LÁ THƯ CỦA ĐỨC THÁNH CHA BÊNÊĐÍCTÔ XVI
GỬI CÁC GIÁM MỤC, LINH MỤC,
NHỮNG NGƯỜI SỐNG ĐỜI THÁNH HIẾN,
VÀ ANH CHỊ EM TÍN HỮU
GIÁO HỘI CÔNG GIÁO TẠI CỘNG HÒA NHÂN DÂN TRUNG HOA

Lời Chào

1. Các hiền huynh Giám Mục, các linh mục, những người sống đời thánh hiến và tất cả các tín hữu của Giáo Hội Công Giáo tại Trung Hoa thân mến: “Chúng tôi không ngừng tạ ơn Thiên Chúa, là Thân Phụ Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, khi cầu nguyện cho anh em. Thật vậy, chúng tôi đã được nghe nói về lòng tin của anh em vào Đức Giêsu Kitô, và về lòng mến của anh em đối với toàn thể dân thánh; lòng tin và lòng mến đó phát xuất từ niềm trông cậy dành cho anh em trên trời, niềm trông cậy anh em đã được nghe loan báo khi lời chân lý là Tin Mừng đến với anh em…

Chúng tôi cũng không ngừng cầu nguyện và kêu xin Thiên Chúa cho anh em được am tường thánh ý Người, với tất cả sự khôn ngoan và hiểu biết mà Thần Khí ban cho. Như vậy, anh em sẽ sống được như Chúa đòi hỏi, và làm đẹp lòng Người về mọi phương diện, sẽ sinh hoa trái là mọi thứ việc lành, và mỗi ngày một hiểu biết Thiên Chúa hơn. Nhờ sức mạnh vạn năng của Thiên Chúa vinh quang, anh em sẽ nên mạnh mẽ để kiên trì chịu đựng tất cả.” (Cl 1:3-5, 9-11) .

Những lời này của Thánh Tông Đồ Phaolô thật là thích hợp để bày tỏ những tình cảm mà Tôi, trong tư cách Người Kế Vị Thánh Phêrô và là Mục Tử toàn thể Hội Thánh, cảm nhận nơi anh chị em. Anh chị em biết rõ anh chị em hiện diện thế nào trong tim tôi, trong lời kinh nguyện hàng ngày của tôi, và mối quan hệ hiệp thông kết hiệp chúng ta cách thiêng liêng sâu đậm đến thế nào.

Mục đích của Lá Thư này

2. Do đó, tôi ao Æ°á»›c được chuyển đến tất cả anh chị em má»™t biểu lá»™ tình huynh đệ gần gÅ©i của tôi. Vá»›i niềm vui mãnh liệt, tôi nhìn nhận sá»± trung tín của anh chị em đối vá»›i Chúa Kitô và vá»›i Giáo Há»™i, má»™t sá»± trung tín đã được anh chị em thể hiện “đôi khi vá»›i má»™t giá Ä‘au khổ lá»›n lao” ₁ vì “nhờ Đức Kitô, anh em đã được phúc chẳng những là tin vào Người, mà còn được chịu Ä‘au khổ vì Người” (Pl 1:29) . Dẫu sao, nhiều khía cạnh quan trọng trong đời sống Giáo Há»™i tại đất nÆ°á»›c anh chị em Ä‘ang gây ra âu lo.

Không dám nhận là Ä‘Æ°Æ¡ng đầu vá»›i mọi chi tiết trong những vấn nạn phức tạp anh chị em hằng tỏ tường, Tôi muốn qua lá thÆ° này Ä‘Æ°a ra má»™t vài chỉ dẫn liên quan đến đời sống Giáo Há»™i và nghÄ©a vụ truyền giáo tại Trung Hoa, ngõ hầu giúp anh chị em khám phá Ä‘iều Chúa và Thầy Giêsu Kitô, Đấng là “chìa khóa, là trung tâm và là cùng đích của toàn thể lịch sá»­ nhân loại”,₂ mong muốn nÆ¡i anh chị em.

PHẦN MỘT

TÌNH HÌNH CỦA GIÁO HỘI

NHỮNG KHÍA CẠNH THẦN HỌC

Tòan cầu hóa, hiện đại hóa và chủ nghĩa vô thần

3. Khi tôi hướng sự chú ý đến Dân Tộc của anh chị em - một dân tộc nổi bật giữa các dân tộc khác tại Á Châu vì vẻ huy hoàng của nền văn minh cổ đại, với tất cả những kinh nghiệm về sự thông thái, triết lý, nghệ thuật và khoa học - tôi hài lòng ghi nhận cách thế, đặc biệt là trong những thời gian gần đây, dân tộc anh chị em đã bước những bước quyết định trong việc đạt đến những mục tiêu đáng kể về phát triển kinh tế xã hội, lôi cuốn sự chú ý của toàn thế giới.

NhÆ° vị tiền nhiệm đáng kính của tôi là Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã từng nói: “Về phần mình Giáo Há»™i Công Giáo trong niềm kính trọng sá»± Ä‘á»™t phá đầy ấn tượng và nhìn xa này, và vá»›i sá»± cẩn trọng, Ä‘Æ°a ra đóng góp về phần mình cho sá»± đề cao và bảo vệ con người và các giá trị nhân bản, thiêng liêng và Æ¡n gọi siêu nhiên. Giáo Há»™i trong tim mình có nhiều giá trị và mục tiêu cÅ©ng có tầm quan trọng đối vá»›i nÆ°á»›c Trung Hoa hiện đại: tình liên Ä‘á»›i, hòa bình, công lý xã há»™i, sá»± quản lý khôn ngoan hiện tượng toàn cầu hóa”. ₃

Áp lá»±c đạt cho bằng được sá»± phát triển kinh tế xã há»™i mong Æ°á»›c và cần thiết cÅ©ng nhÆ° sá»± kiếm tìm hiện đại hóa luôn Ä‘i kèm vá»›i hai hiện tượng khác biệt và tÆ°Æ¡ng phản, cả hai hiện tượng này dẫu sao cÅ©ng nên được đánh giá vá»›i sá»± thận trọng tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng và vá»›i má»™t tinh thần tông đồ tích cá»±c. Má»™t mặt, đặc biệt nÆ¡i những người trẻ, ta có thể thấy má»™t sá»± gia tăng mối quan tâm đến chiều kích thiêng liêng và siêu nhiên của con người, vá»›i hệ quả là sá»± quan tâm đến tôn giáo, đặc biệt là Kitô Giáo. Má»™t mặt khác, cÅ©ng có những dấu chỉ, ngay cả tại Trung Hoa, của khuynh hÆ°á»›ng nghiêng về chủ nghÄ©a vật chất và vô thần, Ä‘ang lan tràn từ các thành phố lá»›n lan tỏa ra cả nÆ°á»›c. ₄

Trong bối cảnh này, má»™t bối cảnh anh chị em được mời gọi để sống và hoạt Ä‘á»™ng, Tôi muốn nhắc nhở anh chị em về Ä‘iều mà Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II đã nhấn mạnh rất mạnh mẽ: công cuá»™c tân phúc âm hóa đòi hỏi việc công bố Tin Mừng ₅ cho con người hiện đại, vá»›i má»™t nhận thức nhạy bén rằng nếu nhÆ° trong thiên niên ká»· đầu tiên của Kitô Giáo Thánh Giá đã được cắm trên Âu Châu; và trong thiên niên ká»· thứ hai, Thánh Giá tiếp tục được cắm trên Mỹ Châu và Phi Châu; thì trong thiên niên ká»· thứ ba này, má»™t mùa bá»™i thu đức tin sẽ nở rá»™ trong đại lục Á Châu bao la và sinh Ä‘á»™ng.₆

"‘Duc in altum' (Lk 5:4). (Thả lÆ°á»›i chá»— sâu). Những lời này tiếp tục vang lên vá»›i chúng ta hôm nay, và những lời này mời gọi chúng ta nhá»› đến quá khứ vá»›i lòng biết Æ¡n, sống hiện tại vá»›i lòng nhiệt thành và hÆ°á»›ng nhìn về tÆ°Æ¡ng lai vá»›i niềm cậy trông: ‘Chúa Giêsu Kitô là má»™t hôm qua, hôm nay và mãi mãi’ (Dt 13:8) . ₇ Tại Trung Hoa cÅ©ng vậy, Giáo Há»™i được mời gọi là má»™t nhân chứng cho Chúa Kitô, hÆ°á»›ng nhìn về tÆ°Æ¡ng lai vá»›i hy vọng và – trong khi công bố Tin Mừng – Ä‘Æ°Æ¡ng đầu vá»›i những thách đố má»›i mà người Trung Hoa phải đối diện.

Lời Chúa lần nữa giúp chúng ta khám phá ý nghÄ©a huyền nhiệm và sâu xa về con đường của Giáo Há»™i trong thế giá»›i. Thật vậy, “chủ thể của má»™t trong những thị kiến quan trọng trong Sách Khải Huyền là Chiên Con trong hành Ä‘á»™ng mở cuốn sách được đóng bẩy ấn niêm phong mà trÆ°á»›c đó không ai mở được. Thánh Gioan đã cho thấy là ngài rÆ¡i lệ vì không ai xứng đáng mở được hay đọc được cuốn sách ấy (x Kh 5:4) . Lịch sá»­ vẫn y nguyên không giải mả được, không thể hiểu được. Không ai đọc được nó. Có lẽ, Thánh Gioan đã rÆ¡i lệ trÆ°á»›c mầu nhiệm của má»™t lịch sá»­ quá u minh thể hiện nÆ¡i sá»± thất vọng của các Giáo Há»™i tại Á Châu trÆ°á»›c sá»± yên lặng của Thiên Chúa khi phải đối diện vá»›i những bách hại xảy ra cho họ. Đó là má»™t sá»± thất vọng có thể phản ánh rõ ràng ná»—i tuyệt vọng của chúng ta trÆ°á»›c những khó khăn nghiệm trọng, trÆ°á»›c những hiểu lầm và sá»± thù địch mà Giáo Há»™i phải gánh chịu trong nhiều miền khác nhau trên thế giá»›i. Đó là những thá»­ thách mà Giáo Há»™i không đáng phải gánh chịu, cÅ©ng nhÆ° Chúa Giêsu không đáng bị hành hạ. Tuy nhiên, chúng thể hiện cả sá»± tàn ác của con người, khi nó từ bỏ chính mình để chiều theo sá»± dữ; cÅ©ng nhÆ° trật tá»± siêu việt của các biến cố nÆ¡i Thiên Chúa”.₈

Ngày nay, cũng như trong quá khứ, công bố Tin Mừng nghĩa là rao giảng và làm chứng cho Chúa Giêsu Kitô, chịu đóng đinh và sống lại, một Nhân Loại mới, Đấng chiến thắng tội lỗi và sự chết. Ngài khiến cho nhân loại có thể tiến vào một chiều kích mới, nơi lòng thương xót và tình yêu khi được thể hiện ngay cả với những kẻ thù có thể làm chứng cho vinh quang của Thánh Giá trên tất cả những yếu hèn và sự bất hạnh của nhân loại. Tại quốc gia của anh chị em, việc công bố Chúa Kitô chịu đóng đinh, và đã sống lại sẽ có thể đạt đến mức độ trong đó, với lòng trung tín với Tin Mừng, và trong niềm hiệp thông với Đấng Kế Vị Thánh Phêrô và với Giáo Hội Hoàn Vũ, anh chị em có thể thực hành những dấu chỉ của yêu thương và hiệp nhất “Như Thầy đã yêu thương anh em, anh em hãy yêu thương nhau. Mọi người sẽ nhận biết anh em là môn đệ của Thầy ở điểm này: là anh em có lòng yêu thương nhau…để tất cả nên một, như Cha ở trong con và con ở trong Cha để họ cũng ở trong chúng ta. Như vậy, thế gian sẽ tin rằng Cha đã sai con.” (Ga 13:34-35; 17:21)

Sẵn sàng tham dự trong cuộc đối thoại tương kính và xây dựng

4. Trong tư cách Mục Tử toàn thể Hội Thánh, Tôi muốn thể hiện lòng biết ơn chân thành với Thiên Chúa vì chứng tá được cảm nhận sâu xa về lòng trung tín do cộng đoàn Công Giáo tại Trung Hoa đưa ra trong những tình huống thật khó khăn. Đồng thời, Tôi cảm nhận được nhu cầu cấp bách, như nghĩa vụ sâu xa và đòi buộc và như một thể hiện của tình yêu phụ tử, cần xác nhận đức tin của người Công Giáo Trung Hoa và trợ giúp sự hiệp nhất trong họ bằng những phương thế thích hợp với Giáo Hội.

Tôi cÅ©ng Ä‘ang theo dõi vá»›i sá»± quan tâm đặc biệt trÆ°á»›c những biến cố của toàn thể Dân Tá»™c Trung Hoa, những người mà tôi luôn dành má»™t sá»± ngưỡng má»™ chân thành và những tình cảm thân hữu, đến mức Tôi bày tỏ hy vọng rằng “các hình thức cụ thể về thông tin và hợp tác giữa Tòa Thánh và Cá»™ng Hòa Nhân Dân Trung Hoa sá»›m được thiết lập. Tình hữu nghị được nuôi dưỡng bởi những liên lạc, bởi việc chia sẻ niềm vui và ná»—i buồn trong những trạng huống khác nhau, bởi tình liên Ä‘á»›i và sá»± trợ giúp lẫn nhau”. ₉ Và khi theo Ä‘uổi dòng lý luận này, vị tiền nhiệm đáng kính của tôi đã thêm vào: “Không có gì bí mật khi Tòa Thánh, nhân danh toàn thể Giáo Há»™i Công Giáo và Tôi, vì lợi ích của toàn thể nhân loại, bày tỏ hy vọng có thể khai mở các hình thức đối thoại vá»›i các nhà cầm quyền của nÆ°á»›c Cá»™ng Hòa Nhân Dân Trung Hoa. Má»™t khi những hiểu lầm trong quá khứ được vượt qua, má»™t cuá»™c đối thoại nhÆ° thế sẽ khiến cho chúng ta có thể hoạt Ä‘á»™ng chung vì lợi ích của Dân Tá»™c Trung Hoa và vì hòa bình của thế giá»›i” ₁₀

Tôi nhận thức rằng sự bình thường hóa quan hệ với Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa đòi hỏi thời gian và thiện chí của cả hai bên. Về phần mình, Tòa Thánh luôn sẵn sàng thương thảo để những khó khăn hiện nay có thể được vượt qua.

Tình trạng hiểu lầm và thiếu thông cảm hiện nay thật nặng nề, không mang lại lợi ích cho ai, cả nhà cầm quyền Trung Hoa cÅ©ng nhÆ° cho Giáo Há»™i Công Giáo tại Trung Hoa. NhÆ° Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã khẳng định, khi nhắc lại những gì cha Matteo Ricci viết từ Bắc Kinh, ₁₁ “cÅ©ng thế ngày nay Giáo Há»™i Công Giáo không tìm kiếm đặc quyền gì từ Trung Hoa và các nhà lãnh đạo của quốc gia này, nhÆ°ng chỉ tìm kiếm việc tái lập đối thoại, ngõ hầu xây dá»±ng má»™t quan hệ dá»±a trên sá»± tÆ°Æ¡ng kính và sá»± hiểu biết sâu xa hÆ¡n”. ₁₂ Trung Hoa có thể tin rằng Giáo Há»™i Công Giáo thành tâm muốn trao ra má»™t lần nữa sá»± phục vụ khiêm nhường và vô vị lợi trong những lãnh vá»±c Giáo Há»™i có khả năng, vì lợi ích của người Công Giáo Trung Hoa và lợi ích của tất cả cÆ° dân trên đất nÆ°á»›c này.

Liên quan đến những quan hệ giữa cá»™ng đồng chính trị và Giáo Há»™i tại Trung Hoa, cần nhắc lại giáo huấn minh bạch của Công Đồng Vatican II, theo đó, “Giáo Há»™i theo vai trò và khả năng của mình không thể bị đồng hóa vá»›i má»™t cá»™ng đồng chính trị cÅ©ng không thể bị ràng buá»™c vào má»™t hệ thống chính trị nào. Giáo Há»™i là chỉ dấu và là người bảo vệ cho chiều kích siêu nhiên của nhân loại”. Và Công Đồng nêu tiếp rằng: “Cá»™ng đồng chính trị và Giáo Há»™i là tách biệt và Ä‘á»™c lập vá»›i nhau trong lãnh vá»±c của mình. Cả hai phục vụ cho Æ¡n gọi của cá nhân và xã há»™i của cùng những cá nhân, mặc dù dÆ°á»›i những danh nghÄ©a khác nhau. Sá»± phục vụ của họ sẽ hữu hiệu hÆ¡n nếu cả hai cÆ¡ chế phát triển tốt hÆ¡n sá»± hợp tác vá»›i nhau tùy theo những hoàn cảnh về không gian và thời gian” ₁₃

Thành ra, Giáo Há»™i Công Giáo tại Trung Hoa cÅ©ng không có sứ mệnh thay đổi cấu trúc hay sá»± quản trị của Nhà NÆ°á»›c; trái lại, sứ mạng của Giáo Há»™i là công bố cho những người nam nữ về Chúa Kitô, nhÆ° là Đấng Cứu Độ thế gian, trong khi đặt cÆ¡ sở của chính mình – khi thi hành các hoạt Ä‘á»™ng tông đồ thích hợp – trên quyền năng của Thiên Chúa. NhÆ° tôi đã đề cập trong thông Ä‘iệp Thiên Chúa là Tình Yêu của mình, “Giáo Há»™i không thể và không được gánh lấy cho mình cuá»™c chiến chính trị để Ä‘em lại má»™t xã há»™i công bằng nhất. Giáo Há»™i không thể và không phải thay thế chính quyền. Tuy nhiên đồng thời Giáo Há»™i không thể và không phải ở bên lề trong cuá»™c đấu tranh cho công bằng. Giáo Há»™i cần đóng vai trò của mình qua việc biện luận thuần lý và phải thức tỉnh năng lá»±c thiêng liêng mà nếu thiếu, công bằng vốn luôn đòi hỏi sá»± hy sinh, sẽ không thắng thế và tăng trưởng. Má»™t xã há»™i công bằng phải là thành quả của chính trị, chứ không phải của Giáo Há»™i. Tuy nhiên cổ võ cho công bằng qua những ná»— lá»±c nhằm Ä‘em lại sá»± cởi mở của tâm trí và Æ°á»›c muốn theo những đòi hỏi của ích chung, là Ä‘iều gì can hệ đến Giáo Há»™i cách sâu xa.” ₁₄

Trước ánh sáng của những nguyên tắc không thể đảo ngược này, giải pháp cho những vấn đề đang tồn tại không thể được theo đuổi qua sự đối đầu kéo dài với các nhà cầm quyền dân sự hợp hiến; nhưng đồng thời việc tùng phục những nhà cầm quyền này là không thể chấp nhận được khi nó can thiệp vô lý vào những vấn đề liên quan đến đức tin và kỷ luật của Giáo Hội. Các nhà chức trách dân sự cần nhận thức rõ ràng rằng Giáo Hội mời gọi các tín hữu của mình trở nên những công dân tốt, tôn trọng và đóng góp tích cực cho thiện ích chung của đất nước; nhưng cũng minh bạch như thế là Giáo Hội đòi hỏi Nhà Nước phải bảo đảm cho những công dân Công Giáo này việc thực hành đầy đủ niềm tin của họ, với sự tôn trọng quyền tự do tôn giáo chân chính.

Sự hiệp thông nhất định giữa những Giáo Hội trong Giáo Hội Hoàn Vũ

5. Giáo Hội Công Giáo tại Trung Hoa yêu dấu, anh chị em là một đàn chiên nhỏ hiện diện và năng động trong một Dân Tộc bao la đang lữ hành theo dòng lịch sử. Những lời khuấy động và khích lệ này của Chúa Giêsu dành cho anh chị em: “Hỡi đoàn chiên nhỏ bé, đừng sợ, vì Cha anh em đã vui lòng ban Nước của Người cho anh em” (Lc 12:32) “Anh em là muối đất.. anh em là ánh sáng thế gian”: do đó “ánh sáng của anh em phải chiếu giãi trước mặt thiên hạ, để họ thấy những công việc tốt đẹp anh em làm, mà tôn vinh Cha của anh em, Đấng ngự trên trời.” (Mt 5:13, 14, 16).

Trong Giáo Hội Công Giáo tại Trung Hoa, Giáo Hội Hoàn Vũ hiện diện, Giáo Hội của Chúa Kitô, mà trong kinh Tin Kính chúng ta tuyên xưng là duy nhất, thánh thiện, công giáo và tông truyền, nghĩa là, cộng đoàn phổ quát các môn đệ của Chúa.

NhÆ° anh chị em biết, sá»± hiệp thông sâu xa, nối kết các Giáo Há»™i chuyên biệt tại Trung Hoa, cÅ©ng nhÆ° đặt các Giáo Há»™i này trong tình hiệp thông mật thiết vá»›i tất cả các Giáo Há»™i khác trên thế giá»›i, có nguồn gốc không chỉ nÆ¡i má»™t đức tin chung và má»™t Phép Rá»­a chung, nhÆ°ng trên hết là nÆ¡i bí tích Thánh Thể và nÆ¡i hàng giáo phẩm.₁₅ CÅ©ng thế, sá»± hiệp thông trong hàng Giám Mục - trong đó, “vị Giám Mục Rôma, nhÆ° người Kế Vị Thánh Phêrô, là nguồn mạch và nền tảng vÄ©nh hằng và hữu hình” ₁₆ - được lÆ°u truyền từ thế ká»· này sang thế ká»· khác qua việc kế tục tông truyền và là nền tảng cho sá»± tÆ°Æ¡ng đồng giữa Giáo Há»™i trong mọi thời đại vá»›i Giáo Há»™i đã được Chúa Kitô xây dá»±ng trên Phêrô và các thánh Tông Đồ khác. ₁₇

(còn tiếp)

J.B. Đặng Minh An (dịch)