Chúa Nháºt Thứ 5 Mùa Chay, Năm C
Is 43,16-21; Pl 3,8-14; Ga 8,1-11
Trong Thánh Kinh, có hai câu chuyện xứ án “tá»™i ngoại tình†rất hấp dẫn. Câu chuyện bà Susanna (Än 13,1-64) và câu chuyện ngÆ°á»i phụ nữ phạm tá»™i ngoại tình (Ga 8,1-11). Theo luáºt Môsê (Lv 21,10) và Tl 22,22-24), kẻ nà o phạm tá»™i ngoại tình phải bị ném đá cho đến chết.
Trong chuyện bà Susanna, hai lão già “mắc dịch†giở trò đồi bại nhÆ°ng không thà nh nên có thủ Ä‘oạn tố cáo ngÆ°á»i vô tá»™i để chạy tá»™i. Âm mÆ°u bị bại lá»™ nhá» sá»± khôn ngoan của cáºu Äaniel. Sau đó hai lão già quá»· quyệt bị trừng trị thÃch đáng.
Câu chuyện trong Tin mừng Gioan kể lại:Các kinh sÆ° và những biệt phái dẫn ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà bị bắt quả tang phạm tá»™i ngoại tình đến trÆ°á»›c mặt Chúa Giêsu để gà i bẫy Ngà i. “Trong sách Luáºt, ông Môsê truyá»n chúng tôi phải ném đá hạng ngÆ°á»i nà y, còn Thầy, Thầy nghÄ© sao ?†Má»™t câu há»i bất ngá», nham hiểm và lịch sá»±.
Có lẽ sau khi há»i Chúa nhÆ° thế, há» hà há»ng vá»›i những nụ cÆ°á»i hóm hỉnh ranh mãnh. Há» thì thầm vá»›i nhau cách thich thú: lần nà y thì đừng hòng mà thoát. Cái bẫy đã giăng ra. Nếu Chúa bảo cứ ném đá Ä‘i thì đó là má»™t lá»i nói sẽ xoá nhoà tất cả lòng nhân háºu của Chúa: tôi đến để cứu vá»›t chứ không phải để kết án. Những ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, thu thuế, đặt niá»m hy vá»ng và o Chúa, nếu nghe lá»i kết án chắc chắn há» sẽ thất vá»ng và xa lánh, thế thì chỉ có thất bại, mất uy tÃn. NhÆ°ng nếu Chúa bảo không được ném đá, há» cà ng vui hÆ¡n vì Chúa dám chống lại Luáºt Môsê, chỉ chá» thế là há» có dÆ° bằng chứng để bắt và lên án Ngà i rồi.
Thái Ä‘á»™ Chúa Giêsu tháºt trầm tÄ©nh “cúi xuống lặng lẽ vẽ trên đấtâ€. Há» cứ há»i mãi. Chúa ngẫng lên nói nhẹ nhà ng “ ai trong các ông sạch tá»™i thì cứ việc lấy đá mà ném trÆ°á»›c Ä‘iâ€. Há» lặng lẽ rút lui, bắt đầu từ những ngÆ°á»i lá»›n tuổi.
Chỉ má»™t câu nói mà Chúa đã hoá giải bẫy giăng sẵn. Hoá giải, bởi lẽ Chúa má»i gá»i há» hãy nhìn và o bên trong tâm hồn.
Còn lại má»™t mình Chúa vá»›i ngÆ°á»i phụ nữ. Chúa ngẫng lên nói nhẹ nhà ng:tôi không lên án chị đâu ! chị vá» Ä‘i, và từ nay đừng phạm tá»™i nữa. Chúa không kết án nhÆ°ng là mở cho chị má»™t con Ä‘Æ°á»ng Ä‘i vá» phÃa tÆ°Æ¡ng lai, vá» phÃa trÆ°á»›c.
Hai câu nói của Chúa Giêsu vá»›i hai hạng ngÆ°á»i Ä‘á»u nhẹ nhà ng mà sâu xa thấm thÃa. Vá»›i các ngÆ°á»i kết án Chúa má»i há» nhìn và o phÃa bên trong. Vá»›i ngÆ°á»i bị kết án, Chúa mở ngõ vá» phÃa tÆ°Æ¡ng lai.
1.Lá»i má»i gá»i nhìn vá» phÃa bên trong
Chỉ và i phút trÆ°á»›c Ä‘o, ngÆ°á»i ta hung hãn tố cáo đòi ném đá, và bây giá» ngÆ°á»i ta lặng lẽ rút lui. Má»™t sá»± chuyển biến bất ngá» phát sinh từ lá»i má»i gá»i của Chúa: ai trong các ông sạch tá»™i hãy ném đá ngÆ°á»i phụ nữ nà y Ä‘i. Khi ngÆ°á»i ta đòi ném đá tha nhân, ngÆ°á»i ta tá»± cho mình là kẻ sạch tá»™i và có quyá»n lên án kẻ có tá»™i. NhÆ°ng khi ngÆ°á»i ta khám phá ra mình cÅ©ng là tá»™i nhân, ngÆ°á»i ta không dám lên án nữa vì nhÆ° thế cÅ©ng là tá»± lên án chÃnh mình. Sá»± khám phá có được là do cái nhìn vá» phÃa bên trong chÃnh mình. Chi tiết mà Thánh Gioan ghi nháºn “bắt đầu từ những ngÆ°á»i lá»›n tuổiâ€, rất ý nghÄ©a. Vì cà ng lá»›n tuổi cà ng có bá» dà y cuá»™c sống, cà ng dá»… nháºn ra bá» dà y tá»™i lá»—i. Cà ng lá»›n tuổi cà ng có cái nhìn ná»™i tâm nhiá»u hÆ¡n.
Có những cái gần mình nhất mà mình lại khó thấy nhất. Äó là bản thân mình. Có những sá»± tháºt ngÆ°á»i ta tìm cách trốn chạy nhiá»u nhất là sá»± tháºt vá» chÃnh mình. Sá»± tháºt ấy chỉ khám phá ra được khi nhìn và o phÃa bên trong. Nhìn và o bên trong là đi và o ná»™i tâm để nhìn lại chÃnh mình, soi gÆ°Æ¡ng tâm hồn. Nhìn lại cuá»™c sống, lá»i nói, việc là m mình đã là m, đã sống. Giáo há»™i luôn khuyên con cái mình xét mình má»—i ngà y. Các linh mục, tu sÄ©, giáo dân Ä‘á»u có thá»i gian tÄ©nh tâm, linh thao để biết mình mà sá»a mình. Biết mình là đầu mối của sá»± khôn ngoan.
Nhìn và o phÃa bên trong là má»™t đòi há»i cần thiết giữa cuá»™c sống xô bồ, ồn à o vá»›i quá nhiá»u tranh đấu vất vả mÆ°u sinh. Có khi chúng ta ngại vì sợ phải đối diện vá»›i chÃnh mình, đối diện vá»›i sá»± tháºt vá» mình. Cần có thá»i gian tÄ©nh lặng để dâng lá»…, cầu nguyện, viếng Chúa. Khi có thá»i gian nhìn lại chÃnh mình, chúng ta có gÆ°Æ¡ng soi và má»™t khoảng cách ngắm nhìn. Tấm gÆ°Æ¡ng tốt nhất là Chúa Giêsu. Ngà i là ngưởi mẫu, con ngÆ°á»i lý tưởng nhất. NÆ¡i Ngà i và nhá» Ngà i mà chúng ta nháºn ra những lá»— hổng cuá»™c Ä‘á»i, nháºn ra lý tưởng phải vÆ°Æ¡n tá»›i.
2.Thiên Chúa, Äấng mở ngõ cho tÆ°Æ¡ng lai.
NgÆ°á»i ta đòi ném đá ngÆ°á»i phụ nữ, đóng khung cuá»™c Ä‘á»i chị trong quá khứ. Quá khứ được đóng dấu bằng tá»™i lá»—i. NgÆ°á»i ta đánh giá, phán Ä‘oán, hà nh Ä‘á»™ng trên quá khứ đó. Chúa Giêsu không chấp nháºn lối nhìn và cách đánh giá ấy. Ngà i không đồng loã vá»›i tá»™i lá»—i. Ngà i nhìn nháºn ngÆ°á»i phụ nữ có tá»™i. NhÆ°ng Ngà i mở ra má»™t tÆ°Æ¡ng lai, gieo và o lòng chị niá»m tin tưởng rằng chị có khả năng xây dá»±ng má»™t tÆ°Æ¡ng lai má»›i, má»™t cuá»™c Ä‘á»i má»›i,má»™t con ngÆ°á»i má»›i “Chị hãy vá» Ä‘i, và từ nay đừng phạm tá»™i nữaâ€. Chúa Giêsu không kết án cÅ©ng nhÆ° không giảm án, không ân xá cho tá»™i nhân. Chúa mở cho chị má»™t con Ä‘Æ°á»ng hÆ°á»›ng vá» tÆ°Æ¡ng lai, là m lại cuá»™c Ä‘á»i. Äó là con Ä‘Æ°á»ng sám hối trở vá» vá»›i tình yêu, trở vá» vá»›i Ä‘á»i sống là con cái Thiên Chúa, trở vá» vá»›i tâm hồn bình an. NgÆ°á»i phụ nữ ra vá» lòng trà n ngáºp niá»m vui hoán cải, quyết tâm là m lại cuá»™c Ä‘á»i.
Thiên Chúa, Äấng mở ngõ cho tÆ°Æ¡ng lai. Ngà i không khoá chặt cuá»™c Ä‘á»i má»™t con ngÆ°á»i cÅ©ng nhÆ° lịch sá» nhân loại và o quá khứ, cho dẫu quá khứ ấy có bi thảm và tà n tạ đến đâu chăng nữa. Thiên Chúa luôn luôn mở ngõ và vạch lối cho tÆ°Æ¡ng lai.
Vẫn biết tá»™i lá»—i trái vá»›i đạo giáo, trái vá»›i luân thÆ°á»ng đạo lý, nhÆ°ng đâu chỉ căn cứ và o đạo giáo luân lý để khinh khi, coi thÆ°á»ng, kỳ thị sá»± sống con ngÆ°á»i được. Äạo giáo luân lý giúp con ngÆ°á»i sống thăng tiến vá» mặt tinh thần chứ không bao giá» là bÆ°á»›c cản trở nháºn chìm con ngÆ°á»i xuống bùn Ä‘en. Äã là ngÆ°á»i, ai cÅ©ng có những khuyết Ä‘iểm, cÅ©ng có lúc là m Ä‘iá»u lầm lá»—i. NhÆ°ng ai cÅ©ng có khả năng ý chà ước muốn là m Ä‘iá»u là nh thánh thiện tốt đẹp. Thiên Chúa dá»±ng nên con ngÆ°á»i vá»›i khả năng nhÆ° thế.
Chúa Giêsu đã sống và đã nêu gÆ°Æ¡ng. Ngà i không kết án, không giảm án, nhÆ°ng là mở ra con Ä‘Æ°á»ng hÆ°á»›ng vá» tÆ°Æ¡ng lai cho con ngÆ°á»i tá»™i lá»—i là m lại cuá»™c Ä‘á»i. Lêvi, Giakêu, MaÄ‘alêna, Augustinô…và còn biết bao con ngÆ°á»i đã được Chúa mở ngõ tÆ°Æ¡ng lai tÆ°Æ¡i sáng. Niá»m tin đó tạo nên nÆ¡i ngÆ°á»i tÃn hữu má»™t lối nhìn má»›i. Äó là nhìn vá» phÃa trÆ°á»›c, băng mình vá» phÃa trÆ°á»›c nhÆ° thánh Phaolô diá»…n tả “Tôi chỉ chú ý tá»›i má»™t Ä‘iá»u là quên Ä‘i chặng Ä‘Æ°á»ng đã qua để lao mình vá» phÃa trÆ°á»›c†(Pl 3,13). Äối vá»›i Phaolô quên Ä‘i chặng Ä‘Æ°á»ng đã qua là qua khứ bắt bá»› Giáo há»™i Chúa để lao mình vá» phÃa trÆ°á»›c, phÃa tÆ°Æ¡ng lai mà Chúa Giêsu đã mở ra, đặt ngà i là m khà cụ, là m tông đồ dân ngoại. Và Phaolô đã sống hết mình cho tÆ°Æ¡ng lai má»›i.
Trong cách nhìn vá» tha nhân, có khi ngÆ°á»i ta khoá chặt ngÆ°á»i khác trong quá khứ lá»—i lầm của há». Äã má»™t thá»i â€chủ nghÄ©a lý lịch†khoá chặt con ngÆ°á»i trong quá khứ, cái quá khứ đâu có do há» !!! Vì lẽ đó mà nhiá»u nhiá»u ngÆ°á»i trẻ tà i năng không có cá»a cho tÆ°Æ¡ng lai, há» bị loại trừ. Con ngÆ°á»i vốn vẫn hay nhìn phÃa Ä‘Ã ng sau hÆ¡n là nhìn vá» phÃa Ä‘Ã ng trÆ°á»›c. Trong khi niá»m tin và o Thiên Chúa, Äấng mở ngõ cho tÆ°Æ¡ng lai lại luôn thúc bách chúng ta nhìn vá» phÃa trÆ°á»›c
Nhìn và o phÃa bên trong để khám phá sá»± tháºt vá» chÃnh mình. NgÆ°á»i Hylạp đã từng gắn trên cổng Äá»n Thá» Deiphes câu châm ngôn “ Bạn hãy biết chÃnh mình†và coi sá»± biết mình nhÆ° là khởi Ä‘iểm của khôn ngoan.
Nhìn vá» phÃa Ä‘Ã ng trÆ°á»›c để luôn hy vá»ng và tin tưởng. Tin và o chÃnh mình, và o con ngÆ°á»i, và o cuá»™c Ä‘á»i. Và trên hết là tin và o Thiên Chúa, Äấng mở ngõ cho tÆ°Æ¡ng lai chúng ta.
Lm Giuse Nguyễn Hữu An