ĐHY tân cử Emmanuel-Karim Delly

Vatican: Tóm lược tiểu sử 23 Tân Hồng Y, danh sách đã được Đức Giáo Hoàng Biển Đức XVI công bố vào hôm thứ Tư 17/10 trong buổi triều yết chung thứ Tư hàng tuần và sẽ được tấn phong vào ngày Thứ Bảy 24/11 trong buổi triệu tập Công Nghị Hồng Y Đoàn.

Sau đây là tóm lược tiểu sử 5 vị còn lại trong danh sách Tân Hồng Y là những vị từ 80 tuổi trở lên, như thế sẽ không có quyền bầu Giáo Hoàng trong Cơ Mật Viện. Đức Giáo Hoàng đã chọn 3 vị Giám Mục đáng kính và 2 Linh Mục Dòng vì những đóng góp trổi vượt cho Giáo Hội Công Giáo. Ngoài 5 vị có tên, cũng không quên đến một giám mục có tên trong danh sánh nhưng đã qua đời một ngày trước khi được công bố đó là giám mục Ignacy Jez.

19. Đức Hồng Y tân cử Emmanuel-Karim Delly: 80 tuổi, Thượng Phụ Công Giáo Chalđê, là người đã mạnh mẽ gióng lên tiếng nói không chỉ dành cho tín hữu Kitô thiểu số, nhưng đến những khổ đau của tất cả cư dân Iraq, trong một quốc gia đang bị tàn phá sâu xé bởi vòng bạo lực khủng bố và chiến tranh.

Đức Hồng Y tân cử Delly đã xin về hưu khi còn là phó thượng phụ tại Baghdad- Iraq và được bầu Thượng Phụ Công Giáo Chalđê vào năm 2003, chỉ vài tháng sau khi lực lượng Hoa Kỳ và đồng minh đem quân xâm chiếm Iraq. Đức Thượng Phụ đã nhiều lần cảnh cáo đến sự cay đắng vì dân Iraq bỏ nước ra đi và không tìm cách thu xếp để cho họ trở về cố hương xây dựng đất nước mình.

Sinh trưởng tại Telkaif gần Mosul vào năm 1927, Đức Thượng Phụ Delly được thụ phong Linh Mục vào năm 1952 tại Roma. Ngài đã tốt nghiệp cao học triết lý tại Học Viện Giáo Hoàng Urbanian và lấy bằng tiến sĩ thần học vào Giáo Luật từ Học Viện Giáo Hoàng Lateranô.

Cha Emmamuel-Karim Delly được thụ phong giám mục vào năm 1963 và được bổ nhiệm lên hàng Tổng Giám Mục vào năm 1967. Từ năm 1963 cho đến khi về hưu vào tháng 10/2002 khi Ngài là phó thượng phụ tại Baghdad.

Qua việc bổ nhiệm Đức Thượng Phụ Delly vào Hồng Y Đoàn, cho thấy Đức Giáo Hoàng Biển Đức XVI đã lưu tâm đến tín hữu Công Giáo thiểu số tại Iraq một cách rất đặc biệt, đang trải qua một cuộc sống rất kham khổ và căm go.

20. Đức Hồng Y tân cử Gionvanni Coppa: sẽ mừng thượng thọ thứ 82 vào ngày 9/11. Sinh trưởng tại Alba, Italia và được thụ phong linh mục vào năm 1949. Sau khi tốt nghiệp Đại Học Công Giáo Milan, Cha bắt đầu về làm việc tại Vatican trong Ủy Ban Lưu Trữ Hồ Sơ Tông Tòa, là văn phòng lưu giữ các bản thảo bằng tiếng La Tinh, các hồ sơ văn kiện của Giáo Hoàng như những văn thứ công bố án phong Thánh và Chân Phước, tài liệu và bản văn thiết lập các tân giáo phận cũng như những văn kiện tuyên dương của giáo hoàng.

Ngài đã tham dự Công Đồng Chung Vaticanô với tư cách là chưyên viên về ngôn ngữ La Tinh, sau đó được triệu về làm việc trong Phủ Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh, cũng là phủ đảm nhiệm luôn Ủy Ban Lưu Trữ Hồ Sơ Tông Tòa.

Cuối năm 1979, Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II mới vừa đăng quang được một năm, đã bổ nhiệm Ngài lên chức Tổng Giám Mục và chính Đức Thánh Cha đã tấn phong Giám Mục cho Ngài. Được giao trọng trách cổ võ sự liên lạc giữa Tòa Thánh Vatican và các thừa tác vụ ngoại giao trên thế giới, trong cuốn tiểu sử chính thức của Tòa Thánh có viết “Đức Tổng Giám Mục đã viếng thăm tất cả Dinh Sứ Thần Tòa Thánh, đã đi vòng quanh thế giới đến 5 lần”.

Đức Tổng Giám Mục Coppa được bổ nhiệm lần đầu tiên làm Sứ Thần Tòa Thánh tại Czechoslovakia lúc đó là nước Cộng Hòa Czech từ năm 1990 đến khi về hưu vào năm 2001.

21. Đức Hồng Y tân cử Estanislao Karlic: 81 tuổi, Tổng Giám Mục từ nhiệm tại Parana- Argentina và nguyên là Chủ Tịch Hội Đồng Giám Mục Argentina. Từ năm 1986 đến năm 1992, Ngài là thành viên của ủy ban đã soạn cuốn Giáo Lý Công Giáo do Đức Giáo Hoàng Phaolô 2 chỉ định. Đức Tổng Giám Mục Karlic cũng làm việc gần gũi với đương kim Giáo Hoàng Biển Đức XVI, khi còn là Đức Hồng Y Joseph Ratzinger, Tổng Trưởng Bộ Giáo Lý Đức Tin.

Được thụ phong Linh Mục vào năm 1954, và giảng dạy tại Argentina trước khi đi tu học tại Roma. Tại đây, Ngài đã lấy bằng tiến sĩ thần học từ Học Viện Giáo Hoàng Gregorian. Vài năm 1977, được bổ nhiệm làm Giám Mục phụ tá tại Cordoba, được bổ nhiệm làm Giám Mục phụ tá với quyền kế vị cho Tổng Giáo Phận Parana và đã lên cai quản Tổng Giáo Phận này sau đó 3 năm.

Cùng với Tổng Giám Mục Francis E. George tại Chicago Hoa Kỳ, Đức Tổng Giám Mục Karlic là thư ký cho Thượng Hội Đồng Giám Mục Mỹ Châu vào năm 1997.

Với cương vị Chủ Tịch Hội Đồng Giám Mục Argentina, Ngài đã nỗ lực dẫn đưa giáo hội dấn thân cho hòa bình xã hội và đại kết trong cuộc khủng hoảng kinh tế vào năm 2002 tại quốc gia mình.

Khi viếng thăm Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II vào năm đó tức năm 2002, Ngài đã trình lên Đức Thánh Cha rằng các giám mục đã cùng với cư dân Argentina kêu gọi đến “một quốc gia mà có căn tính chân thật chứ không phải giả dối, yêu thương chứ không hận thù và làm việc để có mà ăn chứ không phải thất nghiệp và chết đói, gia đình không phải ở trong tình trạng đau thương ủ dột, được tự do và công lý, đại kết và hòa bình”.

Đức Tổng Giám Mục đã được Đức Giáo Hoàng chập thuận đơn xin từ nhiệm theo Giáo Luật vào năm 2003.

22. Đức Hồng Y tân cử Urbano Navarrete: không phải là Giám Mục hay Tổng Giám Mục nhưng là Linh Mục Dòng Tên người Tây Ban Nha 87 tuổi, là luật sư giáo luật, ngài vẫn còn tiếp tục phát hành sách và cố vấn cho Bộ Phụng Tư và Kỷ Luật Bí Tích, Hội Đồng Giáo Hoàng giải thích các văn bản luật và, Tối Cao Pháp Viện và Tòa Thượng Thẩm của Tòa Thánh.

Trong khi các vị cố vấn tại Vatican được triệu tập hội thảo một năm một lần, thì chính Cha Navarrete là người chịu trách nhiệm nghiên cứu hồ sơ cho Tòa Thánh về những chuyên đề và giúp giải thích những quyết định được công bố công khai. Những đề tài nghiên cứu thật hóc búa như tại sao Giáo Hội Công Giáo công nhận bí tích rửa tội của Giáo Phái Tin Lành nhưng lại không công nhận Bí Tích Rửa Tội trong Giáo Phái Đức Giêsu Kitô của Các Thánh Hậu Lai hay còn gọi nôm na là Giáo Phái Mormon. Hay giải thích tại sao Giáo Hội Công Giáo không thể thừa nhận những người thay đổi giới tính qua phẫu thuật vào thiên chức linh mục hay nhận lãnh Bí Tích Hôn Phối.

Linh Mục Dòng Tên Naverrete sinh trưởng tại Camarena, Tây Ban Nha, gia nhập Dòng Tên vào năm 1937 và được thụ phong linh mục trong Hội Nghị Thánh Thể tại Barcelona vào năm 1952.

Sau khi theo học giáo luật và thần học bí tích tại Học Viện Giáo Hoàng Gregorian ở Roma, Cha trở thành giảng sư tại đây và thành Khoa Trưởng Giáo Luật trong nhiều nhiệm kỳ. Cha cũng làm Viện Trưởng Học Viện Giáo Hoàng Gregorian từ năm 1980 đến năm 1986. Sau một nhiệm kỳ nữa làm khoa trưởng Khoa GiáoLuật, Cha đã xin về hưu vào năm 1995, nhưng trong năm đầu tiên sau khi về hưu, Cha là Chủ Bút Tờ Báo của Học Viện về Giáo Luật, Luân Lý và Phụng Vụ.

Khi được Đức Giáo Hoàng Biển Đức XVI công bố tên trong danh sách vào Hồng Y Đoàn hôm 17/10, một ngày sau đó theo chương trình Cha phải có mặt tại Madrid để trình bày cuốn sách mới của Ngài bằng tiếng Tây Ban Nha về tác động của Công Đồng Chung Vaticanô đối với hôn nhân theo Giáo Luật.

23. Đức Hồng Y tân cử Umberto Betti: không phải là giám mục cũng không phải là Tổng Giám Mục, nhưng là Linh Mục người Italia Dòng Phan Sinh, 85 tuổi là người đã cùng làm việc với Đương Kim Giáo Hoàng Biển Đức XVI cách đây 40 năm về trước trong Công Đồng Chung Vaticanô 2, khi cả 2 vị cùng là chuyên viên thần học và làm việc cho văn kiện công đồng “Dei Verbum”- Hiến Chế về Mặc Khải của Công Đồng Vaticanô 2.

Cha đã làm cố vấn cho Bộ Giáo Lý Đức Tin vào thập niên 1960 và tiếp tục làm cố vấn cho tới năm 1997, lúc đó Tổng Trưởng Bộ Giáo Lý Đức Tin là Đức Hồng Y Joseph Ratzinger được bổ nhiệm vào năm 1981 cho đến khi được bầu lên làm Giáo Hoàng vào năm 2005.

Sinh trưởng tại miền Trung nước Ý vào năm 1922, Umberto Bette được thụ phong linh mục vào năm 1946. Sau khi tốt nghiệp tiến sĩ về thần học tín lý, Cha bắt đầu giảng dạy trong Học Viện Giáo Hoàng Antonianum của các Cha Dòng Phan Sinh tại Roma và được bổ nhiệm làm viện trưởng học viện này từ năm 1975-1978.

Cha Betti tiếp tục làm giảng sư tại học viện cho đến năm 1991, khi Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II bổ nhiệm ngài làm Viện Trưởng Học Viện Giáo Hoàng Lateran, là học viện tại Roma thâu nhận các thầy trong Giáo Phận đến tu học. Khi hết nhiệm kỳ 4 năm, Đức Giáo Hoàng Phaolô II đã chính thức ra văn thư cám ơn ngài “ vì khả năng và lòng yêu mến mà cha đã cống hiến cho nhiệm vụ tinh tế và quan trọng này”.

Cha cũng là vị cố vấn cho Phủ Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh.

24. Đức Hồng Y tân cử Ignacy Jez: xin được phép gọi ngài là vị hồng y tân cử thứ 24 vì ngài đã có tên trong danh sách, nhưng Chúa đã gọi ngài về nhà Cha trên trời một ngày trước khi Đức Giáo Hoàng Biển Đức công bố danh sách tân hồng y. Đây không phải là biến cố đầu tiên trong triều Giáo Hoàng, nhưng đã có một trường hợp xảy ra tương tự trong triều Giáo Hoàng Gioan Phaolô II. Thật vậy vào năm 1998, khi Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô 2 công bố danh sách tân hồng y lần thứ 7, có tên trong danh sách là Đức Tổng Giám Mục Giuseppe Uhac là vị thư ký của Bộ Truyền Giảng Phúc Âm cho các Dân Tộc, nhưng Ngài đã qua đời vào đêm trước đó. Thay vì công bố tên, Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô 2 đã loan báo Đức Tổng Giám Mục Uhac đã được Chúa gọi về nhà Cha trên trời.

Đức Giám Mục Ignacy Jez, là vị giám mục người Ba Lan đã về hưu, là người sống sót trong trại tập trung Nazi đã qua đời một ngày trước khi được công bố tên vào Hồng Y Đoàn.

Trong cuộc phỏng vấn dành cho Thông Tấn Xã Công Giáo KAI, một người bạn của ngài là Đức Tổng Giám Mục Marian Golebiewski tại Wroclaw đã cho biết: “Thật là lạc quan khi Giám Mục Jez đã sống sót trong những thời kỳ hiểm nguy nhất. Ngài là chứng nhân của một lá thư nổi tiếng đã được gởi đi bởi các Giám Mục Ba Lan tới các giám mục Đức vào năm 1965 và tới Đức Hồng Y Karol Wojtyla là Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô 2 và tới Đức Hồng Y Stefan Wysznski. Sự ra đi của ngài tượng trưng đến sự kết liễu cho một thời đại”.

Giám Mục Ignacy Jez là vị giám mục cao niên nhất tại Ba Lan đã qua đời vào ngày 16/10 tại bệnh viện Gemelli ở Roma khi đang tham dự chuyến đi hành hương. Ngài mới mừng kỷ niệm 70 năm thụ phong linh mục.

Vào buổi công bố danh sách tân hồng y vào ngày 17/10, Đức Giáo Hoàng Biển Đức XVI nói rằng Đức Thánh Cha đã dự tính tuyên dương “một vị giáo sĩ đáng được hưởng” nhưng đã qua đời.

Giám Mục Deward Dajczak tại Koszalin-Kolobrzeg cho biết Đức Cha đã nói với vị Giám Mục Jez về sự bổ nhiệm vào hồng y đoàn qua điện thoại theo sự yêu cầu của Tòa Thánh, lúc đó Đức Cha Jez đang đợi ở phi trường sửa soạn đáp chuyến bay đi hành hương Roma. Thông thường Tòa Thánh thông báo cho các vị được tuyển chọn khoảng 48 đến 72 tiếng đồng hồ trước khi Đức Giáo Hoàng công bố danh sách.

Khi vừa nghe tin, Đức Cha Ignacy Jez chỉ nói “Lạy Chúa Tôi, chuyện gì xảy ra đây?” Đức Cha Dajczak kể lại và nói thêm lời chúc mừng ngài “ từ nơi xa xôi con xin ôm lấy Đức Cha trong thâm tâm con”, thế rồi Đức Giám Mục Jez trả lời một cách khôi hài như ngài vẫn thường nói “ cẩn thận, hãy cẩn thận đấy.. . đừng ôm lấy một ông lão, vì Đức Cha sẽ làm tôi chết ngộp đấy!”

Sinh trưởng gần Tarnow vào năm 1914, Đức Giám Mục Zez được thụ phong linh mục vào năm 1937 và bị nhốt vào trại Nazi của Đức ở Dachau vào năm 1942 lúc đó ngài mới chịu chức được 5 năm vì cử hành lễ an táng cho Linh Mục chánh xứ của Ngài đã bị giết bởi Quốc Xã Đức đó là Chân Phước Jozef Czempiel.

Khi còn là linh mục bị tù, Cha Jez đã giúp tổ chức mục vụ và giúp đỡ y tế cho những bạn tù, trong đó những tù nhân trong trại Nazi bao gồm đến 1800 Linh Mục người Ba Lan, là những người chỉ còn biết sinh tử và đang bị dằn vặt để cứu vãn mạng sống mình”.

Cha Ignacy Jez được Đức Giáo Hoàng bổ nhiệm làm Giám Mục Phụ Tá tại Gniezno vào năm 1960, và 12 năm sau được bổ nhiệm làm giám mục tiên khởi cho Giáo Phận Koszali-Kolobrzeg, là một giáo phận mới được thành lập mặc dầu đã trải qua rất nhiều sự cố vì những khó khăn áp đặt do chính quyền cộng sản Ba Lan thời bấy giờ.

Mặc dầu được Đức Thánh Cha chấp thuận cho từ nhiệm vào năm 1992 theo Giáo Luật, lúc đó ngài đã 78 tuổi, thế nhưng Đức Cha vẫn tiếp tục mục vụ và du hành nhiều nơi, đã nhận được nhiều tuyên dương từ quốc gia Ba Lan và Đức vì những công việc xây dựng hòa giải giữa Ba Lan và Đức cho những gì xảy ra trong thời Đức Quốc Xã.

Vào ngày thứ Ba tuần tới 23/10, sẽ cử hành Thánh Lễ an táng cho Đức Cha Ignacy Jez và linh cửu sẽ được hỏa táng tại Koszalin.

Ngọc Loan