Má»™t cái nhìn vá» TÄ SPE SALVI của ÄTC Bênêđictô XVI
02.12.2007
|
|
(Bà i nà y do Isabelle de Gaulmyn viết, và được đăng trên nháºt báo Ä‘iện tá» La Croix ngà y 30/11/2007). -------------- « Spe Salvi » : « ChÃnh trong niá»m hy vá»ng mà chúng ta được cứu Ä‘á»™ ». Từ lá»i khẳng định nà y của Thánh Phaolô, ÄTC, trong Thông Ä‘iệp thứ hai của mình, cho thấy tất cả tÃnh thá»i sá»± của niá»m hy vá»ng Kitô giáo trong xã há»™i chúng ta hiện nay.
Trá»i không trống rá»—ng, và nếu Marx đã chết, thì niá»m hy vá»ng, nó vẫn trÆ°á»ng tồn. Äối diện vá»›i má»™t thế giá»›i duy váºt hiện đại, và thÆ°á»ng là vô thần, thông Ä‘iệp thứ hai của ÄTC Biển Äức XVI nhắc lại những gì là m nên ná»n tảng của niá»m tin Kitô giáo, niá»m hy vá»ng của nó và o thế giá»›i bên kia và những gì là m nên đặc tÃnh của Æ¡n cứu rá»—i nà y. Minh há»a cho Ä‘iá»u đó, ngà i đã dùng những hình ảnh chứng tá của niá»m hy vá»ng trong những hoà n cảnh bi đát, nhÆ° thánh nữ Bakhita, ngÆ°á»i nô lệ Sudan, Thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh, thánh tá» vì đạo Việt Nam và o thế ká»· XIX, hay má»™t ngÆ°á»i Việt Nam khác, ÄHY Nguyá»…n Văn Thuáºn, ngÆ°á»i đã bị tù 13 năm dÆ°á»›i chế Ä‘á»™ cá»™ng sản.
NhÆ° thói quen của mình, ÄTC trÆ°á»›c tiên Ä‘i tìm câu trả lá»i trong Thánh Kinh. Sách Công vụ các Tông Äồ và các thÆ° thánh Phaolô cho thấy rằng, từ những năm đầu tiên của Kitô giáo, đã xuất hiện nhÆ° là đặc Ä‘iểm của các Kitô hữu sá»± kiện rằng há» có má»™t tÆ°Æ¡ng lai. Phúc Âm không chỉ là « má»™t tin mừng », nhÆ°ng còn là má»™t sứ Ä‘iệp sinh ra các sá»± kiện và là m thay đổi cuá»™c sống : « cách cá»a tối tăm của thá»i gian, của tÆ°Æ¡ng lai, đã được hoà n toà n rá»™ng mở », thông Ä‘iệp cho thấy.
Từ chứng tá của thánh nữ Bakhita, ÄTC đã phân tÃch niá»m hy vá»ng nhÆ° là cuá»™c gặp gỡ vá»›i « Thiên Chúa chân tháºt ». Do đó, nó không hệ tại má»™t sứ Ä‘iệp xã há»™i hay chÃnh trị : Chúa Kitô chết trên thánh giá đã đến mang lại cuá»™c gặp gỡ vá»›i Thiên Chúa hằng sống, và má»™t niá»m hy vá»ng mạnh hÆ¡n tất cả má»i Ä‘au khổ. Má»™t niá»m hy vá»ng biến đổi từ bên trong. Trên ná»n tảng của má»™t sá»± chắc chắn : « Trá»i không trống rá»—ng. Cuá»™c sống không là má»™t sản phẩm Ä‘Æ¡n giản của những săn sóc và những quan hệ nhân quả của váºt chất, những trong tất cả và đồng thá»i trên tất cả, có má»™t ý muốn nhân vị, có má»™t Thánh Thần mà tá»± mạc khải nhÆ° là Tình Yêu trong Chúa Giêsu.
Niá»m hy vá»ng không chỉ cho tÆ°Æ¡ng lai
Tuy nhiên, niá»m hy vá»ng không chỉ cho tÆ°Æ¡ng lai, cho thế giá»›i bên kia. ÄTC thần há»c gia phê bình má»™t lối giải thÃch đức tin của Luther, để chứng minh sá»± liên hệ của đức tin vá»›i niá»m hy vá»ng : ÄTC giải thÃch : đức tin không chỉ là sá»± mở ra của nhân vị hÆ°á»›ng đến những sá»± thiện vắng mặt, nhÆ°ng nó còn mang đến Ä‘iá»u gì đó trong tức thá»i, « nó kéo tÆ°Æ¡ng lai và o trong hiện tại ». Má»™t niá»m hy vá»ng nhÆ° thế, kể từ hôm nay, đặt ra sá»± tá»± do Ä‘Ãch thá»±c, cho phép không dÃnh bám và o những của cải trần thế hiện tại và cho phép tÆ°Æ¡ng đối hóa ná»n tảng váºt chất theo thói quen của má»™t cuá»™c sống.
Niá»m hy vá»ng nà y phải chăng nó vẫn còn giá trà cho các Kitô hữu và o ngà n năm thứ ba ? Phần thứ hai của thông Ä‘iệp cho thấy tÃnh thá»i sá»± của đức tin đối diện vá»›i những trà o lÆ°u tÆ° tưởng hiện đại đã tấn công những ná»n tảng của niá»m hy vá»ng. Ở đây, ÄTC đặt mình trong bối cảnh rất Âu Châu, được đánh dấu bởi triết thuyết Ãnh Sáng và phê bình marxit. Má»™t chủ thuết Marxit mà ÄTC đã luôn xem xét cách nhiêm chỉnh và biết sâu xa, và ngà i ca ngợi nó-tháºt kinh ngạc trong má»™t thông Ä‘iệp- ca ngợi « khả năng phân tÃch sâu xa » của Karl Marx.
NhÆ°ng trên ná»n tảng, sai lầm to lá»›n của chủ thuyết Marxit và những hóa thân của nó là chủ nghÄ©a duy váºt : con ngÆ°á»i không chỉ là sản phẩm của những Ä‘iá»u kiện kinh tế, và không thể chữa là nh nó chỉ từ bên ngoà i. Chắc chắn Kitô giáo không chối bá» sá»± tiến bá»™, nhÆ°ng Kitô giáo từ chối biá»n nó thà nh má»™t tôn giáo má»›i. ÄHY Cottier, nguyên thần há»c gia của Tòa Thánh, đã nháºn xét và o hôm thứ Sáu rằng ÄTC trở vá» vá»›i « má»™t trong những chủ Ä‘á» yêu thÃch của ngà i vá» mối liên hệ giữa đức tin và lý trÃ, nghÄ©a là lý trà chỉ trở ná»n nhân bản Ä‘Ãch thá»±c, nếu nó có khả năng nhìn ra bên kia của chÃnh nó ».
Äặc tÃnh cá»™ng đồng của niá»m hy vá»ng
Bá»™ mặt Ä‘Ãch thá»±c của niá»m hy vá»ng Kitô giáo sẽ không bao giỠđược bảo đảm duy nhất bởi sá»± cải thiện các cÆ¡ cấu của xã há»™i. NhÆ°ng Ä‘iá»u đó không có nghÄ©a rằng niá»m hy vá»ng nà y là cá nhân chủ nghÄ©a. Rất nhiá»u lần, thông Ä‘iệp đã nhấn mạnh đến đặc tÃnh cá»™ng đồng của niá»m hy vá»ng Kitô giáo : « Sá»± kiện hiệp thông vá»›i Chúa Giêsu ngụ ý vá»›i chúng ta trong hữu thể « vì má»i ngÆ°á»i » của Ngà i, Ngà i biến nó thà nh cách thế hiện hữu của chúng ta. Niá»m hy vá»ng và ơn cứu Ä‘á»™ không phải là những dữ kiện cách Ä‘Æ¡n lẻ ». Và ÄTC thêm và o : « sá»± tham dá»± và o công lý và sá»± tốt là nh của Thiên Chúa đối vá»›i tha nhân phát xuất từ tình yêu đối vá»›i Thiên Chúa. »
Trong phần cuối cùng, vá»›i cung giá»ng tu đức, ÄTC Biển Äức XVI đã Ä‘á» nghị nhiá»u nÆ¡i hay môi trÆ°á»ng hy vá»ng. Lá»i cầu nguyện. Äau khổ vá»›i tất cả những vấn Ä‘á» của sá»± dữ, bênh táºt và tất cả những gì « phát xuất từ sá»± giá»›i hạn của chúng ta ». Sá»± Ä‘au khổ, những Ä‘au Ä‘á»›n vẫn là kinh khủng, nhÆ°ng ÄTC trÃch thÆ° của thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh viết từ trại giam của mình : « Sá»± dữ không hung dữ trong con ngÆ°á»i, nhÆ°ng ánh sáng chinh phục sụ Ä‘au khổ, không ngừng Ä‘au khổ, bất chấp tất cả trở nên lá»i ca tụng ». Những gì có giá trị đối vá»›i cà i nhìn của chúng ta vá» Ä‘au khổ thì cÅ©ng có giá trị đối vá»›i toà n xã há»™i : « Má»™t xã há»™i không đạt tá»›i chấp nháºn những sá»± Ä‘au khổ… là má»™t xã há»™i tà n bạo và phi nhân. »
NÆ¡i hy vá»ng tối háºu : phán xét sau cùng. Cho dầu nó không rõ rà ng, Ä‘oạn văn nà y có thể dùng nhÆ° phÆ°Æ¡ng thuốc trị trÆ°á»›c biết bao nhiêu luáºn Ä‘á» của thuyết nghìn năm Ä‘ang hiện hà nh, ngay cả trong Kitô giáo. Ở đây, ÄTC cho thấy hÃnh ảnh vá» cuá»™c Phán xét sau cùng « không phải là má»™t hình ảnh khủng khiếp, nhÆ°ng là má»™t hình ảnh hy vá»ng ». Và má»™t hình ảnh « kêu gá»i đến trách nhiệm ». Vá»›i lá»i giải thÃch sau đây vá» Luyện ngục : « Äể tá»± cứu mình, chÃnh mình cần phải băng qua ngá»n lá»a để dứt khoát trở nên có khả năng vá» Thiên Chúa và để có thể có chá»— ở bà n tiệc vÄ©nh cá»u ».
Không bao giá» kiên quyết cÅ©ng không vì thù háºn
Do đó, và o lúc phán xét sau cùng, « chúng ta cảm nghiệm và chúng ta đón nháºn sá»± thống trị của tình yêu Thiên Chúa nà y trên tất cả sá»± dữ trên thế giá»›i và trong chúng ta » bằng má»™t hình thức « lá»a cháy biến đổi ». CÅ©ng ở đó, không ai được cứu rá»—i má»™t mình…
Trong phần nà y giống nhÆ° ở trên, cung giá»ng của thông Ä‘iệp « Spe Salvi » không bao giá» kiên quyết hay vì thù háºn. ÄÆ¡n giản ÄTC muốn đối thoại vá»›i thế giá»›i hiện đại nà y, Ä‘ang chất vấn ngà i nhÆ° là nhà trà thức và là nhà thần há»c. Bởi vì trong má»™t sá»± đối thoại nhÆ° thế « mà các Kitô hữu phải há»c biết theo cách má»›i mẻ là niá»m hy vá»ng hệ tại Ä‘Ãch thá»±c ở Ä‘iá»u gì, những gì há» phải trao ban cho thế giá»›i và những gì há» không thể trao ban ». Và ÄTC đã kêu gá»i đến « má»™t sá»± tá»± phê bình của Kitô giáo hiện đại, mà má»™t lần nữa phải luôn luôn há»c biết tá»± hiểu chÃnh mình từ cá»™i rá»… của riêng nó ». Chung cuá»™c, những gì xác định chÃnh xác chủ định của thông Ä‘iệp.
Isabelle de Gaulmyn (Tiến Nhân chuyển ngữ)
(Nguồn: VietCatholic) |