Tân Phúc âm hóa là gì?
23.10.2012
GPVO - Äức cha Phaolô Nguyá»…n Thái Hợp đã giải thÃch ý nghÄ©a của từ "tân Phúc âm hóa" trong bà i giảng thánh lá»… bế mạc kỳ tÄ©nh tâm thÆ°á»ng niên lần thứ 7 của Gia đình Thánh Tâm cụm 4 của giáo pháºn Vinh chiá»u ngà y 19/10/2012. Sau đây là nguyên văn bà i giảng đó. [Tá»±a Ä‘á» là của ban biên táºp].
Má»™t
sự trùng hợp rất ý nghĩa khi lần tĩnh tâm năm nay của Gia đình Thánh Tâm cụm
4 đã diễn ra trong
bầu khà của Năm Äức Tin và và o thá»i Ä‘iểm Thượng Há»™i đồng Giám mục Thế giá»›i Ä‘ang nhóm há»p tại Roma vá» Ä‘á» tà i “Tân
Phúc Âm Hóa để thông truyá»n đức tin Kitô giáoâ€. Có thể nói đây là má»™t
trong những chủ Ä‘á» quan trá»ng được Äức cố Giáo hoà ng Gioan Phaolo II khai
triển trong các văn kiện, cÅ©ng nhÆ° trong các chuyến viếng thăm mục vụ ở nhiá»u
nơi trên thế giới, đặc biệt tại Mỹ châu Latinh, châu Phi và châu Âu.
Nhưng “tân Phúc âm hóa†là gì?
Äâu là tầm quan trá»ng của nó trong Giáo Há»™i hôm nay?
Vá» phÆ°Æ¡ng diện lịch sá»,
diễn ngữ “Tân Phúc Âm Hoá†có một xuất xứ khá rõ rệt. Trong chuyến viếng thăm
mục vụ tại Ba Lan lần I, Äức Gioan Phaolô II đã dà nh ba ngà y cuối cùng cho Tổng
giáo pháºn Cracovie, nÆ¡i Ngà i từng là Tổng Giám mục trÆ°á»›c khi được bầu đảm nháºn
nhiệm vụ kế vị thánh Phêrô. Sáng Thứ bảy, ngà y 9 tháng 6 năm 1979, ngà i đến
Mogila, má»™t tu viện Xitô cổ kÃnh, được xây dá»±ng từ thế ká»· XIII, để gặp gỡ giá»›i
công nhân. Tu viện tá»a lạc trên má»™t sÆ°á»n đồi, đối diện vá»›i Nowa Huta, má»™t thà nh
phố thợ thuyá»n Xã há»™i chủ nghÄ©a đầu tiên của Ba Lan, nÆ¡i sinh sống của khoảng
200.000 dân, đa số là công nhân trẻ.
Äối diện vá»›i thá»±c trạng bi thảm
của dân tá»™c Ba Lan, Äức Gioan Phaolô II yêu cầu phải trở vá» vá»›i truyá»n thống
văn hóa dân tộc. Trong bà i giảng lịch sỠhôm đó cũng như một số bà i diễn văn
sau đó, hai từ “tân†và “tái phúc âm hoá†được sá» dụng đồng thá»i và lẫn lá»™n.
Một số ý kiến phản hồi đỠnghị phân biệt “tân phúc-âm-hóa†với “tái
phúc-âm-hóaâ€, bởi vì hạn từ “tái phúc-âm hóa†sẽ gây hiểu lầm là công cuá»™c rao
giảng Tin Mừng trước đây thiếu sót, sai lạc hoặc không còn hiệu năng, cho nên
phải xóa bà n là m lại tất cả và từ đầu. Có lẽ Ä‘á» nghị nà y đã được Äức Gioan
Phaolô II tiếp thu. Äiá»u chắc chắn là chỉ Ãt lâu sau, trong các văn kiện chÃnh
thức ngÆ°á»i ta chỉ thấy diá»…n ngữ “tân phúc âm hoáâ€.
Äặc biệt nhất, ngá» lá»i trÆ°á»›c há»™i
nghị các Giám-mục Mỹ châu La-tinh há»p tại Port-au-Prince, Haiti, ngà y 9 tháng 3
năm 1983, Äức Gioan Phaolô II xác quyết
rõ rệt quan niệm “tân phúc âm hoá†nói trên: “Việc kỷ niệm 500 năm loan
báo Tin Mừng (tại Mỹ châu La-tinh) sẽ có một ý nghĩa tròn đầy nếu đi kèm với
hà nh động dấn thân của quý chư huynh Giám mục, cùng với hà ng linh mục và giáo
dân; dấn thân, không phải để tái phúc-âm-hóa (re-evangelización), mà là tân
phúc-âm-hóa (nueva evangelización). Mới trong sự nhiệt thà nh, trong phương
pháp, trong lối diá»…n tảâ€.
Tà i liệu là m việc của Thượng Há»™i đồng Giám mục Thế giá»›i vá» Ä‘á» tà i “Tân Phúc âm hóa để thông truyá»n
đức tin Kitô giáo†đã lấy lại nguyên
văn định nghÄ©a trên. à nghÄ©a chữ “tân†hay “má»›i†ở đây không Ä‘á» cáºp đến bản chất và ná»™i dung
của Tin Mừng, vì Lá»i Chúa hôm qua,
hôm nay và mãi mãi vẫn bất biến, vẫn y nguyên, thiên thu vạn đại. Cái má»›i nói đây đúng hÆ¡n ám chỉ lòng nhiệt thà nh của các tÃn hữu trong hăng
say dấn thân sống và loan báo Lá»i
Chúa, cÅ©ng nhÆ° trong việc sá»
dụng phÆ°Æ¡ng pháp, ngôn ngữ và cách thế diá»…n tả Tin Mừng thÃch hợp vá»›i nhu
cầu thá»i đại và con ngÆ°á»i hôm nay.
Äức Giáo hoà ng Biển Äức XVI đã nháºn định sâu sắc những thách đố mà thá»i đại Ä‘a văn hóa, Ä‘a
phức tôn giáo và toà n cầu hóa đang
đặt ra cho sứ vụ loan báo Tin Mừng. Ngà i nêu rõ sá»± phức tạp, cháºp chùng ánh
sáng và bóng tối mà những biến chuyển thá»i đại cống hiến cho chúng ta: “Xét vá» má»™t mặt, nhân loại đã được hưởng những lợi Ãch không thể phủ nháºn
từ những thay đổi nà y, và Há»™i Thánh cÅ©ng đã rút ra được từ đó những kÃch thÃch
để là m chứng cho niá»m hy vá»ng mình ấp ủ; nhÆ°ng mặt khác, đã có má»™t sá»± mất mát đáng lo ngại trong ý thức vá» sá»± linh
thánh, nó tháºm chà chất vấn cả những ná»n tảng mà có thá»i được coi là không thể
lay chuyển, nhÆ° niá»m tin và o Äấng Sáng Tạo và Quan Phòng, mạc khải vá» Äức Giêsu là Äấng Cứu Thế duy nhất, và má»™t sá»± hiểu biết chung vá»
các kinh nghiệm cÆ¡ bản của con ngÆ°á»i: đó là sá»± sinh ra, sá»± chết, Ä‘á»i sống gia
đình, và sá»± qui chiếu vá» má»™t luáºt đạo đức tá»± nhiênâ€.
Äối diện vá»›i
những thay đổi sâu rá»™ng vá» khoa há»c kỹ thuáºt, xã há»™i, văn hoá..., các cá»™ng Ä‘oà n Kitô giáo má»™t lần nữa cần hăng hái đứng lên, can đảm dấn thân, cố gắng tìm ra thá»i giá», nghị lá»±c, phÆ°Æ¡ng tiện, ngôn ngữ và kinh nghiệm tôn giáo má»›i ngõ
hầu Ä‘em Chúa đến cho con ngÆ°á»i hôm nay. Trách nhiệm nà y giả thiết khả năng canh tân kinh nghiệm đức tin của các
cá»™ng đồng Kitô giáo. Nói rõ hÆ¡n, để có thể loan báo Tin Mừng cho ngÆ°á»i khác, trÆ°á»›c
hết chúng ta phải Tin Mừng hóa bản
thân, gia đình và xã hội.
Vá» lại Linh địa Trại Gáo trong Năm Äức tin
của Giáo há»™i, tất cả chúng ta được má»i gá»i nghiêm chỉnh nhìn lại bản thân, kiểm
Ä‘iểm lại cuá»™c Ä‘á»i, kiểm tra lại cách thức “giữ đạo†của chúng ta. Phải chăng cho đến nay chúng
ta chỉ giữ đạo theo thói quen, nặng hình thức, vụ luáºt, thiếu gÆ°Æ¡ng là nh, thiếu tình bác ái yêu thÆ°Æ¡ng. Vì
váºy, cách “giữ đạo†của chúng ta chÆ°a có tÃnh thuyết phục và sức lan tá»a cho ngÆ°á»i khác.
ThÆ° Mục vụ của Há»™i đồng Giám mục Việt Nam nháºn định sâu sắc: “Tại Việt Nam, phần đông các tÃn hữu vẫn
trung thà nh dá»± lá»… Chúa nháºt, kể cả ngà y thÆ°á»ng. Äa số các gia đình công giáo
vẫn là cái nôi nuôi dưỡng và thông truyá»n đức tin cho con cái. Tuy nhiên, nÆ¡i
má»™t số ngÆ°á»i, việc giữ đạo chỉ theo táºp tục và thói quen, chÆ°a trở thà nh xác
tÃn cá nhân và động lá»±c cho những chá»n lá»±a quan trá»ng trong Ä‘á»i sống. NÆ¡i má»™t
số ngÆ°á»i khác, Ä‘á»i sống đức tin quá thiên vá» tình cảm, chỉ giá»›i hạn và o má»™t số
thá»±c hà nh nghi lá»… và luân lý. Ngoà i ra, do ảnh hưởng của thá»i đại Ä‘á» cao lối
sống váºt chất và hưởng thụ, nhiá»u ngÆ°á»i trẻ công giáo ngà y nay cảm thấy bị lung
lạc trong Ä‘á»i sống đức tin, nhiá»u đôi vợ chồng trẻ không còn ý thức trách nhiệm
thông truyá»n đức tin cho con cáiâ€.
Trong Năm Äức Tin nà y, Há»™i đồng Giám mục thiết tha kêu gá»i “má»i thà nh phần
Dân Chúa tại Việt Nam củng cố đức tin
của mình, hoán cải và đổi mới
Ä‘á»i sống, trở vá» vá»›i Chúa là Äấng Cứu Ä‘á»™ duy nhất của thế giá»›i. Khi chúng ta
tái khám phá niá»m vui đức tin, chúng ta sẽ hăng say dấn thân cho công cuá»™c Tân
Phúc Âm Hóa loan báo Tin Mừng cho 93% ngÆ°á»i Việt Nam chÆ°a biết Chúa, Ä‘em tinh
thần Phúc Âm thấm nháºp má»i lãnh vá»±c Ä‘á»i sống, góp phần xây dá»±ng má»™t xã há»™i là nh
mạnh theo những giá trị Tin Mừng và truyá»n thống văn hoá của dân tá»™câ€.
Äây là má»™t cÆ¡ há»™i hồng phúc giúp chúng ý thức rằng má»™t đức tin toà n
diện phải bao gồm các mặt: tuyên xÆ°ng, cá» hà nh, sống và là m chứng. ChÃnh vì váºy, hÆ¡n bao giá» hết, chúng ta
cần vun đắp giáo pháºn, giáo xứ, há»™i Ä‘oà n và nhất là gia đình vững mạnh. Tháºt váºy, “trong suốt lịch sá» mấy
trăm năm của Giáo Hội công giáo tại Việt Nam, gia đình vẫn là cái
nôi thông truyá»n đức tin cho con cái, là trÆ°á»ng dạy giáo lý đầu tiên cho thế hệ
trẻ, là nơi đà o tạo những Kitô hữu vững mạnh trong đức tin và gương mẫu trong
Ä‘á»i sống đạo đức. Ngà y nay, dù phải đối diện vá»›i nhiá»u lo toan trong cuá»™c sống,
xin anh chị em cố gắng duy trì và phát huy truyá»n thống tốt đẹp nà y của gia
đình công giáo. Hãy xây dựng gia đình mình thà nh ngôi nhà thỠphượng Chúa,
trÆ°á»ng dạy đức tin, và mái ấm tình thÆ°Æ¡ng. Äây là phÆ°Æ¡ng thế cụ thể và hữu hiệu
nhất để anh chị em góp phần và o công cuộc Tân Phúc Âm Hóa mà Chúa Giêsu đã trao
phó cho Giáo Há»™i và từng ngÆ°á»i chúng taâ€.
Nếu sứ Ä‘iệp trên được gá»i đến tất cả các gia đình Công giáo, thì chắc chắn
nó sẽ mang một ý nghĩa đặc biệt cho Gia đình Thánh Tâm nói riêng. Thiết tưởng dịp tĩnh tâm nà y là cơ hội tốt để các thà nh
viên Gia đình Thánh Tâm nhìn lại mối tương quan của mình đối với Chúa và với
anh chị em đồng loại. Chúng ta chỉ khÆ° khÆ° giữ bằng được má»™t số lá»… nghi táºp tục
hay cố gắng sống và loan báo Tin Mừng? Æ n gá»i là m môn đệ Äức Kitô đòi há»i chúng
ta phải sống tốt và gÆ°Æ¡ng mẫu hÆ¡n ngÆ°á»i khác, thì phải chăng má»—i thà nh viên của
Gia đình Thánh Tâm có nhiệm vụ sống tốt hÆ¡n nữa. ChÃnh vì váºy, không thể chấp
nháºn hiện tượng các thà nh viên xuống cấp, gây gÆ°Æ¡ng mù và xáo trá»™n trong cá»™ng
đồng. Hơn ai hết, phải chăng các thà nh viên Gia đình Thánh Tâm phải hăng say
loan báo Tin Mừng cho ngÆ°á»i chÆ°a biết Chúa, vá»›i nhiệt huyết, phÆ°Æ¡ng pháp vÃ
ngôn ngữ mới?
Nguyện xin Thiên Chúa, nhá» lá»i bầu cá» của Äức Maria, Äấng được chúc phúc vì đã tin và các Thánh Tá» Äạo Việt Nam, chúc
là nh cho toà n thể giáo pháºn Vinh, cÅ©ng nhÆ° các thà nh viên của Gia Äình Thánh Tâm hiện diện cÅ©ng nhÆ° vắng mặt.
Giám
mục Phaolô Nguyễn Thái Hợp
|