Nhằm để Ä‘á»c giả được rõ đôi Ä‘á»u vá» tác giả, medom xin bổ xung thêm phần dÆ°á»›i đây:
ÄÔI ÄIỀU VỀ TÃC GIẢ
Quanh chuyện tình buồn "Hai Sắc Hoa Ti-Gôn" - T.T.Kh và "NgÆ°á»i Ấy là ai?"
Nhà xuất bản Văn Hoá Thông Tin đã tung ra cuốn sách của Thế Nháºt vá» "T.T.Kh. - Nà ng là ai?" đã minh danh nhân váºt nà y chÃnh là bà Trần Thi Vân Chung tức bà luáºt sÆ° Lê Ngá»c Chấn, tức nhà thÆ¡ nữ Vân NÆ°Æ¡ng. Từ Pháp, bà luáºt sÆ° Chấn đã cá»±c lá»±c lên tiếng phủ nháºn việc trên.
Chúng tôi xin đăng dÆ°á»›i đây hai bà i báo ở trong nÆ°á»›c, trên tá» Sà igon-Nay (10/1994) và Văn Nghệ (26/10/1994) Ä‘á» cáºp tá»›i vấn Ä‘á» trên.
NgÆ°á»i ấy thÆ°á»ng hay vuốt tóc tôi
Thở dà i trong lúc thấy tôi vui
Bảo rằng: Hoa dáng như tim vỡ
Anh sợ tình ta cũng vỡ thôi!
************
Nếu biết rằng tôi đã lấy chồng
Trá»i Æ¡i! NgÆ°á»i ấy có buồn không?
(Hai Sắc Hoa Ti-Gôn - T.T.Kh - 1937)
T.T.Kh. (Trần Thị Khánh) yêu "ngÆ°á»i ấy" (nhà thÆ¡ Thâm Tâm) trÆ°á»›c khi lấy chồng và chÃnh bút danh T.T.Kh. ngầm ý ghép tên hai ngÆ°á»i là m má»™t (T.T.Kh.: Thâm Tâm Khánh)?
Cách đây 20 năm, nhà văn Thế Phong tạm tin giả thuyết trên (Lược sá» văn nghệ VN - Nxb Và ng Son - Saigon 1974). NhÆ°ng má»›i đây, chÃnh Thế Phong trong cuốn "T.T.Kh. - Nà ng là ai", soạn chung vá»›i nhà thÆ¡ Trần Nháºt Thu, ký tắt Thế Nháºt (Nxb Văn Hoá Thông Tin, 9/94) bác bá» giả thiết đó và khẳng định:
T.T.Kh. tên tháºt là Trần Thị Chung (Vân Chung), sinh ngà y 25/8/1919 tại Thanh Hoá. Năm 15 tuổi (1934), T.T.Kh. vâng lá»i gia đình lấy luáºt sÆ° Lê Ngá»c Chấn (tri huyện). TrÆ°á»›c khi vá» nhà chồng, T.T.Kh. tiá»…n ngÆ°á»i yêu là Thanh Chân rá»i Thanh Hoá ra Hà Ná»™i
"đâu biết lần đi một lỡ là ng,
dÆ°á»›i trá»i Ä‘au khổ chết yêu Ä‘Æ°Æ¡ng …"
Ba năm sau ngà y T.T.Kh. lấy chồng, Thanh Châu viết truyện "Hoa Ti-Gôn" đăng trên Tiểu Thuyết Thứ Bảy (7/1937). Truyện chan chứa ná»—i buồn vì thÆ¡ ngÆ°á»i yêu gá»i: "anh hãy Ä‘i má»™t mình và quên em Ä‘i" NgÆ°á»i Ä‘á»c thÆ° âm thầm đặt má»™t cái hôn trên hoa và khóc.
Äá»c truyện trên, T.T.Kh. thổn thức viết "Hai Sắc Hoa Ti-Gôn" rằng "vẫn giấu trong tim bóng má»™t ngÆ°á»i "gá»i đăng trong Tiểu Thuyết Thứ Bảy (9/1937). Hai tháng sau, T.T.Kh. gá»i tiếp bà i "Bà i ThÆ¡ Thứ Nhất," cÅ©ng đăng trong Tiểu Thuyết Thứ Bảy, cÅ©ng giá»ng ngáºm ngùi "ở lại vÆ°á»n Thanh có má»™t mình …"
Sau nà y nhà thÆ¡ Nguyá»…n BÃnh viết bà i "Cô Gái VÆ°á»n Thanh" để tặng T.T.Kh. và mÆ¡ mÆ¡ mà ng mà ng há»i "Phải chăng mình có nên ngá», rằng ngÆ°á»i năm ấy bây giá» là đây "Còn nhà thÆ¡ Thâm Tâm gá»i thẳng: "K. hỡi! NgÆ°á»i yêu của tôi Æ¡i. Thôi em hãy giữ mà u hoa úạ ká»· niệm ngà n năm má»™t cuá»™c Ä‘á»i."
Riêng T.T.Kh. vẫn im lặng. Chẳng ai biết tên tháºt, địa chỉ và tình buồn của tác giả "Hai sắc hoa Ti-Gôn" ra sao. Chỉ biết trong bà i thÆ¡ "Bà i thÆ¡ cuối cùng" (T.T.T.Bảy 10/1938), T.T.Kh. đã "trách ai mang cánh hoa ti-gôn ấy - mà viết tình em được Ãch gì? Và là giết Ä‘á»i nhau đấy biết không?"
Ai "giết Ä‘á»i nhau"? Có phải nhà văn Thanh Châu?
Câu há»i tạm gác đó. Sau 9 năm tham gia kháng chiến chống Pháp, ông Thanh Châu vá» lại Hà Ná»™i và bà T.T.Kh. theo chồng di cÆ° và o Nam (1954).
Ở Sà i gòn, bà T.T.Kh. sinh hoạt trong nhóm Quỳnh Dao, dùng các bút danh Vân NÆ°Æ¡ng, Lê Äông PhÆ°Æ¡ng, Tam NÆ°Æ¡ng viết trên nhiá»u báo. Sau 1975, chồng bà đi há»c táºp cải tạo, bà ở nhà buôn bán nuôi con, trú nhá» nhà nữ sÄ© Má»™ng Tuyết (vợ nhà thÆ¡ Äông Hồ).
Năm 1975, nhà văn Thanh Châu từ Hà Ná»™i và o Sà i Gòn, lặn lá»™i tìm gặp "ngÆ°á»i con gái vÆ°á»n Thanh" của 42 năm vá» trÆ°á»›c. NÆ°á»›c mắt hai ngÆ°á»i đã chảy, ấm của má»™t ngà y thu của cuá»™c Ä‘á»i …
Khi chồng bà T.T.Kh. trở vá» và mất tại VN, bà đem các con ra nÆ°á»›c ngoà i và hiện sống tại Dordogne (Pháp). Bà vẫn viết trên nhiá»u báo xuất bản tại Pháp, Mỹ, Canada … và dÄ© nhiên, không ký bút danh T.T.Kh., vì bà già nh riêng tên ấy cho má»™t ngÆ°á»i.. Theo Thế Nháºt, T.T.Kh. chẳng phải là Trần Thi Khánh, Tôn Thị Khuê hoặc Thái Thị KhÆ°Æ¡ng nà o cả, mà :
- T. chữ thứ nhất là Trần (Trần Thị Vân Chung, tên tháºt bà T.T.Kh.)
- T. chữ thứ hai là Thanh (Thanh Châu, tên ngÆ°á»i yêu của bà T.T.Kh.)
- Kh. chữ sau cùng, viết tắt của chữ khóc.
NghÄ©a: T.T.Kh. và ngÆ°á»i yêu (Thanh Châu), cả hai khóc "giấc má»™ng những ngà y hoa" nhÆ° lá»i thÆ¡ bà viết năm 18 tuổi.
Có thể Ä‘á»c rõ hÆ¡n những Ä‘iá»u trên qua cuốn "T.T.Kh. - Nà ng là ai" của Thế Nháºt. Nếu cái "nghi án văn há»c" kia quả đã được kết thúc ở đây vẫn còn má»™t Ä‘iá»u cần bà n vá»›i tác giả. Äó là :
Dẫu nhà văn Thanh Châu (hiện ở Hà Ná»™i) là ngÆ°á»i yêu của T.T.Kh. thuở nà o cÅ©ng đừng nên vì thế nghÄ© rằng nhà thÆ¡ Nguyá»…n BÃnh, hoặc nhà thÆ¡ Thâm Tâm, hoặc ai đó nữa, từng "dá»±ng đứng" việc T.T.Kh. là ngÆ°á»i yêu của mình" nhằm "giây máu ăn phần" nhÆ° chữ Thế Nháºt nhắc đến trong "T.T.Kh.
Nà ng là ai" Cách nhắc váºy chÆ°a "thÆ¡" lắm. NhÆ° câu: "Ông (Thanh Châu) bác bá» giả thiết những văn sÄ© "ăn bám" và o giai thoại văn chÆ°Æ¡ng T.T.Kh. …" (S.Ä.D) tr. 12), hoặc "Thanh Châu cá»±c lá»±c bác bá» huyá»n thoại Thâm Tâm - Nguyá»…n BÃnh … những văn thi sÄ© "giây máu ăn phần vá»›i T.T.Kh."…" (S.Ä.D tr.46)
Tôi nghÄ© vốn im lặng cao thượng (Chữ Thế Nháºt dùng) hÆ¡n 50 năm qua nhÆ° nhà văn Thanh Châu hẳn không phải là ngÆ°á»i muốn nhắc mấy chữ "ăn bám, giây máu…" chẳng hay ho gì ấy. Huống hồ, tên tuổi và tà i hoa của các nhà thÆ¡ nhÆ° Nguyá»…n BÃnh, chẳng còn "dám Æ°á»›c má»™t Ä‘iá»u gì hÆ¡n, có chăng yêu chỉ để mà yêu …" Xin hãy xem đó là "mối tình thÆ¡" má»™t thá»i lãng mạn, là những giấc má»™ng đầy lá thÆ° trên Ä‘Æ°á»ng Ä‘á»i nghệ sÄ© …
(Theo báo Sà igon-Nay)