Sá»NG ÄẠO hay TỬ ÄẠO
Nguyá»…n Bá»u Äồng
Má»™t thanh niên hăng say trình bà y lý tưởng của mình vá»›i ngÆ°á»i thầy linh hÆ°á»›ng:
-- Con muốn là m má»™t cuá»™c cách mạng. Con muốn thay đổi. Con muốn nói lên sá»± tháºt, sẽ tố cáo tham nhÅ©ng, bất công, gian dối, giả hình... Con sẽ kêu gá»i má»i ngÆ°á»i sống chân tháºt, ngay là nh, sống đúng nhÆ° lá»i Äức Kitô dạy...
Vị linh hÆ°á»›ng trả lá»i:
-- Thầy phục con can đảm! Con đã sẵn sà ng để nghe các nhà đạo đức chá»i rủa chÆ°a? Sẵn sà ng để bị chỉ trÃch, vu khống, chụp mÅ© không? Con có sẵn sà ng Ä‘Æ°Æ¡ng đầu vá»›i những thế lá»±c hùng mạnh nhÆ° chánh quyá»n, đảng phải, tôn giáo và luôn luôn cô Ä‘Æ¡n cho đến lúc tuổi vá» hÆ°u không?â€
-- Con sẵn sà ng chấp nháºn tất cả. NhÆ°ng tại sao lại phải chỠđến lúc vá» hÆ°u? Việc là m của con tá»›i lúc đó có kết quả tốt chăng?
-- Không phải váºy đâu con. Äến lúc đó, nếu may mắn còn sống, thì con đã quen vá»›i những lá»i chá»i rủa, chụp mÅ©, vu khống rồi và không còn cảm thấy khó chịu nữa. Con sẽ trÆ¡ ra...
*
Tuổi trẻ ở đâu cÅ©ng hăng hái, có nhiệt tâm, có lý tưởng, muốn thay đổi cái hiện trạng để là m tốt cho Ä‘á»i, cho đạo. Bởi đó, tuổi trẻ má»›i được bÆ¡m, được thổi phồng lên: tuổi trẻ là tÆ°Æ¡ng lai! NhÆ°ng, nói váºy mà không phải váºy...Tuổi trẻ má»›i ra Ä‘á»i có há»c, có tâm tốt nhÆ°ng không kinh nghiệm, cái kinh nghiệm theo lối “khôn ngoan biết sống†của ngÆ°á»i từng trải nên khi phải đối đầu vá»›i má»™t hệ thống quyá»n hà nh, đặc lợi dà nh riêng cho má»™t thiểu số thÆ°á»ng bị đè nát, nếu không chịu nép mình, núp mÆ°a tránh nắng. Những hệ thống nà y -- tổ chức cầm quyá»n, đảng phái chÃnh trị và ngay cả các định chế tôn giáo -- hoạt Ä‘á»™ng, Ä‘iá»u hà nh nhÆ° má»™t guồng máy Ä‘ang quay chạy mà má»—i cá nhân chỉ là má»™t Ä‘inh ốc phải chạy theo vá»›i cùng má»™t tốc Ä‘á»™. Äi ngược lại hay cháºm hÆ¡n là bị hất tung ra không thÆ°Æ¡ng tiếc: áp lá»±c Ä‘a số (Ä‘a số nhÆ°ng chÆ°a hẳn là đúng!), chá»i rủa, vu khống, mạ lị, chụp mÅ©, loại trừ... hay dÆ°á»›i hình thức cá»±c Ä‘oan thÆ°á»ng thấy ở các chế Ä‘á»™ Ä‘á»™c tà i toà n trị: thanh toán! Ngôn ngữ của tuổi trẻ là ngôn ngữ thẳng thắn, ngay tháºt, đúng nói đúng, sai nói sai... nên không hợp nhÄ© những ngÆ°á»i lá»›n tuổi, khôn ngoan biết sống và bị chê là ... thiếu kinh nghiệm vì không chịu là m con lÆ°Æ¡n chui lòn má»i ngá» ngách... Nhẹ nhà ng hÆ¡n, nhÆ° trong các tổ chức, định chế tôn giáo, truyá»n thống văn hóa cá»™ng thêm yếu tố thần quyá»n là má»™t khà cụ lợi hại để sách Ä‘á»™ng quần chúng nhẹ dạ, dá»… tin, gây sợ hãi cho những ngÆ°á»i muốn cải cách để là m tốt việc hà nh đạo, sống đạo. Tam tháºp lục kế “chụp mũ†vẫn là thượng sách đối vá»›i nhiá»u ngÆ°á»i và thÆ°á»ng tá» ra hữu hiệu ở xã há»™i trình Ä‘á»™ dân trÃ, hiểu biết đạo Ä‘á»i còn thấp kém.
Những biến Ä‘á»™ng xã há»™i xảy ra ở má»™t số quốc gia Hồi Giáo cÅ©ng nhÆ° các quốc gia Âu Châu có ngÆ°á»i Hồi Giáo cÆ° ngụ từ cuối tháng 1-2006, liên quan đến 12 bức vẽ hoạt há»a vá» Tiên Tri Mohammed trên má»™t tá» báo ở Äan Mạch, đã khiến nhiá»u ngÆ°á»i phải suy nghÄ© vá» vai trò của những ngÆ°á»i lãnh đạo tinh thần trong Ä‘á»i sống xã há»™i, chÃnh trị ở các quốc gia “đang phát triển†hôm nay. Chủ bút má»™t nháºt báo ở Jordan, má»™t tÃn đồ Hồi Giáo ôn hòa, đã đặt câu há»i trên bà i viết: “Äiá»u gì là m cho ngÆ°á»i ngoà i đạo có thà nh kiến xấu vá»›i Hồi Giáo hÆ¡n? Những bức vẽ hoạt há»a đó hay hình ảnh những ngÆ°á»i Hồi Giáo bịt mặt cầm dao cắt cổ con tin được quay chiếu trên các Ä‘Ã i truyá»n hình, hay hình ảnh má»™t ngÆ°á»i cảm tá» (vì đạo) tá»± biến thà nh mìn nổ giết chết nhiá»u ngÆ°á»i trong má»™t lá»… cÆ°á»›i ở Amman?†Háºu quả: Hai ngà y sau, chủ bút Jihad Momani mất việc, bị bắt, và tá» báo không còn thấy bà y bán nữa. Im lặng, không nói, không viết trong trÆ°á»ng hợp nà y đúng là ... và ng! NgÆ°á»i khôn ngoan biết sống thì không bá» lỡ cÆ¡ há»™i là m sáng danh ta: a dua, sách Ä‘á»™ng, và lèo lái quần chúng theo mục tiêu riêng của minh! Có ngÆ°á»i tá» vì đạo, nhÆ°ng không Ãt ngÆ°á»i sống nhỠđạo!
NgÆ°á»i “thầy linh hÆ°á»›ng†quả đúng là con ngÆ°á»i từng trải, kinh nghiệm. Ông truyá»n dạy đệ tá» cái khôn ngoan để sống ở thế gian. Có thể những lá»i khuyên là câu chuyện tháºt của Ä‘á»i ông: Khi còn trẻ nhÆ° chà ng thanh niên, ông cÅ©ng có hoà i bão muốn là m tốt Ä‘á»i, đẹp đạo, nhÆ°ng thá»±c tế đã khiến ông thất vá»ng, đầu hà ng, buông trôi, chỉ còn biết sống qua ngà y, dám mong lÆ°Æ¡ng thá»±c dùng đủ… Nếu là ngÆ°á»i có trách nhiệm tâm vấn chuyện Ä‘á»i, lá»i khuyên của ông tháºt tuyệt! Chà ng thanh niên đệ tá» nghe lá»i thầy dạy sẽ nói, sẽ là m những gì ngÆ°á»i khác muốn nghe, muốn thấy, và dù không có ý là m chánh trị, anh sẽ hà nh Ä‘á»™ng nhÆ° các chánh trị gia chuyên nghiệp, là nh nghá». Anh sẽ sống cuá»™c Ä‘á»i thoải mái, không phải vất vả ăn bữa nay lo bữa mai, lại được ca tụng, kÃnh nể, tung hô… là ngÆ°á»i đạo đức!
NhÆ°ng là ngÆ°á»i thầy linh hÆ°á»›ng, ông phải có nhiệm vụ hÆ°á»›ng dẫn Ä‘á»i sống tâm linh để giúp đệ tỠđạt tá»›i lý tưởng chân thiện mỹ... Lá»i khuyên của ông, tuy thà nh tháºt và thá»±c dụng, không Ãch lợi gì cho cuá»™c sống tâm linh. Thế giá»›i, nhân loại tiến bá»™ nhá» những cá nhân dám nghÄ©, dám hà nh Ä‘á»™ng, dám Ä‘i ngược thói Ä‘á»i, truyá»n thống… hay nhá» những ngÆ°á»i khôn ngoan biết sống, biết cách là m vừa lòng đấng bá» trên, ngÆ°á»i lãnh đạo, những con trừu Panurge gá»i dạ bảo vâng, chỉ luôn biết tùng phục, ngoan ngoãn chấp hà nh không thắc mắc?
Gần 2000 năm trÆ°á»›c, chà ng thanh niên Kitô 30 tuổi đã can đảm Ä‘i rao giảng Tin Mừng, nói ngược vá»›i “truyá»n thống†của các thượng tế, kỳ lão, kinh sÆ°, các nhà “đạo đức†để bị đóng Ä‘inh trên tháºp giá. Chà ng sống cho sá»± tháºt và dạy “sá»± tháºt sẽ giải thoát anh emâ€
(Yn 8:32)
Äạo không phải là má»™t chủ thuyết,
để dá»±a và o đó chỉ trÃch, chống đối nhau,
hay để bảo vệ láºp trÆ°á»ng riêng tÆ° của mình.
Äạo là sống theo Tin Mừng của Äức Yêsu Kitô
má»™t cách trá»n ven.
Thế gian nà y có ngÆ°á»i không biết phải trái, phi lý vụ lợi...
Không há» gì, cứ yêu thÆ°Æ¡ng há».
Nếu bạn là m tốt, hỠbảo rằng,
bạn nhằm mục Ä‘Ãch Ãch ká»·, háo danh...
Không há» gì, cứ là m Ä‘iá»u tốt.
Nếu bạn thực hiện chương trình,
bạn sẽ gặp nhiá»u ngÆ°á»i bạn giả dối và kẻ thù tháºt sá»±...
Không hỠgì, cứ thực hiện.
Sự thanh liêm và trung thực sẽ là m cho bạn dễ bị tấn công...
Không hỠgì, cứ thà nh thực và thanh liêm.
Công nghiệp bạn xây dá»±ng nhiá»u năm sẽ bị phá tan má»™t ngà y...
Không hỠgì, cứ xây dựng.
NgÆ°á»i được bạn giúp đỡ sẽ phản bá»™i bạn...
Không hỠgì, cứ tiếp tục giúp đỡ.
Bạn Ä‘em những gì tốt đẹp nhất của Ä‘á»i bạn cho thiên hạ,
hỠsẽ đưa chân đá đuổi bạn...
Không há» gì, hãy tặng cho má»i ngÆ°á»i những gì tốt nhất.
Gần hai ngà n năm trước,
Äức Yêsu Kitô đã là m nhÆ° váºy.
(Mẹ Têrêsa Calcutta, “Sống Äạoâ€, TiengNoiGiaoDan.Net)