DIỄN ÄÀN GIÃO PHẬN VINH :: Xem chủ đề - à nghÄ©a của nghệ thuáºt vẽ ảnh thánh
Người đăng
Thông điệp
Chuyên viên
Ngày tham gia: 11/08/2007 Bài gửi: 823 Số lần cám ơn: 35 Được cám ơn 440 lần trong 288 bài viết
gửi: 08.01.2009 Tiêu đề: à nghÄ©a của nghệ thuáºt vẽ ảnh thánh
à NGHĨA CỦA NGHỆ THUẬT VẼ ẢNH THÃNH
Mẹ Việt Nam (Tranh: Há»a sỹ Phạm Hoà ng)
Má»™t số nháºn định của thần há»c gia kiêm sá» gia Francois Boespflug , dòng Äa-minh, vỠý nghÄ©a của nghệ thuáºt vẽ ảnh thánh
Trong mùa Vá»ng và mùa Giáng Sinh tại nhiá»u nÆ°á»›c Âu châu, đặc biệt là Italia, có rất nhiá»u hà ng quán bán các ảnh tượng hang đá nghệ thuáºt đủ kiểu đủ loại rất đẹp. Tại hà trÆ°á»ng Colosseo ở Roma hiện cÅ©ng có cuá»™c triển lãm mấy trăm hang đá nghệ thuáºt quốc tế. Riêng tại thà nh phố Napoli, nam Italia, hằng năm các nhà là m và bán tượng ảnh Giáng Sinh cÅ©ng bán tượng của các nhân váºt chÃnh trị nổi tiếng thế giá»›i nhÆ° tượng của Tổng thống Bush và đặc biệt là tượng của Tổng thống tân cá» Barack Obama.
TrÆ°á»›c là n sóng tục hóa và duy Ä‘á»i cá»±c Ä‘oan muốn loại bá» các truyá»n thống Kitô khá»i cuá»™c sống của ngÆ°á»i dân các nÆ°á»›c Kitô Âu châu, Italia vẫn duy trì được nhiá»u truyá»n thống cao qúy, trong đó có truyá»n thống là m hang đá Giáng sinh vá»›i các kỹ thuáºt rất tinh vi sống Ä‘á»™ng. Tháºt ra Italia là quốc gia quy tụ 70% gia tà i nghệ thuáºt toà n thế giá»›i thuá»™c đủ má»i ngà nh há»™i há»a, Ä‘iêu khắc, kiến trúc và đặc biệt là sản xuất và bán cảc ảnh tượng thánh.
CÅ©ng liên quan tá»›i nghệ thuáºt vẽ ảnh tượng thánh, hồi cuối năm 2008 vừa qua, linh mục Francois Boespflug, dòng Äa-minh, đã cho xuất bản má»™t cuốn sách dầy tá»±a Ä‘á» â€Thiên Chúa và các hình ảnh của NgÆ°á»i. Má»™t lịch sá» của Äấng VÄ©nh Cá»u trong nghệ thuáºtâ€. Cha Boespflug là giáo sÆ° nghệ thuáºt thánh tại đại há»c Strasbourg bên Pháp, đồng thá»i là chuyên viên nghiên cứu các hình vẽ trong lịch sá» nghệ thuáºt thánh từ hÆ¡n 30 năm qua. Theo cha, diá»…n tả Thiên Chúa ra bằng hình ảnh là má»™t việc không thể là m được. NhÆ°ng hình vẽ có khả năng vượt thắng được hạn hẹp nà y.
Sau đây là má»™t số nháºn định của cha vỠý nghÄ©a hình ảnh trong nghệ thuáºt thánh.
Há»i : ThÆ°a cha, tại sao Kitô giáo lại đã chỉ khám phá ra là mình yêu thÃch các hình ảnh thánh má»™t cách từ từ, chứ không có ngay từ đầu?
Äáp : Ngà y nay, việc diá»…n tả Thiên Chúa ra bằng các hình ảnh vẫn được coi nhÆ° là má»™t loại mâu thuẫn. Các tÃn hữu Ä‘á»™c thần khác nhÆ° ngÆ°á»i Do thái và ngÆ°á»i Hồi lại còn nghi ngá» hay chống đối các hình ảnh. Các hình ảnh Kitô liên quan tá»›i các chủ thể mà tÃn hữu bÆ°á»›c và o trong mối tÆ°Æ¡ng quan liên chủ thể. Nói cho cùng, nó không liên quan tá»›i má»™t sá»± tháºt, cÅ©ng không minh giải má»™t Ä‘á» tà i hay diá»…n tả má»™t giai Ä‘oạn hoặc má»™t lịch sá».
Hình ảnh vượt qua sá»± minh giải và trình thuáºt. Thần há»c gia ngÆ°á»i Do thái Martin Buber đã viết rằng: â€Thiên Chúa của các tÃn hữu Kitô vừa không có hình ảnh, vừa được diá»…n tả bằng hình ảnhâ€. Ông nói tá»›i má»™t Thiên Chúa đáng lý ra không có hình ảnh.
Tháºt ra tÃn Ä‘iá»u Kitô đã luôn luôn nhấn mạnh rằng đối vá»›i má»i há»a sÄ©, việc vẽ hình ảnh của Thiên Chúa là điá»u không thể là m được. Việc bắt chÆ°á»›c thá»±c tại không thể thá»±c hiện được, vì Thiên Chúa là Äấng hoà n toà n thiên linh nên không có má»™t hình thể. Äồng thá»i trong nghệ thuáºt cổ Kitô, Thiên Chúa đã được diá»…n tả ra má»™t cách từ từ, bắt đầu từ những hình ảnh nhân hình rất quen thuá»™c và thÆ°á»ng xuyên hÆ¡n. NhÆ°ng những hình ảnh nà y là má»™t yếu tố của hiện tại mà tÃn hữu sống.
Há»i : Việc vẽ hình của Thiên Chúa đã trở thà nh hoà n toà n hợp pháp và o thế ká»· nà o thÆ°a cha?
Äáp : Nhiá»u nghi ngá» còn sót lại đã tan biến sau Công đồng Nicea thứ II năm 787. Nhá» gia tà i của các Giáo Phụ, trong má»™t văn bản rất chÃnh xác Công đồng cho rằng khi tin và o Ngôi Lá»i nháºp thể, thì không có lý do khÆ°á»›c từ hình ảnh diá»…n tả NgÆ°á»i. Äiá»u nà y sẽ được diá»…n tả ra bằng má»™t quyá»n sáng tạo, trình bà y và tôn kÃnh các hình ảnh của Chúa Kitô, của Äức Trinh Nữ Maria, của các thiên thần và các thánh. Nhá» má»™t minh giải tÃn lý ngoại thÆ°á»ng sẽ có má»™t ná»n tảng vÄ©nh viá»…n được thiết láºp liên quan tá»›i sá»± hợp pháp của khoa vẽ ảnh tượng thánh Kitô.
Há»i : ThÆ°a cha, váºy đâu là các yếu tố sẽ ảnh hưởng trên sức bà nh trÆ°á»›ng và lan trà n của các ảnh tượng trong thá»i Trung cổ?
Äáp : Tôi đã không bao giá» tin và o lý thuyết của nhu cầu dá»±a trên sá»± đối kháng giữa giáo quyá»n và tÃn hữu, hay lý thuyết cho rằng dân chúng và tÃn hữu đòi giáo quyá»n phải thá»a mãn nhu cầu có ảnh tượng, và giáo quyá»n đã phải nhượng bá»™. Tháºt ra thì đã có nhiá»u Giám mục nổi tiếng Æ°a thÃch các ảnh tượng và khuyến khÃch nghệ thuáºt vẽ ảnh tượng. Tôi tin nhiá»u hÆ¡n và o Ä‘iá»u mà tôi sẽ định nghÄ©a là năng Ä‘á»™ng diá»…n tả các trá»±c giác mạnh mẽ. Má»™t tôn giáo được má»™t ná»n văn minh sống má»™t cách sâu Ä‘áºm, thì Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên nó phải được diá»…n tả ra bên ngoà i bằng các hình ảnh của nghệ thuáºt thánh. Và sau các diá»…n tả bằng lá»i nói, thì Kitô giáo đã chinh phục má»™t cách có luáºn lý các kiểu diá»…n tả khác, từ nghệ thuáºt Ä‘iêu khắc há»™i há»a cho tá»›i âm nhạc, kịch nghệ và văn chÆ°Æ¡ng. Thế rồi các kiểu diá»…n tả nà y ảnh hưởng trên các yếu tố đặc thù khác nữa, nhÆ° việc suy tÆ° vá» và i Ä‘oạn trong Phúc Âm, đặc biệt là Phúc Âm của thánh Gioan, trong đó Chúa Giêsu dùng rất nhiá»u lần Ä‘á»™ng từ â€nhìnâ€, â€xemâ€, â€trông thấyâ€...
Há»i : Váºy nghệ thuáºt Kitô có mang trong mình các dấu vết của các xáo trá»™n lá»›n của lịch sá» hay không?
Äáp : Tháºt rất khó mà áp đặt má»™t cách chung chung cho các việc diá»…n tả Thiên Chúa ra bằng các hình ảnh, má»™t thá»i đại dá»±a trên các yếu tố lịch sá», chÃnh trị, dân số, kinh tế và cả Giáo há»™i nữa. Giữa môt biến cố đảo lá»™n của má»™t thá»i đại nhÆ° tráºn dịch tả lá»›n và các hình ảnh thánh đã không có tÆ°Æ¡ng quan chặt chẽ. Trong má»™t thá»i đại, trong đó má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u cho rằng bệnh dịch hạch là má»™t hình phạt của Thiên Chúa, thì ngÆ°á»i ta không nháºn ra cái Ä‘en tối của kiểu diá»…n tả. NhÆ° thế xem ra lịch sá» các hình ảnh thánh xem ra có má»™t sá»± Ä‘á»™c láºp nà o đó, má»™t tiết nhịp gắn liá»n vá»›i các yếu tố thÆ°á»ng hằng sâu thẳm của ý thức lòng tin.
Há»i : Äâu đã là các thá»i kỳ phong phú nhất của việc vẽ các ảnh tượng trong lịch sá» nghệ thuáºt thánh, thÆ°a cha?
Äáp : Và o cuối thế ká»· XI và tiá»n bán thứ ká»· XII, nghÄ©a là trong giai Ä‘oạn Roman, ngÆ°á»i ta đã sáng tác ra 5 lược đồ vẽ ảnh Chúa Ba Ngôi nhÆ° còn biết nổi tiếng cho tá»›i ngà y nay. Còn có má»™t giai Ä‘oạn khác mà tôi định nghÄ©a là giai Ä‘oạn phép lạ của nghệ thuáºt vẽ các hình ảnh thánh: đó là cuối thế ká»· XIII và đầu thế ká»· XIV. Trong các giai Ä‘oạn nà y các kiểu vẽ Ä‘á»u được má»i tầng lá»›p dân chúng Æ°a thÃch. Vì thế không thể nói tá»›i nghệ thuáºt vẽ hình ảnh thánh của giá»›i Æ°u tú, hay má»™t nghệ thuáºt vẽ hình ảnh thánh của giá»›i trung lÆ°u hoặc của giá»›i bình dân.
Há»i : ThÆ°a cha, có nhiá»u ngÆ°á»i cho rằng trong thá»i đại hiện nay, có cuá»™c khủng hoảng của nghệ thuáºt thánh. Cha có đồng ý nhÆ° thế?
Äáp : Bên Âu châu bắt đầu từ cuối thế ká»· XVI các nghệ sÄ© hÆ°á»›ng tá»›i các Ä‘á» tà i khác, nhÆ°ng không phải là há» không gặp các thá»i gian khắc khoải. Trong tác phẩm â€Tá»± há»a vá»›i Chúa Kitô mầu và ng†há»a sÄ© Gauguin xem ra nói rằng: nhÆ° là há»a sÄ© của thế hệ má»›i, tôi giả vá» chỉ chú ý tá»›i tôi thôi, nhÆ°ng tháºt ra tôi vẫn tiếp tục nghÄ© tá»›i Chúa. Äồng thá»i nghệ thuáºt vẽ hình ảnh thánh ngà y cà ng bỠÂu châu để di cÆ° sang các đại lục khác, và nó đã có các thà nh công ngoà i đại lục Âu châu ngà y cà ng gia tăng kể cả ngà y nay nữa.
Há»i : Sức sinh Ä‘á»™ng má»›i nà y được diá»…n tả ra nhÆ° thế nà o?
Äáp : Tôi chỉ xin Ä‘Æ¡n cá» má»™t thà dụ thôi: nghệ thuáºt vẽ hình ảnh Thiên Chúa Ba Ngôi bên Mêhicô hiện nay Ä‘ang thà nh công nhÆ° chÆ°a từng thấy từ trÆ°á»›c tá»›i nay. Và trong nhiá»u quốc gia khác ngÆ°á»i ta Ä‘ang chứng kiến má»™t hiện tượng nở rá»™ tÆ°Æ¡i vui khoan khoái của nghệ thuáºt thánh. Ngoà i ra chúng ta Ä‘ang sống trong thá»i đại toà n cầu của cảnh đóng Ä‘inh. Äá» tà i nà y Ä‘ang đạt sá»± thà nh công chÆ°a từng có trong lịch sá» nghệ thuáºt. Xem ra sá»± thà nh công của Ä‘á» tà i đóng Ä‘anh tại má»i đại lục được gắn liá»n vá»›i nhu cầu tố cáo các bất công và các cảnh kinh hoà ng của thá»i đại chúng ta ngà y nay do chiến tranh, háºn thù và sá»± tà n ác của con ngÆ°á»i gây ra nhÆ° cảnh thà nh phố Nagasaki bị tà n phá bình địa vì bom nguyên tá», nhÆ° cảnh Shoah diệt chủng của ngÆ°á»i Do thái nạn nhân của Äức Quốc Xã, nhÆ° cảnh diệt chủng tại Rwanda, các cảnh khai thác bóc lá»™t nông dân nghèo tại các quốc gia Châu Mỹ Latinh và biết bao nhiêu cảnh bất công tà n ác, mà con ngÆ°á»i gây ra cho nhau đó đây khắp nÆ¡i trên thế giá»›i. Các thảm cảnh của thế giá»›i hiện đại tìm thấy nÆ¡i con ngÆ°á»i bị đóng Ä‘anh trên tháºp giá má»™t hình ảnh diá»…n tả má»™t cách hùng hồn và không có gì hùng hồn hÆ¡n. Và đâu có ai đã có thể thấy trÆ°á»›c được Ä‘iá»u nà y đâu!
-----------------------------------
Äức Ông Linh Tiến Khải
-----------------------------------
Radio Vatican 8/1/2009
Thà nh viên
Ngày tham gia: 23/11/2008 Bài gửi: 38 Số lần cám ơn: 0 Được cám ơn 2 lần trong 2 bài viết
gửi: 09.01.2009 Tiêu đề:
Tôi cứ ngẫm nghÄ© má»™t Ä‘iá»u, hình ảnh Chúa Ki tô do các há»a sỹ Việt Nam vẽ chÆ°a được phổ biến lắm. Thá»±c ra Äạo Ki tô đã và o nÆ°á»›c ta đã hÆ¡n 400 năm nhÆ°ng vẫn bị coi nhÆ° là má»™t cái gì đó không truyá»n thống, không bản sắc dân tá»™c bằng các Äạo Mẫu, Äạo Pháºt v.v.. tôi đã từng phì cÆ°á»i cho láºp luáºn nà y của má»™t số ngÆ°á»i. Tuy nhiên, Ä‘iá»u nà y có chăng cÅ©ng liên quan đến việc Việt Nam hóa hình ảnh Chúa, Äức mẹ và các Thánh v.v..
Tôi có má»™t ngÆ°á»i bạn là nhà phê bình nghệ thuáºt, tôi đã từng trao đổi vá»›i chị ấy là nếu xin được tà i trợ hoặc có tiá»n, tôi sẽ mở má»™t cuá»™c thi há»™i há»a vẽ ảnh phục vụ Giáo há»™i.
Thá»±c ra ai cÅ©ng có quyá»n tưởng tượng hình ảnh Chúa theo cách của riêng mình, vì không thể vẽ Chúa được. Cách nghÄ© của má»i ngÆ°á»i thÆ°á»ng đóng Ä‘inh trong đầu hình ảnh Chúa trong tranh của Davinci, Raphaen v.v.. và các há»a sỹ phục hÆ°ng. NhÆ°ng tranh đó há» vẽ Chúa theo hình ảnh ngÆ°á»i Châu Âu, mà chúng ta ngÆ°á»i Châu à cÅ©ng mang hình ảnh Thiên chúa cÆ¡ mà . Tôi nghÄ©, công cuá»™c truyá»n giáo vẫn gian nan ở nÆ°á»›c ta có nguồn gốc sâu xa nà o đó trong việc nà y. _________________ Cuá»™c Ä‘á»i chỉ có má»™t con Ä‘Æ°á»ng là tiến bÆ°á»›c dÆ°á»›i Ãnh Sáng.
Bạn không có quyền gửi bài viết Bạn không có quyền trả lời bài viết Bạn không có quyền sửa chữa bài viết của bạn Bạn không có quyền xóa bài viết của bạn Bạn không có quyền tham gia bầu chọn Bạn không được phép gởi kèm file trong diễn đàn Bạn có thể download files trong diễn đàn