DIỄN ÄÀN GIÃO PHẬN VINH :: Xem chủ đề - Chuyện phiếm thằng mõ tháng hoa.
Người đăng
Thông điệp
Quản trị viên
Ngày tham gia: 13/11/2007 Bài gửi: 2466 Số lần cám ơn: 1 Được cám ơn 295 lần trong 287 bài viết
gửi: 23.04.2009 Tiêu đề: Chuyện phiếm thằng mõ tháng hoa.
Chuyện phiếm thằng mõ
CHUỖI MÂN CÔI… SOS !
Trên chuyến xe khách Ä‘Æ°á»ng dà i, Mõ thấy má»™t già nam cùng má»™t trẻ nữ ngồi chung băng ghế, xe lăn bánh gần má»™t tiếng đồng hồ rồi mà không ai nói chuyện vá»›i ai. Chị mở xâu há»™t Ä‘eo ở cổ tay, dùng 2 ngón cái và trá» bấm từng há»™t, từng há»™t…
Xâu há»™t nà y bóng loáng, mà u nu, há»™t tròn to bằng đầu ngón tay trá», trên dÆ°á»›i Ä‘á»™ mÆ°Æ¡i há»™t.
DÆ°á»ng nhÆ° hình ảnh nà y gây cho Bác già hiếu kỳ, Bác liếc mắt nhìn trân trân và o tay Chị lẩm nhẩm đếm xâu há»™t có bao nhiêu há»™t? hẳn là không nén nổi tò mò được nữa, Bác lên tiếng :
- Xin lỗi, Sư Cô trụ trì ở Chùa nà o?
Chị không trả lá»i mà chỉ lắc lắc đầu.
Thế là Bác già tịt ngòi, thinh thÃt im luôn, nhắm mắt lại là m nhÆ° ngủ…
Lát sau có tiếng nhà xe thông báo :
đến Chợ… có qúy khách nà o xuống không? Có !
Bác già xuống xe.
Xe chạy tiếp, chÃnh vì thắc mắc sao Chị nà y không trả lá»i Bác ná», Mõ chuyển sang ngồi ghế của Bác già gợi chuyện.
- Xin lá»—i Chị nhé, không phải tôi nhiá»u chuyện đâu, lúc nảy sao Chị không trả lá»i câu há»i của Bác già ?
Chị nghiêng ngÆ°á»i nhìn tôi vá»›i cặp mắt thiện cảm há»i lại :
- Anh có đạo Công giáo phải không?
- Sao Chị biết?
- Tôi thấy trên cổ Anh có đeo Thánh giá.
- Chị nhạo tôi đeo Thánh giá bằng sợi dây ny lông phải không?
- Không dám, Anh có đạo thì tôi kể cho Anh biết. Tôi cÅ©ng theo đạo Công giáo, lúc nãy tôi Ä‘ang Ä‘á»c kinh Mân Côi, hÆ¡n nữa tôi là Nữ Tu không phải SÆ° Cô ở Chùa nà o đâu.
- Chèn đét, chuỗi Mân Côi là xâu hột Chị đang cầm đó hả. Thế mà tôi không biết,
Mõ mượn xâu hột của Chị quan sát, Có 10 hột giống nhau rất láng và 1 hột có khắc hoa văn sỠsỠnó nhám. Mõ nói :
- Chị xem nè, tôi lần lần từng há»™t Chị coi có giống mấy Ông Äại Äức, Thượng Tá»a niệm kinh không?
- À! à ! rất giống.
- Bác già lúc nãy hiểu lầm Chị là Sư Cô, Ni Cô gì đó cũng phải thôi hé!
Xe vỠđến bến, má»i ngÆ°á»i xuống xe, Mõ và Chị chà o nhau chia tay.
Má»— cuốc bá»™ khoảng 3 cây số vá» nhà , vừa Ä‘i vừa suy nghÄ©, ngà y trÆ°á»›c những anh lÃnh có đạo thÆ°á»ng hay dùng cái vòng Ä‘Æ°á»ng kÃnh nữa tấc bằng sắt xi trắng, chung quanh vòng có 10 cà i u và má»™t Thánh giá cao 1 phân. Các Anh dùng Ä‘á»c kinh Mân Côi, rất tiện bá» túi cÅ©ng nhÆ° không gây phản ứng gì cho ai. Mõ cÆ°á»i má»™t mình, hay! hay vì cái tiện lợi, nhá» gá»n dể cát, mất cÅ©ng Ãt xót, Hay! nhá» có cây Thánh gÃá là chứng tá váºt dụng của ngÆ°á»i đạo Công Giáo mà Mõ thÆ°á»ng bắt gặp chÃnh các Cha Tuyên Úy Quân Äá»™i thá»i trÆ°á»›c cÅ©ng đã dùng nó. Thế là “nó†có lịch sỠđôi Ä‘iá»u vá» bản thân của mình.
Công việc của Mõ 24 giá» là rong cùng khắp đầu là ng xóm chợ, ai sai bảo, ai nhá» việc, Mõ Ä‘á»u vui vẻ đáp ứng, kể cả chẻ củi, gánh nứớc, giặt đồ… đôi khi ngÆ°á»i ta cho ăn bữa cÆ¡m, cho tà tiá»n. Có má»™t lần được gia đình ná» má»i dá»± tiệc cÆ°á»›i miá»…n phÃ, Mõ xấu hổ không có áo quần tÆ°Æ¡m tất nên giã bá»™ lăng xăng trong bữa tiệc nhÆ° ngÆ°á»i giúp việc, Mõ được gặp từng khách má»i. Ôi chu cha! có nhiá»u Bà ăn mặc sang trá»ng, ngá»±c Ä‘eo tòn ten xâu há»™t óng ánh, bên dÆ°á»›i là má»™t cây Thánh giá bằng và ng nạm nhiá»u hạt kim cÆ°Æ¡ng lấp là nh. Má»— thầm nghÄ©; Quý Bà tuyên xÆ°ng đức tin, cao rao danh Chúa trÆ°á»›c mặt thiên hạ, khâm phục! khâm phục sát đất! phải chăng đây là xâu chuổi Mân Côi? do Mõ đứng xa xa không dám lại gần kẻo Quý Bà cho là Mõ âm mÆ°u cÆ°á»›p của. Mõ tá»± trách mình không thấy rõ xâu há»™t nầy có bao nhiêu hạt, nhÆ°ng Mõ nghe rõ mồn má»™t tiếng xầm xì của các Bà ngồi những bà n bên cạnh rằng : Äồ cái thứ khoe của, loè loẹt, trÆ¡ trẻn… Mõ ngá»› ra hiểu, xâu há»™t nầy là đồ trang sức chứ không phải là biểu tượng Chuổi Mân Côi, cà ng không phải tuyên xÆ°ng danh Chúa cả sáng !!! Ôi thôi!
Lần khác Mõ Ä‘i xem Lá»… Mi-sa, vừa đến cổng Nhà thá» thì có mấy Anh Chị Giáo Lý Viên và Ca viên phân phát cho từng ngÆ°á»i má»™t mảnh giấy con, Mõ cÅ©ng có và bá» và o túi. Tan lá»… ra ngoà i, Bà Năm gá»i :
- Mõ, lát nữa đến giúp bà nhé!
Mõ vâng dạ theo Bà Năm vá» nhà . Äến nhà Bà nói :
- Cháu giúp coi trong giấy nà y nói gì? (Bà không biết chữ)
Mõ cầm giấy, thấy trong giấy ghi như vầy : Chục thứ tư Năm Sự Thương.
Bà Năm há»i :
- Váºy thế là sao?
Mõ không biết, bèn lấy mảnh giấy trong túi ra xem thấy ghi như vầy : Chục thứ nhất Năm Sự Vui.
Mõ nói:
- Thưa bà Năm, mảnh giấy của Bà ghi là Chục thứ tư Năm Sự Thương, còn mảnh giấy của con ghi là Chục thứ nhất Năm Sự Vui.
Bà Năm há»i :
- Cháu có hiểu gì không?
Mõ nói :
- Thưa Bà , Cháu không hiểu.
Bà Năm nói :
- Ngà y mai Ä‘i lá»… cháu há»i lại cho rõ nhen.
- Dạ. Bà Năm còn gì là m, con là m luôn?
Bà trao cho Mõ xâu chuổi Mân Côi 50 hạt, nói :
- Cháu xem chuổi nà y đứt ra là m hai, cháu nối lại dùm.
Tay cầm trà ng hạt, Mõ rất kinh ngạc, trà ng hạt nà y có thể đã được giữ hÆ¡n năm mÆ°Æ¡i năm rồi, vì hạt trÆ¡n và bóng láng, Ãt ra Bà đã dùng nó lần hạt kinh Mân Côi, chỉ cần má»—i ngà y Ä‘á»c má»™t lần, má»™t năm 365 lần mà 50 năm, ắt đã có 18.000 lần lần hạt, đến nổi những móc xÃch từ hạt nà y vá»›i hạt khác bằng bạc bị ốc xi hóa bởi mồ hôi tay mà đứt ra. Mõ không có cái ká»m, Mõ dùng răng cắn những mắt nà o hở ra cho khép lại, mất thá»i gian khá lâu, nhÆ°ng vui mừng thấy, và được cầm trong tay má»™t trà ng hạt đúng vá»›i tổ tiên của nó do chÃnh Äức Mẹ truyá»n lại. Xong việc Mõ trao chuổi lại cho Bà ra vá».
Hôm sau Ä‘i lá»…, đầu tiên Mõ chỉ dám há»i vá»›i những giáo dân vỠý nghÄ©a của tá» giấy phát cho má»—i ngÆ°á»i ngà y hôm qua. Mõ đã há»i 5 ngÆ°á»i, cả 5 Ä‘á»u không biết, Mõ đánh bạo đón Thầy Chủng sinh giúp xứ xin Thầy giải thÃch. Thầy nói :
- Äây là phÆ°Æ¡ng thế nhẹ nhà ng tạo cho tất cả giáo hữu là m việc đạo đức cầu nguyện bằng kinh Mân Côi, má»—i ngÆ°á»i chỉ phải Ä‘á»c 1 kinh Lạy Cha, 10 kinh KÃnh Mừng và 1 kinh Sáng Danh. Năm ngÆ°á»i Ä‘á»c gá»™p lại sẽ thà nh được 1 chuổi Mân Côi năm mÆ°Æ¡i kinh.
Mõ ba chân bốn cẳng chạy tìm Bà Năm chuyển lại ý nghĩa của tỠgiấy nỠcho Bà hiểu.
Việc nà y là m Mõ suy nghÄ© mãi mà không dám lên tiếng vá»›i ai, cho dầu có nói ra thì e rằng cÅ©ng không ai chấp nháºn lại cho Mõ là khùng Ä‘iên?
Má»— lo ngại giáo xứ căn cứ con số giấy đã phát ra, rồi láºp thống kê báo cáo đã cầu nguyện kinh Mân Côi được …. chuổi, vá» Tòa Giám Mục, Toà Giám Mục đúc kết con số của các Giáo xứ gởi Há»™i Äồng Giám Mục. Há»™i Äồng Giám Mục trình vá» Tòa Thánh Vatican, nÆ¡i đây tÃch lÅ©y những việc là m đạo đức của các Giáo Há»™i Công Giáo toà n cầu, Äức Thánh Cha sẽ dùng đó mà ban Æ¡n Toà n Xá. Nói theo kiểu dân gian thì trÆ°á»ng hợp nà y sẽ bị “lạm phát†mất, vì con số báo cáo công đức không cụ thể? Do có rất nhiá»u giáo hữu không hiểu nên không Ä‘á»c kinh.
Mõ cà ng bức xúc hÆ¡n vá» từ “thay thếâ€. Thông thÆ°á»ng muốn được vay tiá»n thì bên vay phải “thế chấp†cái gì đó tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng giá trị vá»›i số tiá»n vay, ná»™p bên cho vay là m bằng. Theo đó, việc cầu nguyện bằng cách Ä‘á»c kinh Mân Côi gồm kinh Lạy Cha, kinh KÃnh Mừng, kinh Sáng Danh hôm nay chÃnh là sá»± “thay thế†cho 150 câu Thánh Vịnh của thá»i xÆ°a mà Ãt ngÆ°á»i thuá»™c lòng bằng 150 kinh KÃnh Mừng. NhÆ° váºy, khi lần hạt kinh Mân Côi chẻ ra phân phối ngÆ°á»i nấy má»™t Ãt, ngÆ°á»i kia má»™t Ãt thì có còn là sá»± tÆ°Æ¡ng tác vá»›i “Thánh Vịnh†không? HÆ¡n nữa, hiện các Thánh ÄÆ°á»ng vẫn còn trÆ°ng báy hình ảnh Äức Mẹ trao trà ng hạt Mân Côi cho Thánh Martino… cÅ©ng nhÆ° tại Lá»™ Äức , Äức Mẹ Vô Nhiá»…m hiện ra vá»›i cô bé Bernadette : Mẹ Ä‘ang lần hạt và tại Fatima Äức Mẹ cầm trên tay xâu chuổi Mân Côi, nhằm cho má»i ngÆ°á»i suy niệm,
Mõ nghÄ© lại xâu chuổi của Bà Năm nếu bứt ra từ chục hạt thì chia được cho 5 giáo dân thÃch nghi biết chừng nà o ??? !!!
Mà nhÆ° không có trà ng 10 hạt, thì cứ dùng mấy lóng ngón tay mà đếm, có luáºt nà o cấm đâu !!!
Mõ lại không khá»i không lo lắng, cái kiểu nà y, và o thá»i Ä‘iểm nà o đó của thế hệ mai sau sẽ không còn ai biết hình dáng của “xâu chuổi Mân Côi†ra sao nữa, S. O. S. !!! lại cho rằng ảnh vẽ trà ng hạt Mân Côi mà Äức Mẹ trao ban là do há»a sÄ© vẽ sai ? !!! S. O. S. !!!
thằng mõ
Lá»i dẫn :
Trên đây là chuyện phiếm thằng mõ, chỉ cái tên tác giả và không viết “hoa†thôi, đã cho ta má»™t cái gì đó chua xót. Thiếu gì tên đẹp không chá»n, lại lấy cái tên ám chỉ tÆ°Æ¡ng quan vá»›i Thằng Mõ ngà y xÆ°a thuá»™c giá»›i hạ đẳng, cùn Ä‘inh, rốt đáy xã há»™i.
Chuyện phiếm luôn luôn gắn liá»n vá»›i “trà dÆ° tá»u háºuâ€, hết chuyện trên trá»i dÆ°á»›i biển, những chuyện tưởng chừng không ai biết trong thâm cung bà sá», đến chuyện bâng quÆ¡, chuyện dèm xiểm, chuyện xách khóe, chuyện móc lò, chuyện châm biếm trá»™n theo má»™t chút tiếu lâm, nhÆ°ng không bao giá» Ä‘i quá giá»›i hạn của đạo đức cho phép, cho thấy Ä‘Æ°Æ¡ng sá»± có nhiá»u ká»· năng, câu chuyện nhiá»u kịch tÃnh góp phần không Ãt cải thiện con ngÆ°á»i.
Äể rá» hÆ¡n vỠ“chuyện phiếm Xâu Chuá»—i Mân Côi… SOS nà y, tôi xin trÃch má»™t Ãt tà i liệu vỠ“CHUá»–I MÂN CÔI" dÆ°á»›i đây :
Lịch sỠkinh mân côi
Trà ng hạt mân côi phiên dịch từ chữ latinh rosarium, có nghÄ©a là vÆ°á»n hoa hồng. Äây là những kinh KÃnh Mừng liên tiếp nhÆ° vòng hoa hồng dâng kÃnh Mẹ Maria. Theo truyá»n thống chuá»—i Kinh Mân Côi gồm 150 kinh KÃnh Mừng chia thà nh 15 chục suy niệm vá» các mầu nhiệm ghi lại trong Kinh Thánh và Thánh Truyá»n, gồm 5 mầu nhiệm Vui,ThÆ°Æ¡ng, và Mừng. Má»—i chục khởi đầu bằng kinh Lạy Cha và kết thúc bằng kinh Sáng Danh. Trà ng chuá»—i Mân Côi là ba trà ng chuá»—i 50.
NgÆ°á»i ta thÆ°á»ng nói thánh Äa Minh (1170-1221) sáng láºp dòng Äa Minh là ngÆ°á»i nghÄ© ra kinh Mân Côi. Tháºt ra việc lần chuá»—i Mân Côi có nguồn gốc rất xa xÆ°a. Và o những thế ká»· đầu tiên của giáo há»™i, các vị ẩn tu, đặc biệt những vị trong vùng sa mạc Ai Cáºp, có thói quen dùng những hạt cây hay những hòn sá»i nhỠđể đếm kinh. Những kinh há» quen đếm là kinh Lạy Cha. Tùy lòng sốt sắng, má»—i buổi sáng, há» quyết định số kinh sẽ Ä‘á»c trong ngà y và bá» và o trong chiếc mÅ© lúp Ä‘eo lòng thòng sau lÆ°ng đủ số hạt cây hay hòn sá»i. Sau má»—i kinh Lạy Cha, há» cho tay và o túi mÅ© lúp lấy ra hạt cây hay má»™t hạt sá»i bá» Ä‘i.
Qua thá»i trung cổ, trong nhiá»u tu viện, nhất là ở Ãi NhÄ© Lan, các tu sỹ có thói quen Ä‘á»c 150 Thánh Vịnh vua David má»—i ngà y trong giá» kinh phụng vụ. NhÆ°ng có nhiá»u Thầy không biết Ä‘á»c biết viết tiếng Latinh lại cà ng mù tịt. Há» vẫn tham gia giá» kinh phụng vụ, nhÆ°ng chỉ Ä‘á»c 150 kinh Lạy Cha để thay thế. Äể đếm các kinh ấy, các Thầy dòng dùng những hạt gá»— xâu và o nhau nhá» má»™t sợi dây. Thánh Bênađô dùng cá»— trà ng hạt bằng dây đó cho các Thầy Trợ sỹ tu viện Clairveaux do ngà i thà nh láºp, năm 1115. Há» gá»i đây là trà ng hạt kinh Lạy Cha.
Thế ká»· xii là thế ká»· khởi sắc của việc sùng kÃnh Äức Mẹ. Giáo dân bắt chÆ°á»›c các Thầy Ä‘á»c 150 kinh KÃnh Mừng thay vì 150 kinh Lạy Cha. Há» gá»i lối Ä‘á»c kinh nà y là đá»c "Sách Thánh Vịnh của Äức Mẹ.
(Bà i còn dà i, sẽ tiếp nối lần sau, xin tạm ngưng ở đây).
Äặng Ngá»c Ẳn Được sửa chữa bởi dangngocan ngày 28.09.2014, sửa lần 1
Quản trị viên
Ngày tham gia: 13/11/2007 Bài gửi: 2466 Số lần cám ơn: 1 Được cám ơn 295 lần trong 287 bài viết
gửi: 24.04.2009 Tiêu đề:
(Ảnh Thánh Äa-Minh)
Thế ká»· xii là thế ká»· khởi sắc của việc sùng kÃnh Äức Mẹ. Giáo dân bắt chÆ°á»›c các Thầy Ä‘á»c 150 Kinh KÃnh Mừng thay vì 150 Kinh Lạy Cha. Há» gá»i lối Ä‘á»c kinh nà y là đá»c "Sách Thánh Vịnh của Äức Mẹâ€.
Äầu thế ká»· xiii, Thánh Äa-minh được sứ mệnh chống lại sá»± bà nh trÆ°á»›ng của lạc giáo Albigens.
Theo tục truyá»n, năm 1213, gần Toulouse miá»n nam Pháp, Äức Mẹ đã hiện ra vá»›i Thánh Äa minh dạy phải dùng hai phÆ°Æ¡ng tiện luân chuyển : giảng dạy và cầu nguyện đặc biệt là cầu Kinh Mân Côi.
Thá»±c ra, kinh mân côi chỉ là phần đầu "KÃnh mừng Maria đầy Æ¡n phúc, Äức Chúa Trá»i ở cùng Bà , Bà có phúc hÆ¡n má»i ngÆ°á»i nữ và Con lòng bà gồm phúc lạ", lấy từ sá»± kiện Tổng lãnh thiên thần Gabriel truyển tin cho Äức Mẹ và bà Elisabeth chúc mừng Mẹ trong cuá»™c thăm viếng nhÆ° tÆ°á»ng thuáºt trong phúc âm. Phần tên Chúa Giêsu trÆ°á»›c "Con lòng Bà gồm phúc lạ" là phần hai Kinh KÃnh Mừng là "Thánh Maria Äức Mẹ Chúa Trá»i cầu cho chúng con là kẻ có tá»™i khi nay và trong giá» lâm tá». Amen", được thêm và o khoảng 1493.
Lúc đầu chuá»—i kinh KÃnh Mừng không gồm việc suy niệm các mầu nhiệm vá» cuá»™c Ä‘á»i Chúa Giêsu. Khoảng từ 1410 đến 1439, má»™t Thầy Dòng Carthusian tên Dominique ở Gologne, bên Äức, Ä‘á» nghị tÃn hữu hãy Ä‘á»c Thánh vịnh Äức Mẹ theo má»™t hình thức má»›i. Chỉ có 50 kinh kÃnh mừng, trÆ°á»›c má»—i kinh có phần suy niệm má»™t Ä‘oạn phúc âm.
à tưởng nà y của Thầy là thà nh công lá»›n và những sách Thánh vịnh Äức Mẹ theo hình thức nà y được tăng lên trong thế ká»· 15. Các Ä‘oạn phúc âm dùng suy niệm trÆ°á»›c má»—i kinh KÃnh Mừng rất nhiá»u có lúc lên đến khoảng 300 chá»—, tùy theo vùng và sá»± sốt sắng của ngÆ°á»i tÃn hữu.
Chân phÆ°á»›c Alain de la Roche (1428-1478) dòng Äa-minh có công lá»›n trong việc cổ võ Thánh vịnh Äức Mẹ mà lúc nà y được bắt đầu gá»i "Kinh Mân Côi của Äức Trinh Nữ Maria" nhá» sá»± giảng dạy của Ngà i và các Há»™i Viên Mân Côi do Ngà i thà nh láºp.
Năm 1521 cha Alberto da Castello cÅ©ng dòng Äa-minh đã Ä‘Æ¡n giản Ä‘Æ¡n hóa Kinh Mân Côi bằng cách chá»n ra 15 Ä‘oạn phúc âm để suy niệm. Äến thá»i Äức Pio v (1566-1572) vốn là má»™t giáo sỹ Äa-minh, ấn định hình thức chuá»—i kinh mân côì nhÆ° hiện nay qua sắc chỉ "Consueverunt Romani Pontifices" và o năm 1569. ChÃnh Äức Pio v cÅ©ng khuyến khÃch và phát Ä‘á»™ng việc lần chuá»—i mân côi và o năm 1572 để đặc biệt cám Æ¡n Mẹ Maria vì đã giúp đạo quân Tháºp Tá»± chiến thắng quân Hồi giáo xâm lăng trong tráºn chiến Lepanto và o 7-1571. Ngà i thiết láºp trong lịch phụng vụ lá»… Äức mẹ chiến thắng và o 7-10-1573, sau nà y Äức Grégoire xiii đổi lại tên lá»… Äức Mẹ Mân Côi mà giáo há»™i vẫn giữ cho đến nay. (Ä‘mhcg 196,11-2002)
(Bà i còn tiếp)
Quản trị viên
Ngày tham gia: 13/11/2007 Bài gửi: 2466 Số lần cám ơn: 1 Được cám ơn 295 lần trong 287 bài viết
gửi: 06.05.2009 Tiêu đề: re: Chuyện phiếm thằng mõ tháng hoa.
Quản trị viên
Ngày tham gia: 13/11/2007 Bài gửi: 2466 Số lần cám ơn: 1 Được cám ơn 295 lần trong 287 bài viết
gửi: 05.10.2009 Tiêu đề:
Chà o Tringu,
Thá»i gian qua Diá»…n Äà n thiết kế thêm trang có tên là "Phiếm luáºn - Phiếm Ä‘Ã m" bà i viết vá» "Phiếm" ở các trang được gở xuống táºp trung và o trang má»›i, vì váºy bạn Ä‘á»c không tìm thấy.
Nay việc đã ổn định, má»i Tringu và quý Bạn Ä‘á»c tiếp tục tham khảo.-
KÃnh,
Lịch sỠkinh mân côi
Trà ng hạt mân côi phiên dịch từ chữ latinh rosarium, có nghÄ©a là vÆ°á»n hoa hồng. Äây là những kinh kÃnh mừng liên tiếp nhÆ° vòng hoa hồng dâng kÃnh mẹ maria. Theo truyá»n thống chuá»—i kinh mân côi gồm 150 kinh kÃnh mừng chia thà nh 15 chục suy niệm vá» các mầu nhiệm ghi lại trong kinh thánh và thánh truyá»n, gồm 5 mầu nhiệm vui, thÆ°Æ¡ng, và mừng. Má»—i chục khởi đầu bằng kinh lạy cha và kết thúc bằng kinh sáng danh. Trà ng chuá»—i mân côi là ba trà ng chuá»—i 50.
NgÆ°á»i ta thÆ°á»ng nói thánh Ä‘a minh (1170-1221) sáng láºp dòng Ä‘a minh là ngÆ°á»i nghÄ© ra kinh mân côi. Tháºt ra việc lần chuá»—i mân côi có nguồn gốc rất xa xÆ°a. Và o những thế ká»· đầu tiên của giáo há»™i, các vị ẩn tu, đặc biệt những vị trong vùng sa mạc ai cáºp, có thói quen dùng những hạt cây hay những hòn sá»i nhỠđể đếm kinh. Những kinh há» quen đếm là kinh lạy cha. Tùy lòng sốt sắng, má»—i buổi sáng, há» quyết định số kinh sẽ Ä‘á»c trong ngà y và bá» và o trong chiếc mÅ© lúp Ä‘eo lòng thòng sau lÆ°ng đủ số hạt cây hay hòn sá»i. Sau má»—i kinh lạy cha, há» cho tay và o túi mÅ© lúp lấy ra hạt cây hay má»™t hạt sá»i bá» Ä‘i.
Qua thá»i trung cổ, trong nhiá»u tu viện, nhất là ở ái nhÄ© lan, các tu sỹ có thói quen Ä‘á»c 150 thánh vịnh vua david má»—i ngà y trong giá» kinh phụng vụ. NhÆ°ng có nhiá»u thầy không biết Ä‘á»c biết viết tiếng latinh lại cà ng mù tịt. Há» vẫn tham gia giá» kinh phụng vụ, nhÆ°ng chỉ Ä‘á»c 150 kinh lạy cha để thay thế. Äể đếm các kinh ấy, các thầy dòng dùng những hạt gá»— xâu và o nhau nhá» má»™t sợi dây. Thánh bênađô dùng cá»— trà ng hạt bằng dây đó cho các thầy trợ sỹ tu viện clairveaux do ngà i thà nh láºp, năm 1115. Há» gá»i đây là trà ng hạt kinh lạy cha.
Thế ká»· xii là thế ká»· khởi sắc của việc sùng kÃnh Äức Mẹ. Giáo dân bắt chÆ°á»›c các Thầy Ä‘á»c 150 Kinh KÃnh Mừng thay vì 150 Kinh Lạy Cha. Há» gá»i lối Ä‘á»c kinh nà y là đá»c "Sách Thánh Vịnh của Äức Mẹ.
Äầu thế ká»· xiii, Thánh Äa-minh được sứ mệnh chống lại sá»± bà nh trÆ°á»›ng của lạc giáo Albigens.
Theo tục truyá»n, năm 1213, gần Toulouse miá»n nam Pháp, Äức Mẹ đã hiện ra vá»›i Thánh Äa minh dạy phải dùng hai phÆ°Æ¡ng tiện luân chuyển : giảng dạy và cầu nguyện đặc biệt là cầu Kinh Mân Côi.
Thá»±c ra, kinh mân côi chỉ là phần đầu "KÃnh mừng Maria đầy Æ¡n phúc, Äức Chúa Trá»i ở cùng Bà , Bà có phúc hÆ¡n má»i ngÆ°á»i nữ và Con lòng bà gồm phúc lạ", lấy từ sá»± kiện Tổng lãnh thiên thần Gabriel truyển tin cho Äức Mẹ và bà Elisabeth chúc mừng mẹ trong cuá»™c thăm viếng nhÆ° tÆ°á»ng thuáºt trong phúc âm. Phần tên chúa giêsu trÆ°á»›c "con lòng bà gồm phúc lạ" là phần hai kinh kÃnh mừng là "thánh maria đức mẹ chúa trá»i cầu cho chúng con là kẻ có tá»™i khi nay và trong giá» lâm tá». Amen", được thêm và o khoảng 1493.
Lúc đầu chuá»—i kinh kÃnh mừng không gồm việc suy niệm các mầu nhiệm vá» cuá»™c Ä‘á»i chúa giêsu. Khoảng từ 1410 đến 1439, má»™t thầy dòng carthusian tên dominique ở gologne, bên đức, Ä‘á» nghị tÃn hữu hãy Ä‘á»c thánh vịnh đức mẹ theo má»™t hình thức má»›i. Chỉ có 50 kinh kÃnh mừng, trÆ°á»›c má»—i kinh có phần suy niệm má»™t Ä‘oạn phúc âm.
à tưởng nà y của thầy là thà nh công lá»›n và những sách thánh vịnh đức mẹ theo hình thức nà y được tăng lên trong thế ká»· 15. Các Ä‘oạn phúc âm dùng suy niệm trÆ°á»›c má»—i kinh kÃnh mừng rất nhiá»u có lúc lên đến khoảng 300 chá»—, tùy theo vùng và sá»± sốt sắng của ngÆ°á»i tÃn hữu.
Chân phÆ°á»›c alain de la roche (1428-1478) dòng Ä‘a minh có công lá»›n trong việc cổ võ thánh vịnh đức mẹ mà lúc nà y được bắt đầu gá»i "kinh mân côi của đức trinh nữ maria" nhá» sá»± giảng dạy của ngà i và các há»™i viên mân côi do ngà i thà nh láºp.
Năm 1521 cha alberto da castello cÅ©ng dòng Ä‘a minh đã Ä‘Æ¡n giản Ä‘Æ¡n hóa kinh mân côi bằng cách chá»n ra 15 Ä‘oạn phúc âm để suy niệm. Äến thá»i Ä‘tc pio v (1566-1572) vốn là má»™t giáo sỹ Ä‘a minh, ấn định hình thức chuá»—i kinh mân côì nhÆ° hiện nay qua sắc chỉ "consueverunt romani pontifices" và o năm 1569. ChÃnh đức pio v cÅ©ng khuyến khÃch và phát Ä‘á»™ng việc lần chuá»—i mân côi và o năm 1572 để đặc biệt cám Æ¡n mẹ maria vì đã giúp đạo quân tháºp tá»± chiến thắng quân hồi giáo xâm lăng trong tráºn chiến lepanto và o 7-1571. Ngà i thiết láºp trong lịch phụng vụ lá»… đức mẹ chiến thắng và o 7-10-1573, sau nà y đức grégoire xiii đổi lại tên lá»… đức mẹ mân côi mà giáo há»™i vẫn giữ cho đến nay. (Ä‘mhcg 196,11-2002)
Kinh mân côi xưa và nay
________________________________________Kinh mân côi trong lịch sá»
và o buổi chiá»u ảm đạm, thánh Ä‘aminh buồn rầu Ä‘i và o má»™t thánh Ä‘Æ°á»ng để cầu nguyện. Lá»i kinh của Ä‘aminh có vẻ trách móc, vì bao công lao giảng thuyết không là m cho ngÆ°á» nà o trở lại hết! Giữa lúc buồn bã và thất vá»ng nhÆ° váºy, thì mẹ maria hiện ra, tay bồng chúa giêsu, và trao trà ng hạt mân côi cho Ä‘aminh, vá»›i lá»i hứa là trà ng chuá»—i nà y sẽ trở nên khà giá»›i hữu hiệu để dẹp tan lạc giáo albigense.
Có lẽ quà vị đã nghe thuáºt câu chuyện ấy nhiá»u lần rồi, và không thấy nghi vấn gì đặt ra! NhÆ°ng không hiểu quà vị có thắc mắc gì khi thấy trong má»™t và i bức tranh diá»…n tả giây phút "lịch sá»" ấy ngÆ°á»i ta đặt thêm thánh nữ catarina siena, má»™t ngÆ°á»i ra Ä‘á»i sau thánh Ä‘aminh gần 200 năm (1170-1347)? Và không hiểu quà vị có lần nà o thắc mắc vì thấy anh em pháºt tá» cÅ©ng "lần chuá»—i". Há» bắt chÆ°á»›c mình? Hay mình bắt chÆ°á»›c há»? Hay đã có Æ¡n trên nà o soi sáng cho há»?
Viết lại lịch sá» kinh mân côi, chúng tôi không nhằm thá»a mãn óc tò mò cho bằng là m sống lại tâm tình hiếu thảo của ngÆ°á»i kitô giáo Ä‘á»›i vá»›i mẹ thiên chúa. Thá»±c váºy, nhÆ° quà vị sẽ thấy, kinh mân côi không phải là má»™t "của trá»i rÆ¡i" đã hoà n tất, nhÆ°ng đã được kiện toà n lần lần, nhÆ° em bé từ khi bặp bẹ biết nói: "má - má..." cho đến lúc diá»…n tả nên lá»i: "má Æ¡i, con thÆ°Æ¡ng má lắm".
Má»™t trong những hình thức ngÆ°á»i kitô giáo tá» lòng ngưỡng má»™ vá»›i mẹ maria là lặp lại lá»i chúc tụng trÆ°á»›c là của sứ thần gabriel, sau là của bà ysave. Tục lệ ấy xem ra đã có từ lâu Ä‘á»i, vì đã được du nháºp và o phụng vụ từ thế ká»· 6, nhÆ° chúng ta còn thấy ở ca dâng lá»… chủ nháºt thứ iv mùa vá»ng.
NhÆ°ng cho đến thế ká»· 14, kinh "kÃnh mừng maria" kết thúc vá»›i lá»i chúc của bà ysave "qủa phúc của lòng bà gồm phúc lạ (benedictus fructus ventris tui) không có danh thánh giêsu. Äến cuối thế ká»· 14, ngÆ°á»i ta má»›i thêm danh "giêsu" và o. NhÆ° thế, chúng ta thấy kinh kÃnh mừng lúc ra Ä‘á»i chỉ dà i bằng ná»a kinh chúng ta Ä‘á»c ngà y nay!
Kinh mân côi ra Ä‘á»i lúc nà o? Thá»±c là khó trả lá»i, bởi vì nó trải qua rất nhiá»u chặng trÆ°á»›c khi tiến tá»›i hình thức hiện tại. NhÆ°ng chặng chÃnh có thể tóm lại nhÆ° sau:
kinh mân côi gắn liá»n vá»›i trà ng chuá»—i. Nhiá»u tôn giáo đã dùng trà ng chuá»—i vá»›i má»™t mục Ä‘Ãch hoà n toà n thá»±c tiá»…n, nghÄ©a là để đếm nhẩm, cÅ©ng nhÆ° thá»i đại kỹ thuáºt ngà y nay dùng máy tÃnh váºy! Nguồn gốc kinh mân côi nhÆ° thế nà y: và o quãng thế ká»· thứ 11, má»™t số giáo dân sống gần các dan viện muốn tham dá»± kinh nguyện vá»›i các Ä‘an sÄ©, nhÆ°ng khổ ná»—i là há» không biết latinh. Vì váºy, để thay thế 150 thánh vịnh - nòng cốt của kinh nháºt tụng - các giáo dân Ä‘á»c 150 kinh lạy cha. Lần lần những tÃn hữu có lòng sùng kÃnh mẹ maria cÅ©ng áp dụng thói thục ấy bằng cách thay kinh lạy cha bằng kinh kÃnh mừng. Xin nhắc lại là và o thá»i nay (thế ká»· 11-12), kinh kÃnh mừng kết thúc vá»›i lá»i của bà ysave "benedictus fructus ventris tui".
Không nói quà vị cÅ©ng Ä‘oán dược, nếu Ä‘á»c liá»n 150 kinh má»™t lúc thì thấy mau má»i và chán. Vì váºy mà ở nhiá»u nÆ¡i ngÆ°á»i ta chia ra từng phần: lúc đầu 3 phần 50 kinh; sau đó 15 phần 10 kinh, vá»›i má»™t kinh lạy cha ở đầu má»—i chục. Còn kinh sáng danh chỉ được thêm và o hồi đầu thế ká»· 17 (năm 1613). CÅ©ng và o thế ká»· 16 hay 17, kinh kÃnh mừng má»›i được thêm phần thứ hai: "thánh maria, đức mẹ chúa trá»i, cầu cho chúng tôi là kẻ có tá»™i, khi nay và trong giá» lâm tá»"
Cho đến nay, ta chỉ má»›i thấy kinh mân côi là má»™t kinh lặp Ä‘i lặp lại các lá»i chà o kÃnh mẹ maria. Äối vá»›i tâm tình má»™t ngÆ°á»i con thảo, hay đối vá»›i má»™t ngÆ°á»i đã biết yêu là gì, thì việc lặp Ä‘i lặp lại những lá»i chúc khen nhÆ° váºy không bao giá» nhà m chán! Tuy nhiên, con tim không luôn luôn ở má»™t nhiệt Ä‘á»™ bất biến! Äà ng khác, Ä‘á»i sống đạo không phải chỉ thuần túy tâm tình hay thuần túy lý luáºn, nhÆ°ng phải biết dung hòa cả hai phÆ°Æ¡ng diện. Vì váºy mà bên cạnh việc lặp Ä‘i lặp lại các lá»i chúc khen mẹ maria, lần lần được gắn liá»n má»™t ná»™i dung đạo lý vá»›i mục tiêu huấn giáo. Các sá» gia cho rằng thánh Ä‘aminh, hoặc những tu sÄ© đầu tiên của dòng tỉ nhÆ° thánh phêrô verona, đã góp phần không nhá» trong kế hoạch đó. Nói khác Ä‘i, bên cạnh việc lặp Ä‘i lặp lại kinh kÃnh mừng, há» thêm và o việc suy ngắm các mầu nhiệm cứu chuá»™c nữa. Việc xen lẫn các mầu nhiệm được thá»±c hiện bằng hai cách chÃnh nhÆ° sau:
- hoặc sau danh thánh "giêsu", ngÆ°á»i ta thêm má»™t Ä‘oạn kinh thánh, hoặc má»™t tÆ°á»›c hiệu của ngà i. Thà dụ: giêsu đấng cứu thế; giêsu con Ä‘avid, giêsu đấng đã chết trên tháºp giá. Và o thế ká»· 15, ngÆ°á»i ta đếm được gần 300 các danh hiệu được thêm nhÆ° váºy.
- hoặc là nhắc nhá»› má»™t mầu nhiệm ở đầu má»—i .... Vị 50 hay 10 kinh. CÅ©ng có thể là ngÆ°á»i ta Ä‘á»c má»™t kinh kÃnh mừng sau khi nhắc nhá»› má»™t mầu nhiệm, tỉ nhÆ° cách ngắm 7 sá»± Ä‘au Ä‘á»›n đức bà , lÆ°u hà nh ở và i hỠđạo việt nam.
Nên biết rằng việc suy gẫm các mầu nhiệm Ä‘au thÆ°Æ¡ng thá»±c hiện muá»™n hÆ¡n. Lúc đầu khi Ä‘á»c kinh kÃnh mừng, ngÆ°á»i ta nghÄ© trÆ°á»›c tiên đến các niá»m vui của mẹ maria: "hãy vui lên, maria. Thiên chúa ở cùng mẹ!" các niá»m vui ấy được lấy từ các lá»… kÃnh chúa và mẹ: truyá»n tin, giáng sinh, phục sinh, thăng thiên, mông triệu. Việc suy niệm các mầu nhiệm Ä‘au thÆ°Æ¡ng được phát triển cùng lúc vá»›i sá»± phát triển lòng sùng kÃnh cuá»™c tá» nạn của chúa cứu thế.
Kinh mân côi theo hình thức chúng ta Ä‘á»c hiện nay có thể nói được là do tu sÄ© alano de la roche (1428-1478) dòng Ä‘aminh, xác định. Cha alano chia trà ng chuá»—i kÃnh đức mẹ thà nh 3 chu ká»· Ä‘á»u nhau, má»—i chu ká»· dà nh cho việc suy niệm các mầu nhiệm nháºp thể, tá» nạn và vinh hiển của đức kitô và mẹ maria. Chúng ta thấy có sá»± tiến triển đáng kể của kinh mân côi: từ má»™t chuá»—i kinh tán dÆ°Æ¡ng đức mẹ, nó lồng thêm việc suy niệm ác mầu nhiệm cứu chuá»™c do đức kitô thá»±c hiện vá»›i sá»± hợp tác của mẹ maria. Việc phổ biến hình thức Ä‘á»c kinh mân côi được bà nh trÆ°á»›ng nhá» các há»™i Ä‘oà n mân côi do chÃnh cha alano láºp ở douai (bắc pháp) năm 1470, vÃ
cha jacopo sprenger, cÅ©ng dòng Ä‘aminh, láºp ở colonia (đức) năm 1474.
Vá»›i đức thánh cha piô v, ngÆ°á»i cải tổ các sách phụng vụ theo lệnh của công đồng tridentinô, kinh mân côi mang má»™t hình thức cố định. Thá»±c váºy, trong thông Ä‘iệp "consueverunt romani pontifices" (17/9/1569), đức piô v đã cố định những thà nh phần cốt yếu của kinh ấy, tức là : 150 kinh kÃnh mừng chia ra 15 chục; má»—i chục suy ngắm má»™t mầu nhiệm của cuá»™c Ä‘á»i đức kitô; trÆ°á»›c má»—i chục kinh kÃnh mừng, thêm kinh lạy cha. Sau cùng, và o năm 1613, ngÆ°á»i ta thêm và o cuối má»—i chục má»™t kinh sáng danh.
Kinh mân côi ngà y nay
phải chăng thánh Ä‘aminh đã là ngÆ°á»i sáng láºp kinh mân côi? Các sá» gia ngà y nay cho rằng danh dá»± gắn cho thánh Ä‘aminh đúng ra là má»™t sá»± tưởng thưởng táºp thể cho các con cái dòng ấy vì đã cổ Ä‘á»™ng việc Ä‘á»c kinh mân côi, nhất là kể từ cha alano de la roche. NhÆ°ng kinh mân côi không phải do má»™t cá nhân sáng láºp ra, cÅ©ng nhÆ° nó không thà nh hình má»™t sáng má»™t chiá»u, hoặc được ban từ trá»i vá»›i má»™t hình thức bất di bất dịch!
Những nháºn xét vá» lịch sá» có những háºu quả mục vụ quan trá»ng cho hiện tại và tÆ°Æ¡ng lai.
Chúng tôi không muốn nhắc lại ở đây bao nhiêu lá»i ca ngợi, khuyến khÃch Ä‘á»c kinh mân côi từ phÃa các đức thánh cha suốt 5 thế ká»· nay, nhất là trong thá»i đại chúng ta, thêm và o nhÅ©ng lá»i nhắn nhủ của chÃnh mẹ maria tại lourdes và fatima.
Äiá»u chúng tôi muốn quà vị lÆ°u ý là tÃnh cách linh Ä‘á»™ng của kinh mân côi. Việc Ä‘á»c kinh mân côi không giá»›i hạn và o việc lặp Ä‘i lặp lại 150 kinh kÃnh mừng cách máy móc, nhÆ° Ä‘á»c thần chủ! Kinh mân côi chỉ có ý nghÄ©a sùng kÃnh khi nó Ä‘i kèm vá»›i tinh thần thảo hiếu của ngÆ°á»i con hÆ°á»›ng vá» ngÆ°á»i mẹ vá»›i lòng thán phục biết Æ¡n, và nhất là khi kèm theo việc suy gẫm các mầu nhiệm cứu chuá»™c mà mẹ maria đã tham gia vá»›i đức kitô.
Trong những năm gần đây, đã có nhiá»u sáng kiến để giúp các tÃn hữu Ä‘á»c kinh mân côi cách có ý thức hÆ¡n, bằng việc cung cấp thêm nhiá»u chất liệu cho việc suy niệm. Thà dụ:
giữ 15 mầu nhiệm nhÆ° hiện nay, nhÆ°ng ở phần xÆ°á»›ng má»—i mầu nhiệm, sẽ Ä‘á»c má»™t Ä‘oạn văn dà i hÆ¡n, trÃch từ phúc âm, hoặc má»™t tÆ° tưởng thiêng liêng nà o đó.
Thay đổi các Ä‘á» tà i mầu nhiệm, bá»›t Ä‘i những Ä‘á» tà i gần nhÆ° trùng nháºp (thà dụ mầu nhiệm 1-3 mùa thÆ°Æ¡ng; mầu nhiệm 1-5 mùa mừng), để thêm và o đó các mầu nhiệm khác: thà dụ chúa giêsu thà nh láºp bà tÃch thánh thể trong mùa thÆ°Æ¡ng và mầu nhiệm cánh chung trong mùa mừng.
Không giá»›i hạn và o số 15 hiện tại, nhÆ°ng tăng thêm số để có thể bao trùm tất cả cuá»™c Ä‘á»i chúa cứu thế. NhÆ° váºy tránh khá»i lặp lại trong vòng má»™t tuần lá»…. DÄ© nhiên, Ä‘á» nghị nà y xem ra quá táo bạo!
Trở lại vá»›i hình thức cổ truyá»n của kinh mân côi, nghÄ© là sau danh thánh giêsu ("và giêsu, con lòng bà gồm phúc lạ"), thêm và o má»™t lá»i tuyên xÆ°ng, tỉ nhÆ°: giêsu, đấng muôn dân đợi trông; con thiên chúa, hòab bình của nhân loại; giêsu, đấng trở nên khó nghèo vì chúng tôi...
Ngoà i ra, có những nÆ¡i chủ trÆ°Æ¡ng quý phẩm hÆ¡n lượng: thà đá»c Ãt mà đá»c sốt sắng còn hÆ¡n Ä‘á»c nhiá»u mà đá»c hấp tấp. Vì váºy, má»—i ngà y chỉ Ä‘á»c má»™t chục kinh. NhÆ°ng má»—i lần Ä‘á»c kinh mân côi là má»™t lần cá» hà nh lá»i chúa: vá»›i việc Ä‘á»c sách thánh, giảng huấn, suy niệm, lá»i nguyện giáo dân. Kinh mân côi phải là dịp để tÃn hữu Ä‘Ã o sâu thêm kinh thánh và đem ra áp dụng trong Ä‘á»i sống hằng ngà y.
TrÆ°á»›c khi kết luáºn bà i nà y, thiết tưởng cÅ©ng nên Ä‘á» cáºp qua đến những hiệp há»™i được láºp để cổ Ä‘á»™ng việc Ä‘á»c kinh mân côi, nhỠđó tạo ra những mối dây liên kết vô hình trong dân chúa.
Há»™i mân côi do cha alano de la roche láºp từ năm 1470. Má»—i há»™i viên hứa Ä‘á»c má»™t trà ng chuá»—i (15 mầu nhiệm) hằng tuần.
Há»™i mân côi vÄ©nh viá»…n, do cha timoteo de ricci láºp từ năm 1630. Má»—i há»™i viên tình nguyện má»—i tháng Ä‘á»c 1 trà ng và o má»™t "giá» trá»±c". Ban giám đốc sẽ liệu phân phối các "giá» trá»±c" ấy sao cho ngà y đêm lúc nà o cÅ©ng có ngÆ°á»i "canh gác" Ä‘á»c kinh!
Há»™i mân côi sống do bà pauline jaricot láºp năm 1820. Há»™i được tổ chức thà nh các tiểu tổ, má»—i tiểu tổ gồm 15 ngÆ°á»i, và má»—i ngÆ°á»i tình nguyện má»—i ngà y Ä‘á»c 1 chục kinh kÃnh mừng và suy gẫm má»™t mầu nhiệm. Từ há»™i mân côi sống, nhiá»u hiệp há»™i tÆ°Æ¡ng tá»± cÅ©ng được khai sinh, nhÆ° là :
- hội mân côi sống dà nh cho thiếu nhi.
- há»™i mân côi (equipes du rosaire), ngoà i việc bảo đảm sá»± liên tục trà ng chuá»—i má»—i ngà y, há» còn tụ há»p nhau hà ng tháng trong giá» cầu nguyện và cá» hà nh lá»i chúa, trong đó há» sẽ tìm hiểu, suy niệm lá»i chúa và không quên má»i gá»i các bạn bè, bà con, láng giá»ng, kể cả ngÆ°á»i vô thần, để đối thoại vỠđức tin và tôn giáo.
Qua những giòng trên, hy vá»ng quà vị có thể Ä‘oán ra tại sao các đức thánh cha trong những thế ká»· gần đây đã không nhừng cổ Ä‘á»™ng việc Ä‘á»c kinh mân côi. Chúng ta đừng bao giá» coi các việc đạo đức nhÆ° món hà ng bà y ra giữa chợ để cạnh tranh nhau, nhất là bảng quảng cáo! Thá»±c là buồn khi có ngÆ°á»i Ä‘em đối chá»i má»™t hình thức đạo đức nà y vá»›i hình thức khác: đức bà lourdes, đức bà fatima, đức bà carmelô, đức bà hằng cứu giúp, v.v....mà quên rằng tất cả các danh hiệu ấy chung quy Ä‘á»u hÆ°á»›ng vá» má»™t chủ thể: maria, mẹ thiên chúa, mẹ giáo há»™i.
NhÆ° váºy khi khuyến khÃch chúng ta Ä‘á»c kinh mân côi có lẽ các vị chủ chăn giáo há»™i và chÃnh mẹ maria không nhằm gì khác hÆ¡n
là khuyên chúng ta: "hãy sống trá»n Æ¡n gá»i của ngÆ°á»i tÃn hữu kitô giáo, trong tin yêu, trong ca ngợi biết Æ¡n, và trong chia sẻ những vui thÆ°Æ¡ng của đức kitô và của nhiệm thể ngÆ°á»i!"
(Còn tiếp xin đón xem)
Bạn không có quyền gửi bài viết Bạn không có quyền trả lời bài viết Bạn không có quyền sửa chữa bài viết của bạn Bạn không có quyền xóa bài viết của bạn Bạn không có quyền tham gia bầu chọn Bạn không được phép gởi kèm file trong diễn đàn Bạn có thể download files trong diễn đàn