Lòng Biết Æ n
03.01.2009
Nhá»› lại thá»i ấu thÆ¡, có lần má»™t ngÆ°á»i quen của gia đình đến thăm và cho tôi má»™t món quà , tôi mừng quá, cầm lấy và chạy vá»™i Ä‘i mất. Mẹ tôi liá»n gá»i lại và nói: "Con biết con cần phải là m gì khi con nháºn được quà không?" Tôi sững ngÆ°á»i lại nhÆ°ng hiểu ý Mẹ, tôi liá»n khoanh tay lại và thÆ°a vá»›i ngÆ°á»i cho quà : "Cháu cám Æ¡n cô". Sau đó, Mẹ đã nói vá»›i tôi rằng: "Con đừng quên rằng, ăn quả phải nhá»› ngÆ°á»i trồng cây, uống nÆ°á»›c thì phải nhá»› tá»›i nguồn nghe con". Äó là bà i há»c vá» lòng biết Æ¡n mà mẹ tôi đã dạy. Qua đó, tôi há»c được lòng biết Æ¡n quan trá»ng nhÆ° thế nà o trong cuá»™c sống, và tấm lòng của ngÆ°á»i ban tặng lá»›n lao hÆ¡n món quà váºt chất biết bao nhiêu.
Nếu lòng biết Æ¡n tháºt quan trá»ng, thì sá»± vô Æ¡n nguy hiểm nhÆ° thế nà o?
Thánh I-Nhã, má»™t chà ng hiệp sÄ© được giáo dục trong má»™t môi trÆ°á»ng
thượng lÆ°u và sống rất quân tá», đã coi sá»± vô Æ¡n nhÆ° cá»™i rá»… của má»i thứ
tồi tệ. Trong một bức thư đỠngà y 18.3.1542 gởi một anh em trong dòng
là Simon Rodigues, I-Nhã đã viết: "Nếu ngÆ°á»i ta suy nghÄ© vá» những Ä‘iá»u
tốt là nh của Thiên Chúa, thì trong những Ä‘iá»u lầm lỡ tồi tệ nhất phải
kể đến là sá»± vô Æ¡n vá»›i những Ä‘iá»u tốt là nh đáng trân trá»ng trÆ°á»›c Äấng
Tạo Hóa, là Chủ, và trÆ°á»›c những tạo váºt được dá»±ng nên vì danh thánh
vÄ©nh cá»u của Thiên Chúa. Sá»± vô Æ¡n là chÃnh sá»± lạnh lùng vá»›i những món
quà và hồng ân nháºn được. Sá»± vô Æ¡n là nguyên do và là khởi đầu của tá»™i
lá»—i và má»i Ä‘iá»u tồi tệ." NhÆ°ng nguyên do nà o dẫn đến sá»± vô Æ¡n của con
ngÆ°á»i?
Khi quan sát cuá»™c sống thá»±c tế, có thể nháºn ra má»™t số Ä‘iá»u "giết chết" lòng biết Æ¡n:
- Äiá»u thứ nhất là sá»± tá»± cao kiêu hãnh. Ai nghÄ© rằng, tôi chỉ trở thà nh
ngÆ°á»i thá»±c sá»±, khi tá»± bản thân tôi là m hết má»i chuyện, mà không cần nhá»
vả và o ai, và vì thế tôi không cần phải cám Æ¡n ai, thì cuá»™c Ä‘á»i ngÆ°á»i
đó sẽ không có hai từ biết ơn.
- Äiá»u thứ hai là sá»± dÄ© nhiên. Trong cuá»™c Ä‘á»i nà y má»i sá»± Ä‘á»u là dÄ©
nhiên: DÄ© nhiên là tôi phải được hưởng phúc lợi xã há»™i. ÄÆ°Æ¡ng nhiên tôi
được ngÆ°á»i khác chú ý. DÄ© nhiên là ngÆ°á»i kia sẽ tặng tôi má»™t cà nh bông
hồng. Nếu má»i chuyện Ä‘á»u dÄ© nhiên nhÆ° váºy, thì lòng biết Æ¡n sẽ "không
còn chỗ trú ngụ".
- Äiá»u thứ ba là sá»± tình cá». Nếu má»i sá»± Ä‘á»u là tình cá» thì đâu cần
biết Æ¡n ai. Váºy thá» há»i xem tôi sinh ra là do sá»± tình cá» hay do tình
yêu của Cha Mẹ? Lúc nà y tôi được sống nhÆ° là má»™t Linh Mục cÅ©ng tình cá»
sao? Rồi ánh sáng sưởi ấm cuá»™c Ä‘á»i tôi cÅ©ng tình cỠđến hay thế nà o?
- Äiá»u thứ bốn phá hủy lòng biết Æ¡n là những đòi há»i sai lầm và lòng
tham vô đáy. Nếu tôi luôn tá»± nhủ vá»›i mình rằng: "Tôi có quyá»n được sở
hữu tất cả và có quyá»n nháºn được má»i sá»± má»™t cách nhÆ°ng không", thì lòng
biết Æ¡n Ä‘ang bị đẩy lui vá» phÃa sau, để nhÆ°á»ng chá»— cho lòng tham lam vô
đáy. Triết gia ngÆ°á»i Pháp Pascal Bruckner đã miêu tả con ngÆ°á»i nhÆ° lÃ
má»™t em bé "vÄ© đại" có lòng tham lam không đáy và luôn đòi há»i xã há»™i
hết Ä‘iá»u nà y đến Ä‘iá»u khác. Nếu "em bé vÄ© đại" không nháºn được Ä‘iá»u
mình muốn để có cuá»™c sống sung sÆ°á»›ng, thì em sẽ coi má»i ngÆ°á»i xung
quanh là những ngÆ°á»i có lá»—i vá»›i nó. Ngược vá»›i Ä‘iá»u trên, Dieter
Hildebrandt, má»™t nghệ sỹ ngÆ°á»i Äức đã nói rằng "Thay vì cứ than van
rằng chúng ta không nháºn được tất cả những gì chúng ta muốn, thì tốt
hơn chúng ta cần ý thức luôn sống biết ơn, vì may mà chúng ta không
phải nháºn những háºu quả của những hà nh Ä‘á»™ng và thái Ä‘á»™ xấu xa của chúng
ta."
Có lẽ chứng kiến quá nhiá»u sá»± vô Æ¡n trong xã há»™i và cuá»™c sống của
con ngÆ°á»i, nên nhà văn ngÆ°á»i Nga Fjodor Michailowitsch Dostojewski đã
mỉa mai rằng: "Tôi nghÄ© rằng, câu định nghÄ©a hay nhất vá» con ngÆ°á»i là :
Con ngÆ°á»i là con váºt hai chân vô Æ¡n". Câu định nghÄ©a nà y má»™t cách nà o
không sai. Chúng ta nhá»› lại câu chuyện của Chúa Giê-su gặp gỡ mÆ°á»i
ngÆ°á»i phong hủi. Khi thấy Chúa Giê-su Ä‘i và o má»™t là ng ná», hỠđã đón
Ngà i và đã xin Ngà i chữa là nh. Với tất cả lòng nhân từ Chúa Giê-su đồng
ý chữa là nh cho há», và nói há» hãy lên Ä‘Æ°á»ng Ä‘i trình diện vá»›i các tÆ°
tế. Khi Ä‘ang ở trên Ä‘Æ°á»ng, thì cả mÆ°á»i ngÆ°á»i thấy mình được khá»i, nhÆ°ng
sau đó chỉ có má»™t ngÆ°á»i quay lại cám Æ¡n Chúa. Thấy thế, Chúa Giê-su đã
lên tiếng: "Không phải cả mÆ°á»i ngÆ°á»i Ä‘á»u được sạch sao? Thế thì chÃn
ngÆ°á»i kia đâu? Sao không thấy há» trở lại tôn vinh Thiên Chúa?"
Không trở lại để tá» lòng biết Æ¡n, đó là dấu hiệu chỉ ra chÃn ngÆ°á»i
kia, dù được khá»i nhá» lòng nhân từ của Chúa và lòng tin của mình, nhÆ°ng
niá»m tin của há» vẫn chÆ°a xác thá»±c và còn há»i hợt, vì niá»m tin của há»
không đi đôi với lòng biết ơn Thiên Chúa. Và vì không ý thức biết ơn
Thiên Chúa, nên hỠcũng không ý thức sống trong tương quan gần gũi với
Ngà i và vá»›i anh chị em. Vâng, ngÆ°á»i vô Æ¡n là má»™t con ngÆ°á»i sống trong
má»™t hoang đảo, má»™t ngÆ°á»i cô Ä‘Æ¡n, má»™t ngÆ°á»i tá»± xây bức tÆ°á»ng thà nh cao
và kiên cố trước bất cứ tương quan nà o.
Ngược vá»›i chÃn ngÆ°á»i vô Æ¡n, ngÆ°á»i biết Æ¡n duy nhất trở lại để gặp
Chúa Giê-su và cám Æ¡n Ngà i. Lá»i cám Æ¡n của anh ta kết hiệp vá»›i niá»m vui
sâu sa, và niá»m vui đó thúc dục anh ca ngợi và tôn vinh Thiên Chúa.
Theo François Bovon, nhà chú giải thánh kinh ngÆ°á»i Thụy SÄ©, thì thái Ä‘á»™
của ngÆ°á»i biết Æ¡n nà y giúp cho anh ghi sâu Æ¡n chữa là nh và o trong lòng,
là m cho niá»m tin của anh và o Chúa được mạnh mẽ và trưởng thà nh hÆ¡n.
Vâng, niá»m tin trưởng thà nh luôn Ä‘i đôi vá»›i lòng biết Æ¡n và lá»i chúc
tụng ngợi khen Thiên Chúa. Hơn nữa, lòng biết ơn cũng giúp cho anh hoán
cải hoà n toà n, để giỠđây anh được sống trong tương quan gần gũi với
Chúa. Thá»±c váºy, ai há»c sống biết Æ¡n, thì há» sẽ được chữa là nh và mạnh
khá»e trở lại. Vâng, mạnh khá»e trong thân xác và tinh thần, cÅ©ng nhÆ°
"mạnh khá»e" trong tÆ°Æ¡ng quan vá»›i Thiên Chúa và vá»›i má»i ngÆ°á»i.
Khi ai luôn sống biết Æ¡n, thì ngÆ°á»i đó cÅ©ng Ä‘ang sống trong tÆ°Æ¡ng
quan thân máºt vá»›i má»i ngÆ°á»i. NgÆ°á»i biết Æ¡n luôn coi trá»ng ngÆ°á»i khác vÃ
quý những tÆ°Æ¡ng quan. Vâng, lòng biết Æ¡n là má»™t nhịp cầu để ngÆ°á»i đến
vá»›i ngÆ°á»i. Qua nhịp cầu đó tôi đến vá»›i em, và chị đến vá»›i anh. Lòng
biết ơn là m nảy sinh một bầu khà yêu thương, một tinh thần chung với
nhiá»u cảm thông và sẵn sà ng sẻ chia. Và lòng biết Æ¡n giúp cho Ä‘á»i ngÆ°á»i
tránh được những Ãch ká»· chôn vùi con ngÆ°á»i trong má»™t ốc đảo vắng bóng
hai từ "cám Æ¡n". HÆ¡n nữa, lòng biết Æ¡n cÅ©ng Ä‘em lại sức mạnh cho ngÆ°á»i
khác để xây dựng một cuộc sống chân thiện mỹ, như Albert Schweizer nói.
Vì thế, má»™t xã há»™i mà trong đó má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u ý thức sống tinh thần biết
ơn nhau, thì xã hội đó sẽ tốt đẹp biết chừng nà o.
Ngoà i ra, ngÆ°á»i biết Æ¡n trong sâu thẳm của tâm hồn không bao giá»
quên rằng bây giá» tôi là ai và tất cả những gì tôi có hiện nay, Ä‘á»u do
bởi ân sủng của Thiên Chúa, và nhá» sá»± nâng đỡ của Cha Mẹ và của nhiá»u
anh chị em thân yêu khác. Và khi luôn ý thức sống trong sự biết ơn
ngÆ°á»i khác, thì trong tâm hồn ngÆ°á»i đó bầu khà tÆ°Æ¡i vui của mùa hè vÄ©nh
cá»u luôn hiện diện, nhÆ° thi sÄ© ngÆ°á»i Hoa Kỳ Celia Layton Thaxter đã
nói. CÅ©ng thế, lòng biết Æ¡n là m cho cả những ngÆ°á»i nghèo khổ nhất trở
nên già u có, nhÆ° suy nghÄ© của nhà giáo cÅ©ng là triết gia ngÆ°á»i Äức
Andreas Tenzer.
HÆ¡n nữa, lòng biết Æ¡n luôn xuất phát từ chÃnh sâu thẳm của tâm hồn.
Nói cách khác, lòng biết Æ¡n chÃnh là trà nhá»› của con tim. Triết gia
ngÆ°á»i Pháp Gabriel Marcel cÅ©ng thấu hiểu giá trị của lòng biết Æ¡n khi
ông nói rằng: "Lòng biết ơn là sự tỉnh thức của tâm hồn chống lại tất
cả những thế lá»±c có sức mạnh tà n phá." Và khi tâm hồn cà ng tỉnh thức vÃ
trân trá»ng cuá»™c sống, thì hai chữ "cám Æ¡n" không ngá»›t vang lên.
"Cám ơn" hai tiếng nói rất đơn sơ nhưng
chứa đựng một sứ điệp rất cao quý. Sứ điệp của tình Chúa với tôi, của
tình ngÆ°á»i vá»›i ngÆ°á»i, sứ Ä‘iệp của lòng khiêm nhÆ°á»ng và của sá»± tôn
trá»ng. Chẳng phải là vô lý và vô nghÄ©a khi từ nhá» cha mẹ đã dạy con
mình hai tiếng cám Æ¡n. Chúng ta thá» mÆ°á»ng tượng xem má»™t đứa bé lá»›n lên
trong má»™t môi trÆ°á»ng không có hai tiếng cám Æ¡n, nÆ¡i đó lòng ngÆ°á»i không
rung Ä‘á»™ng trÆ°á»›c những hà nh Ä‘á»™ng cao cả, thì thá» há»i xem em bé đó sẽ trở
thà nh má»™t con ngÆ°á»i nhÆ° thế nà o? Hai tiếng cám Æ¡n gắn liá»n vá»›i Ä‘á»i sống
ấu thÆ¡, nhÆ°ng hai từ nà y cÅ©ng gắn bó vá»›i ngÆ°á»i trưởng thà nh. NgÆ°á»i ta
có thể đánh giá má»™t con ngÆ°á»i qua má»™t Ä‘iá»u, là ngÆ°á»i đó có biết cám Æ¡n
và có tá» lá»™ lòng biết Æ¡n hay không. Vì thế tháºt là đau Ä‘á»›n khi bị mắng
là kẻ vô ơn, là "đồ ăn cháo đá bát". Và ngược lại cuộc sống đang đẹp sẽ
cà ng đẹp hÆ¡n, khi con ngÆ°á»i má»—i ngà y cất lên bà i ca tạ Æ¡n.
Johann Kaspar Lavater, triết gia ngÆ°á»i Thụy SÄ© đã nói rằng: "Má»—i
ngà y tôi muốn cám Æ¡n vá» tất cả những gì tôi nháºn được, vá» những gì tôi
được phép táºn hưởng trÆ°á»›c cả vạn ngÆ°á»i. Vâng, luôn luôn sống biết Æ¡n.
Äó là đức hạnh đầu tiên tôi cần cố gắng táºp." Và David Steindl-Rast,
má»™t tu sÄ© Biển Äức, viết trong cuốn sách "Sá»± chú ý của con tim": "Từ
sáng tá»›i tối, trong từng khoảng khắc của thá»i gian, chúng ta nháºn được
vô và n món quà và hồng ân. Chúng ta chỉ cần chú ý đến Ä‘iá»u đó và lòng
biết ơn sẽ từ từ lớn lên trong chúng ta. Nhưng chúng ta có chú ý đến
những món quà và hồng ân đó không? Äây chÃnh là câu há»i đặt ra cho
chúng ta." Câu há»i nà y cÅ©ng chÃnh là động lá»±c giúp má»—i ngÆ°á»i ý thức
biết Æ¡n và mở lá»i cám Æ¡n.
- "Cám Æ¡n Cha Mẹ đã sinh tôi và o cuá»™c Ä‘á»i, đã nuôi nấng và bao
bá»c tôi? Cám Æ¡n Anh Chị trong gia đình, các Thầy Cô Giáo, các Cha vÃ
các SÆ¡, Anh Em trong nhà Dòng, Cô Chú cùng biết bao ngÆ°á»i thân yêu đã
đón nháºn tôi, và đồng hà nh hÆ°á»›ng dẫn cùng dạy dá»— tôi. Cám Æ¡n những
ngÆ°á»i Bạn tri ká»· luôn có mặt bên cạnh tôi, lắng nghe, cảm thông và chia
sẻ vá»›i tôi cả niá»m vui cÅ©ng nhÆ° ná»—i buồn. Cám Æ¡n tất cả má»i ngÆ°á»i gần
và xa đã cầu nguyện cho tôi, để tôi có thể sống tinh thần dâng hiến vÃ
phục vụ.
- CÅ©ng xin cám Æ¡n vá» bầu trá»i xanh đẹp đẽ, vá» tiếng hót thánh
thót của chú chim trên cà nh cây xanh. Cám ơn vì hôm nay tôi có một cuộc
sống thanh bình, má»™t sức khá»e dồi dà o và má»™t cá»™ng Ä‘oà n ấm cúng. Cám Æ¡n
vá» không khà trong là nh và vá» vẻ đẹp tuyệt vá»i của những cà nh lá Ä‘ang
đổi mà u trong mùa Thu. Cám Æ¡n vì tôi có má»™t đêm tháºt ngon giấc, vì tôi
lại được bắt đầu một ngà y mới, và vì tôi có một công việc để là m.
- CÅ©ng xin cám Æ¡n vòng tay của ngÆ°á»i bạn thân sau những giá» phút
tâm sá»±, vá» cái bắt tay nhân ái vá»›i chÃnh ngÆ°á»i mà tôi má»›i tranh luáºn
cách gắt gao. Lá»i cám Æ¡n cÅ©ng xin được thốt lên, vì tôi được khá»e lại
sau một cơn bệnh, và vì tôi được phép vỠthăm lại nơi chôn nhau cắt rốn
sau thá»i gian dà i phải xa quê. Và trên hết, lá»i cám Æ¡n xin gởi đến
Thượng Äế trên cao, Äấng mà tôi tin. Vâng, xin cám Æ¡n Ngà i vá» lòng nhân
háºu của Ngà i sẵn sà ng tha thứ khi tôi lỡ lầm và vá» lá»i tháºt dịu êm của
Ngà i nói vá»›i tôi: "Trong đôi mắt Cha con tháºt là quý giá".
Thá»±c váºy, lòng biết Æ¡n mang má»™t giá trị cao quý. Thánh I-Nhã đánh
giá rất cao lòng biết ơn, đến nỗi ngà i đã đỠnghị hồi tâm mỗi ngà y hai
lần, và má»—i lần khoảng mÆ°á»i lăm phút để nhìn lại Ä‘á»i sống của mình
trong ngà y. Äiá»u đầu tiên cần là m trong những phút hồi tâm là xin Chúa
giúp cho mình nháºn ra tất cả những món quà và hồng ân mà mình nháºn được
trong ngà y, và cÅ©ng xin giúp luôn ý thức biết Æ¡n Chúa và má»i ngÆ°á»i vá»
những món quà đó. Theo kinh nghiệm của riêng tôi, khi ý thức để cám ơn
má»™t ngÆ°á»i ban tặng cho tôi món quà , thì giá trị món quà đó tăng lên gấp
đôi, và tÆ°Æ¡ng quan tình yêu và tình thân của tôi vá»›i ngÆ°á»i đó sẽ được
xây dựng và thăng tiến hơn. Tóm lại, qua những giây phút hồi tâm, cụ
thể với sự ý thức sống biết ơn mỗi ngà y, thánh I-Nhã giúp chúng ta xây
dá»±ng má»™t cuá»™c sống sung mãn trong tÆ°Æ¡ng quan vá»›i ngÆ°á»i thân, vá»›i anh
chị em, với bạn bè xung quanh, với cả thiên nhiên, và đặc biệt với
Thiên Chúa là tình yêu.
Kết thúc bà i chia sẻ nà y, xin má»i má»i ngÆ°á»i cùng vá»›i tôi, má»—i buổi
tối trước khi đi nghỉ đêm, già nh và i phút để cám ơn Chúa và anh chị em,
để sống tinh thần "ăn quả phải nhá»› ngÆ°á»i trồng cây, uống nÆ°á»›c thì phải
nhớ tới nguồn" của dân nước Việt. Cụ thể, trong thinh lặng giơ đôi bà n
tay của mình ra và thá» há»i xem hôm nay tôi đã nháºn được những món quÃ
và hồng ân gì? Sau đó đưa đôi bà n tay của mình úp chéo và o ngực, cúi
đầu và vá»›i tất cả lòng thà nh cám Æ¡n Chúa và anh chị em cùng má»i ngÆ°á»i,
vá» tất cả những món quà và hồng ân trong ngà y sống vừa qua. Lạy Chúa, không bao giá» con cám Æ¡n Chúa đủ. Má»—i hÆ¡i thở của cuá»™c Ä‘á»i, con xin cám Æ¡n Chúa. Má»—i nhịp Ä‘áºp của con tim, con xin cảm tạ Ngà i. Cảm tạ Chúa cho đến giây phút cuối cùng của Ä‘á»i con. Cám Æ¡n Chúa là điá»u đầu tiên con ấp ủ má»—i ngà y. Lạy Chúa, con xin cám Æ¡n Ngà i. Amen.
Nguyá»…n Ngá»c Thế, SJ
(Nguồn: danchuausa.net) |