Sứ Ä‘iệp của Äức Thánh Cha Phanxicô nhân ngà y Hòa Bình Thế Giá»›i 2015
12.12.2014
Không còn nô lệ nữa, nhưng chỉ còn tình huynh đệ với nhau
1. Khởi đầu năm mới nà y, khoảnh khắc
chúng ta đón nháºn ân sủng của Thiên Chúa cho toà n thể nhân loại, tôi xin
chân thà nh gá»i lá»i chúc bình an đến má»i ngÆ°á»i nam nữ, cÅ©ng nhÆ° cho má»i
dân tá»™c và quốc gia trên thế giá»›i, các nhà lãnh đạo quốc gia và chÃnh
phủ, và các chức sắc của tôn giáo, cùng vá»›i lá»i cầu xin để không còn
những cuộc chiến tranh, xung đột và những nỗi đau đớn gây ra bởi con
ngÆ°á»i, các dịch bệnh xÆ°a cÅ©ng nhÆ° nay và bởi những tà n phá do thiên tai.
Tôi đặc biệt cầu xin để, khi đáp lại lá»i má»i gá»i cá»™ng tác của chúng ta
vá»›i Thiên Chúa và vá»›i má»i ngÆ°á»i thà nh tâm thiện chà để là m thăng tiến sá»±
đồng tâm nhất trÃ, chúng ta biết kháng cá»± lại những cám dá»— xúi giục
mình hà nh xá» theo cách không xứng vá»›i tÆ° cách là m ngÆ°á»i của chúng ta.
Trong sứ điệp hòa bình và o tháng giêng
năm ngoái, tôi đã nói vỠ“khao khát một cuộc sống tròn đầy… bao hà m ước
mong mãnh liệt vỠmột tình huynh đệ thúc đẩy chúng ta đến với những
ngÆ°á»i khác, nÆ¡i đó chúng ta nhìn vá» nhau không phải nhÆ° những kẻ thù hay
đối thủ, nhÆ°ng nhÆ° anh chị em được đón nháºn và ôm ấpâ€.[1]
Vì tá»± bản chất, con ngÆ°á»i là hữu thể có tÆ°Æ¡ng quan, được an bà i là phải
đi tìm sự tròn đầy qua các tương quan liên vị, được gợi hứng bởi sự
công bằng và tình yêu, nên việc nhân phẩm, tá»± do và tÃnh tá»± trị được
thừa nháºn và tôn trá»ng là rất ná»n rảng cho việc phát triển của mình.
Äáng buồn thay, những tai há»a của việc con ngÆ°á»i trục lợi nhau đã là m
hủy hoại nặng ná» Ä‘á»i sống hiệp thông và lá»i má»i gá»i thắt chặt các tÆ°Æ¡ng
quan liên vị được đánh dấu bằng sá»± tôn trá»ng, công bằng và tình yêu.
Hiện tượng ghê tởm nà y, vốn dẫn tá»›i việc coi thÆ°á»ng các quyá»n cÆ¡ bản của
ngÆ°á»i khác và xóa bá» quyá»n tá»± do và nhân phẩm của há», mang rất nhiá»u
hình thức mà giỠđây tôi xin mạn phép Ä‘á» cáºp đến những Ä‘iá»u nà y cách vắn
tắt, để dÆ°á»›i ánh sang Lá»i Chúa, chúng ta có thể xem tất cả má»i ngÆ°á»i
“không còn là những nô lệ, nhÆ°ng là anh chị em vá»›i nhauâ€.
Lắng nghe kế hoạch của Thiên Chúa dà nh cho nhân loại
2. Äá» tà i mà tôi chá»n cho sứ Ä‘iệp năm nay
được rút ra từ thÆ° của Thánh Phaolô gá»i ông Philemôn, trong đó thánh
Tông Äồ đã xin cá»™ng sá»± viên của mình đón nháºn Onesimus, trÆ°á»›c kia là nô
lệ của Philemon, bây giỠđã trở thà nh một Kitô hữu và vì thế, theo
Phaolô, đáng để được xem là má»™t ngÆ°á»i anh em. Vị Tông
đồ dân ngoại viết rằng: “Nó đã xa anh má»™t thá»i gian để anh có được lại
nó vÄ©nh viá»…n; không phải được lại má»™t ngÆ°á»i nô lệ, nhÆ°ng thay vì má»™t
ngÆ°á»i nô lệ, thì được má»™t ngÆ°á»i anh em rất thân mến†(Plm 15-16).
Onesimus đã trở thà nh ngÆ°á»i anh em của Philemôn khi ông trở thà nh má»™t
Kitô hữu. NhÆ° thế, việc quay trở vá» vá»›i Äức Kitô, bắt đầu má»™t cuá»™c sống
là ngÆ°á»i môn đệ trong Äức Kitô, là m nên má»™t sá»± tái sinh (x. 2Cr 5,17; 1Pt 1,3) vốn tái tạo lại tình huynh đệ nhÆ° là mối dây ná»n tảng của Ä‘á»i sống gia đình và đá»i sống xã há»™i.
Trong Sách Sáng Thế (x St 1,27-28), chúng ta Ä‘á»c thấy rằng Thiên Chúa đã dá»±ng nên ngÆ°á»i nam và ngÆ°á»i nữ,
và chúc phúc cho hỠđể hỠcó thể lớn lên và sinh sôi nảy nở: Ngà i tạo
nên ngÆ°á»i cha Adam và ngÆ°á»i mẹ Eve, hai ngÆ°á»i nà y – khi đáp lại lệnh
truyá»n hãy sinh sôi nảy nở của Chúa – đã là m nên tình huynh đệ
đầu tiên, tình huynh đệ giữa Cain và Aben. Cain và Aben là anh em, bởi
vì chúng được sinh ra từ cùng một dạ, và như thế, chúng có cùng một
nguồn gốc, bản chất và phẩm giá nhÆ° cha mẹ mình, những ngÆ°á»i được tạo ra
giống Thiên Chúa và theo hình ảnh Thiên Chúa.
Nhưng tình huynh đệ cũng được
diễn tả trong sự phong phú và khác biệt giữa anh chị em, cho dù hỠđược
nối kết qua việc cùng do mẹ sinh ra và có cùng bản chất cũng như nhân
phẩm. Vì thế, xét nhÆ° là những anh chị em, tất cả má»i ngÆ°á»i, tá»±
bản chất, Ä‘á»u có mối tÆ°Æ¡ng quan vá»›i ngÆ°á»i khác, những ngÆ°á»i ấy tuy khác
với mình nhưng lại cùng chia sẻ một nguồn gốc, bản chất và phẩm giá.
Theo đó, tình huynh đệ là m nên mối dây liên kết các tÆ°Æ¡ng quan thiết yếu để xây dá»±ng gia đình nháºn loại do Thiên Chúa tạo ra.
Äáng buồn thay, ngay giữa những thụ tạo đầu tiên mà sách Sáng Thế kể lại và việc tái sinh
trong Äức Kitô, nÆ¡i mà các tÃn hữu trở nên anh chị em của “con đầu lòng
giữa nhiá»u anh em†(Rm 8,29), đã tồn tại thá»±c tại tiêu cá»±c của tá»™i lá»—i,
thÆ°á»ng phá vỡ tình huynh đệ giữa các thụ tạo và liên tục là m biến dạng
nét đẹp và sự cao quý của bản chất là anh chị em của chúng ta
trong chÃnh gia đình nhân loại. Cain không những không nâng đỡ Abel mÃ
còn giết Abel vì lòng ganh tỵ và khi là m thế, ông đã là m nên cuộc chiến
huynh đệ tương tà n đầu tiên. “Việc Cain đã giết em mình là A-ben cho
thấy má»™t thảm kịch của sá»± khÆ°á»›c từ triệt để Æ¡n gá»i là m anh em của Cain.
Câu chuyện của há» (x. St 4,1-16) chỉ ra nhiệm vụ khó khăn mà má»i ngÆ°á»i
nam và nữ được má»i gá»i, để sống nhÆ° má»™t, má»—i ngÆ°á»i phải quan tâm đến
ngÆ°á»i khác.[2]
Cũng như trong câu chuyện của gia đình ông Noê và con cái ông (x. St
9,18-27), Cam không tôn trá»ng cha mình là Noê, khiến Noê quyá»n rủa đứa
con há»—n láo nà y và chúc phúc cho những đứa khác, những ngÆ°á»i kÃnh trá»ng
ông, Ä‘iá»u nà y tạo ra má»™t sá»± không công bằng giữa những anh chị em cùng
một mẹ sinh ra.
Trong trình thuáºt vá» nguồn gốc của gia
đình nhân loại, tá»™i là m cách ly vá»›i Thiên Chúa, vá»›i cha ông ngà y xÆ°a vÃ
với anh em, đã nói lên việc loại trừ sự hiệp thông với nhau và nó được
biểu lá»™ trong má»™t ná»n văn hóa chinh phục (x. St 9,25-27), vá»›i những háºu
quả Ä‘an xen và kéo dà i từ thế hệ nà y đến thế hệ kia: loại trừ ngÆ°á»i
khác, đối xá» tệ bạc giữa con ngÆ°á»i, bạo lá»±c đến nhân phẩm và các quyá»n
cơ bản và cơ chế hóa của sự bất công. Từ đây, ta thấy cần phải hoán cải
liên lỉ trở vá» vá»›i Giao Ước, được thá»±c hiện trá»n vẹn bởi hiến tế của Äức
Giêsu trên tháºp giá, vá»›i niá»m tin rằng “nÆ¡i nà o cà ng nhiá»u tá»™i lá»—i, nÆ¡i
đó ân sủng cà ng chứa chan… nhá» Äức Giêsu Kitô†(Rm 5,20.21). Äức Kitô, NgÆ°á»i Con yêu dấu,
đã đến để mặc khải tÃnh yêu của Chúa Cha dà nh cho nhân loại. Những ai
nghe Tin Mừng và đáp lại lá»i má»i gá»i hoán cải thì trở thà nh “anh chị em và là mẹ†của Äức Giêsu (Mt 12,50), và vì thế được Thiên Chúa Cha nháºn là m con (x. EP 1,5).
NhÆ°ng ngÆ°á»i ta không trở thà nh má»™t Kitô
hữu, má»™t ngÆ°á»i con của Cha và là anh chị em trong Äức Kitô, xét nhÆ° lÃ
mệnh lệnh của Chúa, nếu không thá»±c thi quyá»n tá»± do cá nhân, nghÄ©a là ,
nếu không được hoán cải trở vá» vá»›i Äức Kitô má»™t cách tá»± do. Trở
thà nh má»™t ngÆ°á»i con của Chúa thì thiết yếu phải được nối kết vá»›i sá»±
hoán cải: “Sám hối, và chịu phép rá»a, má»—i ngÆ°á»i trong anh em, nhân danh
Äức Giêsu Kitô để được tha thứ tá»™i lá»—i và anh em sẽ lãnh nháºn ân sủng
của Thánh Thần†(Cv 2,38). Tất cả những ai đáp lại lá»i rao giảng của
Phêrô bằng đức tin và với cuộc sống của mình thì đi và o trong tình huynh đệ
của cộng đoà n Kitô hữu đầu tiên (x. 1Pr 2,17; Cv 1,15.16; 6,3; 15,23):
Do Thái và Hy Lạp, nô lệ và tự do (x. 1Cr 12,13; Gl 3,28) trong đó sự
khác biệt vỠnguồn gốc và tình trạng xã hội không là m giảm đi nhân phẩm
của bất cứ ai hay không cho bất cứ ngÆ°á»i nà o thuá»™c vá» Dân Chúa. Vì thế,
cá»™ng Ä‘oà n Kitô giáo là má»™t nÆ¡i hiệp thông, nÆ¡i đó má»i ngÆ°á»i sống trong
tình yêu như anh chị em (x. Rm 12,10; 1 Tx 4,9; Dt 13,1; 1Pr 1,22; 2Pr
1,7).
Tất cả những Ä‘iá»u nà y cho thấy là m thế nà o Tin Mừng của Äức Giêsu Kitô, qua đó Thiên Chúa là m “má»i sá»± trở nên má»›i†(Kh 21,5)[3],
có thể cứu vãn các tÆ°Æ¡ng quan giữa con ngÆ°á»i, bao gồm cả tÆ°Æ¡ng quan
giữa nô lệ và ông chủ, bằng cách là m sáng tá» những Ä‘iá»u mà cả hai Ä‘á»u có
chung: cùng được nháºn là m con và mối dây tình huynh đệ vá»›i Äức Kitô.
ChÃnh Äức Giêsu đã nói vá»›i các môn đệ: “Thầy không còn gá»i anh em là tôi
tá»› vì tôi tá»› không biết việc chủ là m, nhÆ°ng thầy gá»i anh em là bạn hữu
vì tất cả những gì Thầy nghe được nÆ¡i cha Thầy, Thầy đã cho anh em biếtâ€
(Ga 15,15)
Nhiá»u bá»™ mặt nô lệ hôm qua và hôm nay
3. Từ thá»i xa xÆ°a, các xã há»™i khác nhau
đã biết đến hiện tượng ngÆ°á»i thống trị ngÆ°á»i. Äã từng có những giai Ä‘oạn
trong lịch sá» nhân loại, nÆ¡i đó cÆ¡ cấu nô lệ được chấp nháºn các rá»™ng
rãi và được luáºt ghi nháºn. Äiá»u nà y quy định những ai được sinh ra tá»± do
và những ai sinh ra là nô lệ, cÅ©ng nhÆ° những Ä‘iá»u kiện mà qua đó má»™t
ngÆ°á»i vốn sinh ra là tá»± do nhÆ°ng có thể bị mất Ä‘i quyá»n tá»± do của mình
hay có lại nó. Nói cách khác, chÃnh luáºt pháp cÅ©ng thừa nháºn rằng má»™t số
ngÆ°á»i nà o đó có thể hay phải bị xem là tà i sản của ngÆ°á»i khác, có quyá»n
tá»± do quyết định trên số pháºn ngÆ°á»i ấy; má»™t nô lệ có thể bị mua bán,
chuyển giao hay mua được, như thể hỠlà một món hà ng thương mại.
Ngà y nay, vá»›i sá»± phát triển tÃch cá»±c của ý thức con ngÆ°á»i, nạn nô lệ, vốn được xem nhÆ° là má»™t tá»™i ác chống lại nhân loại,[4]
đã chÃnh thức bị xóa bá» trên tòa thế giá»›i. Quyá»n của má»—i ngÆ°á»i không
được bị xem là nô lệ hay phụ thuá»™c nhÆ° nô lệ được thừa nháºn trong luáºt
quốc tế nhÆ° là má»™t Ä‘iá»u khoản bất khả xâm phạm.
Tuy nhiên, bất chấp cộng đồng quốc tế đã
ký kết rất nhiá»u hiệp Æ°á»›c nhắm tá»›i việc chấm dứt nạn nô lệ dÆ°á»›i nhiá»u
hình thức, và đã khởi Ä‘á»™ng nhiá»u chiến dịch khác nhau để chống lại nạn
nà y, hà ng triệu ngÆ°á»i ngà y nay – trẻ em, Ä‘Ã n ông và đà n bà đủ má»i lứa
tuổi – vẫn bị trút bá» quyá»n tá»± do và bị buá»™c phải sống trong những Ä‘iá»u
kiện giống như các nô lệ.
Tôi nghÄ© đến nhiá»u lao Ä‘á»™ng nam và nữ, cả những ngÆ°á»i trẻ tuổi, bị nô dịch hóa
trong nhiá»u khu vá»±c khác nhau, dù là chÃnh thức hay không chÃnh thức,
từ việc công việc trong nhà cho đến việc nông nghiệp, từ các nhà máy
công nghiệp đến hầm má», tại nhiá»u nÆ°á»›c những quy định vá» lao Ä‘á»™ng không
khá»›p vá»›i những quy định và chuẩn má»±c quốc tế tối thiểu, hay tháºm chà lÃ
phi pháp khi trong hệ thống pháp luáºt của mình, không há» có những quy
định nà o bảo vệ quyá»n lợi của ngÆ°á»i lao Ä‘á»™ng.
Tôi cÅ©ng nghÄ© đến Ä‘iá»u kiện sống của nhiá»u ngÆ°á»i tị nạn,
mà , trong cuộc phiêu lưu đầy bi kịch, đã phải chịu đói khát, đã bị tước
bá» tá»± do, bị cÆ°á»›p mất của cải hay bị lạm dụng thể lý và tÃnh dục. Trong
số ấy, tôi nghĩ đến những ai, để đến được nơi cần đến sau hà nh trình
mệt rã rá»i vá»›i đầy những sợ hãi và không an toà n, bị giam giữ trong
những Ä‘iá»u kiện hết sức tà n nhẫn. Tôi nghÄ© đến những ngÆ°á»i, vì những lý
do kinh tế, chÃnh trị, xã há»™i khác nhau, bị buá»™c phải sống chui rút vÃ
những ngÆ°á»i, để được xem là hợp pháp, phải đồng ý sống và là m việc trong
những Ä‘iá»u kiện không xứng hợp, đặc biệt là khi luáºt quốc gia tạo ra
hoặc cho phép một sự lệ thuộc vỠcấu trúc của các công nhân tị nạn đối
với chủ lao động, như, và dụ khi quy định rằng việc cư trú hợp pháp phải
phụ thuộc và o hợp đồng lao động… Vâng, tôi nghĩ đến nạn “nô lệ lao
Ä‘á»™ngâ€.
Tôi cÅ©ng nghÄ© đến những ngÆ°á»i bị buá»™c phải Ä‘i và o con Ä‘Æ°á»ng mại dâm, nhiá»u ngÆ°á»i trong số há» còn rất nhá», nạn nô lệ và nô lệ tình dục; đến
những phụ nữ bị buá»™c phải kết hôn, những ngÆ°á»i bị bán trong những vụ
kết hôn được sắp xếp hay những phụ nữ khi chồng chết thì bị chuyển cho
má»™t ngÆ°á»i thân của chồng nhÆ° tà i sản thừa kế mà không cần biết cô ta có
đồng ý hay không.
Tôi cÅ©ng không thể không nghÄ© đến tất cả những ai, trẻ cÅ©ng nhÆ° lá»›n, là đối tượng của nạn buôn bán cÆ¡ pháºn, bị bắt nháºp ngÅ©, để xin ăn, để phục vụ cho những hoạt Ä‘á»™ng phi pháp nhÆ° sản xuất và buôn bán ma túy, hay để phục vụ cho những hình thức trá hình của nháºn con mang tÃnh quốc tế.
Cuối cùng, tôi nghĩ đến tất cả những ai bị bắt cóc và giam giữ bởi những nhóm khủng bố,
bị nô dịch hóa cho những mục Ä‘Ãch của há» nhÆ° là những chiến binh hay,
trên hết trong những trÆ°á»ng hợp các thiếu nữ và phụ nữ, bị sá» dụng nhÆ°
là những nô lệ tình dục. Nhiá»u ngÆ°á»i trong số nà y đã biến mất trong khi
những ngÆ°á»i khác thì bị bán và i lần, bị tra tấn và bị hà nh hạ hay bị
giết.
Một và i nguyên nhân sâu xa của nạn nô lệ
4. Ngà y nay, cũng như trong quá khứ, gốc
rá»… của nạn nô lệ xuất phát từ quan niệm con ngÆ°á»i cho phép đối xá» nhau
nhÆ° má»™t đối tượng. Khi nà o tá»™i lá»—i phá há»ng trái tim con ngÆ°á»i và là m
ngăn cách chúng ta với Tạo Hóa cũng như với tha nhân, thì tha thân không
còn được xem là những hữu thể có cùng phẩm giá, như là anh chị em cùng
chia sẻ nhân tÃnh, nhÆ°ng là những đối tượng. Äược tạo ra giống Thiên
Chúa và theo hình ảnh Thiên Chúa, nhưng bằng sự cưỡng bức, sự lừa dối,
hay bằng những ép buá»™c vá» thể lý hay tâm lý, Con ngÆ°á»i đã bị tÆ°á»›c Ä‘oạt
sự tư do của mình, bị bán và bị giảm thiểu xuống thà nh hà ng hóa của một
số ngÆ°á»i; bị đối xá» nhÆ° là phÆ°Æ¡ng tiện chứ không phải nhÆ° cùng Ä‘Ãch.
Cùng vá»›i nguyên nhân mang tÃnh hữu thể
há»c nà y – việc loại trừ nhân tÃnh của ngÆ°á»i khác –, cÅ©ng còn có những
nguyên nhân khác giúp giải thÃch những hình thức nô lệ tân thá»i. Trong
số những nguyên nhân nà y, tôi nghÄ© trÆ°á»›c hết đến sá»± nghèo khổ, việc cháºm phát triển và sá»± loại trừ, đặc biệt là khi nó cùng tồn tại vá»›i việc thiếu Ä‘i nguồn Ä‘Ã o tạo hay vá»›i má»™t thá»±c tại được đánh dấu bởi sá»± khan hiếm, nếu không muốn nói là không có, những cÆ¡ há»™i việc là m.
Thông thÆ°á»ng, các nạn nhân của nạn buôn ngÆ°á»i và nô dịch là những ngÆ°á»i
tìm cách thoát khá»i hoà n cảnh quá nghèo, há» vá»™i tin theo lá»i hứa hão sẽ
có việc là m, và há» thÆ°á»ng rÆ¡i và o tay những mạng lÆ°á»›i tá»™i phạm tổ chức
các chuyến buôn ngÆ°á»i. Những mạng lÆ°á»›i nà y rất tinh vi trong việc sá»
dụng những phÆ°Æ¡ng tiện truyá»n thông hiện đại để dụ dá»— những ngÆ°á»i trẻ vÃ
rất trẻ ở nhiá»u vùng miá»n trên thế giá»›i.
Nạn hối lộ của những ai sẵn sà ng
bất cứ việc gì để là m già u cũng là một nguyên nhân khác của nạn nô lệ.
Thá»±c ra, những ngÆ°á»i thá»±c hiện việc nô dịch và buôn bán ngÆ°á»i thÆ°á»ng
phải mưu chuộc cả một hệ thống trung gian phức tạp, một số thà nh viên
của lá»±c lượng cầm quyá»n hay các viên chức hay các thể chế dân sá»± và quân
Ä‘á»™i. “Äiá»u nà y xảy đến khi nằm ở vị trà trung tâm của hệ thống kinh tế
là tiá»n bạc, chứ không phải là con ngÆ°á»i. Vâng, ở vị trà trung tâm của
hệ thống kinh tế hay xã há»™i phải là con ngÆ°á»i, hình ảnh Thiên Chúa, được
dá»±ng nên để là m bá chủ vÅ© hoà n. Khi con ngÆ°á»i bị đồng tiá»n thay thế,
các giá trị sẽ bị đảo lá»™nâ€.[5]
Những nguyên nhân khác của nạn nô lệ là những xung đột vũ trang, bạo lực, hoạt động tội phạm và khủng bố.
Nhiá»u ngÆ°á»i đã bị bắt cóc để Ä‘em bán, bắt Ä‘i chiến đấu nhÆ° binh lÃnh,
hay bị khai thác tình dục, trong khi những ngÆ°á»i khác thì buá»™c phải Ä‘i
tị nạn, bá» lại má»i thứ Ä‘Ã ng sau tất cả những gì há» có: đất nÆ°á»›c, nhÃ
cá»a, của cải và tháºm chà là các thà nh viên trong gia đình mình. Há» buá»™c
phải Ä‘i tìm kiếm má»™t sá»± thay đổi cho những Ä‘iá»u kiện khủng khiếp nà y dù
phải đánh liá»u nhân phẩm cá nhân và sá»± sống còn của mình, rồi theo đó,
há» liá»u mình Ä‘i và o trong vòng xấu xa nà y khiến há» trở thà nh con mồi của
bao ná»—i thống khổ, mục nát và những háºu quả tại hại khôn lÆ°á»ng.
Cùng dấn thân để xóa bỠnạn nô lệ
5. Thông thÆ°á»ng, khi suy xét vá» hiện
trạng buôn ngÆ°á»i, vá» việc buôn bán bất hợp pháp những ngÆ°á»i tị nạn vÃ
những hình thức nô lệ được công nháºn hay không công nháºn, ngÆ°á»i ta có
má»™t ấn tượng là chúng xảy đến là do sá»± thá» Æ¡ chung của má»i ngÆ°á»i.
Tháºt đáng buồn, nếu Ä‘iá»u nà y đúng, tôi xin mạn phép gợi nhắc lại rất nhiá»u ná»— lá»±c thầm lặng mà các dòng tu,
đặc biệt là các dòng tu nữ, trong nhiá»u năm qua đã là m để trợ giúp các
nạn nhân. Những dòng tu nà y đã hoạt động trong những hoà n cảnh rất khó
khăn, bị vây bủa bởi những vụ bạo lá»±c, nhÆ°ng luôn cố gắng để phá bá»
những mắc xÃch vô hình trói buá»™c những nạn nhân vá»›i những kẻ buôn ngÆ°á»i
và bóc lá»™t ngÆ°á»i; những mắc xÃch đó được là m nên từ má»™t chuá»—i nhÆ°ng liên
kết, má»—i mắc xÃch được tạo thà nh từ nhiá»u cÆ¡ chế tâm lý tinh vi, là m
cho các nạn nhân phụ thuá»™c và o những ngÆ°á»i bóc lá»™t, được thá»±c thi bằng
những lá thÆ° tống tiá»n và những Ä‘e dá»a dà nh cho há» và những ngÆ°á»i thân
của há», cÅ©ng nhÆ° bằng những phÆ°Æ¡ng tiên váºt chất nhÆ° tÆ°á»›c Ä‘oạt giấy tá»
tùy thân của hỠvà bạo lực thể lý. Hoạt động của các dòng tu được thực
thi chÃnh yếu dÆ°á»›i ba lÄ©nh vá»±c chÃnh: cung cấp trợ giúp cho các nạn
nhân, giúp phục hồi dÆ°á»›i khÃa cạnh tâm lý và giáo dục, giúp há» tái há»™i
nháºp và o xã há»™i nÆ¡i nÆ¡i hỠđến hay xã há»™i gốc của há».
Nhiệm vụ rá»™ng lá»›n nà y, vốn đòi há»i lòng
dÅ©ng cảm, kiên nhẫn và bá»n bỉ, xứng đáng được đánh giá cao trong toà n
thể Giáo Hội và xã hội. Tuy nhiên, tự bản thân nó không đủ để tự nhiên
xóa bá» vết thÆ°Æ¡ng của việc bóc lá»™t ngÆ°á»i. CÅ©ng cần má»™t sá»± dấn thân ba
chiá»u trên cấp Ä‘á»™ thể chế trong việc ngăn chặn, bảo vệ nạn nhân
và truy tố trÆ°á»›c pháp luáºt những kẻ vi phạm. Tuy nhiên, vì các tổ chức
tội phạm có mạng lưới toà n cầu để đạt được mục tiêu của chúng, nên những
nổ lực để xóa bỠhiện tượng nà y cũng đòi phải có một nỗ lực chung mang
tÃnh toà n cầu của tất cả các bá»™ pháºn khác nhau của xã há»™i.
Các quốc gia phải đảm bảo rằng
luáºt pháp của mình vá» những ngÆ°á»i tị nạn, việc lao Ä‘á»™ng, việc nháºn con
nuôi, việc váºn chuyển hà ng hải và việc mua bán các sản phẩm do lao Ä‘á»™ng
nô lệ sản xuất ra phải thá»±c sá»± tôn trá»ng nhân phẩm của con ngÆ°á»i. Cần có
những Ä‘iá»u luáºt công bằng, đặt trá»ng tâm và o con ngÆ°á»i, đảm bảo các
quyá»n ná»n tảng và phục hồi lại những quyá»n đó khi chúng bị xâm phạm,
phục hồi lại các quyá»n đó cho những ai là nạn nhân và đảm bảo sá»± an toà n
cá nhân của hỠvà còn thêm những cơ chế hữu hiệu để kiểm soát việc áp
dụng đúng đắn những Ä‘iá»u nà y để không còn chá»— cho hối lá»™ hay bá» sót tá»™i
phạm. Vai trò của phụ nữ trong xã há»™i cÅ©ng phải được thừa nháºn, hoạt
Ä‘á»™ng trên bình diện văn hóa và truyá»n thông để đạt được những kết đáng
hy vá»ng.
Các tổ chức liên chÃnh phủ,
trong khi giữ nguyên tắc phân chia quyá»n lá»±c, cÅ©ng được má»i gá»i để phối
hợp những sáng kiến để chiến đấu chống lại các mạng lưới xuyên quốc gia
các tá»™i phạm có tổ chức thá»±c hiện các hoạt Ä‘á»™ng buôn ngÆ°á»i và buôn bán
ngÆ°á»i tị nạn trái phép. Việc hợp tác là rất cần thiết trên nhiá»u lÄ©nh
vực, liên quan đến các thể chế quốc gia và quốc tế, cũng như các cơ quan
của xã há»™i dân sá»± và thế giá»›i tà i chÃnh.
Các cơ sở thương mại[6]
có nhiệm vụ đảm bảo những Ä‘iá»u kiện là m việc có nhân phẩm và đồng lÆ°Æ¡ng
tÆ°Æ¡ng xứng vá»›i ngÆ°á»i lao Ä‘á»™ng, đồng thá»i cÅ©ng phải cảnh giác để những
hình thức của nô dịch hóa hay buôn bán ngÆ°á»i không được tìm thấy chá»—
trong chuỗi phân phối. Cùng với trách nhiệm xã hội của các cơ sở thương
mại, cÅ©ng cần có trách nhiệm xã há»™i của những ngÆ°á»i tiêu dùng. Thá»±c ra, má»—i ngÆ°á»i phải có ý thức rằng “việc mua bán luôn là má»™t hà nh vi luân lý, chứ không chỉ mang tÃnh kinh tếâ€.[7]
Các tổ chức trong xã hội dân sự,
vá» phần mình, có nhiệm vụ khÆ¡i dáºy và thúc đẩy lÆ°Æ¡ng tâm trên những
bÆ°á»›c cần thiết để đấu tranh và nhổ táºn gốc rá»… ná»n văn hóa nô dịch.
Trong những năm gần đây, Tòa Thánh, khi
cảm thấu được tiếng kêu gà o Ä‘au khổ của các nạn nhân của nạn buôn ngÆ°á»i
và tiếng nói của các dòng tu trợ giúp há» trên con Ä‘Æ°á»ng hÆ°á»›ng đến tá»± do,
đã nhiá»u lần Ä‘á» bạt những thỉnh nguyện lên cá»™ng đồng quốc tế để các tổ
chức khác nhau được thống nhất những nỗ lực và cộng tác nhằm loại trừ
vết thương nà y.[8]
Những cuá»™c gặp gỡ được được tổ chức để lôi kéo sá»± chú ý của má»i ngÆ°á»i
đến hiện tượng buôn bán ngÆ°á»i và tạo Ä‘iá»u kiện hợp tác giữa các cÆ¡ quan
khác nhau, trong đó có các chuyên gia của giá»›i há»c thuáºt và tổ chức quốc
tế, lực lượng cảnh sát từ các nước gốc, nước chuyển giao và nước đến để
ngÆ°á»i tị nạn và các đại diện của các nhóm trong Giáo Há»™i là m việc vá»›i
các nạn nhân. Tôi hy vá»ng rằng những nổ lá»±c nà y sẽ tiếp tục mở rá»™ng hÆ¡n
trong những năm tới đây.
Toà n cầu hóa tình huynh đệ, chứ không phải nô lệ hay sự thỠơ
6. Trong việc “loan báo chân lý tình yêu của Äức Kitô trong xã há»™iâ€[9],
Giáo Hội luôn dấn thân không ngừng trong các hoạt động bác ái xuất phát
từ chân lý vá» con ngÆ°á»i. Giáo Há»™i có nhiệm vụ phải phÆ¡i bà y ra má»i con
Ä‘Æ°á»ng dẫn đến việc hoán cải, cho phép chúng ta thay đổi cái nhìn vá»
những ngÆ°á»i thân cáºn của mình, để nháºn ra nÆ¡i những ngÆ°á»i khác ấy, dù lÃ
ai, ngÆ°á»i anh chị em trong má»™t gia đình nhân loại, và để thừa nháºn phẩm
giá bẩm sinh của hỠtrong chân lý và tự do, như câu chuyện của
Josephine Bakhita soi sáng cho chúng ta. Äây là vị thánh xuất thân từ
vùng Darfur của Sudan, ngÆ°á»i đã bị bắt cóc bởi những ngÆ°á»i buôn bán nô
lệ và bị bán cho những ông chủ tà n ác khi thánh nhân chỉ má»›i 9 tuổi, vÃ
sau đó, từ chÃnh những kinh nghiệm Ä‘au thÆ°Æ¡ng nà y, thánh nhân đã trở nên
một “ái nữ tự do của Thiên Chúa†nhỠđức tin sống trong sự hiến dâng
sốt sắng và trong sá»± phục vụ ngÆ°á»i khác, đặc biệt là những ngÆ°á»i thấp bé
và bất lá»±c nhất. Vị thánh nà y, ngÆ°á»i đã sống giữa thế ká»· 19 và 20, ngà y
nay vẫn có thể trở thà nh má»™t mẫu gÆ°Æ¡ng Ä‘iển hình cho niá»m hy vá»ng[10]
cho nhiá»u nạn nhân của nạn nô lệ; ngà i có thể nâng đỡ cho những ná»— lá»±c
của những ai dấn thân trong cuộc đấu tranh chống lại “vết thương trên
thân mình của nhân loại Ä‘Æ°Æ¡ng thá»i, má»™t vết thÆ°Æ¡ng trên thân xác của Äức
Kitôâ€.[11]
DÆ°á»›i viá»…n tượng nà y, tôi muốn má»i gá»i má»—i
ngÆ°á»i, theo vai trò và trách nhiệm riêng của mình, hãy thá»±c thi hà nh vi
huynh đệ đối với những ai đang bị giam giữ trong tình trạng nô dịch.
Chúng ta hãy tá»± há»i mình, xét nhÆ° là những cá nhân và cá»™ng Ä‘oà n, liệu
chúng ta có cảm thấy bị tra vấn không khi, trong cuộc sống hà ng nà y,
chúng ta gặp gỡ hay đối mặt vá»›i những ngÆ°á»i đã là nạn nhân của nạn buôn
ngÆ°á»i, hay khi chúng ta phải lá»±a chá»n không biết có nên mua những sản
phẩm mà có thể đã được là m ra từ việc bóc lá»™t những ngÆ°á»i khác. Má»™t và i
ngÆ°á»i trong chúng ta, do thá» Æ¡, hay vì chúng ta quá báºn tâm đến những
nhu cầu thÆ°á»ng ngà y, hay vì những lý do kinh tế, đã khép mắt lại trÆ°á»›c
Ä‘iá»u nà y. Tuy nhiên, những ngÆ°á»i khác lại quyết định là m Ä‘iá»u gì đó tÃch
cá»±c, há» tham gia và o các tổ chức xã há»™i dân sá»± hay thá»±c hà nh những cá»
chỉ nhá» hà ng ngà y – nhÆ°ng lại có giá trị cao! – nhÆ° nói má»™t lá»i nói, má»™t
lá»i chúc sức khá»e, má»™t lá»i chà o hay má»™t nụ cÆ°á»i. Những Ä‘iá»u nà y chẳng
là m chúng ta mất mát gì cả nhÆ°ng chúng có thể trao ban niá»m hy vá»ng, mở
những cánh cá»a, thay đổi cuá»™c sống của ngÆ°á»i khác, những ngÆ°á»i phải sống
cách lén lút và cÅ©ng có thể thay đổi cuá»™c sống của chÃnh chúng ta đối
với thực tại nà y.
Chúng ta phải nháºn ra rằng chúng ta Ä‘ang
đối mặt với một hiện tượng toà n cầu vượt quá khả năng của bất cứ một
cá»™ng đồng hay quốc gia nà o. Äể có thể loại trừ nó, chúng ta cần má»™t sá»±
huy Ä‘á»™ng ở má»™t mức Ä‘á»™ ngang tầm vá»›i chÃnh hiện tượng đó. Vì thế, tôi
khẩn thiết nà i xin tất cả anh chị em thiện chÃ, và tất cả những ai dù xa
hay gần, bao gồm những cấp độ cao nhất của các thể chế dân sự, những ai
chứng kiến ná»—i Ä‘au của nạn nô lệ tân thá»i, đừng thá»a hiệp vá»›i sá»± dữ
nà y, đừng quay mặt đi trước những nỗi đau của anh chị em mình, của đồng
loại mình, những ngÆ°á»i đã bị tÆ°á»›c Ä‘oạt tá»± do và nhân phẩm, nhÆ°ng hãy có
dÅ©ng lá»±c để đụng đến thân thể Ä‘au Ä‘á»›n của Äức Kitô,[12] được biểu lá»™ nÆ¡i khuôn mặt của vô số những con ngÆ°á»i mà chÃnh Ngà i gá»i là “những ngÆ°á»i anh em bé má»n của Ta†(Mt 25,40.45)
Chúng ta biết rằng Thiên Chúa sẽ há»i má»—i
ngÆ°á»i chúng ta rằng: “NgÆ°Æ¡i đã là m gì em ngÆ°Æ¡i váºy?†(x. St 4,9-10).
Toà n cầu hóa sá»± thá» Æ¡, vốn ngà y nay đè nặng trên cuá»™c sống của nhiá»u anh
chị em của chúng ta, đòi buộc chúng ta phải là m nên một sự toà n cầu hóa
tình liên Ä‘á»›i và tình huynh đệ, để có thể trao ban lại cho há» niá»m hy
vá»ng má»›i và giúp há» tiếp tục bÆ°á»›c Ä‘i vá»›i sá»± dÅ©ng cảm qua những vấn Ä‘á»
của thá»i đại chúng ta và những chân trá»i má»›i mở ra và được Thiên Chúa
đặt để và o tay chúng ta.
Từ Vatican, 8.12.2014
Chuyển dịch từ bản à ngữ: Pr. Lê Hoà ng Nam, SJ
[1] Số 1.
[2] Sứ Äiệp Nhân Ngà y Hòa Bình Thế Giá»›i năm 2014, 2.
[3] X. Hiến Chế Vui Phúc Âm, 11
[4] X. Diá»…n Văn Dà nh Cho Các Äại Biểu Quốc Tế Của Hiệp Há»™i Luáºt Hình sá»±, 23.10.2014: L’Osservatore Romano, 24 Ottobre 2014, tr.4
[5] X.
Diễn Văn Dà nh Cho Các Tham Dự Viên của Cuộc Gặp Gỡ Thế Giới của Phong
Trà o Popolari, 28.10.2014: L’Osservatore Romano, 29 Ottobre 2014, tr.7
[6] X. HỘI Äá»’NG CÔNG Là VÀ HÃ’A BÃŒNH, Lá»i má»i gá»i của lãnh đạo các cÆ¡ sở thÆ°Æ¡ng mại. Má»™t suy tÆ°. Milano và Roma, 2013.
[7] Benedetto XVI, Lett. enc. Caritas in veritate, 66.
[8] X. Sứ Ä‘iệp gá»i Ông Guy Ryder, Tổng Giám Äốc của Tổ Chức Lao Äá»™ng Quốc Tế, 22.5. 2014: L’Osservatore Romano, 29.5.2014, tr. 7.
[9] Benedetto XVI, Lett. enc. Caritas in veritate, 5.
[10]“Qua
việc biết được niá»m hy vá»ng nà y, thánh nữ đã được “cứu chuá»™câ€, không
còn là nô lệ nữa, nhưng là ái nữ tự do của Thiên Chúa. Ngà i hiểu được
Ä‘iá»u mà thánh Phaolô có ý nói đến khi nhắc nhá»› các tÃn hữu Êphêsô rằng
trÆ°á»›c khi không có niá»m hy vá»ng và không có Thiên Chúa giữa thế giá»›i –
không có niá»m hy vá»ng vì không có Thiên Chúa†(BENEDETTO XVI, Lett.enc. Spe salvi, 3)
[11] Diá»…n văn dà nh cho các tham dá»± viên của Há»™i Nghị Quốc Tế Chống lại nạn buôn ngÆ°á»i: Giáo Há»™i và Thá»±c Thi Luáºt cùng hợp tác, 10.4.2014: L’Osservatore Romano, 11.4.2014, p. 7; X. Hiến Chế Niá»m Vui Phúc Âm, 270.
[12] X. Hiến Chế Niá»n Vui Phúc Âm, 24; 270
(Nguồn: Dòng Tên Việt Nam) |