DIỄN ÄÀN GIÃO PHẬN VINH :: Xem chủ đề - MARIA MAÄALÊNA, BÀ LÀ AI?
Người đăng
Thông điệp
Thà nh viên
Ngày tham gia: 06/07/2014 Bài gửi: 72 Số lần cám ơn: 0 Được cám ơn 0 lần trong 0 bài viết
gửi: 21.07.2016 Tiêu đề: MARIA MAÄALÊNA, BÀ LÀ AI?
MARIA MAÄALÊNA, BÀ LÀ AI?
Maria MaÄ‘alêna có má»™t ảnh hưởng bá»n bỉ lâu dà i, gợi hứng cho nhiá»u nghệ sÄ©, tá»™i nhân lẫn các thánh và cả những môn đệ của Äức Kitô qua nhiá»u thá»i đại. Tiếng tăm nà y không thể dá»… dà ng giải thÃch dá»±a và o các thông tin vá» bà trong Kinh Thánh. Äiá»u Tân Ước nói vá» bà tháºt Ãt á»i và gây thất vá»ng, Ä‘Æ¡n giản chỉ gá»i bà là Maria MaÄ‘alêna hay Maria thà nh MagÄ‘ala, nhÆ°ng có má»™t chi tiết nhá» tháºt có ý nghÄ©a và thách đố. Cả bốn Tin Mừng Ä‘á»u khẳng định bà là môn đệ gÆ°Æ¡ng mẫu cho má»i thá»i đại.
Có Ä‘iá»u gì đó bà ẩn và hấp dẫn vá» ngÆ°á»i phụ nữ nà y trong các Tin Mừng. Má»™t ngÆ°á»i phụ nữ mà tên riêng không Ä‘i kèm vá»›i tên má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông nà o khác ngay trong Tân Ước thì đó là điá»u tháºt có ý nghÄ©a. Khi xếp bà riêng ra thì hoặc bà là má»™t nhân váºt ngoại thÆ°á»ng hoặc có vấn Ä‘á» gì ở đây. Có lẽ chÃnh vì thế mà óc tưởng tượng bình dân đã “điá»n và o chá»— trống†và gán ghép bà vá»›i những phụ nữ khác trong Tân Ước, tạo nên má»™t khối tù mù. TrÆ°á»›c khi xem các Tin Mừng nói gì thì chúng ta hãy xem thá» những gì mà các Tin Mừng không há» nói.
Bà không phải là ai
Thỉnh thoảng Maria MaÄ‘alêna bị đồng hóa cách sai lầm vá»›i ngÆ°á»i phụ nữ xức dầu thÆ¡m lên chân Chúa Giêsu. Sá»± đồng hóa nà y lại cà ng thêm phức tạp bởi vì ngÆ°á»i ta thÆ°á»ng nhầm lẫn câu chuyện xức dầu vá»›i má»™t ngÆ°á»i phụ nữ tá»™i lá»—i, má»™t cô Ä‘iếm. Và góp phần khiến vấn Ä‘á» trở nên tệ hại hÆ¡n là hình ảnh của Maria MaÄ‘alêna và má»™t ngÆ°á»i phụ nữ bị cáo buá»™c ngoại tình trong Tin Mừng Thánh Gioan lại nháºp nhằng vá»›i nhau.
Trong câu chuyện Khổ Nạn, dầu mục Ä‘Ãch sá» dụng câu chuyện khác nhau, cả bốn Tin Mừng Ä‘á»u nói vá» má»™t phụ nữ xức dầu thÆ¡m chân Chúa Giêsu (Mc 14, 3-9; Mt 26, 6-13), Thánh Marcô và Matthêu Ä‘Æ°a trình thuáºt nói vá» má»™t phụ nữ vô danh xức dầu cho Chúa Giêsu có ý nói vá» cuá»™c mai táng của Ngà i. Lúc ấy Chúa Giêsu Ä‘ang ở nhà của ông Simon ngÆ°á»i phung hủi, ở Bêthania gần Giêrusalem. Thánh Gioan cÅ©ng thuáºt lại câu chuyện xức dầu chân Chúa Giêsu không lâu trÆ°á»›c cái chết của Ngà i, xác định ngÆ°á»i phụ nữ là Maria thà nh Bêthania, bà là m thế để tá» lòng biết Æ¡n Chúa Giêsu đã là m cho em bà là Lazarô sống lại. Maria là má»™t tên gá»i rất thông dụng và có lẽ chÃnh vì thế mà hai bà tên Maria đã bị hòa lẫn và o nhau trong truyá»n thống Kitô giáo sau đó.
Thánh Luca kể vá» má»™t phụ nữ vô danh đã xức dầu chân Chúa Giêsu khi Ngà i Ä‘ang ngồi bà n ăn trong khi Ä‘ang thá»±c hiện sứ vụ (Lc 7, 36-50) chứ không phải lúc cuối Ä‘á»i. Lúc ấy Chúa Giêsu Ä‘ang dùng bữa tối tại nhà ông Simon ngÆ°á»i Pharisiêu. Có lẽ Maria MaÄ‘alêna đã bị nhầm lẫn vá»›i ngÆ°á»i phụ nữ nà y bởi vì Maria MaÄ‘alêna lần đầu tiên được gá»i Ä‘Ãch danh trong câu chuyện tiếp liá»n ngay sau trình thuáºt xức dầu của Thánh Luca (Lc 8, 2). Góp phần để tạo thêm nhầm lẫn là ngÆ°á»i phụ nữ nà y đôi khi được miêu tả là ngÆ°á»i tá»™i lá»—i công khai (má»™t cái tên thanh tao để gá»i nghá» là m Ä‘iếm), ngÆ°á»i đã đổ nÆ°á»›c mắt vì thống hối và hà nh Ä‘á»™ng vì lòng hối háºn. Thế nhÆ°ng ngÆ°á»i phụ nữ xức dầu chân Chúa Giêsu là má»™t phụ nữ vô danh trong Tin Mừng Thánh Luca, và nếu bà được ghi nhá»› chỉ vì “tá»™i lá»—i†của mình hÆ¡n là tình yêu Ä‘Æ°a dẫn đến hà nh Ä‘á»™ng xức dầu chân Chúa, thì Ä‘iá»u đó vừa trái vá»›i ý nghÄ©a của dụ ngôn mà Chúa Giêsu vừa má»›i nói đến trong dịp nà y lại vừa không phải là mục Ä‘Ãch của Thánh Luca khi kể lại câu chuyện.
Vấn Ä‘á» cà ng thêm phức tạp khi có má»™t và i thủ bản Tin Mừng Thánh Gioan (7, 53 – 8, 11) nói vá» ngÆ°á»i phụ nữ bị bắt quả tang phạm tá»™i ngoại tình và gán ghép chị nà y vá»›i Maria MaÄ‘alêna. Má»™t truyá»n thống lâu Ä‘á»i trong văn chÆ°Æ¡ng và nghệ thuáºt Kitô giáo đã vẽ nên má»™t Maria MaÄ‘alêna là ngÆ°á»i tá»™i lá»—i ăn năn, sau khi gặp được Chúa Giêsu thì bà đã trải hết phần Ä‘á»i còn lại để khóc than tá»™i lá»—i mình. Thế nhÆ°ng các Tin Mừng không há» gán ghép Maria MaÄ‘alêna vá»›i ngÆ°á»i phụ nữ tá»™i lá»—i, hoặc tệ hÆ¡n nữa là má»™t cô Ä‘iếm.
Các Tin Mừng nói gì
Trong các Tin Mừng Matthêu, Marcô và Luca, bà được gá»i là Maria MaÄ‘alêna hay “Maria MagÄ‘ala†(xem Mt 27, 56.61; 28, 1; Mc 15, 40.47; 16, 1,9; Lc 8, 2; 24, 10). Thánh Gioan gá»i bà là “Maria thà nh MagÄ‘alaâ€, má»™t thà nh phố vô danh trong Kinh Thánh (xem Ga 19, 25; 20, 1.18). Và i ngÆ°á»i cho rằng đó là thà nh phố MagaÄ‘an (xem Mt 15, 39; Mc 8, 10), má»™t thà nh phố nằm bên bá» Tây của Biển hồ Galilê, giữa Tiberia và Capharnaum.
Maria thà nh MagÄ‘ala được ghép vá»›i má»™t địa danh chứ không phải vá»›i tên của bất kỳ ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông nà o bên cạnh Chúa Giêsu. Trong thế giá»›i Tân Ước, ngÆ°á»i phụ nữ thÆ°á»ng gắn liá»n vá»›i chồng, cha, con trai hoặc anh em của há». NhÆ° váºy, ngÆ°á»i phụ nữ vô danh đã theo Chúa Giêsu và hiện diện dÆ°á»›i tháºp giá Ä‘Æ¡n giản chỉ được gá»i là “bà mẹ của các con trai ông Zêbêđê.†Tên gá»i Zêbêđê xuất hiện ở đây không phải vì ông hiện diện dÆ°á»›i chân tháºp giá cùng vá»›i vợ con ông, những ngÆ°á»i đã theo Chúa Giêsu từ Galilê cho đến Giêrusalem. Song chÃnh ông được nêu tên chứ không phải bà vợ đầy lòng tin của ông.
Maria thà nh Nazareth, Maria và Martha thà nh Bêthania được gắn liá»n vá»›i thà nh phố quê hÆ°Æ¡ng của há» nhÆ°ng đồng thá»i cÅ©ng được gắn liá»n vá»›i ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông: Maria vá»›i Giuse, Maria và Martha vá»›i Lazarô. Còn Maria MaÄ‘alêna chÃnh là môn đệ và tông đồ của Chúa Giêsu. Không có hà ng chữ nà o nói lên vai trò nà y của bà trong Tân Ước. Äúng ra, các Tin Mừng chỉ phác há»a Chúa Giêsu là ngÆ°á»i thâu nháºn “những ngÆ°á»i há»c việc†(“môn đệâ€). Sau thá»i gian há»c táºp vá»›i vị Tôn SÆ°, các môn đệ nà y được “sai Ä‘i†(ý nghÄ©a của từ “tông đồâ€) để rao giảng và hà nh Ä‘á»™ng vá»›i thẩm quyá»n của Chúa Giêsu. Từ các Tin Mừng, chúng ta biết rằng các môn đệ được kêu gá»i. Chúa Giêsu dạy các môn đệ rằng há» phải là m nhân chứng, tiếp tục sứ mệnh mà Chúa Giêsu đã khởi đầu. Các môn đệ được đòi há»i phải theo Chúa Giêsu và kiên trì cho đến chết. HỠđã tin và rao giảng sá»± phục sinh.
Æ n gá»i của Maria
Có và i môn đệ được kêu gá»i từ bá» cuá»™c sống Ä‘ang Ä‘Ã thuáºn lợi. Thánh Phêrô, Giacôbê và Gioan đã “bá» má»i sự†mà theo Chúa Giêsu (Mc 1, 18). Lêvi (hay Matthêu) là ngÆ°á»i thu thuế đã láºp tức đứng dáºy Ä‘i theo Chúa Giêsu (Mc 2, 13-14; Mt 9, 9). Những ngÆ°á»i khác đã bá» lại bệnh táºt và khiếm khuyết của mình và “ơn gá»i†của há» tháºt sá»± là má»™t phép lạ đúng nghÄ©a. NgÆ°á»i mù gặp được Chúa Giêsu và được chữa là nh. Kể từ đấy ông đã “đi theo NgÆ°á»i trên con Ä‘Æ°á»ng ngÆ°á»i Ä‘i†(xem Mc 10, 52). TÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° váºy, Maria MaÄ‘alêna sau khi được trừ “bảy quá»·,†đã Ä‘i theo Chúa Giêsu (xem Lc 8, 2; Mc 16, 9). Thánh Luca kê tên bà trong số mấy phụ nữ được trừ quá»· và chữa là nh bệnh táºt đã Ä‘i theo Chúa Giêsu từ Galilê đến Giêrusalem, chăm sóc cho Ngà i.
Các chứng nhân là m chứng cho Ä‘iá»u há» thấy và nghe. Các môn đệ được kêu gá»i là m chứng cho NÆ°á»›c Trá»i đã đến trong lá»i nói và hà nh Ä‘á»™ng của Chúa Giêsu. HỠđược trao ban nhiệm vụ (xem Mt 10; Lc 9 - 10) và được sai Ä‘i để là m Ä‘iá»u Chúa Giêsu đã là m (Lc 10, 1.3.9). Chúa Giêsu dạy các môn đệ phải trở nên đất tốt để “khi nghe Lá»i Chúa vá»›i tấm lòng cao thượng và quảng đại, há» nắm giữ và nhá» kiên trì mà sinh hoa kết quả†(Lc 8, 15). Lá»i dạy nà y phù hợp vá»›i những miêu tả vá» Maria MaÄ‘alêna, sau khi được trừ quá»·, đã kiên trì và trung thà nh theo Chúa Giêsu cho đến khi Ngà i chết trên tháºp giá, ngoà i ra còn lấy nguồn lợi tức của riêng mình để chăm sóc cho Ngà i và các môn đệ khác vá»›i tình chân tháºt và lòng quảng đại.
Theo Thánh Marcô, lá»i dạy cuối cùng của Chúa Giêsu vá»›i các môn đệ trÆ°á»›c cuá»™c Khổ Nạn là “Hãy tỉnh thức!†(Mc 13, 36). HỠđã chứng kiến sá»± Ä‘au khổ và cái chết của Chúa Giêsu và cuối cùng là sá»± phục sinh của Ngà i. Thế nhÆ°ng các tác giả Tin Mừng nhìn nháºn rằng các đấng môn đệ nam nhi đã không thể “tỉnh thức†vá»›i Chúa Giêsu dầu chỉ má»™t thá»i gian ngắn ngủi trong VÆ°á»n Cây Dầu. Váºy mà bà Maria MaÄ‘alêna và và i phụ nữ khác đã “tỉnh thức†để trông xem cuá»™c đóng Ä‘inh và rồi nán lại để “nhìn xem†xác Ngà i được đặt ở đâu. Thánh Matthêu nói rằng Maria MaÄ‘alêna và và i phụ nữ khác đã ra má»™ từ sáng sá»›m ngà y Phục Sinh để “trông chừng†ở đấy (xem Mt 27, 55-56.61; 28, 1.8-10). HỠđã “xem thấy†ngôi má»™ trống. Cuối cùng, theo ba Tin Mừng Nhất Lãm, những phụ nữ nà y đã nghe sứ Ä‘iệp phục sinh và vá» thuáºt lại cho những ngÆ°á»i khác. HỠđã được “sai Ä‘i†là m sứ giả hay tông đồ cho các môn đệ khác.
Chứng nhân và sứ giả
Marcô đã xếp đặt bà Maria MaÄ‘alêna và những phụ nữ khác đứng dÆ°á»›i chân tháºp (Mc 15, 40-41). Sá» dụng Tin Mừng Marcô, Thánh Luca đã đặt ngay tâm Ä‘iểm sứ vụ của Chúa Giêsu Ä‘oạn văn nói vá» những phụ nữ Ä‘i theo Ngà i từ Galilê cho đến Giêrusalem để nói lên đức tin và sá»± kiên trì của há» (Lc 8, 1-3). Còn theo Thánh Luca, tại Bữa Ä‚n Tối Cuối Cùng, Chúa Giêsu nhắc đến các môn đệ nhÆ° là những ngÆ°á»i cùng đứng vá»›i Ngà i trong cÆ¡n thá» thách, “má»™t lòng gắn bó vá»›i Thầy giữa lúc gian nan†(Lc 22, 28). Maria MaÄ‘alêna chắc chắn là má»™t trong số ngÆ°á»i đó.
Bất kỳ khi nà o được nêu tên (ngoại trừ Ga 19, 25-27), Maria MaÄ‘alêna đứng đầu danh sách những phụ nữ Ä‘i theo và hầu hạ Chúa Giêsu. Trong Tin Mừng Thánh Gioan, các phụ nữ nà y đã rá»i bá» tuyến háºu phÆ°Æ¡ng để xuất hiện dÆ°á»›i chân tháºp giá. Chỉ trong Tin Mừng Thánh Gioan thì nhóm phụ nữ nà y gồm có cả “thân mẫu Chúa Giêsu,†cùng vá»›i chị của thân mẫu Chúa Giêsu là bà Maria vợ ông Clopas, và Maria MagÄ‘ala†(Ga 19, 25). Äược sá»± ttháp tùng của các phụ nữ nà y cÅ©ng nhÆ° ngÆ°á»i Môn đệ Chúa yêu (theo chứng từ của Tin Mừng thứ tÆ°), “thân mẫu Chúa Giêsu†đến sát cây tháºp giá đủ gần để nghe Chúa Giêsu trăn trối mình cho ngÆ°á»i môn đệ ấy chăm sóc. Maria MaÄ‘alêna cÅ©ng đứng gần đấy, chứng kiến cái chết và lắng nghe Ngà i nhÆ° bà đã từng là m trong suốt cuá»™c Ä‘á»i mình.
Trái hẳn vá»›i các môn đệ nam nhi đã bá» Chúa Giêsu mà chạy trốn, Maria MaÄ‘alêna cùng những ngÆ°á»i đồng hà nh phụ nữ không chỉ chứng kiến cái chết của Chúa Giêsu mà còn nán lại để xác minh nÆ¡i chôn cất. Và các bà đã quay trở lại ngôi má»™ để xức dầu thÆ¡m xác Ngà i và o lúc sáng sá»›m sau ngà y Sabbath. Sau khi được Chúa Giêsu hiện ra, Tin Mừng Nhất Lãm nói rằng bà Maria MaÄ‘alêna đã Ä‘i và nói cho các môn đệ khác biết sá»± việc đã xảy ra thế nhÆ°ng há» không tin phụ nữ (Mc 16, 20; Lc 23, 49). DÆ°á»ng nhÆ° các môn đệ không tin vì há» xÆ°a nay vốn chẳng tin chuyện phụ nữ.
Trong Tin Mừng Gioan, Maria MagÄ‘ala Ä‘i ra mồ “từ lúc sáng sá»›m khi trá»i còn tối.†Thấy tảng đá che cá»a mồ đã lăn sang má»™t bên, bà chạy Ä‘i báo cho Simon Phêrô và NgÆ°á»i môn đệ Chúa yêu (Ga 20, 1-2). Cả ba chạy trở lại ngôi má»™ rồi các môn đệ trở vá» (Ga 20, 9). Maria vẫn ở lại, khóc lóc (Ga 20, 11). Cuối cùng, Chúa Giêsu hiện ra và nói chuyện vá»›i bà (20, 11-18). Bà đã vá» và báo cho các môn đệ rằng: “Tôi đã thấy Chúa†và kể lại những gì Ngà i nói vá»›i bà (Ga 20, 18). Trong Tin Mừng Thánh Gioan, không thấy có ám chỉ nà o nói rằng Phêrô và những môn đệ khác không tin Maria hoặc bà là má»™t chứng nhân không đáng tin vì là phụ nữ. Gioan chỉ nói rằng Phêrô và Môn đệ Chúa yêu đã chạy ra má»™ để nhìn táºn mắt, và ngÆ°á»i môn đệ Chúa yêu đã tin. Gioan dÆ°á»ng nhÆ° bóng gió rằng Phêrô không tin ngay láºp tức. Maria MaÄ‘alên đã thấy chÃnh Chúa Giêsu và lòng tin của bà được khẳng định trong nhiệm vụ được giao là nói cho những ngÆ°á»i khác biết vá» sá»± phục sinh của Chúa.
Và i kết luáºn
Các Tin Mừng đã phản ảnh má»™t tranh luáºn trong xã há»™i ở thế ká»· đầu tiên vá» giá trị chứng từ của những ngÆ°á»i phụ nữ. Sá»± chắc chắn và nhất quán của các Tin Mừng vá» tÃnh đáng tin cáºy của những phụ nữ và đặc biệt của Maria MaÄ‘alêna cho thấy rằng các cá»™ng Ä‘oà n tÃn hữu của Chúa Giêsu đã có má»™t nhãn quan má»›i vá» phụ nữ và chá»— đứng của há» trong má»™t xã há»™i má»›i và trong Giáo Há»™i. Má»™t cách rất có ý nghÄ©a, các Tin Mừng đã ghi lại sá»± thất bại thảm hại của các đấng môn đệ nam nhi trong “giá» khắc†gay cấn nhất, rồi tiếp theo đó là hỠđã không tin Maria MaÄ‘alêna cùng những phụ nữ khác đã vá»™i vã chạy vá» loan tin Chúa Giêsu phục sinh cho há».
Kinh Thánh thoát thai trong má»™t ná»n văn hóa gia trưởng phụ quyá»n. Trong ná»n văn hóa nhÆ° váºy, ngÆ°á»i ta nói vá» phụ nữ không mấy tÃch cá»±c. Äể vượt qua bối cảnh nà y, cần phải thẳng thắn khi nói vá» các đấng môn đệ nam nhi cÆ° xá» nhÆ° thế nà o và o thá»i khắc cao Ä‘iểm trong cuá»™c tá»± hiến của Äức Giêsu và giải thÃch vai trò cần thiết của các phụ nữ cÅ©ng trong thá»i Ä‘iểm ấy. Trong suốt Tân Ước, đặc biệt là các Tin Mừng, hình ảnh tÃch cá»±c của các phụ nữ vẫn còn là má»™t tiếng nói muốn được giải thÃch và trả lại tÃnh xác thá»±c.
Maria MaÄ‘alêna đã bị đánh giá sai tháºm chà bị khinh khi, qua nhiá»u thế ká»· chúng ta đã đánh mất hoặc bá» qua vai trò của bà nhÆ° là ngÆ°á»i tông đồ đầu tiên. Mặc dầu các bình luáºn vá» bà vẫn còn dè dặt để chỉ nói Ä‘iá»u Ãt nhất, cả bốn Tin Mừng Ä‘á»u đồng ý rằng bà Maria MaÄ‘alêna đã ở dÆ°á»›i chân tháºp giá, nÆ¡i ngôi má»™ trống và là má»™t trong những chứng nhân đầu tiên vá» sá»± phục sinh của Chúa Giêsu. Bà đã trở thà nh ngÆ°á»i mà phụng vụ mùa Phục Sinh gá»i là “Apostola Apostolorum†(Tông đồ của các Tông đồ).
Mary Ann Getty
LM Phaolô Nguyá»…n Minh ChÃnh chuyển ngữ
Bạn không có quyền gửi bài viết Bạn không có quyền trả lời bài viết Bạn không có quyền sửa chữa bài viết của bạn Bạn không có quyền xóa bài viết của bạn Bạn không có quyền tham gia bầu chọn Bạn không được phép gởi kèm file trong diễn đàn Bạn có thể download files trong diễn đàn