Sứ Äiệp của Äức Thánh Cha Bênêđictô XVI nhân ngà y Hòa Bình Thế giá»›i
11.12.2007
|
|
Toà n văn Sứ Äiệp của Äức Thánh Cha Bênêđictô XVI nhân ngà y Hòa Bình Thế giá»›i lần thứ 41 (1/1/2008): GIA ÄÃŒNH NHÂN LOẠI: CỘNG Äá»’NG HÃ’A BÃŒNH -------------------------------------------------------- 1. Và o đầu Năm Má»›i, Tôi muốn gá»i những lá»i cầu chúc hòa bình nhiệt tình cùng vá»›i má»™t sứ Ä‘iệp hy vá»ng nồng nhiệt tá»›i má»i ngÆ°á»i nam nữ trên thế giá»›i. Tôi gá»i những lá»i cầu chúc ấy bằng cách Ä‘á» nghị cùng nhau suy tÆ° vá» Ä‘á» tà i mở đầu sứ Ä‘iệp nà y, má»™t chủ Ä‘á» tôi đặc biệt quan tâm, đó là †Gia đình, cá»™ng đồng hòa bình. Thá»±c váºy, hình thức hiệp thông đầu tiên giữa con ngÆ°á»i vá»›i nhau chÃnh là sá»± hiệp thông mà tình yêu khÆ¡i lên giữa má»™t ngÆ°á»i nam và má»™t ngÆ°á»i nữ, quyết định kết hiệp vá»›i nhau má»™t cách bá»n vững để cùng nhau xây dá»±ng má»™t gia đình má»›i. NhÆ°ng các dân tá»™c trên thế giá»›i cÅ©ng được má»i gá»i thiết láºp giữa há» những quan hệ liên Ä‘á»›i và cá»™ng tác, trong tÆ° cách là các phần tá» của gia đình nhân loại duy nhất, nhÆ° Công đồng chung Vatican II đã tuyên bố: â€Má»i dân tá»™c há»p thà nh má»™t cá»™ng đồng duy nhất, có chung má»™t nguồn gốc, vì Thiên Chúa đã là m cho toà n thể nhân loại cÆ° ngụ trên toà n trái đất (cf TÄCV 17,26), và há» có cùng má»™t mục tiêu tối háºu là Thiên Chúa†(NA 1).
Gia đình, xã hội và hòa bình
2. Gia đình tá»± nhiên, trong tÆ° cách là cá»™ng đồng hiệp thông sâu xa trong cuá»™c sống và tình yêu, dá»±a trên hôn nhân giữa má»™t ngÆ°á»i nam và má»™t ngÆ°á»i nữ (GS 48), là nÆ¡i đầu tiên của sá»± nhân bản hóa con ngÆ°á»i và xã há»™i (CFL n.40), là â€chiếc nôi của sá»± sống và tình yêu†(ibidem). Vì thế, tháºt là hợp lý khi gia đình được gá»i là xã há»™i tá»± nhiên đầu tiên, â€má»™t định chế do Thiên Chúa thiết láºp, là m ná»n tảng cho Ä‘á»i sống con ngÆ°á»i, nhÆ° kiểu mẫu của má»i tráºt tá»± xã há»™i†(HÄTTCLHB, Toát yếu đạo lý xã há»™i của Há»™i Thánh, n.211).
3. Thá»±c váºy, trong má»™t Ä‘á»i sống gia đình là nh mạnh, ngÆ°á»i ta cảm nghiệm má»™t số nhân tố cÆ¡ bản của hòa bình: công lý và tình thÆ°Æ¡ng giữa anh chị em, chức năng của quyá»n bÃnh được cha mẹ biểu lá»™, sá»± phục vụ yêu thÆ°Æ¡ng đối vá»›i những phần tá» yếu thế nhất, vì bé nhá», bệnh táºt hoặc già yếu, sá»± tÆ°Æ¡ng trợ nhau trÆ°á»›c những nhu cầu của cuá»™c sống, sá»± sẵn sà ng đón nháºn ngÆ°á»i khác và nếu cần tha thứ cho há». Vì thế, gia đình là ngÆ°á»i giáo dục đầu tiên và không thể thay thế được vá» hòa bình. Do đó, không lạ gì nếu bạo lá»±c, xảy ra trong gia đình, thì bị coi là điá»u đặc biệt không thể dung thứ được. Bởi thế, khi quả quyết gia đình â€là tế bà o đầu tiên và sinh tá» của xã há»™i†(AA, 11), ngÆ°á»i ta nói lên má»™t Ä‘iá»u thiết yếu. Gia đình cÅ©ng là ná»n tảng của xã há»™i vì gia đình giúp thá»±c hiện những kinh nghiệm quan trá»ng vá» hòa bình. Vì thế cá»™ng đồng nhân loại không thể bá» qua những dịch vụ mà gia đình thi hà nh. NgÆ°á»i Ä‘ang ở trong giai Ä‘oạn thụ huấn có thể há»c nếm hưởng hÆ°Æ¡ng vị Ä‘Ãch thá»±c của hòa bình ở đâu nếu không phải là ở trong â€tổ ấm†nguyên thủy mà thiên nhiên chuẩn bị cho há»? Từ vá»±ng gia đình chÃnh là má»™t từ vá»±ng hòa bình; cần phải luôn luôn kÃn múc từ nÆ¡i gia đình để không đánh mất việc sá» dụng từ ngữ hòa bình. Trong sá»± lạm phát ngôn ngữ ngà y nay, xã há»™i không thể không tham chiếu â€văn phạm†mà má»i đứa trẻ Ä‘á»u há»c từ những cá» chỉ và cái nhìn của cha mẹ trÆ°á»›c khi há»c từ những lá»i nói của cha mẹ em.
4. Vì có nhiệm vụ giáo dục các phần tá» của mình, nên gia đình là chủ thể có những quyá»n đặc biệt. Tuyên ngôn quốc tế nhân quyá»n, vốn là má»™t thắng lợi của ná»n văn minh pháp lý vá» giá trị thá»±c sá»± phổ quát, khẳng định rằng â€gia đình là nòng cốt tá»± nhiên và cÆ¡ bản của xã há»™i và gia đình có quyá»n được xã há»™i và Nhà NÆ°á»›c bảo vệ†(art. 16/3). Vá» phần mình, Tòa Thánh đã muốn nhìn nháºn má»™t phẩm giá pháp lý đặc biệt của gia đình khi công bố Hiến chÆ°Æ¡ng vá» các quyá»n gia đình. Trong Lá»i Tá»±a có ghi: â€Các quyá»n của con ngÆ°á»i, cho dù được biểu lá»™ nhÆ° quyá»n của cá nhân, nhÆ°ng cÅ©ng có má»™t chiá»u kÃch xã há»™i cÆ¡ bản, chiá»u kÃch nà y tìm được trong gia đình má»™t sá»± biểu biểu lá»™ bẩm sinh và rất quan trá»ngâ€. Các quyá»n được liệt kê trong Hiến ChÆ°Æ¡ng là má»™t sá»± biểu lá»™ và diá»…n tả rõ rà ng luáºt tá»± nhiên, được ghi trong tâm khảm và được lý trà biểu lá»™ cho con ngÆ°á»i. Việc phủ nháºn hoặc giá»›i hạn các quyá»n của gia đình, là m lu má» chân lý vá» con ngÆ°á»i, Ä‘e dá»a chÃnh ná»n tảng của hòa bình.
5. Vì thế, kẻ nà o, dù vô tình, cản trở định chế gia đình, thì cÅ©ng là m cho hòa bình trong toà n thể cá»™ng đồng, quốc gia và quốc tế, trở nên mong manh, vì là m suy yếu tác nhân chÃnh yếu của hòa bình. Äây là má»™t Ä‘iểm đáng đặc biệt suy nghÄ©: tất cả những gì góp phần là m suy yếu gia đình dá»±a trên hôn nhân giữa má»™t ngÆ°á»i nam và má»™t ngÆ°á»i nữ, trá»±c tiếp hay giám tiếp cản trở sá»± sẵn sà ng của hỠđón nháºn má»™t sá»± sống má»›i trong tinh thần trách nhiệm, những gì ngăn cản quyá»n của gia đình trở thà nh chủ thể đầu tiên chịu trách nhiệm vá» giáo dục con cái, thì cÅ©ng là má»™t chÆ°á»›ng ngại khách quan trên con Ä‘Æ°á»ng hòa bình. Gia đình cần gia cÆ°, công ăn việc là m và má»™t sá»± nhìn nháºn đúng đắn đối vá»›i hoạt Ä‘á»™ng ná»™i trợ của cha mẹ, của trÆ°á»ng há»c đối vá»›i con cái, trợ giúp y tế căn bản cho má»i ngÆ°á»i. Khi xã há»™i và chÃnh trị không dấn thân giúp đỡ gia đình trong các lãnh vá»±c ấy, thì sẽ thiếu má»™t nguồn mạch thiết yếu để phụng sá»± hòa bình. Äặc biệt, các phÆ°Æ¡ng tiện truyá»n thông xã há»™i, do tiá»m năng giáo dục của chúng, có má»™t trách nhiệm đặc biệt trong việc cổ võ tôn trá»ng gia đình, trong việc diá»…n tả những mong đợi và các quyá»n của gia đình, là m nổi báºt vẻ đẹp gia đình.
Nhân loại là một đại gia đình
6. Äể sống an bình, cá»™ng đồng xã há»™i cÅ©ng được kêu gá»i noi theo các giá trị là m ná»n tảng cho gia đình. Äiá»u nà y có giá trị đối vá»›i các cá»™ng đồng địa phÆ°Æ¡ng cÅ©ng nhÆ° các cá»™ng đồng quốc gia; có cà ng có giá trị đối vá»›i cá»™ng đồng các dân tá»™c, là gia đình nhân loại Ä‘ang sống trong căn nhà chung là trái đất. Trong viá»…n tượng đó, ta không thể quên rằng gia đình nảy sinh từ sá»± Æ°ng thuáºn chung kết và trách nhiệm giữa má»™t ngÆ°á»i nam và má»™t ngÆ°á»i nữ, và há» sống sá»± Æ°ng thuáºn ấy vá»›i ý thức vá» những con cái dần dần gia nháºp gia đình của há». Äể được thịnh vượng, cá»™ng đồng gia đình cần có sá»± đồng thuáºn quảng đại của má»i phần tá». Cần là m sao để ý thức nà y cÅ©ng trở thà nh má»™t xác tÃn chung của tất cả những ngÆ°á»i được kêu gá»i há»p thà nh gia đình chung của nhân loại. Cần biết chấp nháºn Æ¡n gá»i mà Thiên Chúa đã ghi khắc trong chÃnh bản tÃnh của chúng ta. Chúng ta không sống cạnh nhau má»™t cách tình cá»; tất cả chúng ta Ä‘ang tiến bÆ°á»›c trên cùng má»™t con Ä‘Æ°á»ng nhÆ° con ngÆ°á»i và vì thế nhÆ° anh chị em vá»›i nhau. Do đó, Ä‘iá»u thiết yếu là má»—i ngÆ°á»i dấn thân sống cuá»™c sống của mình trong thái Ä‘á»™ trách nhiệm đối vá»›i thiên Chúa, nhìn nháºn Ngà i là nguồn mạch nguyên thủy cuá»™c sống của mình cÅ©ng nhÆ° của tha nhân. ChÃnh nhá» Ä‘i ngược lên tá»›i Nguyên Lý Tối Cao mà ta có thể nháºn thức giá trị vô Ä‘iá»u kiện của má»i ngÆ°á»i, và nhỠđó có thể đặt những tiá»n đỠđể xây dá»±ng má»™t nhân loại an bình. Nếu không có Ná»n Tảng siêu việt ấy, thì xã há»™i chỉ là má»™t táºp hợp những ngÆ°á»i láng giá»ng, chứ không phải là má»™t cá»™ng đồng anh chị em, được kêu gá»i há»p thà nh má»™t đại gia đình.
Gia đình, cộng đồng nhân loại và môi sinh
7. Gia đình cần má»™t mái nhà , má»™t môi trÆ°á»ng theo mức Ä‘á»™ của mình, trong đó có thể thiết láºp quan hệ giữa các phần tá» vá»›i nhau. Äối vá»›i gia đình nhân loại, căn nhà ấy chÃnh là trái đất, là môi trÆ°á»ng mà Thiên Chúa, Äấng Tạo Hóa đã ban cho chúng ta để chúng ta cÆ° ngụ trong tinh thần sáng tạo và trách nhiệm. Chúng ta cần phải chăm sóc môi sinh: môi sinh được ủy thác cho con ngÆ°á»i bảo vệ và giữ gìn trong má»™t tinh thần tá»± do trách nhiệm, luôn để ý tá»›i công Ãch của má»i ngÆ°á»i nhÆ° má»™t tiêu chuẩn để thẩm định. DÄ© nhiên con ngÆ°á»i có giá trị tối thượng so vá»›i toà n thể thiên nhiên. Tôn trá»ng môi sinh không có nghÄ©a là coi thiên nhiên váºt chất hay Ä‘á»™ng váºt là quan trá»ng hÆ¡n con ngÆ°á»i. Äúng hÆ¡n, Ä‘iá»u ấy có nghÄ©a là má»—i ngÆ°á»i không thể coi thiên nhiên má»™t cách Ãch ká»· nhÆ° thể nó hoà n toà n nhắm phục vụ cho tÆ° lợi của mình, vì các thế hệ mai sau cÅ©ng có quyá»n được hưởng những lợi Ãch của thiên nhiên, và khi là m nhÆ° thế, há» thi hà nh cùng má»™t tinh thần tá»± do trách nhiệm mà chúng ta Ä‘ang đòi há»i cho mình. CÅ©ng không được quên những ngÆ°á»i nghèo, trong nhiá»u trÆ°á»ng hợp, há» bị gạt ra ngoà i, không được hưởng những tà i nguyên thiên nhiên được dà nh cho tất cả má»i ngÆ°á»i. Ngà y nay, nhân loại lo lắng cho tÆ°Æ¡ng lai sá»± quân bình môi sinh. Vá» vấn Ä‘á» nà y, nên thẩm định má»™t cách khôn ngoan, trong má»™t cuá»™c đối thoại giữa các chuyên gia và những ngÆ°á»i khôn ngoan, không Ä‘Æ°a ra những phán Ä‘oán có tÃnh chất ý thức hệ để Ä‘i tá»›i những kết luáºn hấp tấp và nhất là bằng cách cùng nhau tìm kiếm má»™t kiểu mẫu phát triển dà i hạn, bảo đảm an sinh của má»i ngÆ°á»i, trong niá»m tôn trá»ng sá»± quân bình môi sinh. Nếu việc bảo vệ môi sinh có những giá phải trả, thì cần phải chia đồng Ä‘á»u cái giá ấy, để ý đến những khác biệt trong sá»± phát triển tại các nÆ°á»›c và tình liên Ä‘á»›i đối vá»›i các thế hệ tÆ°Æ¡ng lai. Hà nh Ä‘á»™ng khôn ngoan tháºn trong không có nghÄ©a là không lãnh nháºn trách nhiệm và hoãn lại các quyết định; đúng hÆ¡n có nghÄ©a là dấn thân cùng nhau Ä‘Æ°a ra các quyết định, sau khi đã cứu xét trong tinh thần trách nhiệm những con Ä‘Æ°á»ng phải theo, vá»›i mục Ä‘Ãch củng cố liên minh giữa con ngÆ°á»i và môi sinh, liên minh ấy phải phản ánh tình thÆ°Æ¡ng sáng tạo của Thiên Chúa, Äấng từ đó chúng ta xuất phát và chúng ta Ä‘ang tiến vá» cùng Ngà i.
8. Vá» vấn Ä‘á» nà y, Ä‘iá»u cÆ¡ bản là phải â€coi†trái đất nhÆ° â€căn nhà chung của chúng taâ€, và để nó phục vụ tất cả má»i ngÆ°á»i, khi quản lý trái đất, cần chá»n con Ä‘Æ°á»ng đối thoại thay vì Ä‘Æ¡n phÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°a ra những chá»n lá»±a. Nếu cần, ta có thể gia tăng những tổ chức trên bình diá»…n quốc tế, để chu toà n việc quản lý căn nhà chung của chúng ta má»™t cách hòa hợp; tuy nhiên, trÆ°á»›c tiên cần là m chÃn mùi trong lÆ°Æ¡ng tâm con ngÆ°á»i xác tÃn theo đó chúng ta phải cùng nhau cá»™ng tác trong tinh thần trách nhiệm. Những vấn Ä‘á» xuất hiện nÆ¡i chân trá»i tháºt là phức tạp và cấp thiết. Äể Ä‘Æ°Æ¡ng đầu hữu hiệu vá»›i tình trạng ấy, nên hà nh Ä‘á»™ng phối hợp. Có má»™t lãnh lá»±c cần gia tăng đối thoại giữa các dân nÆ°á»›c, đó là việc quản lý các nguồn năng lượng của trái đất. Vá» vấn Ä‘á» nà y, các nÆ°á»›c tân tiến vá» kỹ thuáºt đứng trÆ°á»›c hai Ä‘iá»u cấp thiết: má»™t Ä‘Ã ng cần phải loại bá» thói quen tiêu thụ thái quá do kiểu mẫu phát triển hiện nay, và đà ng khác, cần phải đầu tÆ° thÃch đáng để có những nguồn năng lượng khác nhau, và để cải tiến việc sá» dụng năng lượng. Các nÆ°á»›c Ä‘ang vượt lên cần nhiá»u năng lượng, nhÆ°ng nhiá»u khi việc thá»a mãn nhu cầu ấy gây thiệt hại cho các nÆ°á»›c nghèo, vì các nÆ°á»›c nà y không đủ các cÆ¡ cấu hạ tầng, cả vá» phÆ°Æ¡ng diện kỹ thuáºt, há» Ä‘Ã nh phải bán vá»›i giá hạ các nguồn năng lượng mà há» sở hữu. Äôi khi, tá»± do chÃnh trị của há» cÅ©ng bị thÆ°Æ¡ng tổn vì những hình thức bảo há»™ hoặc Ãt là há» phải chịu những Ä‘iá»u kiện tháºt là nhục nhã.
Gia đình, cộng đồng nhân loại và kinh tế
9. Má»™t Ä‘iá»u kiện thiết yếu để có an bình trong má»—i gia đình hệ tại sá»± kiện gia đình dá»±a trên ná»n tảng vững chắc của các giá trị tinh thần và luân lý đạo đức chung. NhÆ°ng cÅ©ng phải nói thêm rằng gia đình cảm nghiệm an bình Ä‘Ãch thá»±c khi má»—i phần tá» không bị thiếu những gì cần thiết và khi tà i sản của gia đình - thà nh quả lao công của ngÆ°á»i nà y, do sá»± tiết kiệm của ngÆ°á»i khác, và do sá»± cá»™ng tác tÃch cá»±c của má»i ngÆ°á»i - được quản lý tốt, trong tình liên Ä‘á»›i, không thái quá cÅ©ng không phà phạm. Äể có an bình trong gia đình, má»™t Ä‘Ã ng cần có má»™t sá»± cởi mở đối vá»›i gia sản siêu việt các giá trị và đà ng khác, - Ä‘iá»u nà y không kém phần quan trá»ng - cÅ©ng cần phải có má»™t sá»± quản lý tốt các của cải váºt chất cÅ©ng nhÆ° quan hệ giữa con ngÆ°á»i vá»›i nhau. LÆ¡ là đối vá»›i các khÃa cạnh ấy Ä‘Æ°a tá»›i háºu quả là là m thÆ°Æ¡ng tổn sá»± tÃn nhiệm lẫn nhau vì những viá»…n tượng bấp bênh Ä‘e dá»a tÆ°Æ¡ng lai của gia đình.
10. NgÆ°á»i ta cÅ©ng có thể áp dụng những suy tÆ° ấy cho đại gia đình là nhân loại nói chung. Ngà y nay, gia đình nhân loại liên kết vá»›i nhau chặt chẽ hÆ¡n do sá»± hoà n cầu hóa; ngoà i má»™t ná»n tảng các giá trị chung, gia đình cÅ©ng cần có má»™t ná»n kinh tế có thể thá»±c sá»± đáp ứng các đòi há»i của công Ãch trên bình diện hoà n vÅ©. Vá» vấn Ä‘á» nà y, sá»± tham chiếu gia đình tá»± nhiên cÅ©ng đặc biệt có ý nghÄ©a. Cần phải thăng tiến những quan hệ đúng đắn và chân thà nh giữa cá nhân và các dân tá»™c, để tất cả Ä‘á»u có thể cá»™ng tác trong sá»± bình đẳng và công bằng. Äồng thá»i cần thi hà nh tất cả những gì cần thiết để đảm bảo việc sá» dụng khôn ngoan các nguồn tà i nguyên và phân phối công bằng. Äặc biệt, những viện trợ dà nh cho các nÆ°á»›c nghèo phải đáp ứng các tiêu chuẩn má»™t ná»n kinh tế hợp lý là nh mạnh, tránh những phung phà rốt cuá»™c chỉ Ä‘Æ°a tá»›i sá»± duy trì những guồng máy bà n giấy tốn phÃ. CÅ©ng cần để ý tá»›i đòi há»i luân lý, cần là m sao để việc tổ chức kinh tế không phải chỉ theo những luáºt lệ nghiêm ngặt vá» việc kiếm lợi trÆ°á»›c mắt, nhÆ°ng có thể là vô nhân đạo.
Gia đình, công đồng nhân loại và luáºt luân lý
11. Má»™t gia đình sống trong an bình nếu tất cả các thà nh phần tuân hà nh má»™t qui luáºt chung: Ä‘iá»u nà y giúp chống lại chủ nghÄ©a cá nhân Ãch ká»· và kiến tạo những mối liên hệ giữa má»—i phần tá» vá»›i nhau, qua đó tạo Ä‘iá»u kiện thuáºn lợi cho sá»± sống chung hòa bình và sá»± cá»™ng tác của há» trong má»™t mục Ä‘Ãch chung. Äiá»u hiển nhiên là tiêu chuẩn ấy cÅ©ng có giá trị đối vá»›i các cá»™ng đồng rá»™ng lá»›n hÆ¡n: từ cá»™ng Ä‘oà n địa phÆ°Æ¡ng, tá»›i quốc gia, cho đến cả cá»™ng đồng quốc tế. Äể có hòa bình, phải có má»™t luáºt chung, là m cho tá»± do có tÃnh cách chân thá»±c, chứ không phải là má»™t ý muốn Ä‘á»™c Ä‘oán mù quáng, và nó bảo vệ kẻ yếu chống lại sá»± lạm dụng của kẻ mạnh hÆ¡n. Trong gia đình các dân tá»™c, ngÆ°á»i ta nháºn thấy có nhiá»u thái Ä‘á»™ Ä‘á»™c Ä‘oán, giữa lòng các quốc gia cÅ©ng nhÆ° trong quan hệ hệ há»— tÆ°Æ¡ng giữa các nÆ°á»›c vá»›i nhau. Ngoà i ra có nhiá»u tình trạng trong đó kẻ yếu bị bó buá»™c không những phải cúi đầu trÆ°á»›c những đòi há»i của công lý nhÆ°ng còn trÆ°á»›c sức mạnh sống sượng của những ngÆ°á»i có nhiá»u phÆ°Æ¡ng tiện hÆ¡n há». Chúng ta hãy láºp lại Ä‘iá»u nà y: sức mạnh phải luôn luôn tuân theo ká»· luáºt luáºt luáºt pháp và điá»u nà y cÅ©ng phải được thể hiện trong các quan hệ giữa các quốc gia có chủ quyá»n vá»›i nhau.
12. Nhiá»u lần Giáo Há»™i đã lên tiếng vá» bản chất và chức năng của luáºt pháp: qui luáºt pháp lý Ä‘iá»u hà nh các quan hệ giữa con ngÆ°á»i vá»›i nhau, khi thiết láºp ká»· luáºt cho những thái Ä‘á»™ bên ngoà i và dá»± phòng những hình phạt cho những ngÆ°á»i vi phạm các qui luáºt ấy, nó có tiêu chuẩn là qui luáºt luân lý dá»±a trên bản tÃnh của sá»± váºt. Ngoà i ra lý trà con ngÆ°á»i có khả năng nháºn ra luáºt luân lý, Ãt là trên bình diện những đòi há»i cÆ¡ bản, nhá» Ä‘i ngược lên tá»›i Lý Trà sáng tạo của Thiên Chúa, Äấng là nguồn gốc của má»i sá»±. Qui luáºt luân lý ấy phải Ä‘iá»u hà nh những chá»n lá»±a của lÆ°Æ¡ng tâm và hÆ°á»›ng dẫn má»i thái Ä‘á»™ của con ngÆ°á»i. Có những qui luáºt pháp lý cho các quan hệ giữa các dân nÆ°á»›c há»p thà nh gia đình nhân loại hay không? Và nếu chúng hiện hữu, thì để chúng thá»±c sá»± hữu hiệu, cần phải Ä‘i ngược lên qui luáºt luân lý tá»± nhiên, là ná»n tảng của qui luáºt pháp lý, nếu không qui luáºt nà y tùng phục sá»± đồng thuáºn mong manh và phù du.
13. Sá»± nháºn thức qui luáºt luân lý tá»± nhiên không dà nh riêng cho ngÆ°á»i hồi tâm và đứng trÆ°á»›c váºn mệnh của mình, há» tá»± há»i vá» lý lẽ ná»™i tại các khát vá»ng sâu xa nhất mà há» nháºn ra nÆ¡i mình. Tuy có phần không chắc và bất định, con ngÆ°á»i vẫn có thể khám phá luáºt luân lý chung ấy, Ãt là trong những Ä‘Æ°á»ng hÆ°á»›ng thiết yếu, luáºt luân lý nà y, vượt ra ngoà i những khác biệt vá» văn hóa, giúp con ngÆ°á»i hiểu nhau trong những gì liên quan tá»›i các khÃa cạnh quan trá»ng nhất của thiện và ác, của công chÃnh và bất chÃnh. Äiá»u tối quan trá»ng là trở vá» vá»›i luáºt cÆ¡ bản ấy và dà nh cho việc tìm kiếm nà y những năng lá»±c trà tuệ tốt nhất của chúng ta, không để cho mình bị nản chà vì những mÆ¡ hồ hoặc những hiểu ngáºm. Thá»±c váºy, các giá trị ăn rá»… sâu trong luáºt luân lý tá»± nhiên, cho dù nó chỉ có tÃnh cách rá»i rạc từng mảnh, và không luôn luôn hòa hợp nhau, chúng hiện diện trong các hiệp định quốc tế, trong những hình thức quyá»n bÃnh được má»i ngÆ°á»i nhìn nháºn, trong những nguyên tắc của luáºt nhân đạo được tiếp nháºn và o trong luáºt pháp của các quốc gia hoặc trong các qui ché của các tổ chức quốc tế. Nhân loại không phải là không có luáºt. Tuy nhiên, Ä‘iá»u cần thiết là phải tiếp tục đối thoại vá» các vấn Ä‘á» nà y, là m sao để luáºt lệ của các quốc gia cùng nhìn nháºn các quyá»n căn bản của con ngÆ°á»i. Tiến bá»™ của ná»n văn hóa pháp lý trên thế giá»›i má»™t phần cÅ©ng tùy thuá»™c sá»± dấn thân là m cho các qui luáºt quốc tế hữu hiệu hÆ¡n, có má»™t ná»™i dung nhân bản sâu xa, để tránh cho các qui luáºt nà y bị thu hẹp thà nh những biện pháp dá»… dà ng tránh né vì những lý do Ãch ká»· hoặc ý thức hệ.
Vượt thắng các cuộc xung đột và giải trừ võ trang
14. Ngà y nay, rất tiếc là nhân loại Ä‘ang sống những chia rẽ rá»™ng lá»›n và những cuá»™c xung Ä‘á»™t khốc liệt tạo nên những viá»…n tượng Ä‘en tối cho tÆ°Æ¡ng lai của mình. Có những vùng rá»™ng lá»›n trên trái đất Ä‘ang sống những căng thẳng ngà y cà ng gia tăng, và hiểm há»a cà ng ngà y cà ng có những quốc gia sở hữu võ khà hạt nhân khiến cho má»i ngÆ°á»i có trách nhiệm Ä‘á»u lo sợ. Ngà y nay ngÆ°á»i ta cÅ©ng chứng kiến nhiá»u cuá»™c ná»™i chiến tại Phi châu, cho dù tại má»™t số nÆ°á»›c thuá»™c đại lục nà y có sá»± tiến bá»™ trong tá»± do và dân chủ. Trung Äông vẫn tiếp tục là diá»…n trÆ°á»ng của những xung Ä‘á»™t và khủng bố tạo nên những háºu quả trên các quốc gia và các vùng lân cáºn, có nguy cÆ¡ lôi kéo há» và o vòng bạo lá»±c. Nói chung, ngÆ°á»i ta lấy là m tiếc mà nháºn thấy rằng con số các quốc gia bị lôi và o vòng chạy Ä‘ua võ trang Ä‘ang gia tăng: cả những nÆ°á»›c Ä‘ang trên Ä‘Æ°á»ng phát triển cÅ©ng dà nh má»™t phần quan trá»ng trong sản phẩm ná»™i địa Ãt á»i của mình để mua võ khÃ. Trong ná»n thÆ°Æ¡ng mại Ä‘au buồn nà y, có nhiá»u trách nhiệm khác nhau: có những nÆ°á»›c thuá»™c thế giá»›i công nghệ, kiếm được những nguồn lợi lá»›n từ việc bán võ khà và có những nhóm cầm quyá»n trong nhiá»u nÆ°á»›c nghèo, muốn củng cố địa vị của há» bằng việc mua các võ khà ngà y cà ng tối tân. Trong những thá»i kỳ khó khăn nhÆ° thế, cần phải hết sức Ä‘á»™ng viện má»i ngÆ°á»i thiện chà để tìm ra những hiệp định cụ thể để giải trừ võ trang hữu hiệu, nhất là vá» võ khà hạt nhân. Giữa lúc tiến trình không là m cho võ khà hạt nhân lan trà n Ä‘ang bị cháºm lại, tôi cảm thấy có bổn pháºn phải kêu gá»i các chÃnh quyá»n quyết tâm mở lại các cuá»™c thÆ°Æ¡ng thuyết để dần dần tháo gỡ có phối hợp các võ khà hạt nhân hiện hữu. Khi láºp lại lá»i kêu gá»i nà y, tôi tiếp mình Ä‘ang biểu lá»™ Æ°á»›c muốn của tất cả những ngÆ°á»i đặc biệt quan tâm tá»›i tÆ°Æ¡ng lai của nhân loại.
15. Cách đây đúng 60 năm, LHQ đã long trá»ng công bố Tuyên Ngôn quốc tế nhân quyá»n (1948-2008). Qua văn kiện nà y, gia đình nhân loại đã muốn phản ứng chống lại những kinh hoà ng của Thế Chiến thứ hai, khi nhìn nháºn sá»± hiệp nhất của mình dá»±a trên phẩm giá bình đẳng của má»i ngÆ°á»i và đặt nÆ¡i trá»ng tâm cuá»™c sống chung của con ngÆ°á»i sá»± tôn trá»ng các quyá»n căn bản của má»i cá nhân và dân tá»™c: Äó là má»™t bÆ°á»›c quyết định trên con Ä‘Æ°á»ng đầy khó khăn và yêu sách tiến đến sá»± hòa hợp và hòa bình. CÅ©ng nên nhắc đến việc mừng ká»· niệm 25 năm Tòa Thánh chấp nháºn Hiến ChÆ°Æ¡ng vá» các quyá»n của gia đình (1983-2008), cÅ©ng nhÆ° ká»· niệm 40 năm cá» hà nh Ngà y Hòa Bình thế giá»›i lần đầu tiên (1968-2008). Ngà y nà y là thà nh quả trá»±c giác của Äức Giáo Hoà ng Phaolô 6 theo sá»± quan phòng của Chúa, và được vị Tiá»n Nhiệm đáng kÃnh của tôi là ÄGH Gioan Phaolô 2 tiếp tục vá»›i đầy xác tÃn, việc cá» hà nh Ngà y Hòa Bình nà y đã giúp Giáo Há»™i, qua dòng thá»i gian, vá»›i những Sứ Äiệp được công bố nhân dịp nà y, phát triển má»™t đạo lý sáng ngá»i bênh vá»±c thiện Ãch căn bản của con ngÆ°á»i. DÆ°á»›i ánh sáng các lá»… ká»· niệm quan trá»ng ấy, tôi má»i gá»i tất cả má»i ngÆ°á»i nam nữ ý thức rõ rà ng mình cùng thuá»™c vá» má»™t gia đình nhân loại duy nhất và cố gắng để sá»± sống chung trên trái đất ngà y cà ng phản ánh xác tÃn ấy, mà sá»± thiết láºp hòa bình Ä‘Ãch thá»±c và lâu bá»n tùy thuá»™c. Tôi cÅ©ng má»i gá»i các tÃn hữu không ngừng khẩn cầu Thiên Chúa, xin Chúa ban hồng ân hòa bình. Vá» phần các tÃn hữu Kitô, há» biết mình có thể tÃn thác nÆ¡i sá»± chuyển cầu của Äấng là Mẹ của Con Thiên Chúa là m ngÆ°á»i, vì phần rá»—i của toà n thể nhân loại, NgÆ°á»i là Mẹ của tất cả chúng ta.
Tôi cầu chúc tất cả một Năm Mới hạnh phúc
Vatican ngà y 8 tháng 12 năm 2007
Bênêđictô XVI, Giáo Hoà ng
Lm. G. Trần Äức Anh, O.P. (dịch)
|