GPVO - Đợt III và cũng là đợt cuối Khóa bồi dưỡng kỹ năng lãnh đạo dành cho các Nữ tu phụ trách đào tạo của 3 Hội dòng trong Giáo phận Vinh diễn ra trong vòng 1 tuần, từ ngày 7/5 đến ngày 12/5 do Nữ tu M. Thecla Trần Thị Giồng, Dòng Đức Bà, hướng dẫn.

Nếu đợt I và đợt II chỉ là những bài học nhập môn về kỹ năng lãnh đạo, đề cập đến những khía cạnh tâm lý trong giao tiếp ứng xử đối với các thụ huấn sinh, thì đợt III là những bài học đi sâu hơn vào vấn đề ơn gọi, những nhận định về người trẻ Việt Nam nói chung và người tu sĩ trẻ Việt Nam nói riêng trong bối cảnh xã hội hôm nay, từ đó có những định hướng cho vấn đề ơn gọi được thực chất hơn, có những nhận định đánh giá nhằm sàng lọc để tránh những “sỏi đá” có thể có trong tương lai của một thụ huấn sinh.

Với kinh nghiệm của một người đã từng tham gia lâu năm trong ngành giáo dục, Nữ tu M. Thecla Trần Thị Giồng đã có cái nhìn vừa mang tính tổng hợp vừa có những phân tích sâu sắc về đời sống giới trẻ Việt Nam. Sự phức tạp trong mọi khía cạnh của lứa tuổi đứng trước ngưỡng cửa cuộc đời là do những đan xen về nhiều khía cạnh tâm sinh lý và những đổi thay của môi trường sống. Ngỡ ngàng trước những cái mới lạ trong chính bản thân mình và ngoài xã hội khi họ thoát khỏi sự quan tâm chăm sóc của người thân trong gia đình, khi họ hòa mình vào xã hội mà chưa có đủ những trang bị cần thiết cho vốn sống, trong hoàn cảnh đó, họ lại gặp phải những thay đổi quá nhanh và quá sâu rộng về môi trường văn hóa, kinh tế, chính trị, nên người trẻ Việt Nam nói chung đang phải đối diện với những thách đố cam go…

Người tu sĩ trẻ cũng không nằm ngoài những ảnh hưởng đó. Khi bước vào môi trường nhà tu, phần lớn họ là những người đã trưởng thành ngoài xã hội, môi trường họ sống và học tập là chính xã hội hôm nay với những hệ lụy của nó, lẽ dĩ nhiên họ cũng mang theo vào trong môi trường đời tu. Không phải ngày một ngày hai mà họ có thể buông bỏ được những “vương lụy” ấy. Vì thế, ngày nay, người tu sĩ trẻ cần phải được huấn luyện nhiều hơn về mặt nhân bản. Phải hoàn thiện cái tự nhiên (naturel) trước đã mới có thể nói đến cái siêu nhiên (surnaturel). Cái cơ bản, nền tảng chưa xây xong thì chưa vội chồng lên thêm bất cứ cái gì khác nếu không nó sẽ sụp đổ trong giông tố cuộc đời. Một điều không thể chối bỏ được trong nếp sống đời tu hôm nay, đó là chấp nhận sống “vương” với đời nhưng phải nỗ lực để đừng “lụy” đời. Không thể không vương nếu chúng ta muốn lăn xả vào đời để thắp lên một ngọn nến sáng cho đời và làm muối ướp mặn đời.

Soeur M. Thecla cũng nêu lên thực trạng ơn gọi của Giáo Hội Việt Nam nói chung và của Giáo phận Vinh nói riêng. Chúng ta “đừng vội vui mừng vì có nhiều ơn gọi”: Vì thực tế “có một thứ ‘cao trào’ đi tu xảy tới sau thời gian mở cửa, khiến chúng ta lạc quan, phấn khởi” nhưng “biết đâu chúng ta đang sống trong một thứ an toàn giả tạo? Dẫu biết rằng Chúa dùng mọi hoàn cảnh để làm công việc của Người. Chẳng hạn, Người có thể dùng ngay sự nghèo khổ, sự thiếu cơ hội thăng tiến tự nhiên hay tình trạng gia đình đông con làm cơ hội thôi thúc người ta nghĩ tới việc dâng hiến cuộc đời cho Người trong dòng tu. Cũng như đôi khi một người thất bại trong cuộc đời có thể nhân đó mà làm một cuộc hoán cải tốt lành, thánh thiện. Nhưng trong những trường hợp như thế, cần phải có một sự nhận định kỹ càng, một cuộc ‘biện phân’ (discernement) sáng suốt, và thường là một cuộc thanh luyện ý hướng của người ứng viên. Tóm lại cần phải có một nền huấn luyện thật kỹ và tốt”. Bởi lẽ “Tương lai của một hội dòng không đơn giản tùy thuộc vào số lượng” và “Phẩm chất tu sĩ không thể được sản xuất ra theo kế hoạch, hay theo sê-ri”, vì “Một trong những việc hệ trọng nhất trong huấn luyện là ‘tháp tùng cá nhân’ (accompagnement personnel). Nhưng làm sao tháp tùng được khi người huấn luyện quá ít mà người thụ huấn quá đông?” (Lm. Nguyễn Hồng Giáo, Đừng vội vui mừng vì có nhiều ơn gọi). Cần phải tìm hiểu thực chất của ơn gọi và cần tạo một nền huấn luyện nhằm biến đổi con người ở chiều sâu, “tạo nên một căn tính mới bên trong, được thấm nhuần bởi các giá trị Phúc âm thay thế cho những giá trị giả tạo của trần thế”. Điều đó đòi hỏi chính nơi nhà huấn luyện phải có những tiêu chí đủ để hướng dẫn các thụ huấn sinh. “Tình yêu đối với Chúa phải là trên hết. Quyền lợi của Nước Chúa phải là ưu tiên. Thiếu tình yêu ấy, sớm muộn người tu sĩ sẽ cảm thấy đời tu nặng nề và thậm chí vô nghĩa”. Bởi vậy “phải xây dựng con người nội tâm sâu, vững. Nếu tu sĩ chỉ dựa vào những cái bên ngoài như công việc, học vấn, địa vị, nghề chuyên môn..., họ sẽ khó đứng vững mãi, hoặc có chăng, đó chỉ là một đời tu quá tầm thường”.

Soeur M. Thecla cũng nêu lên thực trạng của Giáo Hội Pháp để xem đó như một bài học cho Giáo Hội Việt Nam khi phải đối diện với những bước chuyển mình về mọi mặt trong đời sống xã hội: từ vị thế của một “Fille Aînée de l'Église” (Chị cả của Giáo Hội) và có sứ mạng truyền giáo cho các dân tộc khác, nay Giáo Hội Pháp lại phải đối diện với tình trạng khan hiếm ơn gọi và có nhu cầu “nhập khẩu” ơn gọi từ Giáo Hội của các nước Á, Phi…

Tuy nhiên, có nhiều ý kiến giải thích thực trạng này nhưng chung quy vẫn không có một sự kiến giải nào khả dĩ làm thỏa đáng và phản ảnh được khía cạnh huyền nhiệm này, vì người ta cũng chỉ dựa trên những biến động về kinh tế, chính trị, văn hóa-xã hội… nghĩa là lấy những tiêu chí “trần thế” để nói về một sự kiện huyền nhiệm là ơn thiên triệu.

Qua những phân tích đánh giá về thực tế đời sống xã hội và Giáo Hội, dựa theo tiến trình lịch sử phát triển, Soeur M. Thecla đã xây dựng một chương trình huấn luyện nhằm giúp quý chị phụ trách có được một kỹ năng lãnh đạo, huấn luyện mang lại hiệu quả thiết thực cho Hội dòng. Đặc biệt có buổi hội thảo diễn ra vào sáng thứ 6 ngày 11/05. Tham dự buổi Hội thảo có Đức cha Phaolô, cha Tổng đại diện, cha Đặc trách tu sĩ, cha Tuyên úy Hội dòng Mến Thánh Giá Vinh, cha Tuyên úy Hội dòng Bác ái. Nội dung buổi Hội thảo là nhằm giúp nhau tìm ra những giải pháp khả dĩ tốt nhất cho những vấn nạn gặp phải trong đời sống cộng đoàn, hay những tình huống giả định… để có những biện pháp tháo gỡ các khó khăn cho cộng đoàn, cho từng thụ huấn sinh.