Đọc bài " Mùa tuyên khấn" của Lm Thiện Cẩm, O.P., trên báo " Công giáo và dân tộc" tuần lễ từ 10-8 đến 16-8-2007 tôi rất tâm đắc. Bài viết đã gợi lên trong tôi nhiều suy nghĩ về dòng tu. Tác giả bài báo đã không ngần ngại phản ánh một thực trạng của dòng tu Việt Nam hiện nay. Một vấn đề mà lâu nay người ta chỉ dám nghĩ hoặc dám nói ở nơi kín đáo, đó là " Tình trạng đánh đống ơn gọi vào một chỗ".

Có thể nói rằng điều mà Lm Thiện Cẩm nhìn nhận cũng chính là một nguyên nhân xâu xa dẫn đến việc chọn lựa dòng tu trở nên khó khăn hơn cho lớp trẻ ngày nay. " Nhiều dòng nữ bây giờ giới hạn trong việc dạy các trẻ em mẫu giáo. Các Linh mục dòng thì đi kiếm việc làm mục vụ ở các giáo xứ, trong khi số Linh mục triều đang được bổ sung ngày càng nhiều …"

Ở đây, tôi chỉ muốn đề cập đến các dòng tu nữ. Mà cụ thể hơn là ở các giáo phận miền Bắc. Hiện nay, ơn gọi miền Bắc đang nổi lên phong trào " Nam tiến". Ngay như giáo phận tôi, một giáo phận có cả bề dày lịch sử về đời sống đức tin Kitô giáo và truyền giáo cũng đang diễn ra tình trạng này. Với số đông người trẻ nữ muốn trở thành nữ tu, muốn dâng mình cho Chúa, nhưng không thể đáp ứng nổi nhu cầu. Bởi vì giáo phận tôi chỉ có một dòng duy nhất là dòng Mến Thánh Giá. Tuy vậy số nữ tu của dòng ngày một tăng lên nhanh chóng. Thế nhưng, cũng như Lm Thiện Cẩm " Không tỏ ý vui mừng" mặc dù số lượng đông nhưng chủ yếu vẫn là đối tượng mới tốt nghiệp phổ thông. Vậy nhóm người tốt nghiệp đại học, cao đẳng đi đâu ? Họ cũng xác tín và giữ vững ơn gọi của mình bước theo Chúa, thế nhưng họ không ở lại giáo phận nhà hoặc không hồi hương mà tiến vào các dòng ở miền Nam. Cũng giống như bao thanh niên làng dời bỏ gốc đa bến nước lên miền đô hội thị thành để tìm kiếm " kho báu" của họ. Đó cũng là một qui luật của cuộc sống, con người thường đi tìm đến nơi mà họ cho rằng tiện lợi nhất, sung sướng nhất với họ. Còn những người chọn bậc sống dâng hiến thì sao? Phải chăng họ thấy rằng " bụt nhà không thiêng"? hay ở giáo phận nhà khổ quá? Mỗi người đều có một lí do riêng. Có thể tích cực hay tiêu cực tùy thuộc vào số bạn trẻ đi tu vì mục đích trong sáng hay không trong sáng. Tuy nhiên, theo tôi một trong những nguyên nhân sâu xa để bao bạn trẻ có tài, có tâm huyết rời bỏ quê hương đó là : Dòng tu nhà chưa thoả mãn được khát vọng lớn của họ. Những người được may mắn học đại học, cao đẳng sẵn sàng đáp trả lời mời gọi của Thiên Chúa. Bởi vì, trong họ sẵn có một tâm huyết, khát vọng được đem hết khả năng, tài trí và tình yêu của mình để phục vụ tha nhân bằng những ngành nghề mà họ được đào tạo trong trường. Để thực hiện khát vọng đó, họ thường tìm đến những dòng hoạt động xã hội, hoà nhập với xã hội nhiều hơn. Trong khi dòng tu nhà, ngoài việc chiêm niệm, cầu nguyện, thì các nữ tu chỉ dạy trẻ, làm thuốc hay đi phục vụ tại các giáo xứ mà chủ yếu lo việc dạy giáo lí, tập hát, múa theo từng thời kì.

Như vậy, để phát huy khả năng phục vụ giáo hội, một số bạn trẻ đã không do dự khi rời xa nơi " chôn nhau cắt rốn" vào miền Nam. Do đó, khi nhìn lại dòng nhà thì hết thế hệ này đến thế hệ khác quay vòng. Mặc dù hằng năm cũng có một số chị em đi học thần học, y học, đi du học… nhưng chỉ với số lượng rất ít. Không phải nhà dòng không muốn đào tạo mà do thiếu người đủ khả năng. Một tình huống thật trớ trêu. Trước tình hình đó, có mấy bạn trẻ nghĩ đến giáo phận, muốn xây dựng quê hương ? Và có thể họ cũng chỉ dám nghĩ mà không dám làm " Đầu sóng ngọn gió" bởi vì họ sợ mình cũng lại theo vòng quay cũ. Như vậy, thì giáo phận quê nhà có thể thăng tiến nhanh ? Có thể đổi mới ?

Tôi rất tâm đắc với Lm Thiện Cẩm, khi tác giả giải thích ý nghĩa của cuộc đời thánh hiến : " Đi tu không phải là bỏ thế gian hay là chết cho đời, trái lại, chính là được thánh hiến để được sai vào đời để yêu thương và phục vụ, như Đức Kitô đến không phải để được phục vụ mà là để phục vụ và hiến dâng mạng sống làm giá cứu chuộc muôn dân."

Vì vậy, với ý nghĩa đó, các dòng tu cần phải mở rộng phạm vi hoạt động, tiến vào xã hội chứng tỏ năng lực của người Kitô giáo, sống trọn vẹn ơn gọi là Kitô hữu. Có như vậy, vị trí của đạo Chúa trong xã hội ngày càng được vững vàng và thăng tiến.

Đó cũng là phương pháp thu hút các bạn trẻ có năng lực ở lại phục vụ quê hương. Cũng như phương án của tác giả bài viết " Mùa tuyên khấn" : cần phải hội nhập trường đạo vào trường đời.

Tuy nhiên, bên cạnh ý nghĩa tích cực của phương án trên, cũng còn vấn đề cần phải suy nghĩ, cân nhắc. Bởi vì con người dù là ai đi nữa đều chịu tác động của hoàn cảnh " ở bầu thì tròn, ở ống thì dài". Hoạt động trong môi trường xã hội cạnh tranh, phát triển, các nữ tu của chúng ta chắc chắn sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc giữ vững ơn gọi. Khi tiếp xúc nhiều với tiền bạc, danh vọng, chị em có còn đặt Chúa lên nhất ? có còn dành nhiều thời gian sống mật thiết với Chúa ? có dám trở nên giống Chúa Giêsu khi còn ở trần gian_ tự do với tiền bạc, địa vị ? Tất nhiên, không phải tất cả các nữ tu khi hoà nhập vào đời đều bị sa ngã, nhưng không thể không tránh khỏi một số chị em đi quá đà. Hơn nữa, đời sống tu trì ngoài việc phục vụ, chính yếu vẫn là sống với Chúa, kết hợp mật thiết và trở nên đồng hình đồng dạng với Ngài.

Vấn đề đặt ra ở đây là cần phải kết hợp một cách hài hoà giữa chiêm niệm và phục vụ. Hội nhập phải giữ vững lập trường. Một mặt, phát triển hình thức phục vụ trên nhiều lĩnh vực, mặt khác vẫn đảm bảo cuộc đời dâng hiến được trọn vẹn. Đây là một bài toán không phải dễ dàng.

Nghĩ vậy, tôi càng hiểu được tại sao dòng Mến Thánh Giá Thanh Hoá vẫn chưa đổi mới theo xu hướng hội nhập.

Đó là những suy nghĩ sơ sài của một người chưa từng trải, chưa sống cuộc đời thánh hiến như tôi khi đọc bài "Mùa tuyên khấn". Tôi hi vọng rằng, một ngày không xa giáo phận tôi sẽ được phát triển hơn, tươi đẹp hơn từ những bàn tay, khối óc, tâm huyết và tình yêu của bạn trẻ xứ Thanh hôm nay.

Thanh Hóa, lễ Sinh nhật Đức Maria 2007