Bên ni bên nớ (II): Hơn một năm sau...
29.08.2007
|
Má»™t quán ăn Việt Nam ở Äà i Loan - Ảnh: Lm. N.T.Tây |
Phóng sá»± của Lm. Nguyá»…n Trung Tây ------------------------------------------- Và o má»™t buổi sáng của tháng 9 năm 2005, tôi ghé và o phố Äà o Viên của Äà i Loan phá»ng vấn Lm. Nguyá»…n Văn Hùng và Văn Phòng Tranh Äấu cho Cô Dâu và Công Nhân Việt Nam tại Äà i Loan (VMWBO, Vietnamese Migrant Workers & Brides Office). HÆ¡n má»™t năm sau, tôi quay lại...
I. Văn Phòng Tranh Äấu cho Cô Dâu và Công Nhân Việt Nam (VMWBO) tại Äà o Viên, Bắc Äà i Loan
A. Văn Phòng Tranh Äấu cho Cô Dâu và Công Nhân Việt Nam
Ngay buổi chiá»u khi vừa đặt chân xuống trÆ°á»›c cá»a văn phòng, tôi đã gặp LM Hùng. LM Hùng cho tôi biết ngà i vừa từ tòa án vá», bởi văn phòng Ä‘ang tranh đấu trÆ°á»›c tòa cho má»™t nữ công nhân Việt Nam, theo nhÆ° hồ sÆ¡ thụ lý, can tá»™i giết ngÆ°á»i. Theo nhÆ° lá»i LM Hùng, chị Xinh bị chủ nhân bắt là m thêm giá», tăng ca (overtime) liên tục trong má»™t khoảng thá»i gian khá dà i khiến tâm thần chị bị khủng hoảng. Cuối cùng, trong vô thức (blackout), chị Xinh cầm dao đâm chết ngÆ°á»i chủ. Khi tỉnh dáºy, nháºn ra xác ngÆ°á»i chủ Ä‘ang nằm sõng soà i trên vÅ©ng máu và con dao dÃnh đẫm máu còn nằm trong tay, chị Xinh sợ hãi chạy lên lầu, nhảy xuống đất tá»± váºn. Chị Xinh được chở tá»›i nhà thÆ°Æ¡ng cấp cứu, sau cùng bị tống giam và o ngục vá» tá»™i cố sát!... Trong thá»i gian có mặt tại văn phòng, tôi lại có dịp lắng nghe những câu chuyện của những ngÆ°á»i công nhân Việt Nam hiện Ä‘ang tỵ nạn tại văn phòng.
CÅ©ng vẫn là những câu chuyện của những ngÆ°á»i công nhân Việt Nam phần lá»›n đến từ miá»n Bắc, phải cầm nhà cầm ruá»™ng hoặc mượn tiá»n của bạn bè, để kiếm được má»™t số tiá»n khá lá»›n trả cho những công ty môi giá»›i. Khi tá»›i được Äà i Loan, có ngÆ°á»i công nhân bị bắt là m hÆ¡n tám tiếng, rồi thêm giá», nhÆ°ng không được trả cho má»™t đồng tiá»n lÆ°Æ¡ng; có ngÆ°á»i bị chá»i mắng đánh Ä‘áºp, có ngÆ°á»i bị xúc phạm đến thân thể. Bởi bị đối xá» bất công, có má»™t số công nhân bá» trốn chủ nhân Ä‘i là m chui ở những công ty khác, bởi thế há» trở thà nh những ngÆ°á»i sống bất hợp pháp. Äêm đêm, khi bị cảnh sát Äà i Loan bố ráp, thanh niên cÅ©ng nhÆ° thiếu nữ liá»u lÄ©nh từ lầu ba hoặc lầu bốn của những tòa nhà cao ốc nhảy xuống đất, tÃnh bá» chạy. Cho nên không lạ chi, phần lá»›n khi những cuá»™c Ä‘á»i Việt Nam tha hÆ°Æ¡ng tìm đến văn phòng, há» Ä‘á»u đã mang trong ngÆ°á»i những thÆ°Æ¡ng tÃch trầm trá»ng, đặc biệt vá» mặt tâm lý. Bởi thế ngoà i việc tranh đấu đòi quyá»n lợi cho những công nhân bị chủ nhân đối xá» bất công, không trả tiá»n lÆ°Æ¡ng, bị lăng nhục vá» mặt thể lý và tâm lý, văn phòng cÅ©ng có những chÆ°Æ¡ng trình giáo dục nhằm hÆ°á»›ng dẫn và giúp đỡ nạn nhân tệ nạn buôn bán ngÆ°á»i (human trafficking) vượt qua được những mặc cảm tá»± ti nghÄ© mình là rác rưởi của xã há»™i, hoặc là sau má»™t lần bị là m nhục, Ä‘á»i phụ nữ không còn chi để mà giữ gìn nữa!
Khi Dân Chúa ÚC CHÂU ghé và o thăm văn phòng tháng Hai năm 2007, lúc đó là má»™t buổi chiá»u, Lá»›p tiếng Phổ Thông do má»™t cô giáo ngÆ°á»i Äà i Loan Ä‘ang diá»…n ra trong lá»›p há»c. Sáng hôm sau, tôi cÅ©ng được má»i tá»›i dá»± thÃnh Lá»›p Nhân Bản do LM Nguyá»…n Hùng CÆ°á»ng, MM thuá»™c dòng truyá»n giáo Maryknoll phụ trách. Theo lá»i của LM CÆ°á»ng, má»—i ngà y, từ thứ Hai cho tá»›i thứ Sáu, văn phòng Ä‘á»u có những lá»›p há»c khác nhau dà nh riêng cho những ngÆ°á»i công nhân và cô dâu Ä‘ang tạm trú tại văn phòng. Tùy theo thá»i khóa biểu của từng ngà y, có khi má»™t chuyên viên Ä‘iện toán được má»i tá»›i Lá»›p Äiện Toán để hÆ°á»›ng dẫn vá» phÆ°Æ¡ng tiện truyá»n thông internets và máy vi tÃnh cho lá»›p sáng; chiá»u tá»›i, công nhân và cô dâu lại tham dá»± Lá»›p Nữ Công Gia Chánh để há»c thêu, há»c may và đan len. Äặc biệt trong bầu không khà rá»™n rà ng của mùa Xuân Äinh Hợi 2007, tôi được biết văn phòng cÅ©ng Ä‘ang phối hợp vá»›i những linh mục và tu sÄ© Việt Nam tại Äà i Loan để tổ chức chÆ°Æ¡ng trình mừng Xuân Äinh Hợi 2007 cho công nhân và cô dâu Việt Nam và ngÆ°á»i Việt Ä‘ang sinh sống tại thà nh phố Äà o Viên và vùng phụ cáºn. Bởi thế, và o những ngà y cuối năm của Xuân Äinh Hợi 2007, công nhân và cô dâu Việt Nam tạm trú tại văn phòng Ä‘ang rá»™n rà ng trong bầu không khà Tết cổ truyá»n vá»›i lá chuối, nếp trắng, Ä‘áºu xanh, và thịt heo. LM Hùng cho tôi biết, văn phòng Ä‘ang nhá»™n nhịp gói bánh chÆ°ng, bánh tét để kiếm thêm má»™t số ngân khoản nho nhá» cho ngân quỹ Ä‘iá»u hà nh văn phòng.
Tôi thắc mắc,
- Văn phòng lấy ở đâu ra ngân quỹ để Ä‘iá»u hà nh váºy, thÆ°a cha?
LM Hùng nói,
- Ngoà i những cÆ¡ quan từ thiện bác ái của thế giá»›i, phần lá»›n ngân quỹ để Ä‘iá»u hà nh văn phòng đã đến từ những những chÆ°Æ¡ng trình cứu trợ và đóng góp của ngÆ°á»i Việt Nam trên toà n thế giá»›i.
B. Hơn Một Năm Sau
HÆ¡n má»™t năm sau, khi quay vá» lại văn phòng Cô Dâu và Công Nhân tại Äà i Loan, tôi nháºn ra văn phòng không còn ở địa chỉ cÅ© nữa. Văn Phòng Cô Dâu và Công Nhân Việt Nam đã di chuyển sang địa chỉ má»›i, Rev. Peter Nguyá»…n Văn Hùng, SSC Vietnamese Migrant Workers & Brides Office 116 Chung Hwa Road Bade City 334-64 Taoyuan Country, Taiwan Tel: (03) 217-0468 Fax: (03) 379-8171 E-mail: nguyenvanhung2025@gmail.com
NhÆ° đã nhắc tá»›i ở trên, ngoà i LM Hùng, Executive Director, hiện nay văn phòng tranh đấu cho Cô Dâu và Công Nhân còn có thêm sá»± hiện diện của LM CÆ°á»ng, Assistance Executive Director, và sáu nhân viên là m việc toà n thá»i gian, bốn ngÆ°á»i Việt Nam, hai ngÆ°á»i còn lại là nhân viên xã há»™i ngÆ°á»i Äà i Loan. Trong thá»i gian có mặt tại văn phòng, tôi cÅ©ng có nhiá»u dịp để tham dá»± những bữa ăn của cô dâu và công nhân. Ngà y ba bữa, sáng, trÆ°a, chiá»u, tất cả nhân viên và những cô dâu và công nhân Việt Nam ngồi ăn chung vá»›i nhau. Số lượng và phẩm chất của thức ăn khá cao. Äặc biệt, tất cả những bữa ăn trong ngà y của văn phòng Ä‘á»u do những ngÆ°á»i công nhân Việt Nam hiện Ä‘ang tỵ nạn tại văn phòng chia phiên nhau đảm trách nấu nÆ°á»›ng.
Theo nhÆ° LM Hùng, văn phòng hiện Ä‘ang trá»±c tiếp nuôi ăn và cung cấp chá»— ở cho 20 ngÆ°á»i công nhân Việt Nam đã tìm vá» văn phòng nhá» can thiệp cho những bạo hà nh và những đối xá» bất công từ phÃa ngÆ°á»i chủ. Từ ngà y mở cá»a hoạt Ä‘á»™ng cho tá»›i tháng Hai năm 2007 vừa qua, LM Hùng cho biết văn phòng đã giải quyết được hÆ¡n 1000 hồ sÆ¡ thụ lý. TrÆ°á»›c khi rá»i văn phòng, đại diện cho Dân Chúa ÚC CHÂU tôi đã trao tặng những món quà lì xì chúc Tết của Dân Chúa ÚC CHÂU tá»›i 20 ngÆ°á»i công nhân và o những ngà y cuối năm âm lịch, đặc biệt nhất, ngÆ°á»i công nhân thứ 20 chÃnh là em bé sÆ¡ sinh vừa má»›i chà o Ä‘á»i được mấy tháng. Mẹ và con Ä‘á»u Ä‘ang tạm trú tại văn phòng chỠđợi ngà y đèn trá»i công lý soi sáng… II. Cô Dâu Việt Nam tại Miá»n Nam Äà i Loan
A. Khó Khăn
Má»™t lần nữa, rá»i Bắc Äà i Loan, tôi Ä‘i xuống phÃa Nam của đảo quốc. Tại thà nh phố Gia NghÄ©a, tôi gặp khá nhiá»u phụ nữ Việt Nam lấy chồng ngÆ°á»i bản xứ.
CÅ©ng lại vẫn là những câu chuyện của những ngÆ°á»i phụ nữ Việt Nam đến từ những thôn là ng hẻo lánh của miá»n Nam: Sóc Trăng, Cà Mâu... NhÆ°ng bởi gia đình nghèo nà n, bố mẹ đồng ý gả con gái cho những ngÆ°á»i thanh niên Äà i Loan. Bởi chữ nghèo và chữ hiếu, cuối cùng rất nhiá»u phụ nữ Việt Nam của tuổi mÆ°á»i tám, hai mÆ°Æ¡i lên xe hoa vá» nhà chồng tại Äà i Loan. NhÆ°ng khi bÆ°á»›c chân tá»›i xứ ngÆ°á»i, sống trong những vùng thôn quê hẻo lánh của Äà i Loan, khác lạ ngôn ngữ, khác lạ văn hóa, những cô dâu Việt Nam lấy chồng xứ lạ má»›i hiểu rõ thân pháºn lạc loà i và cô Ä‘Æ¡n của mình.
Chị Hương nói với tôi,
- Thá»i gian đầu tiên sống ở Äà i Loan con má»›i thấy mình liá»u. Tiếng Tà u thì không biết. Má»™t chữ nhất cÅ©ng không thông. Không anh chị em. Không thân nhân há» hà ng. Mà nhà của chồng con lại ở trong khu thôn xóm vắng vẻ, có chuyện chi xảy ra cho con, chắc cÅ©ng chẳng ai hay biết…
Tôi thắc mắc,
- Chị muốn nói chuyện gì sẽ xảy ra cho chị?
- Chắc cha có nghe vụ cô dâu Thắm bị chồng giết chết…
Hôn nhân dị chủng vẫn là má»™t thách đố cho nhiá»u ngÆ°á»i. Vợ chồng cùng má»™t sắc tá»™c, má»™t văn hóa, nhÆ°ng khác miá»n cÅ©ng đã là má»™t thá» thách cho nhiá»u ngÆ°á»i, huống chi là những ngÆ°á»i của khác hẳn mà u da và văn hóa. Má»™t câu há»i được đặt ra ở đây là tại sao những ngÆ°á»i thanh niên Äà i Loan lại không cÆ°á»›i vợ ngÆ°á»i bản xứ, mà lại cất công lặn lá»™i từ Äà i Loan sang bên Việt Nam lấy vợ từ những bÆ°ng biá»n thôn quê. Không cần nói ra, ai cÅ©ng có thể Ä‘oán được má»™t trong những lý do chÃnh dẫn đến hiện tượng cô dâu Việt Nam tại Äà i Loan là bởi những ngÆ°á»i thanh niên Äà i Loan nà y không lấy được vợ ngÆ°á»i bản xứ. Trong má»™t lần phá»ng vấn, má»™t ngÆ°á»i chồng Äà i Loan nói cho tôi biết anh ta không có khả năng vá» tà i chánh để láºp gia đình vá»›i phụ nữ bản xứ. Cuối cùng, ngÆ°á»i thanh niên nà y phải Ä‘i sang Việt Nam, trả cho công ty môi giá»›i (brokers) má»™t số tiá»n khá lá»›n mà anh đã từng dà nh dụm trong bao nhiêu năm chỉ để cÆ°á»›i vá» nhà má»™t cô vợ Việt Nam để gia tá»™c anh ta có con cháu nối dòng. Bởi thế, không lạ chi nếu nhiá»u cô dâu Việt Nam chỉ sau má»™t thá»i gian ngắn, há» khám phá ra ngÆ°á»i chồng của há» nếu không có những hạn chế vá» khả năng tà i chánh thì cÅ©ng gặp nhiá»u khó khăn vá» thể lý và tâm sinh lý. NhÆ°ng khi khám phá ra sá»± tháºt nà y thì đã quá muá»™n, bởi hai ngÆ°á»i đã nên vợ nên chồng! CÅ©ng bởi lặn lá»™i vá» Việt Nam lấy vợ để có con cháu nối dõi tông Ä‘Æ°á»ng, khi má»™t cô dâu chỉ sinh cho nhà chồng những cô con gái, đặc biệt, trong những trÆ°á»ng hợp bởi những khiếm khuyết vá» thể lý của ngÆ°á»i chồng, cô dâu Việt Nam không sinh được con, xung Ä‘á»™t giữa mẹ chồng Äà i Loan và cô dâu Việt Nam bắt đầu nẩy sinh. Trong những trÆ°á»ng hợp nà y, phụ nữ Việt Nam sẽ lãnh nháºn những áp lá»±c nặng ná» từ phÃa mẹ chồng và nhà chồng. Trong thân pháºn lạc loà i nÆ¡i xứ ngÆ°á»i, không cùng má»™t ngôn ngữ, trăm ngà n đắng cay cuối cùng vẫn đổ xuống đầu những cô dâu Việt Nam.
Không lạ chi, chị Sương vừa khóc vừa nói với tôi,
- Thá»i gian đầu tiên, con không có con. Bà mẹ chồng coi thÆ°á»ng và ghét con ra mặt. Có mấy lần bà ấy còn nói thẳng, “Tao biết tụi bay, con gái Việt Nam lấy chồng Äà i Loan cÅ©ng chỉ bởi vì đồng tiá»n…â€
Tôi há»i, - Tại sao chị lại nói “thá»i gian đầu tiênâ€?
Chị SÆ°Æ¡ng nhÃu mà y, suy nghÄ© tìm câu trả lá»i,
- Con muốn nói là … là bởi vì những hạn chế vá» phÃa của ông chồng của con, cho nên con không thể nà o thụ thai được. Con má»›i khuyên anh ấy là nên Ä‘i gặp bác sỹ, nhá» há» chữa trị cho… Chồng của con thì nhà quê, có hiểu chi đâu… Nghe con khuyên bảo, ban đầu ông ấy còn ngần ngại, mắc cỡ. NhÆ°ng sau cÅ©ng chịu Ä‘i khám, rồi chữa bệnh... Má»™t thá»i gian sau, con có thai…
Chị SÆ°Æ¡ng là má»™t trÆ°á»ng hợp may mắn, bởi cuối cùng chị đã có thai. NhÆ°ng còn những trÆ°á»ng hợp khác, y khoa và khoa há»c cÅ©ng bó tay đầu hà ng, không chữa trị được cho những ông chồng Äà i Loan bẩm sinh đã bị táºt nguyá»n vá» mặt sinh lý. Trong những trÆ°á»ng hợp nà y, trăm dâu cuối cùng vẫn đổ đầu tằm. Không trách chi, trong khi nói chuyện vá»›i tôi, chị Thế khóc nhÆ° mÆ°a,
- Bao nhiêu năm rồi, chồng con đã chữa trị, đã gặp bao nhiêu ngÆ°á»i bác sÄ©, đã hốt bao nhiêu thang thuốc, nhÆ°ng chung cuá»™c tiá»n thì vẫn cứ mất, mà táºt thì vẫn cứ mang… Con vẫn không có thai!!!
Con cái nối dõi tông Ä‘Æ°á»ng là má»™t chuyện, dị biệt tôn giáo lại là má»™t chuyện khác. Chị Hạnh nói,
- Cha biết con là ngÆ°á»i Công Giáo. NhÆ°ng nhà chồng con thì đạo thá» cúng tổ tiên. HỠđâu có để cho con tá»± do thoải mái hay là khuyến khÃch con Ä‘i lá»… ngà y Chúa Nháºt đâu… Bố mẹ con cÅ©ng đâu có chịu cho mấy cháu nhá» rá»a tá»™i. Con nhá»› hồi má»›i qua Äà i Loan, sống ở nhà chồng được gần má»™t năm rồi, con vẫn không biết nhà thá» nằm ở hÆ°á»›ng nà o. Mãi cho tá»›i khi con gặp mấy cha Việt Nam ở má»™t quán ăn Việt Nam. Lúc đó con má»›i Ä‘i lễ…
Cho nên không lạ chi, trong tất cả những trÆ°á»ng hợp tôi đã phá»ng vấn, khi được đặt câu há»i,
- Nếu bây giá» có dịp nói chuyện vá»›i những ngÆ°á»i phụ nữ Ä‘ang sống bên Việt Nam nhÆ°ng lại muốn láºp gia đình vá»›i ngÆ°á»i Äà i Loan, chị sẽ nói chi vá»›i há»?
Trong tất cả những cô dâu tôi đã gặp và phá»ng vấn, má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u nói,
- Không nên, bởi những dị biệt quá xa vỠvăn hóa, ngôn ngữ, hoà n cảnh, và địa vị.
Má»™t Ä‘iểm đặc biệt cần phải nhấn mạnh và tô Ä‘áºm ở đây, phần lá»›n những cô dâu Việt Nam mà tôi đã có dịp tiếp chuyện, Ä‘á»u xuất thân từ những vùng thôn quê hẻo lánh của miá»n Nam Việt Nam. Bởi thế khả năng vá» há»c vấn và kiến thức được coi là yếu kém. Có nhiá»u cô dâu Việt Nam tôi gặp ở Äà i Loan không có khả năng Ä‘á»c và viết tiếng Việt. Bởi xuất thân từ những vùng quê thiếu thốn phÆ°Æ¡ng tiện thông tin, báo chÃ, tin tức, không mấy ngÆ°á»i ý thức được những thảm cảnh sẽ xảy tá»›i cho phụ nữ và công nhân Việt Nam trên đất Äà i Loan. Sống trong hoà n cảnh kinh tế khó khăn và cháºt váºt tại quê nhà , được sá»± khuyến khÃch và đồng ý của bố mẹ, không lạ chi cuối cùng nhiá»u thiếu nữ tuổi mÆ°á»i tám của thôn quê Việt Nam quyết định rá»i bá» xóm là ng Việt Nam, láºp gia đình vá»›i ngÆ°á»i Äà i Loan vá»›i niá»m hy vá»ng được đổi Ä‘á»i.
Theo lá»i của Nữ Tu Má»…, má»™t ngÆ°á»i Ä‘ang là m việc cho những cô dâu Việt Nam bị chồng Äà i Loan hà nh hung đánh Ä‘áºp, Nữ Tu Má»… cho tôi biết có những cô dâu Việt Nam đã được ông chồng Äà i Loan chá»n lá»±a từ hằng trăm thiếu nữ. Trong quá trình tuyển chá»n ngÆ°á»i vợ tÆ°Æ¡ng lai, có nhiá»u lần những ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông Äà i Loan đã đòi há»i những ngÆ°á»i phụ nữ Việt Nam cởi bá» hết những y phục trên thân mình để há» khám xét thân thể!!! Má»™t Ä‘iá»u không thể tin nhÆ°ng lại có tháºt, và vẫn còn Ä‘ang xảy ra cho nhiá»u ngÆ°á»i thiếu nữ Việt Nam tại những vùng bÆ°ng biá»n, thôn quê hẻo lánh! B. Bùng Nổ Má»™t Hiện Tượng
Từ hạn chế và yếu kém vá» khả năng tâm sinh lý của ngÆ°á»i chồng và những dị biệt vá» văn hóa và ngôn ngữ dẫn đến má»™t tình trạng khá buồn hiện nay Ä‘ang xảy ra trên đất Äà i Loan, đó là hiện tượng nhiá»u cô dâu Việt Nam Ä‘i là m trong những “quán bia ôm†và “quán Karaokeeâ€, má»™t danh từ được ngÆ°á»i Việt Nam trên xứ Äà i hiểu là những ổ nhện trá hình. Tin tức vá» những ổ nhện của ngÆ°á»i Việt Nam bị cảnh sát Äà i Loan áºp và o bắt, mang ra pháp lý là má»™t loại tin tức được thông tin phổ cáºp trên TV của Äà i Loan. Chị Nhân, má»™t cô dâu Việt Nam cho tôi biết,
- Ở bên đây rất nhiá»u cô dâu Việt Nam Ä‘i là m trong “quán bia ôm†và “quán Karaokeâ€. Có những cô nói vá»›i chồng là há» Ä‘i là m thêm và o ban đêm. NhÆ°ng thá»±c chất vẫn chỉ là đi là m tại những “quán bia ômâ€.
Chị Nhân lắc đầu nói thêm, - Có nhiá»u ngÆ°á»i còn rủ con Ä‘i là m. NhÆ°ng con từ chối…
Bởi tôi thắc mắc,
- Tại sao lại xảy ra tình trạng cô dâu Việt Nam Ä‘i là m thêm tại những “quán bia ôm†và “quán Karaoke†váºy?
Chị Nhân má»›i giải thÃch,
- Có nhiá»u nguyên nhân lắm, nhÆ°ng nguyên nhân chÃnh vẫn là từ phÃa của bố mẹ và thân nhân từ bên Việt Nam. Cha cứ nghÄ© thá» coi, ở bên Việt Nam cha mẹ ngà y nà o cÅ©ng gá»i Ä‘iện thoại hoặc là viết thÆ° qua cứ thúc hối gá»i tiá»n vá», hôm nay thì xây cái chuồng heo, tháng tá»›i lại Ä‘Ã o cái giếng, rồi nà o là tiá»n đóng há»c phà cho mấy đứa em Ä‘ang Ä‘i há»c ở trên thà nh phố… NhÆ°ng là m sao chúng con có tiá»n để mà gá»i vá» cho bố mẹ. Cuối cùng, bởi áp lá»±c từ gia đình, nhiá»u cô dâu Việt Nam bắt đầu liá»u, đâm đầu và o là m việc trong những “quán bia ôm†hoặc “quán Karaokeâ€. Chị HÆ°Æ¡ng và nhiá»u cô dâu Việt Nam khác cÅ©ng đồng ý vá»›i chị Nhân rằng những áp lá»±c từ gia đình, bố mẹ và thân nhân bên Việt Nam là lý do chÃnh đã thúc đẩy nhiá»u cô dâu Việt Nam sa chân và o vÅ©ng lầy buôn hÆ°Æ¡ng bán phấn,
Tôi há»i chị HÆ°Æ¡ng,
- Tại sao không ai viết thư vỠnhà để báo cho gia đình biết tình hình thực tế ở bên nà y?
Chị HÆ°Æ¡ng há»i ngược lại tôi,
- Cha nghÄ© ngÆ°á»i bên Việt Nam tin lá»i của tụi con nói là thá»±c hay sao???
C. Giáo Dục Con Cái
Tất cả những ngÆ°á»i con của cô dâu Việt Nam tôi đã gặp, các em Ä‘á»u không biết nói tiếng Việt. Tôi ái ngại há»i chị Sẻo, má»™t cô dâu khác,
- Sao chị không dạy cháu tiếng Việt?
Chỉ và o đứa con trai sáu tuổi, chị Sẻo, sinh ra và trưởng thà nh tại Cà Mâu, nhÆ° má»™t thói quen cố hữu, báºt miệng chá»i thá» ròn tan,
- […] Tui đâu có mặt ở nhà thÆ°á»ng xuyên để mà dáºy nó tiếng Diệt. Từ sáng cho tá»›i chiá»u tui buôn bán ngoà i chợ, còn thì giỠđâu mà dáºy dá»— ai! Tui để cho thằng tÃa nó và bà ná»™i của nó, con mẻ đó muốn là m chi thì là m… Tui là tui lo kiếm tiá»n gá»i vá» cho tiá má tui bên Diệt Nam.
- Chị nói tiếng gì vá»›i cháu váºy?
- Ông nghĩ còn tiếng nà o khác ngoà i tiếng Tà u...
Trong má»™t lần phá»ng vấn LM John Chang, SVD ngÆ°á»i Äà i Loan, ngà i cho tôi biết chÃnh quyá»n Äà i Loan cÅ©ng rất quan tâm vá» hiện tượng các cháu bé mang hai dòng máu Äà i-Việt và khả năng tiếng Hoa của các cháu. Theo nhÆ° LM John, bởi các cháu được sinh ra, lá»›n lên, và dáºy dá»— bởi những ngÆ°á»i cha có trình Ä‘á»™ há»c vấn thấp trong xã há»™i Äà i Loan, cá»™ng thêm vá»›i khả năng tiếng Hoa rất giá»›i hạn của những ngÆ°á»i mẹ Việt Nam, chÃnh quyá»n Äà i Loan e ngại các cháu sẽ gặp nhiá»u khó khăn vá» ngôn ngữ và tâm lý khi bÆ°á»›c chân tá»›i trÆ°á»ng… Nói tá»›i đây LM John ngáºp ngừng, dÆ°á»ng nhÆ° ngà i không muốn nói thêm. NhÆ°ng tôi hiểu sá»± tế nhị của ngà i. Bởi được sinh ra bởi những ngÆ°á»i bố Äà i Loan gặp mẹ Việt Nam trong hoà n cảnh kẻ mua ngÆ°á»i bán, cá»™ng thêm và o khả năng thấp kém vá» nhiá»u mặt, đặc biệt vá» mặt văn hóa, trong má»™t tÆ°Æ¡ng lai tháºt gần, nếu không được hÆ°á»›ng dẫn chu đáo và cẩn tháºn, các cháu bé mang hai dòng máu Äà i Việt có nhiá»u cÆ¡ há»™i để trở thà nh mục tiêu cho những tệ Ä‘oan trong xã há»™i.
D. Niá»m Tin
Mặc cho hiện tượng má»™t số cô dâu Việt Nam buông rÆ¡i nhân phẩm trên đất Äà i Loan Ä‘ang bùng nổ và lan trà n ở tỉnh Gia NghÄ©a và ở miá»n nam của Äà i Loan, vẫn còn nhiá»u cô dâu Việt Nam cÆ°Æ¡ng quyết chối từ những lá»i quyến rÅ©. Chị Thoa, má»™t cô dâu Công Giáo nói,
- Có nhiá»u ngÆ°á»i bạn chê con cù lần, bởi không chịu Ä‘i là m trong “quán bia ômâ€â€¦
Nhìn cảnh nhà đơn chiếc của chị Thoa, tôi thắc mắc,
- Chị từ chối… Có phải bởi vì chị là má»™t ngÆ°á»i Công Giáo?
Chị Thoa gáºt đầu, khuôn mặt trầm tÆ° suy nghÄ©,
- CÅ©ng là má»™t phần. Phần khác, con nghĩ… cÅ©ng bởi vì con vẫn giữ mối liên hệ vá»›i các cha Việt Nam [tại địa pháºn Gia NghÄ©a]. Má»—i khi có những khó khăn trong Ä‘á»i sống, con vẫn tìm đến các cha, nhá» các ngà i hÆ°á»›ng dẫn và giúp đỡ. Theo nhÆ° lá»i của LM Nguyá»…n Mai SÆ¡n, ngoà i công tác mục vụ tại giáo xứ Thánh Theresa cho giáo dân Äà i Loan, ngà i và nhiá»u LM Việt Nam khác cÅ©ng vẫn thÆ°á»ng xuyên gặp gỡ những cô dâu Công Giáo để nâng đỡ và khuyến khÃch há» trong Ä‘á»i sống đức tin. Trong thá»i gian tôi có mặt tại tỉnh Gia NghÄ©a, LM SÆ¡n mang tôi tá»›i hoặc là tÆ° gia, hoặc là quán ăn, hoặc là chợ trá»i đêm để gặp gỡ nhiá»u cô dâu Công Giáo. Những cô dâu Công Giáo khác tôi đã gặp cÅ©ng xác nháºn lá»i của chị Thoa vá» vai trò và tầm ảnh hưởng của các linh mục Việt Nam Ä‘ang là m việc tại Äà i Loan trong Ä‘á»i sống đức tin của những cô dâu Công Giáo ngÆ°á»i Việt Nam. E. HÆ¡n Má»™t Năm Sau
Trong khi Ä‘ang viết những dòng chữ cuối cùng của bà i phá»ng vấn Bên Ni Bên Ná»› II, qua thông tin liên lạc, tôi được biết vụ án đầu Ä‘á»™c giết chết cô dâu Trần thị Hồng Thắm đã tá»›i hồi kết thúc, cán cân công lý cuối cùng nghiêng vá» phÃa cô dâu Thắm. NhÆ°ng mỉa mai và đau Ä‘á»›n thay, cô dâu Thắm đã xanh má»™.
Con ngÆ°á»i, ai cÅ©ng muốn và có quyá»n được hưởng má»™t cuá»™c sống tốt đẹp hÆ¡n cuá»™c sống mình Ä‘ang có.
NhÆ°ng để đổi má»™t cuá»™c sống bên Việt Nam lạc loà i qua bên đất ngÆ°á»i, cô dâu Việt Nam đã từng bị lá»™t bá» quần áo trên thân thể để má»™t số Ä‘Ã n ông Äà i Loan xăm xoi, chá»n lá»±a nhÆ° má»™t món hà ng giữa hằng trăm ngÆ°á»i phụ nữ. Tá»›i được Äà i Loan rồi, có cô dâu bị gia đình chồng lăng nhục, coi thÆ°á»ng bởi không sinh được con, mà phần lá»—i bởi vì khả năng sinh lý yếu kém của ngÆ°á»i chồng. Có cô dâu bị mang ra rao bán nÆ¡i công cá»™ng. Có cô dâu bị ngÆ°á»i bản xứ đầu Ä‘á»™c giết chết nhÆ° chị Trần thị Hồng Thắm. Cuối cùng bởi áp lá»±c từ bố mẹ bên Việt Nam, nhiá»u cô dâu Việt Nam buôn hÆ°Æ¡ng bán phấn trong những quán bia hÆ¡i, quán Karaokee trá hình. Tôi thiết nghÄ©, giá trả cho cuá»™c đổi Ä‘á»i nà y cao quá, và tháºt đúng là đau Ä‘á»›n thay cho thân pháºn là m ngÆ°á»i phụ nữ Việt Nam trong vòng má»™t trăm năm vừa qua.
NhÆ°ng bên cạnh ná»—i buồn nà y, hÆ¡n má»™t năm sau, khi quay lại tỉnh Gia NghÄ©a, Nam Äà i Loan, tôi cÅ©ng có nhiá»u niá»m vui, bởi chÃnh tôi đã gặp được nhiá»u cô dâu Việt Nam vẫn quyết liệt sống Ä‘á»i sống Tin Mừng, vẫn quyết liệt từ chối những cám dá»— của váºt chất tầm thÆ°á»ng, bởi vì há» có niá»m tin Kitô và sá»± há»— trợ nâng đỡ vá» tinh thần của hà ng giáo sÄ© và tu sÄ© Việt Nam tại Äà i Loan. Bên cạnh LM Hùng ở thà nh phố Äà o Viên và LM Mai SÆ¡n ở thà nh phố Gia NghÄ©a, tôi cÅ©ng đã gặp và được biết vẫn còn rất nhiá»u linh mục và tu sÄ© Việt Nam khác trên đảo quốc Äà i Loan vẫn Ä‘ang âm thầm đứng đằng sau, để há»— trợ, để khuyến khÃch, và để nâng đỡ tinh thần của những ngÆ°á»i công nhân và cô dâu Việt Nam Ä‘ang sinh sống tại xứ ngÆ°á»i.
Xin được gá»i những lá»i chúc mừng tá»›i những cô dâu Việt Nam vẫn cÆ°Æ¡ng quyết sống đúng vá»›i phẩm giá của con ngÆ°á»i. Và cÅ©ng xin được gá»i ngà n vạn lá»i cám Æ¡n và những vòng hoa hồng tri ân tá»›i những linh mục và tu sÄ© Việt Nam vẫn còn Ä‘ang hy sinh thì giá», ngà y đêm vất vả tranh đấu cho quyá»n lợi và phẩm giá của ngÆ°á»i Việt Nam trên đảo quốc Äà i Loan.
Lm. Nguyễn Trung Tây www.nguyentrungtay.com
|