‘á»™ng tâm hồn hÆ¡n cả, là sá»± vui mừng của Thiên Chúa khi gặp lại những ngÆ°á»i hÆ° mất sau bao công chỠđợi tìm kiếm.
Thiên Chúa, Äấng toà n thiện toà n năng mà lại vui mừng. Tháºt là má»™t mầu nhiệm: “Trên trá»i sẽ vui mừng vì má»™t ngÆ°á»i tá»™i lá»—i hối cải hÆ¡n là vì chÃn mÆ°Æ¡i chÃn ngÆ°á»i công chÃnh không cần hối cảiâ€. Nhà Tiên tri Mikha cÅ©ng đã nói đến: “Có Thiên Chúa nà o nhÆ° Ngà i lại vui mừng khi ban Æ¡n tha thứ†(Mk 7,18).
Äây cÅ©ng là bà i há»c cho chúng ta. Bao nhiêu lần chúng ta tuyên bố tha cho kẻ xúc phạm, là m cá»±c lòng ta, nhÆ°ng ta vẫn giữ má»™t thái Ä‘á»™ lãnh lẽo, mặt nặng nhÆ° chì vá»›i há».
Ngà y 5-7-1902, Maria Goretti bị thanh niên Alexandro đâm 18 lát dao, vì muốn bảo toà n đức trong sạch. TrÆ°á»›c khi chết, vô vui vẻ tha thứ cho hung thủ và “muốn cho Alexandro được vá» Thiên Äà ng vá»›i côâ€. Bức gÆ°Æ¡ng của vị nữ thánh phản ánh tình thÆ°Æ¡ng hay tha thứ của Chúa.
Dụ ngôn thứ ba vá» ngÆ°á»i con trai Ä‘i hoang trở vá» lại cà ng tô Ä‘iểm mối tình Chúa thÆ°Æ¡ng ta bằng những nét tháºt sâu Ä‘áºm. Äá»c lại cuá»™c đón tiếp vồn vã của ngÆ°á»i cha già vá»›i những cái hôn nóng hổi, vá»›i nhẫn xá» tay, áo đẹp phủ ngÆ°á»i, tiệc tùng thịnh soạn, có ngÆ°á»i cho rằng là m gì cóm má»™t ngÆ°á»i cha tốt là nh quá nhÆ° váºy đối vá»›i ngÆ°á»i con thất hiếu bất trung? NhÆ°ng nên nhá»› rằng đây chỉ là hình bóng phai má» của ngÆ°á»i Cha trên trá»i đầy tình thÆ°Æ¡ng xót hay tha thứ. Tình thÆ°Æ¡ng của chúa tháºt vô biên, “thÆ°Æ¡ng đến táºn cùngâ€.
Lạy Äấng chăn chiên, hãy để lại đó 99 con kia,
Và mau đi tìm con chiên duy nhất đã thất lạc,
Hãy đi tìm con, vì con đang tìm Chúa.
Hãy đón nháºn con, vác con trên vai Chúa…
DÆ°á»›i đất Chúa ban vÆ¡n cứu Ä‘á»™, và trên trá»i sẽ có niá»m vui lá»›n.
(Thánh Ambrosiô thà nh Milan) [Mục Lục]
31. Mầu nhiệm Thánh thiện và tội lỗi
(Suy niệm của Lm. Thiện Duy)
Äức nguyên Giáo hoà ng Bênêđictô XVI viết trong Tá»± Sắc Cá»a Äức Tin số 13 nhÆ° sau: “Má»™t Ä‘iá»u quan trá»ng trong Năm Äức Tin nà y là điểm lại lịch sỠđức tin của chúng ta, được ghi dấu bằng mầu nhiệm lạ lùng vá» sá»± Ä‘an xen giữa thánh thiện và tá»™i lá»—iâ€.
Phụng vụ lá»i Chúa hôm nay là dịp để má»—i ngÆ°á»i chúng ta Ä‘iểm lại lịch sá» lạ lùng vá» mầu nhiệm thánh thiện và tá»™i lá»—i của nhân loại cÅ©ng nhÆ° của từng ngÆ°á»i chúng ta.
- PHỤNG VỤ LỜI CHÚA
- Bà i Äá»c I: Xh 32, 7-11.13-14
Thiên Chúa đã yêu thÆ°Æ¡ng, chá»n má»™t dân bÆ¡ vÆ¡, vất vưởng, rà y đây mai đó là m dân riêng của mình: “Ta sẽ nháºn các ngÆ°Æ¡i là m dân riêng của Ta, và đối vá»›i các ngÆ°Æ¡i, Ta sẽ là Thiên Chúa†(Xh 6, 7). Ngà i đã sá» dụng “cánh tay quyá»n lá»±c của Ngà i†để “quyến rũ†dân, không phải vì Ngà i cần được ngÆ°á»i ta tôn thá», nhÆ°ng bởi vì: “Thiên Chúa nhá»› lại giao Æ°á»›c của Ngà i vá»›i các tổ phụ Apraham, Isaac và Giacop†(Xh2, 24). Sau khi dùng Môsê Ä‘Æ°a dân vượt qua biển Äá», thoát khá»i ách nô lệ của ngÆ°á»i Ai Cáºp, Thiên Chúa đã gặp gỡ riêng tÆ° vá»›i ông để có những kế hoạch dà nh cho dân tá»™c Israel: “NgÆ°á»i gá»i ông Môsê lên đỉnh núi và ông Ä‘i lên†(Xh20, 20b).
Thế nhÆ°ng sá»± việc xảy ra là : “Dân thấy ông Môsê lâu quá không xuống núi, bèn tụ há»p bên ông Aaron và nói vá»›i ông: “Xin ông đứng lên, là m cho chúng tôi má»™t vị thần để dẫn đầu chúng tôi, vì chúng tôi không biết chuyện gì đã xảy ra cho cái ông Môsê nà y, là ngÆ°á»i đã Ä‘Æ°a chúng tôi lên từ đất Ai Cáºp†(Xh 32, 1).
Thiên Chúa nhìn thấy cảnh tượng đó nên đã “méc†ông Môsê: “Hãy Ä‘i xuống, vì dân ngÆ°Æ¡i đã hÆ° há»ng rồi. Chúng đã vá»™i Ä‘i ra ngoà i con Ä‘Æ°á»ng Ta truyá»n cho chúng Ä‘i. Chúng đã đúc má»™t con bê rồi sụp xuống lạy nó, tế nó và bảo: đây là thần của chúng ta†(x. Xh 32, 7-9). Chúng ta phải đặt mình trong hoà n cảnh của Thiên Chúa, để thấy được sá»± ná»—i giáºn của Thiên Chúa là hoà n toà n đúng.
Má»™t ngÆ°á»i má»›i cÆ°á»›i vợ, cô vợ nà y xấu xà lắm, nhÆ°ng anh chồng vẫn thÆ°Æ¡ng lạ thÆ°Æ¡ng lùng. Má»™t thá»i gian sau, anh chồng có công việc phải Ä‘i vắng, cô vợ nà y ở nhà rÆ°á»›c má»™t ngÆ°á»i thanh niên khác vá» và bảo: đây là chồng tôi. Cô vợ nà y ôm ấp, tình tứ vá»›i ngÆ°á»i thanh niên “mà cô gá»i là chồng†ngay trÆ°á»›c mặt ngÆ°á»i chồng cÅ© của mình, thì thá» há»i ngÆ°á»i chồng đó có chịu ná»—i không? Trá»i đất Æ¡i, chắc tức, giáºn, và có cả sá»± kinh tởm không thể tưởng tượng được!
Thiên Chúa đã đòi tiêu diệt dân nà y, và sẽ thay thế bằng nhà của ông Môsê. NhÆ°ng chúng ta để ý thái Ä‘á»™ của ông Môsê, quả tháºt là má»™t con ngÆ°á»i tuyệt vá»i. Nếu là chúng ta, hổng chừng chúng ta sẽ nói: “Äược đó, Chúa giết sạch hết Ä‘i, chừa lại nhà của con thôi, con sẽ là m cho Chúa được vinh quang, rạng rỡ…â€. Äằng nà y: “Ông lại cố là m cho nét mặt Äức Chúa dịu lạiâ€. Chắc có lẽ ông cÅ©ng dùng những lá»i nói chÆ¡i, những lá»i xoa dịu cho Chúa mát bụng: “Thôi Chúa Æ¡i, có gì đâu mà giáºn dữ váºy, Chúa phải vất vả lắm má»›i Ä‘Æ°a được dân nà y ra khá»i đất Ai Cáºp. Vá»›i lại tụi nó má»›i quá mà . Bây giá» giả dụ tụi nó có là m gì sai, thì thây kệ tụi nó, Chúa chỉ cần nhá»› đến mấy ngÆ°á»i lá»›n, ông Apraham, Isaac, Giacop, bạn thân của Ngà i không hà , nể há» mà tha cho dân lần nà y Ä‘i nghe Chúa!â€. Nhá» váºy mà : “Äức Chúa đã thÆ°Æ¡ng, không giáng phạt dân NgÆ°á»i nhÆ° NgÆ°á»i đã Ä‘eâ€.
Qua câu chuyện nà y, chúng ta thấy được 3 Ä‘iá»u:
Thứ nhất, không phải dân chúng bá» Chúa, không tin Chúa nên sụp lạy con bò và ng, mà bởi vì há» muốn má»™t vị Thiên Chúa có hình ảnh cụ thể, má»™t vị Thiên Chúa nhÆ° há» muốn. Hay nói cách khác, há» muốn má»™t Thiên Chúa vừa vá»›i tầm nhìn của há».
Thứ hai, hình ảnh ông Môsê, má»™t khi đã nháºn nhiệm vụ lãnh đạo dân, ông coi dân nhÆ° chÃnh bản thân mình, gắn bó vá»›i dân, không mà ng chi đến những lợi lá»™c cá nhân, coi tá»™i lá»—i của dân chÃnh là tá»™i lá»—i của mình.
Äiểm thứ ba quan trá»ng hÆ¡n, đó là tình yêu của Thiên Chúa dà nh cho những ai Ngà i đã tuyển chá»n. Sẽ có những lúc há» là m cho Thiên Chúa ná»—i giáºn, nhÆ°ng giáºn thì giáºn mà thÆ°Æ¡ng thì vẫn thÆ°Æ¡ng. Ngà i sá»a dạy hỠđể má»—i ngà y há» nên tốt hÆ¡n. Äó là mầu nhiệm tá»™i lá»—i và thánh thiện nÆ¡i con ngÆ°á»i và từng ngÆ°á»i chúng ta.
- Äáp ca: Tv.50
Äây là thánh vịnh nổi tiếng vá» lòng ăn năn sám hối. Nó là tâm tình của vua Äavit sau khi được Thiên Chúa cho biết những tá»™i lá»—i tà y trá»i của ông. Ông đã phạm tá»™i ngoại tình, hÆ¡n thế nữa, để ngoại tình ông đã bà y mÆ°u giết ngÆ°á»i, mà ngÆ°á»i đó lại là má»™t vị tÆ°á»›ng giá»i của ông. Ông không che giấu, không biện minh, mà chỉ biết nói: “Nguyện xót thÆ°Æ¡ng con theo lòng nhân háºu của Chúa, nguyện xóa tá»™i con theo lượng cả đức từ bi NgÆ°á»iâ€. Mầu nhiệm thánh thiện và tá»™i lá»—i được Ä‘an xen nÆ¡i con ngÆ°á»i vua Äavit.
- Bà i Äá»c II: 1Tm 1, 12-17
Thánh Phaolô trong thÆ° gá»i cho ông Timôthêô đã nói rất rõ rà ng: “Äức Giêsu Kitô đã đến thê gian để cứu những ngÆ°á»i tá»™i lá»—iâ€, ông cÅ©ng không ngần ngại xác nháºn: “Mà kẻ đầu tiên là tôi’’ (1Tm1, 15). Ông không giấu diếm vá» quá khứ của mình: “TrÆ°á»›c kia tôi là kẻ nói lá»™ng ngôn, bắt đạo và ngạo ngược†(1Tm1, 13). Tuy nhiên: “Äức Giêsu Kitô Chúa chúng ta đã ban cho tôi đầy trà n ân sủng, cùng vá»›i đức tin và đức mến của má»™t kẻ được kết hợp vá»›i NgÆ°á»i†(1Tm1, 14). Có ai ngá» má»™t ngÆ°á»i bắt đạo lại trở thà nh má»™t ngÆ°á»i giảng đạo cách nhiệt thà nh. Äó là mầu nhiệm thánh thiện và tá»™i lá»—i nÆ¡i cuá»™c Ä‘á»i Phaolô, vị tông đồ dân ngoại.
- Tin mừng: Lc 15, 1-32
3 dụ ngôn trong Ä‘oạn Tin mừng hôm nay là m nổi báºt khuôn mặt tháºt của Thiên Chúa: Thiên Chúa chúng ta là Äấng già u lòng thÆ°Æ¡ng xót.
Chúng ta nhá»› bối cảnh của bà i Tin Mừng hôm nay là Chúa Giêsu Ä‘ang trên Ä‘Æ°á»ng lên Giêrusalem, đổ máu mình ra để chuá»™c tá»™i cho muôn ngÆ°á»i. Tuy nhiên, những ngÆ°á»i biệt phái và Pharisêu thì lại bá»±c bá»™i, khó chịu khi thấy Chúa Giêsu “đón tiếp phÆ°á»ng tá»™i lá»—iâ€. HÆ¡n thế nữa còn “đồng bà n vá»›i quân thu thuế và phÆ°á»ng tá»™i lá»—iâ€, nghÄ©a là tá» ra mình thuá»™c vá» phe của những ngÆ°á»i đó.
Äể trả lá»i cho bức xúc của những ngÆ°á»i được cho là đạo đức, thánh thiện, Chúa Giêsu đã kể má»™t loạt 3 dụ ngôn vá» lòng ThÆ°Æ¡ng Xót của Thiên Chúa.
Cả 3 dụ ngôn Ä‘á»u là m nổi báºt sáng kiến của Thiên Chúa. ChÃnh Ngà i Ä‘i bÆ°á»›c trÆ°á»›c để tìm kiếm những thứ đã hÆ° mất, những gì là lạc loà i và những con ngÆ°á»i tá»™i lá»—i. Má»™t mục tá» băng rừng vượt suối để Ä‘i tìm con chiên lạc. Má»™t bà góa đốt đèn, quét nhà để tìm đồng tiá»n đánh mất. Má»™t ngÆ°á»i cha chiá»u chiá»u ra ngõ ngóng đứa con trở vá», và khi thấy nó vá» thì chạy lại ôm chầm lấy nó.
Tác giả Cousin đã nháºn xét vá» 3 dụ ngôn nà y nhÆ° sau: “Tình yêu ấy của Thiên Chúa dà nh cho tất cả những ai chẳng được yêu và cÅ©ng chẳng đáng yêu, gián tiếp lên án sá»± cứng cá»i và khắc nghiệt mà những con ngÆ°á»i “đà ng hoà ng†hÆ¡n kia đã đối xá» vá»›i há»â€.
Lòng ThÆ°Æ¡ng Xót của Thiên Chúa là m cho cuá»™c Ä‘á»i của chúng ta trở thà nh má»™t mầu nhiệm. Mầu nhiệm không phải là sá»± thánh thiện, cà ng không thể là tá»™i lá»—i; mà mầu nhiệm ở chá»— “đan xen giữa thánh thiện và tá»™i lá»—iâ€.
- MẦU NHIỆM ÄAN XEN GIá»®A THÃNH THIỆN VÀ TỘI Lá»–I
Äâu là sá»± Ä‘an xen giữa thánh thiện và tá»™i lá»—i, khiến nó trở thà nh má»™t mầu nhiệm? ThÆ°a đó chÃnh là lòng hoán cải phát xuất từ má»™t tình yêu chân thà nh.
- Hoán cải là nhìn lại mình:
NÆ¡i má»—i con ngÆ°á»i, ranh giá»›i giữa sá»± thánh thiện và tá»™i lá»—i chÃnh là sá»± trở vá». ChÃnh con tim sẽ đẩy lùi tá»™i lá»—i và hÆ°á»›ng đến thánh thiện. Hay nói cách khác nhá» tình yêu mà chúng ta sẽ quyết tâm từ bá» những gì bất xứng để hÆ°á»›ng đến những gì là xứng hợp. Các nhà tu đức nói: “Không có thánh nhân nà o mà không có quá khứ, cÅ©ng nhÆ° không có tá»™i nhân nà o mà không có tÆ°Æ¡ng laiâ€. Vá»›i thân pháºn má»ng dòn của má»™t con ngÆ°á»i, chắc chắn chúng ta sẽ bị ma quá»· cám dá»— để Ä‘i nghịch lại Ä‘Æ°á»ng lối của Thiên Chúa. NhÆ°ng cảm nghiệm tình yêu của Thiên Chúa sẽ giúp chúng ta biết vÆ°Æ¡n lên, vượt thoát khá»i những cạm bẫy của ma quá»·.
Tình trạng bi thảm của con ngÆ°á»i là không nháºn ra được lá»—i lầm của mình. Vì váºy mà đức Giáo hoà ng Gioan Phaolô II đã nói: “Tá»™i lá»—i lá»›n nhất của con ngÆ°á»i là cho rằng mình không có tá»™iâ€. Luôn luôn nghÄ© rằng mình công chÃnh, thánh thiện. Luôn luôn cho rằng mình không là m gì sai.
NgÆ°á»i ta kể quá»· đến trách Chúa: “Tại sao con ngÆ°á»i là m biết bao nhiêu tá»™i mà Chúa cÅ©ng tha thứ hết, còn tôi chỉ phạm má»™t tá»™i thôi mà Chúa không tha?†Chúa há»i nó: “Thế có bao giá» ngÆ°Æ¡i xin Ta tha thứ cho ngÆ°Æ¡i chÆ°a?†Nghe đến đó, quá»· ngoảnh mặt bá» Ä‘i.
Ngạn ngữ Äức có câu: “Sa ngã và o tá»™i chÃnh là con ngÆ°á»i, nhÆ°ng ở lại trong tá»™i chÃnh là quá»· sứâ€.
Chúng ta hãy thÆ°á»ng xuyên nhìn lại những suy nghÄ©, lá»i nói và việc là m của mình; nhìn lại những dá»± tÃnh, những chÆ°Æ¡ng trình của chúng ta; nhất là nhìn lại Ä‘á»i sống đức tin của má»—i cá nhân để kịp thá»i chỉnh đốn những sai lá»—i và sai xót.
- Hoán cải là rá»™ng lượng vá»›i ngÆ°á»i khác.
Thiên Chúa biết được quá khứ tá»™i lá»—i của chúng ta, nhÆ°ng Ngà i cÅ©ng biết cả tÆ°Æ¡ng lai của chúng ta nữa. NhÆ° ngÆ°á»i cha biết chắc sẽ có ngà y con trai mình trở vá» nên chiá»u chiá»u ra ngõ ngóng trông. Trong việc chá» mong của ngÆ°á»i cha đã có ý định tha thứ. Tuy nhiên ngÆ°á»i con cả trong nhà lại không muốn cha mình tha thứ cho đứa em. Thái Ä‘á»™ đó hoà n toà n Ä‘i ngược lại vá»›i lòng nhân từ của Thiên Chúa.
Chúng ta muốn Thiên Chúa, muốn ngÆ°á»i khác tha thứ cho mình, mà mình lại không muốn tha thứ cho ngÆ°á»i khác. Vì váºy hoán cải là chúng ta biết rá»™ng lượng tha thứ cho ngÆ°á»i khác. Khi chúng ta tha thứ cho ngÆ°á»i khác là chúng ta Ä‘ang mở Ä‘Æ°á»ng để Thiên Chúa tha thứ cho mình: “Xin Cha tha nợ chúng con nhÆ° chúng con cÅ©ng tha kẻ có nợ chúng conâ€. Äừng bao giỠđặt dấu chấm hết cho má»™t ngÆ°á»i, dù cho ngÆ°á»i đó có cố chấp, có Ä‘ang trong tình trạng tá»™i lá»—i. Äó là con Ä‘Æ°á»ng của Äức Giêsu Kitô. Ngà i đồng bà n vá»›i tá»™i nhân, tá»± xem mình thuá»™c vá» phe của há».
Nói tóm lại, phụng vụ lá»i Chúa hôm nay cho chúng ta thấy được mầu nhiệm thánh thiện và tá»™i lá»—i luôn Ä‘an xen trong cuá»™c Ä‘á»i chúng ta. Dù chúng ta có tá»™i lá»—i, và tá»™i tà y trá»i: “không đáng là con cha nữaâ€, thì tình yêu của Thiên Chúa cÅ©ng tha thứ, mở ngõ, chỠđợi để được ôm ấp chúng ta và o lòng, miá»…n là chúng ta biết hoán cải để quay trở vá». Äồng thá»i cÅ©ng phải biết rá»™ng rãi tha thứ cho những lá»—i lầm của ngÆ°á»i khác. [Mục Lục]
32. Má»™t ngÆ°á»i cha có hai con trai – André Sève
(TrÃch dẫn từ ‘Tin Mừng Chúa Nháºt’)
Tin Mừng không phải là má»™t đồng bằng, nhÆ°ng có những đỉnh cao. Chúng ta Ä‘ang đứng trÆ°á»›c má»™t trong những đỉnh cao nhất: Luca 15,11-32. NgÆ°á»i ta nói rằng đây là dụ ngôn đứa con hoang Ä‘Ã ng, nhÆ°ng Chúa Giêsu là m nổi báºt ba nhân váºt: má»™t ngÆ°á»i cha và hai đứa con trai. Äối vá»›i ngÆ°á»i con thứ, những cuá»™c phiêu lÆ°u của cáºu ta có há» chi, có biết bao cách để phung phà món quà cuá»™c Ä‘á»i khi Ä‘i sống xa cha mình. Äiá»u phải khám phá chÃnh là Chúa Cha, nhá» Chúa Giêsu. Tất cả các nhà chú giải và tất cả các nhà linh hÆ°á»›ng Ä‘á»u nói Ä‘iá»u đó. Chúa Giêsu đã mặc khải Thiên Chúa chÃnh trong trang Tin Mừng nà y.
“Khi cáºu còn ở xa, cha cáºu đã trông thấy cáºuâ€. NgÆ°á»i cha Ä‘ang chỠđợi. Ông không tá»± há»i ngÆ°á»i con thứ của mình nói gì hoặc là m gì, ông chỉ nghÄ©: “Nếu con ta xuất hiện nhỉ!â€. Ngay khi ông thấy cáºu, ông ôm cáºu và o lòng, hết sức thÆ°Æ¡ng hại và yêu mến. Ông chạy lại (không cần phải là m đến nhÆ° thế đâu!), ông hôn cáºu tá»›i tấp (nói cha tha thứ cho con không tốt hÆ¡n sao!), ông không lắng nghe những lá»i xin lá»—i, ông quá vá»™i và ng khi là m bùng lên niá»m vui và ngà y lá»… há»™i. Nhanh lên, hãy Ä‘Æ°a áo quần lại đây! Nhanh lên, hãy là m thịt bê béo! Con ta đã mất nay lại tìm thấy.
Äây chÃnh là mặc khải đáng ngạc nhiên mà Chúa Giêsu muốn cho chúng ta biết: chúng ta được yêu thÆ°Æ¡ng biết bao! NhÆ°ng dại dá»™t và tháºm chà những tá»™i ác của chúng ta là gì trÆ°á»›c nhiệt tình nà y: “Cáºu ấy lại được tìm thấyâ€. Nếu chúng ta dám tin Ä‘iá»u ấy thì quan hệ tình yêu giữa chúng ta vá»›i Chúa Cha kỳ lạ biết mấy! Tại sao khó mà thấy được Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng đến thế? Có phải vì sá»± khó khăn nà y mà Chúa Giêsu giá»›i thiệu ngÆ°á»i con cả vá»›i chúng ta nhiá»u lần đến thế? Ngà i có thể đã nghÄ© đến dụ ngôn nà y sau khi nghe những lá»i đả kÃch của những ngÆ°á»i công chÃnh trÆ°á»›c thái Ä‘á»™ của Ngà i: “NgÆ°á»i nà y tiếp đón những kẻ tá»™i lá»—i, tháºm chà ngồi cùng bà n ăn vá»›i há»!â€. Äúng y nhÆ° lá»i lẩm bẩm của ngÆ°á»i con cả! Thay vì vui mừng, anh ta phản đối, anh ta bị ảnh hưởng xấu. Tháºt là đứa em là m bá»±c mình.
Than ôi, biết bao lần chúng ta cÅ©ng bị dồn và o thế bÃ, cÅ©ng đóng kÃn đối vá»›i tình yêu. Chúng ta phán xét thay vì mở rá»™ng vòng tay. NhÆ°ng tôi thấy rõ sá»± khó khăn: nếu chúng ta chấp nháºn tất cả, thì đạo đức dùng để là m gì? Và Thiên Chúa là ai nếu Ngà i chấp nháºn tất cả?
Chúng ta đã được Ä‘Ã o tạo ghê sợ tá»™i lá»—i, lên án sá»± vô tráºt tá»±, chúng ta không thể trở nên vừa lòng má»™t cách đáng ngá»! ChÃnh Thiên Chúa là Äấng chúng ta bảo vệ bằng cách bảo vệ luáºt lệ của Ngà i và bằng cách tá» ra cứng rắn!
NhÆ° thế thì là m thế nà o mà mở rá»™ng vòng tay được? Là m thế nà o bắt chÆ°á»›c ngÆ°á»i cha trong dụ ngôn theo cách hoà n toà n Ä‘iên rồ của ông, đó là tiếp đón đứa con lÆ°u manh trở vá» vì đói được?
NhÆ°ng cáºu ấy trở vá»! Hà nh Ä‘á»™ng của ngÆ°á»i cha trÆ°á»›c tiên là tình yêu thÆ°Æ¡ng, chứ không phải trÆ°á»›c tiên là những câu há»i vá» những thái Ä‘á»™ công chÃnh. Sau đó, chúng ta sẽ xem xét việc sống trong ná» nếp nhÆ° thế nà o. Äiá»u cấp bách nhất chÃnh là yêu thÆ°Æ¡ng.
Chúng ta, những ngÆ°á»i công chÃnh, muốn là những ngÆ°á»i công chÃnh, chúng ta trÆ°á»›c hết nghÄ© đến việc xét Ä‘oán, lÆ°u ý những Ä‘iá»u cần thiết, giá»›i hạn Ä‘iá»u xấu xa, xem Ä‘iá»u gì có thể chấp nháºn được. Khi tất cả Ä‘á»u khá rõ rà ng, được sá»a chữa tốt, chúng ta má»›i có thể yêu thÆ°Æ¡ng.
NhÆ° thế là há»ng hết 90% rồi. Chúa Giêsu đã nháºn thấy Ä‘iá»u đó trong khi quan sát những cố gắng thá»±c sá»± của những ngÆ°á»i công chÃnh và o thá»i của Ngà i, tức những ngÆ°á»i biệt phái và những luáºt sÄ©: khởi Ä‘i từ sá»± công chÃnh, há» không Ä‘i đến được tình yêu. Há» cố gắng yêu thÆ°Æ¡ng, nhÆ°ng há» vẫn ở trong những giá»›i hạn cháºt hẹp và tất nhiên đặt Thiên Chúa trong cÅ©ng những giá»›i hạn đó: “Dầu sao thì Ngà i cÅ©ng không thể yêu thÆ°Æ¡ng những kẻ tá»™i lá»—i!â€, há» nghÄ© nhÆ° thế. Chúng ta, bởi vì Chúa Giêsu đã nói Ä‘iá»u ấy, nói chung chúng ta chấp nháºn rằng Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng những kẻ tá»™i lá»—i, Ä‘iá»u nà y tháºm chà lại tốt cho chúng ta hoặc ngÆ°á»i nà y ngÆ°á»i ná», nhÆ°ng không phải cho ngÆ°á»i kia đâu!, xem nà o! NgÆ°á»i kia, “những ngÆ°á»i kiaâ€, Thiên Chúa không thể yêu thÆ°Æ¡ng hỠđược.
Có chứ! Chúa Giêsu nói vá»›i chúng ta rằng không có ai bị loại bá», rằng Thiên Chúa đúng là ngÆ°á»i cha trong dụ ngôn của Ngà i. Và chúng ta là những ngÆ°á»i con của Ngà i khi chúng ta trÆ°á»›c hết là đặt mình và o trong tình yêu thÆ°Æ¡ng.
Chúng ta không nên chấp nháºn tất cả, chúng ta phải chiến đấu chống lại tá»™i lá»—i và chiến đấu vì sá»± công chÃnh. NhÆ°ng là m những Ä‘iá»u đó trong tình yêu. Tất cả Ä‘á»u nằm ở đó. ChÃnh trong khi yêu thÆ°Æ¡ng chúng ta Thiên Chúa Ä‘Æ°a chúng ta ra khá»i tá»™i lá»—i, chÃnh Thiên Chúa chiến đấu tá»™i lá»—i nÆ¡i chúng ta, không phải bằng cách đè bẹp hoặc loại bá» chúng ta.
Xin Chúa giúp chúng ta quay lại để đạt được suy tÆ° Tin Mừng trong sáng duy nhất nà y: luôn luôn đặt mình trong tình yêu. Khi tôi tá»± phán xét tôi, hãy nghÄ© rằng Chúa Cha yêu thÆ°Æ¡ng tôi. Khi tôi phải phán xét những ngÆ°á»i khác, trÆ°á»›c tiên hãy nghÄ© đến việc yêu thÆ°Æ¡ng há» nhÆ° Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng há». Äó là vị Thiên Chúa tháºt được Chúa Giêsu mặc khải.
Trong ánh sáng tình yêu nà y tất cả Ä‘á»u có thể trở vá» lại sá»± sống: “Con trai tôi đã chết mà nay vẫn còn sống! Em con đã chết mà nay vẫn còn sống!â€. [Mục Lục]
33. Chứng từ của lòng sám hối
Trong bá»™ sÆ°u táºp vá» các vị ẩn tu, ta Ä‘á»c được câu chuyện sau đây: Có hai tá»™i nhân quyết tâm và o sa mạc để ăn chay Ä‘á»n tá»™i. Nhiá»u tháng trá»i ròng rã, má»—i ngÆ°á»i giam mình trong má»™t túp lá»u, ngà y đêm đánh tá»™i, ăn năn và cầu nguyện.Ngà y ngà y các tu sÄ© của má»™t cá»™ng Ä‘oà n ẩn tu mang thức ăn, nÆ°á»›c uống đến táºn căn lá»u của má»—i ngÆ°á»i. Sau đúng má»™t năm thá» thách, các tu sÄ© nháºn thấy có sá»± khác biệt giữa hai ngÆ°á»i. Má»™t ngÆ°á»i thì khá»e mạnh, vui tÆ°Æ¡i, má»™t ngÆ°á»i thì lại ốm o buồn phiá»n. Cả hai ngÆ°á»i đến trình diện trÆ°á»›c vị bá» trên của cá»™ng Ä‘oà n để chỠđợi sá»± phán quyết của ngà i, theo đó há» có xứng đáng gia nháºp cá»™ng Ä‘oà n hay không. Khi được há»i trong suốt má»™t năm qua hỠđã suy niệm vá» những gì. Con ngÆ°á»i ốm o buồn phiá»n lên tiếng đáp: Trong suốt má»™t năm qua, ngà y ngà y tôi nhá»› lại những tá»™i lá»—i tôi đã phạm. Từng giây từng phút tôi nghÄ© đến hình phạt tôi sẽ gánh chịu, tôi sợ hãi đến mất ăn mất ngủ. Äến lượt mình, con ngÆ°á»i vui tÆ°Æ¡i khá»e mạnh trình bà y nhÆ° sau: Suốt má»™t năm qua, từng giây từng phút tôi hằng nghÄ© đến những Æ¡n là nh Thiên Chúa đã ban cho tôi, tôi luôn luôn nghÄ© đến tình thÆ°Æ¡ng của Thiên Chúa.
Các tu sÄ© trong cá»™ng Ä‘oà n rất cảm kÃch vá» chứng từ của con ngÆ°á»i khá»e mạnh vui tÆ°Æ¡i. Vì lòng sám hối của anh đã biến thà nh lá»i ca chúc tụng, tri ân đối vá»›i tình yêu của Thiên Chúa. NhÆ°ng con ngÆ°á»i ốm o sầu buồn kia cÅ©ng được đón nháºn và o cá»™ng Ä‘oà n.
Sám hối là khởi đầu của sá»± nên thánh. Không phải tất cả các vị thánh Ä‘á»u bắt buá»™c phải là những tá»™i nhân. NhÆ°ng tất cả Ä‘á»u bắt đầu có ý thức sâu sắc vá» tá»™i lá»—i và sá»± yếu hèn của mình. Cà ng ý thức vá» thân pháºn tá»™i lá»—i yếu hèn của mình con ngÆ°á»i cà ng cảm nháºn được tình yêu của Thiên Chúa. Äó là thá»±c trạng tâm hồn của tất cả các vị thánh trong giáo há»™i. Lá»i đầu tiên Chúa Giêsu dùng để khai mạc sứ mệnh của Ngà i chÃnh là : “Hãy sám hối và tin và o Tin Mừngâ€. Chúa Giêsu đã nối kết lòng sám hối vá»›i Tin Mừng. Tin Mừng là gì nếu không phải là tình yêu của Thiên Chúa thể hiện qua con ngÆ°á»i của Äức Giêsu Kitô? Sám hối không chỉ là ý thức và hồi tưởng vá» tá»™i lá»—i của mình. Sám hối Ä‘Ãch thá»±c không dừng lại ở Ä‘au xót, buồn phiá»n, sợ hãi, mà phải là ngõ dẫn đến Tin Mừng, nghÄ©a là hoan lạc, vui mừng.
Thiên Chúa mà Chúa Giêsu đã mạc khải qua cuá»™c sống và nhất là cái chết của Ngà i là má»™t ngÆ°á»i cha yêu thÆ°Æ¡ng và tha thứ, má»™t ngÆ°á»i cha muốn được con cái yêu mến hÆ¡n là sợ hãi. Do đó, đạo mà Chúa Giêsu đã thiết láºp không phải là đạo của buồn phiá»n, của khổ Ä‘au mà là đạo của Tin Mừng, của Tình Yêu, của hân hoan, của hy vá»ng. Äà nh rằng tháºp giá là biểu tượng của Kitô giáo. NhÆ°ng ngÆ°á»i Kitô hữu không dừng lại ở chết chóc, buồn phiá»n, khổ Ä‘au. Há» luôn được má»i gá»i nhìn ra ánh sáng, hy vá»ng, tin yêu, sá»± sống bên kia tháºp giá. [Mục Lục]
34. Nhân là nh
Má»™t văn sÄ© nỠđã kể lại câu chuyện ngắn vá» cáºu bé David trong câu chuyện có tá»±a Ä‘á» là : “NgÆ°á»i Con Của Ai Äó†nhÆ° sau:
David đã bỠnhà ra đi, nó viết thư vỠcho mẹ như sau: Thưa Mẹ, và i ngà y nữa con sẽ đi ngang qua nhà , con sợ cha lắm, nếu cha tha thứ cho con thì mẹ hãy xin cha cột một dây vải trắng nơi cây xoà i trước nhà , nhìn thấy dấu hiệu nà y con biết là cha đã tha thứ và con sẽ vỠlại.
Và i ngà y sau, David lấy vé xe lá»a vá» quê. ÄÆ°á»ng xe lá»a Ä‘i ngang qua trÆ°á»›c nhà , cáºu nghÄ©, nếu cáºu thấy được sợi dây vải trắng cá»™t trên cây xoà i thì cáºu sẽ xuống trạm xe kế bên và đi vá» nhà , nếu không thì sẽ Ä‘i luôn sang nÆ¡i khác.
Cáºu David rất hồi há»™p khi xe gần đến nhà , sợ mình có thể nhìn lầm hay không kịp nhìn, cáºu nhá» má»™t ngÆ°á»i bên cạnh cùng nhìn phụ. Xe chạy ngay qua địa Ä‘iểm, không những là cáºu mà cả ngÆ°á»i bạn cÅ©ng nhìn thấy, ngÆ°á»i bạn há»i cáºu:
- Tại sao cây xoà i nhà đó lại đầy những tấm vải trắng treo trên khắp các cà nh cây nhÆ° váºy?
David mỉm cÆ°á»i không trả lá»i, cáºu chỉ giữ lấy ý nghÄ©a của dấu hiệu đó cho riêng mình mà thôi và hân hoan xuống trạm xe kế tiếp.
Câu chuyện vui trên giúp chúng ta hiểu thêm sứ Ä‘iệp Phúc âm mà Chúa gởi đến chúng ta hôm nay. NhÆ° cáºu David, chúng ta mang nặng ý thức vá» những lá»—i lầm của mình và nghi ngá» tình thÆ°Æ¡ng tha thứ của Thiên Chúa. David cần được củng cố vì tình thÆ°Æ¡ng của cha sẵn sà ng tha thứ. Chúng ta cÅ©ng váºy, Thiên Chúa đã thá»±c hiện nhiá»u dấu chỉ trong cuá»™c Ä‘á»i để chỉ cho chúng ta thấy tình thÆ°Æ¡ng của Ngà i, và dấu chỉ quan trá»ng nhất hằng ngà y chúng ta thấy, đó là tháºp giá Chúa Giêsu Kitô, dấu chỉ đó cho chúng ta thấy tình thÆ°Æ¡ng tha thứ của Thiên Chúa đối vá»›i má»—i ngÆ°á»i chúng ta.
Bà i Phúc âm hôm nay ghi lại ba dụ ngôn vá» lòng thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúa: dụ ngôn con chiên bị mất; dụ ngôn đồng bạc bị đánh mất, nhất là dụ ngôn ngÆ°á»i cha nhân háºu.
Qua bà i Phúc âm, Giáo Há»™i nhắc lại cho chúng ta dụ ngôn vá» tình thÆ°Æ¡ng của Thiên Chúa Cha đối vá»›i con ngÆ°á»i tá»™i lá»—i. Thái Ä‘á»™ của ngÆ°á»i chăn chiên Ä‘i tìm con chiên lạc, của ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà bị mất má»™t đồng tiá»n và của ngÆ°á»i cha có đứa con bá» nhà đi hoang, thái Ä‘á»™ yêu thÆ°Æ¡ng tha thứ đó vượt quá mức Ä‘á»™ bình thÆ°á»ng con ngÆ°á»i có thể tưởng tượng được và phản chiếu thái Ä‘á»™ của Thiên Chúa đối vá»›i con ngÆ°á»i.
Theo lệ thÆ°á»ng, nếu chúng ta có má»™t trăm con chiên mà lỡ bị mất má»™t con, chúng ta có nhất quyết Ä‘i tìm con chiên lạc cho đến khi gặp được má»›i thôi hay không? Chắc chắn là không, vì số chÃn mÆ°Æ¡i chÃn con còn lại không đáng giá hÆ¡n má»™t con bị lạc mất hay sao? Quan niệm của con ngÆ°á»i chúng ta thÆ°á»ng hay căn cứ và o số lượng, và có thể chúng ta cho rằng hà nh Ä‘á»™ng của ngÆ°á»i chăn chiên là má»™t hà nh Ä‘á»™ng khác thÆ°á»ng, nếu không muốn nói là điên khùng theo mức Ä‘á»™ con ngÆ°á»i. NhÆ°ng đối vá»›i Thiên Chúa thì không Ä‘iên khùng, vì Ngà i không đặt tÆ°Æ¡ng quan của Ngà i trên căn bản con số, chất lượng nhiá»u hay Ãt, nhiá»u ngÆ°á»i hay Ãt ngÆ°á»i, nhÆ°ng trên căn bản tÆ°Æ¡ng quan giữa Ngà i vá»›i từng cá nhân. Má»—i con chiên, má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u có giá trị duy nhất đối vá»›i Ngà i, và do đó nếu bị lạc mất thì nhất quyết phải tìm cho được má»›i thôi. Rồi hà nh Ä‘á»™ng của ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà cÅ©ng thế, theo thÆ°á»ng tình thì mất má»™t đồng cÅ©ng không sao, vì còn cả chÃn đồng kia mà . NhÆ°ng để diá»…n tả mức Ä‘á»™ của Thiên Chúa thì má»™t đồng bị mất kia là hết sức quan trá»ng, phải tìm cho được má»›i thôi.
NgÆ°á»i cha của đứa con Ä‘i hoang, theo thÆ°á»ng tình thì bá» mặc kệ nó, nhÆ°ng để diá»…n tả thái Ä‘á»™ của Thiên Chúa đối vá»›i con ngÆ°á»i thì ngÆ°á»i cha kia hằng ngà y đứng trông con mình trở vá», và đã nhìn thấy con mình trở vá» trÆ°á»›c khi nó nhìn thấy ông. NgÆ°á»i cha tha thứ cho đứa con ngay cả trÆ°á»›c khi nó mở miệng xin tha, rồi là m tiệc ăn mừng.
Thiên Chúa muốn cứu rá»—i má»i ngÆ°á»i và má»—i ngÆ°á»i, Ngà i muốn táºn dụng má»i phÆ°Æ¡ng thế có thể để ban Æ¡n cứu rá»—i cho con ngÆ°á»i. Vì Ngà i yêu thÆ°Æ¡ng con ngÆ°á»i, yêu thÆ°Æ¡ng từng ngÆ°á»i má»™t cách vô cùng, nhÆ°ng con ngÆ°á»i có chấp nháºn ân sủng và tình thÆ°Æ¡ng của Ngà i hay không?
Trong bà i dụ ngôn vá» ngÆ°á»i cha của đứa con hoang Ä‘Ã ng, chúng ta còn quan sát thái Ä‘á»™ giữa hai anh em ganh tị vá»›i nhau. NgÆ°á»i anh cả ở nhà vá»›i cha, thay vì thông cảm và mừng vá»›i em mình trở vá» thì anh lại tá» ra ganh tị.
Mặt khác, nhÆ° trong Cá»±u Æ°á»›c, chúng ta thấy Môisen cầu nguyện cùng Chúa, xin Ngà i tha thứ cho dân đã phạm tá»™i đến Ngà i, Môisen đã không xin Chúa hủy diệt dân mình, nhÆ°ng hãy tha thứ cho dân mình. CÅ©ng thế, chúng ta đừng bắt chÆ°á»›c thái Ä‘á»™ của ngÆ°á»i anh cả trong dụ ngôn, đừng ganh tị vá»›i anh chị em được Æ¡n Chúa tha thứ cho, nhÆ°ng hãy bắt chÆ°á»›c thái Ä‘á»™ của Môisen cầu nguyện cùng Chúa, xin Ngà i tha thứ tá»™i lá»—i cho anh chị em và cho cả chÃnh mình nữa.
TrÆ°á»›c nhan Thiên Chúa, tất cả má»i ngÆ°á»i chúng ta Ä‘á»u là những kẻ tá»™i lá»—i, Ä‘á»u cần đến lá»i cầu nguyện của nhau để trở lại cùng Chúa và trung thà nh vá»›i đức tin. Nguyện xin Chúa thÆ°Æ¡ng tha thứ các tá»™i lá»—i và nâng đỡ thà nh tâm thiện chà má»—i ngÆ°á»i chúng ta, giúp má»—i ngÆ°á»i chúng ta biết trở vá» cùng Chúa, sống xứng đáng là con cái Cha trên trá»i. [Mục Lục]
35. ThÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i
Äá» cáºp đến Tin Mừng nghiêm chỉnh má»™t chút, chúng ta sẽ nháºn thấy rõ Ä‘iá»u nà y: những kẻ cầm quyá»n Ä‘Æ°Æ¡ng thá»i trong đạo Do thái, những ngÆ°á»i Pharisêu, những ngÆ°á»i tá»± cho mình là công chÃnh… đã khinh thÆ°á»ng và tẩy chay Chúa Giêsu. Trái lại, những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, những kẻ thu thuế… đã trân trá»ng và nháºn biết Ngà i. Thá» há»i: Nếu Chúa Giêsu trở lại giữa chúng ta hôm nay, chúng ta sẽ thuá»™c hạng ngÆ°á»i nà o? Thuá»™c hạng ngÆ°á»i “công chÃnh†không cần đến Ngà i hay thuá»™c hạng ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, đối tượng Ngà i quan tâm khi đến thế gian? Bà i Tin Mừng nêu lên vấn đỠấy. Chúng ta thấy Chúa Giêsu yêu thÃch “những gì đã lạc mất†má»™t cách hết sức ngỡ ngà ng. Ngà i đến “tìm kiếm và cứu vá»›t những gì đã lạc mấtâ€. Những lá»i nói nà y giúp chúng ta Ä‘i sâu và o tâm khảm của Chúa. Những lá»i nói đó đã là m rung lên má»™t cung nhịp chÃnh yếu của Kitô giáo: cung nhịp của tình thÆ°Æ¡ng.
Bà i Tin Mừng thánh Luca kể lại má»™t loạt ba dụ ngôn cùng diá»…n tả vá» má»™t chủ Ä‘á» duy nhất. Dụ ngôn thứ nhất nói vá» sá»± lo âu tìm kiếm và mừng rỡ của ngÆ°á»i chăn chiên khi tìm lại được con chiên lạc trong số 100 con chiên. Dụ ngôn thứ hai tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° váºy, nói vá» sá»± cố công tìm kiếm và vui mừng của ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà khi tìm lại được đồng bạc rÆ¡i trong số 10 đồng. Dụ ngôn thứ ba nói vá» tình phụ tá» hay thÆ°á»ng gá»i là dụ ngôn đứa con hoang Ä‘Ã ng. Cả ba dụ ngôn Ä‘á»u nói lên tình thÆ°Æ¡ng tha thứ của Thiên Chúa. Cả ba Ä‘á»u cho biết Thiên Chúa vui mừng biết bao khi má»™t tá»™i nhân ăn năn hối cải. Dụ ngôn con chiên lạc cho thấy: khi ngÆ°á»i chăn chiên tìm thấy con chiên lạc, đã vác nó lên vai, vui sÆ°á»›ng trở vá» nhà , kêu gá»i láng giá»ng lại và nói vá»›i há»: “Các bạn hãy vui mừng vá»›i tôi vì tôi đã tìm được má»™t con chiên đã lạc mấtâ€. Rồi Chúa kết luáºn: “Tôi bảo tháºt các ông: trên trá»i sẽ vui mừng vì ngÆ°á»i tá»™i lá»—i hối cải hÆ¡n 99 ngÆ°á»i công chÃnh không cần hối cảiâ€. Cùng má»™t cung giá»ng, trong dụ ngôn đồng tiá»n mất, chúng ta thấy những câu kết còn rõ rà ng và vui vẻ tÆ°ng bừng hÆ¡n: “Tôi nói tháºt vá»›i các ông: các thiên thần của Chúa sẽ vui mừng vì má»™t ngÆ°á»i tá»™i lá»—i ăn năn thống hốiâ€. Rồi trong dụ ngôn đứa con hoang Ä‘Ã ng, cung giá»ng cà ng cảm kÃch hÆ¡n nữa vá» tình phụ tá» của Chúa đối vá»›i ngÆ°á»i tá»™i lá»—i thống hối ăn năn trở vá» vá»›i Chúa: khi đứa con còn ở xa, ngÆ°á»i cha đã nháºn ra nó, và ông thổn thức trong lòng, chạy lại ôm cổ con mà hôn.
Qua ba dụ ngôn nà y, Chúa Giêsu muốn dạy chúng ta hai Ä‘iá»u: Thứ nhất, sứ mạng tình thÆ°Æ¡ng của Ngà i. Thứ hai, bổn pháºn và thái Ä‘á»™ của chúng ta. TrÆ°á»›c hết, chúng ta Ä‘á»u biết: Sứ mạng của Chúa Giêsu đến trần gian để cứu vá»›t những kẻ tá»™i lá»—i. Ngà i đến để kêu gá»i những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i thống hối ăn năn, và để tìm kiếm, cứu vá»›t những gì đã lạc mất. Thánh Phaolô trong thÆ° thứ nhất gá»i cho Timôthêô cÅ©ng khẳng định: “Chúa Kitô đến thế gian để cứu vá»›t những kẻ tá»™i lá»—iâ€. Äó là động lá»±c cần có để kéo Ngà i xuống thế gian. Vá» Ä‘iểm nà y, giáo huấn của mạc khải tháºt đồng nhất. Không có má»™t Ä‘oạn văn nà o, không có má»™t chá»— nà o quả quyết rằng: không có kẻ tá»™i lá»—i, Ngà i cÅ©ng vẫn xuống thế gian.
Quả thá»±c, Chúa Giêsu đã đến vì tá»™i nhân. Äó chÃnh là ánh sáng trong đó mạc khải bà y tá» Chúa Giêsu cho chúng ta và chúng ta phải luôn luôn ngắm nhìn Ngà i trong ánh sáng nà y. Nói khác Ä‘i, vì yêu thÆ°Æ¡ng loà i ngÆ°á»i tá»™i lá»—i mà Chúa Giêsu đã bá» trá»i xuống thế gian. ChÃnh tên “Giêsu†của Ngà i, nghÄ©a là “Cứu Thế†cÅ©ng đã gắn liá»n vá»›i kẻ có tá»™i. Cứu ai? NgÆ°á»i là nh đâu cần cứu, mà cứu là phải cứu ngÆ°á»i có tá»™i. Do đó, đối vá»›i chúng ta, tình thÆ°Æ¡ng đã hiển hiện nhÆ° má»™t nét nổi báºt của Chúa. Tình thÆ°Æ¡ng của Chúa không phải là má»™t tình cảm má» nhạt, mong manh mà là cả má»™t tâm hồn say mê nóng bá»ng. Lòng say mê đó là tình yêu đã đến cảm mến cảnh cùng khổ của chúng ta và để nâng cảnh cùng khổ đó lên. Tình thÆ°Æ¡ng của má»™t Thiên Chúa là m ngÆ°á»i khôn lÆ°á»ng và da diết. Tình thÆ°Æ¡ng đó không phải là má»™t đức tÃnh phụ thuá»™c nÆ¡i bản thân NgÆ°á»i, nhÆ°ng là má»™t nét chÃnh yếu, đặc biệt: chÃnh vì đó mà Ngà i đã đến. Tá»™i lá»—i của chúng ta nếu được Ä‘Æ°a và o ngá»n lá»a nóng bá»ng yêu thÆ°Æ¡ng nà y sẽ bị thiêu hủy ngay.
Váºy nếu chúng ta có xa cách Ngà i thì không phải vì chúng ta khốn cùng mà chÃnh vì chúng ta đã không dâng lên cho Ngà i sá»± khốn cùng đó. Chúng ta đã chẳng dâng lên cho Ngà i sá»± khốn cùng hoặc vì chúng ta còn quá ham cái cái cảnh cùng khốn, hoặc vì chúng ta nghÄ© rằng tình thÆ°Æ¡ng xót của Ngà i quá nhá» bé so vá»›i tá»™i lá»—i tầy trá»i của chúng ta. NhÆ°ng nếu chúng ta thá»±c sá»± dâng lên cho Ngà i sá»± khốn cùng đó, thì Ngà i đã vồ lấy con ngÆ°á»i tá»™i lá»—i chúng ta mau lẹ hÆ¡n cả chim phượng hoà ng vồ lấy con mồi. Khi ấy, dầu tá»™i lá»—i của chúng ta có thắm Ä‘á» bao nhiêu, Ngà i cÅ©ng sẽ biến nó trắng tinh nhÆ° tuyết.
Chúng ta nghÄ© sao đây? Chúng ta sẽ được liệt và o hạng ngÆ°á»i Pharisêu, kinh sÆ° hay và o hạng những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, những ngÆ°á»i thu thuế? Chúng ta tá»± nháºn mình là ngÆ°á»i công chÃnh hay ngÆ°á»i tá»™i lá»—i? Chắc chắn không ai dám cho mình là trong sạch, vô tá»™i trÆ°á»›c mặt Chúa, bởi vì từ ngà y có trà khôn cho đến nay, biết bao nhiêu lần chúng ta đã không giữ trá»n 10 Ä‘iá»u răn của Chúa. Bao nhiêu lần chúng ta đã chịu thua cám dá»— và sa ngã. Bao nhiêu lần lá»i ăn tiếng nói của chúng ta là những lá»i hà nh tá»i, xét Ä‘oán, gièm pha, kết án hay là những lá»i hÆ° từ vô Ãch. Bao nhiêu lần chúng ta đã ghen ghét, oán thù, tranh chấp… Có lẽ chúng ta không chịu bá»›i đống rác tá»™i lá»—i của chúng ta ra thôi, chứ thiếu gì những lý do để chúng ta phải ăn năn thống hối. Chúng ta phải thà nh tháºt nháºn mình là tá»™i nhân đáng hình phạt nhÆ° ngÆ°á»i trá»™m là nh; chúng ta là đứa con hoang Ä‘Ã ng trở vá», là MaÄ‘alêna thống hối, là Phaolô bị quáºt ngã, là Âu Tinh cần đổi má»›i. Kinh KÃnh mừng, ThÆ°Æ¡ng xót, An năn tá»™i, Chiên Thiên Chúa… dạy cho chúng ta biết chúng ta chỉ là tá»™i nhân, là kẻ bại tráºn, chỉ trông hòng và o lòng Chúa thÆ°Æ¡ng xót mà thôi.
Mong sao tá»± thâm tâm chúng ta luôn vá»ng lên lá»i tá»± thú của ngÆ°á»i thu thuế lên Ä‘á»n thá» cầu nguyện: “Lạy Chúa, con là kẻ tá»™i lá»—iâ€. Và rồi chúng ta cÅ©ng hãy trà o ra những giá»t lệ sung sÆ°á»›ng nhÆ° Tin Mừng đã kể. Không cần phải có những giá»t lệ trà o ra từ khóe mắt, nhÆ°ng là những dòng lệ âm thầm chảy tá»± trong lòng. Những bÆ°á»›c chân trở vá» và hoán cải thÆ°á»ng gá»i là niá»m ân háºn, âm thầm Ä‘au Ä‘á»›n vá» những lầm lỡ đã qua, đó là con tim tan vỡ, hay nói giản dị hÆ¡n, là lòng ăn năn hối cải. Tấm lòng ăn năn đó đôi khi được bá»™c lá»™ bằng những dòng lệ chảy ra từ khóe mắt, đó là những dòng lệ thấy được từ bên ngoà i, nhÆ°ng quà hóa hÆ¡n, âm thầm sâu kÃn hÆ¡n vẫn là những dòng lệ Ä‘au Ä‘á»›n của con tim. Ước mong đó là những dòng lệ của chúng ta. Lạy Chúa, xin đừng chê bá» con, xin nháºn lấy tấm lòng con: tấm lòng tan nát khiêm cung. [Mục Lục]
36. Nhân háºu
Có má»™t bà i hát chúng ta hay hát trong lá»… cầu hồn mà tôi rất thÃch: “Chúa là Äấng Từ Bi và Nhân Háºu, NgÆ°á»i đại lượng và chan chứa tình thÆ°Æ¡ngâ€. Vâng, tình thÆ°Æ¡ng nhân háºu ấy của Thiên Chúa từ ngà n xÆ°a đến nay vẫn luôn tuôn đổ trên muôn loà i Chúa tác thà nh: trên muôn váºt, muôn dân, muôn ngÆ°á»i, và đặc biệt trong Phúc âm hôm nay, tình thÆ°Æ¡ng ấy còn được tuôn đổ trên tá»™i nhân khiến “NgÆ°á»i không xá» vá»›i há» nhÆ° hỠđáng tá»™i, và không trả cho há» theo lá»—i của há»â€.
Vâng, trong Phụng Vụ Lá»i Chúa hôm nay, chúng ta sẽ được chiêm ngưỡng cách rõ nét và cụ thể lòng nhân háºu ấy của Thiên Chúa, để rồi từ đó ta được má»i gá»i sống noi gÆ°Æ¡ng Ngà i, cÆ° xá» nhân ái vá»›i anh chị em xung quanh.
TrÆ°á»›c hết, Ä‘iá»u đáng chú ý trong các bà i Ä‘á»c Lá»i Chúa hôm nay là : có má»™t sá»± tiến triển trong việc mạc khải khuôn mặt nhân háºu của Thiên Chúa. Nói cách khác, từ bà i Ä‘á»c I đến bà i Phúc âm, lòng nhân háºu của Thiên Chúa được khắc há»a ngà y cà ng rõ nét hÆ¡n.
Tháºt váºy, nếu nhÆ° ở bà i Ä‘á»c I, tác giả sách Xuất Hà nh diá»…n tả cÆ¡n thịnh ná»™ của Thiên Chúa trÆ°á»›c tá»™i “thá» bò và ng†của dân Israel, và phải nhá» lá»i cầu khẩn của Môsê, cÆ¡n thịnh ná»™ ấy má»›i nguôi dần, cho thấy khuôn mặt nhân háºu của Thiên Chúa má»›i chỉ được phác há»a cách má» nhạt, thì đến bà i Ä‘á»c II, thánh Phaolô đã diá»…n tả khuôn mặt ấy ở má»™t chiá»u kÃch khác, cụ thể hÆ¡n, gần gÅ©i hÆ¡n: Chúa nhân háºu không chỉ cách chung chung vá»›i má»™t dân, má»™t nhóm ngÆ°á»i, mà Ngà i còn nhân háºu vá»›i từng ngÆ°á»i má»™t, nhÆ° kinh nghiệm chÃnh thánh Phaolô đã thuáºt lại khi xác tÃn: “Äức Giêsu đã đến trần gian để cứu chuá»™c những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, mà kẻ đầu tiên là tôiâ€. Vá»›i câu nói nà y, khuôn mặt nhân háºu của Thiên Chúa đã được cụ thể hóa nÆ¡i Äức Giêsu, Äấng được Chúa Cha sai đến để cứu Ä‘á»™ con ngÆ°á»i.
Tuy nhiên, hình ảnh Thiên Chúa nhân háºu chỉ thá»±c sá»± được xuất hiện cách rõ nét trong bà i Phúc âm qua chÃnh hình ảnh của Chúa Giêsu và ba dụ ngôn nổi tiếng vá» lòng nhân háºu của Thiên Chúa mà chỉ Phúc âm thánh Luca, má»™t Phúc âm được mệnh danh là “Phúc âm của lòng nhân háºu Chúa†má»›i ghi lại, đó là các dụ ngôn: “Con chiên lạcâ€, “đồng bạc mất†và “ngÆ°á»i cha nhân háºuâ€.
Äi và o bối cảnh của ba dụ ngôn ta sẽ thấy được chủ ý của Chúa Giêsu khi Ä‘Æ°a ra ba dụ ngôn nà y. NgÆ°á»i Biệt phái thấy Äức Giêsu đón tiếp ngÆ°á»i tá»™i lá»—i thì khó chịu và phiá»n trách Chúa: “Ông nà y đón tiếp phÆ°á»ng tá»™i lá»—i và ăn uống vá»›i chúngâ€. TrÆ°á»›c thái Ä‘á»™ ấy, Chúa Giêsu đã cho há» má»™t bà i há»c. Vá»›i giáo huấn của Chúa Giêsu, Thiên Chúa không còn là má»™t Thiên Chúa xa xôi, hay giáºn dữ nhÆ° trong Cá»±u Æ°á»›c quan niệm nữa, nhÆ°ng là má»™t Thiên Chúa rất gần gÅ©i và già u lòng nhân háºu đối vá»›i những kẻ lá»—i lầm.
Lòng nhân háºu ấy của Thiên Chúa được diá»…n tả qua hai hà nh Ä‘á»™ng cụ thể: Äi bÆ°á»›c trÆ°á»›c đến vá»›i tá»™i nhân và hoà n toà n tha thứ má»i lá»—i lầm cho tá»™i nhân.
Äi bÆ°á»›c trÆ°á»›c đến vá»›i ngÆ°á»i tá»™i lá»—i: các dụ ngôn hôm nay Ä‘á»u diá»…n tả Ä‘iá»u nà y. Hình ảnh ngÆ°á»i chăn chiên không chá» phải nghe tiếng con chiên lạc kêu cứu má»›i Ä‘i tìm, mà ngay khi phát hiện nó Ä‘i lạc, ông đã vá»™i vã Ä‘i tìm ngay; hay ngÆ°á»i cha nhân háºu chạy à o ra đón con khi thấy nó từ Ä‘Ã ng xa, mà không chá» má»™t lá»i xin lá»—i đã nói lên Ä‘iá»u đó. CÅ©ng thế, Thiên Chúa luôn yêu thÆ°Æ¡ng và đi bÆ°á»›c trÆ°á»›c đến vá»›i con ngÆ°á»i. Ngay khi ta còn là tá»™i nhân, Thiên Chúa đã sai Con Má»™t đến cứu Ä‘á»™ chúng ta. ChÃnh Chúa Giêsu, trong cuá»™c Ä‘á»i tại thế cÅ©ng váºy, Ngà i từng Ä‘i bÆ°á»›c trÆ°á»›c đến vá»›i ngÆ°á»i tá»™i lá»—i để cứu chữa há», nâng há» dáºy. Những cuá»™c gặp gỡ giữa Ngà i và MaÄ‘alêna, ngÆ°á»i phụ nữ bên giếng Giacop, Giakêu… đã cho thấy Ä‘iá»u nà y. Cảm nghiệm được tình thÆ°Æ¡ng ấy của Thiên Chúa, thánh Gioan đã thốt lên: “Chúa thÆ°Æ¡ng ta ngay từ khi ta còn là kẻ có tá»™iâ€.
Hoà n toà n tha thứ má»i lá»—i lầm cho tá»™i nhân: dấu chỉ của sá»± tha thứ ấy là : phục hồi nguyên trạng cho há». Hình ảnh ngÆ°á»i cha sai gia nhân mang áo, nhẫn, già y má»›i… cho ngÆ°á»i con trở vỠđã nói lên Ä‘iá»u đó. Anh ta đã được tha thứ má»i lá»—i lầm và được lại địa vị là m con trong gia đình. Chúa Giêsu cÅ©ng từng phục hồi phẩm giá cho tá»™i nhân khi tha thứ má»i lá»—i lầm cho há»: cho Phêrô, cho ngÆ°á»i phụ nữ ngoại tình, ngÆ°á»i trá»™m là nh… và nhất là cái chết của Ngà i đã phục hồi địa vị là m con cho toà n nhân loại tá»™i lá»—i.
Chúng ta cÅ©ng cảm nháºn được Ä‘iá»u nà y khi lãnh nháºn Bà tÃch Giải tá»™i: được lại những công phúc ta láºp đã bị mất Ä‘i do tá»™i lá»—i gây nên, và nhất là được lại địa vị là m con Thiên Chúa.
Tóm lại, qua giáo huấn và chÃnh cuá»™c Ä‘á»i Chúa Giêsu, ta nháºn ra má»™t Thiên Chúa nhân háºu vá»›i những hà nh Ä‘á»™ng tháºt cụ thể. Tuy nhiên, không dừng ở lại đó, Ngà i còn má»i gá»i ta hãy noi gÆ°Æ¡ng Ngà i, cÆ° xá» nhân háºu vá»›i tha nhân.
Vá»›i lá»i má»i gá»i: “Hãy chung vui vá»›i tôi†và “chúng ta phải vui mừng vì em con đã chết nay sống lại, đã mất nay lại tìm thấyâ€. Chúa Ä‘ang má»i gá»i chúng ta hãy noi gÆ°Æ¡ng Ngà i cÆ° xá» nhân háºu vá»›i tha nhân, những anh chị em của mình, đặc biệt là những ngÆ°á»i bị coi là tá»™i lá»—i.
Tuy nhiên, vá»›i bản tÃnh con ngÆ°á»i ta thấy, thá»±c hiện Ä‘iá»u nà y không phải là dá»…: là m sao tôi có thể Ä‘i bÆ°á»›c trÆ°á»›c để đến vá»›i kẻ xúc phạm tôi? Là m sao tôi có thể tha thứ cho kẻ đã cÆ°á»›p bóc, chà đạp nhân phẩm tôi …? Váºy thì công bằng ở đâu? Vâng, đó cÅ©ng là suy nghÄ© của ngÆ°á»i Biệt phái và ngÆ°á»i anh cả hôm nay, thế nên há» không thể tha thứ lá»—i lầm cho ngÆ°á»i khác. Vá»›i lẽ tá»± nhiên của con ngÆ°á»i thì không thể được, nhÆ°ng thá» nhìn lại cuá»™c Ä‘á»i mình xem: biết bao lần nếu Chúa cÆ° xá» công bằng vá»›i ta nhÆ° ta đáng tá»™i, thì liệu ta có còn tồn tại nhÆ° ngà y hôm nay không? Thế nên, trong cuá»™c sống không chỉ có công bằng mà còn có bác ái, có lòng nhân háºu nữa, nhất là đối vá»›i những ngÆ°á»i con cái Chúa. NhÆ° váºy, lá»i má»i gá»i sống nhân háºu của Chúa hôm nay vẫn là lá»i má»i gá»i chúng ta. Dù biết rằng khó, ta vẫn phải cố gắng thá»±c hiện, lý do vì:
Má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u là tá»™i nhân, Ä‘á»u từng được Chúa cÆ° xá» nhân háºu, nên phải nhân háºu vá»›i nhau. Äừng để lá»i quở trách trên con nợ bất lÆ°Æ¡ng xÆ°a kia giá» lại xuống trên ta: “Sao ngÆ°Æ¡i không cÆ° xá» vá»›i anh em ngÆ°Æ¡i nhÆ° Ta đã cÆ° xá» vá»›i ngÆ°Æ¡i!â€. HÆ¡n nữa, “Con nhà tông không giống lông cÅ©ng giống cánhâ€, nếu Chúa là Äấng Nhân háºu thì tại sao là con, ta không sống nhân háºu nhÆ° Thiên Chúa là Cha của mình?
Tóm lại, lá»i Chúa hôm nay trình bà y cho ta hình ảnh má»™t Thiên Chúa từ bi nhân háºu, qua đó má»i gá»i chúng ta noi gÆ°Æ¡ng Ngà i trong cÆ° xá» vá»›i tha nhân. Äể kết luáºn, xin Ä‘Æ°a má»™t và i thá»±c hà nh cụ thể qua Phụng Vụ Lá»i Chúa hôm nay nhÆ° sau:
* Äối vá»›i Chúa: Ta hãy luôn sống trong tâm tình cảm tạ, vì Chúa đã đối xá» nhân háºu vá»›i ta, bằng cách tránh xa tá»™i lá»—i; đồng thá»i, má»—i khi lỡ phạm tá»™i, hãy tin tưởng và o lòng Chúa xót thÆ°Æ¡ng mà chạy đến vá»›i Ngà i trong Bà tÃch Giải tá»™i.
* Äối vá»›i tha nhân: Ta hãy noi gÆ°Æ¡ng Chúa, luôn thông cảm vá»›i những lá»—i lầm của anh em, và tha thứ khi anh em xúc phạm đến mình, không mang táºt xấu của há» ra bà n tán…
Nguyện xin Thiên Chúa ban Æ¡n giúp sức để chúng ta biết sống noi gÆ°Æ¡ng Ngà i, Äấng Từ Bi Nhân háºu, hầu xứng danh là con của Cha trên trá»i. [Mục Lục]
37. Tiếng khóc
Ở Trung Hoa ngÆ°á»i ta thÆ°á»ng truyá»n miệng nhau câu chuyện vá» Tống Thế Tổ nói vá»›i thần tá» là LÆ°u Äức Nguyên rằng: "Nếu ông vì qúy phi của ta đã chết mà khóc ai oán thì ta sẽ thưởng cho rất nhiá»u của cải".
LÆ°u Äức Nguyên láºp tức đấm ngá»±c, dáºm chân khóc khan cả cổ há»ng, nÆ°á»›c mắt nÆ°á»›c mÅ©i chảy xuống à o à o, hoà ng đế rất hà i lòng liá»n ban cho là m thÃch sứ Dá»± Châu.
Tôn Thế Tổ lại kêu đại phu DÆ°Æ¡ng ChÃ, ông nà y cÅ©ng khóc rất là thảm thiết, không bao lâu sau có ngÆ°á»i há»i DÆ°Æ¡ng ChÃ: "Ngà i là m thế nà o mà giống nhÆ° tháºt váºy?"
Dương Chà nói: "Vì lúc ấy bà vợ bé của tôi cũng mới chết".
Qua câu chuyện kể trên, ta thấy lÆ°u Äức Nguyên và DÆ°Æ¡ng Chà đá»u khóc lóc thảm thiết, có thể qua mặt được Tống Thế Tổ, nhÆ°ng trong lòng hai ngÆ°á»i vá»›i hai kiểu khóc khác nhau, má»™t ngÆ°á»i khóc vì,lợi danh còn má»™t ngÆ°á»i khóc vì thÆ°Æ¡ng tiếc ngÆ°á»i vợ bé của mình. Äó cÅ©ng chÃnh là hai kiểu khóc mà chúng ta rất dá»… thấy trong cuá»™c sống. Äặc biệt trong bà i dụ ngôn ngÆ°á»i cha nhân háºu hôm nay, chúng ta dá»… dà ng nháºn ra các kiểu khóc qua 3 nhân váºt:
- Kiểu khóc thống hối.
Việc ngÆ°á»i con thứ xin chia gia tà i trong lúc ngÆ°á»i cha còn sống là má»™t thái Ä‘á»™ bất trung, bất hiếu, vì khi còn sống ngÆ°á»i cha không buá»™c chia gia tà i cho con. Có thể nói ngÆ°á»i con thứ nà y tháºt đáng trách, cái đáng trách không phải ở váºt chất, của cải mà là vì muốn thõa mãn ý riêng bất chấp tất cả dù Ä‘iá»u đó là m phiá»n lòng cha "xin cha cho con phần gia tà i thuá»™c vá» con". Má»i hà nh Ä‘á»™ng của ngÆ°á»i con thứ chỉ có thể diá»…n ta bằng hai chữ "tá»™i lá»—i". NhÆ°ng tất cả những lá»—i lầm đó đã được xóa bá» cÅ©ng bằng hai chữ "sám hối". Qua việc anh ta muốn "thÆ°a cha con đã phạm đến Trá»i và đến cha". Sá»± hối lá»—i ở đây không phải vì miếng ăn, cÅ©ng không vì anh ta qúa cá»±c, nhÆ°ng nó được ăn năn hối lá»—i từ tấm lòng thà nh, từ tình thÆ°Æ¡ng của ngÆ°á»i cha đã là m cho anh ta hối lá»—i tháºt sá»±. Tá»± nÆ¡i đáy lòng anh má»™t tiếng khóc thống hối đã được cất lên, từ má»™t con tim, từ má»™t quyết tâm từ nay quay đầu trở lại, quyết sống thà nh má»™t ngÆ°á»i con tốt. Tháºt vây ta má»›i thấy rõ "không má»™t thánh nhân nà o không có quá khứ, không má»™t tá»™i nhân nà o lại không có tÆ°Æ¡ng lai". Vì thế, chúng ta không có quyá»n đáng dấu chấm hết cho bất cứ ai, nhÆ°ng hãy mở ra cho há» má»™t con Ä‘Æ°á»ng sống, và điá»u quan trá»ng là mở rá»™ng tình thÆ°Æ¡ng đón nháºn ngÆ°á»i khác và nhìn lại mình để mà cất tiếng khóc thống hối.
- Kiểu khóc mướn
Là kiểu khóc dà nh cho ngÆ°á»i anh, vì khóc mÆ°á»›n chÃnh là hà nh Ä‘á»™ng bên ngoà i xem ra rất tốt, nhÆ°ng bên trong thì không. Có khi là hoà n toà n ngược lại, há» khóc vá»›i má»™t Ä‘iệu bá»™ thê lÆ°Æ¡ng vì tiá»n, chứ không phải vì tá» biệt sinh li, há» bán nÆ°á»›c mắt, bán cá» Ä‘iệu bên ngoà i, hay nói đúng hÆ¡n là há» là m Ä‘á»™ng tác giả để mà sống... há» chỉ còn thiếu má»™t chút xÃu đó là tấm lòng.
Hình ảnh ngÆ°á»i con cả hôm nay ám chỉ ngÆ°á»i Do Thái cách riêng ám chỉ các luáºt sÄ© và biệt phái... Suốt ngà y há» không phạm má»™t Ä‘iá»u gì trong lá» luáºt "không há» trái lệnh cha má»™t Ä‘iá»u nà o". Sống bên ngoà i xem ra rất tốt, há»c "khóc" rất hay, nhÆ°ng chÃnh lá»i nói cuối cùng đã tố cáo con ngÆ°á»i của há» "còn thằng con của cha kia", câu nói cho thấy má»™t sá»± loại bá», má»™t sá»± trù dâp, thiếu tình yêu thÆ°Æ¡ng nhÆ°ng lại thể hiện má»™t sá»± kiêu ngạo tá»± mãn vá» mình. Do đó, má»™t hà nh Ä‘á»™ng tốt, hay má»™t loạt hà nh Ä‘á»™ng tốt cÅ©ng không thể chứng minh đó là ngÆ°á»i tốt, mà ngÆ°á»i tốt phải có hà nh Ä‘á»™ng tốt, và con tim tốt. hà ng ngà y chúng ta vẫn khóc qua các cá» chỉ và hà nh Ä‘á»™ng, nhÆ°ng Thiên Chúa luôn muốn chúng ta khóc cả bên ngoà i lẫn tâm tình bên trong. Ngà i không há» vui khi chúng ta không đạo đức, siêng năng Ä‘i Ä‘á»c kinh xem lá»… lại sống xa cách, hay dá»ng dÆ°ng vá»›i ngÆ°á»i xung quanh.
- Kiểu khóc hạnh phúc.
NgÆ°á»i cha trong bà i Tin Mừng nhằm ám chỉ Thiên Chúa. TrÆ°á»›c tiên Thiên Chúa luôn tôn trá»ng tá»± do của con ngÆ°á»i nên: "ngÆ°á»i cha liá»n chia gia tà i cho con", tuy rằng theo luáºt ngÆ°á»i cha không buá»™c phải chia gia tà i cho con khi còn sống, nhÆ°ng ngÆ°á»i cha lại chia ngay, không do dá»±, không ngăn cản khi ngÆ°á»i con xin: Ä‘iá»u nà y chứng tá» ngÆ°á»i cha tôn trá»ng sá»± tá»± do vì thÆ°Æ¡ng con. Äiá»u nà y muốn diá»…n tả Thiên Chúa tôn trá»ng tá»± do của con ngÆ°á»i ngay cả khi con ngÆ°á»i bất trung vá»›i NgÆ°á»i, vì NgÆ°á»i luôn trung thà nh và yêu thÆ°Æ¡ng con ngÆ°á»i. Äiá»u quan trá»ng nhất trong bà i Tin Mừng hôm nay là lòng nhân từ của ngÆ°á»i cha, và sá»± hối lá»—i của đứa con hoang Ä‘Ã ng. Hai hình ảnh nà y đã vẽ lên cho bà i dụ ngôn má»™t bức tranh tuyệt vá»i. Má»™t bên là ngÆ°á»i con khóc hối lá»—i, còn má»™t bên là ngÆ°á»i cha nhân từ khóc hạnh phúc vì đã tìm được đứa con mà mình mong Æ°á»›c. Chắc chắn ngÆ°á»i cha không lúc nà o lại không chá» mong con mình. Ông không cần đợi thằng con "bất hiếu" lên tiếng, nhÆ°ng vì tình yêu và lòng nhân từ ông đã Ä‘i bÆ°á»›c trÆ°á»›c "khi nó còn ở Ä‘Ã ng xa, cha nó chợt trông thấy liá»n Ä‘á»™ng lòng thÆ°Æ¡ng!". Ôi lòng nhân từ của Thiên Chúa đã vượt xa hÆ¡n muôn ngà n tá»™i lá»—i con ngÆ°á»i, Thiên Chúa luôn đợi ta má»—i ngà y, còn ta thì cứ dá»ng dÆ°ng, lạm dụng tá»± do, mê của Ä‘á»i trần thế mà bá» chÃnh ngÆ°á»i cha luôn yêu thÆ°Æ¡ng mình. Chắc chắn Thiên Chúa ghét tá»™i, nhÆ°ng Ngà i luôn yêu thÆ°Æ¡ng kẻ có tá»™i. Váºy trong tâm tình sám hối chúng ta hãy trở vá» vá»›i ngÆ°á»i cha Ä‘ang chỠđón chúng ta. Amen. [Mục Lục]
38. Bởi vì chúng nó là con của tôi!
Má»™t hạt giống nhá» bé nằm ở dÆ°á»›i lòng đất, và bắt đầu nảy mầm. Nhìn thấy những đóa hoa khác, nó tá»± há»i, “Không biết mai mốt tôi sẽ nhìn giống hoa gì nhỉ?â€
“GÆ°Æ¡ng mặt của hoa huệ thì đẹp, lá»™ng lẫy, nhÆ°ng hÆ¡i lạnh lùng. Còn hoa hồng thì quá sặc sỡ, và cÅ©ng quá cổ rồi. Còn đóa hoa tÃm, tôi sẽ không chá»n kiểu hoa ấy đâu, hoặc là cả cái hoa mầu xanh dÆ°Æ¡ng.â€
Và cái hoa nhá» bé đó đã phê bình đủ má»i thứ hoa cho đến khi nó tỉnh giấc và o má»™t buổi trÆ°a hè nắng khi nó nháºn ra mình chỉ là má»™t loại hoa cá» dại!
Các thánh ký viết Phúc Âm nói cho chúng ta biết rằng Chúa Giêsu đã bị bè phái Pharisiêu phê phán đủ chuyện cả. Trong bà i Phúc Âm hôm nay, há» bà n tán phản đối Ngà i là ngÆ°á»i qua lại vá»›i thứ tá»™i lá»—i. Trong thá»i Chúa Giêsu, kẻ tá»™i lá»—i được hiểu là ngÆ°á»i chống lại Thiên Chúa, có thể là cuá»™c sống vô luân hoặc là đang là m công việc bần tiện. DÄ© nhiên, câu định nghÄ©a nà y bao gồm luôn cả những ngÆ°á»i thu thuế, Ä‘Ä© Ä‘iếm, là những ngÆ°á»i bị phái Pharisiêu xa cách, mà chỉ có Chúa Giêsu thì không.
Thánh Luca kể lại cho chúng ta biết rằng những ngÆ°á»i thu thuế và kẻ tá»™i lá»—i thì đến gần Chúa Giêsu để nghe Ngà i giảng. Còn những ngÆ°á»i Pharisiêu và luáºt sÄ© thì bà n tán vá»›i nhau rằng, “Ông nà y qua lại và ăn uống vá»›i kẻ tá»™i lá»—i†(Lc 15:2). Những ngÆ°á»i Pharisiêu là những kẻ bị gai mắt soi bói rằng: Là m sao mà ông nà y lại nói vá» Thiên Chúa vá»›i thứ dân nà y? Chúa Giêsu đã trả lá»i các ông qua các dụ ngôn.
Dụ ngôn thứ nhất là vá» ngÆ°á»i chăn 100 con chiên mà bị lạc mất má»™t con. Anh đã bá» 99 con kia lại mà đi tìm con chiên bị lạc mất. Khi tìm thấy nó, anh đã vác nó lên vai và trở vá» nhà vui mừng. Sau đó, anh đã gá»i bạn bè lại và ăn mừng. “Tôi nói cho các ông hay: trên trá»i cÅ©ng thế, ai nấy sẽ vui mừng vì má»™t ngÆ°á»i tá»™i lá»—i ăn năn sám hối, hÆ¡n là vì chÃn mÆ°Æ¡i chÃn ngÆ°á»i công chÃnh không cần phải sám hối ăn năn†(Lc 15:7).
Dụ ngôn thứ hai là ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà có 10 đồng quan, mà chẳng may bà đã đánh mất má»™t đồng. Sau đó, bà đi tìm và tìm thấy nó, bà vui mừng và má»i bạn bè đến chia vui (Lc 15:8-9).
Dụ ngôn thứ ba là ngÆ°á»i con hoang Ä‘Ã ng. Anh đã đòi cha của anh chia gia tà i và đi chÆ¡i phung phà ở phÆ°Æ¡ng xa. Sau khi đã xà i hết tiá»n của rồi, hai bà n tay trắng, anh đã trở vá» vá»›i lòng thống hối xin cha anh tha thứ. NgÆ°á»i cha đã sẵn sà ng tha thứ cho anh mà còn ôm hôn anh. Thế nhÆ°ng, ngÆ°á»i con lá»›n trong gia đình thì không chút vui vẻ gì đối vá»›i thái Ä‘á»™ cÆ° xá» nhân háºu của cha, anh háºm há»±c tức tối bởi vì anh đã ở nhà vá»›i cha trong khi ngÆ°á»i em của anh lại Ä‘i trụy lạc ở ngoà i.
Có lẽ nhiá»u ngÆ°á»i sẽ thà chịu mất má»™t con chiên và ở lại vá»›i 99 con chiên, hoặc là chẳng để công mà tìm má»™t quan tiá»n, Ä‘Ã ng nà o cÅ©ng còn 9 quan. Có lẽ nhiá»u ngÆ°á»i sẽ đồng ý vá»›i thái Ä‘á»™ bá»±c tức của ngÆ°á»i con lá»›n bởi vì anh đã trung thà nh ở vá»›i cha mình mà lo lắng tất cả những công việc trong nhà .
Hãy thà nh tháºt vá»›i chÃnh mình Ä‘i! Bạn có thấy tiếng từ trong tâm hồn của bạn Ä‘ang đồng ý vá»›i những Ä‘iá»u đó không? Äáng lẽ ngÆ°á»i con trung thà nh ở nhà vá»›i cha, phải đáng giá hÆ¡n chứ?
Trong Ä‘á» tà i vá» giá trị con ngÆ°á»i, nhà thần há»c Michael P. Green đã trình bà y nhÆ° sau:
Giả dụ nhÆ° có má»™t bà mẹ vừa má»›i sinh ra được má»™t ngÆ°á»i con. Sau đó, má»™t ngÆ°á»i đến há»i bà mẹ đó bán ngÆ°á»i con đó cho ông. Ông sẽ trả cho bà $10,000 hoặc tháºm chà ông có thể trả cho bà cả má»™t triệu đồng. Thế nhÆ°ng bà mẹ ấy sẽ vẫn không bán ngÆ°á»i con yêu quà của mình cho ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông đó. Bà chỉ biết ôm con sát và o lòng và trả lá»i, “Con của tôi thì vô giá.â€
Má»™t Ä‘iá»u dÄ© nhiên là bà mẹ đã đó không suy nghÄ© gì đến những vất vả mà bà sẽ phải trả khi phải nuôi lá»›n đứa con của bà . Bà sẽ phải thay cả đến hÆ¡n ngà n cái tã, thức khuya dáºy sá»›m, lo thuốc thang khi nó bệnh. Thế nhÆ°ng tất cả những cái khổ cá»±c đó vẫn không là gì bởi vì bà mẹ đó đã chá»n cái giá trị của đứa bé đó cao quà hÆ¡n là tiá»n bạc và khó nhá»c. Bà đã chá»n để yêu ngÆ°á»i con của bà .
Äáng giá nhÆ° thế không phải là ở chá»— cái nhìn ở bên ngoà i, nhÆ°ng là con ngÆ°á»i. Cái đáng giá đó, phản chiếu hình ảnh của Thiên Chúa, phải là má»™t căn bản cho sá»± định giá của con ngÆ°á»i chúng ta.
Trở vá» dụ ngôn ngÆ°á»i con hoang Ä‘Ã ng, ngÆ°á»i cha đã có thể mở rá»™ng cánh tay để ôm ngÆ°á»i con và o lòng là bởi vì ông không nghÄ© đến những Ä‘iá»u cáºu đã là m, nhÆ°ng vì cáºu là con của ông.
“Tôi nói cho các ông hay: trên trá»i cÅ©ng thế, ai nấy sẽ vui mừng vì má»™t ngÆ°á»i tá»™i lá»—i ăn năn sám hối, hÆ¡n là vì chÃn mÆ°Æ¡i chÃn ngÆ°á»i công chÃnh không cần phải sám hối ăn năn†(Lc 15:7). Äiá»u nà y không có nghÄ©a là Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng kẻ có tá»™i hÆ¡n là những ngÆ°á»i ăn ở tốt là nh. Chân lý của Phúc Âm không phải là Thiên Chúa thiên vị yêu kẻ nà y hÆ¡n kẻ khác. Chân lý của Phúc Âm chÃnh là Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng tất cả chúng ta má»™t cách đồng Ä‘á»u. Chân lý đó là tất cả chúng ta Ä‘á»u là kẻ tá»™i lá»—i, kể luôn cả những kẻ cho rằng mình tốt là nh mà không nghÄ© rằng mình cần phải sám hối. [Mục Lục]
39. Chúa Nháºt 24 ThÆ°á»ng Niên
Còn có Thứ Tình Yêu nà o cao cả hơn?
"Trên trá»i sẽ vui mừng vì má»™t ngÆ°á»i tá»™i lá»—i ăn năn sám hối, hÆ¡n là vì 99 ngÆ°á»i công chÃnh không cần ăn năn..." (Lc 3, 24)
Anh chị em thân mến,
ChÆ°Æ¡ng 15 của Phúc âm thánh Luca mà chúng ta Ä‘á»c trong ngà y CN hôm nay, gồm 3 dụ ngôn, được coi nhÆ° tuyệt phẫm của Tình yêu: dụ ngôn bầy chiên vá»›i 100 con: lở mất má»™t con; ông chủ sẵn lòng để 100 con lại đó, Ä‘i tìm cho được con mất, vác trên vai Ä‘em vá» - dụ ngôn 2: ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà lỡ mất má»™t đồng bạc, liá»n thắp đèn, quét nhà tìm cho đến khi thấy được đồng bạc đó - nhất là dụ ngôn cuối cùng: ngÆ°á»i con hoang Ä‘Ã ng và ngÆ°á»i cha nhân háºu vá»›i lá»i kết luáºn từ miệng ngÆ°á»i cha: "chúng ta phải ăn mừng, vì em con đây đã chết, mà nay sống lại, đã mất mà nay lại tìm thấy..." Cả ba dụ ngôn diá»…n tả tháºt Ä‘áºm nét tình yêu thÆ°Æ¡ng vô bá» TC đối vá»›i tá»™i nhân hối cải. KÃnh má»i anh chị em cùng suy niệm.
nguyên do ba bà i dụ ngôn: số là các ngÆ°á»i thu thuế và ngÆ°á»i tá»™i lá»—i thÆ°á»ng đến bên Chúa Giêsu để nghe Chúa giảng dạy; thấy váºy, mấy ngÆ°á»i biệt phái, kinh sÆ° xầm xì chê trách Chúa Giêsu: ông nà y hay niá»m nở đón tiếp kẻ tá»™i lá»—i, ăn uống vá»›i chúng nữa. Những ngÆ°á»i Do thái là m nghá» thu thuế cho ngÆ°á»i La mã bị xếp ngang hà ng vá»›i ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, bị khinh miệt và bị loại trừ khá»i phụng vụ Ä‘á»n thá» nữa. ChÃnh há» không tá»± nháºn mình tốt là nh; trong khi nhóm biệt phái, kinh sÆ° là nhóm ngÆ°á»i có địa vị cao trong đạo do thái. Há» nhiệt thà nh quá vá»›i Lá» Luáºt, đến Ä‘á»™ thiếu lòng bác ái, thÃch sống giả hình, hay coi khinh kẻ khác. ChÃnh Chúa Giêsu nhiá»u lần đả kÃch há». CÅ©ng chÃnh mấy bà i dụ ngôn sau đây muốn nói lên Ä‘iá»u đó...
hình ảnh ngÆ°á»i chủ chăn có 100 con chiên - hình ảnh ngÆ°á»i cha nhân háºu: chÃnh là hình ảnh Thiên Chúa Tình yêu, luôn chủ Ä‘á»™ng Ä‘i tìm con chiên lạc, cho đến nổi có thể bá» lÆ¡ 99 con chiên tốt là nh, chỉ để Ä‘i tìm con chiên bị lạc; vì " trên trá»i sẽ vui mừng vì má»™t ngÆ°á»i tá»™i lá»—i ăn năn sám hối, hÆ¡n là vì 99 ngÆ°á»i công chÃnh không cần ăn năn.." Chúa Giêsu Kitô, Ngôi Hai Con Thiên Chúa, đã chấp nháºn sinh và o trần gian...đã lặn lá»™i Ä‘i rao giảng NÆ°á»›c Trá»i cho má»i ngÆ°á»i.... băng bó chữa là nh cho kẻ Ä‘au yếu... và đã chết Ä‘au thÆ°Æ¡ng vì nhân loại chúng ta. NhÆ° váºy, chÃnh Thiên Chúa là ngÆ°á»i Ä‘i bÆ°á»›c trÆ°á»›c trong Tình Yêu, ngÆ°á»i chủ Ä‘á»™ng kêu má»i nhân loại sống trong Tình Yêu, nhất là kêu gá»i trở vá» trong Tình Yêu khi đã bị mất. Dụ ngôn NgÆ°á»i Cha nhân háºu, cho chúng ta thấy mối báºn tâm duy nhất của ông chÃnh là : là m sao cho đứa con lỡ Ä‘i hoà ng Ä‘Ã ng: Ä‘i tìm - vui mừng khi tìm được - khi con trở vá», ôm cổ hôn lấy hôn để, sai gia nhân là m tiệc...ChÃnh câu trả lá»i của ông cho ngÆ°á»i con cả, đã nói hết tấm lòng của Ông: "nà y con, chúng ta phải ăn mừng vì em con đã chết mà nay sống lại, đã mất mà nay lại tìm thấy.."
Thái Ä‘á»™ của hai ngÆ°á»i con: NgÆ°á»i con thứ: tÃnh tình nông cạn, ảo tưởng, Ä‘am mê, tá»™i lá»—i, xúc phạm đến tha nhân và Thiên Chúa: đó chÃnh là hình ảnh của cả nhân loại chúng ta. Tuy nhiên, sau khi ăn năn, thái Ä‘á»™ của anh ta tháºt đáng khen, vì biết mạnh dạng, dứt khoát, không chần chừ. Äó chÃnh là gÆ°Æ¡ng tháºt lòng ăn năn sám hối.... NgÆ°á»i con cả: bên ngoà i xem ra là mẫu má»±c, không có Ä‘iá»u gì chê trách, nhÆ°ng trÆ°á»›c tấm lòng bao dung của cha, ngÆ°á»i con cả tá» ra tá»± phụ, khinh khi em mình trÆ°á»›c mặt cha. Tháºt là thái Ä‘á»™ đáng tiếc...ChÃnh thái Ä‘á»™ nà y cÅ©ng là thái Ä‘á»™ của các kinh sÆ°, biệt phái, tá»± cho là mình chân chÃnh, là con cháu tốt là nh của Abraham, để từ đó coi khinh kẻ khác
Gợi ý sống và chia sẻ: Là ngÆ°á»i kitô hữu ngà y hôm nay, Ä‘á»c qua gÆ°Æ¡ng của hai ngÆ°á»i trong bà i Tin Mừng hôm nay, đã cho ta bà i há»c nà o? Khi nhìn lại, ta thấy mình là hạng ngÆ°á»i con nà o trong hai ngÆ°á»i con của NgÆ°á»i Cha nhân háºu? [Mục Lục]
40. Niá»m vui khi tìm gặp lại
(Suy niệm của Lm Nguyá»…n Ngá»c Long)
Niá»m vui khi tìm gặp lại, thiết tưởng ai cÅ©ng đã sống trải qua trong Ä‘á»i. Cha mẹ gặp lại con cái sau lâu ngà y Ä‘i là m hay Ä‘i há»c xa nhà . Vợ chồng gặp lai nhau, vì hoà n xa cách do chiến tranh gây ra, do tỵ nạn di cÆ° má»—i ngÆ°á»i lạc má»™t nÆ¡i. Bạn bè tìm thấy nhau sau thá»i gian cùng chung há»c má»—i ngÆ°á»i lÆ°u lạc má»—i phÆ°Æ¡ng trá»i...
Còn ná»—i vui mừng nà o lá»›n lao hÆ¡n nữa, khi gia đình, bạn bè, đồng hÆ°Æ¡ng được xum hợp, đất nÆ°á»›c được thống nhất không còn chia cắt hai miá»n Nam Bắc năm xÆ°a ở bên quê nhà Việt Nam, năm 1989 khi bức tÆ°á»ng Bá Linh sụp đổ không còn chia cắt hai miá»n đất nÆ°á»›c Äông Tây nữa, khi ngÆ°á»i Äại Hà n ở miá»n Nam được sang tìm gặp lại thân nhân của mình ở miá»n Bắc nÆ°á»›c Triá»u Tiên...
Äức Mẹ Maria và bà thánh Elisabét vui mừng hân hoan gặp lại nhau. Há» mừng rỡ chúc tụng nhau và cảm tạ Thiên Chúa (Lc 1:39-45)
Äức Mẹ Maria và Ông thánh Giuse lo lắng âu sầu Ä‘i tìm trẻ Giêsu Ä‘i lạc. Khi tìm gặp lại con mình, niá»m vui mừng của Ông Bà biểu lá»™ qua sá»± ngạc nhiên, vì thấy con mình chững chạc ngồi nói chuyện vá»›i những ngÆ°á»i thông thái. Hai Ông Bà thở ra nhẹ nhà ng và thốt lên lá»i biểu lá»™ niá»m vui mừng âu yếm thÆ°Æ¡ng con: “Con Æ¡i, sao con lại xá» vá»›i Cha Mẹ nhÆ° váºy? Con thấy không, cha con và mẹ đây đã phải cá»±c lòng tìm con!†(Lc 2:41-48)
Khi tìm gặp lại ngÆ°á»i thân yêu hay đồ váºt quà báu đã lâu ngà y thất lạc, tưởng nhÆ° đã mất, lúc đó niá»m vui mừng hân hoan không chỉ dà o dạt trong trái tim trà não, nhÆ°ng hiện lá»™ ra trên gÆ°Æ¡ng mặt, nÆ¡i khoé mắt.
Niá»m vui mừng đó có thể biến thà nh giòng nÆ°á»›c mắt sung sÆ°á»›ng hạnh phúc vì quá cảm Ä‘á»™ng không nói nên lá»i và chỉ còn biết giang tay đón nháºn. NhÆ° ngÆ°á»i cha con nhân là nh mừng mừng tủi tủi giang đôi tay ôm hôn cáºu ấm trở vá» bình an. (Lc 15:11-32).
Niá»m hạnh phúc đó biến đổi gÆ°Æ¡ng mặt thà nh sáng rá»±c Ä‘á» chói, không phải vì xấu hổ, nhÆ°ng là dấu hiệu của sung sÆ°á»›ng hạnh phúc Ä‘ang sôi sục dâng trà n trong tâm hồn.
Niá»m hân hoan sung sÆ°á»›ng có thể là tiếng cÆ°á»i dòn đã vang tiếng, là lá»i khoe báo tin mừng cho má»i ngÆ°á»i. NhÆ° ngÆ°á»i mục đồng tìm thấy lại con chiên, con trâu, con bò, con dê của mình Ä‘i lạc Ä‘Ã n. NhÆ° má»™t bà lão sống cảnh đạm bạc nghèo khó chiu chắt tiết kiệm từng đồng xu cắc bạc, lo âu quét nhà soi đèn mò mẫm tìm thấy lại đồng bạc đã mất. Vì đồng bạc nà y có thể giúp bà mua được gạo, được thức ăn cho ngà y sống (Lc 15:1-10).
Vui mừng sung sÆ°á»›ng hạnh phúc vì của châu báu hay ngÆ°á»i mình quý mến thÆ°Æ¡ng yêu đã thất lạc xa vắng, nay lại tìm gặp thấy.
Äó cÅ©ng là ná»—i vui mừng hân hoan của Thiên Chúa, Äấng sinh thà nh nuôi dưỡng Ä‘á»i con ngÆ°á»i, khi chúng ta từ bá» Ä‘iá»u xấu xa tá»™i lá»—i sống theo Ä‘iá»u thiện, theo giá»›i răn Tình Yêu nhÆ° Chúa muốn: “Triá»u Thần Thiên Chúa, ai nấy vui mừng vì má»™t ngÆ°á»i tá»™i lá»—i ăn năn sám hốiâ€. (Lc 15:10). [Mục Lục]
41. Lạc lối - Lm Bùi Quang Tuấn
Theo má»™t bản thống kê được đăng trên tá» Tablet (12/1996): hà ng năm tại Anh quốc có khoảng 250 ngà n ngÆ°á»i thuá»™c má»i lứa tuổi bị mất tÃch, vì đủ thứ lý do. Má»™t cÆ¡ quan bác ái chuyên vá» tìm ngÆ°á»i thất lạc được thà nh láºp năm 1992, hoạt Ä‘á»™ng liên tục 24 giá» má»™t ngà y, 365 ngà y má»™t năm, và hiện nay vẫn Ä‘ang phát triển không ngừng.
Riêng tại Hoa kỳ, má»—i năm, có khoảng 50 ngà n đứa bé được ghi nháºn mất tÃch. Trong số đó, 5 ngà n em bị thiệt mạng trÆ°á»›c khi được tìm thấy xác. Tại nhiá»u quốc gia, ngÆ°á»i ta không thể Ä‘Æ°a ra con số chÃnh xác vá» các vụ mất tÃch. Có nÆ¡i chÃnh phủ chỉ thà nh láºp các chÆ°Æ¡ng trình tìm kiếm xe mất cắp, các đồ váºt bị đánh rÆ¡i, hay quà cáp thÆ° từ bị giao sai chá»—, chứ không há» có chÆ°Æ¡ng trình tìm ngÆ°á»i thất lạc.
Nguyên nhân gây nên tình trạng mất tÃch hay thất lạc thì vô số, nhÆ°ng các chuyên gia xã há»™i tóm tắc và o ba Ä‘iá»u căn bản sau đây: 1) bị bắt cóc bởi các cha mẹ không còn chung sống vá»›i nhau; 2) là nạn nhân của các tá»™i ác bạo Ä‘á»™ng trong xã há»™i; 3) bá» nhà ra Ä‘i vì không tìm thấy hạnh phúc gia đình.
Dù khởi Ä‘i từ nguyên nhân nà o, sá»± thất lạc cÅ©ng Ä‘á»u gây cho ngÆ°á»i ở lại má»™t ná»—i xót xa nuối tiếc. Của thất lạc cà ng quà thì niá»m tiếc nuối cà ng da diết, cà ng thúc đẩy má»™t cuá»™c kiếm tìm. Cà ng tha thiết gắn bó vá»›i của bị mất bao nhiêu cà ng là m cho ná»—i vui mừng thêm chất ngất khi tìm gặp lại bấy nhiêu.
Nhá»› nhung, xót xa, nuối tiếc, kiếm tìm, hân hoan, hạnh phúc… tất cả diá»…n tả tâm tình của má»™t ngÆ°á»i Cha nhân từ đối vá»›i đứa con “bị lạc†nhÆ°ng nay lại “tìm thấy,†“bị chết†mà nay đã “phục sinh.†Ná»—i niá»m đó được trình bà y trong ba dụ ngôn: “Con Chiên Lạc,†“Äồng Bạc Mất,†và “NgÆ°á»i Con Hoang Äà ng.â€
Các dụ ngôn, vá»›i cấp Ä‘á»™ Ä‘i lên, từ con váºt đến đồng tiá»n rồi đến con ngÆ°á»i, và cấp số giảm xuống từ 100 đến 10 rồi còn 2, đã nói lên giá trị quà báu của từng con ngÆ°á»i trong đôi mắt yêu thÆ°Æ¡ng của Thiên Chúa. Äối vá»›i Ngà i, ai cÅ©ng có má»™t phẩm giá riêng biệt. Không phải vì con số 99 quá lá»›n mà chấp nháºn bá» Ä‘i số “1†nhá» nhoi.
Vá»›i ngÆ°á»i già u, má»™t đồng nà o có nghÄ©a lý gì, công đâu bá» ra để bá»›i tìm má»™t đồng cho phà giá», nhá»c thân. Trên thế gian có biết bao nhiêu sinh linh, hà cá»› chi phải lao Ä‘ao vất vả vì má»™t kẻ tá»™i đồ. Chắc hẳn những ngÆ°á»i biệt phái nghÄ© thế. NhÆ°ng Chúa Giêsu nghÄ© khác. Ngà i và mình nhÆ° má»™t ngÆ°á»i rất nghèo, thiếu thốn những tâm hồn sám hối, khao khát tìm lại những gì thất lạc để Ä‘Æ°a vá» vá»›i nẻo chÃnh Ä‘Æ°á»ng ngay. Phải chăng vì “nhà Cha Ta có nhiá»u chá»— ởâ€, hay vì lòng Cha quá quảng đại bao dung mà thêm má»™t tâm hồn lầm lạc trở vá», thì lòng Ngà i lại mừng vui sung sÆ°á»›ng: “Bà con hãy chia vui vá»›i tôi… Bà con hãy vui mừng cùng tôi… Chúng ta phải ăn khao má»›i được†(Lc 15:6,9,23).
Những “con chiên lạc Ä‘Ã n†được và nhÆ° những chiếc tà u không bánh lái hay mất hÆ°á»›ng Ä‘i. Hà nh trình lầm Ä‘Æ°á»ng nà y có thể xảy ra do sá»± u mê của chÃnh nó, nhÆ°ng cÅ©ng có khi vì không được quan tâm chỉ dẫn đúng mức.
Có những con chiên xa Ä‘Ã n lạc lối, nhÆ°ng cÅ©ng có những con Ä‘ang sống trong Ä‘Ã n mà chẳng phải là chiên. Có đứa con bá» nhà xa cha, nhÆ°ng cÅ©ng có đứa con tuy sống gần cha mà lòng dÆ°á»ng nhÆ° Ä‘i hoang từ lâu. Nó coi cha không khác gì ông chủ hà khắc keo kiệt, chẳng há» bố thà cho má»™t con dê để vui vầy vá»›i chúng bạn. NhÆ° váºy, có thứ lạc Ä‘Ã n thể lý và cÅ©ng có thứ lạc Ä‘Ã n tâm linh. Có những ngÆ°á»i không Ä‘i nhà thá» vì lòng há» xa Chúa, song cÅ©ng có những ngÆ°á»i không bá» nhà thá» nhÆ°ng lòng cÅ©ng chẳng gần Chúa hÆ¡n được bao nhiêu. Có lẽ vì tâm trà há» Ä‘ang Ä‘i lạc trong khu rừng có nhiá»u tieng ca của danh vá»ng, hÆ°Æ¡ng sắc của đồng tiá»n, hung khà của háºn thù, giá»ng rÃu rÃt đầy lôi cuốn của xác thịt.
Sai lạc nà o cÅ©ng cần chỉnh đốn. U mê nà o cÅ©ng cần ánh sáng chiếu soi. NhÆ°ng có thứ ánh sáng nà o ấm đẹp cho bằng yêu thÆ°Æ¡ng. Vì có yêu thÆ°Æ¡ng má»›i có tìm kiếm chiên, cõng lên vai, Ä‘em vá» nhà . Có yêu thÆ°Æ¡ng, ngÆ°á»i ta má»›i ngóng trông, đón nháºn, dung thứ, ăn mừng. Nhá» yêu thÆ°Æ¡ng mà chiên lạc thà nh chiên ngoan và con Ä‘i hoang lại tìm được mái ấm gia đình.
Cách đây không lâu, Nháºt báo NgÆ°á»i Việt có đăng má»™t bản tin: Và o má»™t ngà y tối trá»i tháng Ba năm 1999, Ä‘ang lúc xem TV trong nhà , bà Huỳnh P. T. Vân tại Bà điểm Hóc môn chợt nghe tiếng chó sủa dữ dá»™i. Bà vá»™i mở cá»a xem thì khám phá má»™t em bé trai sÆ¡ sinh trần trụi, Ä‘ang nằm dÆ°á»›i hà ng dáºu trÆ°á»›c nhà . Äứa bé dÆ°á»ng nhÆ° má»›i chà o Ä‘á»i, cuống rốn còn nguyên chÆ°a ai cắt, mình mẩy dÃnh đầy cát, kiến Ä‘ang bắt đầu bu lại, và đôi chân tÃm bầm.
Hốt hoảng, bà vội bế đứa bé và o nhà và tìm cách đưa ngay đến bệnh xá trong huyện. Sau khi được y tá cắt cuống rốn cùng chữa trị đôi chân, bà Vân đưa đứa bé vỠnhà , đặt tên Trần Minh Phúc.
Nhiá»u ngÆ°á»i dân trong vùng muốn nháºn em là m con nuôi, tháºm chà có ngÆ°á»i xin tặng bà Vân ba lượng và ng để có được cháu bé. Thế nhÆ°ng bà Vân vẫn không tha thiết vá»›i lá»i Ä‘á» nghị kia. Bà tâm sá»±: “Nhìn mặt cháu tá»± nhiên thấy thÆ°Æ¡ng nhÆ° con đẻ của mình. Thức vá»›i nó mấy đêm, thÆ°Æ¡ng lắm rồi, không xa được.†Nhà tuy nghèo nhÆ°ng bà khẳng định sẽ giúp cháu sau nà y ăn há»c Ä‘Ã ng hoà ng.
Xót xa là m sao khi ngÆ°á»i mẹ ruá»™t Ä‘Ã nh Ä‘oạn đánh mất con mình trong má»› bung xung của áp lá»±c xã há»™i, danh dá»± gia đình, và ná»—i yếu Ä‘uối cá nhân. NhÆ°ng cảm Ä‘á»™ng và đáng phục biết bao khi có những con ngÆ°á»i bất chấp tình cảnh túng nghèo, vượt thoát áp lá»±c của má»™t xã há»™i chuyên lấy đồng tiá»n và quyá»n lá»±c là m thÆ°á»›c Ä‘o má»i giá trị, để là m ná»—i báºt phẩm chất cao quà của yêu thÆ°Æ¡ng. Nhá» tình thÆ°Æ¡ng, sá»± sống đã được bảo tồn và nâng cao.
Lắm khi vì tiếng gá»i ngá»t ngà o của hưởng thụ, phóng túng, Ä‘am mê, Ãch ká»· mà ngÆ°á»i ta đã bán đứng nhân phẩm và bÆ°á»›c và o con Ä‘Æ°á»ng lầm lạc, nhÆ°ng nhá» tình thÆ°Æ¡ng và lòng quảng đại từ ái mà bao tâm hồn tìm được mái ấm và bÆ°á»›c chân hoang can đảm trở vá».
Lạy Chúa, xin giúp chúng con biết gieo yêu thÆ°Æ¡ng trên má»i lối Ä‘i của cuá»™c Ä‘á»i, để tha nhân có thể gặp được dấu mà bÆ°á»›c và o, và lần tìm vá» vá»›i Chúa là cá»™i nguồn của yêu thÆ°Æ¡ng tha thứ. Chúng con tin rằng: Ä‘i theo Chúa, hạnh phúc sẽ không há» tắt; ở bên Ngà i, hoan lạc sẽ chẳng há» phai bao giá». [Mục Lục]
42. Chúa Nháºt 24 ThÆ°á»ng Niên
Anh chị em thân mến.
Trong bà i giảng tÄ©nh tâm cho giáo triá»u Roma, Äức Hồng Y Phanxicô Xaviê Nguyá»…n Văn Thuáºn có nói: Chúa Giêsu cÅ©ng có những khuyết Ä‘iểm.
TrÆ°á»›c tiên Ngà i là ngÆ°á»i không biết vá» toán há»c. Ngà i đã bá» lại 99 con chiên để Ä‘i tìm má»™t con. Giữa con số 1 và 99 không biết số nà o lá»›n.
Kế đến Ngà i là ngÆ°á»i không biết là m kinh tế. Äang có 9 đồng lại không mà n đến, để Ä‘i tìm má»™t đồng, rồi vui mừng, má»i bạn bè đến chia vui.
HÆ¡n nữa, Ngà i còn là NgÆ°á»i hay quên. Những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i vây quanh mà dÆ°á»ng nhÆ° Ngà i không hay biết. NhÆ° đứa con trong dụ ngôn, đã ra Ä‘i phung phà tiêu hao tiá»n của, thế mà Ngà i vẫn ngà y đêm mong đợi, để rồi khi nhìn thấy đứa con, Ngà i vui mừng.
NhÆ°ng tháºt ra đó không phải là những khuyết Ä‘iểm, mà chÃnh vì Tình Yêu ThÆ°Æ¡ng bao la đã vượt qua tất cả, vượt qua sá»± tÃnh toán hÆ¡n thua của trần thế, vượt qua má»i đố kỵ của ngÆ°á»i Ä‘á»i. Ngà i chỉ còn nhìn thấy Tình Yêu được đáp trả. NhÆ° thế đã đủ rồi và Ngà i không đòi há»i Ä‘iá»u gì nữa.
Như trong bà i phúc âm chúng ta vừa nghe. Ngà i vui mừng vì tìm được con chiên lạc. Ngà i không chỠđợi con chiên phải la lối, kêu cứu, nhưng Ngà i đã đi và tìm được nó.
CÅ©ng nhÆ° đồng bạc bị mất Ä‘i. Vui mừng vì tìm được. Không phải vì giá trị của nó hÆ¡n những đồng khác. NhÆ°ng vì Ngà i không muốn những gì của mình phải hÆ° Ä‘i, mất Ä‘i má»™t cách vô cá»›, nên đã là m hết má»i cách để tìm cho được.
Cao hÆ¡n nữa, đối vá»›i con ngÆ°á»i. Thiên Chúa chỠđợi má»™t dấu hiệu chứng tá» lòng ăn năn sám hối. Quay trở vá», chỉ cần có dấu hiệu quyết tâm nhÆ° thế, còn má»i việc khác Ngà i sẽ bù đắp cho bằng Tình Yêu ThÆ°Æ¡ng bao la của Ngà i. "Phải ăn tiệc vui mừng, vì em con đã chết nay sống lại, đã mất nay lại tìm thấy".
Má»—i ngÆ°á»i trong chúng ta là con chiên trong Ä‘Ã n của Chúa, là đồng bạc trong tay Chúa, hÆ¡n thế nữa còn là ngÆ°á»i con rất yêu quý của Ngà i.
NhÆ°ng chúng ta là ngÆ°á»i con nhÆ° thế nà o? NgÆ°á»i con hằng ngà y ở ká» cáºn bên cha để tÃnh toán thiệt hÆ¡n, để rồi bất bình khi thấy Cha không là m theo ý muốn của mình. Äó là ngÆ°á»i con cả trong bà i Phúc âm chúng ta vừa nghe. Hay là chúng ta thấy mình đáng được má»™t chút gì đó, để rồi đòi há»i và tá»± mãn vá»›i những gì mình có, không cần biết đến ai, kể cả NgÆ°á»i đã ban cho mình những cái hiện có. ChÃnh thái Ä‘á»™ tá»± mãn đó đã tiêu hao Ä‘i những gì đã được, đến ná»—i không còn gì hết. Äó là ngÆ°á»i con thứ.
NhÆ°ng chúng ta có biết hồi tâm, có nhìn thấy được sá»± mất mát, thiếu thốn của chÃnh mình để biết quay trở vá», nháºn sá»± tha thứ và sống lại trong tình yêu thÆ°Æ¡ng và vui mừng của Thiên Chúa. Hay là chúng ta cứ tưởng mình Ä‘ang già u có, Ä‘ang có công trạng qua sá»± tÃnh toán riêng tÆ° của mình và Thiên Chúa phải trả công cho chúng ta. Nên chúng ta không cần phải trở vá», không cần phải và o nhà , cho dù bao nhiêu lá»i van xin, bao nhiêu lá»i giải thÃch, chúng ta cÅ©ng không thể hòa nháºp vá»›i những gì mình cho là không xứng đáng, không hợp lý, chỉ có mình là đúng nhất, còn ngÆ°á»i khác thì không bao giá». Äó có phải là những bÆ°á»›c chân hoang? Không phải bằng thân xác, nhÆ°ng đó là những bÆ°á»›c chân hoang của tâm hồn.
Thiên Chúa Ä‘ang chỠđợi má»—i ngÆ°á»i quay trở vá», để Ngà i ôm và o lòng, để Ngà i ban cho tất cả, để Ngà i ban cho tình Yêu thÆ°Æ¡ng bao la của Ngà i.
Chúng ta cùng nhau cầu xin Chúa cho chúng ta biết từ bá» kiếp Ä‘i hoang, biết nhìn thấy được những lá»—i lầm của mình, để quay trở vá» sống trong sá»± vui mừng NÆ°á»›c Trá»i. [Mục Lục]
43. Äức Giêsu Ä‘i tìm con chiên lạc
Là dụ ngôn. Con chiên bị lạc - Không có trà khôn - không biết mình đi lạc - không biết trở vỠnói chi là sám hối-hối cải-không tìm thì mất luôn.
Äồng bạc-vô tri vô giác.
Con ngÆ°á»i-có trà khôn-có tá»± do-biết mình Ä‘i lạc-biết trở vá», quyết tâm tháºt lá»ng sám hối và chừa cải-không bắt buá»™c"vác trên vai" Ä‘em vỠđược. Không tá»± mình muốn và quyết tâm thì THIÊN CHÚA cÅ©ng chịu thua và thá»±c tế là đúng váºy.
Luca kết luáºn bằng má»™t câu giống y nhau ở cuối cả hai dụ ngôn: "Trên trá»i vui mầng vì má»™t ngÆ°á»i tá»™i lá»—i hối cải" nói lên đó là ý chÃnh mà Luca muốn chúng ta quan tâm.
Dụ ngôn là dụ ngôn. Kể má»™t dụ ngôn để nói lên má»™t "ý". à ấy thÆ°á»ng không khá»›p vá»›i dụ ngôn. à là má»™t chuyển ý có tÃnh thần há»c hoặc luân lý là m má»™t bà i há»c để dạy giáo lý.
Bà i hoc ở đây là "hối cải". Giáo lý nầy đã được Äức Giêsu trình bà y rất rõ và cá»n được nhấn mạnh ở nhiá»u nÆ¡i trong Phúc Âm. Rõ nhất và nhấn mạnh nhất trong câu chuyện Philatô giết những ngÆ°á»i galilê và tháp siloê ngã đè chết 18 nguá»i vá»›i kết luáºn y nhÆ° nhau "không sám hối thì tất cả sẽ bị huá»· diệt". Vá»›i nguá»i phụ nữ bị bắt quả tang phạm tá»™i ngoại tình: Äừng phạm tá»™i nữa. Vá»›i nguá»i baị liệt ở hồ Betsaida: Äừng phạm tá»™i nữa kẻo phải khốn hÆ¡n truá»›c.
Chủ Ä‘á» " sám hối- hối cải là chủ Ä‘á» chÃnh bao trùm tất cả giaó huấn của Äức Giêsu. "Ta đến để kêu gá»i nguá»i tá»™i lá»—i hối cải" Luca táºp hợp trong ba dụ ngôn đáng lẽ goị là dụ ngôn vá» sá»± "Hối cải". à cuả Luca rất rõ mà laị bị dịch ra là dụ ngôn vá» lá»ng thuÆ¡ng xót.
Nguá»i ta nói ngon miệng "Äức Giêsu Ä‘i tìm chiên lạc". Thá»±c tế là thế nà o?
THIÊN CHÚA tạo dá»±ng bằng lá»i. Lá»i để dạy, để ra lệnh cho nguá»i khác là m. Tạo dá»±ng xuống cấp vì lá»i tạo dá»±ng mênh mông khó nháºn ra nên con ngÆ°á»i không biết để là m theo, lạc lối. THIÊN CHÚA cứu Ä‘á»™ bằng lá»i. Cứu Ä‘á»™ là nâng cấp. Lá»i chỉ Ä‘Æ°á»ng rõ rà ng cho Ä‘i đúng hÆ°á»›ng theo ý THIÊN CHÚA. THIÊN CHÚA chỉ Ä‘Æ°á»ng. Äi trong Ä‘Æ°á»ng của THIÊN CHÚA là bổn pháºn của con ngÆ°á»i. Cứu Ä‘á»™ là má»™t can thiệp đặc biết của THIÊN CHÚA trên tiến trình tá»± nhiên để Ä‘iá»u chỉnh những sai lệch, đặt con ngÆ°á»i lại đúng hưóng, đúng vị trà của mình để Ä‘i cho mau tá»›i Ä‘Ãch là phát triển cho tá»›i mức hoà n thiện công trình tạo dá»±ng trong đó con ngÆ°á»i được THIÊN CHÚA giao cho đóng vai chÃnh. Con ngÆ°á»i sẽ Ä‘á»±oc sống Ä‘á»i Ä‘á»i, há»ong hạnh phúc vỉnh củư nếu con nguá»i chà thiện và tạo dá»±ng Ä‘á»±oc nhá» con ngÆ°á»i mà đựoc há»an thiện. THIÊN CHÚA giao cho con ngÆ°á»i nhiệm vụ "canh tác" vừon địa Ä‘Ã ng.
Lá»i là m ngÆ°á»i để dạy con ngÆ°á»i bằng ngôn ngá» loà i ngÆ°á»i. Rõ rà ng. Chi tiết.Äầy đủ. Là mạc khải cuối cùng. Lá»i mở Ä‘Æ°á»ng. Lá»i là đưá»ng. ÄÆ°á»ng chân lý. Không có Ä‘Æ°á»ng nà o khác. Äức Giêsu để ba mÆ°Æ¡i năm cuá»™c Ä‘á»i là m thà nh con Ä‘Æ°á»ng cho con ngÆ°á»i.Ba năm giảng dạy là giải thÃch cho rõ vá» con Ä‘Æ°á»ng của mình. Ta là đưá»ng, là chân lý.Cuá»™c Ä‘á»i của DG là con Ä‘Æ°á»ng. Lá»i dạy của NgÆ°á»i là chân lý. Ai muốn theo Ta thì.....Ä‘i trong con Ä‘Æ°á»ng của Ta.THIÊN CHÚA không ban Æ¡n cứu Ä‘á»™ mà THIÊN CHÚA ban lá»i cứu Ä‘á»™.
Äức Giêsu, Con THIÊN CHÚA nháºp thế đến thế gian. Thế gian phải đến vá»›i NgÆ°á»i má»›i có gặp gỡ.
Äức Giêsu xuất hiện giảng dạy, chữa bệnh, trừ quỉ và là m nhiá»u phép lạ. Ai đến, nghe, thấy, xin.. thì má»›i được hưởng. Bình chân nhÆ° vại. Không nhúc nhÃc để đến thì "vủ nhÆ° cẩn". Sá»± tháºt nầy rõ nhÆ° ban ngà y. Cụ thể: Äức Giêsu đến há»™i Ä‘Æ°á»ng ngà y sabbat để giảng dạy. NgÆ°á»i bệnh hoặc bị quỉ ám có mặt, được gặp NgÆ°á»i thì được chữa là nh và chỉ những ngÆ°á»i có mặt gặp gở Äức Giêsu. Äức Giêsu giảng dạy nÆ¡i vắng vẻ. Ai dến nghe thì gặp gở Nguá»i được ăn bánh lạ no nê. Äức Giêsu Ä‘i ngang qua thà nh Giêricô. Giakeu tìm má»i cách để thấy thì NgÆ°á»i đáp lại đến nhà để gặp gở và ban Æ¡n hối cải cho ông và cả nhà . Những ngÆ°á»i khác thì không Ä‘á»±oc gì. Äức Giêsu đến tìm ngÆ°á»i tá»™i lá»—i. NhÆ°ng ngÆ°á»i tá»™i lá»—i có đến gặp gở NgÆ°á»i, hối cải Ä‘á»i sống, Ä‘i theo NgÆ°Æ¡i thì má»›i được sá»± sông mà NgÆ°Æ¡i muốn cứu.
Äức Giêsu đến má»i gá»i qua má»™t trung gian nhÆ°ng Ä‘á»i phải tá» lá»ng tin, cụ thể là bằng sá»± sám hối, chừa cải. Ta đến kêu gá»i ngÆ°á»i tá»™i lá»—i hối cải. Hối cải là má»™t đáp ứng đầy đủ lá»i má»i gá»i của Äức Giêsu. Äó là ý của Luca qua hai dụ ngôn nầy: Trên trá»i (THIÊN CHÚA) vui mừng vì má»™t ngÆ°á»i tá»™i lá»—i hối cải chứ không phải vì tìm Ä‘á»±oc con chiên lạc hay đồng bạc bị mất. Hối cải là trở nên công chÃnh là m công dân nÆ°á»›c Trá»i, là cải tạo thế gian, là cúư Ä‘á»™.
Hối cải là cá» Ä‘á»™ng đầu tiên con nguá»i phải là m để có thể có tiếp xúc vá»›i THIÊN CHÚA.
Chúng ta hãy hối cải chÃnh mình và tÃch cá»±c giúp ngÆ°á»i lân cáºn hối cải để cùng nhau đến vá»›i THIÊN CHÚA để được THIÊN CHÚA cứu Ä‘á»™.
Biệt phái, luáºt sÄ© không hối cải. Do thái không hối cải. Thế gian không hối cải. THIÊN CHÚA không là m cho há» hối cải được. Äây là cái bà ẩn của tá»± do. THIÊN CHÚA không cưỡng chế. THIÊN CHÚA có nhiá»u ân sủng. Con ngÆ°á»i quyết định có nháºn hay không và có là m cho sinh lợi hay không. THIÊN CHÚA có thể biến đổi lòng dạ con ngÆ°á»i nhÆ°ng chỉ những ngÆ°á»i thiện chÃ, cá»™ng tác tÃch cá»±c vá»›i Æ¡n Chúa thà má»›i có kết quả nhÆ° lá»ng Chúa mong muốn.
Má»i sá»± phải bắt dầu từ hối cải. [Mục Lục]
44. Chúa Nháºt 24 TN C
Bà i Phúc âm hôm nay ghi lại ba dụ ngôn vá» lòng thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúa: dụ ngôn con chiên bị mất, dụ ngôn đồng bạc bị đánh mất, nhất là dụ ngôn ngÆ°á»i cha nhân háºu.
Qua bà i Phúc âm, Giáo Há»™i nhắc lại cho chúng ta vá» tình thÆ°Æ¡ng của Thiên Chúa Cha đối vá»›i con ngÆ°á»i tá»™i lá»—i. Thái Ä‘á»™ của ngÆ°á»i chăn chiên Ä‘i tìm con chiên lạc, của ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà bị mất má»™t đồng tiá»n và của ngÆ°á»i cha có đứa con bá» nhà đi hoang, thái Ä‘á»™ yêu thÆ°Æ¡ng tha thứ đó vượt quá mức Ä‘á»™ bình thÆ°á»ng con ngÆ°á»i có thể tưởng tượng được và phản chiếu thái Ä‘á»™ của Thiên Chúa đối vá»›i con ngÆ°á»i.
Theo lệ thÆ°á»ng, nếu chúng ta có má»™t trăm con chiên mà lỡ bị mất má»™t con, chúng ta có nhất quyết Ä‘i tìm con chiên lạc cho đến khi gặp được má»›i thôi hay không? Chắc chắn là không, vì số chÃn mÆ°Æ¡i chÃn con còn lại không đáng giá hÆ¡n má»™t con bị lạc mất hay sao? Äó là quan niệm của con ngÆ°á»i chúng ta. Äối vá»›i Chúa, má»—i con chiên, má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u có giá trị duy nhất đối vá»›i Ngà i, và do đó nếu bị lạc mất thì nhất quyết phải tìm cho được má»›i thôi. Rồi hà nh Ä‘á»™ng của ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà cÅ©ng thế, theo thÆ°á»ng tình thì mất má»™t đồng cÅ©ng không sao, vì còn cả chÃn đồng kia mà . NhÆ°ng để diá»…n tả mức Ä‘á»™ của Thiên Chúa thì má»™t đồng bị mất kia là hết sức quan trá»ng, phải tìm cho được má»›i thôi. NgÆ°á»i cha của đứa con Ä‘i hoang, theo thÆ°á»ng tình thì bá» mặc kệ nó, nhÆ°ng để diá»…n tả thái Ä‘á»™ của Thiên Chúa đối vá»›i con ngÆ°á»i thì ngÆ°á»i cha kia hằng ngà y đứng trông con mình trở vá», và đã nhìn thấy con mình trở vá» trÆ°á»›c khi nó nhìn thấy ông. NgÆ°á»i cha tha thứ cho đứa con ngay cả trÆ°á»›c khi nó mở miệng xin tha, rồi là m tiệc ăn mừng.
Thiên Chúa muốn cứu rá»—i má»i ngÆ°á»i và má»—i ngÆ°á»i, Ngà i muốn táºn dụng má»i phÆ°Æ¡ng thế có thể để ban Æ¡n cứu rá»—i cho con ngÆ°á»i. Vì Ngà i yêu thÆ°Æ¡ng con ngÆ°á»i, yêu thÆ°Æ¡ng từng ngÆ°á»i má»™t cách vô cùng, nhÆ°ng con ngÆ°á»i có chấp nháºn ân sủng và tình thÆ°Æ¡ng của Ngà i hay không?
Trong Cá»±u Æ°á»›c, chúng ta thấy Môisen cầu nguyện cùng Chúa, xin Ngà i tha thứ cho dân đã phạm tá»™i đến Ngà i, Môisen đã không xin Chúa hủy diệt dân mình, nhÆ°ng hãy tha thứ cho dân mình. CÅ©ng thế, chúng ta đừng bắt chÆ°á»›c thái Ä‘á»™ của ngÆ°á»i anh cả trong dụ ngôn, đừng ganh tị vá»›i anh chị em được Æ¡n Chúa tha thứ cho, nhÆ°ng hãy bắt chÆ°á»›c thái Ä‘á»™ của Môisen cầu nguyện cùng Chúa, xin Ngà i tha thứ tá»™i lá»—i cho anh chị em và cho cả chÃnh mình nữa.
TrÆ°á»›c nhan Thiên Chúa, tất cả má»i ngÆ°á»i chúng ta Ä‘á»u là những kẻ tá»™i lá»—i, Ä‘á»u cần đến lá»i cầu nguyện của nhau để trở lại cùng Chúa và trung thà nh vá»›i đức tin. Nguyện xin Chúa thÆ°Æ¡ng tha thứ các tá»™i lá»—i và nâng đỡ thà nh tâm thiện chà má»—i ngÆ°á»i chúng ta, giúp má»—i ngÆ°á»i chúng ta biết trở vá» cùng Chúa, sống xứng đáng là con cái Cha trên trá»i.
Äá» cáºp đến Tin Mừng nghiêm chỉnh má»™t chút, chúng ta sẽ nháºn thấy rõ Ä‘iá»u nà y: những kẻ cầm quyá»n Ä‘Æ°Æ¡ng thá»i trong đạo Do thái, những ngÆ°á»i Pharisêu, những ngÆ°á»i tá»± cho mình là công chÃnh...đã khinh thÆ°á»ng và tẩy chay Chúa Giêsu. Trái lại, những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, những kẻ thu thuế... đã trân trá»ng và nháºn biết Ngà i. Thá» há»i: Nếu Chúa Giêsu trở lại giữa chúng ta hôm nay, chúng ta sẽ thuá»™c hạng ngÆ°á»i nà o? Thuá»™c hạng ngÆ°á»i "công chÃnh" không cần đến Ngà i hay thuá»™c hạng ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, đối tượng Ngà i quan tâm khi đến thế gian? Qua đó, Chúa Giêsu muốn dạy chúng ta hai Ä‘iá»u:
Thứ nhất, sứ mạng tình thương của Ngà i.
Thứ hai, bổn pháºn và thái Ä‘á»™ của chúng ta.
Chúng ta Ä‘á»u biết: Sứ mạng của Chúa Giêsu đến trần gian để cứu vá»›t những kẻ tá»™i lá»—i. Ngà i đến để kêu gá»i những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i thống hối ăn năn, và để tìm kiếm, cứu vá»›t những gì đã lạc mất. Thánh Phaolô trong thÆ° thứ nhất gá»i cho Timôthêô cÅ©ng khẳng định: "Chúa Kitô đến thế gian để cứu vá»›t những kẻ tá»™i lá»—i". Quả thá»±c, Chúa Giêsu đã đến thế gian vì tá»™i nhân. Äó chÃnh là ánh sáng trong đó mạc khải bà y tá» Chúa Giêsu cho chúng ta và chúng ta phải luôn luôn ngắm nhìn Ngà i trong ánh sáng nà y. Nói khác Ä‘i, vì yêu thÆ°Æ¡ng loà i ngÆ°á»i tá»™i lá»—i mà Chúa Giêsu đã bá» trá»i xuống thế gian. ChÃnh tên "Giêsu" của Ngà i, nghÄ©a là "Cứu Thế" cÅ©ng đã gắn liá»n vá»›i kẻ có tá»™i. Cứu ai? NgÆ°á»i là nh đâu cần cứu, mà cứu là phải cứu ngÆ°á»i có tá»™i. Do đó, đối vá»›i chúng ta, tình thÆ°Æ¡ng đã hiển hiện nhÆ° má»™t nét nổi báºt của Chúa. Tình thÆ°Æ¡ng của Chúa không phải là má»™t tình cảm má» nhạt, mong manh mà là cả má»™t tâm hồn say mê nóng bá»ng. Lòng say mê đó là tình yêu đã đến cảm mến cảnh cùng khổ của chúng ta và để nâng cảnh cùng khổ đó lên. Tình thÆ°Æ¡ng của má»™t Thiên Chúa là m ngÆ°á»i khôn lÆ°á»ng và da diết. Tình thÆ°Æ¡ng đó không phải là má»™t đức tÃnh phụ thuá»™c nÆ¡i bản thân NgÆ°á»i, nhÆ°ng là má»™t nét chÃnh yếu, đặc biệt: chÃnh vì đó mà Ngà i đã đến. Tá»™i lá»—i của chúng ta nếu được Ä‘Æ°a và o ngá»n lá»a nóng bá»ng yêu thÆ°Æ¡ng nà y sẽ bị thiêu hủy ngay.
Nếu chúng ta sẽ được liệt và o hạng ngÆ°á»i Pharisêu, kinh sÆ° hay và o hạng những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, những ngÆ°á»i thu thuế? Chúng ta tá»± nháºn mình là ngÆ°á»i công chÃnh hay ngÆ°á»i tá»™i lá»—i? Chắc chắn không ai dám cho mình là trong sạch, vô tá»™i trÆ°á»›c mặt Chúa, bởi vì từ ngà y có trà khôn cho đến nay, biết bao nhiêu lần chúng ta đã không giữ trá»n 10 Ä‘iá»u răn của Chúa. Bao nhiêu lần chúng ta đã chịu thua cám dá»— và sa ngã. Bao nhiêu lần lá»i ăn tiếng nói của chúng ta là những lá»i hà nh tá»i, xét Ä‘oán, gièm pha, kết án hay là những lá»i hÆ° từ vô Ãch. Bao nhiêu lần chúng ta đã ghen ghét, oán thù, tranh chấp... Có lẽ chúng ta không chịu bá»›i đống rác tá»™i lá»—i của chúng ta ra thôi, chứ thiếu gì những lý do để chúng ta phải ăn năn thống hối. Chúng ta phải thà nh tháºt nháºn mình là tá»™i nhân đáng hình phạt nhÆ° ngÆ°á»i trá»™m là nh; chúng ta là đứa con hoang Ä‘Ã ng trở vá», là MaÄ‘alêna thống hối, là Phaolô bị quáºt ngã, cần đổi má»›i. Kinh KÃnh mừng, ThÆ°Æ¡ng xót, ăn năn tá»™i,... dạy cho chúng ta biết chúng ta chỉ là tá»™i nhân, là kẻ bại tráºn, chỉ trông hòng và o lòng Chúa thÆ°Æ¡ng xót mà thôi.
Mong sao tá»± thâm tâm chúng ta luôn vá»ng lên lá»i tá»± thú của ngÆ°á»i thu thuế lên Ä‘á»n thá» cầu nguyện: "Lạy Chúa, con là kẻ tá»™i lá»—i". Những bÆ°á»›c chân trở vá» và hoán cải thÆ°á»ng gá»i là niá»m ân háºn, âm thầm Ä‘au Ä‘á»›n vá» những lầm lỡ đã qua, là lòng ăn năn hối cải.
Lạy Chúa, xin đừng chê bá» con, xin nháºn lấy tấm lòng con: tấm lòng tan nát khiêm cung. Chúng con tin tưởng và cáºy trông nÆ¡i Chúa. Xin thÆ°Æ¡ng xót chúng con. Amen. [Mục Lục]
45. Thà yêu lầm còn hơn bỠsót
(Suy niệm của Lm. Giuse Nguyễn Văn Nghĩa)
Các bà i Ä‘á»c của Chúa Nháºt Thứ 24 Mùa ThÆ°á»ng Niên, Năm C, cách riêng bà i Tin Mừng có vẻ khá quen thuá»™c vá»›i Kitô hữu, nhất là vá»›i những ngÆ°á»i chuyên chăm tham dá»± Thánh Lá»… và xem trá»ng phần Phụng Vụ Lá»i Chúa. Thánh Kinh trình bà y vá» tình yêu của Thiên Chúa tháºt phong phú và đa dạng. Tuy nhiên cÅ©ng có thể khẳng định rằng những dòng tin mừng theo thánh sá» Luca ở chÆ°Æ¡ng XV mà Giáo Há»™i cho trÃch Ä‘á»c má»™t phần trong Thánh Lá»… Chúa Nháºt nà y quả là má»™t mạc khải gây "chÆ°ng há»ng" cho không chỉ nhiá»u ngÆ°á»i biệt phái năm xÆ°a mà còn cho cả chúng ta hôm nay, dÄ© nhiên là nếu chúng ta biết "suy Ä‘i nghÄ© lại" nhÆ° Mẹ Maria và biết đặt mình và o chÃnh ngữ cảnh khiến Chúa Giêsu phán dạy những Lá»i ấy.
Ngữ cảnh: Giêsu thà nh Nagiarét, má»™t vị tôn sÆ° đầy quyá»n năng trong lá»i giảng dạy cÅ©ng nhÆ° trong hà nh Ä‘á»™ng (x.Mt 7,29; Mc 6,2), má»™t ngÆ°á»i được dân chúng mến má»™ tôn xÆ°ng và o hà ng ngôn sứ (x.Mt 16,13-15)..., NgÆ°á»i không chỉ chuyên chăm chữa là nh bệnh táºt cho dân chúng và xua trừ ma quá»· ra khá»i những ngÆ°á»i chúng ám, NgÆ°á»i còn giảng dạy các chân lý vá» NÆ°á»›c Trá»i và má»i gá»i ngÆ°á»i ta hoán cải ăn năn. Thế mà NgÆ°á»i lại thÆ°á»ng xuyên lui tá»›i và cùng ngồi ăn uống vá»›i những hại dân hại nÆ°á»›c là "bá»n thu thuế" và "phÆ°á»ng bán thân nuôi miệng". Bá nhân bá tánh, mÆ°á»i ngÆ°á»i trăm ý, chuyện miệng tiếng ngÆ°á»i Ä‘á»i thì là m sao lÆ°á»ng cho xuá»…. CÅ©ng thế, việc má»™t số ngÆ°á»i biệt phái và luáºt sÄ© lảm bẩm, xầm xì và bình phẩm chuyện Chúa Giêsu thÆ°á»ng xuyên lui tá»›i và cùng ngồi ăn uống vá»›i ngÆ°á»i thu thuế và phÆ°á»ng "tá»™i lá»—i" thì cÅ©ng không là vô cá»›. Ngà i Giêsu đã không từng giảng dạy rằng chá»› có là m cho ngÆ°á»i ta vấp phạm đấy Æ°. Ngà i còn mạnh miệng cho rằng nếu ai là m cá»› vấp phạm cho má»™t trong những kẻ bé má»n thì thà cá»™t cối đá và o cổ ngÆ°á»i ấy mà liệng xuống biển còn hÆ¡n. Tuy nhiên chúng ta đừng quên cá»› vấp phạm ở đây là cái nguyên nhân xấu. Còn những dữ kiện gây thắc mắc, gây tranh luáºn, gợi thao thức là việc khác hoà n toà n. ChÃnh Chúa Giêsu đã từng và NgÆ°á»i là viên đá vấp cho nhiá»u ngÆ°á»i, đúng nhÆ° lá»i tiên tri Simêon loan báo dịp cha mẹ NgÆ°á»i Ä‘em NgÆ°á»i lên Giêruslem để là m lá»… tiến dâng theo Lá» Luáºt (x.Lc 2,33-35).
Nguyên cá»› gây thao thức: Tình yêu đón nháºn má»i sá»± hạn chế, má»i sá»± bất toà n. Khi nghe Ä‘á»c bà i tin mừng vá» dụ ngôn ngÆ°á»i con hoang Ä‘Ã ng hay đã được sá»a lại là dụ ngôn ngÆ°á»i cha nhân háºu hoặc đã từng được Ä‘á» nghị là dụ ngôn ngÆ°á»i con ganh tị. Äã từng má»™t thá»i Kitô hữu được gợi ý là táºp trung và o hình ảnh ngÆ°á»i con phung phá hoang Ä‘Ã ng để nháºn biết thân pháºn tá»™i lá»—i của mình để rồi sám hối, ăn năn. CÅ©ng đã từng có lúc ngÆ°á»i ta táºp trung và o hình ảnh ngÆ°á»i con cả của câu chuyện để má»i gá»i Kitô hữu cảnh giác vá»›i sá»± ganh tÆ°Æ¡ng đố kỵ nhÆ° trÆ°á»ng hợp má»™t số ngÆ°á»i biệt phái ngà y xÆ°a, hoặc biết phản tỉnh vá»›i lối sống "ngÆ°á»i thì bên trong mà lòng thì bên ngoà i". Vì lắm khi chúng ta tuy mang danh con cái Chúa, nhÆ°ng chỉ là "hữu danh vô thá»±c". Thá»i gian gần đây ngưởi ta táºp trung và o tình yêu bao la của ngÆ°á»i cha nhân háºu và có thể nói rằng đây chÃnh là trá»ng tâm của lá»i mạc khải qua câu chuyện dụ ngôn mà Chúa Giêsu kể hôm ấy.
Nói đến sá»± bao la của tình yêu Thiên Chúa, má»™t số đấng báºc có vẻ nhÆ° ngại ngần vì cho rằng sẽ là m cá»› cho Ä‘oà n tÃn hữu sống ỉ lại. Và rồi số vị ấy thÃch Ä‘á» cao sá»± công thằng của Thiên Chúa hÆ¡n. Má»™t số vị khác thì phân vân nhÆ° đứng giữa ngã ba Ä‘Æ°á»ng khi vừa nói đến lòng thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúa vừa nói đến sá»± công thẳng của NgÆ°á»i. Thiên Chúa là Äấng tốt là nh vô cùng và cÅ©ng là Äấng công bình vô cùng. Khởi đầu triá»u đại giáo hoà ng của mình Äức Bênêđictô XVI qua Thông Äiệp Thiên Chúa là Tình Yêu đã nhấn mạnh hiện thá»±c nà y: Thiên Chúa bà y tá» tình yêu của NgÆ°á»i cho nhân loại chúng ta má»™t cách nhÆ° chống lại sá»± công minh của NgÆ°á»i (x.số 10).
NgÆ°á»i cha trong câu chuyện dụ ngôn Chúa Giêsu kể đã rá»™ng tay chia gia tà i cho các con. Ông chia gia tà i cho đứa con mở miệng kêu xin và chia cho cả đứa con không xin. Ông ta quả là liá»u lÄ©nh và bất chấp các tình huống có thể xảy ra. Ông chẳng thể lÆ°á»ng đứa con thứ kêu xin sẽ sá» dụng gia tà i ra sao. Ông cÅ©ng chẳng biết đứa con còn lại không xin vì không dám xin hay vì không muốn xin. Không lưỡng lá»±, ông đã chia cho cả hai.
Chắc chắn ngÆ°á»i cha nhân háºu biết rõ tình cảnh bi đát đến Ä‘á»™ thua cả loà i heo của đứa con Ä‘i hoang, vì chÃnh ngÆ°á»i con cả đã khẳng định sá»± tháºt nà y (x.Lc30). Thế mà ông cứ ngà y ngà y ngóng trông đứa con "bất hiếu và há»ng hÆ°" quay gót trở vá». Lòng của ông vẫn ắp đầy niá»m hy vá»ng sẽ có ngà y thấy con mình "đã chết nay sống lại, đã mất nay lại tìm thấy". Và kìa, nó đây rồi, nó đã trở vá». Nó vá» vì thÆ°Æ¡ng cha già nà y hay là chỉ xót cái bụng rá»—ng của nó? Không sao cả, tình yêu không cần đặt Ä‘iá»u kiện. Äứa con lá»›n Ä‘ang ở trong nhà mà lòng nhÆ° kẻ ăn ngÆ°á»i ở, ông cÅ©ng đón nháºn hết tình. Không sao cả, rồi sẽ đến lúc nó hiểu rằng má»i sá»± của ông là dà nh cho nó, đã thuá»™c vá» nó, vì má»i sá»± của cha Ä‘á»u là của con (x.Lc 15,31).
Äã yêu thì không ngồi chá» ngÆ°á»i mình yêu hoà n thiện rồi má»›i đón nháºn. Äón nháºn ngÆ°á»i mình yêu cả trong sá»± hạn chế lẫn bất toà n của ngÆ°á»i mình yêu thì má»›i là tình yêu Ä‘Ãch thá»±c vô cầu, vô vị lợi, nghÄ©a là chỉ vì ngÆ°á»i mình yêu. Thánh tông đồ dân ngoại khẳng định chân lý nà y khi nói rằng Chúa Kitô đã chết vì chúng ta, ban Æ¡n tha thứ cho chúng ta, Ä‘Æ°a chúng ta vá» là m con cái Thiên Chúa ngay khi chúng ta còn là kẻ phản nghịch, nghÄ©a là ngay khi chúng ta Ä‘ang còn trong cảnh tình tá»™i lá»—i.
Xin đừng sợ bị lợi dụng, chẳng thà yêu lầm còn hÆ¡n bá» sót. Xin đừng ngồi chá» tha nhân hoà n thiện rồi chúng ta sẽ yêu thÆ°Æ¡ng. ChÃnh tình yêu của chúng ta, má»™t tình yêu vô Ä‘iá»u kiện má»›i là động lá»±c giúp tha nhân nên hoà n thiện. Äồng thá»i cÅ©ng chÃnh tình yêu ấy sẽ giúp chúng ta hoà n thiện vì chúng ta Ä‘ang ngà y cà ng nên giống Cha, Äấng hoà n thiện ở trên trá»i, Äấng cho mÆ°a rÆ¡i Ä‘á»u trên ngÆ°á»i là nh lẫn kẻ bất lÆ°Æ¡ng, cho mặt trá»i má»c lên soi ngÆ°á»i công chÃnh lẫn tá»™i nhân (x.Mt5,48). [Mục Lục]
46. Hãy chia vui vá»›i tôi – G. Nguyá»…n Cao Luáºt
Có lẽ có ngÆ°á»i cho rằng các dụ ngôn được kể lại trong bà i Tin Mừng hôm nay hÆ¡i có tÃnh cách cÆ°á»ng Ä‘iệu. Có mục tá» nà o dám bá» lại chÃn mÆ°Æ¡i chÃn con chiên trên cánh đổng rổi Ä‘i tìm con chiên bị lạc mất? Có ai lại bá» công tìm cho kỳ được đổng bạc trong khi mình còn chÃn đổng nữa? Hay có ngÆ°á»i cha nà o sẵn sà ng đợi chá», tha thứ cho đứa con đã đòi chia gia tà i và bá» nhà ra Ä‘i?
Quả váºy, theo quan Ä‘iểm của con ngÆ°á»i, Ãt có khi nà o xảy ra những Ä‘iá»u nhÆ° thế. NhÆ°ng đối vá»›i Thiên Chúa, chẳng có gì là cÆ°á»ng Ä‘iệu. Những câu chuyện nà y cho thấy thế nà o là tình yêu, là lòng thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúa.
Tình thương không giới hạn
Con ngÆ°á»i được Thiên Chúa tạo dá»±ng do lòng yêu thÆ°Æ¡ng. Thế nhÆ°ng, con ngÆ°á»i đã từ khÆ°á»›c tình yêu ấy qua việc ăn trái cấm. Và Thiên Chúa đã không bá» mặc con ngÆ°á»i dÆ°á»›i quyá»n thống trị của tá»™i lá»—i, của sá»± chết. Nếu Thiên Chúa có trừng phạt con ngÆ°á»i thì cÅ©ng là việc xứng đáng. NhÆ°ng Thiên Chúa không xá» sá»± nhÆ° thế. Má»™t tình yêu Ä‘Ãch thá»±c không thể bằng lòng vá»›i việc trợ giúp cách chung chung, để rổi khi bị từ khÆ°á»›c thì bá» rÆ¡i không còn Ä‘oái hoà i gì tá»›i. Nếu Thiên Chúa hà nh Ä‘á»™ng nhÆ° thế thì khó có ngÆ°á»i được cứu, và Äức Giê-su đã không được sai đến trần gian.
Äà ng khác, Thiên Chúa cÅ©ng chẳng tÃnh toán những hổng ân NgÆ°á»i đã ban. Thiên Chúa không Ä‘Æ°a cho con ngÆ°á»i má»™t bản tá»—ng kết những gì NgÆ°á»i đã ban cho há»: ân sủng của NgÆ°á»i tuôn chảy không ngừng, tình yêu thÆ°Æ¡ng chẳng bao giá» vÆ¡i cạn. Nếu có kể ra những hổng ân, Ä‘iá»u đó chỉ có mục Ä‘Ãch nhắc nhở con ngÆ°á»i hãy sống xứng đáng vá»›i hổng ân đã lãnh nháºn để rổi tiếp tục nháºn được những ân huệ khác.
Cả khi con ngÆ°á»i Ä‘i lang thang phiêu lãng, Thiên Chúa vẫn Ä‘uá»—i theo. Không có chá»— nà o con ngÆ°á»i ở má»™t mình cả. Chẳng bao giá» con ngÆ°á»i có thể tá»± nhủ Thiên Chúa bá» rÆ¡i mình rổi. Má»™t ngÆ°á»i thợ săn kiên nhẫn, rình chá» con mổi, má»™t ngÆ°á»i câu cá âm thầm chỠđợi. Thiên Chúa nhÆ° thế đó.
Tháºt váºy, chÃnh lòng yêu thÆ°Æ¡ng đã thúc đẩy Thiên Chúa tìm kiếm con ngÆ°á»i. Thiên Chúa đã tạo dá»±ng con ngÆ°á»i, không phải nhÆ° má»™t đổ váºt, nhÆ°ng là để há» tham dá»± và o sá»± sống của NgÆ°á»i, để sống trong tình yêu thÆ°Æ¡ng. Nếu Thiên Chúa chỉ coi con ngÆ°á»i là má»™t đổ váºt, thì khi bị lạc mất, NgÆ°á»i có thể tiếc nuối, những rổi thôi, NgÆ°á»i có thể lại có cái khác, hay hÆ¡n, tốt đẹp hÆ¡n, và nhiá»u hÆ¡n nữa. Ở đây, các dụ ngôn cho thấy tÃnh cách lá»›n rá»™ng của tình yêu: quan tâm đến tất cả, nhÆ°ng không bá» rÆ¡i bất cứ ai, dù ngÆ°á»i đó có thế nà o chăng nữa. Vì tình yêu, Thiên Chúa không bao giá» cảm thấy mệt má»i, chán nản, chỉ cần là NgÆ°á»i tìm lại được ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, chỉ cần là há» cảm nháºn được tình thÆ°Æ¡ng của Thiên Chúa.
Vì thế, trong tình thÆ°Æ¡ng của Thiên Chúa, không có ai là ngÆ°á»i bị bá» quên. Má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u được Thiên Chúa quan tâm săn sóc, má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u ở trong trái tim của Thiên Chúa, không có ai bị đẩy ra ngoà i, không có ai nháºn được Ãt tình thÆ°Æ¡ng...
Hãy chia vui với tôi
Trong cả ba dụ ngôn, Äức Giê-su Ä‘á»u kết thúc bằng những lá»i nói đến niá»m vui. NgÆ°á»i chăn chiên tìm được chiên lạc thì vác chiên lên vai, và má»i bạn hữu láng giá»ng đến chia vui; ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà tìm thấy đổng bạc đã mất cÅ©ng váºy; và ngÆ°á»i cha có Ä‘Æ°a con Ä‘i hoang trở vá» thì mở tiệc lá»›n ăn mừng.
Lý do của việc ăn mừng nà y đã rõ rà ng. NhÆ°ng sau đó, Äức Giê-su muốn cho thấy niá»m vui của Thiên Chúa khi ngÆ°á»i tá»™i lá»—i hối cải. Ở dụ ngôn thứ nhất, "trên trá»i sẽ vui mừng vì má»™t ngÆ°á»i tá»™i lá»—i hối cải"; ở dụ ngôn thứ hai, "các thiên thần của Thiên Chúa sẽ vui mừng vì má»™t ngÆ°á»i tá»™i lá»—i hối cải"; và ở dụ ngôn thứ ba, "phải ăn mừng, vì em con đây đã chết, mà nay lại sống; đã thất lạc, mà nay lại tìm thấy".
Tá»™i nhân hối cải, không những được tha thứ, nhÆ°ng còn được chỠđợi, được đón tiếp. Niá»m vui của Thiên Chúa tháºt lá»›n lao khi ngÆ°á»i tá»™i lá»—i biết từ bá» con Ä‘Æ°á»ng xấu xa, để trở vá» sống trong tình thÆ°Æ¡ng của Thiên Chúa.
Có thể nói, Thiên Chúa không có niá»m vui nà o khác ngoà i việc con ngÆ°á»i sống thân máºt vá»›i NgÆ°á»i. Dù cho có thế nà o chăng nữa, NgÆ°á»i vẫn chỠđợi há», vẫn mở rá»™ng vòng tay đón tiếp. Äây thá»±c là má»™t lá»i an ủi và nhắc nhở cho con ngÆ°á»i. Là má»™t lá»i an ủi, vì con ngÆ°á»i biết rằng Thiên Chúa vẫn yêu thÆ°Æ¡ng há» và mong há» trở vá» vá»›i NgÆ°á»i. Thiên Chúa vẫn Ä‘i tìm há», dù há» cố tình tránh né. Thiên Chúa vẫn thi ân giáng phúc, dù há» từ khÆ°á»›c không nháºn. Là má»™t lá»i nhắc nhở, vì nếu nhÆ° tá»™i lá»—i đã là m Thiên Chúa phiá»n lòng, thì NgÆ°á»i sẽ còn phiá»n lòng hÆ¡n biết mấy khi con ngÆ°á»i từ chối tình thÆ°Æ¡ng NgÆ°á»i dà nh cho há», mong há» trở vá» sống trong tình thÆ°Æ¡ng.
HÆ¡n nữa, ở đây còn có lá»i má»i gá»i chia sẻ niá»m vui vá»›i Thiên Chúa vì ngÆ°á»i tá»™i lá»—i đã trở vá». Kẻ từ chối chia vui vá»›i Thiên Chúa cÅ©ng chÃnh là kẻ phải trở vá», phải sám hối. Kẻ từ chối chia vui vá»›i Thiên Chúa cÅ©ng chÃnh là ngÆ°á»i không nháºn ra tình thÆ°Æ¡ng Ä‘Ãch thá»±c, và nhÆ° thế là hỠđã từ khÆ°á»›c tình thÆ°Æ¡ng của Thiên Chúa.
* * *
Ở giai Ä‘oạn đầu của lịch sá» cứu Ä‘á»™, sau khi con ngÆ°á»i phạm tá»™i, Thiên Chúa đã lên tiếng há»i, Ä‘ang khi há» chạy trốn: "NgÆ°Æ¡i Ä‘ang ở đâu?" Ngà y nay, Thiên Chúa đã mở tiệc để thết đãi há». Nhá» sá»± tuân phục của Äức Giê-su Ki-tô, nhân loại đã được cứu thoát, đã được chữa là nh khá»i má»i thÆ°Æ¡ng tÃch, đã được tha thứ.
Äó là niá»m vui của Thiên Chúa, hãy chia vui vá»›i NgÆ°á»i.
* * *
Phải tin và o Thiên Chúa
vì NgÆ°á»i đã tin tưởng chúng ta.
NgÆ°á»i đã là m cho chúng ta tin và o NgÆ°á»i,
khi trao cho chúng ta NgÆ°á»i Con duy nhất.
Phải tin và o Thiên Chúa
vì NgÆ°á»i đã tÃn nhiệm chúng ta
đã là m cho chúng ta tin và o NgÆ°á»i.
Chẳng lẽ sá»± tÃn nhiệm của Thiên Chúa
dà nh cho chúng ta
lại không được đặt đúng chỗ?
Thiên Chúa đã là m bừng lên nÆ¡i chúng ta niá»m hy vá»ng
NgÆ°á»i đã khởi đầu.
NgÆ°á»i mong rằng kẻ tá»™i lá»—i
sẽ là m một chút gì đó
cho ơn cứu độ của mình.
Một chút! chỉ cần một chút thôi!
phá»ng theo Charles Péguy [Mục Lục]
47. Äã mất mà lại tìm thấy
Chúa Giêsu kể những dụ ngôn nà y trong má»™t hoà n cảnh đặc biệt. Các thầy dạy luáºt và các đạo sÄ© Do thái lấy là m vấp phạm khi thấy Chúa Giêsu giao du vá»›i những kẻ mà ngÆ°á»i Do thái đạo đức gá»i là tá»™i nhân. Äạo sÄ© Do thái đã xếp tất cả những ai không tuân giữ luáºt pháp và o chung má»™t hạng, há» gá»i những ngÆ°á»i đó là ‘dân của đất’. Có má»™t hà ng rà o ngăn cản dứt khoát giữa những đạo sÄ© Do thái và ngÆ°á»i ‘dân của đất’. Gả con gái cho má»™t ngÆ°á»i dân của đất thì chẳng khác gì trói cô gái ấy ná»™p cho sÆ° tá». Luáºt của đạo sÄ© Do thái định rằng: “Khi có má»™t ngÆ°á»i là dân của đất, thì đừng trao tiá»n cho nó, đừng lấy chứng của nó, đừng nói Ä‘iá»u bà máºt cho nó, đừng đặt nó coi trẻ mồ côi, đừng để nó giữ của bố thÃ, đừng Ä‘i Ä‘Æ°á»ng vá»›i nóâ€. Có luáºt cấm đạo sÄ© Do thái không được má»i má»™t ngÆ°á»i dân của đất đến dùng bữa, cÅ©ng không được nháºn lá»i má»i của ai trong hạng ngÆ°á»i đó. Luáºt cÅ©ng cấm đạo sÄ© Do thái không được giao dịch thông thÆ°á»ng vá»›i há», không được mua gì của há» hoặc bán gì cho há». Các đạo sÄ© Do thái quyết tâm tránh hẳn má»i liên hệ vá»›i đám dân của đất, tức là những ngÆ°á»i không giữ đủ các chi tiết tỉ mỉ trong luáºt pháp. DÄ© nhiên há» rất khó chịu khi thấy Chúa Giêsu là m bạn vá»›i những ngÆ°á»i chẳng những thuá»™c hạng cùng Ä‘inh mà còn là tá»™i nhân nữa, vì liên hệ vá»›i hạng ngÆ°á»i nà y thì bị ô uế. Chúng ta sẽ hiểu các dụ ngôn nà y đầy đủ hÆ¡n nếu chúng ta nhá»› rằng ngÆ°á»i Do thái ngoan đạo không nói: “Cả thiên Ä‘Ã ng mừng vui vì má»™t tá»™i nhân ăn năn hối cảiâ€. NhÆ°ng há» nói: “Cả thiên Ä‘Ã ng mừng vui vì má»™t tá»™i nhân bị hủy diệt trÆ°á»›c mặt Thiên Chúa!â€. Há» hÆ°á»›ng đôi mắt Ä‘á»™c ác chá» xem sá»± hủy diệt tá»™i nhân chứ không mong chá» tá»™i nhân được cứu thoát.
TrÆ°á»›c hết Chúa Giêsu nói cho há» dụ ngôn vá» con chiên lạc và niá»m vui của kẻ chăn. Chăn chiên ở xứ Do thái là má»™t công việc khó khăn và nguy hiểm. Äồng cá» thì hiếm hoi. Cánh đồng cao nguyên ở giữa xứ chỉ rá»™ng chừng và i dặm thôi, còn phần nhiá»u là địa thế những khe trÅ©ng dốc đứng và cảnh sa mạc hoang vu. Không có má»™t bức tÆ°á»ng chắn giữ nên chiên dá»… Ä‘i lạc Ä‘Ã n. NgÆ°á»i chăn phải trá»±c tiếp chịu trách nhiệm vá» bà y chiên. Nếu má»™t con chiên bị mất, thì ngÆ°á»i chăn phải mang vá» nhà Ãt nhất là cái lốt chiên để chứng tá» là nó đã chết thế nà o. Những ngÆ°á»i chăn chiên có tà i theo dấu vết cách đặc biệt, há» có thể theo dõi dấu chân của má»™t con chiên Ä‘i lạc hà ng dặm qua núi đồi. Không có ngÆ°á»i chăn chiên nà o không coi bổn pháºn má»—i ngà y của mình là bá» mạng sống mình vì bầy chiên. Có nhiá»u bầy chiên là tà i sản chung thuá»™c má»™t là ng và có hai hay ba ngÆ°á»i chăn. Những ngÆ°á»i chăn có bầy chiên còn đầy đủ thì có thể vá» nhà đúng giá» và o báo tin rằng còn có má»™t ngÆ°á»i chăn Ä‘ang lặn lá»™i trên sÆ°á»n núi để tìm kiếm con chiên lạc. Cả là ng sẽ chỠđợi, rồi khi thấy từ Ä‘Ã ng xa má»™t ngÆ°á»i chăn chiên Ä‘ang vá»™i vã trở vá», trên vai có má»™t con chiên, cả là ng sẽ reo vui cảm tạ. Äó là hình ảnh Chúa Giêsu phác vẽ vá» Thiên Chúa. NgÆ°á»i bảo Thiên Chúa cÅ©ng thế, Ngà i vui mừng vì tìm lại được má»™t tá»™i nhân đã lạc mất cÅ©ng nhÆ° ngÆ°á»i chăn tìm lại được con chiên Ä‘i lạc Ä‘em vá» chuồng.
Chúa nối tiếp tÆ° tưởng bằng má»™t dụ ngôn khác. Äồng tiá»n nói đến ở đây là má»™t đồng tiá»n nhá», dá»… bị lạc mất trong nhà dân quê xứ Palestin, và có khi phải mất rất nhiá»u thá»i giá» má»›i tìm lại được. Nhà của ngÆ°á»i Do thái thÆ°á»ng tối om, vì chỉ có má»™t cá»a sổ tròn Ä‘Æ°á»ng kÃnh khoảng bốn mÆ°Æ¡i lăm phân. Ná»n nhà thì bằng đất nện được phủ bằng những tấm liếp sáºy và cà nh cây khô. Tìm kiếm má»™t đồng bạc trên má»™t ná»n nhà nhÆ° thế khác nà o tìm má»™t cây kim trong đống rác. NhÆ°ng ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà quét Ä‘i quét lại, tìm cho bằng được, có hai lý do khiến ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà sốt sắng và kiên nhẫn tìm kiếm đồng tiá»n.
1) Có thể vì nhu cầu.
Dù má»™t đồng tiá»n không nhiá»u nhÆ°ng nó cÅ©ng cao hÆ¡n công giá má»™t ngà y là m việc của má»™t công nhân tại xứ Palestin. Há» thÆ°á»ng sống trong cảnh thiếu hụt và hầu nhÆ° luôn bị nạn đói Ä‘e dá»a. Có thể ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà nóng nảy tìm cho ra, vì nếu không, gia đình bà sẽ không có ăn.
2) Nhưng có thể còn có một lý do khác thơ mộng hơn lý do trên.
Tại Palestin, dấu hiệu của ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà có chồng là má»™t chiếc và nh trên đầu là m bằng mÆ°á»i đồng tiá»n nhá» bằng bạc xâu lại vá»›i nhau bằng má»™t sợi dây bạc. Trong nhiá»u năm, má»™t cô gái là m lụng và để dà nh cho đủ mÆ°á»i đồng tiá»n nhỠđó. Bởi vì cái chuá»—i trên đầu của nà ng cÅ©ng đáng giá gần bằng chiếc nhẫn cÆ°á»›i. Khi nà ng đã sắm được nó thì trở nên của riêng nà ng, đặc biệt đến ná»—i ngÆ°á»i khác không thể Ä‘oạt lấy của nà ng món nữ trang đó để trừ nợ. Có thể ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà trong dụ ngôn đã đánh mất má»™t đồng bạc thuá»™c loại đó, và bà ta đã tìm kiếm nó nhÆ° bất cứ ngÆ°á»i nà o khác cÅ©ng là m thế khi đánh mất cái nhẫn cÆ°á»›i váºy.
Vì thế chúng ta cÅ©ng dá»… hiểu ná»—i vui mừng của ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà khi tìm lại đồng bạc bị mất. Chúa Giêsu cho biết: cÅ©ng thế, Thiên Chúa và các thiên sứ vui mừng khi má»™t tá»™i nhân ăn năn trở vá», nhÆ° khi má»™t gia đình vui mừng tìm lại được đồng bạc quyết định cái no hay đói của há», hay cÅ©ng giống ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà đánh mất má»™t tà i sản có giá trị hÆ¡n tiá»n bạc rồi tìm lại được.
Niá»m vui lạ lùng nà y được sáng tá» hÆ¡n qua dụ ngôn ngÆ°á»i con hoang Ä‘Ã ng. Theo luáºt Do thái, ngÆ°á»i cha không được chia gia tà i tùy ý mình thÃch, đứa con cả Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên được hai phần ba, đứa con thứ được má»™t phần ba gia tà i (x. Dnl 21,17). Không phải là má»™t việc lạ khi má»™t ngÆ°á»i cha phân chia gia tà i ngay khi còn sống nếu ông muốn được nghỉ ngÆ¡i khá»i báºn tâm buôn bán là m ăn. NhÆ°ng có má»™t sá»± trÆ¡ tráo nÆ¡i đứa con thứ khi chÃnh nó Ä‘á» xuất việc chia gia tà i. Khi nó nói và o mặt cha nó: “Cha hãy cho tôi ngay bây giá» phần gia tà i mà trÆ°á»›c sau gì tôi cÅ©ng được lãnh sau khi cha chết, và hãy để tôi ra khá»i nÆ¡i nà yâ€. NgÆ°á»i cha không tranh luáºn gì, ông hiểu rằng nếu con ông cần được má»™t bà i há»c thì nó sẽ có má»™t bà i há»c đắt giá, và ông đã cho nhÆ° ý nó xin. Tức khắc đứa con lấy phần dà nh cho nó và bá» nhà ra Ä‘i…
Nó nhanh chóng tiêu xà i hết tiá»n và kết thúc bằng việc chăn heo, má»™t công việc đáng nguyá»n rủa đối vá»›i ngÆ°á»i Do thái. Và Chúa Giêsu cho nhân loại tá»™i lá»—i má»™t lá»i khen lá»›n nhất chÆ°a từng có: “Khi nó hồi tâm tá»± nhủ, trở vá» vá»›i chÃnh mìnhâ€. Chúa Giêsu tin rằng bao lâu con ngÆ°á»i xa cách và chống lại Thiên Chúa, thì con ngÆ°á»i không thá»±c sá»± là chÃnh mình khi Ä‘ang trên Ä‘Æ°á»ng trở vá» nhà . Nó quyết định trở vá» nhà và xin cha nháºn lại mình không phải để là m con, nhÆ°ng là m má»™t tên nô lệ mạt hạng trong nhà , má»™t tên đầy tá»› ở thuê, má»™t tên lao Ä‘á»™ng công nháºt trong nhà . Theo má»™t nghÄ©a thì ngÆ°á»i nô lệ là má»™t phần tá» của gia đình, nhÆ°ng đầy tá»› ở thuê thì có thể bị Ä‘uổi sau khi chủ báo trÆ°á»›c má»™t ngà y vì nó không thuá»™c vá» gia đình chút nà o. Váºy khi đứa con trở vá», cha chà ng không để chà ng kịp mở miệng xin là m đầy tá»›, ông đã lên tiếng trÆ°á»›c. Chiếc áo dà i tiêu biểu cho việc được tôn trá»ng, chiếc nhẫn tượng trÆ°ng cho quyá»n bÃnh, đôi dà y là dấu hiệu là m con, và yến tiệc được bà y ra để má»i ngÆ°á»i ăn mừng đứa con hoang nay đã trở vá».
Nếu chúng ta chú ý, chúng ta sẽ thấy ba câu chuyện xoay quanh má»™t chủ Ä‘á»: đã mất mà lại tìm thấy. Loà i ngÆ°á»i bị mất, Thiên Chúa mất loà i ngÆ°á»i. Loà i ngÆ°á»i đã bị mất tức là đã Ä‘i khá»i sá»± hiện diện của Thiên Chúa, và đó là cái mất lá»›n lao nhất. Thiên Chúa không mất gì đáng tiếc hÆ¡n mất loà i ngÆ°á»i. Dụ ngôn nêu lên ba khÃa cạnh để giải thÃch giá trị của loà i ngÆ°á»i: con chiên bị mất, đồng tiá»n bị mất, đứa con bị mất.
Loà i ngÆ°á»i có ba Ä‘iá»u quý: tà i sản, tiá»n bạc và con cái. Cả ba Ä‘á»u mất, mất lá»›n lao đáng tiếc. Chúa không mất súc váºt, tiá»n bạc, nhÆ°ng mất loà i ngÆ°á»i, mất cái quý báu nhất, không gì sánh bằng. Và Ngà i tiếc nhÆ° ta tiếc của cải, tiá»n bạc, con cái.
Khi mất má»™t phần trăm đã tiếc, mất mÆ°á»i phần trăm tiếc hÆ¡n, mất năm mÆ°Æ¡i phần trăm tiếc hÆ¡n nữa. NhÆ°ng Thiên Chúa mất hết, mất từ thá»i Adam, nên Chúa láºp cách cứu loà i ngÆ°á»i: “Con NgÆ°á»i đến tìm kiếm những gì đã mấtâ€.
Khi nghiên cứu nguyên nhân Ä‘Æ°a tá»›i việc mất, chúng ta thấy khác biệt. Con chiên bị lạc mất vì hoà n toà n ngu dại. Nó không biết suy nghÄ©, nhÆ°ng có nhiá»u ngÆ°á»i sẽ tránh được tá»™i lá»—i nếu há» suy nghÄ© kịp thá»i. Äồng tiá»n bị mất vì không phải lá»—i của chÃnh nó. Có ngÆ°á»i Ä‘i lạc Ä‘Æ°á»ng vì bị kẻ khác lừa dối, và Thiên Chúa không kể là vô tá»™i kẻ nà o xui kẻ khác phạm tá»™i. Äứa con tá»± ý Ä‘i lạc, nhẫn tâm quay lÆ°ng lại vá»›i cha mình.
NhÆ°ng Thiên Chúa có thể dùng tình yêu của Ngà i chiến thắng sá»± dại dá»™t của con ngÆ°á»i, chiến thắng những tiếng cám dá»—, và chiến thắng cả sá»± phản bá»™i của con tim chúng ta nữa. Äứng trÆ°á»›c má»™t tình yêu nhÆ° váºy, chúng ta không thể không chìm trong kinh ngạc, ngợi khen và yêu mến Ngà i hÆ¡n nữa. [Mục Lục]
48. Äón nháºn - Trao ban lòng thÆ°Æ¡ng xót
Có thể nói cuá»™c Ä‘á»i của má»—i ngÆ°á»i chúng ta từ lúc tượng thai đến lúc từ giã cõi Ä‘á»i là cả má»™t chuá»—i những sá»± đón nháºn. Chúng ta đón nháºn sá»± sống từ nÆ¡i cha mẹ. Chúng ta cÅ©ng đón nháºn sá»± chăm sóc, nuôi nấng và dạy dá»— từ nÆ¡i cha mẹ. Và rồi chúng ta còn đón nháºn bao nhiêu sá»± chăm lo từ váºt chất đến tinh thần từ những ngÆ°á»i thân quen, cả đến những ngÆ°á»i chúng ta không há» biết mặt. CÅ©ng váºy, là ngÆ°á»i có đức tin chắc hẳn không ai trong chúng ta dám phủ nháºn việc chúng ta đã, Ä‘ang và sẽ mãi mãi đón nháºn tình thÆ°Æ¡ng từ nÆ¡i Thiên Chúa Äấng chúng ta tôn thá».
Ba dụ ngôn nổi tiếng trong Tin mừng Luca chÆ°Æ¡ng 15 hôm nay là m sáng tá» vá» lòng thÆ°Æ¡ng xót vô bá» bến của Thiên Chúa dà nh cho từng ngÆ°á»i trong chúng ta. Hình ảnh ngÆ°á»i chăn chiên có má»™t trăm con chiên lặn lá»™i Ä‘i tìm cho bằng được cho được con chiên bị mất và vác trên vai mang vá». Hình ảnh ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà có mÆ°á»i quan tiá»n thức đêm thức hôm tìm cho được má»™t đồng bị mất. Xúc Ä‘á»™ng hÆ¡n là hình ảnh ngÆ°á»i cha nhân háºu có thái Ä‘á»™ khoan nhân đón nháºn cả hai ngÆ°á»i con, cách riêng là vá»›i đứa con thứ hÆ° há»ng trắc nết.
Sở dÄ© Chúa Giêsu nói lên ba dụ ngôn nà y là vì những ngÆ°á»i Pharisêu và các kinh sÆ° đã có thái Ä‘á»™ không bằng lòng khi thấy Chúa Giêsu tiếp xúc cÅ©ng nhÆ° đồng bà n vá»›i những ngÆ°á»i thu thuế và những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i.
Trong suy nghÄ© của há», Chúa Giêsu chỉ được tiếp xúc vá»›i những ngÆ°á»i công chÃnh. Còn những hạng ngÆ°á»i nhÆ° váºy Chúa Giêsu không được phép giao tiếp. Mà há» lại tá»± cho mình là những ngÆ°á»i công chÃnh.
Tuy nhiên, Chúa Giêsu đã có lần khẳng định: "NgÆ°á»i khoẻ mạnh không cần thầy thuốc, ngÆ°á»i Ä‘au ốm má»›i cần. Tôi không đến để kêu gá»i ngÆ°á»i công chÃnh, mà để kêu gá»i ngÆ°á»i tá»™i lá»—i sám hối ăn năn." (Lc 5, 31b - 32)
TrÆ°á»›c mặt Thiên Chúa tất cả má»i ngÆ°á»i chúng ta Ä‘á»u là những con ngÆ°á»i đáng thÆ°Æ¡ng. Thiên Chúa sẵn sà ng là m tất cả và chẳng tiếc gì miá»…n sao chúng ta được sống và sống dồi dà o hạnh phúc. Ai trong chúng ta biết ăn năn sám hối trở vá» là niá»m vui cho cả triá»u thần thiên quốc. Bởi vì: "Tôi nói cho các ông hay: giữa triá»u thần Thiên Chúa, ai nấy sẽ vui mừng vì má»™t ngÆ°á»i tá»™i lá»—i ăn năn sám hối." (Lc 5, 10)
Chúng ta không thể đón nháºn mà không biết trao ban. Äón nháºn cà ng nhiá»u bao nhiêu thì trao ban cần rá»™ng lá»›n bấy nhiêu: trao ban tình thÆ°Æ¡ng cho nhau, trao ban sá»± quan tâm lẫn nhau, trao ban sá»± hy sinh cho nhau....Chúng ta trao ban cho những ngÆ°á»i thân yêu. Chúng ta trao ban cho những ngÆ°á»i chÆ°a quen biết. Tháºm chà chúng ta còn được kêu má»i trao ban cho những kẻ thù nghịch vá»›i mình. Trao ban không phải là thái Ä‘á»™ của ngÆ°á»i lá»›n cho kẻ nhá» mà là thái Ä‘á»™ của những anh chị em con cùng má»™t Cha - cùng má»™t sá»± đón nháºn từ tình yêu của Thiên Chúa. [Mục Lục]
49. Suy niệm của Lm FX. Vũ Phan Long
BA DỤ NGÔN VỀ LÃ’NG THÆ¯Æ NG XÓT CỦA THIÊN CHÚA
Là m sao có thể tá»± nháºn là môn đệ của Äức Giêsu, khi khinh bỉ quay mặt tránh ngÆ°á»i anh em Ä‘ang ở trong tình trạng bần khốn nhất, do tá»™i lá»—i gây nên?
1.- Ngữ cảnh
Äoạn Tin Mừng chúng ta Ä‘á»c hôm nay nằm trong phân Ä‘oạn Ä‘á»™c đáo nhất của Tin Mừng Luca (9,51–19,27): cuá»™c hà nh trình lên Giêrusalem. Trong cuá»™c hà nh trình nà y, có đám đông dân chúng Ä‘i theo Äức Giêsu.
Sau khi đã giáo huấn đám đông vá» những Ä‘iá»u kiện để là m môn đệ NgÆ°Æ¡i (14,25-35), bây giá» Äức Giêsu dùng má»™t số dụ ngôn mà ngá» lá»i vá»›i các ngÆ°á»i Pharisêu và các kinh sÆ°, vì hỠđã lẩm bẩm trách móc NgÆ°Æ¡i khi NgÆ°Æ¡i tiếp đón những ngÆ°á»i thu thuế và tá»™i lá»—i, và cùng ăn uống vá»›i những ngÆ°á»i ấy.
Ba dụ ngôn của chÆ°Æ¡ng 15 (con chiên bị lạc mất [cc. 4-7], đồng bạc bị đánh mất [cc. 8-10], ngÆ°á»i con hÆ° mất [cc. 11-32]) đã được gá»i là “trái tim của Tin Mừng III†(Romaroson), vì được kết cấu rất nghệ thuáºt để nêu báºt được Ä‘á» tà i duy nhất là tình yêu của Thiên Chúa và lòng thÆ°Æ¡ng xót đối vá»›i những kẻ tá»™i lá»—i qua lá»i Äức Giêsu kêu gá»i hoán cải.
Hai dụ ngôn đầu nói vá» việc tìm được cái đã mất, dụ ngôn thứ ba cÅ©ng triển khai cùng má»™t Ä‘á» tà i, nhÆ°ng nhÆ° má»™t tổng hợp vá»›i những hình ảnh được váºn dụng rất tà i tình. TrÆ°á»›c đây dụ ngôn nà y vẫn được gá»i là “Dụ ngôn đứa con hoang Ä‘Ã ngâ€, nhÆ°ng gá»i là “Dụ ngôn ngÆ°á»i cha nhân háºu†thì hợp lý hÆ¡n, bởi vì dung mạo trung tâm của truyện chÃnh là ngÆ°á»i cha. Hoặc để tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i hai đầu Ä‘á» của hai dụ ngôn trÆ°á»›c, thì có thể gá»i là “Dụ ngôn ngÆ°á»i con hÆ° mấtâ€, nhÆ°ng nhá»› rằng nhân váºt chÃnh là ngÆ°á»i cha, cÅ©ng nhÆ° trong hai dụ ngôn trÆ°á»›c, nhân váºt chÃnh là ngÆ°á»i mục tá» và ngÆ°á»i phụ nữ.
2.- Bố cục
Bản văn có thể chia thà nh hai phần:
1) Má»™t dẫn nháºp (15,1-3);
2) Ba Dụ ngôn vỠlòng thương xót của Thiên Chúa (15,4-32):
- a) Dụ ngôn Con chiên bị lạc mất và được tìm thấy (cc. 4-7);
- b) Dụ ngôn Äồng bạc bị đánh mất và được tìm thấy (cc. 8-10);
- c) Dụ ngôn NgÆ°á»i con hÆ° mất và được tìm thấy (cc. 11-32).
3.- Và i điểm chú giải
- Tất cả những ngÆ°á»i thu thuế và những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i (1): Äây là những ngÆ°á»i ở bên lá» xã há»™i Do Thái, những kẻ vô đạo, sống vô luân. HỠđến nghe Äức Giêsu nhÆ° đã từng đến nghe Gioan Tẩy Giả (3,12-13). Tác giả Luca đã nói quá khi dùng từ ngữ “tất cảâ€, nhÆ°ng mục Ä‘Ãch là cho thấy chiá»u hÆ°á»›ng căn bản của sứ Ä‘iệp và cách xá» sá»± của Äức Giêsu: NgÆ°á»i đến để tìm và cứu những gì đã mất, nghÄ©a là tất cả.
- lẩm bẩm (2): CÅ©ng nhÆ° ở 5,30 và sau nà y ở 19,7, thì vị hồn (imperfect) cho hiểu đây là thái Ä‘á»™ thÆ°á»ng xuyên của ngÆ°á»i Pharisêu và các kinh sÆ°.
- ông nà y (2): Äại từ chỉ định houtos có nghÄ©a xấu: “tên nà yâ€.
- NgÆ°á»i nà o trong các ông có má»™t trăm con chiên (4): Äây là má»™t mục tá» vô danh, được dùng nhÆ° biểu tượng của Thiên Chúa già u lòng từ bi thÆ°Æ¡ng xót (xem Cá»±u Ước: Tv 23,1-3; Ed 34,11-16).
- hÆ¡n là vì chÃn mÆ°Æ¡i chÃn ngÆ°á»i công chÃnh không cần phải sám hối ăn năn (7): Nếu chÃn mÆ°Æ¡i chÃn ngÆ°á»i nà y là các kinh sÆ° và ngÆ°á»i Pharisêu, thì câu kết nà y có giá»ng mỉa mai. NhÆ°ng rất có thể đây chỉ là cách tác giả Lc phóng đại niá»m vui của Thiên Chúa khi có má»™t ngÆ°á»i tá»™i lá»—i hối cải.
- mÆ°á»i đồng bạc (10): Äồng drachmê là đồng bạc cổ. Chúng ta khó biết giá trị chÃnh xác của đồng bạc nà y. Có má»™t thá»i ngÆ°á»i ta có thể dùng má»™t đồng drachmê mà mua được má»™t con chiên, hoặc được nháºn nhÆ° lÆ°Æ¡ng là m việc má»™t ngà y. Và o thá»i hoà ng đế Nêrôn, đồng denarius được dùng đểthay thế đồng drachmê và coi nhÆ° tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng.
- Má»™t ngÆ°á»i kia có hai con trai (11): Có thể giả thiết đây là má»™t ông chủ trang trại già u có xứ Paléttina.
- phần tà i sản con được hưởng (12): Theo táºp tục xứ Paléttina, má»™t ngÆ°á»i cha có thể định Ä‘oạt vá» của cải của ông hoặc bằng má»™t di chúc (HL. diathêkê) được thi hà nh sau khi ông qua Ä‘á»i (Ds 36,7-9; 27,8-11) hoặc bằng má»™t tặng-dữ ban cho các con trong khi ông còn sống (HL. dôrêma; x. Hc 33,19-23). Trưởng nam được hưởng “hai phần sản nghiệpâ€, nghÄ©a là gấp đôi phần được ban cho má»—i ngÆ°á»i con khác (Änl 21,17). Ở đây, vì chỉ có hai đứa con, ngÆ°á»i con cả được nháºn hai phần ba và ngÆ°á»i con thứ nháºn má»™t phần ba. Khi đó, ngÆ°á»i con có quyá»n sở hữu, nhÆ°ng quyá»n thu hoa lợi vẫn thuá»™c vá» ngÆ°á»i cha cho đến khi ông qua Ä‘á»i. Nếu ngÆ°á»i con bán phần gia sản của mình, ngÆ°á»i mua chỉ được nháºn lấy sau khi ngÆ°á»i cha chết. Khi là m nhÆ° thế, ngÆ°á»i con sẽ không còn có quyá»n đòi há»i gì vá» của cải, cả vá» vốn lẫn lãi.
- sống phóng đãng (13): Trạng từ asôtôs có nghÄ©a là “má»™t cách không là nh mạnhâ€. Chúng ta không biết là “không là nh mạnh†cụ thể là thế nà o; ở c. 30, ngÆ°á»i anh cả mô tả là “nuốt hết của cải vá»›i bá»n Ä‘iếmâ€, nhÆ°ng phải chăng anh đã phóng đại?
- chăn heo (15): Theo Lv 11,7 (x. Änl 14,8), con heo, tuy có chân chẻ là m hai móng, nhÆ°ng không là loà i nhai lại, nên bị coi là “ô uế†đối vá»›i ngÆ°á»i Do Thái. Chi tiết nà y cho thấy sá»± sa sút của chà ng trai.
- nhÆ°ng chẳng ai cho (16): Thế thì anh ta lấy thức ăn ở đâu, tác giả không nói, bởi vì Ä‘iá»u nà y không quan trá»ng.
- chạy ra (20): Chi tiết nà y diá»…n tả sáng kiến của ngÆ°á»i cha, tình yêu bá»n bỉ của ông đối vá»›i đứa con đã bá» Ä‘i.
- và hôn lấy hôn để (20): Không phải chỉ là để chà o đón, nhưng là bà y tỠsự tha thứ (x. 2 Sm 14,33).
- ThÆ°a cha … con (21): NgÆ°á»i con lặp lại lá»i thú lá»—i đã soạn trÆ°á»›c (cc. 18-19), nhÆ°ng trÆ°á»›c khi anh ta kịp nói ra lá»i thỉnh cầu, ngÆ°á»i cha đã can thiệp rồi.
- áo đẹp nhất (22): dịch sát là “chiếc áo thứ nhấtâ€, tức là áo hạng nhất. NhÆ° thế, ngÆ°á»i cha không xá» vá»›i ngÆ°á»i con nhÆ° anh ta yêu cầu (“nhÆ° ngÆ°á»i là m côngâ€), nhÆ°ng nhÆ° má»™t ngÆ°á»i khách được tôn kÃnh.
- xá» nhẫn… xá» dép (22): Nhẫn là dấu chỉ quyá»n bÃnh (St 41,42; Et 3,10; 8,2); dép là dấu chỉ má»™t con ngÆ°á»i tá»± do.
- đã mất mà nay lại tìm thấy (24): Äây là cụm từ móc nối liên kết dụ ngôn nà y vá»›i hai dụ ngôn trÆ°á»›c.
- con hầu hạ cha (29): NgÆ°á»i con cả dùng Ä‘á»™ng từ douleuein, “phục vụâ€, “hầu hạâ€, hà m ý là anh ta không chỉ tá»± liệt mình và o hạng ngÆ°á»i là m công (misthios), nhÆ°ng là hạng nô lệ (doulos): “hầu hạ cha trung thà nh nhÆ° má»™t tên nô lệâ€.
- chẳng khi nà o trái lệnh (29): Anh ta ý thức vá» sá»± trung thà nh của anh, anh nhấn mạnh đến lòng trung thà nh nà y, tức nêu báºt Ä‘iá»u nghịch lý ở đây là nhân đức lại được ban thưởng tồi tệ hÆ¡n là táºt xấu!
- má»™t con dê con (29): Chi tiết nà y cho thấy ngÆ°á»i con cả không tin tưởng và o cha, anh tÃnh toán, kể công.
- thằng con của cha đó (30): NgÆ°á»i con cả diá»…n tả mức khinh bỉ cao Ä‘á»™; anh ta không thể chấp nháºn nói vá» ngÆ°á»i con thứ nhÆ° là “em conâ€. Ở đây thêm má»™t lần nữa, tÃnh từ houtos được dùng vá»›i nghÄ©a xấu.
- lúc nà o con cÅ©ng ở vá»›i cha (31): NgÆ°á»i cha không trách móc, than thở, không nói rằng ngÆ°á»i con cả sai; ông cÅ©ng chẳng phê phán thái Ä‘á»™ cao ngạo hoặc bình phẩm gì cả. Ông coi má»i chuyện đó là đúng nhÆ° thế. NhÆ°ng ông chỉ nhấn mạnh trên sá»± liên kết thâm sâu giữa cha con: “Lúc nà o con cÅ©ng ở vá»›i cha†(= con chÆ°a bao giá» chết; con chÆ°a bao giá» mất).
- tất cả những gì của cha Ä‘á»u là của con (31): nghÄ©a là tất cả của cải (x. c. 12), những gì còn lại sau khi ngÆ°á»i con thứ đã lấy Ä‘i phần của anh ta; tất cả những thứ nà y sẽ thuá»™c vá» ngÆ°á»i con cả, sau khi cha chết.
- em con (32): Câu trả lá»i của ngÆ°á»i cha là m vá»ng lại công thức của ngÆ°á»i anh, và là má»™t cách sá»a chữa.
4.- à nghĩa của bản văn
* Má»™t dẫn nháºp (1-3)
Äức Giêsu đã đến để cứu tất cả má»i ngÆ°á»i; những ngÆ°á»i thu thuế và tá»™i lá»—i phải đến vá»›i NgÆ°á»i bởi vì há» không gặp được ở nÆ¡i nà o khác lá»i Ä‘Æ°a lại niá»m hy vá»ng và sá»± tiếp đón ân cần nhÆ°ng-không. Cách xá» sá»± nà y khiến ngÆ°á»i Pharisêu và các kinh sÆ° phải lẩm bẩm trách móc. Há» trách Äức Giêsu hai Ä‘iểm: đón tiếp ngÆ°á»i tá»™i lá»—i và ăn uống vá»›i há». Các kinh sÆ° thÆ°á»ng nói: “â€Chá»› có má»™t ai Ä‘i giao du vá»›i những kẻ xấu xa, cho dù là thá» thuyết phục há» Ä‘i theo luáºt của Thiên Chúaâ€. Những ngÆ°á»i thu thuế và tá»™i lá»—i không được thuá»™c vá» cá»™ng Ä‘oà n, vì Thiên Chúa đã ngoảnh mặt Ä‘i tránh há»; do đó, Israel cÅ©ng phải là m nhÆ° thế. Váºy mà Äức Giêsu lại đón tiếp há»! Äã thế, NgÆ°á»i lại còn ăn uống vá»›i há», tức là là m má»™t việc đáng trách hÆ¡n nữa, vì ăn uống vá»›i ai là kết giao, chia sẻ tình bạn, tình liên Ä‘á»›i vá»›i ngÆ°á»i ấy.
Dẫn nháºp nà y Ä‘Æ°a lại cho [các] dụ ngôn má»™t đặc tÃnh là biện há»™, là bà o chữa cho cách xá» sá»± của Äức Giêsu đối vá»›i ngÆ°á»i tá»™i lá»—i. Qua cách xá» sá»± nà y, Äức Giêsu cho thấy là sá»± hoán cải không là điá»u kiện tiên quyết ngÆ°á»i ta phải có để được Thiên Chúa đón tiếp; trái lại Thiên Chúa đã thá»±c hiện “sá»± hoán cải†trÆ°á»›c, để ngÆ°á»i ta có thể lại Ä‘i và o quan hệ an bình vá»›i Ngà i.
* Ba Dụ ngôn vỠlòng thương xót của Thiên Chúa (4-32)
Từ dụ ngôn đầu đến dụ ngôn thứ ba của chÆ°Æ¡ng 15, tác giả cho thấy có má»™t sá»± tiệm tiến: má»™t con chiên trong số má»™t trăm, má»™t đồng bạc trong số mÆ°á»i đồng, rồi má»™t đứa con trong số hai ngÆ°á»i. Bản văn cà ng Ä‘i tá»›i cà ng cho thấy rằng Ä‘iá»u đã mất nay lại tìm thấy cà ng lúc cà ng trở nên quà báu hÆ¡n.
NgÆ°á»i mục tá», ngÆ°á»i phụ nữ và ngÆ°á»i cha Ä‘á»u vô danh, bởi vì cả ba được Ä‘á» ra nhÆ° má»™t biểu tượng của Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng.
Má»™t con chiên có giá trị của nó. Không phải vì còn chÃn mÆ°Æ¡i chÃn con kia, mà con chiên bị lạc không đáng kể. NgÆ°á»i mục tá» sẽ kiên nhẫn Ä‘i tìm con chiên lạc cho đến khi tìm thấy nó. ChÃn đồng bạc còn lại vẫn không miá»…n cho ngÆ°á»i phụ nữ khá»i tha thiết Ä‘i tìm đồng đã mất. Má»™t ngÆ°á»i con thì còn đáng giá hÆ¡n muôn và n con chiên hoặc đồng bạc. Các kinh sÆ° dạy rằng Thiên Chúa vui mừng khi ngÆ°á»i công chÃnh sống lại, và kẻ gian ác phải tiêu vong. Äứcd Giêsu lại nói rằng Thiên Chúa vui mừng khi kẻ gian ác được sống lại, “trên trá»i cÅ©ng thế, ai nấy sẽ vui mừng vì má»™t ngÆ°á»i tá»™i lá»—i ăn năn sám hối, hÆ¡n là vì chÃn mÆ°Æ¡i chÃn ngÆ°á»i công chÃnh không cần phải sám hối ăn năn†(c. 7). Ở đây không phải là má»™t lá»i kêu gá»i hãy phạm tá»™i, nhÆ°ng là má»™t lá»i má»i gá»i hãy nhìn nháºn rằng tất cả chúng ta là những kẻ tá»™i lá»—i trÆ°á»›c mắt Thiên Chúa. Không có má»™t ai là “công chÃnh†cả. Vị thần linh ban thưởng tùy theo các công trạng chỉ hiện hữu trong tâm trà ngÆ°á»i Pharisêu (xÆ°a và nay). Vị Thiên Chúa của Äức Giêsu là má»™t vì Thiên Chúa ban tặng nhÆ°ng-không Æ¡n cứu Ä‘á»™ cho tất cả chúng ta mặc dù chúng ta không đáng nháºn.
GiỠđây chúng ta suy niệm vá» truyện ngÆ°á»i con thứ và ngÆ°á»i con cả. Tháºt ra, cả hai ngÆ°á»i con được nói tá»›i chỉ là để cho ngÆ°á»i cha có cÆ¡ há»™i diá»…n tả các tâm tình của ông ra.
a) NgÆ°á»i con thứ:
Sau khi đã nháºn đủ phần gia tà i, ngÆ°á»i con thứ Ä‘i đến má»™t xứ xa xôi, hẳn là má»™t miá»n đất dân ngoại. Tại đó, anh đã xà i hết tiá»n của. RÆ¡i và o tình trạng khốn đốn, anh phải chăn heo: đây là sá»± sa cÆ¡ thất thế cùng cá»±c! Anh ta suy nghÄ©. NhÆ°ng không phải là hối háºn vá» lối sống, không phải là tiếc nuối vì đã là m cho cha Ä‘au buồn. Anh ta chỉ tá»± trách là ngu ngốc chịu đói chịu khát ở đây trong khi các tôi tá»› ở nhà có ăn dÆ° thừa. Thế là để có thể trở vá» và được nhạn và o nhà nhÆ° ngÆ°á»i là m công, anh chuẩn bị má»™t bà i “diá»…n từ cảm đông†để mong cha nguôi giạn: các lá»i lẽ hối tiếc không Ä‘i đôi vá»›i các tâm tình của anh.
Quả tháºt hình ảnh nà y không tôn vinh kẻ tá»™i lá»—i chút nà o. Äây đúng là chân dung mà ngÆ°á»i Pharisêu chỠđợi.
b) NgÆ°á»i con cả:
Lúc ngÆ°á»i con thứ trở vá», ngÆ°á»i con cả Ä‘ang là m việc ngoà i đồng. Khi trở vá», anh nháºn ra trong nhà có chuyện lạ. Sau khi há»i má»™t ngÆ°á»i đầy tá»›, anh ta hiểu chuyện; anh không thể chấp nháºn được, anh nổi giáºn. Ta thông cảm vá»›i anh. Vì anh không chịu và o nhà , ngÆ°á»i cha đã ra gặp. Thế là anh cho tuôn ra hết những gì vẫn chất chứa táºn đáy lòng: anh nói vá»›i giá»ng chua cay, nhÆ°ng kể ra đúng các sá»± việc. Theo anh, đúng là ngÆ°á»i cha đã xá» sá»± bất công! Những ngÆ°á»i Pharisêu và các kinh sÆ° cÅ©ng nghÄ© rằng há» có lý khi tá» ra khó chịu vá»›i Äức Giêsu.
TrÆ°á»›c tiên ngÆ°á»i con cả nói vá» chÃnh mình: “Bao nhiêu năm trá»i con hầu hạ cha, và chẳng khi nà o trái lệnhâ€. Chắc chắn đấy cÅ©ng là lý tưởng của ngÆ°á»i Pharisêu và các kinh sÆ°: “phục vụ†Thiên Chúa bá»n bỉ, và rất chú ý để không bao giá» vi phạm má»™t Ä‘iá»u răn nà o.
Sau đó, ngÆ°á»i con cả nói vá» em vá»›i giá»ng hết sức khinh bỉ. Anh không gá»i là “em conâ€, nhÆ°ng nói là “thằng con của cha đóâ€. Äiá»u nà y cÅ©ng giống nhÆ° ngÆ°á»i Pharisêu trong dụ ngôn Lc 18,10-14 nói đến “tên thu thuế kia†vá»›i giá»ng miệt thị.
NhÆ° thế, Äức Giêsu đã ngá» lá»i vá»›i những ngÆ°á»i vẫn nghÄ© rằng mình là những tôi tá»› tốt là nh, luôn quan tâm để không bao giá» thiếu sót má»™t Ä‘iá»u răn nhá». Khi đó, há» nghÄ© há» có nhiá»u quyá»n; há» tá» ra khó chịu, không phải đối vá»›i ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, nhÆ°ng đối vá»›i chÃnh Thiên Chúa vì Ngà i đã đối xá» vá»›i kẻ tá»™i lá»—i nhÆ° váºy: Nếu nhÆ° thế, sống đạo đức còn Ãch lợi gì? Nếu nhÆ° thế, sống trung thà nh và vâng phục Thiên Chúa còn có ý nghÄ©a gì nữa?
c) NgÆ°á»i cha:
NgÆ°á»i cha trông mong ngÆ°á»i con thứ từng ngà y, nên ngay khi anh còn ở Ä‘Ã ng xa, ông đã trông thấy. Ông vá»™i vã chạy ra đón con, ông cuống quýt thúc đầy tá»› chuẩn bị lá»… mừng. Ông chẳng mà ng đến bà i diá»…n từ bần tiện của anh ta. Ở nhà có con bê béo, ông quyết định cho giết ngay để ăn mừng. Rõ rà ng trong lòng ông, niá»m vui Ä‘ang bùng nổ. Ông chÆ°a bao giá» thôi thÆ°Æ¡ng yêu con. Nó Ä‘i xa, nó đã mất; nay nó lại được tìm thấy. Quá khứ không còn gì đáng kể, Äiá»u quan trá»ng là nó đã trở vá»!
Äã không muốn nghe lá»i hối lá»—i của con thứ, nay ngÆ°á»i cha lại để cho ngÆ°á»i con cả tha hồ nói lên những tâm tình chua chát. Sau đó, ông đã trả lá»i vá»›i giá»ng dịu dà ng âu yếm. Qua lá»i ông nói, ngÆ°á»i con cả chẳng còn lý do gì mà nói rằng cha xá» bất công vá»›i mình nữa. NhÆ°ng ông tế nhị Ä‘iá»u chỉnh: “vì em con đây…â€. Nếu cha đã sung sÆ°á»›ng đến thế khi gặp lại con, lẽ nà o ngÆ°á»i anh lại không vui sÆ°á»›ng khi gặp lại em?
Chúng ta không bao giá» biết được phản ứng sau đó của ngÆ°á»i con cả (nghe theo Ä‘á» nghị của cha? Äi và o nhà và chà o em? Äi và o ăn tiệc chung vui?). Chúng ta cÅ©ng không biết ngÆ°á»i con thứ được sống theo chế Ä‘á»™ nà o, anh ta sẽ đáp lại thế nà o. Dù sao, toà n chÆ°Æ¡ng 15 giống nhÆ° má»™t bà i ca chan hòa niá»m vui được tấu lên để mừng niá»m hạnh phúc của ngÆ°á»i đã tìm lại được Ä‘iá»u mà hỠđã mất.
+ Kết luáºn
Nếu Ä‘á»c cả ba dụ ngôn, chúng ta sẽ thấy hai dụ ngôn đầu kết “có háºuâ€, còn dụ ngôn thứ ba có kết mở: NgÆ°á»i con cả có và o nhà theo lá»i cha má»i chăng? NhÆ° thế, hai kết luáºn tốt đẹp đầu nhằm Ä‘Æ°a tá»›i chúng ta má»™t câu há»i: Chúng ta có hết lòng chia sẻ niá»m vui của Thiên Chúa mà đón ngÆ°á»i tá»™i lá»—i hối cải và o NÆ°á»›c Thiên Chúa không? Trong thá»±c tế, chúng ta vẫn được Thiên Chúa vui lòng đón tiếp, chúng ta cÅ©ng hãy sẵn lòng đón lấy ngÆ°á»i anh em trở vá».
5.- Gợi ý suy niệm
- Má»—i con ngÆ°á»i Ä‘á»u có giá trị vô song trÆ°á»›c mặt Thiên Chúa. Ngà i đã tạo nên từng con ngÆ°á»i vá»›i tất cả những phong phú là m nên nhân vị con ngÆ°á»i ấy. Ngà i há»— trợ cho con ngÆ°á»i ấy phát triển đến mức tối Ä‘a, để cuá»™c Ä‘á»i ngÆ°á»i ấy thà nh má»™t tuyệt tác cho Ngà i và cho loà i ngÆ°á»i. Khi chúng ta phục vụ anh chị em, chúng ta phục vụ từng con ngÆ°á»i có giá trị Ä‘á»™c đáo duy nhất, hay là chúng ta chỉ coi nhÆ° là những con số, những “con chiên†không tên tuổi, theo nhau lầm lÅ©i trÆ°á»›c mặt chúng ta?
- Thiên Chúa thÆ°Æ¡ng tất cả má»i ngÆ°á»i và muốn cho má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u được cứu Ä‘á»™. NhÆ°ng “tất cả†không có nghÄ©a là má»™t khối ngÆ°á»i tÆ°Æ¡ng đối đông, mà là “từng ngÆ°á»iâ€. “Tất cả†là “từng ngÆ°á»i†trong thế giá»›i, không bá» sót má»™t ai. Thiên Chúa chiếu cố đến từng con ngÆ°á»i y nhÆ° chỉ có má»™t mình ngÆ°á»i ấy trên Ä‘á»i.
- Chúng ta có thể thấy mình nhÆ° ngÆ°á»i con thứ: không phải là tên ăn cắp, chỉ lấy đúng phần mình; chúng ta cÅ©ng còn biết nói “thÆ°a cha!â€, nhÆ°ng không há» vui thÃch được ở vá»›i cha, mà chỉ muốn ra Ä‘i “ăn chÆ¡i†cho thá»a thÃch. Và má»—i khi gặp khó khăn, thì chỉ dâng lên Thiên Chúa má»™t lá»i cầu nguyện đầy vụ lợi, tÃnh toán. NgÆ°á»i con thứ không biết nghÄ© rằng xin là m má»™t “ngÆ°á»i là m côngâ€, thì sỉ nhục cha quá nặng ná», bởi vì cha vẫn chỉ mong đón mình vỠđể là m “conâ€. Nay được cha đón và o nhà rồi, anh có biết đáp lại tình cha không? Phần nà y, chÃnh chúng ta sẽ phải viết tiếp bằng Ä‘á»i sống thá»±c tế của mình.
- Chúng ta cÅ©ng có thể thấy mình nhÆ° ngÆ°á»i con cả, không bao giá» trái lệnh cha, nhÆ°ng cÅ©ng chẳng thÃch ở vá»›i cha; trái lại chỉ tÃnh toán, mong có ngay “thoát ly†để Ä‘i vui chÆ¡i vá»›i bạn bè. Äã thế, chúng ta lại tá» ra khinh bỉ, miệt thị những kẻ bị coi là “tá»™i lá»—iâ€. Nay đã được cha ra gặp để tâm sá»± rồi, anh có và o nhà để chung vui không? Phần nà y, chÃnh chúng ta cÅ©ng sẽ phải viết tiếp bằng Ä‘á»i sống thá»±c tế của mình.
- Vì không hiểu tình yêu của cha, cả hai ngÆ°á»i con, đặc biệt anh cả, không hiểu tiếng gá»i kèm theo sá»± hiểu biết đó: anh chỉ thá»±c sá»± là con của cha, khi yêu thÆ°Æ¡ng anh em mình. Ta không thể phục vụ Thiên Chúa nhÆ° Ngà i muốn nếu không yêu mến Ngà i và thông chia tình yêu của Ngà i cho anh chị em mình, cho dù há» thế nà o. Là m sao có thể tá»± nháºn là môn đệ của Äức Giêsu, khi khinh bỉ quay mặt tránh ngÆ°á»i anh em Ä‘ang ở trong tình trạng bần khốn nhất, do tá»™i lá»—i gây nên? [Mục Lục]
50. Chú giải của Noel Quesson.
Tin Mừng hôm nay, nếu Ä‘á»c đầy đủ, gồm “ba dụ ngôn nổi tiếng vá» lòng nhân háºu, mà Luca đã táºp há»p trong chÆ°Æ¡ng 15: *1. Con chiên bị mất và tìm lại được *2. Äồng bạc bị đánh mất và tìm lại được *3. Äứa con Ä‘i mất và trở vá». Ba dụ ngôn nà y được xây dá»±ng trên cùng má»™t sÆ¡ đồ và đạt đỉnh cao trong dụ ngôn thứ ba mà nhan Ä‘á» truyá»n thống là “dụ ngôn đứa con hoang Ä‘Ã ngâ€. Tuy nhiên, vì dụ ngôn thứ ba nà y đã được suy gẫm và o Chúa nháºt IV Mùa Chay của cùng năm Phụng vụ nà y, nên hôm nay chúng ta chỉ cần chú giải hai dụ ngôn đầu.
Các ngÆ°á»i thu thuế và các ngÆ°á»i tá»™i lá»—i Ä‘á»u lui tá»›i vá»›i Äức Giêsu để nghe NgÆ°á»i giảng. Những ngÆ°á»i Pharisêu và các kinh sÆ° bèn xầm xì vá»›i nhau: “Ông nà y đón tiếp phÆ°á»ng tá»™i lá»—i và ăn uống vá»›i chúng.
“Ông nà y đón tiếp phÆ°á»ng tá»™i lá»—i, đó là má»™t định nghÄ©a vá» Chúa Giêsu, đồng thá»i cÅ©ng là má»™t mạc khải của Thiên Chúa!â€. “Ai thấy tôi là thấy cha tôi†(Ga 14,9).
Những ngÆ°á»i Pharisêu và các kinh sÆ° là những ngÆ°á»i rất được trá»ng vá»ng. Há» tháºt sá»± bị sỉ nhục vì Äức Giêsu thÆ°á»ng tiếp phÆ°á»ng tá»™i lá»—i. Phần chúng ta, chúng ta có thể hoà n toà n bá» qua khÃa cạnh “Tin Mừng†của ngà y hôm nay, nếu chúng ta không nháºn ra rằng bà i Tin Mừng nà y cÅ©ng vì chúng ta. Phải chăng chúng ta là những ngÆ°á»i nói rằng: “Tôi không là m gì xấu, tôi là má»™t ngÆ°á»i tá» tế, tôi không có tá»™iâ€.
Tuy nhiên, trong phần thÆ° của Thánh Phaolô mà chúng ta Ä‘á»c hôm nay, thánh nhân lặp lại vá»›i chúng ta: “Äức Kitô Giêsu đã đến thế gian, để cứu những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i mà kẻ đầu tiên là tôi†(1 Timôtê I,15). Phụng vụ ngà y Chúa nháºt đầy rẫy thá»±c tại “cứu độ†“tá»™i lá»—i được tha thứâ€. Chúng ta có Ä‘em lại má»™t ná»™i dung cụ thể cho các từ đó? Chúng ta có thuá»™c phái Pharisêu chỉ nhìn thấy tá»™i lá»—i. Trong những ngÆ°á»i khác? TrÆ°á»›c khi Ä‘i xa hÆ¡n trong sá»± suy niệm của tôi, tôi cần phải bình tâm và sáng suốt nháºn thá»±c rằng tôi là kẻ tá»™i lá»—i†khi nhá»› đến những thiếu sót mà tôi phạm phải trong Ä‘á»i tôi.
Äức Giêsu má»›i kể cho há» dụ ngôn nà y: NgÆ°á»i nà o trong các ông có má»™t trăm con chiên mà bị mất má»™t con, lại không để chÃn mÆ°Æ¡i chÃn con kia ngoà i đồng hoang để tìm cho kỳ được con chiên bị mất?â€
Äức Giêsu há»i. NgÆ°á»i kêu gá»i kinh nghiệm của các cá» tá»a, các ông nghÄ© gì? Các ông sẽ là m gì? Tháºt ra, không má»™t mục đồng nà o chịu mất dù chỉ má»™t con chiên, nhÆ°ng lo lắng để tìm lại nó.
Các triết gia đã biến Thiên Chúa thà nh má»™t ý niệm vững chắc: Má»™t hữu thể bất Ä‘á»™ng, không há» thay đổi... Còn ở đây chúng ta đứng trÆ°á»›c má»™t Thiên Chúa “chuyển Ä‘á»™ngâ€, Ä‘ang mở chiến dịch tìm kiếm cái mà NgÆ°á»i đã mất? Và Äức Giệsu đặt trÆ°á»›c mắt - chúng ta các cáºu mục đồng vùng đồi núi Galilê Ä‘ang chạy hết tốc Ä‘á»™, chân trần trên sá»i đá để tìm lại má»™t con chiên Ä‘i lạc khá»i Ä‘Ã n. Chúng ta Ä‘oán được sá»± ngoan cÆ°á»ng của các cáºu trai ấy, “tìm kiếm cho tá»›i khi nà o tìm thấy!â€
Thiên Chúa là như thế...
Không bao giá» có ngÆ°á»i nà o bị Thiên Chúa bá» rÆ¡i.
Không bao giá» có ngÆ°á»i nà o “bị mất†hẳn, bởi vì có Äấng yêu thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i ấy không ngừng Ä‘i tìm ngÆ°á»i ấy. Thiên Chúa không chịu ngồi chá» kẻ tá»™i lá»—i trở vá». NgÆ°á»i ra Ä‘i tìm há».
Chúng ta còn phải chiêm niệm lâu dà i Thiên Chúa đó, Äấng mà Äức Giêsu mạc khải cho chúng ta. Khi ngÆ°á»i ta yêu thÆ°Æ¡ng, thì số há»c không còn nhÆ° cÅ©. Lúc đó, có thể đặt dấu bằng (=) ở giữa số 1 và số 99. Äối vá»›i Thiên Chúa, má»—i ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông, má»—i phụ nữ có má»™t giá trị Ä‘á»™c nhất, vô giá. Tôi nhìn thấy con chiên Ä‘á»™c nhất ấy đã bò trốn hoặc đã bị mất. Äó là con chiên chiếm hết ý nghÄ© của cáºu mục đồng. Và xem ra chỉ có nó má»›i là đáng kể. Chúng ta có má»™t Thiên Chúa nhÆ° thế. Má»™t Thiên Chúa tiếp tục nghÄ© đến những ai đã bá» rÆ¡i NgÆ°á»i, má»™t Thiên Chúa yêu mến những ai không yêu mến NgÆ°á»i, má»™t Thiên Chúa Ä‘au khổ chỉ vì má»™t trong số các con chiên của NgÆ°á»i là m NgÆ°á»i lo lắng.
Äôi khi, tôi chẳng phải là con chiên đó sao? Và , xung quanh tôi, nhÆ° ông ná», bà kia, cô X..., ông Y... không ngÆ°á»i nà o bị bá» rÆ¡i. Thiên Chúa Ä‘ang tìm kiếm há».
“Tìm được rồi, ngÆ°á»i ấy mừng rỡ vác lên vai...â€
Äây là má»™t hình ảnh kỳ diệu, má»™t trong những tranh thánh đã thể hiện Äức Giêsu nhÆ° thế ngay từ những thế ká»· đầu: Má»™t ngÆ°á»i chăn chiên sung sÆ°á»›ng, tÆ°Æ¡i cÆ°á»i, vác trên vai má»™t con chiên. Trong ná»™i tâm mình, chúng ta còn phải chiêm niệm hình ảnh ấy của Thiên Chúa. Äức Giêsu đã có má»™t sá»± quan sát rất tinh tế vá»›i chi tiết Ä‘Æ¡n giản đó: “vác con chiên trên đôi vaiâ€, khi má»™t con chiên Ä‘i lang thang nhiá»u giá» hoặc nhiá»u ngà y xa Ä‘Ã n chiên, nó kiệt sức và nằm xuống. Tháºt ra phải vác nó thá»i. Và má»™t con chiên nặng đấy? Nhất là khi ngÆ°á»i chăn chiên cÅ©ng đã chạy nhiá»u giá» trên những ngá»n đồi nhiá»u sá»i đá dÆ°á»›i ánh nắng mặt trá»i... ChÃnh ngÆ°á»i chăn chiên cÅ©ng rất mệt nhá»c? NhÆ°ng, Äức Giêsu nói, hoà n toà n vui mừng, ngÆ°á»i đó quên Ä‘i sá»± mệt nhá»c của mình, bế nó lên tay và vác nó.
ChÃnh Thiên Chúa được giá»›i thiệu vá»›i chúng ta nhÆ° thế! Vả lại hình ảnh ấy không má»›i mẻ. Toà n thể Kinh thánh đã thể hiện Thiên Chúa dÆ°á»›i những Ä‘Æ°á»ng nét của “NgÆ°á»i chăn chiên†(Isaia 40,11; 49,10 v.v...). Và má»—i Kitô hữu thỉnh thoảng phải Ä‘á»c lại Thánh Vịnh 26 tuyệt vá»i: “Chúa là đấng chăn dắt tôi, tôi không thiếu thốn chiâ€.
“VỠđến nhà , ngÆ°á»i ấy má»i bạn bè, hà ng xóm lại và nói: “Xin chung vui vá»›i tôi, vì tôi đã tìm được con chiên của tôi, con chiên bị mất đóâ€.
Niá»m vui của ngÆ°á»i chăn chiên rất mạnh mẽ nên ngÆ°á»i ấy không thể, giữ lại cho má»™t mình mình. “Xin chung vui vá»›i Ta†Thiên Chúa nói. Váºy giỠđây Thiên Chúa là hữu thể Ä‘ang vui mừng và chia sẻ ná»m vui. Chúng ta hoà n toà n khác vá»›i các ngÆ°á»i Pharisêu và kinh sÆ° hay cà u nhà u, bẳn gắt!
Váºy tôi nói cho các ông hay: “Trên trá»i cÅ©ng thế, ai nấy sẽ vui mừng vì má»™t ngÆ°á»i tá»™i lá»—i ăn năn sám hối, hÆ¡n là vì chÃn mÆ°Æ¡i chÃn ngÆ°á»i công chÃnh không cần phải sám hối ăn nănâ€.
Thiên Chúa vui mừng tha thứ cho những kẻ tội lỗi.
Thiên Chúa vui mừng để cứu Ä‘á»™, vì NgÆ°á»i không biết kết án ai. Trên trá»i có niá»m vui! Váºy khi nà o? Má»—i lần má»™t kẻ tá»™i lá»—i hoán cải. Chỉ má»™t thôi Æ°! Má»—i lần mà sá»± ác lùi lại má»™t chút trên mặt đất.
Hoặc ngÆ°á»i phụ nữ nà o có mÆ°á»i đồng quan, mà chẳng may đánh mất má»™t đồng, lại không thắp đèn, rồi quét nhà moi móc tìm cho kỳ được?
Luca, vốn rất quan tâm đến các phụ nữ là ngÆ°á»i duy nhất thuáºt lại cho chúng ta dụ ngôn đầy “nữ tÃnh†nà y, để nói lại vá»›i chúng ta cùng má»™t sá»± việc dÆ°á»›i má»™t hình ảnh bổ sung. Sá»± lặp lại nà y không Ä‘Æ¡n thuần là má»™t minh há»a má»›i: Äức Giêsu nhấn mạnh, nhÆ° để nói vá»›i chúng ta rằng Ä‘iá»u NgÆ°á»i vừa má»›i mạc khải không phải là má»™t sá»± nói quá hoặc má»™t sá»± nhầm lẫn ngẫu nhiên. Tình yêu phi thÆ°á»ng của Thiên Chúa được tái xác nháºn ở đây.
Tìm được rồi, bà ấy má»i bạn bè, hà ng xóm lại và nói: “Xin chung vui vá»›i tôi vì tôi đã tìm được đồng quan tôi đã đánh mấtâ€.
Váºy giỠđây má»™t niá»m vui rất Ä‘Æ¡n sÆ¡ được chia sẻ giữa những NgÆ°á»i pháºn nhá». Äây cÅ©ng là má»™t sá»± quan sát cụ thể của Äức Giêsu. NgÆ°á»i phụ nữ được Ä‘Æ°a lên sân khấu nà y là má»™t NgÆ°á»i nghèo: Bà không sở hữu “má»™t trăm con chiênâ€, bà chỉ có mÆ°á»i “đồng quan “! Äồng quan nà y chỉ số tiá»n lÆ°Æ¡ng trung bình má»™t ngà y công nông nghiệp (Mt 20;2). Vì thế không phải là gia tà i to lá»›n gì mà bà đã tìm lại được NhÆ°ng bà cÅ©ng muốn chia sẻ niá»m vui. Thiên Chúa là nhÆ° thế đó. Chúng ta còn chÆ°a hiểu đủ bầu khà vui mừng xuất phát từ tấm lòng của Thiên Chúa nằm rải rác khắp nÆ¡i trong toà n bá»™ Tin Mừng nhÆ° má»™t “Tin Mừngâ€, và niá»m vui ấy muốn trà n ngáºp nhân loại được “cứu thoátâ€.
“CÅ©ng thế, tôi nói cho các ông hay: Giữa triá»u thần Thiên Chúa ai nấy sẽ vui mừng vì má»™t ngÆ°á»i tá»™i lá»—i ăn năn sám hốiâ€.
Hình ảnh nà y rất đẹp. Không nên cụ thể hóa nó. Có má»™t cuá»™c lá»… trên thiên giá»›i. Niá»m vui của Thiên Chúa lan truyá»n và trở thà nh niá»m vui của các thiên thần.
Tất cả lá»… há»™i hân hoan nà y chỉ vì sá»± hối cải của má»™t ngÆ°á»i tá»™i lá»—i?
TÆ° tưởng Kitô giáo, phản ánh tÆ° tưởng của Äức Giêsu đầy sá»± tinh tế. Phải nhấn mạnh rằng, không há» có má»™t sá»± là m hại thanh danh vá»›i “tá»™i lá»—i†trong thái Ä‘á»™ đó. Äức Giêsu không bao giá» nói rằng tá»™i lá»—i không quan trá»ng. Trái lại, sá»± lên án của NgÆ°á»i đối vá»›i tá»™i lá»—i thì mãnh liệt và không chút mÆ¡ hồ. NhÆ° má»i ngôn sứ, Äức Giêsu đòi há»i sá»± hoán cải và sám hối (Máccô 1,15). Và nếu các dụ ngôn mà chúng ta vừa nghe là má»™t lá»i rao giảng vá» tình yêu Thiên Chúa thì chúng cÅ©ng là má»™t lá»i rao giảng vá» sá»± hoán cải cần thiết của kẻ tá»™i lá»—i. NhÆ°ng Ä‘iá»u được nói ở đây má»™t cách mạnh mẽ là luôn luôn Thiên Chúa có sáng kiến “đi tìm†điá»u đã bị mất. 'Tình yêu cốt ở Ä‘iá»u nà y; không phải chúng ta đã yêu mến Thiên Chúa, nhÆ°ng chÃnh NgÆ°á»i đã yêu thÆ°Æ¡ng chúng ta trÆ°á»›c†(1Ga 4,10 -19).
Chúng ta có để Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng chúng ta không? Chúng ta có mang lại niá»m vui cho Thiên Chúa không? Và có bÆ°á»›c và o trong niá»m vui của Thiên Chúa không? Cần phải Ä‘á»c lại phần kế tiếp là dụ ngôn vỠđứa con hoang Ä‘Ã ng, trong Chúa nháºt IV Mùa Chay. [Mục Lục]
51. Suy niệm của Lm. Giuse Äá»— Äức TrÃ
TIN VÀO Sá»° THA THỨ ÄỂ LÀM HÃ’A VỚI CHÚA VÀ VỚI ANH EM
KÃnh thÆ°a quý OBACE
Trên tầm mức thế giá»›i chúng ta thấy các cuá»™c ná»™i chiến tại má»™t số quốc gia hiện nay dÆ°á»ng nhÆ° má»—i ngà y má»™t khốc liệt hÆ¡n, anh em chém giết lẫn nhau. Các quốc gia khác, kể cả Tòa Thánh cÅ©ng đã ná»— lá»±c hết mình để mong tìm được giải pháp hòa bình, hòa giải cho các quốc gia ná»™i chiến nà y, mà dÆ°á»ng nhÆ° vẫn chÆ°a đạt được kết quả nhÆ° mong đợi. Quốc gia nà y còn Ä‘ang đánh nhau thì quốc gia khác lại bắt đầu khai chiến chém giết, Ä‘Ã n áp, trả thù… con ngÆ°á»i dÆ°á»ng nhÆ° khó chấp nháºn sá»± tha thứ và hòa giải vá»›i nhau. Ngay trong má»™t gia đình, má»™t xóm nhá» cÅ©ng đã xảy ra nhÆ° thế, những cuá»™c cãi vã qua lại giữa hà ng xóm, giữa vợ chồng thÆ°á»ng xuyên xảy ra, bởi vì ai cÅ©ng cho rằng mình là ngÆ°á»i đúng, còn bên kia hoà n toà n có lá»—i. Trong lãnh vá»±c Ä‘á»i sống tâm linh đối vá»›i Thiên Chúa cÅ©ng thế, nhiá»u ngÆ°á»i đã cố tình sai phạm, quay lÆ°ng lại vá»›i Thiên Chúa nhÆ°ng há» vẫn cho là mình đúng, và tìm má»i cách để biện minh cho những hà nh Ä‘á»™ng sai trái của mình.
ThÆ°a quý vị, con ngÆ°á»i chỉ có thể thá»±c sá»± hòa giải được vá»›i Thiên Chúa, là m hòa được vá»›i anh em khi má»—i ngÆ°á»i nháºn ra tình trạng sai lá»—i của mình, tin và o sá»± tha thứ và quyết tâm là m lại cuá»™c Ä‘á»i. Nếu nhÆ° Chúa nháºt tuần trÆ°á»›c, Tin Mừng má»i gá»i chúng ta sám hối cách cụ thể chân thà nh, thì Lá»i Chúa hôm nay má»i gá»i chúng ta tin và o sá»± tha thứ của má»™t Thiên Chúa là Cha để trở vá» vá»›i Ngà i là m hòa cùng Thiên Chúa và anh em, là m lại cuá»™c Ä‘á»i má»›i.
Câu chuyện NgÆ°á»i Cha nhân háºu mà Thánh Luca thuáºt lại hôm nay, trÆ°á»›c hết muốn diá»…n ta má»™t Thiên Chúa là cha yêu thÆ°Æ¡ng con ngÆ°á»i và sẵn sà ng tha thứ cho những ngá»— nghịch của con ngÆ°á»i. Äứa con thứ tượng trÆ°ng cho sá»± ngá»— nghịch ấy. Trong ánh mắt của ngÆ°á»i con thứ, ngÆ°á»i cha dÆ°á»ng nhÆ° chẳng con vị trà nà o quan trá»ng, mặc dù rằng ông yêu thÆ°Æ¡ng kể cả chiá»u chuá»™ng nó, ông đáp ứng cho nó đầy đủ không thiếu thứ gì. Khi khôn lá»›n, ngÆ°á»i con thứ đòi chia gia tà i của ông, ông cÅ©ng sãn lòng chia cho nó, rồi nó bá» nhà ra Ä‘i mang theo của cải của ông. Ông biết rõ, là nó sẽ phung phà hết số tà i sản đó, và nó sẽ không còn nhá»› gì đến ông, nhÆ°ng ông vẫn đợi vẫn chá». Äến khi nó trở vá» vá»›i thân tà n ma dại quần áo tả tÆ¡i thì ông lại chạy ra ôm lấy nó mà hôn, ông còn ra lệnh cho đầy tá»› Ä‘em áo, Ä‘em nhẫn và già y dép mang và o cho nó và còn giết bê béo ăn mừng vá»›i chỉ má»™t lý do duy nhất: Vì con ta đã chết nay sống lại, đã mất nay lại tìm thấy. Mặc dù nó trở vá» vá»i lý do khác, nhÆ°ng ông vẫn tin và o sá»± trở vá» của nó và đã trả lại cho nó quyá»n được là m con cái trong nhà . Äiá»u đó cho thấy rằng Thiên Chúa không bao giá» thất vá»ng vá» tình trạng của con ngÆ°á»i, dù con ngÆ°á»i có tá»™i lá»—i xấu xa, nếu biết quyết tâm chá»—i dáºy, thì Thiên Chúa luôn tin và o sá»± hoán cải của con ngÆ°á»i, để đón nháºn và tha thứ.
Äứa con thứ đã lao và o tình trạng tồi tệ, tá»™i của nó đáng chết đến trăm lần, nó đã bá» tình yêu và cuá»™c sống hạnh phúc trong nhà Cha để lao đầu và o cuá»™c sống hưởng thụ sa Ä‘á»a, nó lấy tiá»n của cha nó để ăn chÆ¡i Ä‘Ã ng Ä‘iếm. Chỉ khi nó sa cÆ¡ thất thế, không còn tiá»n bạc của cải, không còn chá»— dá»±a nà o nữa, nó đã rÆ¡i xuống táºn đáy của xã há»™i, đến tá»™t cùng của sá»± nhục nhã nó phải Ä‘i chăn heo cho ngÆ°á»i khác, và tháºm chà còn phải già nh ăn đồ ăn của mấy con heo. ChÃnh từ lúc cùng quẫn nhục nhã đó, nó có cÆ¡ há»™i để nhìn lại quãng Ä‘á»i của mình, và thấy rằng, chỉ có quãng thá»i gian ở trong nhà vá»›i cha là quãng Ä‘á»i đẹp nhất và hạnh phúc nhất, trong khi đầy tá»› trong nhà cÅ©ng được ăn uống dÆ° thừa, còn nó thì Ä‘ang phảỉ đói khát phải sống cùng bầy heo. Nó tin rằng nó trở vá», thì cha nó sẽ tha thứ, sẽ đón nháºn nó, dù cho nó sẽ phải sống kiếp đầy tá»› trong nhà , thì vẫn còn hạnh phúc hÆ¡n là cảnh xa nhà : Nó hồi tâm và tá»± nhủ tôi sẽ chá»—i dáºy và trở vá» vá»›i Cha tôi và thÆ°a NgÆ°á»i rằng: ThÆ°a Cha con đã lá»—i phạm đến trá»i và đến Cha, con không đáng được gá»i là con cha nữa, xin Cha đối xá» vá»›i con nhÆ° đầy tá»› trong nhà của cha. Nháºn ra tình trạng của mình, tin và o sá»± tha thứ của Cha, và nó đã chá»—i dáºy là m má»™t cuá»™c trở vá» vá»›i Cha, bá» lại quá khứ để là m lại cuá»™c Ä‘á»i, bắt đầu má»™t cuá»™c Ä‘á»i má»›i, và nó đã đón nháºn được sá»± tha thứ vượt trên cả sức nó tưởng tượng. NgÆ°á»i cha đã chạy ra ôm nó và o lòng, trả lại danh dá»± cho nó, và đón nháºn nó vá»›i niá»m vui mừng hân hoà n: Vì con ta đã chết nay sống lại, đã mất nay lại tìm thấy.
Nếu nhÆ° lý do thúc đẩy cho sá»± trở vá» là m hòa vá»›i Thiên Chúa là : Tin và o tình yêu tha thứ của Thiên Chúa, thì việc là m hòa vá»›i anh em, đòi phải nhìn thấy tình huynh đệ con cùng má»™t cha nÆ¡i ngÆ°á»i anh em mình, để có thể tha thứ và đón nháºn nhau, đó là câu chuyện xảy ra cho ngÆ°á»i con cả. Anh nà y không chấp nháºn và không tin và o sá»± hối háºn trở vá» của em mình, vì thế anh ta đã giáºn dá»—i và từ chối không chỉ ngÆ°á»i em, mà vì giáºn ngÆ°á»i em, anh từ chối không bÆ°á»›c và o nhà cha nữa. Khi ngÆ°á»i ta giáºn dá»—i nhau, thì ngÆ°á»i ta cÅ©ng từ chối gặp mặt Thiên Chúa, đó cÅ©ng là thái Ä‘á»™ của nhiá»u ngÆ°á»i hôm nay: khi có vấn Ä‘á» xÃch mÃch vá»›i anh em thì bá» bê việc đến vá»›i Chúa. NgÆ°á»i anh cả nà y đã nhất định từ chối ngÆ°á»i em, và từ chối bÆ°á»›c và o nhà cha để dá»± bữa tiệc vui: Cha coi, đã bao năm tôi hầu hạ cha chẳng há» trái lá»i, váºy mà có bao giá» cha cho riêng tôi được má»™t con bê để ăn mừng vá»›i bạn bè. Còn thằng con của Cha kia sau khi đã phung phà hết tà i sản thì cha lại cho là m thịt bê béo để ăn mừng.
Anh đã tá»± mãn vá»›i Ä‘á»i sống hiện tại của mình, anh ganh tị vá»›i ngÆ°á»i em, anh không nhìn nháºn nó là em của anh nữa, anh đã gá»i nó là : thằng con của cha kia, chứ không phà i là em tôi. Anh ở vá»›i Cha, nhÆ°ng lại không cảm nháºn được tình thÆ°Æ¡ng của cha, anh có đầy đủ, cả khối tà i sản được chia giống nhÆ° ngÆ°á»i em, nhÆ°ng anh vẫn không thá»a mãn, anh còn tham má»™t con bê nhá». Anh không thể tha thứ khi nhìn em của anh được cha tha thứ, anh muốn tiếp tục đẩy ngÆ°á»i em ra khá»i nhà , và khi anh giáºn dá»—i vá»›i em mình, thì anh cÅ©ng đã tá»± tách mình ra khá»i nhà của cha, trở thà nh kẻ đứng ngoà i.
ThÆ°a quý OBACE, ngÆ°á»i cha trong câu chuyện của Tin Mừng hôm nay là hình ảnh của Thiên Chúa là cha yêu thÆ°Æ¡ng Ä‘ang vẫn Ä‘ang ngà y ngà y đợi chá» chúng ta là những đứa con trở vá» vá»›i Ngà i. Có thể chúng ta giống nhÆ° đứa con thứ đã xa lìa tình cha, vô Æ¡n bá»™i nghÄ©a vá»›i thiên Chúa, để mình chìm đắm trong cuá»™c sống hoang Ä‘Ã ng, song chúng ta không thất vá»ng, chỉ cần má»—i ngÆ°á»i cÅ©ng hãy tá»± nhủ vá»›i mình rằng: Tôi sẽ chá»—i dáºy và trở vá» vá»›i cha tôi và thÆ°a vá»›i ngà i rằng: thÆ°a cha, con đã lá»—i phạm đến trá»i và đến cha, và chá»—i dáºy trở vá», thì chúng ta sẽ được Thiên Chúa là Cha chạy ra ôm lấy chúng ta và tha thứ cho chúng ta.
CÅ©ng có thể nhiá»u khi chúng ta thấy mình không đến ná»—i tá»™i lá»—i, cÅ©ng không bá» nhà đi hoang nhÆ° ngÆ°á»i con thứ, thì rất có thể chúng ta Ä‘ang giống nhÆ° ngÆ°á»i con cả, mặc dù vẫn ở gần Cha nhÆ°ng lòng thì xa Cha, và nhất là chúng ta Ä‘ang để trong mình sá»± so Ä‘o tÃnh toán vá»›i cha, ganh tị vá»›i anh em khác và cÅ©ng nhiá»u lần chúng ta đã khép lòng từ chối anh em, và không cho há» có cÆ¡ há»™i trở vá», và cÅ©ng nhiá»u lần vì ghét bá» anh em, mà chúng ta đã không đáp lại lá»i má»i của Thiên Chúa từ chối tình thÆ°Æ¡ng của Thiên Chúa… tất cả chúng ta Ä‘á»u được má»i gá»i trở vỠđể xin lá»—i cha và là m hòa vá»›i anh chị em.
Thánh Phaolo đã cho thấy, tất cả chúng ta đã trở nên tạo váºt má»›i, con ngÆ°á»i má»›i, vá»›i cuá»™c Ä‘á»i má»›i, nhá» Äức Giêsu Kitô, Äấng đã hòa giải chúng ta vá»›i Thiên Chúa, và vì thế chúng ta hãy mạnh dạn đến cùng Thiên Chúa là cha, và nhất là má»—i ngÆ°á»i chúng ta đã lãnh nháºn Æ¡n tha thứ của Chúa, thì chúng ta cÅ©ng phải biết đón nháºn và tha thứ cho nhau.
Lá»i Chúa hôm nay má»i gá»i má»—i ngÆ°á»i, má»—i gia đình, hãy mau chóng là m hòa cùng Thiên Chúa và là m hòa lại vá»›i nhau, đừng ngại ngần, hãy bÆ°á»›c đến vá»›i Thiên Chúa nÆ¡i Bà tÃch Hòa giải, để má»—i ngÆ°á»i sẽ cảm nháºn được tình yêu tha thứ của Thiên Chúa là cha, được an ủi và được chữa là nh. Hãy rà soát lại các mối tÆ°Æ¡ng quan vá»›i anh chị em, hãy gỡ bá» những bất đồng thà nh kiến, những giáºn há»n thù oán, hãy chủ Ä‘á»™ng bÆ°á»›c tá»›i và đưa tay ra để bắt tay ngÆ°á»i anh em, để xóa Ä‘i những mặc cảm và giáºn dá»—i, để cùng nhau sống tình huynh đệ con cùng má»™t cha.
Xin Chúa cho má»—i ngÆ°á»i chúng ta đừng bao giá» thất vá»ng vá» tình trạng của mình, nhÆ°ng luôn tin tưởng và o lòng bao dung của Thiên Chúa để là m lại cuá»™c Ä‘á»i. Amen. [Mục Lục]
52. "Hãy chia vui với tôi" – Lm Giuse Nguyễn Hữu An
Trong ba dụ ngôn của bà i Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu Ä‘á»u kết thúc bằng những lá»i nói đến niá»m vui. NgÆ°á»i chăn chiên tìm được chiên lạc và vác chiên lên vai rồi vá» nhà má»i bạn hữu láng giá»ng đến chia vui; ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà tìm thấy đồng bạc mất cÅ©ng má»i lối xóm đến chia vui; ngÆ°á»i cha có Ä‘Æ°a con Ä‘i hoang trở vá» liá»n mở tiệc ăn mừng.
Ba dụ ngôn Ä‘á»u Ä‘á» cao hình ảnh má»™t Thiên Chúa già u lòng thÆ°Æ¡ng xót. Ngà i xót xa khi má»™t ngÆ°á»i lầm Ä‘Æ°á»ng rÆ¡i và o tá»™i lá»—i. Do đó Ngà i tha thiết tìm cứu ngÆ°á»i tá»™i lá»—i. Khi cứu được má»™t ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, Ngà i rất vui mừng.
Chúa Giêsu bà y tá» niá»m vui của Thiên Chúa khi ngÆ°á»i tá»™i lá»—i hối cải. Ở dụ ngôn thứ nhất, "trên trá»i sẽ vui mừng vì má»™t ngÆ°á»i tá»™i lá»—i hối cải"; ở dụ ngôn thứ hai "các thiên thần của Thiên Chúa sẽ vui mừng vì má»™t ngÆ°á»i tá»™i lá»—i hối cải"; và ở dụ ngôn thứ ba "phải ăn mừng, vì em con đây đã chết, mà nay lại sống, đã thất lạc mà nay lại tìm thấy".
Tá»™i nhân hối cải, không những được tha thứ, nhÆ°ng còn được chỠđợi, được đón tiếp. Niá»m vui của Thiên Chúa tháºt lá»›n lao khi ngÆ°á»i tá»™i lá»—i biết từ bá» con Ä‘Æ°á»ng xấu xa, trở vá» sống trong tình thÆ°Æ¡ng của Thiên Chúa.
Hôm nay xin suy niệm vá» dụ ngôn thứ ba. "Dụ ngôn đứa con hoang Ä‘Ã ng" được gá»i là "Dụ ngôn ngÆ°á»i cha nhân háºu" thì hợp lý hÆ¡n, bởi vì dung mạo trung tâm của câu chuyện chÃnh là ngÆ°á»i cha.
Äại văn hà o ngÆ°á»i Anh, Charles Dickens, xem dụ ngôn "NgÆ°á»i cha nhân háºu" là câu chuyện hay nhất, là hạt ngá»c đẹp nhất của Tin mừng.
Tình thÆ°Æ¡ng của cha đối vá»›i hai con, nổi báºt nÆ¡i ngÆ°á»i con thứ.
- NgÆ°á»i con thứ
NgÆ°á»i con thứ đòi Cha chia gia tà i rồi bá» Ä‘i vô tình, rá»i khá»i ngôi nhà , nÆ¡i mình sinh ra, nÆ¡i mình được nuôi dưỡng và lá»›n lên. Trẩy Ä‘i miá»n xa, ngÆ°á»i trai trẻ mang nổi khát khao mãnh liệt là ra khá»i luỹ tre là ng, muốn nhìn xem thế giá»›i má»›i lạ bên ngoà i, thÃch miá»n xa hÆ¡n là gần gÅ©i quê nhà . NgÆ°á»i con thứ bá» nhà ra Ä‘i vá»›i tiá»n bạc và lòng kiêu ngạo, quyết sống riêng khá»i gia đình và cá»™ng Ä‘oà n. Anh ta ra Ä‘i không phải để há»c hà nh, tìm việc là m mà là ăn chÆ¡i Ä‘Ã ng Ä‘iếm, phung phà hết tà i sản, sức khoẻ, bất kể đó là mồ hôi nÆ°á»›c mắt của cha mẹ, bất chấp tiếng tốt của gia đình. ChÆ¡i bá»i nên mau chóng suy sụp. Anh ta trở nên hèn hạ khi Ä‘i chăn heo và muốn ăn thức ăn của heo. Heo là con váºt ngÆ°á»i Do thái ghê tởm.
Khi trở vá» chẳng còn gì: tiá»n bạc, sức khoẻ, danh giá, lòng tá»± trá»ng... má»i thứ đã bị tiêu xà i hoang phÃ. Anh ta chỉ còn lại má»™t Ä‘iá»u duy nhất là "đứa con nhá» của cha nó".
Äá»™ng lá»±c nà o đã khiến nó trở vá»? Thánh Luca viết rõ: "Hồi tâm lại, nó nói: biết bao ngÆ°á»i là m công cho Cha tôi có dÆ° thừa bánh ăn, còn tôi thì phải chết đói ở đây! Thôi, đứng lên, tôi sẽ vá» cùng Cha tôi". NhÆ° váºy Ä‘á»™ng lá»±c nó trở vá» là đói, vì miếng ăn. TrÆ°á»›c khi bị đói chắc chắn nó không bao giá» nhá»› đến Cha, không bao giá» sám hối vì bá» Cha ra Ä‘i, không thấy băn khoăn hồi tâm vá» mái ấm gia đình, nÆ¡i còn có Cha già chẳng biết Ä‘au yếu ra sao, không thấy tiếc nuối vì phá tan cả sá»± nghiệp của Cha. Khi bị cÆ¡n đói hà nh hạ, phải Ä‘i chăn heo, nó má»›i băn khoăn tìm Ä‘Æ°á»ng vá». Cái hồi tâm, cái băn khoăn của nó là là m sao để được ăn. Nó dá»± tÃnh nói vá»›i Cha là nó trót phạm lá»—i nghịch vá»›i trá»i, nó không còn đáng gá»i là con, nó chỉ xin được đối xá» nhÆ° ngÆ°á»i là m công.
Äó phải chăng là má»™t cuá»™c trở vá» trá»n vẹn? Äó là cuá»™c lên Ä‘Æ°á»ng được thúc đẩy bởi lòng sám hối hay sao? Sá»± thống hối của nó chỉ là vị ká»· nhằm khả năng có thể sống sót thôi. Nếu ngÆ°á»i con thứ thà nh công xây dá»±ng cÆ¡ nghiệp, có lẽ sẽ không hiểu được tình Cha. Vì nếm mùi thất bại chua chát của cuá»™c Ä‘á»i nên nó lên Ä‘Æ°á»ng trở vá». Nó không đủ can đảm Ä‘i là m ngÆ°á»i ăn xin, nó không đủ liá»u mạng để Ä‘i trá»™m cÆ°á»›p, nó không dám đánh đổi cả cuá»™c Ä‘á»i để gây tiếng xấu. Nó sống bằng nghá» lÆ°Æ¡ng thiện là đi chăn heo, sống bằng sức lao Ä‘á»™ng của mình. Từ kinh nghiệm của vá»±c thẳm nà y, nó má»›i hiểu được mặt trái cuá»™c Ä‘á»i. Äó không là chốn nÆ°Æ¡ng thân cho kẻ nghèo khổ, không là chá»— hạnh phúc cho kẻ khố rách áo ôm, không là chá»— cho kẻ cô thân cô thế. Vì váºy chỉ còn má»™t con Ä‘Æ°á»ng duy nhất là trở vá» xin tha thứ và là m công cho Cha để có cÆ¡m ăn áo mặc. Tất cả ý nghÄ©a của cuá»™c trở vỠđược diá»…n tả cách cô Ä‘á»ng trong những lá»i "Cha Æ¡i... con không đáng gá»i là con Cha nữa".
Äá»c câu chuyện, tôi nháºn thấy sá»± trở vá» của ngÆ°á»i con thứ chẳng phải là mẫu má»±c. Sá»± trở vá» lý tưởng phải là sá»± trở vá» của lòng sám hối vá»›i tình yêu tha thiết. NhÆ°ng trong thá»±c tế cuá»™c sống, khi ngồi giải tá»™i có nhiá»u hối nhân sau 5 năm, 10 năm tháºm chà đến 20 năm, 30 năm má»›i trở vá» cùng Chúa; má»—i ngÆ°á»i má»—i hoà n cảnh khác nhau. Những bầm dáºp của của cuá»™c Ä‘á»i, những gian truân vất vả, những thất bại chua chát... đã cho há» rút kinh nghiệm là cần trở vá» vá»›i Chúa, nguồn mạch của bình an ná»™i tâm, của niá»m vui và hạnh phúc. ChÃnh Chúa đã yêu thÆ°Æ¡ng, đã tác Ä‘á»™ng và má»™t khi nà o đó nhÆ° Chúa muốn há» trở vá» cùng Ngà i. NhÆ° thế hỠđã chá»n lấy sá»± sống. Gặp gỡ nhiá»u ngÆ°á»i nhÆ° thế, tôi cảm thông vá»›i ngÆ°á»i con thứ.
- NgÆ°á»i con cả
Hiếu thảo, vâng phục cha, không Ä‘i hoang, không ăn chÆ¡i. Con ngÆ°á»i lao Ä‘á»™ng cần cù có tinh thần trách nhiệm, không rượu chè trác táng, chỉ lo ruá»™ng rẫy nÆ°Æ¡ng vÆ°á»n. Anh là con ngÆ°á»i mẫu má»±c. Thế nhÆ°ng, biến cố đứa em trở vỠđã bá»™c lá»™ con ngÆ°á»i tháºt của anh.Tuy ở trong nhà cha nhÆ°ng lại xa trái tim cha. Tại sao cha đãi tiệc bê béo cho thằng em bất hiếu, còn anh má»™t con bê nhỠđể vui vá»›i bạn bè cÅ©ng không có. Anh tức giáºn vì thấy quyá»n lợi bị xúc phạm. Anh chẳng chịu và o nhà . Hoá ra cả hai ngÆ°á»i con vừa khác lại vừa giống nhau. Cả hai Ä‘á»u ở ngoà i nhà cha. Con thứ không thấy hạnh phúc bên cha nên ra Ä‘i. Con cả không chia sẽ được hạnh phúc của cha nên không và o nhà . Anh thiếu bao dung và thiếu sá»± tha thứ cho em. Thái Ä‘á»™ của ngÆ°á»i con cả là thái Ä‘á»™ tiêu biểu của ngÆ°á»i biệt phái, luáºt sÄ© hôm qua và hôm nay. Ãch ká»· cho quyá»n lợi riêng mình. Tá»± mãn vá» cách giữ luáºt "con không há» trái lệnh cha má»™t Ä‘iá»u nà o", tá»± hà o vá» cách sống đạo " không nhÆ° thằng con của cha" Chỉ muốn kẻ lá»—i lầm không được cứu thoát mà phải chết.
Lúc sá»± giáºn dữ bùng nổ đến cá»±c Ä‘iểm, anh cả gặp lại tình cha. Cha Ä‘i ra năn nỉ, anh chẳng chịu nghe. Cha bá»™c bạch tâm tình vá»›i anh: "con Æ¡i, má»i sá»± của cha Ä‘á»u là của con, chúng ta phải ăn mừng vì em con đã chết nay sống lại, đã mất nay lại tìm thấy". Lá»i cha là m anh bà ng hoà ng xúc Ä‘á»™ng vì anh hiá»u rằng mình quá Ãch ká»·, quá nhá» má»n. Cái Ãch ká»· là m anh tẩy chay sá»± trở vá» của đứa em. Cái nhá» má»n là m anh là m anh xua tan lòng bao dung của cha. Tình cha lá»›n hÆ¡n cuá»™c Ä‘á»i anh, lá»›n hÆ¡n tÃnh Ãch ká»· trong anh.
Hình ảnh ngÆ°á»i con cả tháºt gần vá»›i chúng ta. Phụng dưỡng cha mẹ vá»›i trách nhiệm, chứ chÆ°a phải là tình thÆ°Æ¡ng. Không chia sẽ nổi buồn, nổi khổ tâm, nổi âu lo của cha mẹ. Chỉ biết than trách và đòi quyá»n lợi cho mình tháºt nhiá»u. Ghen tị, chỉ trÃch phê bình, đặt mình là tiêu chuẩn cho má»i việc đạo đức. Thiếu lòng bao dung, không chịu tha thứ. Hình ảnh đó tháºt giống tinh thần biệt phái, có đạo mà không có đức.
Cả hai ngÆ°á»i con cần phải trở vá». Sám hối chÃnh là trở vá» vá»›i tình cha, trở lại vá»›i tình yêu, tìm lại niá»m vui và sá»± sống.
- NgÆ°á»i cha
Khi chia gia tà i cho con lòng cha Ä‘au Ä‘á»›n. Vì tôn trá»ng tá»± do của con chứ không phải cha nhu nhược. Ngà y nhìn con ra Ä‘i, bóng nó nhạt dần cuối chân trá»i nhÆ° cánh chim bay, lòng cha thấy trống trải, muá»™n phiá»n vì thiếu vắng hình bóng con. Ngà y ngà y cha ngóng trông đợi con trở vá». Thế rồi má»™t ngà y kia, đứa con trở vá» tháºt. Nó vá» trong dáng vẻ thất bại thảm hại, thất thểu rách nát. Thua cuá»™c Ä‘á»i nó vá» là m dấy lên những lá»i bình phẩm của là ng xóm. Giả nhÆ° nó không vá», ngÆ°á»i ta sẽ lãng quên. Nay nó trở vá» nhắc cho bà con là ng xóm thấy sá»± thất bại của gia đình ông. Con ông vá» trong thất bại chua cay là câu chuyện đám tiếu đầu là ng cuối xóm. Váºy mà ông mở tiệc ăn mừng. Tháºt lạ lùng!
Ở Ä‘á»i, khi con thi Ä‘áºu đại há»c, khi con công thà nh danh toại vinh quy bái tổ, khi con là Việt kiá»u vá» thăm, cha mẹ mở tiệc ăn mừng, má»i bà con là ng xóm đến chia vui. NgÆ°á»i ta thÆ°á»ng dấu kÃn chuyện thất bại của con cái, ngÆ°á»i ta mắc cở không dám kể vỠđứa con bất hiếu, ngổ nghịch, ăn chÆ¡i Ä‘Ã ng Ä‘iếm. NgÆ°á»i ta chỉ khoe đứa con ngoan, tá»± hà o đứa con há»c hà nh thà nh đạt, vui mừng khi con có việc là m có sá»± nghiệp. Thế mà , ngÆ°á»i cha lại mở tiệc lá»›n. Mừng đứa con trở vá» thất bại tả tÆ¡i. Khách má»i ngỡ ngà ng khi chủ nhà giá»›i thiệu con ông vá» nhà sau những ngà y chăn heo đói khổ. Thế nhÆ°ng, ngÆ°á»i hiểu tình yêu là gì, tình phụ tá» là gì thì thông cảm và chia vui vá»›i ngÆ°á»i cha. Cha đã tha thứ cho con trÆ°á»›c khi con tá»± thú. Cha vui vì đứa con đã chết nay sống lại, đã mất nay tìm thấy.
Dung mạo ngÆ°á»i cha đó, chÃnh là Thiên Chúa, Äấng già u lòng xót thÆ°Æ¡ng. Thái Ä‘á»™ ngÆ°á»i cha đối vá»›i hai đứa con là thái Ä‘á»™ của Thiên Chúa đối vá»›i con ngÆ°á»i. Trong trái tim Thiên Chúa chỉ có tình thÆ°Æ¡ng. NgÆ°á»i không có trà nhá»› vá» tá»™i lá»—i con ngÆ°á»i. Cha yêu con dù con hÆ° há»ng, bất trung. Cha yêu con không vì con ngoan được việc, cha yêu con chỉ vì con là con. Cha không muốn mất má»™t đứa con nà o. Thiên Chúa của Äức Giêsu mạc khải là ngÆ°á»i cha nhân háºu, hiá»n từ, bao dung, hay tha thứ.
Hà nh trình thiêng liêng của cuá»™c Ä‘á»i, cả hai ngÆ°á»i con trong dụ ngôn Ä‘á»u có mặt trong má»—i con ngÆ°á»i chúng ta. Nhiá»u lần ta nghe theo cÆ¡n cám dá»— của thế gian xác thịt mà nên hoang Ä‘Ã ng, hoang phÃ, gặp thất bại Ä‘au khổ má»›i hối háºn trở vá» vá»›i Chúa. Nhiá»u lần ta là con cả tưởng mình đạo đức mà lên án tẩy chay ngÆ°á»i khác. Cần trở vá» vá»›i Cha, vá» vá»›i Thiên Chúa, Äấng già u lòng xót thÆ°Æ¡ng.
Äể có được niá»m vui trong Chúa, Ä‘iá»u căn bản là phải tin tưởng gắn bó cuá»™c Ä‘á»i vá»›i Chúa, phải thá»±c lòng yêu mến Ngà i. ChÃnh niá»m tin và tình yêu dà nh cho Thiên Chúa thúc đẩy con ngÆ°á»i hoán cải khi lầm lá»—i. Cuá»™c sống sẽ vui tÆ°Æ¡i hạnh phúc khi chúng ta có Chúa trong cuá»™c Ä‘á»i của mình. Niá»m vui đức tin là niá»m vui trong Chúa và có Chúa ở giữa chúng ta.
"Hãy chia vui vá»›i tôi", Thiên Chúa vui mừng khi con ngÆ°á»i sống thân máºt vá»›i Ngà i trong tình cha con.
"Hãy chia vui vá»›i tôi", đó cÅ©ng là lá»i má»i gá»i má»—i kitô hữu chia sẻ niá»m vui đức tin vá»›i anh em mình trong cuá»™c sống hà ng ngà y. [Mục Lục]
53. Suy niệm của Lm. Giuse Nguyễn Hữu An
CHÚA GIÊSU TRỞ NÊN “NGƯỜI CON HOANG ÄÀNG†VÃŒ CHÚNG TA.
Lm Jude Siciliano OP, viết suy niệm trong bà i “cuá»™c trở vá» an toà nâ€: Nếu từ “hoang Ä‘Ã ng†có nghÄ©a là phung phà thái quá, thì chúng ta có thể gá»i cả hai cha con trong dụ ngôn hôm nay là hoang Ä‘Ã ng, tuy má»—i ngÆ°á»i má»™t kiểu. NgÆ°á»i cha vá» tình thÆ°Æ¡ng và ngÆ°á»i con vá» tiá»n bạc váºt chất. Theo thói quen chúng ta gá»i dụ ngôn là ngÆ°á»i con hoang Ä‘Ã ng. NhÆ°ng nhiá»u nhà mô phạm cÅ©ng gá»i ngÆ°á»i cha là hoang Ä‘Ã ng nữa. Ông đã phung phà tình cảm trên hai đứa con vô Ä‘á»™, không có giá»›i hạn nà o. NgÆ°á»i cha thế gian dù dá»… dãi đến đâu cÅ©ng phải có chút hạn chế cho những đứa con của mình. Äà ng nà y, trÆ°á»›c các lá»—i lầm của hai con, ông chỉ biết trông chá», vui mừng và nà i nỉ…Thiên Chúa là Äấng phung phà lòng xót thÆ°Æ¡ng trên các tá»™i nhân.
NgÆ°á»i con thứ đòi cha chia gia tà i. Vá»›i tiá»n bạc, nó bá» Ä‘i vô tình và ăn chÆ¡i trác táng. Hết tiá»n, nó Ä‘i chăn heo và muốn ăn thức ăn của heo. Khi trở vá», nó chẳng còn gì cả. Tiá»n bạc, sức khoẻ, danh dá»±, lòng tá»± trá»ng… má»i thứ đã bị nó tiêu xà i hoang phÃ.
NgÆ°á»i cha mòn má»i đợi chá» con trở vá». Kể từ ngà y con cất bÆ°á»›c ra Ä‘i, cha ngong ngóng mong con vá». Äứa con đã trở vá» tháºt rồi. Nó vá» vì chẳng có chá»— nà o đón nháºn, chẳng còn chá»— nà o nuôi dưỡng, chẳng còn ngÆ°á»i bạn nà o tiếp đón. Không sao cả, con trở vá» là cha mừng vui. NgÆ°á»i cha không cần lá»i thú lá»—i của con, cha đã tha thứ cho con rồi. Trong má»™t thoáng, khi đứa con chÆ°a có má»™t Ä‘á»™ng tác nà o thì ngÆ°á»i cha đã có 4 Ä‘á»™ng tác: nhìn thấy, chạnh lòng thÆ°Æ¡ng, chạy đến, ôm hôn. Trong má»™t thoáng ngắn ngủi, khi chà ng trai tuổi trẻ còn bất Ä‘á»™ng thì ông lão già nua đã thá»±c hiện 4 Ä‘á»™ng tác rất nhanh nhẹn. Ông tháºt là ngÆ°á»i cha phung phÃ. Ông đã phung phà sức lá»±c trong cuá»™c gặp gỡ vá»›i đứa con trở vá». Ông đã phung phà tiá»n bạc khi chia gia tà i má»™t cách dá»… dãi. Ông đã phung phà khi Ä‘em áo má»›i, già y má»›i, nhẫn và ng, lại còn tổ chức má»™t bữa tiệc mừng có bê béo, có cả Ä‘Ã n hát múa nhảy để đón đứa con Ä‘i hoang trở vá». Là m thế chẳng sợ hà ng xóm cÆ°á»i cho sao! Tắt má»™t lá»i, ông đã phung phà tình yêu thÆ°Æ¡ng. Yêu thÆ°Æ¡ng quá Ä‘á»™. Yêu thÆ°Æ¡ng đến vô lý. Mà có lý lẽ nà o giải nghÄ©a được yêu thÆ°Æ¡ng? Chỉ có tình yêu thÆ°Æ¡ng má»›i giải nghÄ©a được những Ä‘iá»u vô lý đó.
Nhiá»u ngÆ°á»i không chấp nháºn lối hà nh xá» nhân là nh của Thiên Chúa theo dụ ngôn “NgÆ°á»i Cha nhân háºuâ€. Kiểu cách suy tÆ° và thái Ä‘á»™ của ngÆ°á»i anh cả là má»™t biểu trÆ°ng. NgÆ°á»i anh cả tưởng rằng, Thiên Chúa chỉ có nhiệm vụ thưởng ngÆ°á»i có công, phạt kẻ có tá»™i. NgÆ°á»i anh cả không hiểu rằng, Thiên Chúa không thể đứng yên nhìn cảnh con ngÆ°á»i bị hÆ° mất, chịu thất bại trong Æ¡n gá»i là m ngÆ°á»i do chÃnh Ngà i tạo dá»±ng nên; Ngà i gìn giữ, yêu thÆ°Æ¡ng quà mến, nâng niu trong bà n tay nhân hiá»n của Ngà i hay sao? Ãể cứu rá»—i loà i ngÆ°á»i khá»i hÆ° mất, khá»i thất bại trong Æ¡n gá»i cao cả ấy, Thiên Chúa đã nháºp thể là m ngÆ°á»i, là m anh, là m cha, là m mẹ để Ä‘em ngÆ°á»i con trở vá» trong vòng tay yêu thÆ°Æ¡ng của Ngà i.
Anh Piere Marie ngÆ°á»i sáng láºp Huynh Äoà n Giêrusalem, má»™t cá»™ng Ä‘oà n các tu sÄ© sống trong thà nh phố, đã suy niệm vá» Chúa Giêsu nhÆ° ngÆ°á»i con hoang Ä‘Ã ng theo Phúc Âm má»™t cách thú vị. Xin trÃch dẫn tác phẩm “NgÆ°á»i Cha Nhân Háºu†của Henri J. M. Nouwen, trong đó có má»™t Ä‘oạn anh Pierre Marie đã viết:
“Äức Giêsu được sinh ra không bởi dòng dõi, Æ°á»›c muốn hay ý chà của con ngÆ°á»i, nhÆ°ng bởi chÃnh Thiên Chúa. Má»™t ngà y kia, Ngà i đã để má»i sá»± dÆ°á»›i chân NgÆ°á»i và ra Ä‘i vá»›i gia sản của Ngà i, là tÆ°á»›c hiệu là m Con Thiên Chúa của Ngà i…
Vá»›i giá chuá»™c tất cả, Ngà i đã ra Ä‘i tá»›i miá»n xa... miá»n đất rất xa... nÆ¡i mà Ngà i đã trở thà nh nhÆ° con ngÆ°á»i và đã là m trống rá»—ng chÃnh mình. ChÃnh dân của Ngà i cÅ©ng không nháºn biết Ngà i và cái giÆ°á»ng đầu tiên của Ngà i là má»™t nệm rÆ¡m. Giống nhÆ° má»™t cây đâm rá»… nÆ¡i đất khô cằn, Ngà i trưởng thà nh trÆ°á»›c chúng ta, đã bị khinh bỉ là hạng thấp nhất trong con ngÆ°á»i. Chẳng bao lâu Ngà i đã nếm sá»± lÆ°u Ä‘Ã y, sá»± chống đối, sá»± cô Ä‘á»™c... sau khi đã cho Ä‘i má»i thứ trong Ä‘á»i sống cách rá»™ng rãi, của cải, bình an, ánh sáng, sá»± tháºt, chÃnh Ä‘á»i sống của Ngà i... má»i kho tà ng hiểu biết, khôn ngoan và mầu nhiệm đã được giữ kÃn từ muôn Ä‘á»i.
Sau khi đã hạ mình xuống ở giữa những con cái hÆ° mất của nhà Israel, Ngà i đã phung phà thá»i giá» của Ngà i vá»›i những ngÆ°á»i Ä‘au ốm táºt nguyá»n, vá»›i những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, ngay cả vá»›i những gái Ä‘iếm, Ngà i cÅ©ng hứa cho há» và o NÆ°á»›c của Cha Ngà i; sau khi đã bị đối xá» nhÆ° má»™t tên tham ăn, nhÆ° má»™t bợm nháºu, nhÆ° má»™t ngÆ°á»i bạn của bá»n thu thuế và tá»™i lá»—i, nhÆ° má»™t ngÆ°á»i Samaria, má»™t ngÆ°á»i bị quá»· ám, má»™t kẻ phạm thượng; sau khi đã hiến dâng tất cả má»i sá»±, ngay cả thân xác và máu Ngà i; và khi linh hồn Ngà i cảm thấy má»™t ná»—i buồn sâu xa, hấp hối, phiá»n sầu; sau khi đã Ä‘i tá»›i đáy của sá»± tuyệt vá»ng, Ngà i muốn mặc lấy nÆ¡i mình sá»± bị bá» rÆ¡i bởi Cha, lìa xa ngưồn NÆ°á»›c Hằng Sống, Ngà i đã kêu lên từ Thánh Giá nÆ¡i Ngà i bị đóng Ä‘inh: â€Ta khátâ€. Ngà i đã yên nghỉ trong bụi đất và bóng đêm sá»± chết. Ba ngà y sau Ngà i Phục Sinh, chá»—i dáºy từ chiá»u sâu ngục tối nÆ¡i Ngà i đã xuống, Ngà i đã mang lấy tá»™i lá»—i của chúng ta, Ngà i đã gánh hết những Ä‘au thÆ°Æ¡ng của chúng ta. Äứng thẳng, Ngà i kêu lên: â€Phải, Ta lên Trá»i vá»›i Cha Ta cÅ©ng là Cha của con, là Thiên Chúa Ta cÅ©ng là Thiên Chúa các conâ€. Và Ngà i đã trở lại Thiên Äà ng...
Trong sá»± thinh lặng chiêm ngắm tất cả con cái trong NgÆ°á»i Con từ khi NgÆ°á»i Con trở thà nh tất cả cho má»i ngÆ°á»i, NgÆ°á»i Cha nói vá»›i các tôi tá»›: “Nhanh lên, hãy mang áo đẹp nhất mặc cho cáºu, hãy xá» nhẫn và o tay cáºu, già y và o chân cáºu. Chúng ta hãy mở tiệc ăn mừng, vì con Ta đã chết nay sống lại, đã mất nay lại tìm thấy... NgÆ°á»i Con Hoang Äà ng của Ta đã mang tất cả má»i ngươì trở vá»...â€
Và tất cả bá»n há» bắt đầu dá»± tiệc, mang trên mình chiếc áo trắng dà i đã được giặt sạch trong máu của Con Chiên...†[Mục Lục]
54. Bà i há»c vá» lòng xót thÆ°Æ¡ng – Lm. Anmai
Có ngÆ°á»i nói rằng, xếp quyển Thánh Kinh lại, chỉ để lại trang Luca chÆ°Æ¡ng 15 mà hôm nay chúng ta được nghe.
ChÆ°Æ¡ng 15 của Luca là má»™t trong những chÆ°Æ¡ng sách đẹp nhất của toà n bá»™ Thánh Kinh Tân Ước. Cả chÆ°Æ¡ng sách bừng lên niá»m vui chan chứa, niá»m vui của tình yêu mà những ai sống trong quỹ đạo của Ãch ká»· không cảm nếm được. Bối cảnh là những ngÆ°á»i thu thuế và tá»™i lá»—i đến vá»›i Chúa Giêsu để nghe NgÆ°á»i giảng, là m cho ngÆ°á»i Pharisêu và các kinh sÆ° khó chịu. Bối cảnh đó là m nổi báºt lòng thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúa đối vá»›i tá»™i nhân và là lá»i cảnh giác cho những kẻ tá»± hà o mình là ngÆ°á»i công chÃnh.
Trang Tin Mừng Tin Mừng Lc 15,1-3.11-32 đã từng được gá»i là dụ ngôn đứa con hoang Ä‘Ã ng. Vá»›i sá»± quyến định trở vá» của mình, ngÆ°á»i con nà y được Ä‘á» cao hÆ¡n cả cuá»™c Ä‘á»i hoang Ä‘Ã ng của anh ta. Ngà y nay, ngÆ°á»i ta lại chuyển hÆ°á»›ng và nhìn và o hình ảnh từ bi đại hải của ngÆ°á»i cha. Nhìn nhÆ° thế để nhÆ° là trách khứ tấm lòng không bao dung, không nhân háºu và miệt thị của ngÆ°á»i anh cả.
Dẫu sao Ä‘i nữa, dụ ngôn ngôn trên đây có ý nghÄ©a rất phong phú liên quan đến cách sống và cách xá» sá»± của cả ba nhân váºt: NgÆ°á»i cha và hai ngÆ°á»i con. DÆ°á»ng nhÆ° nhân váºt nổi báºt của dụ ngôn là ngÆ°á»i anh cả. Bởi vì trong câu chuyện, những nhân váºt Ä‘ang nghe Äức Giêsu kể dụ ngôn có cách sống và cách xá» sá»± giống nhÆ° ngÆ°á»i con cả.
Nét Ä‘á»™c đáo nổi báºt trong chân dung của Luca vá» Chúa Giêsu đó là lòng thÆ°Æ¡ng xót. Trong sách Tin Mừng thứ ba, Chúa Giêsu thÆ°á»ng xuyên quan tâm đến ngÆ°á»i nghèo, các tá»™i nhân, những ngÆ°á»i bị gạt ra bên lá» xã há»™i. Không phải các đạo sÄ© nhÆ°ng chÃnh những ngÆ°á»i chăn chiên má»›i là ngÆ°á»i đến máng cỠđầu tiên (2,8-18); Chúa đón tiếp ngÆ°á»i phụ nữ tá»™i lá»—i nhÆ°ng có lòng thống hối (7,36-50); Chúa nói những Ä‘iá»u tốt là nh vá» ngÆ°á»i Samaria (10,30-37); Chúa đến thăm ngÆ°á»i thu thuế (19,1-10); Chúa kể những dụ ngôn tuyệt vá»i vá» lòng thÆ°Æ¡ng xót (chÆ°Æ¡ng 15). Các phụ nữ cÅ©ng chiếm vị trà đặc biệt trong Tin Mừng Luca. Và o thá»i đó, phụ nữ chỉ là công dân hạng hai và bị coi thÆ°á»ng, nhÆ°ng Chúa Giêsu lại trân trá»ng há» (10,38-42), đón nháºn sá»± giúp đỡ của há» (8,1-3), và cho thấy đức tin kiên cÆ°á»ng của các bà trong những giai Ä‘oạn thá» thách nhất (23,49; 24,1; Cv 1,14).
Tin Mừng Luca chÆ°Æ¡ng 15 được gá»i là các dụ ngôn vá» lòng thÆ°Æ¡ng xót, chÆ°Æ¡ng nà y gồm má»™t lá»i mở đầu và ba dụ ngôn. Lá»i mở đầu có tầm quan trá»ng đặc biệt, vì đó là chìa khoá để hiểu Äức Giêsu nói dụ ngôn trong bối cảnh nà o, có ẩn ý gì và nói cho ai. NgÆ°á»i thuáºt chuyện cho biết bối cảnh và lý do Äức Giêsu kể các dụ ngôn ở Lc 15,1-3: “1Các ngÆ°á»i thu thuế và các ngÆ°á»i tá»™i lá»—i Ä‘á»u lui tá»›i vá»›i Äức Giêsu để nghe NgÆ°á»i giảng. 2Những ngÆ°á»i Pharisêu và các kinh sÆ° bèn xầm xì vá»›i nhau: ‘Ông nà y đón tiếp phÆ°á»ng tá»™i lá»—i và ăn uống vá»›i chúng.’ 3Äức Giêsu má»›i kể cho há» dụ ngôn nà y:…â€
Lc 15,1-3 cho biết nhiá»u chi tiết liên quan đến lý do Äức Giêsu kể các dụ ngôn. TrÆ°á»›c hết là những ngÆ°á»i thu thuế và những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i đến vá»›i Äức Giêsu để nghe NgÆ°á»i giảng. Tiếp đến là lá»i xầm xì của những ngÆ°á»i Pharisêu và các kinh sÆ°: “Ông nà y đón tiếp phÆ°á»ng tá»™i lá»—i và ăn uống vá»›i chúng.†Lá»i xầm xì nà y cho biết thêm hai yếu tố má»›i. Không chỉ là việc những ngÆ°á»i thu thuế và tá»™i lá»—i đến vá»›i Äức Giêsu và nghe NgÆ°á»i giảng, mà chÃnh Äức Giêsu tiếp đón há» và ăn uống vá»›i há». NghÄ©a là sá»± đón nháºn đến từ hai phÃa. Vá» phÃa Äức Giêsu, NgÆ°á»i tiếp đón và ăn uống vá»›i những ngÆ°á»i thu thuế và tá»™i lá»—i. Vá» phÃa há», hỠđến vá»›i Äức Giêsu để nghe NgÆ°á»i giảng.
Dụ ngôn “Tìm chiên lạc†(câu 4-7) mô tả Thiên Chúa nhÆ° ngÆ°á»i mục tá» bá» 99 con chiên lại để Ä‘i tìm chiên lạc, và niá»m vui trà n bá» khi Ngà i tìm lại được con chiên lạc, đến ná»—i vác nó lên vai Ä‘em vá», và má»i má»i ngÆ°á»i đến chung vui vì đã tìm lại được con chiên bị mất. Trong mắt của Chúa, má»—i má»™t con ngÆ°á»i, bất kể yếu Ä‘uối và tá»™i lá»—i đến đâu, Ä‘á»u là má»™t nhân vị Ä‘á»™c đáo và không thể thay thế. Vì thế, Ngà i chăm sóc từng con chiên và đau đáu Ä‘i tìm khi nó lạc bầy. ChÃnh vì thế, không ai có quyá»n thất vá»ng vá» tình thÆ°Æ¡ng của Chúa vì tình thÆ°Æ¡ng ấy dứt khoát lá»›n hÆ¡n tá»™i lá»—i của chúng ta. Äiá»u duy nhất cần thiết là sám hối ăn năn, nghÄ©a là thay đổi cách nhìn, cách nghÄ© và cách sống của mình.
Trong chùm dụ ngôn vá» lòng thÆ°Æ¡ng xót, dụ ngôn “NgÆ°á»i con hoang Ä‘Ã ng†vẫn là dụ ngôn nổi tiếng nhất, cả vá» văn chÆ°Æ¡ng lẫn ná»™i dung (15,11-32). Không phải vô lý mà có tác giả đã Ä‘á» nghị đặt tên cho dụ ngôn nà y là “NgÆ°á»i cha phung phÆthay vì “Äứa con hoang Ä‘Ã ngâ€. Bởi lẽ trá»ng tâm của dụ ngôn không phải là sá»± phung phà của cải váºt chất của đứa con thứ, mà chÃnh là lòng thÆ°Æ¡ng xót của ngÆ°á»i cha dà nh cho cả hai đứa con, lòng thÆ°Æ¡ng xót vô bỠđến Ä‘á»™ không thể hiểu nổi… cho nên được gá»i là ‘phung phÃ’ tình yêu.
Con đầu lòng được hưởng gấp đôi phần gia sản theo luáºt lệ của ngÆ°á»i Do thái (Änl 21,17). Và bởi thế, ngÆ°á»i con út trong dụ ngôn được chia má»™t phần ba sản nghiệp. Việc phân chia tà i sản phải đợi đến khi ngÆ°á»i cha qua Ä‘á»i theo lẽ thÆ°á»ng của sá»± Ä‘á»i . Nếu nhÆ° việc chia gia tà i tiến hà nh trÆ°á»›c thá»i gian thì có những khoản vá» hình phạt Ä‘i theo đó. Tuy nhiên Ä‘iá»u quan trá»ng của luáºt ở khÃa cạnh tinh thần chứ không nằm ở khÃa cạnh lá» luáºt. NgÆ°á»i con út đã Ä‘oạn tuyệt vá»›i gia đình, không thÆ°Æ¡ng tiếc cha mình, anh mình sau khi có tà i sản trong tay. Bất chấp tất cả, anh ta đòi há»i chia gia tà i rồi bá» nhà đi,. Vá»›i quyết định nhÆ° thế, anh ta Ä‘em má»i sá»± theo mình và không có hi vá»ng gì sẽ trở lại. DÄ© nhiên đây là sá»± mất mát lá»›n đối vá»›i gia đình, cách riêng vá»›i ngÆ°á»i cha.
Phải chăn heo, đó là kết cục bi tham cho cuá»™c sống phóng đãng và phung phà dẫn ngÆ°á»i con út. Chăn heo, vá»›i ngÆ°á»i Do thái, gợi lên ý tưởng ô uế, “lạc đạo†và nhÆ° thế, ngÆ°á»i con út đã đánh mất tÆ° cách là thà nh viên trong gia đình cÅ©ng nhÆ° trong Dân Chúa. Trong dụ ngôn, ngÆ°á»i con út tháºm chà còn tệ hÆ¡n cả heo, vì “ao Æ°á»›c lấy Ä‘áºu muồng heo ăn mà nhét cho đầy bụng nhÆ°ng chẳng ai choâ€.
NgÆ°á»i con út hồi tâm khi đối diện vá»›i ná»—i cÆ¡ cá»±c đến tá»™t cùng. Äược trở vá» nhà trong tÆ° cách kẻ là m thuê, đó là ước muốn của anh ta. Äể cuá»™c trở vỠđược thà nh công theo Æ°á»›c muốn, anh chuẩn bị kỹ lưỡng những gì phải thÆ°a thốt vá»›i cha mình, và lÆ°á»ng trÆ°á»›c sẽ bị má»i ngÆ°á»i tiếp nháºn bằng cái nhìn soi mói và nghi ngá». Chuyện đặc biệt là dù thế nà o Ä‘i chăng nữa nhÆ°ng cha anh vẫn thÆ°Æ¡ng anh. Ông vẫn ngà y đêm trông ngóng, và khi thấy con ở Ä‘Ã ng xa, “ông chạy ra ôm cổ anh ta và hôn lấy hôn để†(câu 20) đến Ä‘á»™ ngÆ°á»i con không kịp nói hết bà i diá»…n văn đã soạn sẵn! Cuá»™c Ä‘oà n tụ nà y rất giống vá»›i cuá»™c Ä‘oà n tụ của Esau và Giacóp (St 33,4). Giacóp nhá»› đến tá»™i ác mình đã phạm chống lại anh, nhÆ°ng giống nhÆ° ngÆ°á»i cha trong dụ ngôn nà y, Esau chỉ nghÄ© đến hoà giải. NgÆ°á»i cha ra lệnh cho gia nhân chăm sóc má»i sá»± cho đứa con của mình, nà o là áo, nà o là nhẫn, nà o là bê béo… tất cả diá»…n tả sá»± nhìn nháºn đây là đứa con của chủ nhà chứ không phải tôi tá»›. Không có chuyện há»i tá»™i, không có chuyện tra khảo, cÅ©ng không có chuyện bà n bạc xem thằng con hÆ° há»ng nà y có xứng đáng được tha tá»™i không… chỉ có Ä‘iá»u quan trá»ng duy nhất là : “con ta đã chết mà nay sống lại, đã mất mà nay lại tìm thấy†(câu 24).
Câu chuyện đẹp tưởng chừng đã hạ mà n vá»›i cảnh đẹp tuyệt vá»i nhÆ° thế, không ngá» lại thêm cảnh khác xen và o. NgÆ°á»i con cả đã nổi đóa lên. Anh đã cố gắng, đã tá»± nhủ rằng anh đã cố gắng sống công chÃnh đến thế: “Äã bao năm con hầu hạ cha và chẳng khi nà o trái lệnh†(câu 29), thế mà “chÆ°a bao giá» cha cho lấy má»™t con dê con để ăn mừng vá»›i chúng bạnâ€. Và nhân danh sá»± công chÃnh đó, anh khÆ°á»›c từ việc chia sẻ niá»m vui vá»›i gia đình khi “thằng con của cha†(chứ không phải đứa em của tôi) trở vá». Lại má»™t lần nữa, tình yêu và lòng thÆ°Æ¡ng xót của ngÆ°á»i cha bừng sáng và xua tan má»i háºn thù ghen ghét. Ông đã bÆ°á»›c ra đón đứa con hoang Ä‘Ã ng thì ông cÅ©ng bÆ°á»›c ra đón ngÆ°á»i con cả, vì ông mong muốn cả hai đứa con Ä‘á»u được hạnh phúc. Anh con cả chỉ nhìn thấy gia tà i và ná»— lá»±c là m việc của bản thân anh. NgÆ°á»i cha không từ chối Ä‘iá»u đó, nhÆ°ng những Ä‘iá»u đó Ä‘á»u không quan trá»ng bằng Ä‘iá»u nà y là : má»™t đứa con và má»™t ngÆ°á»i anh em đã chết nay sống lại, đã mất nay lại tìm thấy. Vì thế, má»i chuyện khác Ä‘á»u phải dẹp sang má»™t bên để “chúng ta phải ăn mừng, phải vui vẻ†(câu 32). Lại má»™t lần nữa, tâm trà ta nhá»› đến câu chuyện Giacóp. Giống nhÆ° Esau, đến giai Ä‘oạn cuối Ä‘á»i, Giacóp khám phá ý nghÄ©a và tầm quan trá»ng của Ä‘oà n tụ, nên khi nghe tin Giuse vẫn còn sống, ông quên hết những tá»™i ác mà chÃnh những anh em trong nhà đã gây ra cho Giuse, và chỉ nhá»› má»™t Ä‘iá»u: “Thế là đủ. Giuse con ta vẫn còn sống†(St 45,28).
Thiên Chúa, là Cha già u lòng thÆ°Æ¡ng xót, Ngà i mãi mãi xót thÆ°Æ¡ng chúng ta. Chúng ta, có quay vá» vá»›i Chúa nhÆ° ngÆ°á»i em và chúng ta có bao dung cho em chúng ta khi em chúng ta lầm lá»—i hay không, vẫn là lá»i má»i gá»i lòng bao dung thÆ°Æ¡ng xót của má»—i ngÆ°á»i chúng ta. [Mục Lục]
55. Ai là con thá»±c sá»±? Ai là ngÆ°á»i là m công?
(Suy niệm của Lm Giuse Lê Minh Thông)
Dụ ngôn ngÆ°á»i cha nhân háºu và hai ngÆ°á»i con.
Tìm hiểu Lc 15,1-3.11-32
Ná»™i dung
Dẫn nháºp
- Äức Giêsu kể dụ ngôn cho ai và để là m gì?
- Vị trà của ba dụ ngôn
- “Con thứ Ä‘i hoang†xin được coi nhÆ° “ngÆ°á»i là m côngâ€
- “Con cả ở nhà †sống nhÆ° “ngÆ°á»i là m côngâ€
- Ãp dụng dụ ngôn và o nhân váºt trong trình thuáºt
- Ãp dụng dụ ngôn cho Ä‘á»™c giả
Kết luáºn
Dẫn nháºp
Äoạn Tin Mừng Lc 15,1-3.11-32 đã từng được gá»i là dụ ngôn đứa con hoang Ä‘Ã ng. NhÆ°ng bản văn Ä‘á» cao quyết định quay trở vá» của ngÆ°á»i con nà y hÆ¡n là sá»± hoang Ä‘Ã ng của anh ta. Hiện nay ngÆ°á»i ta thÆ°á»ng gá»i là dụ ngôn ngÆ°á»i cha nhân háºu, nhÆ°ng có lẽ bản văn nhấn mạnh hÆ¡n đến sá»± không nhân háºu của ngÆ°á»i con cả, là ngÆ°á»i đã trách cha và miệt thị em mình. Có thể dụ ngôn trên đây có ý nghÄ©a rất phong phú liên quan đến cách sống và cách xá» sá»± của cả ba nhân váºt: NgÆ°á»i cha và hai ngÆ°á»i con. DÆ°á»ng nhÆ° nhân váºt nổi báºt của dụ ngôn là ngÆ°á»i anh cả. Bởi vì trong câu chuyện, những nhân váºt Ä‘ang nghe Äức Giêsu kể dụ ngôn có cách sống và cách xá» sá»± giống nhÆ° ngÆ°á»i con cả.
Sá»± phong phú vỠý nghÄ©a của bản văn là m cho việc đặt má»™t tá»±a Ä‘á» thÆ°á»ng là rất khó. Má»™t câu chuyện mô tả ba cách nhìn cuá»™c Ä‘á»i khác nhau của ba nhân váºt thì không thể tóm tắt chỉ trong dăm ba chữ. Có lẽ nên tìm hiểu ý nghÄ©a của dụ ngôn nà y trong bối cảnh văn chÆ°Æ¡ng của nó, để từ đó có thể thưởng thức, lắng nghe và sống vá»›i dụ ngôn hÆ¡n là loay hoay tìm cách đặt má»™t tá»±a Ä‘á».
- Äức Giêsu kể dụ ngôn cho ai và để là m gì?
Tin Mừng Lu-ca chÆ°Æ¡ng 15 được gá»i là các dụ ngôn vá» lòng thÆ°Æ¡ng xót, chÆ°Æ¡ng nà y gồm má»™t lá»i mở đầu và ba dụ ngôn. Lá»i mở đầu có tầm quan trá»ng đặc biệt, vì đó là chìa khoá để hiểu Äức Giêsu nói dụ ngôn trong bối cảnh nà o, có ẩn ý gì và nói cho ai. NgÆ°á»i thuáºt chuyện cho biết bối cảnh và lý do Äức Giêsu kể các dụ ngôn ở Lc 15,1-3: “1Các ngÆ°á»i thu thuế và các ngÆ°á»i tá»™i lá»—i Ä‘á»u lui tá»›i vá»›i Äức Giêsu để nghe NgÆ°á»i giảng. 2Những ngÆ°á»i Pharisêu và các kinh sÆ° bèn xầm xì vá»›i nhau: ‘Ông nà y đón tiếp phÆ°á»ng tá»™i lá»—i và ăn uống vá»›i chúng.’ 3Äức Giêsu má»›i kể cho há» dụ ngôn nà y:…â€
Lc 15,1-3 cho biết nhiá»u chi tiết liên quan đến lý do Äức Giêsu kể các dụ ngôn. TrÆ°á»›c hết là những ngÆ°á»i thu thuế và những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i đến vá»›i Äức Giêsu để nghe NgÆ°á»i giảng. Tiếp đến là lá»i xầm xì của những ngÆ°á»i Pharisêu và các kinh sÆ°: “Ông nà y đón tiếp phÆ°á»ng tá»™i lá»—i và ăn uống vá»›i chúng.†Lá»i xầm xì nà y cho biết thêm hai yếu tố má»›i. Không chỉ là việc những ngÆ°á»i thu thuế và tá»™i lá»—i đến vá»›i Äức Giêsu và nghe NgÆ°á»i giảng, mà chÃnh Äức Giêsu tiếp đón há» và ăn uống vá»›i há». NghÄ©a là sá»± đón nháºn đến từ hai phÃa. Vá» phÃa Äức Giêsu, NgÆ°á»i tiếp đón và ăn uống vá»›i những ngÆ°á»i thu thuế và tá»™i lá»—i. Vá» phÃa há», hỠđến vá»›i Äức Giêsu để nghe NgÆ°á»i giảng.
Trong bối cảnh trên, “Äức Giêsu kể cho há» dụ ngôn:…â€. “Há»â€ – thÃnh giả nghe các dụ ngôn trong bản văn – chÃnh là những ngÆ°á»i Pharisêu và các kinh sÆ°. Có thể hiểu thêm là có cả những ngÆ°á»i thu thuế và những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i nữa, vì bản văn nói vá» há». NhÆ° thế, mục Ä‘Ãch việc Äức Giêsu kể dụ ngôn là để giải thÃch và trả lá»i cho câu há»i đặt ra: Tại sao Äức Giêsu và những ngÆ°á»i thu thuế và tá»™i lá»—i lại đến vá»›i nhau? Äây là điá»u mà những ngÆ°á»i Pharisêu và các kinh sÆ° cho là chÆ°á»›ng tai gai mắt, nên dẫn đến việc xầm xì. Äồng thá»i, dụ ngôn cÅ©ng cho biết thá»±c chất vá» cách cÆ° xá» của há».
Ngà y nay, nhân váºt “há»â€ là bất kỳ ai Ä‘á»c bản văn. Thá»±c váºy, Ä‘á»™c giả má»›i là thÃnh giả Ä‘Ãch thá»±c của câu chuyện, vì bản văn được viết ra cho há». Äá»™c giả trá»±c tiếp là cá»™ng Ä‘oà n Lu-ca cuối thế ká»· I, tiếp đến là độc giả qua má»i thá»i đại, vá»›i tÆ° cách là ngÆ°á»i Ä‘á»c bản văn. Váºy, dụ ngôn nà y có ý nghÄ©a gì cho Ä‘á»™c giả? Câu chuyện nà y nói gì vá»›i Ä‘á»™c giả là tất cả chúng ta ngà y nay?
- Vị trà của ba dụ ngôn
Trong Lc 15, Äức Giêsu kể ba dụ ngôn, trong đó, hai dụ ngôn đầu tiên rất ngắn, nói vá» con chiên Ä‘i lạc (Lc 15,4-7) và đồng bạc bị đánh mất (Lc 15,8-10). Hai dụ ngôn nà y diá»…n tả tấm lòng của Thiên Chúa dà nh cho những ngÆ°á»i lạc lối, qua hình ảnh ngÆ°á»i mục tá» Ä‘i tìm cho bằng được chiên lạc và ngÆ°á»i phụ nữ tìm cho bằng được đồng tiá»n bị mất. Äiá»u hai dụ ngôn nà y nhấn mạnh là chÃnh Thiên Chúa Ä‘i bÆ°á»›c trÆ°á»›c để tìm kiếm những gì đã mất. Ãp dụng và o bối cảnh câu chuyện thì hai dụ ngôn đầu tiên muốn ám chỉ Äức Giêsu, NgÆ°á»i đến để tìm kiếm những con chiên lạc, tìm kiếm những gì đã mất. Cụ thể là NgÆ°á»i đến vá»›i những ngÆ°á»i thu thuế và tá»™i lá»—i để dẫn há» trở vá» vá»›i Thiên Chúa.
Dụ ngôn thứ ba, tạm gá»i là dụ ngôn ngÆ°á»i cha nhân háºu, dà i hÆ¡n và ý nghÄ©a phong phú hÆ¡n. Dụ ngôn thứ ba nà y bổ túc thêm những gì hai dụ ngôn trÆ°á»›c chÆ°a diá»…n tả được. Äiểm má»›i trong dụ ngôn nà y là chÃnh “con chiên lạc†tá»± tìm Ä‘Æ°á»ng trở vá» vá»›i ngÆ°á»i mục tá», qua việc đứa con hoang Ä‘Ã ng quyết định trở vá» vá»›i cha của mình, chứ ngÆ°á»i cha không Ä‘i tìm. NhÆ° thế, thay vì Ä‘i tìm chiên, Ä‘i tìm đồng bạc nhÆ° trong hai dụ ngôn trÆ°á»›c, thì dụ ngôn thứ ba trình bà y hoà n cảnh và tâm tÆ° của những ngÆ°á»i Ä‘i lạc. Äi lạc theo cả hai nghÄ©a: Bá» nhà đi hoang (ngÆ°á»i con thứ) và đi lạc ngay tại nhà mình (ngÆ°á»i con cả), anh ta ở nhà mà sống nhÆ° ngÆ°á»i là m công.
Tóm lại, hai dụ ngôn đầu giải thÃch tại sao Äức Giêsu tiếp đón và ăn uống vá»›i phÆ°á»ng tá»™i lá»—i, dụ ngôn thứ ba giải thÃch hà nh Ä‘á»™ng tÃch cá»±c của những ngÆ°á»i thu thuế và những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i: HỠđến vá»›i Äức Giêsu và nghe NgÆ°á»i giảng. Dụ ngôn thứ ba còn cho biết thái Ä‘á»™ của ngÆ°á»i cha và đỠcao sá»± tá»± do của hai ngÆ°á»i con trong sá»± lá»±a chá»n của mình.
- “Con thứ Ä‘i hoang†xin được coi nhÆ° “ngÆ°á»i là m côngâ€
NgÆ°á»i con thứ tá»± quyết định ra Ä‘i và tá»± quyết định trở vá» sau khi há»c được bà i há»c quý giá từ cuá»™c sống. NgÆ°á»i cha không ngăn cản con mình ra Ä‘i. Äó là cách tốt để ngÆ°á»i cha huấn luyện con mình có trách nhiệm vá»›i lá»±a chá»n của mình. NhÆ° thế, nháºn ra mình đã lạc Ä‘Æ°á»ng và can đảm quyết định quay trở vá» là má»™t bÆ°á»›c tiến lá»›n trong sá»± trưởng thà nh nhân cách. Anh ta đã Ä‘i má»™t bÆ°á»›c dà i trong tiến trình tá»± Ä‘Ã o tạo bản thân. Äiá»u anh ta tá»± nhủ đáng cho ngÆ°á»i Ä‘á»c qua má»i thá»i đại há»c há»i: “17Biết bao nhiêu ngÆ°á»i là m công cho cha ta được cÆ¡m dÆ° gạo thừa, mà ta ở đây lại chết đói! 18Thôi, ta đứng lên, Ä‘i vá» cùng cha và thÆ°a vá»›i ngÆ°á»i: ‘ThÆ°a cha, con tháºt đắc tá»™i vá»›i Trá»i và vá»›i cha, 19chẳng còn đáng gá»i là con cha nữa. Xin coi con nhÆ° má»™t ngÆ°á»i là m công cho cha váºy.’ 20Thế rồi anh ta đứng lên Ä‘i vá» cùng cha†(15,17-20).
Hoà n cảnh sống và quyết định của ngÆ°á»i con thứ là lá»i má»i gá»i Ä‘á»™c giả hãy há»c lấy từ cuá»™c sống, từ những thất bại, những bà i há»c quý giá để là m cho mình trưởng thà nh hÆ¡n. Nhá» há»c trÆ°á»ng Ä‘á»i mà ngÆ°á»i con thứ đã can đảm là m lại cuá»™c Ä‘á»i và biết lấy quyết định đúng đắn, không mặc cảm tá»± ti hay tá»± tôn, cÅ©ng không sợ mất thể diện.
- “Con cả ở nhà †sống nhÆ° “ngÆ°á»i là m côngâ€
Nhân váºt phản diện của dụ ngôn ngÆ°á»i cha nhân háºu là “ngÆ°á»i con cảâ€. Thái Ä‘á»™ và cách xá» sá»± của anh ta ám chỉ thái Ä‘á»™ của những ngÆ°á»i Pharisêu và các kinh sÆ°. Lá»i xầm xì giữa há» vá»›i nhau được đặt song song vá»›i lá»i ngÆ°á»i con cả trách cha mình và nhục mạ em mình: “29Cha coi, đã bao nhiêu năm trá»i con hầu hạ cha, và chẳng khi nà o trái lệnh, thế mà chÆ°a bao giá» cha cho lấy được má»™t con dê con để con ăn mừng vá»›i bạn bè. 30Còn thằng con của cha đó, sau khi đã nuốt hết của cải của cha vá»›i bá»n Ä‘iếm, nay trở vá», thì cha lại giết bê béo ăn mừng†(Lc 15,29-30). Lá»i trách móc cha (ám chỉ Äức Giêsu trong lá»i xầm xì ở 15,2) và lá»i chối bá» em mình (ám chỉ những ngÆ°á»i thu thuế và tá»™i lá»—i ở 15,1-2) cho thấy ngÆ°á»i con cả đã không sống “tÆ° cách là m con†và “tÆ° cách là m anh†trong gia đình. Những ngÆ°á»i Pharisêu và các kinh sÆ° cÅ©ng Ä‘ang xá» sá»± nhÆ° ngÆ°á»i con cả.
Không sống và cÆ° xá» nhÆ° má»™t ngÆ°á»i con, không đứng ở địa vị con cái, ngÆ°á»i con cả suy nghÄ© và hà nh Ä‘á»™ng nhÆ° má»™t đứa ở trong nhà . Từ trÆ°á»›c đến bây giá» anh ta không biết đến Ä‘iá»u cha anh nói: “Con à , lúc nà o con cÅ©ng ở vá»›i cha, tất cả những gì của cha Ä‘á»u là của con†(Lc 15,31).
NgÆ°á»i con cả cÅ©ng không sống tÆ° cách là m anh vì đã không đón nháºn sá»± trở vá» của em mình. Anh ta đã phủ nháºn tÆ° cách là m anh và hạ thấp em mình khi nói: “Thằng con của cha đó, sau khi đã nuốt hết của cải của cha vá»›i bá»n Ä‘iếm, nay trở vá», thì cha lại giết bê béo ăn mừng†(15,30). Äó là “thằng con của cha†chứ không phải là “đứa em của conâ€, má»™t đứa em đáng quý trá»ng vì đã biết ăn năn hối cải trở vá».
Äiá»u trá»› trêu và châm biếm trong bản văn là tÆ°Æ¡ng phản giữa hai ngÆ°á»i con: NgÆ°á»i con thứ quay trở vá» chỉ xin được cha xem là “ngÆ°á»i là m côngâ€, vì nghÄ© rằng mình không xứng đáng “là m conâ€, thì ngÆ°á»i con thứ lại được hưởng trá»n vẹn quyá»n “là m con†qua các biểu tượng: Mặc áo đẹp, Ä‘eo nhẫn, Ä‘i dép và dá»± tiệc mừng (15,22-23). Ngược lại ngÆ°á»i anh cả tá»± cho mình là “ngÆ°á»i con gÆ°Æ¡ng mẫuâ€, đã có công “hầu hạ†cha trong nhiá»u năm, anh ta lại sống và suy nghÄ© “nhÆ° ngÆ°á»i là m côngâ€, “nhÆ° ngÆ°á»i là m thuêâ€, “nhÆ° đứa ở†chứ không phải là “ngÆ°á»i con thá»±c sá»±â€.
Tình trạng của ngÆ°á»i con cả trầm trá»ng hÆ¡n nhiá»u so vá»›i việc bá» nhà đi hoang của ngÆ°á»i con thứ. Bởi vì ngÆ°á»i con cả ở nhà vá»›i cha nhÆ°ng không sống tÆ° cách là m con mà anh ta lại không biết Ä‘iá»u ấy, nghÄ©a là vẫn nghÄ© mình là đứa con ngoan và hiếu thảo.
- Ãp dụng dụ ngôn và o nhân váºt trong trình thuáºt
NgÆ°á»i con cả tưởng mình là con cái trong nhà , nhÆ°ng thá»±c ra là không phải. CÅ©ng váºy, những ngÆ°á»i Pharisêu và các kinh sÆ° tưởng mình thuá»™c vá» Thiên Chúa, là m công việc của Thiên Chúa, phục vụ Thiên Chúa, nhÆ°ng thá»±c sá»± không phải. Há» Ä‘ang Ä‘i ngược lại ý định của Thiên Chúa khi chống lại Äức Giêsu.
Sá»± tÆ°Æ¡ng phản giữa các nhân váºt: “con cả – con thứâ€, “những ngÆ°á»i Pharisêu và các kinh sÆ° – những ngÆ°á»i thu thuế và những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i†song song vá»›i nhau. Bên ngoà i, ngÆ°á»i con cả ở nhà là đứa con ngoan, chăm lo hầu hạ cha nhÆ°ng thá»±c chất bên trong anh ta là đứa ở. Bên ngoà i, ngÆ°á»i con thứ bá» nhà đi hoang, không nháºn ra lòng thÆ°Æ¡ng xót của cha, nhÆ°ng tá»± trong lòng, anh đã biết hối cải quay vá». NhÆ° thế ngÆ°á»i con Ä‘i hoang trở vá» má»›i là “ngÆ°á»i con Ä‘Ãch thá»±câ€. Mạch văn cho phép hiểu: Những ngÆ°á»i thu thuế và những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i sám hối trở vá» vá»›i Thiên Chúa má»›i thá»±c sá»± là con cái Thiên Chúa. Còn những ngÆ°á»i Pharisêu và các kinh sÆ° là những ngÆ°á»i là m thuê.
Liệu những ngÆ°á»i Pharisêu có hiểu và có nháºn ra sá»± trá»› trêu nà y qua dụ ngôn không? Bản văn không cho Ä‘á»™c giả biết, vì dụ ngôn kết cách Ä‘á»™t ngá»™t vá»›i lá»i dạy của ngÆ°á»i cha: “31Con à , lúc nà o con cÅ©ng ở vá»›i cha, tất cả những gì của cha Ä‘á»u là của con. 32NhÆ°ng chúng ta phải ăn mừng, phải vui vẻ, vì em con đây đã chết mà nay lại sống, đã mất mà nay lại tìm thấy†(15,31-32). Dụ ngôn kết dở dang ở đây để lại nhiá»u câu há»i: NgÆ°á»i anh cả phản ứng thế nà o trÆ°á»›c lá»i dạy của cha mình? Liệu lá»i giáo huấn nà y có là m ngÆ°á»i con cả thay đổi láºp trÆ°á»ng để biến tức giáºn thà nh niá»m vui và trở lại là m con cái trong nhà hay không? Liệu ngÆ°á»i anh có đổi cách suy nghÄ© của ngÆ°á»i nô lệ để sống và ứng xá» vá»›i cha vá»›i tÆ° cách là con và đón nháºn em mình vá»›i tÆ° cách là anh hay không?
Khi áp dụng dụ ngôn cho những ngÆ°á»i Pharisêu và các kinh sÆ°, Ä‘á»™c giả biết câu trả lá»i cho những câu há»i trên là “KHÔNGâ€, bằng chứng là trong phần tiếp của Tin Mừng, những ngÆ°á»i Pharisêu và các kinh sÆ° đã Ä‘eo Ä‘uổi cho đến cùng việc chống đối Äức Giêsu và hỠđã góp phần và o việc giết chết Äức Giêsu trên tháºp giá.
- Ãp dụng dụ ngôn cho Ä‘á»™c giả
Những Ä‘iá»u trên đây là diá»…n tiến trình thuáºt trong Tin Mừng, Ä‘iá»u quan trá»ng mà bản văn nhắm tá»›i là quyết định của Ä‘á»™c giả, vì bản văn được viết ra cho Ä‘á»™c giả. Ở đây là độc giả của cá»™ng Ä‘oà n Luca cuối thế ká»· I và cÅ©ng Ä‘á»™c giả qua má»i thá»i đại. Äá»™c giả nghÄ© gì và quyết định thế nà o sau khi Ä‘á»c trình thuáºt. Thiết nghÄ© Ä‘á»™c giả có thể rút ra ba bà i há»c từ câu chuyện:
1) Bà i há»c nÆ¡i ngÆ°á»i con thứ. Dám quyết định, dám ra Ä‘i, dám sống hết mình, dám nhìn nháºn sá»± tháºt vá» mình, dám nháºn trách nhiệm vá» sá»± lá»±a chá»n của mình. Äáng phục hÆ¡n cả là dám đứng lên, dám là m lại cuá»™c Ä‘á»i, dám quay lÆ°ng lại vá»›i quá khứ, dám hối cải và trở vỠđể sống trá»n vẹn tÆ° cách là m con trong tình yêu thÆ°Æ¡ng của cha mình. Trong trình thuáºt, việc những ngÆ°á»i thu thế và tá»™i lá»—i “đến vá»›i Äức Giêsu và nghe NgÆ°á»i giảng†(15,1) được và nhÆ° là ngÆ°á»i con thứ đã can đảm hối cải trở vá». Váºy, Ä‘á»™c giả Ä‘ang ở giai Ä‘oạn nà o trong hà nh trình tìm kiếm của ngÆ°á»i con thứ?
2) Bà i há»c từ ngÆ°á»i anh cả. Có bao giá» chúng ta nghÄ© mình là “con cái trong nhà †mà thá»±c sá»± Ä‘ang sống nhÆ° “ngÆ°á»i là m công†hay không? Trong tÆ°Æ¡ng quan vá»›i anh chị em mình, là m thế nà o để đón nháºn và cùng chia sẻ trách nhiệm vá»›i anh chị em mình chứ không dùng kiểu nói của ngÆ°á»i con cả: “Thằng con của cha đóâ€. Liệu lá»i dạy của ngÆ°á»i cha có là m cho Ä‘á»™c giả nháºn ra sá»± tháºt trong tÆ°Æ¡ng quan vá»›i Cha trên trá»i và vá»›i anh chị em mình không?
3) Bà i há»c nÆ¡i cách xá» sá»± của ngÆ°á»i cha. Có nhiá»u Ä‘iá»u để há»c há»i nÆ¡i ngÆ°á»i cha vá» cách giải quyết những vấn Ä‘á» phức tạp và tế nhị trong cuá»™c sống. Có thể nói, khởi đầu dụ ngôn, ngÆ°á»i cha có hai ngÆ°á»i con, nhÆ°ng trong thá»±c tế lại không có đứa con nà o cả. Má»™t đứa thì Ä‘i hoang, má»™t đứa thì sống ở nhà vá»›i cha nhÆ°ng lại sống nhÆ° má»™t ngÆ°á»i là m công chứ không phải là con. Là m thế nà o để vừa tôn trá»ng tá»± do của đứa con muốn ra Ä‘i, vừa biết chỉ dạy cho đứa con ở lại vá» cách thức là m con? Bản văn má»i gá»i các báºc cha mẹ – cÅ©ng nhÆ° những ngÆ°á»i có trách nhiệm trên ngÆ°á»i khác – biết áp dụng cách giáo dục của ngÆ°á»i cha: Dùng tình thÆ°Æ¡ng để cảm hoá và tôn trá»ng sá»± tá»± do để giáo dục sá»± tá»± do. NhỠđó con ngÆ°á»i có khả năng lấy những quyết định đúng đắn cho mình.
Cả ba bà i há»c trên được trao và o tay ngÆ°á»i Ä‘á»c là tất cả chúng ta. Câu chuyện vẫn chỉ là câu chuyện, dụ ngôn vẫn mãi mãi là dụ ngôn. Bản văn luôn là những gợi ý, những Ä‘á» nghị chứ không trả lá»i thay cho chúng ta.
Kết luáºn
Trình thuáºt mở đầu (Lc 15,1-3) và dụ ngôn ngÆ°á»i cha nhân háºu vá»›i hai ngÆ°á»i con (Lc 15,11-32) vẽ lên má»™t bức tranh vá»›i nhiá»u mà u sắc mạnh mẽ có khả năng dẫn ngÆ°á»i Ä‘á»c đến suy tÆ° và nháºn ra chÃnh mình trong các nhân váºt ấy.
Phần mở đầu (15,1-3) và phần dụ ngôn (15,11-32) soi sáng cho nhau và nối kết chặt chẽ vá»›i nhau. Äứa con hoang Ä‘Ã ng sám hối trở vá» là hình ảnh của những ngÆ°á»i thu thuế và những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i đến vá»›i Äức Giêsu và nghe NgÆ°á»i giảng dạy. Cách xá» sá»± của ngÆ°á»i con cả là hình ảnh của những ngÆ°á»i Pharisêu và các kinh sÆ°. Há» tưởng mình phụng thá» Thiên Chúa, nhÆ°ng khi chống đối và bách hại Äức Giêsu, hỠđã lạc Ä‘Æ°á»ng và không sống tÆ° cách là m con Thiên Chúa nữa. Tất cả những tình tiết trong toà n bá»™ trình thuáºt được gá»i đến Ä‘á»™c giả nhÆ° má»™t lá»i má»i gá»i Ä‘á»™c giả Ä‘á»c ra được ý nghÄ©a của câu chuyện.
Ước mong Ä‘á»™c giả thưởng thức được những chi tiết Ä‘á»™c đáo trong bản văn, vá»›i những nét đẹp, nét tÆ°Æ¡ng phản, nét châm biếm, cùng vá»›i những lá»i trách móc và sá»± hiểu lầm của các nhân váºt… Nhá» việc sống vá»›i bản văn và suy niệm dụ ngôn, ngÆ°á»i Ä‘á»c sẽ được biến đổi để dần dần sống trá»n vẹn tÆ° cách là m con và xây dá»±ng tình anh em nhá» sá»± hối cải và trở vá» vá»›i Tình Yêu Ä‘Ãch thá»±c của Cha trên trá»i. [Mục Lục]
|