Nha Trang: các Dì Phước ''bốc mộ hốt cốt''
07.11.2007
NHA TRANG -- Cả thị xã miá»n biển nà y Ä‘á»u quen thuá»™c vá»›i những “bà sơ†mặc áo xám. NÃu tay má»™t đứa trẻ trên Ä‘Æ°á»ng, nếu há»i đúng tên mà ngÆ°á»i dân thân máºt gá»i há» là “những bà phÆ°á»›c bốc má»™â€, khác sẽ được chỉ ngay đến nÆ¡i ở của các chị: cá»™ng Ä‘oà n các nữ tu Mến Thánh Giá Nha Trang vùng Hà m Tân.
CHUYỆN BAO Äá»’NG NGHĨA TẬN Mùa thu, thị xã buổi chiá»u và ng vá»t nắng, những chiếc áo sỡn của chị em trong cá»™ng Ä‘oà n “bốc má»™ hốt cốt†vẫn thấp thoáng tá»›i lui trong nghÄ©a trang chiá»u. Há» dá»n cá», cắm hoa, lau chùi những ngôi má»™ vô danh mà mình nháºn là m ngÆ°á»i thân. Há» trau chuốt chải từng vết bẩn, nhổ sạch từng cá»ng cá» hoang. Gió biển mùa bấc thổi và o buốt mặt, lá khô và tà n nhang rÆ¡i rụng lõa xõa trên nghÄ©a trang…, các nữ tu vẫn âm thầm đến lặng lẽ mang ấm áp cho những má»™ phần buồn, những má»™ phần đã lạc mất ngÆ°á»i thân từ lâu lắm rồi!
Câu chuyện quy táºp và láºp má»™ cho những ngÆ°á»i tứ cô vô thân, những ngÆ°á»i chết nằm lạc loà i trên các nẻo cuá»™c Ä‘á»i của các chị Dòng Mến Thánh Giá Nha Trang vùng Hà m Tân được ra Ä‘á»i trong má»™t dịp tình cá». Nữ tu Maria Nguyá»…n Thị Thanh Mai, ngÆ°á»i khởi xÆ°á»›ng công việc nà y từ cuối năm 2003 gá»i đó là “sá»± tình cá» từ trái tim không vô tình!â€.
Ngà y đó, ở cạnh giáo xứ Äồng Tiến (huyện Hà m Tân, nay là thị xã Lagi, tỉnh Bình Thuáºn) có má»™t cá»™ng Ä‘oà n các nữ tu Mến Thánh Giá Nha Trang do chị Thanh Mai phụ trách. Hà ng năm, cứ đến Tháng các linh hồn, các chị thÆ°á»ng cùng bà con trong xứ lên nghÄ©a trang tham dá»± thánh lá»… cầu hồn. Tháng 11 năm 2003, cÅ©ng sau má»™t thánh lá»… nhÆ° thế, các chị đứng ngắm nhìn má»i ngÆ°á»i tá»a vá» nÆ¡i yên nghỉ của những ngÆ°á»i thân đã khuất để thắp hÆ°Æ¡ng, cầu nguyện, sá»a sang và cả khóc nhá»›. HỠđã thảng thốt nháºn ra, lạc trong là n khói của nghÄ©a địa vốn đã ảm đạm, có những nấm mồ vô chủ hoặc lâu năm không ngÆ°á»i thăm viếng, nằm quạnh quẽ, nhếch nhác những Ä‘au đáu đợi chá». Các chị rÆ¡i nÆ°á»›c mắt khi nghÄ© đến những cảnh Ä‘á»i bất hạnh cả đến khi nằm xuống. Má»™t suy nghÄ© lóe lên: “Tại sao mình là những nữ tu vốn sống xem tha nhân là bằng hữu, là anh em lại không nháºn những nấm mồ hoang phế nà y là m má»™ ngÆ°á»i thân?â€. Suy nghÄ© nà y mau chóng được cả cá»™ng Ä‘oà n hưởng ứng. Váºy là những ngôi má»™ không còn bia, không còn nấm bị trâu bò dẫm nát lâu ngà y nay đã có “thân nhânâ€.
Sau khi vun quét, dá»n dẹp những má»™ hoang, các chị đã mạnh dạn nghÄ© luôn đến việc xây cho há» những ngôi má»™ tÆ°Æ¡m tất. NghÄ© là váºy, thao thức là váºy nhÆ°gn lấy đâu ra tiá»n ở má»™t cá»™ng Ä‘oà n nữ tu sống vá»›i nghá» giữ trẻ trong miá»n duyên hải nghèo nà y để Ä‘i xây má»™ cho những hồn mồ côi? Nữ tu Mai nói chuyện nà y là m chị em nghÄ© lung lắm, trăn trở suốt mấy đêm liá»n. Cuối cùng, há» quyết định thay ngÆ°á»i khuất mặt Ä‘i xin những gia đình khá giả trong vùng.
Mặc dù khi nghe trình bà y, nhiá»u ngÆ°á»i không giấu được ngạc nhiên trÆ°á»›c ý định… bao đồng của các nữ tu, nhÆ°ng khi hiểu được, hỠđã vui lòng giúp đỡ. Tháºt lạ lùng, chỉ trong má»™t và i ngà y, số tiá»n các chị được cho không những đủ để xây 38 ngôi má»™ không thân nhân trong nghÄ©a trang giáo xứ Äồng Tiến mà còn giúp các chị di dá»i và o trong và xây má»™ cho thêm 46 ngôi khác được chôn ngoà i rìa nghÄ©a địa từ lâu Ä‘á»i, nay đã bị xói mòn, không má»™t ai thăm viếng, đắp nấm. Äó là má»™ của những ngÆ°á»i hà nh khất, những ngÆ°á»i lang thang kiếm sống bá» xác nÆ¡i xứ ngÆ°á»i, chết không thân nhân, được ngÆ°á»i là ng đắp vá»™i cho Ãt nhát cuốc. Không thể kể hết được niá»m vui của cả cá»™ng Ä‘oà n khi từ nay có thêm đến 80 “ngÆ°á»i thân†nằm ấm cúng trong Äất Thánh giáo xứ vá»›i má»™ phần tuy không sang trá»ng nhÆ°ng sạch sẽ, tÆ°Æ¡m tất và nhất là hà ng tuần có ngÆ°á»i lui tá»›i nhang khói, Ä‘á»c kinh. Tất nhiên, để là m được việc nà y, các chị đã phải vun vén tháºt khéo số tiá»n xin được. Cả 6 chị em trong cá»™ng Ä‘oà n Ä‘á»u nháºn là m ngÆ°á»i bốc cốt nghiệp dÆ°, hà ng chục bà con trong vùng cÅ©ng chung tay Ä‘Ã o xá»›i, nhặt xÆ°Æ¡gn cốt và o quách rồi Ä‘Æ°a lên xe bò đẩy vá» Äất Thánh chôn cất, xây mồ.
Cái nắng gắt gao miá»n biển, hÆ¡i lạnh từ những hà i cốt lâu ngà y trong lòng đất bốc lên vẫn không là m nguôi được tấm lòng và bầu nhiệt huyết của các chị và những bà con thiện nguyện. Thấy được ý nghÄ©a công việc của các nữ tu, nhìn được những giá»t mồ hôi ròng rã trên chiếc áo xám của những ngÆ°á»i chá»n lá»±a sá»± phục vụ là m phÆ°Æ¡ng châm sống Ä‘á»i mìnhk, nhiá»u ngÆ°á»i đã tiếp sức, tiếp của và đồng hà nh cùng các chị. ChÃnh quyá»n địa phÆ°Æ¡ng cÅ©ng hết mình ủng há»™ công việc bác ái nà y. Vì váºy mà sau khi hoà n thà nh 80 ngôi má»™ đầu tiên, chỉ hai tuần sau, các chị lại tiếp tục bốc dỡ thêm hÆ¡n 100 ngôi má»™ hoang ở nghÄ©a trang Hiệp Hòa gần đó, cÅ©ng quy táºp vá» Äất Thánh Äồng Tiến và xây cất tá» tê. Äây là má»™t nghÄ©a trang xÆ°a, nằm trên má»™t đồi cát. Lúc đó nÆ¡i đây lại Ä‘ang bị khai thác cát vô tá»™i vạ nên xÆ°Æ¡ng cốt, hòm quách lòi lên rất tá»™i nghiệp.
Sau Hiệp Hòa là các má»™ không thân nhân ở nghÄ©a trang Bảo An, nghÄ©a trang Äồi Hoa Sim, có đến và i trăm cái, cÅ©ng được Ä‘Æ°a vá» Äồng Tiến chôn cất, xây lăng. Äó có thể là má»™ phần của má»™t ngÆ°á»i vô gia cÆ°, của má»™t ngÆ°á»i nà o đó mà ngÆ°á»i thân lạc mất, cÅ©ng có thể là nÆ¡i an nghỉ của những ngÆ°á»i lÃnh thá»i binh lá»a ở cả hai đầu chiến tuyến. Tất cả được các chị cẩn tháºn là m hồ sÆ¡ riêng từng cái, trong đó ghi lại từng đặc Ä‘iểm xÆ°Æ¡gn, răng, áo quần, vị trà tìm thấy và cả tên tuổi, ká»· váºt, nếu có, khi bốc dỡ. Mục Ä‘Ãch để sau nà y nếu có thân nhân vá» tìm thì sẽ dá»… dà ng nháºn ra.
Việc bao đồng cứ thế kéo dà i từ ngà y ấy đến mãi hôm nay.
ẤM ÃP NẮNG VÀNG
Bốn năm trôi qua, công việc thầm lặng của các nữ tu đã sưởi ấm được cho 1238 nấm má»™ mồ côi, quy táºp trong 3 nghÄ©a trang Äồng Tiến, Tân Láºp và Tân Lý. Bây giá» thì nhiá»u ngÆ°á»i ở vùng đất Bình Thuáºn đã thân máºt gá»i các chị là “Dòng bà sÆ¡ hốt cốtâ€, chị Thanh Mai, ngÆ°á»i có ý tưởng nà y đầu tiên thì được “phong†là Giám đốc DAMAHOCO (Ä‘Ã o mả hốt cốt). Bây giá» cÅ©ng không còn nhiá»u những cái nhìn ngạc nhiên, cái lắc đầu lo lắng và cả những sá»± ghẻ lạnh vá»›i lý lẽ “Äất Thánh để cho ngÆ°á»i có rá»a tá»™i, ngÆ°á»i chết tốt là nh nằm, ai Ä‘á»i Ä‘Æ°a cả… thế gian vôâ€, nhÆ° những ngà y đầu. Công việc của các chị đã được nhiá»u ngÆ°á»i tin yêu, gởi gắm. Không ngà y nà o là không có những cuá»™c Ä‘iện thoại từ đâu đó gá»i vá». Khi là của má»™t linh mục chánh xứ ở vùng xa nhá» cải táng má»™t số má»™ vô danh Ä‘ang nằm rải rác trong vÆ°á»n nhà giáo dân; khi là của má»™t ngÆ° dân nà o đó báo có mấy má»™ hoang ven biển, lúc lại là của má»™t tiá»u phu trên Ä‘Æ°á»ng Ä‘i đốn củi bắt gặp những nấm má»™ hoang trên rừng. Äủ cả, có cả những cuá»™c gá»i từ bệnh viện báo có ngÆ°á»i vô danh má»›i mất cần an táng hay thông tin từ trẻ chăn bò phát hiện xÆ°Æ¡ng cốt nÆ¡i nà y nÆ¡i khác má»›i lòi lên trên đồng cá» khô…. Má»—i lần nhÆ° váºy, các chị lại vá»™i vã lên Ä‘Æ°á»ng, tìm kiếm, định vị rồi tất tả ngược xuôi kiếm kinh phà đưa vá» chôn cất. Không ca thán, không ngại xa xôi, gian khổ, các chị xem từng tin báo là những tin vui của cá»™ng Ä‘oà n mình.
Chị Mai kể, má»—i ngÆ°á»i nằm dÆ°á»›i má»™ sâu là má»™t cảnh Ä‘á»i mà từ việc bốc má»™, các chị hiểu được nhiá»u hÆ¡n vá» tình nhân loại, vá» pháºn ngÆ°á»i. Có những ngôi má»™ bốc lên còn nguyên trong bóp hình gia đình ngÆ°á»i chết Ä‘ang sum há»p; có những ngÆ°á»i mãi mãi mang theo những ká»· niệm cùng vợ con nhÆ° thÆ° từ, hình ảnh vá» chÃn suối, và có lẽ Ä‘ang từng ngà y chỠđợi ngÆ°á»i thân đã lạc vá» sưởi ấm; cÅ©ng có ngÆ°á»i chết bụi bỠđâu đó nhÆ°ng vẫn giữ luôn bên mình niá»m tin vững chãi là xâu chuá»—i hay má»™t tượng ảnh trong túi áo…. Chị bảo có hai phần má»™ là m các chị nhá»› nhất và xúc Ä‘á»™ng nhất: má»™t má»™ khi bốc lên có hình hà i hai mẹ con chôn chung, đôi dép nhá» và những đồ chÆ¡i của con trẻ trá»™n trong đất cùng sợi dây chuyá»n và ng của ngÆ°á»i mẹ, các chị đã để há» tiếp tục bên nhau cùng vá»›i những ká»· váºt trong cùng má»™t nấm mồ xây má»›i; má»™t má»™ khác của má»™t ngÆ°á»i ăn mà y, chỉ được bó trong má»™t chiếu chiếu rách cùng vá»›i tà i sản suy nhất là điếu thuốc là o, chôn rất nông. Cứ nhÆ° váºy, má»—i lần cải táng má»™t má»™ vô danh là má»™t cảnh Ä‘á»i được dở ra và các chị cùng trải nghiệm, rồi ôm ấp Ä‘Æ°a há» vá» má»™t cách trang trá»ng, dù nghi lá»… tiá»…n Ä‘Æ°a cuối cÅ©ng thiếu vòng hoa, kèn trống và cÅ©ng không má»™t giá»t nÆ°á»›c mắt ngÆ°á»i ruá»™t thịt.
Năm ngà y trÆ°á»›c lá»… Các Äẳng năm nay, tôi lên viếng Äất Thánh Äồng Tiến, nÆ¡i có nhiá»u nhất những ngôi má»™ mồ côi được các chị Ä‘Æ°a vá». Do hôm đó là ngà y nghỉ cuối tuần nên có rất đông những chị trong Dòng, các em đệ tá» và nhiá»u giáo dân đến đây hÆ°Æ¡ng khói, dá»n cá». Hà ng hà ng má»™ thẳng tắp, Ä‘á»u và đẹp mang cùng bia chữ: Má»™ Tình ThÆ°Æ¡ng trải dà i ngút cả tầm mắt gợi cho khách nhiá»u xúc Ä‘á»™ng. Nhìn các chị vẫn tỉ mỉ, cặm cụi bên những ngôi má»™ má»›i cÅ© chung má»™t mà u xanh để kỳ rá»a, lau chùi mà không khá»i thấy mình nhá» bé. Có má»™t ngôi má»™ vừa Ä‘Æ°a vá» chiá»u hôm trÆ°á»›c, Ä‘ang được xây dá»±ng; lại có má»™t ngÆ°á»i dân thấy bóng dáng các chị liá»n há»›t hải chạy lên báo vừa tìm được ba ngôi má»™ không thân nhân, má»™t niá»m tin và tình thÆ°Æ¡ng vừa được gởi gắm. Chị Mai nói nhá»: “Tháng mÆ°á»i má»™t nà y, chúng tôi Æ°á»›c nguyện sẽ dá»i 19 ngôi má»™ nằm rải rác trong núi Cù Mi, 15 má»™ trong khuôn viên các gia đình, 11 má»™ hoang ở nghÄ©a địa Tân Lý,… vè đây (má»—i má»™ hết 200ngà tiá»n bốc dỡ, mua quách và váºn chuyện, 500ngà n tiá»n xây dá»±ng), nhÆ°ng thú tháºt là đến giá» vẫn chÆ°a có kinh phÃ, thôi thì để Chúa loâ€.
Vâng, các chị vẫn sống trong tâm tình phó thác, và vì váºy nên luôn lấy là m vui vá»›i công việc… “không giống ai†nà y.
Khói hÆ°Æ¡ng vẫn bảng lảng bay theo gió núi và nắng biển, trong lá»i cầu nguyện của những ngÆ°á»i là m “việc không giống ai†nhÆ°ng không phải ai cÅ©ng là m được.
Lê Hữu Tuấn |