Giáo Phận Vinh Online | Chuyên mục | Sá»± kiá»‡n, bÃ¬nh luáºn | Nhá»¯ng váº¥n Ä‘á» luÃ¢n lÃ½ xung quanh cÃ¡i cháº¿t cá»§a Osama Bin Laden

[CNS 4/5/2011] - Viá»‡c quÃ¢n Ä‘á»™i Hoa Ká»³ háº¡ sÃ¡t trÃ¹m khá»§ng bá»‘ Osama Bin Laden táº¡i Abbottabd, Pakistan, hÃ´m ChÃºa nháºt 1 thÃ¡ng 5 nÄƒm 2011 Ä‘Ã£ Ä‘áº·t ra má»™t sá»‘ cÃ¢u há»i vá» luÃ¢n lÃ½.

Tá»‘i ChÃºa nháºt 1 thÃ¡ng 5 nÄƒm 2011, liá»n sau khi tá»•ng thá»‘ng Hoa Ká»³ Barack Obama loan bÃ¡o cÃ¡i cháº¿t cá»§a Ã´ng Bin Laden, dÃ¢n chÃºng Má»¹ Ä‘Ã£ táºp trung trÆ°á»›c NhÃ Tráº¯ng, táº¡i Ground Zero á»Ÿ New York, nÆ¡i xáº£y ra cuá»™c khá»§ng bá»‘ ngÃ y 11 thÃ¡ng 9 nÄƒm 2001 vÃ nhiá»u thÃ nh phá»‘ khÃ¡c, Ä‘á»ƒ Äƒn má»«ng. HÃ¬nh áº£nh nÃ y Ä‘Ã£ táº¡o ra nhiá»u pháº£n á»©ng khÃ¡c nhau vÃ nÃªu lÃªn váº¥n Ä‘á» luÃ¢n lÃ½ trong viá»‡c háº¡ sÃ¡t Ã´ng Bin Laden. Má»™t sá»‘ khÃ¡c Ä‘áº·t váº¥n Ä‘á» vá» "cÃ´ng lÃ½" nhÆ° Ä‘Æ°á»£c tá»•ng thá»‘ng Obama nháº¯c tá»›i khi loan bÃ¡o cÃ¡i cháº¿t cá»§a trÃ¹m khá»§ng bá»‘ Al Qaeda.

Ã”ng Gerard Powers, giÃ¡m Ä‘á»‘c cá»§a trung tÃ¢m nghiÃªn cá»©u vá» xÃ¢y dá»±ng hÃ²a bÃ¬nh thuá»™c trÆ°á»ng Ãáº¡i há»c CÃ´ng giÃ¡o Notre Dame á»Ÿ New York yÃªu cáº§u pháº£i lÃ m sÃ¡ng tá» cá»¥m tá»« "cÃ´ng lÃ½ Ä‘Ã£ Ä‘Æ°á»£c thá»±c hiá»‡n" trong bÃ i diá»…n vÄƒn cá»§a tá»•ng thá»‘ng Hoa Ká»³.

Qua nhá»¯ng Ä‘iá»‡n thÆ° trao Ä‘á»•i vá»›i hÃ£ng thÃ´ng táº¥n CÃ´ng giÃ¡o Hoa Ká»³ CNS, Ã´ng Powers viáº¿t: "CÃ´ng lÃ½ Ä‘Ã£ Ä‘Æ°á»£c thá»±c hiá»‡n trong viá»‡c háº¡ sÃ¡t Bin Laden vÃ¬ cáº§n pháº£i báº£o vá»‡ cÃ´ng Ãch chá»‘ng láº¡i khá»§ng bá»‘". NhÆ°ng theo Ã´ng, "cÃ´ng lÃ½ khÃ´ng Ä‘Æ°á»£c thá»±c hiá»‡n náº¿u chÃºng ta vui má»«ng khi giáº¿t Ä‘Æ°á»£c Bin Laden vÃ xem Ä‘Ã³ nhÆ° má»™t hÃ nh Ä‘á»™ng tráº£ thÃ¹ cho vá»¥ khá»§ng bá»‘ ngÃ y 11 thÃ¡ng 9 nÄƒm 2001". Liá»‡u cÃ´ng lÃ½ cÃ³ Ä‘Æ°á»£c thá»±c hiá»‡n khÃ´ng, náº¿u báº¯t giá»¯ Bin Laden vÃ buá»™c Ã´ng pháº£i chá»‹u trÃ¡ch nhiá»‡m vá» nhá»¯ng tá»™i Ã¡c chá»‘ng láº¡i nhÃ¢n loáº¡i, nháº¥t lÃ vá»¥ khá»§ng bá»‘ ngÃ y 11 thÃ¡ng 9 nÄƒm 2001?

Theo Ã´ng Powers, "náº¿u Ä‘Ã£ cÃ³ thá»ƒ báº¯t giá»¯ Bin Laden, nhÆ°ng ngÆ°á»i ta Ä‘Ã£ háº¡ sÃ¡t Ã´ng. Váºy thÃ¬ cÃ´ng lÃ½ khÃ´ng Ä‘Æ°á»£c thá»±c hiá»‡n".

Vá» pháº§n mÃ¬nh, Ãá»©c cha Paul Loverde, GiÃ¡m má»¥c Arlington, bang Virginia, giÃ¡o pháºn bao gá»“m Láº§u NÄƒm GÃ³c, viáº¿t ráº±ng cÃ¡i cháº¿t cá»§a Bin Laden gá»£i láº¡i nhá»¯ng ká»· niá»‡m Ä‘au buá»“n cá»§a nhiá»u ngÆ°á»i trong cá»™ng Ä‘á»“ng.

Theo Ãá»©c cha Loverde, "cáº§n pháº£i phÃ¢n biá»‡t viá»‡c á»§ng há»™ hÃ nh Ä‘á»™ng cÃ´ng lÃ½ khi báº£o vá»‡ Ä‘áº¥t nÆ°á»›c vÃ sá»± bÃ¡o thÃ¹". NgÃ i kÃªu gá»i khÃ´ng nÃªn gáº·m nháº¥m "háºn thÃ¹ hay cay Ä‘áº¯ng, mÃ nÃªn tin tÆ°á»Ÿng vÃ o ChÃºa". NgÃ i nÃ³i: "Tin tÆ°á»Ÿng vÃ o lÃ²ng nhÃ¢n tá»« vÃ sá»± dáº«n dáº¯t cá»§a ChÃºa, chÃºng ta hÃ£y cáº§u nguyá»‡n cho nhá»¯ng ngÆ°á»i Ä‘ang phá»¥c vá»¥ Ä‘áº¥t nÆ°á»›c, cho nhá»¯ng ngÆ°á»i á»§ng há»™ chá»§ nghÄ©a khá»§ng bá»‘ Ä‘á»™c Ã¡c biáº¿t hoÃ¡n cáº£i tÃ¢m há»“n".

Pháº£n á»©ng trÆ°á»›c cÃ¡i cháº¿t cá»§a Bin Laden, Trung tÃ¢m liÃªn tÃ´n Tanenbaum vÃ Hiá»‡p há»™i Há»“i giÃ¡o táº¡i Báº¯c Má»¹ Ä‘Ã£ lÃªn tiáº¿ng ca ngá»£i viá»‡c loáº¡i trá»« Ä‘Æ°á»£c má»‘i Ä‘e dá»a cá»§a Bin Laden, nhÆ°ng cáº£nh cÃ¡o trÆ°á»›c viá»‡c lÃ¨o lÃ¡i háºn thÃ¹ vÃ chá»¥p mÅ©.

Trong má»™t tuyÃªn ngÃ´n, Hiá»‡p há»™i Há»“i giÃ¡o Báº¯c Má»¹ nÃ³i: "ChÃºng tÃ´i hy vá»ng ráº±ng cÃ¡i cháº¿t cá»§a Bin Laden sáº½ xoa dá»‹u Ä‘Æ°á»£c má»i gia Ä‘Ã¬nh, dÃ¹ thuá»™c niá»m tin vÃ vÄƒn hÃ³a nÃ o, Ä‘Ã£ máº¥t ngÆ°á»i thÃ¢n trong cuá»™c khá»§ng bá»‘ 11 thÃ¡ng 9 nÄƒm 2001 vÃ trong má»i cuá»™c khá»§ng bá»‘ do bÃ n tay cá»§a Bin Laden dÃ n dá»±ng".

Theo Hiá»‡p há»™i Há»“i giÃ¡o Báº¯c Má»¹, Bin Laden "khÃ´ng pháº£i lÃ má»™t lÃ£nh tá»¥ Há»“i giÃ¡o, mÃ lÃ má»™t káº» sÃ¡t háº¡i hÃ ng loáº¡t ngÆ°á»i Há»“i giÃ¡o".

Hiá»‡p há»™i Há»“i giÃ¡o Báº¯c Má»¹ nÃ³i ráº±ng tá»• chá»©c khá»§ng bá»‘ Al Qaeda mÃ Bin Laden lÃ lÃ£nh tá»¥, "Ä‘Ã£ sÃ¡t háº¡i vÃ´ sá»‘ ngÆ°á»i Há»“i giÃ¡o táº¡i nhiá»u nÆ°á»›c, ká»ƒ cáº£ táº¡i Hoa Ká»³. Do Ä‘Ã³, cÃ¡i cháº¿t cá»§a Ã´ng nÃªn Ä‘Æ°á»£c táº¥t cáº£ nhá»¯ng ai tin vÃ o hÃ²a bÃ¬nh vÃ pháº©m giÃ¡ con ngÆ°á»i Ä‘Ã³n nháºn".

Vá» pháº§n mÃ¬nh, Trung tÃ¢m liÃªn tÃ´n Tanenbaum cÅ©ng bÃ y tá» sá»± biáº¿t Æ¡n vÃ¬ "Bin Laden, má»™t trong nhá»¯ng tiáº¿ng nÃ³i cá»§a háºn thÃ¹ vÃ khá»§ng bá»‘ khÃ©t tiáº¿ng nháº¥t trong lá»‹ch sá» nhÃ¢n lá»ai... Ä‘Ã£ bá»‹ im tiáº¿ng vÃ khÃ´ng cÃ²n cá»• vÃµ Ä‘Æ°á»£c cho báº¡o Ä‘á»™ng ná»¯a". Tuy nhiÃªn, Trung tÃ¢m nÃ y cÅ©ng cáº£nh cÃ¡o ráº±ng nhá»¯ng cáº£nh "Äƒn má»«ng" trÃªn toÃ n quá»‘c cÃ³ thá»ƒ lÃ m phÃ¡t sinh tiáº¿ng nÃ³i cá»§a háºn thÃ¹.

Trong má»™t tuyÃªn ngÃ´n, Trung tÃ¢m Tanenbaunm nÃ³i ráº±ng "nhá»¯ng tá»« cÃ³ ná»™i dung ká»³ thá»‹ chá»§ng tá»™c Ä‘á»‘i vá»›i Bin Laden, nhá»¯ng kiá»ƒu nÃ³i chá»¥p mÅ© Ä‘á»‘i vá»›i nhá»¯ng ai theo Há»“i giÃ¡o, ná»c Ä‘á»™c Ä‘ang Ä‘Æ°á»£c quáº£ng bÃ¡... cÅ©ng cháº³ng khÃ¡c gÃ¬ háºn thÃ¹ mÃ chÃnh Bin Laden Ä‘Ã£ tá»«ng quáº£ng bÃ¡".

Theo Trung tÃ¢m nÃ y, "khÃ´ng chá»‹u nhÃ¬n nháºn tÃnh nhÃ¢n loáº¡i chung cá»§a chÃºng ta lÃ bÆ°á»›c Ä‘áº§u Ä‘á»ƒ háº¡ pháº©m giÃ¡ ngÆ°á»i khÃ¡c vÃ tiáº¿n tá»›i viá»‡c thÃ nh láºp má»™t Ä‘áº¥t nÆ°á»›c xÃ¢y dá»±ng trÃªn háºn thÃ¹ hÆ¡n lÃ tÃ´n trá»ng, cÃ´ng lÃ½ vÃ chung sá»‘ng".

Vá» phÃa CÃ´ng giÃ¡o, má»™t sá»‘ tÃ¡c giáº£ nháº¥n máº¡nh Ä‘áº¿n sá»± tha thá»© vÃ cáº§u nguyá»‡n. Cha James Martin, chá»§ bÃºt vÄƒn hÃ³a cá»§a táº¡p chÃ "America" cá»§a DÃ²ng TÃªn, viáº¿t ráº±ng: "Osama Bin Laden pháº£i chá»‹u trÃ¡ch nhiá»‡m vá» cÃ¡i cháº¿t cá»§a khÃ´ng biáº¿t bao nhiÃªu ngÆ°á»i táº¡i Hoa Ká»³ vÃ trÃªn kháº¯p tháº¿ giá»›i". Vá»‹ linh má»¥c DÃ²ng TÃªn nÃ y vui má»«ng vÃ¬ Osama Bin Laden khÃ´ng cÃ²n trÃªn cÃµi Ä‘á»i nÃ y. Tuy nhiÃªn, lÃ má»™t tÃn há»¯u KitÃ´, cha nÃ³i ráº±ng cha pháº£i cáº§u nguyá»‡n cho Ã´ng vÃ tha thá»© cho Ã´ng.

Thiáº¿t tÆ°á»Ÿng cÅ©ng nÃªn láº·p láº¡i láºp trÆ°á»ng cá»§a TÃ²a ThÃ¡nh. Cha Federico Lombardi, phÃ¡t ngÃ´n viÃªn cá»§a TÃ²a ThÃ¡nh, kháº³ng Ä‘á»‹nh ráº±ng Osama Bin Laden pháº£i chá»‹u trÃ¡ch nhiá»‡m vá» bao nhiÃªu cÃ¡i cháº¿t cá»§a nhá»¯ng ngÆ°á»i vÃ´ tá»™i. Tuy nhiÃªn, theo cha Lombardi, ngÆ°á»i tÃn há»¯u KitÃ´ khÃ´ng bao giá» vui má»«ng trÆ°á»›c cÃ¡i cháº¿t cá»§a má»™t nguá»i, dÃ¹ ngÆ°á»i Ä‘Ã³ lÃ káº» thÃ¹.

CÃ¡i cháº¿t cá»§a Ã´ng Bin Laden cÅ©ng nÃªu lÃªn nhiá»u váº¥n Ä‘á» luÃ¢n lÃ½ khÃ¡c nhÆ°: liá»‡u Hoa Ká»³ cÃ³ xÃ¢m pháº¡m chá»§ quyá»n quá»‘c gia cá»§a Pakistan khÃ´ng khi Ä‘Æ¡n phÆ°Æ¡ng má»Ÿ cuá»™c hÃ nh quÃ¢n táº¥n cÃ´ng vÃ o nÆ¡i Bin Laden cÆ° ngá»¥?

NhÆ°ng theo Ã´ng Powers, trong giÃ¡o huáº¥n cá»§a GiÃ¡o Há»™i, chá»§ quyá»n quá»‘c gia khÃ´ng pháº£i lÃ má»™t Ä‘iá»u tuyá»‡t Ä‘á»‘i. Ã”ng giáº£i thÃch: Náº¿u rÃµ rÃ ng lÃ Pakistan khÃ´ng muá»‘n hay khÃ´ng thá»ƒ cÃ³ hÃ nh Ä‘á»™ng thÃch Ä‘Ã¡ng Ä‘á»ƒ chá»‘ng láº¡i Bin Laden vÃ nhá»¯ng tÃªn khá»§ng bá»‘ khÃ¡c trong nÆ°á»›c há», thÃ¬ Pakistan cÅ©ng khÃ´ng thá»ƒ than phiá»n khi nhá»¯ng ngÆ°á»i khÃ¡c thi hÃ nh trÃ¡ch nhiá»‡m mÃ chÃnh há» khÃ´ng thá»ƒ lÃ m trÃ²n.

Theo Ã´ng Powers, cho dáº«u cÃ³ thá»ƒ biá»‡n minh cho viá»‡c sÃ¡t háº¡i Bin Laden, cÅ©ng váº«n pháº£i khuyáº¿n khÃch sá» dá»¥ng nhá»¯ng Ä‘Æ°á»ng lá»‘i Ã´n hÃ²a Ä‘á»ƒ chá»‘ng láº¡i chá»§ nghÄ©a khá»§ng bá»‘, tÃ¬m hiá»ƒu nhá»¯ng nguyÃªn nhÃ¢n sÃ¢u xa cá»§a nÃ³, vÃ trau dá»“i nhá»¯ng "nhÃ¢n Ä‘á»©c hiáº¿u hÃ²a" cáº§n thiáº¿t Ä‘á»ƒ cÃ³ má»™t ná»n hÃ²a bÃ¬nh bá»n vá»¯ng.