Thoáng nhìn vỠGiáo Hội Công giáo Campuchia hiện nay
11.07.2007
|
Giáo pháºn Battambang |
1. Tình Hình Tổng Quát Giáo Há»™i Kampuchia. ----------------------------------------------------- Ngà y 30/8/1850, Tòa Thánh thiết láºp Giáo Pháºn Tông Tòa Pnom Penh bao gồm toà n thể NÆ°á»›c Kampuchia. Từ 1850 đến 1955, ba tỉnh miá»n Hạ Kampuchia, cụ thể là Sa Äéc, Châu Äốc và Sóc Trăng (Nam Việt Nam) được Giám Mục tông tòa Phnom Penh chăm sóc để lo riêng cho ngÆ°á»i Công Giáo Kampuchia.
Ngà y 23/9/1968 Tòa Thánh chia Giáo Pháºn Tông Tòa Phnom Penh thà nh ba khu giáo, cụ thể là Giáo Pháºn Tông Tòa Phnom Penh, Phủ Doãn Tông Tòa Battambang và Phủ Doãn Tông Tòa Kompong Cham.
Toà n thể giáo há»™i bị phá hủy trong cuá»™c ná»™i chiến, các linh mục, tu huynh giám mục KhÆ¡me của Giáo Pháºn Tông Tòa Phnom Penh bị giết chết trong thá»i chế Ä‘á»™ Pol Pot từ năm 1975 đến 1979.
Giáo há»™i bắt đầu lại năm 1990. Và o ngà y 18/1/1990, theo sau má»™t yêu cầu do má»™t nhà ngoại giao Hung Gia Lợi đệ trình, chÃnh quyá»n Kampuchia đồng ý bằng miệng cho xây dá»±ng má»™t nÆ¡i thá» phượng cho tất cả các Kitô hữu. NÆ¡i đó được đặt cách Phnom Penh khoảng sáu cây số. Ban lãnh đạo nÆ¡i nà y là do má»™t Ủy Ban ba thanh phần gồm ngÆ°á»i Công giáo, các tôn giáo Kitô khác và Mặt Tráºn Tổ Quốc Kampuchia.
Và o tháng ba năm 1990, những ngÆ°á»i Công giáo viết cho Chủ Tịch Quốc Gia Kampuchia xin cá» hà nh Năm Má»›i KhÆ¡me (Tháng TÆ° thứ 1315) “theo truyá»n thống Công giáoâ€. Ngà y 3 tháng TÆ°, Văn Phòng ChÃnh Trị Trung Ương Äảng chấp nháºn và ngà y 9 tháng 4, ông Chea Sim, Chủ Tịch Mặt Tráºn An Ninh Quốc Gia, ký má»™t lá thÆ°, được phát tán rá»™ng rãi trên Äà i Phát Thanh và Truyá»n Hình Kampuchia, chÃnh thức nhìn nháºn sá»± hiện hữu của ngÆ°á»i Kitô.
2. Giáo Pháºn Nam Vang Ngà y nay Giáo Pháºn Tông Tòa Phom Penh gồm các miá»n: thà nh phố Phnom Penh, Thà nh Phố Kep, Sihanoukville, các tỉnh Kandal, Takeo, Kampot, Kompong Speu và Koh Kong.
Äịa chỉ: Catholic Church Sihanoukville Street 12 13, Sangkat 3, Khan Mittapheap Sihanoukville, P.O.Box 123 - Phnom Penh Äiện thoại: (855) 012-766 882, (855) 34-933-712 E-mail: cckps@camintel.com, ramousse@camintel.com
Giám Mục Emile Destombes sinh nà y 15/8/1935 tại Roncq, Pháp. Ngà i gia nháºp Há»™i Thừ Sai Paris (MEP - Missions Étrangères de Paris) và theo há»c tại chủng viện MEP và Viện Äại Há»c Sorbonne Paris. Ngà i thụ phong linh mục ngà y 21/12/1961 và sang Kampuchia năm 1964. Ngà i được truyá»n chức Giám mục ngà y 5/10/1957, và là m Giám Mục Äại diện Tông Tòa ngà y 14/4/2001, đúng ngà y vị tiá»n nhiệm của Ngà i là Giám Mục Yves Ramousse vá» hÆ°u.
GM Yves Ramousse Gustave (1963-2001) sinh ngà y 23/2/1928 tại Sambalel, Pháp. Sau khi gia nháºp Há»™i MEP, ngà i sang há»c ở Viện Äại Há»c Gregoriana tại Rôma và Viện Äại Há»c Công Giáo Paris. Ngà i được truyá»n chức linh mục ngà y 4/41953 Giám Ramousse sinh nhà y 23/2/1928, tại Sambadel, Pháp. Sau đó Ngà i được bổ nhiệm Giám Mục Äại Diện Tông Tòa Pnom Penh hiệu tá»a Pisita ngà y 12/11/1962 và thụ phong Giám Mục ngà y 24/2/1963.
Bị buá»™c phải rá»i bá» Kampuchia ngà y 30/4/1975, ngà i từ chức năm 1976 và được GM Chhmar Salas. Sau khi GM Salar chết năm 1977, GM Ramousse được bổ nhiệm ngà y 6/2/1983, để chăm cóc cho tất cả má»i ngÆ°á»i KhÆ¡me Công giáo trong xứ, và cho toà n thể má»i ngÆ°á»i ở Kampuchia. Tòa Thánh tái bổ nhiệm ngà i là m GM Äại Diện Tông Tòa Phnom Penh ngà y 25/7/1992. NhÆ°ng ngà y 21/12 năm đó, ngà i được bổ nhiệm là m Quản Tri Phủ Doãn Tông Tòa Battambang. Ngà i vá» hÆ°u ngà y 14/4/2001.
Giám Mục Joseph Chhmar Salas (1975-1977) sinh ngà y 21/10/ 1937, tại Preah Meada, Kampuchia. Ngà i há»c tại Paris và sau đó Ä‘Æ°Æ¡c truyá»n chức linh mục năm 1964, và coi sóc trÆ°á»ng huấn luyện các giáo lý viên tại Battambang. Ngà i được bổ nhiệm giám mục đại diện tông tòa phụ tá, hiệu tòa Sigus ngà y 6/4 năm đó. Ngà i được giáo phó trách nhiệm giáo pháºn tông tòa khi GM Ramousse phải rá»i bá» Kampuchia ngà y 30/4/1975. Tuy nhiên GM Salas bị buá»™c lao Ä‘á»™ng khổ sai tại Taing Kauk ngà y 18/4/1975 và chết tại Chùa ở Taing Kauk tháng 9/1977.
Năm 1998, có 4.303.234 ngÆ°á»i trong phần lãnh thổ của giáo pháºn. Cuối năm 2003, Giáo Pháºn Tông Tòa Pnom Penh có 13.382 ngÆ°á»i Công giáo từ 2.962 gia đình, và hầu hết há» thuá»™c dân tá»™c Việt Nam. Hiện giáo pháºn có 38 giáo xứ.
Năm 2003, có 1.526 trẻ em và 482 chầu nhÆ°ng và 247 trẻ em và 65 trÆ°á»ng hợp rá»a tá»™i.Tá»· lệ dân số trong giáo pháºn: Pháºt Giáo: 99.25%; Kitôgiáo (Công giáo và Tin Là nh) 0,60%; Hồi giáo 0,5%.
3. Phủ Doãn Tông Tòa Battambang Theo ghi chú của má»™t tu sÄ© Dòng Tên có má»™t ngÆ°á»i tên là “Siesangâ€. Ông cÆ° ngụ tại Battambang và o cuối thế ká»· 18, và ông có chÆ°Æ¡ng trình giúp những ngÆ°á»i nghèo, cô nhi, ngÆ°á»i già cả và ngÆ°á»i khuyết táºt. Các thừa sai trả tiá»n để giải thoát các nô lệ và mua ruá»™ng lúa cho há», nhằm cải thiện cuá»™c sống của há». Vảo cuối thể ká»· 19, cá»™ng Ä‘oà n ở Battambang chủ yếu là ngÆ°á»i Việt Nam. Năm 1805, hai chị Dòng Chúa Quan Phòng Portieux đến Battambang vả mở má»™t nhà trẻ, má»™t nhà mồ côi và má»™t bệnh viện. Má»™t nhà thá», từng được xây dá»±ng trên sở đất nà y, đã hoà n toà n bị phá hủy trong thá»i KhÆ¡me Äá».
Phủ Doãn Tông Tòa được thiết láºp và giao cho Äức Ông Tep Im Sotha và o ngà y 26/9/1968, nhÆ°ng đám mây chiến tranh kéo đến và Mỹ bắt đầu thả bom Kampuchia và o thá»i gian đó. Tranh chấp tiếp tục đến khi KhÆ¡me Äá» chiếm Phnom Penh tháng TÆ° 1975, và rồi bắt đầu dân tá»™c Kampuchia bị nạn diệt chủng. Trong số nhiá»u triệu nạn nhân, có Äức Ông Sotha và Cha Jean Badre, má»™t tu sÄ© dòng Biển Äức, và o tháng Năm 1975 tại Bat Trang, quáºn Mongkol Borei, tỉnh miá»n tây bắc Kampuchia, gần biên giá»›i vá»›i Thái Lan.
Khi ngÆ°á»i tị nạn trở lại đầu tháºp niên 1990, các cá»™ng Ä‘oà n Công giáo ở miá»n Tây Bắc Kampuchia bắt đầu tụ táºp thá» tá»± vá»›i nhau. Nhiá»u ngÆ°á»i tị nạn được Ä‘Ã o tạo cÆ°á»ng táºp trong lúc há» lÆ°u vong bên Thái Lan, nhá» các thừa sai Há»™i Thừa Sai Paris yểm trợ và lãnh đạo. Dù các sở đất bị mất hết trong những năm xáo trá»™n và lÆ°u vong, Giáo há»™i Công giáo Kampuchia có thể mua lại sở đất và tòa nhà của mình, trÆ°á»›c kia là bệnh viện của các nữ tu dòng Chúa Quan Phòng ở Battambang. Tòa nhà đó đã trở nên má»™t trung tâm mục vụ quan trá»ng chăm nuôi các cá»™ng đồng nhá», trở lại cuá»™c sống đầy đủ hÆ¡n.
Tổ chức JRA (Jesuite Refugees Agency) hiện diện tại Kampuchia trong quá trình hồi hÆ°Æ¡ng lúc đó có nhiá»u ý nghÄ©a. Sau khi thá»a hiệp hòa bình được ký kết và má»™t chÃnh quyá»n dân chủ được thà nh láºp, thì lúc đó tổ chức JRS (Jesuite Refugees Services) được tổ chức JSC (Jesuit Service Cambodia) tiếp tục các công việc tại PhÅ© Doãn Tông Tòa.
Anh Noel Oliver, má»™t tu sÄ© Dòng Tên trÆ°á»›c kia, nhá»› lại công việc của JRS ở các trại vùng biên giá»›i Thái Kampuchia: “Khi tôi thấy tổ chức ấy, sá»± có mặt của chúng tôi trên biên giá»›i tháºt quá cần thiết trong các năm đó. Tuy nhiên, công cuá»™c phiêu lÆ°u nà y tại Kampuchia đã không thể bắt đầu được, nhÆ°ng nhiá»u ngÆ°á»i thâm tÃn và thấy trÆ°á»›c cần phải có mặt ở Kampuchia, nếu chúng ta muốn tái há»™i nháºp những ngÆ°á»i Kampuchia và o tiến trình hòa giải.â€
Dòng Tên hết mình giúp Kampuchia, nên Tòa Thánh xin Bá» Trên Cả của há» nháºn lãnh đạo Giáo há»™i Công Giáo ở Tây Bắc Kampuchia, và bổ nhiệm Äức Ông Figaredo là m Äại Diện Tông Tòa Battambang.
Cha Enrique Figaredo Alvargonzales, S.J., sinh tại Gijon (Asturias), Tây Ban Nha ngà y 21/9/1959. Ngà i và o nhà táºp Dòng Tên ngà y 15/10/1979 và thụ phong linh mục ngà y 4/71992. Cha Figaredo đã là m việc vá»›i ngÆ°á»i Kampuchia, nhất là những ngÆ°á»i khuyết táºt từ 1985. Ngà i bắt đầu vá»›i tổ chức Dịch Vụ Tị Nan Dòng Tên - Jesuit Refugee Service (JRS) tại trại tị nạn ở Thái Lan (1985-1988) và vá» sau (1993-2000) ở Banteay Prieb (Trung Tâm Bồ Câu ), má»™t trại huấn nghệ và huấn luyện kỹ năng cho ngÆ°á»i khuyết táºt cách Pnom Penh 20 cây số. Ngà i được bổ nhiệm là m Äại Diện Tông Tòa Battambang và o ngà y 1/4/ 2000, và nhiệm chức ngà y ngà y 2/7/2000.
Việc bổ nhiệm Cha Figaredo, Dòng Tên, là m D8ại Tông Tòa năm 2000 hứa hẹn má»™t thá»i kỳ má»›i cho Giáo há»™i địa phÆ°Æ¡ng.
Äịa chỉ: Phum Rumchek 1, Khum Rattanak Srok Svay Par, Battambang, P.O. Box 330 Battambang
Äức Ông Paul Tep Im Sotha (1968-1975) sinh tại Phnom Penh năm 1934. Ngà i há»c tại Pháp và theo há»c các giáo trình thần há»c tại Rôma. Ngà i thụ phong linh mục năm 1959 và là m việc tại giáo xứ Thánh Maria tại Phnom Penh. Ngà y 26/9/1968, khi Giáo Hạt Tông tòa Battambang được thiết láºp thì ngà i đượng bổ nhiệm là m giáo hạt trưởng. Tuy nhiên ngà i bị giết chết tháng 5/1975.
Phủ Doãn Tông Tòa nà y có chừng 7.000 ngÆ°á»i Công giáo, phần đông là ngÆ°á»i Việt Nam, Tháng 4/2005 có chừng 49 trÆ°á»ng hợp rá»a tá»™i. Số chầu nhÆ°ng ngà y cà ng tăng ở má»—i xứ đạo.
Phủ Doãn Tông Tòa bao trùm má»™t khu vá»±c gồm có 8 tỉnh - Banteay Mean Chey, Battambang, Kompong Chhnang, Kompong Thorn, Oddar Mean Chey, Preah Vihear, Pursat, Siem Reap – và thà nh phố Pailin. Năm 1998, toà n thể dân số thuá»™c lãnh thổ nà y là 3.621.327 ngÆ°á»i. Hầu hết dân chúng Ä‘á»u là nông dân và lúa gạo là hoa mà u chÃnh của há».
Tá»· lệ lá»›n nhất trong những ngÆ°á»i trở vá» là từ Banteay Meanchey, Battambang, Oddar Meanchey và Siem Reap. Cùng vá»›i tỉnh Kompong Speu trong Giáo pháºn Tông Tòa Pnom Penh, năm tỉnh nà y đã bị tác Ä‘á»™ng nhiá»u nhất do các bãi mìn. Các tỉnh nà y cÅ©ng có số ngÆ°á»i bị mất chân nhiá»u nhất.
Cha chÃnh giáo pháºn là cha Pierre Tonlop Sophal sinh ngà y 18/8/1953 tại Phnom Penh. Ngà i há»c tại Canada và được truyá»n chức linh mục ngà y 2/7/1995.
Tá»· lệ những ngÆ°á»i theo các tôn giáo trong hạt là Pháºt Giáo 95%; Hồi Giáo 2,5% và Kitô giáo 0,2% và các thà nh phần khác là 2,3%.
4. Phủ Doãn Tông Tòa Kompong Cham
Toà Thánh láºp Kompong Cham là m má»™t Phủ Doãn Tông Tòa ngà y 26/9/1968.
Phủ Doãn nà y bao gồm bảy tỉnh: Kompong Cham, Kratie, Stung Treng, Rattanakiri, Mondolkiri, Svay Rieng và Prey Veng. Äại Diện Tông Tòa là Äức Ông André Lesouef.
Toà n bá»™ công việc của Giáo há»™i Ä‘á»u bị tà n phá trong cuá»™c ná»™i chiến. Nhiá»u linh mục và Kitô hữu bị giết chết năm 1970-79
Năm 1993, Äức Ông Lesouef đến Kompong Cham. Ngà i đứng trÆ°á»›c chợ Kompong suốt má»™t ngà y, hy vá»ng tìm xem ai có đạo còn sống só ở đó không, nhÆ°ng ngà i thất bại. Sau khi trá» vá» Phnom Penh, ngà i nháºn được má»™t lá thÆ° từ má»™t phụ nữ công giáo từ Kompong Cham. Ngà i đến gặp bà và từ đó ngà i bắt đầu truyá»n giáo ở đó.
Äức Ông Andre Lesouef (1968-1997) sinh ngà y 26/3/1918, tại Redon, Pháp. Sau khi gia nháºp MEP, ngà i há»c ở Viện Äại Há»c Gregoriana tại Roma và Viện Äại Há»c Công giáo tại Paris, trÆ°á»›c khi ngà i thụ phong ngà y On 26/9/1968, ngà i được bổ nhiệm hạt trưởng Tông Tòa Kompong Cham và tiếp tục trông coi hạt cho đến khi ngà i vá» hÆ°u năm 1997. Năm 2000, ngà i trở vá» Pháp và chết tại Montbeton, Pháp, ngà y 6/6/2004.
Phủ Doãn có má»™t vị trà chiến lược, có nhiá»u nhu cầu và thách thức xã há»™i. Ở vùng biên giá»›i vá»›i Thái Lan có nhiá»u sòng bạc, nhà thổ, chặt gá»— bất hợp pháp, buôn láºu, nhất là nạn buôn bán ma túy ngà y cà ng gia tăng. Các vùng lãnh thổ KhÆ¡me Äá» trÆ°á»›c kia Ä‘á»u có mìn dà y đặc, nên Ãt ngÆ°á»i đầu tÆ° và o hạ tầng cÆ¡ sở. Trong Hồ Tonle Sap, nhiá»u công ty đánh cá lá»›n đã ảnh hưởng đến cuá»™c sống của ngÆ° dân địa phÆ°Æ¡ng, má»™t cá»™ng đồng có nhiá»u dân tá»™c thiểu số Việt Nam.
Trong các thà nh phố nhÆ° Siem Rap, nÆ¡i có nhiá»u tiệm cà phê mạng toà n cầu (internet) và ngÆ°á»i ngoại quốc, các trẻ em vẫn còn lái xe súc váºt qua các Ä‘Æ°á»ng phố. Các hà nh khất ngà y cà ng gia tăng và thÆ°á»ng thấy buôn bán các băng hÃt hÆ¡i á phiện.
Äiá»u quan trá»ng cho Giáo há»™i Công giáo là chuẩn bị cho các thà nh viên của mình sống đức tin trong hoà n cảnh đó. Vì thế, Giáo há»™i giúp tất cả những ngÆ°á»i Ä‘á»… bị thÆ°Æ¡ng tổn và giúp phát triển má»™t xã há»™i công chÃnh và già u lòng thÆ°Æ¡ng xót hÆ¡n.
Äức ông Antonysamy Susairaj sinh nà y 1/11/1952. Ngà i há»c trong chủng viện tại Bengalore, trÆ°á»›c khi thụ phong linh mục ngà y 27/5/1978 tại Salem, Ấn Äá»™. Sau hai năm là m mục vụ, ngà i đến há»c tại Viện Äại Há»c Latran tại Rôma. Vá» sau ngà i được giáo trá»ng trách nhiệm Trung Tâm Mục Vụ tại Salem. Ngà i gia nháºp MEP năm 1994 và sang Kampuchia tháng Năm 1996 và được đặt là m Äại Diện Tông Tòa Kompong Cham ngà y 27/5/2000.
Äịa chỉs: # 111 Phum 1, Khum Veal Vong Srok Kompong Cham, Kompong Cham Province, Cambodia P.O. Box 123 - Phnom Penh
Cha chÃnh François Ponchaud sinh nà y 8/2/1939. Cha há»c tại trÆ°Æ¡ng Äại Há»c Gregoriana tại Rôma và thụ phong linh mục ngà y 12/7/1964. Ngà i đến Kampuchia năm 1965.
Và o tháng MÆ°á»i Hai năm 2001, cha Nget Viney thụ phong linh mục. Cha là vị linh mục Kampuchia thứ hai được bổ nhiệm đến Phủ Doãn. (Cáºp nháºt cuối cùng ngà y 1/9/2005).
Năm 2005, có 4.000 ngÆ°á»i Công giáo,biểu thị 0.086 % toà n dân só hạt nà y là 4.604.000 ngÆ°á»i trong hạt nà y. Hạt tong tòa ghi nháºn có 43 trÆ°á»ng hợp rá»a tá»™i và o tháng TÆ° năm 2005.
Tá»· lệ dân số có tôn giáo nhÆ° sau: Công giáo 4.000 nguá»i hay 0.08%; Pháºt giáo 4.410.000 hay 96.7%; Hồi giáo 100.000 hay 2.17%; caác thà nh phần khác 90.000 hay 1.95%. (cáºp nháºt cuối cùng 14/9/2005).
Nguồn : VietCatholic News
TÆ°á»ng Huy |