Bốn năm tại vị của Äức giáo hoà ng Phanxicô: Những đổi má»›i và những chống đối
17.03.2017
|
|
Bốn năm bằng má»™t nhiệm kỳ tổng thống Mỹ, quá ngắn để thá»±c hiện má»™t chÃnh sách cần thá»i gian, và cÅ©ng quá đủ để tạo những Ä‘iểm cá biệt đáng ghi nhá»›. DÄ© nhiên không phải vị giáo hoà ng nà o cÅ©ng thá»±c hiện được công trình vÄ© đại nhÆ° Äức Thánh Giáo Hoà ng Gioan XXIII vá»›i Công Äồng Vatican II trong thá»i gian trị vì rất ngắn. Äối vá»›i thế giá»›i bên ngoà i, Äức Giáo Hoà ng Phanxicô vẫn nổi tiếng và gây được nhiá»u cảm tình vì những lá»i nói thẳng, bá»™c trá»±c, chân thà nh, những quan niệm phóng khoáng, cởi mở, và những cá» chỉ nhân ái, đặc biệt vá»›i những ngÆ°á»i nghèo và những thà nh phần bị gạt sang bên lá» xã há»™i. Tuy nhiên, trong ná»™i bá»™ Giáo Há»™i Công Giáo, có những tiếng xầm xì, đôi khi công khai, phản đối má»™t số biện pháp, lá»i nói và hà nh Ä‘á»™ng của Äức Giáo Hoà ng, cho rằng trái vá»›i văn hóa và thần há»c Công Giáo.
Ngà y 13-3-2017 là ngà y kỷ niệm 4
năm Äức Giáo Hoà ng Phanxicô tại vị. Ngà i đã qua tuổi 80 từ ngà y 17-12-2016
nhÆ°ng vẫn mạnh khá»e thể chất và đầy năng lá»±c tinh thần. Bốn năm bằng má»™t nhiệm
kỳ tổng thống Mỹ, quá ngắn để thá»±c hiện má»™t chÃnh sách cần thá»i gian, và cÅ©ng
quá đủ để tạo những điểm cá biệt đáng ghi nhớ. Dĩ nhiên không phải vị giáo
hoà ng nà o cÅ©ng thá»±c hiện được công trình vÄ© đại nhÆ° Äức Thánh Giáo Hoà ng Gioan
XXIII vá»›i Công Äồng Vatican II trong thá»i gian trị vì rất ngắn. Äối vá»›i thế giá»›i
bên ngoà i, Äức Giáo Hoà ng Phanxicô vẫn nổi tiếng và gây được nhiá»u cảm tình vì
những lá»i nói thẳng, bá»™c trá»±c, chân thà nh, những quan niệm phóng khoáng, cởi mở,
và những cá» chỉ nhân ái, đặc biệt vá»›i những ngÆ°á»i nghèo và những thà nh phần bị
gạt sang bên lỠxã hội. Tuy nhiên, trong nội bộ Giáo Hội Công Giáo, có những tiếng
xầm xì, đôi khi công khai, phản đối má»™t số biện pháp, lá»i nói và hà nh Ä‘á»™ng của
Äức Giáo Hoà ng, cho rằng trái vá»›i văn hóa và thần há»c Công Giáo. Những thà nh phần
phản biện (contestataire) nà y tuy là thiểu số và đá»u thuá»™c giá»›i bảo thủ, sợ
thay đổi, nhÆ°ng tiếng nói của há» cÅ©ng cần được phân giải trong tinh thần hòa thuáºn,
thương yêu để giữ sự hiệp nhất trong Giáo Hội.
Trong 4 năm qua, Äức Giáo Hoà ng
Phanxicô đã để lại những dấu ấn gì?
1/ Äức Giáo Hoà ng không muốn thay đổi
cÆ¡ cấu Giáo Há»™i và giáo quyá»n, không muốn thay đổi văn hóa Công Giáo đã thấm nháºp
văn hóa của má»™t phần nhân loại quan trá»ng trong hai thiên niên ká»· qua. Nếu nói
cuá»™c cải cách của ngà i là má»™t cuá»™c cách mạng thì đó là “Cuá»™c cách mạng của sá»± dịu dà ngâ€
(révolution de la tendresse) nhÆ° báo Le Figaro ngà y 10-3-2017 đã gá»i. Ngà i muốn
thay đổi não trạng, không thay đổi cơ cấu. Cũng cơ cấu đó, nhưng với não trạng
khô cứng, ù lỳ, cơ cấu sẽ trở thà nh bộ máy cổ lỗ, không hồn.
2/ Äối vá»›i luáºt luân lý, ngà i nhấn
mạnh đến “Lòng ThÆ°Æ¡ng Xótâ€. Từ Thiên Chúa, Lòng ThÆ°Æ¡ng Xót phải lan tá»a
xuống hết má»i ngÆ°á»i, bắt đầu bằng hà ng giáo phẩm, để thông cảm vá»›i từng hoà n cảnh,
tìm cách giúp đỡ và giải quyết cho từng trÆ°á»ng hợp. Không thể viện Giáo Luáºt vÃ
truyá»n thống để xua Ä‘uổi má»™t bà mẹ không chồng đến nhà thá» xin rá»a tá»™i cho con
(trÆ°á»ng hợp do chÃnh ÄGH Ä‘Æ°a ra). Ngà i cÅ©ng cho phép các linh mục coi xứ được cứu
xét từng trÆ°á»ng hợp những ngÆ°á»i ly thân, ly dị được nháºn Æ¡n xá giải và được rÆ°á»›c
lá»…. Giáo Há»™i không muốn từ chối má»™t ai, không đẩy con cái Giáo Há»™i và o Ä‘Æ°á»ng bế
tắc. Tất cả chỉ vì Lòng Thương Xót của Thiên Chúa. Ngà i đã triển khai và hướng
dẫn vấn Ä‘á» tình yêu trong Tông Huấn Amoris Laetitia (Niá»m Vui Tình Yêu).
3/ Äối vá»›i hà ng giáo phẩm, Äức Giáo
Hoà ng đã nhiá»u lần lên tiếng kêu gá»i các chủ chiên từ cấp cao tá»›i cấp thấp phải
thay
đổi não trạng và cách sống, tránh những phô trÆ°Æ¡ng thá»i thượng, trình
diá»…n bá» ngoà i, đừng rÆ¡i và o tình trạng hà i kịch quyá»n hà nh, tức giáo sÄ© trị,
không duy trì má»™t “Giáo Há»™i triá»u đình†nhÆ° ở châu Âu thá»i Trung Cổ. ChÃnh ngà i
đã là m gÆ°Æ¡ng: không mang giầy Ä‘á» và đứng trên thảm lót trong lá»… nháºm chức,
không sống trong dinh giáo hoà ng nhưng ở trong một apartment khiêm tốn, không
Ä‘i xe limousine nhÆ°ng lá»±a má»™t xe nhá» rẻ tiá»n. Bản chất của Giáo Há»™i phải nghèo
và phục vụ ngÆ°á»i nghèo. ChÃnh ngà i đã nhiá»u lần ăn sáng, ăn tối vá»›i những ngÆ°Æ¡i
vô gia cÆ°, thăm viếng tù nhân, rá»a chân và hôn chân những ngÆ°á»i bệnh hoạn, khuyết
táºt. Quyá»n hà nh nhÆ° thế, già cả nhÆ° thế mà còn bầy tá» lòng khiêm nhÆ°á»ng, thÆ°Æ¡ng
yêu, nghèo khó. Lá»i nói Ä‘i đôi vá»›i việc là m. NhÆ° váºy đã đủ là m gÆ°Æ¡ng chÆ°a?
4/ VỠphương diện địa
dÆ° chÃnh trị (Géopolitique), Äức Giáo Hoà ng Phanxicô là ngÆ°á»i châu Mỹ
La Tinh (Nam Mỹ) nên tư tưởng rất thoáng và muốn ôm lấy cả địa cầu, mỗi vùng mỗi
vấn Ä‘á», tùy theo hoà n cảnh địa lý và chÃnh trị riêng. TrÆ°á»›c hết, ngà i mong muốn
má»™t địa cầu tÆ°Æ¡i đẹp vá»›i những ngÆ°á»i sống trên đó biết bảo vệ môi sinh, gìn giữ
căn nhà trần thế đẹp đẽ mà Thiên Chúa đã ban cho. Tư tưởng nà y đã được trình bầy
cụ thể trong tông huấn Laudato Si’ (Bảo Vệ Ngôi Nhà Chung).
Sau đó là giải quyết bằng tình yêu thương huynh đệ những vấn đỠđặc trưng của từng
vùng hay giữa các quốc gia, nhÆ° chống việc dá»±ng những bức tÆ°á»ng ngăn cách,
khinh dể ngÆ°á»i nghèo, kỳ thị tôn giáo, không quan tâm giúp đỡ nạn nhân của các
cuá»™c chiến tranh, ngăn chặn hay hạn chế việc di dân tại châu Âu và Hoa Kỳ. Äức
Giáo Hoà ng không can thiệp và o những vấn Ä‘á» chÃnh trị, nhÆ°ng má»™t mục tỠđại diện
cho tất cả các mục tỠtrên thế giới mà không lên tiếng chống đối những chia rẽ,
bất công, kêu gá»i tình thÆ°Æ¡ng và sá»± giúp đỡ cho ngÆ°á»i nghèo, ngÆ°á»i cô thế, nạn
nhân của tranh chấp, thì ai sẽ lên tiếng? Ngay Äức nguyên Giáo Hoà ng Bênêdictô
XVI cũng đã từng khuyên các mục tỠđừng là m “chó câm†trước những bất công và sự
ác ở Ä‘á»i.
Tất cả những Ä‘iá»u trên là thay đổi
quan niệm cÅ© bằng quan niệm má»›i, thay đổi trong lá» luáºt và bằng tình thÆ°Æ¡ng
yêu, liên Ä‘á»›i. Dù váºy cÅ©ng có ngÆ°á»i không bằng lòng vì đụng tá»›i thói quen suy
nghÄ© và hà nh Ä‘á»™ng của há».
Tác giả thần há»c Michael Sean
Winters đã bẻ gãy má»i láºp luáºn chống đối bằng cách nêu rõ con Ä‘Æ°á»ng tâm linh mÃ
Äức Ä‘Æ°Æ¡ng kim Giáo Hoà ng muốn Giáo Há»™i Ä‘i: “Äức
Giáo Hoà ng Phanxicô đã đối chất vá»›i những lá»i cáo buá»™c cho rằng bất cứ sá»± thay
đổi nà o cÅ©ng là má»™t sá»± đầu hà ng đối vá»›i ná»n văn hóa, dá»™i má»™t gáo nÆ°á»›c lạnh và o
giáo lý Công Giáo và đổ tội lên đầu những sự thay đổi ấy. Ngà i nhắc nhở toà n thể
Giáo Há»™i rằng việc rao giảng Tin Mừng và thần há»c cùng vá»›i các mục vụ kèm theo
phải xuất phát từ gốc rá»… của Tin Mừng Công Giáo, và không được để cho bất cứ vá»
bá»c mang tÃnh thần há»c, văn hóa hay luáºt nà o ngăn cản Giáo Há»™i khá»i nhiệm vụ
chÃnh yếu là loan báo Tin Mừng, Tin Mừng của Lòng ThÆ°Æ¡ng Xót, đặc biệt đến cho
những ngÆ°á»i nghèo và những ngÆ°á»i bị gạt ra ngoà i lá»â€ (VRN’s - Huỳnh Phi
chuyển ngữ).
Thá»i đại nà o có giáo hoà ng nấy. Má»—i
giáo hoà ng có tâm tÃnh và khả năng riêng đáp ứng nhu cầu của thá»i đại mình. Äó
cÅ©ng là má»™t thứ huyá»n nhiệm. Thá» tưởng tượng trong thá»i buổi cởi mở đến rối loạn
luân lý và tinh thần nhÆ° hiện nay, nếu vị đứng đầu Giáo Há»™i cứ khÆ° khÆ° nắm lá»
luáºt cứng rắn và thói quen cÅ©, không biết uyển chuyển và thÆ°Æ¡ng yêu, không biết
ôm lấy con ngÆ°á»i mà chỉ Ä‘uổi ngÆ°á»i Ä‘i, thì háºu qủa sẽ ra sao và bá»™ mặt Giáo Há»™i
sẽ như thế nà o?
Phải chăng Äức Giáo Hoà ng Phanxicô là má»™t chá»n lá»±a
huyá»n nhiệm cho thá»i đại chúng ta Ä‘ang sống?
Mặc Giao
|