[Bienluu]

SỐNG ĐẠO hay TỬ ĐẠO
Nguyễn Bửu Đồng

Một thanh niên hăng say trình bày lý tưởng của mình với người thầy linh hướng:
-- Con muốn làm một cuộc cách mạng. Con muốn thay đổi. Con muốn nói lên sự thật, sẽ tố cáo tham nhũng, bất công, gian dối, giả hình... Con sẽ kêu gọi mọi người sống chân thật, ngay lành, sống đúng như lời Đức Kitô dạy...
Vị linh hướng trả lời:
-- Thầy phục con can đảm! Con đã sẵn sàng để nghe các nhà đạo đức chửi rủa chưa? Sẵn sàng để bị chỉ trích, vu khống, chụp mũ không? Con có sẵn sàng đương đầu với những thế lực hùng mạnh như chánh quyền, đảng phải, tôn giáo và luôn luôn cô đơn cho đến lúc tuổi về hưu không?”
-- Con sẵn sàng chấp nhận tất cả. Nhưng tại sao lại phải chờ đến lúc về hưu? Việc làm của con tới lúc đó có kết quả tốt chăng?
-- Không phải vậy đâu con. Đến lúc đó, nếu may mắn còn sống, thì con đã quen với những lời chửi rủa, chụp mũ, vu khống rồi và không còn cảm thấy khó chịu nữa. Con sẽ trơ ra...

*

Tuổi trẻ ở đâu cũng hăng hái, có nhiệt tâm, có lý tưởng, muốn thay đổi cái hiện trạng để làm tốt cho đời, cho đạo. Bởi đó, tuổi trẻ mới được bơm, được thổi phồng lên: tuổi trẻ là tương lai! Nhưng, nói vậy mà không phải vậy...Tuổi trẻ mới ra đời có học, có tâm tốt nhưng không kinh nghiệm, cái kinh nghiệm theo lối “khôn ngoan biết sống” của người từng trải nên khi phải đối đầu với một hệ thống quyền hành, đặc lợi dành riêng cho một thiểu số thường bị đè nát, nếu không chịu nép mình, núp mưa tránh nắng. Những hệ thống này -- tổ chức cầm quyền, đảng phái chính trị và ngay cả các định chế tôn giáo -- hoạt động, điều hành như một guồng máy đang quay chạy mà mỗi cá nhân chỉ là một đinh ốc phải chạy theo với cùng một tốc độ. Đi ngược lại hay chậm hơn là bị hất tung ra không thương tiếc: áp lực đa số (đa số nhưng chưa hẳn là đúng!), chửi rủa, vu khống, mạ lị, chụp mũ, loại trừ... hay dưới hình thức cực đoan thường thấy ở các chế độ độc tài toàn trị: thanh toán! Ngôn ngữ của tuổi trẻ là ngôn ngữ thẳng thắn, ngay thật, đúng nói đúng, sai nói sai... nên không hợp nhĩ những người lớn tuổi, khôn ngoan biết sống và bị chê là... thiếu kinh nghiệm vì không chịu làm con lươn chui lòn mọi ngỏ ngách... Nhẹ nhàng hơn, như trong các tổ chức, định chế tôn giáo, truyền thống văn hóa cộng thêm yếu tố thần quyền là một khí cụ lợi hại để sách động quần chúng nhẹ dạ, dễ tin, gây sợ hãi cho những người muốn cải cách để làm tốt việc hành đạo, sống đạo. Tam thập lục kế “chụp mũ” vẫn là thượng sách đối với nhiều người và thường tỏ ra hữu hiệu ở xã hội trình độ dân trí, hiểu biết đạo đời còn thấp kém.
Những biến động xã hội xảy ra ở một số quốc gia Hồi Giáo cũng như các quốc gia Âu Châu có người Hồi Giáo cư ngụ từ cuối tháng 1-2006, liên quan đến 12 bức vẽ hoạt họa về Tiên Tri Mohammed trên một tờ báo ở Đan Mạch, đã khiến nhiều người phải suy nghĩ về vai trò của những người lãnh đạo tinh thần trong đời sống xã hội, chính trị ở các quốc gia “đang phát triển” hôm nay. Chủ bút một nhật báo ở Jordan, một tín đồ Hồi Giáo ôn hòa, đã đặt câu hỏi trên bài viết: “Điều gì làm cho người ngoài đạo có thành kiến xấu với Hồi Giáo hơn? Những bức vẽ hoạt họa đó hay hình ảnh những người Hồi Giáo bịt mặt cầm dao cắt cổ con tin được quay chiếu trên các đài truyền hình, hay hình ảnh một người cảm tử (vì đạo) tự biến thành mìn nổ giết chết nhiều người trong một lễ cưới ở Amman?” Hậu quả: Hai ngày sau, chủ bút Jihad Momani mất việc, bị bắt, và tờ báo không còn thấy bày bán nữa. Im lặng, không nói, không viết trong trường hợp này đúng là... vàng! Người khôn ngoan biết sống thì không bỏ lỡ cơ hội làm sáng danh ta: a dua, sách động, và lèo lái quần chúng theo mục tiêu riêng của minh! Có người tử vì đạo, nhưng không ít người sống nhờ đạo!
Người “thầy linh hướng” quả đúng là con người từng trải, kinh nghiệm. Ông truyền dạy đệ tử cái khôn ngoan để sống ở thế gian. Có thể những lời khuyên là câu chuyện thật của đời ông: Khi còn trẻ như chàng thanh niên, ông cũng có hoài bão muốn làm tốt đời, đẹp đạo, nhưng thực tế đã khiến ông thất vọng, đầu hàng, buông trôi, chỉ còn biết sống qua ngày, dám mong lương thực dùng đủ… Nếu là người có trách nhiệm tâm vấn chuyện đời, lời khuyên của ông thật tuyệt! Chàng thanh niên đệ tử nghe lời thầy dạy sẽ nói, sẽ làm những gì người khác muốn nghe, muốn thấy, và dù không có ý làm chánh trị, anh sẽ hành động như các chánh trị gia chuyên nghiệp, lành nghề. Anh sẽ sống cuộc đời thoải mái, không phải vất vả ăn bữa nay lo bữa mai, lại được ca tụng, kính nể, tung hô… là người đạo đức!
Nhưng là người thầy linh hướng, ông phải có nhiệm vụ hướng dẫn đời sống tâm linh để giúp đệ tử đạt tới lý tưởng chân thiện mỹ... Lời khuyên của ông, tuy thành thật và thực dụng, không ích lợi gì cho cuộc sống tâm linh. Thế giới, nhân loại tiến bộ nhờ những cá nhân dám nghĩ, dám hành động, dám đi ngược thói đời, truyền thống… hay nhờ những người khôn ngoan biết sống, biết cách làm vừa lòng đấng bề trên, người lãnh đạo, những con trừu Panurge gọi dạ bảo vâng, chỉ luôn biết tùng phục, ngoan ngoãn chấp hành không thắc mắc?
Gần 2000 năm trước, chàng thanh niên Kitô 30 tuổi đã can đảm đi rao giảng Tin Mừng, nói ngược với “truyền thống” của các thượng tế, kỳ lão, kinh sư, các nhà “đạo đức” để bị đóng đinh trên thập giá. Chàng sống cho sự thật và dạy “sự thật sẽ giải thoát anh em”

(Yn 8:32)

Đạo không phải là một chủ thuyết,

để dựa vào đó chỉ trích, chống đối nhau,

hay để bảo vệ lập trường riêng tư của mình.

Đạo là sống theo Tin Mừng của Đức Yêsu Kitô

một cách trọn ven.

Thế gian này có người không biết phải trái, phi lý vụ lợi...

Không hề gì, cứ yêu thương họ.

Nếu bạn làm tốt, họ bảo rằng,

bạn nhằm mục đích ích kỷ, háo danh...

Không hề gì, cứ làm điều tốt.

Nếu bạn thực hiện chương trình,

bạn sẽ gặp nhiều người bạn giả dối và kẻ thù thật sự...

Không hề gì, cứ thực hiện.

Sự thanh liêm và trung thực sẽ làm cho bạn dễ bị tấn công...

Không hề gì, cứ thành thực và thanh liêm.

Công nghiệp bạn xây dựng nhiều năm sẽ bị phá tan một ngày...

Không hề gì, cứ xây dựng.

Người được bạn giúp đỡ sẽ phản bội bạn...

Không hề gì, cứ tiếp tục giúp đỡ.

Bạn đem những gì tốt đẹp nhất của đời bạn cho thiên hạ,

họ sẽ đưa chân đá đuổi bạn...

Không hề gì, hãy tặng cho mọi người những gì tốt nhất.

Gần hai ngàn năm trước,

Đức Yêsu Kitô đã làm như vậy.



(Mẹ Têrêsa Calcutta, “Sống Đạo”, TiengNoiGiaoDan.Net)