Äức tin trong Cá»±u Æ°á»›c
21.04.2013
|
|
Äức Thánh Cha má»i gá»i chúng ta biến Năm Äức Tin nà y thà nh thá»i gian chuẩn bị để canh tân việc loan báo Tin Mừng. Vì thế, tháºt chÃnh đáng khi nhìn lại những gì Cá»±u Ước nói vỠđức tin, đồng thá»i xem lại hai hiểu nhầm phổ biến.
Hiểu nhầm đầu tiên thÆ°á»ng gặp là ý niệm cho rằng đức tin là má»™t số những định
Ä‘á» khó tin nhÆ°ng buá»™c phải tin, má»™t số phán quyết kiểu “ra ngô, ra khoaiâ€, nếu
bạn chấp nháºn hết những Ä‘iá»u ấy thì bạn má»›i là “ngÆ°á»i Công giáo†chÃnh cống.
Tuy nhiên, đây không phải là ý nghÄ©a của đức tin trong Kinh Thánh. Äức tin lÃ
mối tÆ°Æ¡ng quan vá»›i Äấng là Mầu nhiệm Tình yêu, Äấng Sáng Tạo vÅ© trụ, Äấng mÃ
chúng ta gá»i cách Ä‘Æ¡n giản là “Chúaâ€, mặc dù đôi khi không dá»… sống mối tÆ°Æ¡ng
quan nà y.
Hiểu nhầm thứ hai cho rằng Thiên Chúa trong Cá»±u Ước là má»™t vị thần bạo lá»±c vÃ
hay nổi giáºn khiến những ai có lý trà khó chấp nháºn tôn thá». Những ai hiểu sai
nhÆ° thế thì là m phiá»n ngồi xuống và đá»c trá»n Cá»±u Ước (khá dà i và nhiá»u chá»— khó
hiểu).
Má»™t Ä‘iá»u khó khăn hÆ¡n nữa là trong Cá»±u Ước không có từ “đức tinâ€. Từ cáºn nghÄ©a
nhất của nó trong tiếng Do Thái là ‘aman’ (đây là từ gốc của tiếng
“Amenâ€), có nghÄ©a là “đáng tin cẩn†hay “xác thá»±câ€, do đó chúng ta có danh từ ‘emeth’,
nghÄ©a là “sá»± vững chắc†hay “sá»± bất biếnâ€, “tÃnh trung thà nh†hay “chân lýâ€, vÃ
má»™t loạt những ý nghÄ©a khác thuá»™c lãnh vá»±c nà y. Äây chÃnh là nhÆ°ng đặc tÃnh mÃ
Tân Ước gá»i là “đức tinâ€.
Những gương mẫu đức tin trong Cựu Ước
Vì thế, xem ra cách tốt nhất để tìm thấy đức tin trong Cựu Ước là nhìn lại những
hà nh vi đạo đức của những ngÆ°á»i mà chúng ta nghÄ© rằng há» có đức tin.
1. Abraham
Gương mẫu đầu tiên là hình ảnh ông Abraham, trong sách Sáng Thế 12,1-3, lúc đã
và o tuổi 75, Ä‘á»™t nhiên nháºn được lệnh của Thiên Chúa: “Hãy rá»i bá» quê hÆ°Æ¡ng
xứ sở và há» hà ng thân thuá»™c, cả nhà cha ngÆ°Æ¡i để Ä‘i đến miá»n đất ta sẽ chỉ cho
ngÆ°Æ¡i.†Rồi Ä‘á»™t nhiên bản văn bá»—ng nhiên chuyển giá»ng ra nhÆ° má»™t bà i thÆ¡,
Thiên Chúa nói tiếp:
“Ta
sẽ là m cho ngươi thà nh một dân lớn, sẽ chúc phúc cho ngươi.
Ta sẽ cho tên tuổi ngươi được lẫy lừng, và ngươi sẽ là một mối phúc là nh.
Ta sẽ chúc phúc cho những ai chúc phúc cho ngươi;
Ai nhục mạ ngÆ°Æ¡i, Ta sẽ nguyá»n rủa.
Nhá» ngÆ°Æ¡i, má»i gia tá»™c trên mặt đất sẽ được chúc phúc.â€
Và ta thấy ngỡ ngà ng khi nghe tiếp bản văn: “và ông Abram ra đi theo
nhÆ° lá»i Giavê nóiâ€. Rồi sau đó là hà nh loạt những cuá»™c phiêu lÆ°u Ãt nhiá»u
có tÃnh giáo dục mà bạn nên Ä‘á»c trong sách Sáng Thế chÆ°Æ¡ng 12-24 để rồi sẽ thấy
nguyên mẫu của “ngÆ°á»i có đức tin†là gì. Ông Abram (hoặc Abraham nhÆ° ông được gá»i
sau nà y) từ đây phải chịu nhiá»u cuá»™c thá» nghiệm mà Ãt nhiá»u ông đã vượt qua
được. Tuy nhiên, trong 3 chương sau đó, vẫn không có con nối dõi nên ông nêu
vấn Ä‘á» vá»›i Chúa trong chÆ°Æ¡ng 15. Và câu trả lá»i của Thiên Chúa là : “Hãy nhìn
lên trá»i và đếm các vì sao. Dòng dõi ngÆ°Æ¡i sẽ đông đúc nhÆ° váºy.†Rồi thì
chúng ta nghe câu trả lá»i của Abram mà sau nà y Thánh Phaolô diá»…n giải ra rằng: “Ông
đã đặt trá»n niá»m tin cẩn và o YHWH, và vì thế được kể là ngÆ°á»i công chÃnh.†(Rm
4,3) Äiá»u quan trá»ng ở đây là dù gặp nhiá»u nghịch cảnh, Abraham (tên cuối cùng
của ông trong St 17,5) đã có được mối liên hệ đủ thâm sâu với Thiên Chúa để có
thể tin tưởng tất cả những Ä‘iá»u Ngà i nói. Chúng ta được má»i gá»i Ä‘á»c, suy tÆ° vÃ
rồi bắt chước ông.
Äỉnh Ä‘iểm hà nh trình đức tin của Abraham nằm ở chÆ°Æ¡ng 22 sách Sáng Thế, câu
chuyện lạnh mình nhất trong toà n bộ Kinh Thánh. Lúc ấy ông đã hơn trăm tuổi rồi
(vì Isaac đã lá»›n mà ngÆ°á»i cha được trăm tuổi má»›i sinh ra ông). Ấy váºy mà Thiên
Chúa vẫn bảo ông (St 22,2): “Hãy Ä‘em đứa con trai Isaac mà ngÆ°á»i yêu quý vÃ
ra Ä‘i [“ra Ä‘i†cÅ©ng chÃnh là lệnh truyá»n bằng tiếng Do Thái mà Thiên Chúa
dùng trong chÆ°Æ¡ng 12 khi bảo ông lên Ä‘Æ°á»ng] đến núi Moriah, dâng nó là m hy
lá»… lên cho Ta.†Chúng ta thấy sá»± Ä‘au Ä‘á»›n và khó hiểu khi Abraham vâng lá»i
tối mặt. Ta nghe câu há»i ngây thÆ¡ của Isaac: “Con chiên là m của lá»… ở đâu váºy
bố?â€. Câu trả lá»i của Abraham cÅ©ng không khiến ta bá»›t Ä‘i ná»—i sợ: “Chúa sẽ
liệu con à !â€. Vá»›i nghệ thuáºt Ä‘iêu luyện, ngÆ°á»i kể chuyện đặt má»™t câu hoá
giải và o cuá»™c chuyện trò đáng sợ nà y “và cả hai Ä‘i bên nhauâ€, tÃnh trung láºp
của nó là m tăng thêm xúc cảm cho câu chuyện. Cuối cùng, chúng ta nháºn ra Abraham
đã đúng khi tin rằng Chúa “sẽ liệu†và sự sống của Isaac được miễn thứ; nhưng
Abraham đã đánh đổi bằng đức tin. Äá»™c giả tinh ý sẽ nháºn ra rằng mẹ đứa trẻ lÃ
bà Sarah không được Ä‘á» cáºp đến trong toà n bá»™ câu chuyện (tháºt sá»±, việc là m tiếp
theo của bà đó là chết - St 23,2), trong khi Isaac không bao giỠnói chuyện với
cha mình sau đó. Äức tin trong Cá»±u Ước không phải là chuyện dá»… dà ng.
2. ÄavÃt
Rồi đến ÄavÃt, má»™t hình tượng phức tạp và mÆ¡ hồ, mà những câu chuyện quá tháºt
vỠông đã được kể lại trong 1 Samuel 16 và 1 Vua 2. Äức tin của ông hiện rõ
trong những gì ông là m và những gì xảy đến vá»›i ông. Chẳng hạn, khi những ngÆ°á»i
hầu của vua Saul khuyên nhủ nhà vua nên dùng tà i đánh Ä‘Ã n của ÄavÃt để chữa
bệnh, hỠkhẳng định rằng: “Có Thiên Chúa ở với anh ta.†(1 Sm 16,18)
Chúng ta còn lại được nghe chÃnh miệng ÄavÃt nói vá»›i Saul khi xin được đấu tay
đôi vá»›i Goliath: “Chúa là Äấng đã giáºt con khá»i vuốt sÆ° tá» và vuốt gấu,
chÃnh NgÆ°á»i sẽ giáºt con khá»i tay tên Philitinh nà y†(1 Sm 17,37); và cÅ©ng
chỉ vì Thiên Chúa ở vá»›i ÄavÃt nên Saul căm ghét ông ra mặt (x. 1 Sm 18,28-29).
Thiên Chúa, thÆ°á»ng được gá»i là “YHWH†trong những câu chuyện trên, và ÄavÃt xem
đó là chuyện dÄ© nhiên khi luôn thỉnh ý Chúa trÆ°á»›c khi ra tráºn (1 Sm 23,4; x. 2
Sm 2,1; 5,19.23). ÄavÃt có lòng đạo đức đến ná»—i khi có cÆ¡ há»™i cÅ©ng không ra tay
hạ sát “NgÆ°á»i được Chúa xức dầu†(1 Sm 24,7; 26,9-11,23-24; x. 2 Sm 1,14), vÃ
ông nhìn thấy quà tặng của Abigail là việc là m của Thiên Chúa (x. 1 Sm 25,32).
Khi trại quân ÄavÃt bị quân Amalek tấn công, bắt hết phụ nữ và trẻ em, ngÆ°á»i
thuáºt chuyện kể rằng “ÄavÃt lấy lại cam đảm trong Thiên Chúaâ€, đôi khi được
dịch là : “vá»›i lòng tin cáºy má»›i mẻ và o Thiên Chúa†(1 Sm 30,6). HÆ¡n nữa,
khi có ngÆ°á»i trong Ä‘á»™i quân của ÄavÃt không muốn chia phần chiến lợi phẩm vá»›i
những ngÆ°á»i không ra tráºn chiến đấu cùng quân Amalek, thì ông kêu gá»i lòng
quảng đại của há» (1 Sm 30,23 - “Äó là những thứ mà Thiên Chúa đã ban cho
chúng taâ€). Ông cÅ©ng ý thức rằng Thiên Chúa có sức mạnh cảnh báo, chÃnh vì
thế mà sau cái chết kinh hãi của Uzzia khi chạm tay và o hòm bia, ông không đem Hòm
bia Giao Ước vá» Thà nh ÄavÃt mà vá» nhà của ông Obed-Edom ngÆ°á»i Hittit (x. 2 Sm
6,10); Khi thay đổi quyết định Ä‘em Hòm bia vá» Thà nh của mình, ÄavÃt đã nhảy múa
trước hòm bia khiến bà vợ của ông tỠlòng khinh dể (x. 2 Sm 6,14-22).
Tuy nhiên, ÄavÃt cÅ©ng nhiá»u lần được Thiên Chúa sá»a dạy khi đã là m vua: đầu
tiên là khi ÄavÃt có sáng kiến xây Äá»n Thá» cho Chúa, nhÆ° các vua vùng Cáºn Äông
khác thÆ°á»ng là m cho thần thánh của mình. Ông được Chúa dạy cho má»™t bà i há»c vỠý
nghÄ©a của “Nhà Chúa†và “Nhà ÄavÃt†(2 Sm 7,1-28). Lần thứ hai lÃ
khi ông là m Ä‘iá»u đáng hổ thẹn vá»›i Bathshêba, vợ của Uria ngÆ°á»i Hittit, khi
ÄavÃt không chu toà n trách nhiệm của ngÆ°á»i là m vua và dẫn quân ra ngoà i tráºn
chiến. Thay vì thế, ông ở nhà , phạm tá»™i ngoại tình và giết ngÆ°á»i, cho đến khi
ngôn sứ Nathan được sai đến nói với ông (x. 2 Sm 11,1-12,25). Và không giống
nhÆ° các vua quan Cáºn Äông khác, ÄavÃt thú nháºn: “Tôi đã đắc tá»™i vá»›i YHWHâ€
(2 Sm 12,13). Lần thứ ba, giống như các nhà lãnh đạo mắc bệnh hoang tưởng, mặc
cho lá»i khuyên của Joab, ÄavÃt tổ chức Ä‘iá»u tra dân số toà n dân Israel vÃ
Giuđa, ngạo nghễ chống lại Thiên Chúa (x. 2 Sm 24,1-17); sự thống hối của ông
má»™t lần nữa lại là tấm gÆ°Æ¡ng cho tất cả má»i ngÆ°á»i chúng ta.
Sá»± việc cà ng trở nên phức tạp hÆ¡n, sau cuá»™c tạo phản của Absalom mà ÄavÃt không
phải là vô can, ÄavÃt không cho phép Hòm Bia đến vá»›i mình và nói lên lá»i tuyên
xưng đức tin như thế nà y: “Hãy đưa Hòm Bia Thiên Chúa vỠthà nh. Nếu ta được
đẹp lòng YHWH, thì NgÆ°á»i sẽ Ä‘Æ°a ta trở vá» và cho ta thấy Hòm Bia và nÆ¡i NgÆ°á»i
ngá»±. NhÆ°ng nếu NgÆ°á»i nói là NgÆ°á»i không thÆ°Æ¡ng ta nữa, thì nà y ta đây, NgÆ°á»i cứ
là m cho ta Ä‘iá»u NgÆ°á»i cho là tốt.†(2 Sm 15,25-26) Vấn đỠở đây không phải
là ÄavÃt có thá»±c sá»± nói những lá»i nà y hay không. Vấn Ä‘á» là gÆ°Æ¡ng mẫu đức tin
của nhân váºt phức tạp nà y: ông chấp nháºn trÆ°á»›c và vô Ä‘iá»u kiện bất cứ Ä‘iá»u gì
Thiên Chúa là m cho ông.
Cuối cùng, câu chuyện vua ÄavÃt đến hồi kết thúc khi má»™t bà i thánh ca tuyệt hay
được đặt trên môi miệng ÄavÃt, tạ Æ¡n Thiên Chúa là Äấng đã dìu dắt ông (mặc dầu
tế nhị bá» qua những lầm lá»—i của ông). Bắt đầu sách Các Vua, ÄavÃt gần chết, Bathshêba
và Nathan âm mÆ°u để Solomon lên nối ngôi vua. Lá»i cuối cùng của ÄavÃt vá»›i bà vợ
gồm cả má»™t lá»i thá» nhân danh Chúa: “Ta thá» nhân danh Chúa, Äấng đã giải thoát
ta khá»i má»i cÆ¡n quẫn bách†(1 V 1,29). Ở chÆ°Æ¡ng 2, ÄavÃt nói dà i hÆ¡n,
nhắc lại cho Solomon vá» tất cả những Ä‘iá»u đó: “Hãy tuân giữ các huấn lệnh của
YHWH, Thiên Chúa của con, mà đi theo Ä‘Æ°á»ng lối của NgÆ°á»i, là giữ các giá»›i răn,
mệnh lệnh, luáºt pháp, và chỉ thị của NgÆ°á»iâ€. Chúng ta được má»i gá»i nhìn lại cả
cuá»™c Ä‘á»i của của vị vua quá phà m nhân nà y để thấy rằng đức tin và o Thiên Chúa
đã len lá»i trong má»i khoảnh khắc của cuá»™c sống, ngay cả khi mắc sai lá»—i. Chúng
ta cố gắng sống như ông, luôn hiện diện trước nhan Chúa.
3. Thánh vịnh gia
Rồi đến Thánh vịnh gia. Tiêu Ä‘á» cho Ä‘oạn nà y là “Thánh vịnh giaâ€, nhÆ°ng không
có ngÆ°á»i nà o nhÆ° thế cả hay đúng ra có quá nhiá»u ngÆ°á»i. Theo quy Æ°á»›c thì ngÆ°á»i
ta gán tất cả các thánh vịnh cho vua ÄavÃt: theo các sách lịch sá» ghi lại thì
ông biết chÆ¡i Ä‘Ã n hạc (1 Sm 16,16-18), và nhiá»u thánh vịnh có tiêu Ä‘á» gợi ý
rằng tác giả là ÄavÃt; nhÆ°ng trong số nà y có và i thánh vịnh chắc là được viết
sau thá»i ÄavÃt. Sách Các Thánh Vịnh được xếp đặt cẩn tháºn để trình bà y cho
chúng ta thấy đức tin của dân Israel, được diễn tả trong các bà i thánh ca thuộc
nhiá»u thá»i đại khác nhau; và nếu bạn muốn biết suy tÆ° vá» Thiên Chúa của cá»™ng
Ä‘oà n tụ há»p chung quanh Äá»n thá» và cá»™ng Ä‘oà n còn lại sau khi Äá»n thá» do Solomon
xây dựng bị phá hủy, thì hãy trầm tư lắng nghe các bà i thánh ca nà y.
Bạn nên biết rằng Ä‘á»™ng từ thÆ°á»ng gặp nhất trong các Thánh Vịnh là “hát lênâ€,
thÆ°á»ng ở mệnh lệnh cách (imperative mood), và có hai hà m ý. TrÆ°á»›c tiên, hà nh
Ä‘á»™ng hát thÆ°á»ng hÆ°á»›ng vỠ“phÃa bên trênâ€, nghÄ©a là hÆ°á»›ng vá» Thiên Chúa của dân
Israel; nhÆ°ng thứ đến, nó cÅ©ng hÆ°á»›ng vỠ“phÃa bên cạnhâ€, nghÄ©a là vá» phÃa cá»™ng
Ä‘oà n, má»™t Ä‘iá»u gì đó mà toà n dân Israel cùng là m vá»›i nhau. Các bà i thánh ca gồm
nhiá»u thể loại và các há»c giả đã phân loại các thánh vịnh ra thà nh: các bà i
than vãn của cá nhân hay toà n thể cá»™ng Ä‘oà n; các bà i ca tạ Æ¡n hay tin cáºy (có
lẽ bà i nổi tiếng và đáng yêu nhất là Thánh vịnh 23, “Chúa là Mục TỠchăn dắt
conâ€. Rồi đến các bà i thánh ca hay “thánh vịnh ngợi khenâ€, các bà i ca Sion, các
bà i ca vá» vÆ°Æ¡ng quyá»n của Thiên Chúa và “các thánh vịnh vÆ°Æ¡ng giả†phản ánh mối
tương quan giữa Thiên Chúa và vị vua là đại diện cho toà n thể đất nước Israel.
Có “các thánh vịnh khôn ngoan†(và dụ Thánh vịnh 119, Thánh vịnh dà i nhất), vÃ
“các Thánh vịnh lịch sá»â€ ngợi ca Thiên Chúa đã hà nh Ä‘á»™ng nhÆ° thế nà o trong lịch
sá» Israel,
và dụ Thánh vịnh 106. Còn nhiá»u loại khác nữa nhÆ°ng hy vá»ng rằng đã nói đủ ở
đây để xin má»i bạn Ä‘á»c chúng. Bạn sẽ tìm thấy trong bá»™ sÆ°u táºp các bà i thánh ca
nà y Ä‘iá»u gì đó rất thÃch hợp vá»›i tâm trạng mình, ngay cả khi tức giáºn vá»›i Thiên
Chúa nhÆ° lá»i tác gia thi sÄ© trong sách Gióp đôi lúc giáºn dữ vặn há»i: “Lạy
Chúa, biết đến bao gi�†(ông Gióp cũng là một mẫu đức tin khá thú vị trong
Cá»±u Ước, nhÆ°ng chúng ta không có chá»— để bà n đến ở đây. Vì thế, hãy Ä‘á»c sách
Gióp).
“Hineniâ€: Câu trả lá»i liá»u lÄ©nh của đức tin trong Cá»±u Ước
Cuối cùng, tôi muốn bạn chú ý đến má»™t từ trong tiếng Do Thái: hineni, nghÄ©a lÃ
“Nà y tôi (con) đây†hay “Xem nà y, ta (con) đâyâ€, đôi khi được dịch là “đã sẵn
sà ng!â€, từ ngữ được tìm thấy trên môi miệng của các mẫu gÆ°Æ¡ng đức tin trong Cá»±u
Ước. Vì thế, bạn và tôi cÅ©ng được khÃch lệ nói lên tiếng nà y khi được Thiên
Chúa của đức tin má»i gá»i chúng ta. Trong Cá»±u Ước, hầu nhÆ° phần lá»›n từ nà y được
đặt trên môi miệng Thiên Chúa, thÆ°á»ng mang tÃnh Ä‘e doạ: “Hãy xem Ä‘iá»u ta sắp
là m vá»›i quân Amalekâ€. Tuy nhiên, thỉnh thoảng cÅ©ng được thốt ra từ miệng
con ngÆ°á»i. Lần đầu tiên là trong sách Sáng Thế 22 mà ta đã thấy trong câu
chuyện của Abraham khi ông chấp nháºn dâng Isaac là m của lá»…. Abraham nói
“hineni†3 lần trong suốt câu chuyện: lần đầu khi Thiên Chúa gá»i ông (St 22,1 -
“Dạ, con đây!â€); lần thứ hai Ä‘au nhói hÆ¡n khi Isaac gá»i ông để há»i con
chiên là m của lá»… ở đâu (St 22,8 - “Cha đây con!â€); và lần thứ ba là khi
sứ thần từ trá»i gá»i ông để ngăn ông ra tay giết đứa trẻ (St 22,11 - “Dạ, con
đây!â€).
Lần tiếp theo chúng ta được nghe từ nà y trên môi miệng con ngÆ°á»i là khi Giacóp
sai Giuse đi thăm các anh em mình đang chăn đà n gia súc của gia đình tại Shikem
(x. St 37,13), và Giuse (ngÆ°á»i đã là m cho các anh em khác nổi giáºn vì giấc mÆ¡
của mình) đã bà y tỠsự sẵn sà ng ra đi. Dĩ nhiên, kết cục là hỠbắt cóc Giuse
nhưng không giết đi (nhỠsự can thiệp của Ruben và Giuđa). Cuối cùng ông sang
được đất Ai Cáºp và tình cỠđược Ä‘oà n tụ vá»›i các anh em và cha mình. NhÆ°ng cái
kết có háºu nà y chỉ xảy ra sau khi Thiên Chúa Ä‘Æ°a dẫn ông qua nhiá»u cuá»™c phiêu
lÆ°u. Rồi lần kế tiếp môi miệng con ngÆ°á»i phát ra từ nà y là trong St 46,2, khi
Thiên Chúa gá»i ông già tá»™i nghiệp Giacóp, khÃch lệ ông lên Ä‘Æ°á»ng Ä‘i Ai Cáºp để
đoà n tụ với Giuse.
Môisen cũng thốt lên từ nà y khi ở trong tình trạng là tên sát nhân chạy trốn
(x. Xh 3,4). Ông đang chăn chiên cho nhạc phụ thì bổng nhiên thấy bụi cây cháy
bừng, ông nghe tiếng gá»i và Môisen trả lá»i: “hineniâ€. Có thể là sau nà y ông cảm
thấy hối tiếc vì đã thốt lên lá»i đức tin ấy, vì nó bắt đầu cho má»™t Æ¡n gá»i nguy
hiểm và cam go là là m ngÆ°á»i giải phóng dân Israel. Không thể kể hết những cuá»™c
phiêu lÆ°u chẳng mấy hà o hứng ra đây, cả những cáo buá»™c tá»™i diệt chủng do chÃnh
đám dân mà ông đã giải phóng. Bạn sẽ không phà thá»i gian nếu Ä‘á»c cả câu chuyện nà y
trong sách Xuất hà nh cho đến cái chết của ông Môisen, táºn cuối sách Äệ Nhị Luáºt
34,5. Bạn có thể thấy mình cũng bồn chồn lo lắng, nhưng rồi cũng sẽ an tâm vì
không còn con Ä‘Æ°á»ng nà o khác để Ä‘i.
Rồi Samuel cũng ba lần phá giấc ngủ của cụ già Êli khi thốt lên tiếng ‘hineni’,
vì cứ ngỡ vị tÆ° tế gá»i mình (1 Sm 3,4.6-8). Eli dặn rằng lần sau cứ nói: “Hãy
nói, YHWH, vì tôi tá»› Ngà i Ä‘ang lắng tai nghe.†Äây là câu nói phải ở trên
môi miệng chúng ta, dù cần phải suy nghĩ vỠsứ vụ cam go mà Samuel vừa mới bắt
đầu, đòi há»i ông phải dấn thân và o công việc chÃnh trị đầy khó khăn, ngay cả
khi đã vỠ“bên kia chÃn suối†mà cÅ©ng chẳng được yên (xem câu chuyện bà đồng
bóng Endor gá»i hồn Samuel, đặc biệt là câu 1 Sm 28,15 - “Tại sao ngà i
(Saul) lại gá»i tôi lên mà quấy rầy tôi?â€). Äó phải là câu trả lá»i của
chúng ta trong đức tin, nhÆ°ng đồng thá»i nó cÅ©ng chẳng phải là con Ä‘Æ°á»ng êm ả gì
đâu.
NgÆ°á»i kế tiếp nói từ ‘hineni’ là vua ÄavÃt đáp trả lá»i má»i gá»i của Thiên
Chúa (x. 2 Sm 15,26), nói rằng ông sẵn sà ng nháºn bất cứ hình phạt nà o của Thiên
Chúa, sau vụ tạo phản của Absalom. Ông là gương mẫu cho chúng ta theo nghĩa
nà y.
Ngôn sứ Isaia cÅ©ng váºy, ông là ngÆ°á»i cuối cùng đủ khá» khạo để thốt lên tiếng ‘hineni’.
ChÆ°Æ¡ng 6 trong sách Isaia thuáºt lại cuá»™c thị kiến trong Äá»n Thá» và o “năm Vua
Uzzia băng hà â€, ông thấy mình đứng trÆ°á»›c nhan Chúa và nghe thiên thần seraphim
(“ngÆ°á»i đốt nóngâ€) hô vang “Thánh, Thánh, Thánhâ€. Ông nháºn ra mình thân pháºn
thấp hèn và kêu lên: “Khốn thân tôi, tôi chết mất! Vì tôi là má»™t ngÆ°á»i môi
miệng ô uế†(Is 6,5); NhÆ°ng Ä‘iá»u nà y kéo dà i không lâu vì các “ngÆ°á»i đốt nóngâ€
ấy mang cục than Ä‘á» rá»±c chạm và o môi miệng ông. Lúc ấy ông nghe tiếng Chúa há»i:
“Ta sẽ sai ai đây? Ai sẽ đi cho chúng ta?†(Is 6,8). Vị ngôn sứ lúc ấy
nhảy cá»ng lên nhÆ° cáºu há»c sinh khÃch Ä‘á»™ng và trái tim ta bổng chùng xuống sau
tiếng hét to của ông: “Hineni - hãy sai con Ä‘i!â€. Sá»± nghiệp ngôn sứ vá»›i
cuộc phiêu lưu dai dẳng đầy gian khổ của ông bắt đầu như thế đấy.
Vì váºy chúng ta nên cẩn tháºn trÆ°á»›c khi nói “hineniâ€. Khi bạn nghe lá»i
má»i gá»i của Thiên Chúa thì “hineni†là câu trả lá»i duy nhất. NhÆ°ng báo
trước là sẽ khó chơi đấy!
Kết luáºn: Sá»± trung thà nh của Chúa
Cá»±u Ước muốn nói rằng đức tin không phải là má»™t Ä‘iá»u gì đó ta có thể là m cho
chÃnh mình nhÆ°ng là má»™t “hồng ân của Thiên Chúaâ€, nhÆ° sách Giáo lý đã
dạy. Ná»n tảng của đức tin ấy không gì khác hÆ¡n là sá»± trung thà nh bất táºn và vô
Ä‘iá»u kiện của Thiên Chúa. “Tình yêu bá»n bỉ†của Ngà i là điá»u mà từ ’emeth muốn
nói, nhÆ° ta đã Ä‘á» cáºp đến ở đầu bà i. Äây là điểm chÃnh yếu trong Xuất Hà nh
19,5, khi Thiên Chúa nói với Môisen rằng: “Nếu ngươi nghe và giữ giao ước
của Ta, thì ngÆ°Æ¡i sẽ là của riêng Ta trong má»i dân tá»™c.†Vai trò của Israel
(và vì thế cũng là vai trò của chúng ta) là nhớ lại những gì Thiên Chúa đã là m,
và dÄ© nhiên đó là điá»u đã xảy ra trong nghi thức Seder và o ngà y lá»… Vượt
Qua (x. Xh 13,3-16) và trong nghi thức canh tân giao ước, khi dân Israel tuyên
xÆ°ng trÆ°á»›c mặt Thiên Chúa rằng: “Má»™t ngÆ°á»i Aram lang thang là cha ông chúng
tôi†(Änl 26,5). Äó là điá»u mà dân Israel phải là m để nhắc nhá»› dân Chúa vá» hà nh
động của Thiên Chúa (và hẳn nhiên là mối tương quan tương xứng giữa YHWH với
dân Israel). Äức tin trong Cá»±u Ước là nhÆ° thế: đó là mối tÆ°Æ¡ng quan giữa Thiên
Chúa và cá»™ng Ä‘oà n tụ há»p chung quanh Thiên Chúa của mình. Mối liên hệ nà y là m
nên căn tÃnh của dân Israel cÅ©ng nhÆ° Ä‘em lại cho Giáo Há»™i căn tÃnh Ä‘á»™c nhất của
mình.
------------------
[1] Seder là nghi thức kể lại cuá»™c giải phóng ra khá»i đất Ai Cáºp
được cá» hà nh trong cá»™ng đồng hay cuá»™c tụ há»p gồm nhiá»u thế hệ trong gia đình. Câu
chuyện nà y nằm trong sách Xuất Hà nh - hay Shemot trong Sách Thánh của ngÆ°á»i Do
Thái. Nghi thức Seder dựa và o câu trong sách Xuất Hà nh 13,8: “Trong ngà y ấy,
ngÆ°Æ¡i sẽ kể lại cho con của ngÆ°Æ¡i rằng: sở dÄ© nhÆ° váºy là vì những gì Äức Chúa
đã là m cho cha khi cha ra khá»i Ai Cáºp†(NdT.)
Lm. Nicholas King, SJ
Lm. Phaolô Nguyá»…n Minh ChÃnh chuyển ngữ
(Nguồn: EMTY) |