Sống Năm Äức Tin nhân ká»· niệm 50 năm khai mạc Công đồng Vatican II
23.10.2012
|
Công đồng Vatican II |
Trong những ngà y nà y, qua các phÆ°Æ¡ng tiện truyá»n thông, chúng ta đã hiệp thông má»™t cách nà o đó vá»›i Giáo Há»™i hoà n vÅ©, nhân ká»· niệm 50 năm khai mạc Công Äồng Vatican II và 20 năm xuất bản sách Giáo lý Hôi thánh Công giáo.
Tại Pháp, cách riêng là tại Viện Äại Há»c Công
Giáo Paris, có những buổi há»™i thảo, chiếu phim tà i liệu (phá»ng vấn má»™t
số nhân váºt đã tham dá»± hoặc chứng kiến diá»…n tiến Công Äồng), để cho
nhiá»u ngÆ°á»i, cách riêng là thế hệ sinh sau những năm 1960 hiểu được ý
nghÄ©a và tầm quan trá»ng của biến cố lịch sá» nà y.
Tại Rôma, và o đúng dịp kỷ niệm nà y, ngà y 11.10.2012
vừa qua, Äức Giáo Hoà ng Biển Äức XVI đã triệu táºp Thượng Há»™i Äồng Giám
Mục vá» Tân Phúc Âm Hóa và chÃnh thức công bố Năm Äức Tin
(từ ngà y 11.10.2012 đến 24.11.2013). Nhân dịp nà y, má»™t số câu há»i đặt
ra, nhÆ°: Äâu là những thà nh quả do Công Äồng Vatican II Ä‘em lại ? Chúng
ta, những linh mục, tu sÄ© và giáo dân đã đón nháºn tinh thần của Công
Äồng thế nà o ? Äâu là thách đố vỠđức tin trong Ä‘á»i sống của tÃn hữu
hiện nay ? Sau 50 năm khai mạc Công Äồng và sau 20 năm Sách Giáo Lý của
Há»™i Thánh được ban hà nh, ngÆ°á»i Công giáo khắp nÆ¡i, cách riêng tại Việt
Nam, đã Ä‘á»c, đã khám phá và đà o sâu giáo lý của Há»™i Thánh cÅ©ng nhÆ° giáo huấn của Công Äồng tá»›i đâu và đã Ä‘em ra áp dụng trong Ä‘á»i sống thế nà o?
BÃ i
viết nà y không phải là suy tÆ° thần há»c cho những vấn đỠđược nêu ra
trên đây. Nhưng, dựa và o những tà i liệu và những bà i viết vỠchủ đỠnà y,
chúng tôi, thế hệ sau Công Äồng, tổng hợp lại và gá»i đến bạn Ä‘á»c và i
nét chÃnh yếu mà giáo huấn của Há»™i Thánh, qua Công Äồng Vatican II đã
gá»i đến toà n thể thế giá»›i và cách riêng cho chúng ta. Sứ Ä‘iệp của Công
Äồng và giáo huấn của Há»™i Thánh mà chúng ta tái khám phá và đà o sâu
trong Năm Äức Tin nà y, sẽ giúp chúng ta “sống đức tin†của mình hôm nay
và ngà y mai, giữa một thế giới đang thay đổi từng ngà y với những thách
đố vá» má»i phÆ°Æ¡ng diện.
Äể hiểu ná»™i dung chÃnh yếu mà Công Äồng muốn trình
bà y, trÆ°á»›c hết, chúng ta nhìn lÆ°á»›t qua bối cảnh lịch sá» thá»i đó và mục
Ä‘Ãch mà Công Äồng nhắm tá»›i là gì.
1. Bối cảnh lịch sá»
Có
những nhà nghiên cứu cho rằng, những năm 1960 là khúc quanh lịch sỠthế
giá»›i trong thế ká»· 20. Tháºt váºy, và o thá»i Ä‘iểm nà y, nhân loại đã trải
qua 2 cuá»™c chiến tranh thế giá»›i. Nhiá»u quốc gia đã biến mất hoặc xuất
hiện trên bản đồ thế giới. Trong bối cảnh đó, Giáo Hội Công Giáo cũng bị
ảnh hưởng lá»›n, do các cuá»™c chiến tranh và thay đổi vá» chÃnh trị cÅ©ng
như kinh tế trên khắp địa cầu.
Tại PhÆ°Æ¡ng Tây, quan niệm tách rá»i nhà nÆ°á»›c khá»i nhÃ
thỠlà m cho mối tương quan giữa Giáo Hội và xã hội cà ng ngà y cà ng trở
nên phức tạp, nếu không muốn nói là đối kháng. NgÆ°á»i ta có thể cho là vì
xã há»™i đã văn minh hÆ¡n, tiến bá»™ hÆ¡n vá» khoa há»c, kỹ thuáºt, và trình Ä‘á»™
tÆ° duy, nên không còn chấp nháºn bị chèn ép, kìm hãm dÆ°á»›i ảnh hưởng của
‘thần quyá»n’ nữa.
Nếu khiêm tốn nhìn nháºn, chúng ta thấy rằng, má»™t
trong những nguyên nhân của phản ứng đó, là thái Ä‘á»™ bảo thủ, là tÃnh
cách cha chú và độc Ä‘oán của Giáo Há»™i trong suốt nhiá»u thế ká»· qua. DÆ°á»ng
nhÆ°, sau Công Äồng Vatican I (1870), theo má»™t số ngÆ°á»i nháºn định, Giáo
Há»™i đã trở nên cứng rắn trong ká»· luáºt và khuôn phép, nhÆ°ng lại thiếu Ä‘i
sức sống má»›i mẻ, tÆ°Æ¡i trẻ và sinh Ä‘á»™ng của Tin Mừng. Tháºt váºy, vá»›i những
chuyển biến của tình hình chÃnh trị, kinh tế, văn hóa, xã há»™i trên thế
giá»›i và o thá»i Ä‘iểm bấy giá», công cuá»™c ‘Phúc Âm Hóa’ các dân tá»™c trở nên
má»™t đòi há»i cấp bách, đồng thá»i là thách đố lá»›n lao chÆ°a từng thấy.
ChÃnh trong hoà n cảnh đó, Giáo Há»™i Công Giáo, dÆ°á»›i sá»± lãnh đạo của Äức
Giáo Hoà ng Gioan XXIII, cần được ‘đổi mới toà n diện’ dưới ánh sáng của
Lá»i Chúa và theo sá»± hÆ°á»›ng dẫn của Chúa Thánh Thần. Äó cÅ©ng là lý do mÃ
Äức Gioan XXIII đã triệu Công Äồng và o thá»i Ä‘iểm lịch sỠđáng ghi nhá»›
nà y.
2. Mục Ä‘Ãch triệu táºp Công Äồng
Khi
được bầu là m Giáo Hoà ng ở tuổi 76, nhiá»u ngÆ°á»i cho rằng Äức Gioan XXIII
chỉ là vị chuyển tiếp, để chỠmột vị năng động hơn để lãnh đạo Giáo
Há»™i. Vì thế, khi nghe Ãức Giáo Hoà ng loan báo sẽ triệu táºp Công Ãồng,
thì rất Ãt ngÆ°á»i tin rằng Ä‘iá»u ấy có thể xẩy ra. NhÆ°ng nÆ¡i “vị chuyển
tiếp†nà y Chúa Thánh Thần đã hoạt Ä‘á»™ng má»™t cách kỳ diệu mà nhiá»u ngÆ°á»i
không thể ngỠđược. Tháºt váºy, được Chúa Thánh Thần soi sáng, Äức Gioan
XXIII đã công bố triệu táºp Công Äồng và o ngà y 25.01.1959, sau chÆ°a đầy
ba tháng từ khi ngà i được bầu là m Giáo Hoà ng (ngảy 28.10.1958).
Khi được há»i tại sao Äức Giáo Hoà ng muốn triệu táºp
Công Äồng, ngà i hóm hỉnh trả lá»i, trong khi lấy tay mở cá»a sổ : « Tôi
muốn toang các cá»a sổ Giáo Há»™i để cho chúng ta nhìn ra được và công
chúng nhìn và o được ». Trong ý hÆ°á»›ng đó, Äức Gioan XXIII mong muốn lÃ
Giáo Há»™i cần phải nhìn và o “những dấu chỉ của thá»i đạiâ€, để có thể đáp
ứng nhu cầu cần thiết của nhân loại. Ngà i sá» dụng má»™t từ ngữ của ngÆ°á»i Ã
là “aggiornamentoâ€, có nghÄ©a là “cáºp nháºt hóaâ€, để nói đến tÃnh cấp
bách của Giáo hội lúc nà y là mở ra với toà n thế giới.
Má»™t
trong những lý do khác mà Äức Gioan XXIII muốn triệu táºp Công Äồng lÃ
để tái xác định căn tÃnh của Giáo Há»™i, nhiệm vụ của các Giám Mục và để
củng cố lại Ä‘á»i sống tâm linh của Giáo Há»™i. Äồng thá»i, đây là dịp để cổ
võ sự hiệp nhất trong Giáo Hội, đỠcao vai trò của giáo dân và tầm quan
trá»ng của việc truyá»n giáo. Ngà y 14.11.1960, trong diá»…n văn khai mạc
trong giai đoạn chuẩn bị (1959-1962) trước sự hiện diện của 33 vị Hồng
Y, và hà ng trăm vị Giám Mục, Ãức Thánh Cha nhấn mạnh: « Mục Ä‘Ãch của
Công Äồng là đem lại giá trị chân tháºt cho tÆ° tưởng con ngÆ°á»i, cÅ©ng nhÆ°
cho Ä‘á»i sống nhân loại và đá»i sống Kitô giáo, trong tinh thần trở vá»
nguồn và vâng phục Chúa Thánh Linh ». Nói tóm lại, mục Ä‘Ãch chÃnh của
Công Äồng là duyệt xét và canh tân toà n bá»™ Ä‘á»i sống của Há»™i Thánh. Do
đó, các Äức Giám Mục trên toà n thế giá»›i được má»i tham dá»± sá»± kiện quan
trá»ng nà y.
3. Các nghị phụ và chuyên viên tham dự
Công
Äồng Vatican II được gá»i là Công Äồng chung hay Công Äồng đại kết
(concile oecuménique). Tháºt váºy, Công Äồng đã kêu má»i đại diện các Giáo
Há»™i Kitô khác tham dá»±, cách riêng là anh em Tin Là nh và ChÃnh Thống.
Trong tổng số gần 3000 đại biểu được má»i đến tham dá»±, có 2400 Giám Mục
hiện diện. Ngoà i ra, còn có sự tham dự của các chuyên viên, cố vấn thần
há»c, thần há»c gia và giáo dân. Tên tuổi má»™t số thần há»c gia thá»i Công
Äồng vẫn luôn được nhắc tá»›i là : Karl Rahner, Henri de Lubac,
Marie-Dominique Chenu, Yves Congar, Joseph Ratzinger …
Má»™t
trong những Ä‘iá»u được ghi nháºn ở đây, là tại phiên há»p khai mạc Công
Äồng ngà y 11.10.1962, có bốn nghị phụ sau nà y trở thà nh Giáo Hoà ng. Äó
là : Hồng Y Giovanni Battista Montini, sau là Äức Giáo Hoà ng Phaolo VI ;
Giám Mục Albino Luciani là Äức Giáo Hoà ng Gioan Phaolo I ; Giám mục
Karol Wojtyla là Äức Giáo Hoà ng Gioan Phalo II và linh mục Joseph
Ratzinger, khi đó 35 tuổi, có mặt trong vai trò cố vấn thần há»c, là Äức
Giáo Hoà ng Ä‘Æ°Æ¡ng kim Biển Äức XVI.
4. Tôn chỉ, diễn tiến và văn kiện đúc kết
+ Tôn chỉ : Sau thá»i gian chuẩn bị,
Công Äồng Vatican II đã chÃnh thức khai mạc ngà y 11.10.1962, tại VÆ°Æ¡ng
Cung Thánh ÄÆ°á»ng Thánh Phêrô. Trong diá»…n văn khai mạc, Ãức Thánh Cha
Gioan XXIII đã nhấn mạnh 5 tôn chỉ của Công Äồng chung Vatican II.
1) Mở ra với toà n thế giới
2) Thương xót hơn là lên án
3) Từ tâm hơn là khắt khe
4) Nhìn nháºn thế giá»›i có sá»± nhạy cảm đối vá»›i chân lý
5) Loan báo má»™t Tin Mừng hy vá»ng hÆ¡n là công bố những tai há»a
+ Diễn tiến
: Không kể thá»i gian chuẩn bị (1959-1962), Công Äồng kéo dà i hÆ¡n 4 năm,
vá»›i 4 phiên há»p chÃnh thức. Ngà y 03.06.1963, Ãức Gioan XXIII được Chúa
gá»i vá» trá»i. Ãức Thánh Cha Phaolo VI lên kế vị ngà y 21.06 cùng năm vÃ
tiếp tục lãnh đạo công việc của vị tiá»n nhiệm.
Kỳ há»p thứ 1 : từ ngà y 11.10 đến 08.12.1962
Kỳ há»p thứ 2 : từ ngà y 29.09 đến 04.12.1963
Kỳ há»p thứ 3 : từ ngà y 14.09 đến 21.11.1964
Kỳ há»p thứ 4 : từ ngà y 14.09 đến 08.12.1965
+ Văn kiện đúc kết : Công đồng được đúc kết bằng 16 văn kiện, gồm 4 Hiến Chế, 9 Sắc Lệnh và 3 Tuyên Ngôn.
Bốn Hiến Chế
1) Hiến Chế vỠPhụng Vụ Thánh
2) Hiến Chế TÃn Lý vá» Giáo Há»™i
3) Hiến Chế TÃn Lý vá» Mạc Khải của Thiên Chúa
4) Hiến Chế Mục Vụ vỠGiáo Hội trong Thế Giới Ngà y Nay
ChÃn Sắc Lệnh
1) Sắc Lệnh vỠNhiệm Vụ Mục Vụ của các Giám Mục trong Giáo Hội
2) Sắc Lệnh vá» Chức Vụ và Ãá»i Sống các Linh Mục
3) Sắc Lệnh vá» Äà o Tạo Linh Mục
4) Sắc Lệnh vá» Canh Tân ThÃch Nghi Ãá»i Sống Dòng Tu
5) Sắc Lệnh vá» Tông Äồ Giáo Dân
6) Sắc Lệnh vá» Hoạt Ãá»™ng Truyá»n Giáo của Giáo Há»™i
7) Sắc Lệnh vỠHiệp Nhất
8) Sắc Lệnh vá» các Giáo Há»™i Công Giáo Äông PhÆ°Æ¡ng
9) Sắc Lệnh vá» các PhÆ°Æ¡ng Tiện Truyá»n Thông Xã Há»™i
Ba Tuyên Ngôn
1) Tuyên Ngôn vỠTự Do Tôn Giáo
2) Tuyên Ngôn vỠLiên lạc của Giáo Hội với các Tôn Giáo ngoà i Kitô Giáo
3) Tuyên Ngôn vỠGiáo Dục Kitô Giáo
Sau
bốn kỳ há»p, Công Äồng đã đúc kết được 16 văn kiện, đánh dấu bÆ°á»›c ngoặt
má»›i trong việc thÃch nghi phụng vụ (thánh lá»… bằng tiếng địa phÆ°Æ¡ng, bà n
thá» quay xuống…), tái canh tân Ä‘á»i sống linh mục và các dòng tu, Ä‘á» cao
vai trò của giáo dân Công Giáo, mở Ä‘Æ°á»ng đối thoại vá»›i các Giáo há»™i Kitô
ngoà i Công Giáo và các Giáo hội ngoà i Kitô Giáo.
+ Sứ Ä‘iệp Công đồng gá»i đến má»i ngÆ°á»i
Và o đúng ngà y bế mạc 08.12.1965, sứ điệp của Công
Äồng được công bố và gá»i cho hết má»i ngÆ°á»i, má»i tầng lá»›p xã há»™i, thuá»™c
má»i dân tá»™c và quốc gia, chứ không phải chỉ gá»i riêng cho những ngÆ°á»i
công giáo. Cách cụ thể, Công Äồng gá»i sứ Ä‘iệp đến :
1) Các nhà cầm quyá»n
2) Giới trà thức
3) Giới văn nghệ sĩ
4) Giới phụ nữ
5) Giá»›i lao Ä‘á»™ng
6) NgÆ°á»i nghèo, bệnh táºt và đau khổ
7) Giới trẻ
Chúng ta có thể tìm Ä‘á»c ná»™i dung rất phong phú vÃ
già u ý nghÄ©a của sứ Ä‘iệp nà y ở cuối Bá»™ Sách Công Äồng Vatican II. Qua sứ
Ä‘iệp gá»i cho toà n thế giá»›i, Giáo Há»™i muốn chứng tá» rằng Giáo Há»™i mở ra
và quan tâm tá»›i nhu cầu và đá»i sống của má»i ngÆ°á»i trên khắp các lục địa.
Tháºt váºy, câu đầu tiên của Hiến Chế Vui Mừng và Hy Vá»ng cho chúng ta
thấy rõ tÆ° tưởng nêu trên : « Vui mừng và hy vá»ng, Æ°u sầu và lo lắng của
con ngÆ°á»i ngà y nay, nhất là của ngÆ°á»i nghèo và những ai Ä‘au khổ, cÅ©ng
là vui mừng và hy vá»ng, Æ°u sầu và lo lắng của các môn đệ Chúa Kitô » (số
1). NhÆ°ng, nhìn lại sau 50 năm sứ Ä‘iệp Công Äồng được công bố, đâu lÃ
thà nh quả trong việc canh tân và đâu là những thách đố mà Hội Thánh Chúa
Kitô đang gặp phải trong việc loan báo Tin Mừng ?
5. Thà nh quả sau Công Äồng
Từ
50 năm qua, có nhiá»u nghiên cứu vá» các văn kiện của Công Äồng, có nhiá»u
sách vở viết để khen có, để chỉ trÃch cÅ©ng có. NhÆ°ng, có Ä‘iá»u chắc chắn
là không ai có thể phủ nháºn ảnh hưởng lá»›n lao của tinh thần ‘canh tân
và hòa giải’ do Công Ãồng Vatican II thổi và o Giáo há»™i, Ä‘em lại cho Giáo
Há»™i má»™t sức sống má»›i. Từ đây, Giáo Há»™i được nhìn nháºn nhÆ° má»™t mầu nhiệm
hiệp thông, là cá»™ng Ä‘oà n Dân Chúa, không còn nặng vá» tÃnh cÆ¡ cấu vÃ
phẩm tráºt nữa. Nghi thức phụng vụ, cách riêng là thánh lá»… và các bÃ
tÃch, được cá» hà nh cách linh Ä‘á»™ng, giúp cho tÃn hữu tham dá»± chủ Ä‘á»™ng,
linh hoạt và hiệu quả hÆ¡n. Lá»i Chúa giữ địa vị quan trá»ng trong các cá»
hà nh nà y. Sách Kinh Thánh đã được phổ biến rộng rãi bằng tiếng địa
phÆ°Æ¡ng, để má»i ngÆ°á»i có thể tiếp cáºn vá»›i Lá»i Chúa cách cụ thể và sống
động hơn.
Tinh thần má»›i của Công Äồng đã khÆ¡i lên tâm trà các
vị lãnh đạo cao cấp của Giáo Hội và ảnh hưởng không nhỠđến cảm nghĩ của
giáo dân cÅ©ng nhÆ° giáo sÄ© khắp nÆ¡i. Ãó là tinh thần cởi mở, thông cảm,
đối thoại và đón nháºn. Giáo Há»™i đã mở cá»a, nhìn ra thế giá»›i và để cho
thế giá»›i nhìn và o. Những cuá»™c công du của Ãức Phaolô VI đến Jérusalem
(1964) và tại đây, Ngà i đã có cuá»™c gặp gỡ lịch sá» vá»›i Äức Thượng Phụ
Athénagoras của ChÃnh Thống Giáo. Ngà i còn Ä‘i New York và o tháng 10 năm
1965 và đá»c diá»…n văn tại Liên Hiệp Quốc. Nhất là những cuá»™c gặp gỡ đại
kết, tổ chức Äại Há»™i Giá»›i Trẻ toà n thế giá»›i và những chuyến công du của
Ãức Giáo Hoà ng Gioan Phaolô II Ä‘i khắp các lục địa đã chứng minh chiá»u
hÆ°á»›ng « Ä‘i tá»›i » và « đón nháºn » của Giáo Há»™i.
Ngay
sau Công Äồng, khắp nÆ¡i mở ra tinh thần đối thoại giữa Giáo Há»™i Công
Giáo và các Giáo Hội Kitô khác ; giữa Giáo Hội Công Giáo và các tôn giáo
ngoà i Kitô Giáo. Äá»i sống tu sÄ© đã thay đổi má»™t cách đáng kể. Các dòng
tu đã viết lại cơ cấu, tôn chỉ và sứ mạng của dòng dưới ánh sáng của
giáo huấn Công đồng. Có nhiá»u ngÆ°á»i nam đã láºp gia đình được chịu chức
phó tế vĩnh viễn. Theo số thống kê mới nhất, năm 2012, Giáo Hội Công
Giáo có gần 40.000 phó tế vĩnh viễn trên khắp thế giới.
Tinh
thần đổi má»›i của Công Äồng là m cho vai trò của giáo dân được Ä‘á» cao
trong Ä‘á»i sống Giáo Há»™i. Nhiá»u ngÆ°á»i tham gia và o các sinh hoạt phụng vụ
và quản trị của Giáo Há»™i. Há» là các thừa tác viên Ä‘á»c Sách Thánh vÃ
trao Mình Thánh Chúa. Nhiá»u giáo dân nam cÅ©ng nhÆ° nữ, đóng vai trò trong
các Há»™i Äồng Giáo Xứ và Há»™i Äồng của Giáo Pháºn. Nhiá»u ngÆ°á»i trong số há»
có bằng cấp vá» thần há»c và các khoa há»c thánh đã và đang dạy trong các
Äại Há»c, Há»c Viện Công Giáo hay trong các Chủng Viện.
Tinh thần canh tân nà y đã giúp cho má»™t số lá»›n ngÆ°á»i
Công Giáo khá»i bị mặc cảm và sợ hãi. Tinh thần đổi má»›i nà y đã biến há»
đang từ thế thụ động, tự vệ chuyển sang thế chủ động, sáng kiến và dấn
thân và o việc xây dá»±ng xã há»™i trần gian, cùng chia sẻ Ä‘á»i sống vá»›i má»i
ngÆ°á»i không phân biệt tôn giáo. Cách riêng, hỠđã dấn thân và o việc truyá»n giáo bằng chÃnh Ä‘á»i sống của há», bằng sá»± cảm thông và giúp đỡ má»i ngÆ°á»i, nhất là những ngÆ°á»i nghèo khổ, bệnh táºt và bị bá» rÆ¡i.
Trong
lãnh vá»±c nà y, những tháºp niên qua, Giáo Há»™i tại Việt Nam cÅ©ng được
chung chia phần nà o thà nh quả trên đây của Công Äồng. Má»™t cách cụ thể,
Giáo Há»™i Việt Nam đã đóng góp phần nà o trong việc giúp đỡ những ngÆ°á»i
cùng khổ và bị bỠrơi. Mặc dù đây chỉ là việc là m âm thầm và nhỠbé,
nhưng nó được coi như là những dòng suối nhỠchuyên chở tình yêu thương
của Thiên Chúa và o các tâm hồn, đặc biệt là các tâm hồn khó nghèo và đơn
sơ. Sứ mạng nà y nói lên tinh thần cởi mở và dấn thân phục vụ của Giáo
Hội, dù còn gặp phải những khó khăn và thỠthách.
Còn nhiá»u thà nh quả khác mà Giáo Há»™i đã đạt được sau
Công Äồng Vatican II mà chúng ta không thể kể hết ở đây được. Mặc dù
váºy, sau 50 năm hồng ân, vá»›i nhiá»u thay đổi tÃch cá»±c, Giáo Há»™i vẫn luôn
gặp phải những thách đố khi mở ra với thế giới bên ngoà i và khi trà o lưu
văn hóa mới, những chủ nghĩa mới đang mỗi ngà y một gia tăng.
6. Thách đố đức tin ngà y hôm nay
Khiêm tốn nhìn nháºn, chúng ta thấy rõ Giáo Há»™i trong
thế giá»›i hôm nay Ä‘ang gặp nhiá»u thách đố vá» Ä‘á»i sống đức tin cÅ©ng nhÆ°
trong việc loan báo Tin Mừng. Nhìn chung, Æ¡n gá»i linh mục và tu sÄ© nam
nữ đã giảm sút nhiá»u trong những năm gần đây, nhất là tại các nÆ°á»›c
PhÆ°Æ¡ng Tây. Nhiá»u cÆ¡ sở tôn giáo nhÆ° nhà thá», dòng tu hay Ä‘an viện đã
phải bán Ä‘i hoặc cho thuê vì không còn nhiá»u ngÆ°á»i Ä‘i lá»… hay Ä‘i tu nhÆ°
trước nữa. Số chủng sinh giảm đáng kể. Trước năm 1960, một Chủng Viện ở
Châu Âu, có thể đã có 300 chủng sinh, nay chỉ còn 40 đến 50 chủng sinh.
Những phong trà o, như Thiếu Nhi Thánh Thể và những
Ä‘oà n thể Công Giáo tiến hà nh dÆ°á»ng nhÆ° đã biến mất. Các lá»›p giáo lý từng
cấp, từ thấp tới cao cũng không còn được tổ chức chặt chẽ. Giáo lý hôn
phối chỉ còn là một số buổi ‘gặp gỡ mục vụ’. Hầu như ý niệm vỠmột khóa
‘hôn nhân và đá»i sống gia đình’ không được Ä‘á» cáºp tá»›i. Má»™t số ngÆ°á»i sinh
trưởng trong gia đình Công Giáo, nhÆ°ng trong suốt cuá»™c Ä‘á»i há» chỉ và o
nhà thá» có ba lần: lần thứ nhất và o để được rá»a tá»™i, lần thứ hai và o nhà thỠđể được là m phép hôn phối và lần thứ ba
được khiêng và o nhà thá» trong nghi lá»… an táng. Äây là má»™t thá»±c tế mÃ
nhiá»u nÆ¡i, nhất là tại Châu Âu và Bắc Mỹ, Ä‘ang gặp phải. Tuy nhiên, phải
công bằng nhìn nháºn, những ngÆ°á»i PhÆ°Æ¡ng Tây mà đã “sống đạo†thì há»
sống đạo thá»±c sá»± và đức tin của há» có chiá»u sâu.
NhÆ°ng dù sao, trÆ°á»›c tình trạng thá» Æ¡ vá»›i Ä‘á»i sống đạo
của ngÆ°á»i tÃn hữu, Äức Thánh Cha Biển Äức XVI, trong dịp ká»· niệm nà y,
muốn nhắc lại giáo huấn của Công Äồng Vatican II và công bố Năm Äức Tin,
để giúp các tÃn hữu ý thức vá» Ä‘á»i sống đức tin của mình. Tháºt váºy,
trong buổi tiếp kiến khoảng 40 ngà n tÃn hữu hà nh hÆ°Æ¡ng và o sáng thứ tÆ°,
ngà y 10.10.2012 vừa qua, má»™t ngà y trÆ°á»›c khai mạc Năm Äức Tin, Äức Thánh
Cha đã nhắc lại và đỠcao đặc tÃnh thá»i sá»± của Công đồng Vatican II :
“Bốn Hiến Chế nhÆ° là bốn phÆ°Æ¡ng hÆ°á»›ng chÃnh của ‘la bà n’ có thể hÆ°á»›ng
dẫn chúng ta và hÆ°á»›ng dẫn hà nh trình của Giáo Há»™i ngà y nayâ€. Äức thánh
cha cÅ©ng nhắc lại sá»± kiện, trong lịch sá» của Giáo há»™i, các Công Äồng
thÆ°á»ng được triệu táºp để xác định những yếu tố cÆ¡ bản của đức tin, nhất
là để sá»a chữa những sai lầm.
Trong
thá»±c tế, Công đồng Vatican II đã không có những sai lầm đức tin cần sá»a
chữa hoặc lên án, nhÆ°ng Giáo Há»™i muốn tìm ra cách để là m sao ‘nói vá»
đức tin một cách mới mẻ’ hơn trong một thế giới đang biến chuyển mau lẹ.
Trong bà i huấn dụ nà y, Äức Thánh Cha nhấn mạnh : « Chúng ta thấy thá»i
đại chúng ta đang sống tiếp tục chịu ảnh hưởng vì tình trạng quên lãng
và không muốn nghe tiếng Thiên Chúa. Vì thế, tôi thiết nghĩ chúng ta
phải há»c bà i há»c Ä‘Æ¡n sÆ¡ và cÆ¡ bản nhất của Công Äồng, là nòng cốt của
Kitô Giáo hệ tại niá»m tin nÆ¡i Thiên Chúa là Tình Yêu Ba Ngôi, vÃ
hệ tại cuá»™c gặp gỡ – cá nhân và cá»™ng Ä‘oà n – vá»›i Chúa Kitô, Äấng dìu dắt
và hÆ°á»›ng dẫn cuá»™c sống: tất cả những Ä‘iá»u khác theo sau Ä‘iá»u cÆ¡ bản ấy…
Trái lại, khi thiếu niá»m tin nÆ¡i Thiên Chúa, thì cả Ä‘iá»u thiết
yếu cÅ©ng sụp đổ ». Sau cùng, Ngà i nói: « Công Äồng Vatican II là má»™t lá»i
kêu gá»i mạnh mẽ gá»i đến chúng ta: má»—i ngà y hãy tái khám phá vẻ đẹp của đức tin, biết đức tin ấy má»™t cách sâu xa để sống tÆ°Æ¡ng quan máºt thiết hÆ¡n vá»›i Chúa trong Ä‘á»i sống Kitô hữu ».
Lá»i nhắn nhủ của Äức Thánh cha Biển Äức XVI trên đây
má»i gá»i chúng ta tái khám phá vẻ đẹp của đức tin và đem đức tin ấy thể
hiện bằng việc là m cụ thể. Theo lá»i thánh Giacôbê tông đồ : « Äức tin
không có việc là m là đức tin chết » (Gc 2, 17.26). Chúng ta không thể có
đức tin sống Ä‘á»™ng, nếu chúng ta không sống kết hiệp và máºt thiết vá»›i
Äức Kitô. Äây là điá»u mà má»—i ngÆ°á»i chúng ta, cách riêng là những ngÆ°á»i
Công Giáo Việt Nam, cùng nhau suy nghÄ© để sống trong Năm Äức Tin nà y.
7. Cùng nhau suy nghĩ … hướng tương lai
Chúng ta cám tạ Chúa vì được hÃt thở bầu khà của Công
đồng là tinh thần cởi mở và đối thoại. NhỠtinh thần đó, Giáo Hội Công
giáo tại Việt Nam đã phần nà o Ä‘i ra, dấn thân, cảm thông, đối thoại vÃ
chia sẻ vá»›i hết má»i ngÆ°á»i, không phân biệt tôn giáo và giai cấp xã há»™i.
Chúng ta đã đến vá»›i má»i ngÆ°á»i, cách riêng là những ngÆ°á»i nghèo khổ, bệnh
táºt và bị bá» rÆ¡i, dù còn gặp những cản trở và khó khăn. Nói tóm lại,
chúng ta mong muốn Ä‘em tình thÆ°Æ¡ng của Thiên Chúa đến vá»›i tha nhân. Äó
chÃnh là sứ Ä‘iệp của việc loan báo Tin Mừng.
Tuy nhiên, chúng ta sẽ không thể vững bÆ°á»›c trên Ä‘Æ°á»ng
truyá»n giáo, trÆ°á»›c những thách đố của thá»i đại, nếu chúng ta không có
đức tin sống động và trưởng thà nh. Hay nói cách khác, nếu chúng ta chỉ
có hình thức bên ngoà i, mà chưa thực sự có Chúa bên trong, thì chưa đủ.
Hiện nay, chúng ta có lý để hãnh diện vá» Ä‘á»i sống đạo của mình, vì ngà y
Chúa Nháºt, các nhà thỠđầy kÃn ngÆ°á»i tham dá»± thánh lá»…. Các Chủng Viện vÃ
Dòng Tu không đủ chá»— để nháºn hết Æ¡n gá»i. Các phong trà o thiếu nhi, giá»›i
trẻ, giáo lý đủ các cấp … còn rất hăng say và mạnh mẽ … và những cuộc
rÆ°á»›c sách tháºt long trá»ng vẫn còn đó. NhÆ°ng, thá» há»i, đến khi mừng ká»·
niệm 100 năm Công Äồng chung Vatican II, Giáo Há»™i tại quê hÆ°Æ¡ng Việt Nam
thân yêu có bị rơi và o tình trạng như ở Phương Tây hiện nay ? Trước câu
há»i thá»±c tế nà y và trong má»™t thế giá»›i tục hóa hôm nay, chúng ta phải
là m gì và có suy nghĩ gì. Chúng ta phải chuẩn bị hà nh trang như thế nà o
để có thể ‘sống đức tin’ và loan báo Tin Mừng của Chúa cho những ngÆ°á»i
xung quanh.
Qua lá»i má»i gá»i của Äức Thánh Cha Biển Äức XVI nhân dịp khai mạc Năm Äức Tin, chúng ta xác tÃn rằng để có thể thông truyá»n đức tin cho ngÆ°á»i khác, chúng ta phải củng cố đức tin
của chÃnh mình trÆ°á»›c đã. Vì thế, thiết nghÄ© rằng chúng ta được má»i gá»i
thá»±c hà nh mấy việc cụ thể sau đây : 1) Trau dồi kiến thức Giáo lý của Há»™i Thánh ; 2) Tái khám phá và đà o sâu giáo huấn của Công đồng Vatican II ; 3) Trở vá» vá»›i cá»™i nguồn là đá»c và suy niệm Lá»i Chúa trong
Kinh Thánh. Lá»i Chúa sẽ giúp chúng ta vững bÆ°á»›c trong Ä‘á»i sống đức tin
của mình, bởi vì : « Lá»i Chúa là đèn soi cho con bÆ°á»›c, là ánh sáng chỉ
Ä‘Æ°á»ng con Ä‘i » (Tv 118, 105). Năm mÆ°Æ¡i năm qua, dÆ°á»ng nhÆ° lá»i dạy của
Công đồng vá» tầm quan trá»ng của Lá»i Chúa vẫn còn ‘rất má»›i’ đối
vá»›i chúng ta. Trong năm ká»· niệm nà y, Giáo Há»™i má»i gá»i chúng ta hãy tiếp
tục ‘cáºp nháºt hóa’ và đà o sâu giáo huấn nà y.
Äể kết thúc bà i chia sẻ, chúng ta cùng nhau ‘đá»c’ vÃ
‘suy gẫm’ lá»i dạy của Công Äồng gá»i cho má»i thà nh phần dân Chúa, trong
Hiến Chế Mạc Khải số 25 : « Tất cả các giáo sÄ©, trÆ°á»›c hết là các linh mục của Chúa Kitô và những ngÆ°á»i có bổn pháºn phục vụ Lá»i Chúa, nhÆ° các phó tế và những ngÆ°á»i dạy giáo lý, phải gắn bó vá»›i Kinh Thánh nhá» việc chăm Ä‘á»c và ân cần há»c há»i,
để khi há» phải truyá»n đạt kho tà ng bao la của Lá»i Chúa, nhất là trong
phụng vụ thánh, cho các giáo hữu được ủy thác cho há», không ai trong há»
sẽ trở thà nh ‘kẻ huênh hoang rao giảng lá»i Thiên Chúa ngoà i môi miệng,
bởi không lắng nghe Lá»i Thiên Chúa trong lòng’. Thánh Công Ãồng đặc biệt
khuyến khÃch má»i Kitô hữu, cách riêng các tu sÄ© hãy năng Ä‘á»c Kinh Thánh để há»c biết ‘khoa há»c siêu việt của Chúa Giêsu Kitô’ (Ph 3,8). Vì, theo thánh Giêrônimô ‘không biết Kinh Thánh là không biết Chúa Kitô’».
Hưởng ứng lá»i má»i gá»i của Há»™i Äồng Giám Mục Việt Nam,
trong Năm Äức Tin nà y, chúng ta sẽ dà nh thá»i gian để ‘đá»c’, ‘suy gẫm’,
‘há»c há»i’ và ‘áp dụng’ giáo huấn của Chúa Kitô và Giáo há»™i qua ‘ba tà i
liệu’ căn bản, là Sách Giáo Lý, Sách Công Äồng Vatican II và Sách Kinh
Thánh. Ước gì sứ điệp của Chúa qua các tà i liệu nà y luôn là hà nh trang
và kim chỉ nam cho Ä‘á»i sống đức tin của má»—i kitô hữu chúng ta hôm nay vÃ
ngà y mai.
Lm. Gioan B. Nguyễn Văn Hà o
(Nguồn: Xuân BÃch Việt Nam) |