DIỄN ÄÀN GIÃO PHẬN VINH :: Xem chủ đề - Tại Sao Lại Gá»i Là "Dòng Ba"?
Người đăng
Thông điệp
Quản lý
Ngày tham gia: 14/05/2009 Bài gửi: 1048 Số lần cám ơn: 8 Được cám ơn 79 lần trong 75 bài viết
gửi: 31.07.2020 Tiêu đề: Tại Sao Lại Gá»i Là "Dòng Ba"?
Tại Việt Nam, có nhiá»u há»™i viên Dòng Ba Äaminh, Dòng Ba Phanxicô, Dòng Ba Carmêlô. Tại sao gá»i là Dòng Ba?
Từ “Dòng Ba†giả thiết “Dòng Nhì†và “Dòng Nhấtâ€. Cho đến thá»i gian gần đây, ngÆ°á»i ta cho rằng từ nà y xuất hiện thá»i Trung cổ, cách riêng vá»›i Thánh Phanxicô Assisi. Ngà y nay, các sá» gia cho rằng nó đã được sá» dụng Ãt là ba thế ká»· trÆ°á»›c Thánh Phanxicô. Thiết tưởng nên lÆ°u ý vá» danh từ Ordo trong tiếng La-tinh (tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i Ordre tiếng Pháp, Order tiếng Anh). Ordo tá»± nó không phải là má»™t Dòng Tu, nhÆ°ng chỉ có nghÄ©a là má»™t Ä‘oà n ngÅ©, chẳng hạn nhÆ° ngà y nay bên Pháp, từ Ordre vẫn còn dùng cho Ä‘oà n ngÅ© các y sÄ©, luáºt sÆ°, ký giả. Trong Giáo há»™i thá»i cổ, chúng ta thấy bên cạnh Ä‘oà n ngÅ© các giám mục, linh mục, trợ tá (ordo episcoporum, presbyterorum, diaconorum), còn có Ä‘oà n ngÅ© các trinh nữ (ordo virginum), Ä‘oà n ngÅ© các góa phụ (ordo viduarum). Sang thá»i Trung cổ, từ thế ká»· X, ngÆ°á»i ta thấy và i tác phẩm nói đến ba hà ng ngÅ© (đẳng tráºt) trong Giáo há»™i, đó là : hà ng giáo sÄ©, hà ng Ä‘an sÄ©, và hà ng giáo dân. Các giáo dân được xếp và o hà ng ngÅ© thứ ba, tertius ordo, sau các giáo sÄ© và các tu sÄ©. Vá»›i Thánh Phanxicô Assisi, ngÆ°á»i ta sá» dụng má»™t lối phân hạng khác: dòng nhất là các nam tu sÄ©, dòng nhì là các nữ tu Clara, Dòng Ba là các giáo dân sống ngoà i Ä‘á»i. Từ đó, Dòng Ba được hiểu là các giáo dân sống ngoà i Ä‘á»i, nhÆ°ng muốn nên trá»n là nh qua việc khấn hứa giữ má»™t bản tu luáºt.
NhÆ° váºy là Thánh Phanxicô là ngÆ°á»i đầu tiên láºp ra Dòng Ba phải không?
TrÆ°á»›c đây (nghÄ©a là cho đến giữa thế ká»· XX), câu trả lá»i là : đúng thế! NhÆ°ng kể từ tháºp niên 60 của thế ká»· vừa rồi, những cuá»™c nghiên cứu lịch sá» Dòng Tu thá»i Trung cổ đã láºt ngược câu trả lá»i. Vì thế ngà y nay, các sách lịch sá» vá» các Dòng Ba phải được viết lại. Thá»±c ra, ngay từ thế ká»· VIII, đã có nhiá»u giáo dân muốn chia sẻ nếp sống tu trì của các Ä‘an sÄ© Biển đức dÆ°á»›i nhiá»u dạng thức (tá»±a nhÆ° các bõ ngãi hay các cÆ° sÄ© ở Việt Nam). Há» xin đến trá» tại các Ä‘an viện, tình nguyện là m công không lấy lÆ°Æ¡ng, và bù lại há» muốn được tham gia và o sinh hoạt phụng vụ của nhà dòng. Äôi khi há» cÅ©ng mặc áo dòng nhÆ° các Ä‘an sÄ©, nhÆ°ng há» không tuyên khấn. Äó là hình thức oblati, donati, conversi. NhÆ°ng sang đến thế ká»· XII-XIII, chúng ta lại chứng kiến má»™t hiện tượng khác, đó là : nhiá»u phong trà o gÃao dân nổi lên, yêu cầu cải cách Giáo há»™i, bằng việc trở vá» vá»›i nếp sống khó nghèo của Phúc âm.
Tuy rằng má»™t số phong trà o đó đã ly khai khá»i Giáo há»™i, nhÆ°ng Ä‘a số không dừng lại ở chá»— kêu gà o cải cách bằng miệng nhÆ°ng còn thá»±c hà nh lý tưởng bằng Ä‘á»i sống bản thân. Há» mang danh là đoà n ngÅ© các hối nhân (Ordo penitentium). Äến khi Dòng Thánh Äaminh và Dòng Thánh Phanxicô xuất hiện thì hỠđến nhá» các tu sÄ© hÆ°á»›ng dẫn. DÄ© nhiên là há» cÅ©ng chia sẻ lý tưởng Phúc âm mà hai thánh tổ phụ Ä‘á» ra, và tháºm chà còn xin mặc tu phục của hai dòng đó. Từ đó, hà ng ngÅ© hối nhân (Ordo penitentium) chia thà nh hai ngà nh, ngà nh xám (mà u áo Dòng Thánh Phanxicô) và ngà nh Ä‘en (mà u áo choà ng của Dòng Thánh Äaminh). Lần lượt các bản luáºt cÅ©ng được soạn ra: luáºt ngà nh xám được Toà thánh châu phê từ năm 1289; còn luáºt ngà nh Ä‘en thì được cha Munio de Zamora soạn từ năm 1285, nhÆ°ng mãi tá»›i năm 1405 má»›i được Toà thánh châu phê. Lần lượt Toà thánh cÅ©ng châu phê bản luáºt của các Dòng khác soạn cho các giáo dân muốn chia sẻ tinh thần của mình, chẳng hạn nhÆ°: dòng Âutinh (1399 cho nữ giá»›i và 1470 cho nam giá»›i), Dòng Tôi tá»› Äức Mẹ (1424), dòng Carmêlô (năm 1476), vv. Nên biết là Dòng Thánh Phanxicô đã sá»›m gá»i hà ng ngÅ© hối nhân của mình là “Dòng Ba Phanxicô†(nhÆ° nháºn thấy qua má»™t văn kiện năm 1292), chứ các dòng khác thì mãi mấy thế ká»· sau má»›i du nháºp từ ngữ Dòng Ba.
Các hội viên Dòng Ba có mặc áo dòng như các tu sĩ không?
Như vừa nói trên đây, từ thế kỷ XIII, các hối nhân đã phân thà nh hai nhánh - xám và đen - dựa theo mà u áo choà ng. Nói chung, và o lúc đầu các hội viên Dòng Ba cũng xin được mặc áo dòng như các tu sĩ. Nhưng dần dần, vì sự tiến triển y phục bên châu Âu cũng như vì công tác lao động, cho nên các hội viên Dòng Ba không mặc toà n bộ áo dòng như các tu sĩ (trừ khi tham dự các buổi rước kiệu và lúc tẩm liệm trong quan tà i), nhưng chỉ mặc một áo cộc, là m biểu hiệu.
Các hội viên Dòng Ba có phải tuân giữ những nghĩa vụ nà o không?
DÄ© nhiên các tÃn hữu xin gia nháºp Dòng Ba không phải để lãnh áo dòng là m kiểng. NhÆ° đã nói trên đây, nguồn gốc của các Dòng Ba là phong trà o các hối nhân: há» chủ trÆ°Æ¡ng nếp sống khắc khổ, trở vá» vá»›i những yêu sách của Tin mừng. Trên thá»±c tế, đã có nhiá»u sá»± thay đổi vá» ká»· luáºt các há»™i viên Dòng Ba từ thế ká»· XIII cho đến nay. Và o lúc đầu, các há»™i viên cÅ©ng tuyên khấn tuân giữ và i nghÄ©a vụ mà bản Ká»· luáºt đặt ra, chẳng hạn nhÆ° việc cầu nguyện (nguyện kinh nháºt khóa), thá»±c hà nh khổ chế (trong đó có việc kiêng thịt suốt Ä‘á»i, khÆ°á»›c từ tham dá»± các buổi lá»… há»™i giải trà dân gian), và đôi khi lá»i hứa giữ khiết tịnh (ai chÆ°a láºp gia đình thì phải giữ Ä‘á»™c thân, còn ngÆ°á»i đã có gia đình thì không được tái hôn).
NhÆ° váºy, các há»™i viên cÅ©ng phải tuyên khấn nhÆ° các tu sÄ© hay sao?
Bản luáºt của Dòng Ba Äaminh soạn năm 1285 đã dá»± trù má»™t thá»i kỳ táºp luyện là 1 năm, và sau đó há»™i viên tuyên khấn. Tuy nhiên, bản chất pháp lý của lá»i khấn Dòng Ba không được coi nhÆ° tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i lá»i khấn của các tu sÄ©. Äiá»u nà y cà ng rõ rệt hÆ¡n khi mà trong số các há»™i viên Dòng Ba, má»™t và i ngÆ°á»i đã há»p nhau thà nh cá»™ng Ä‘oà n, tuân giữ má»™t bản luáºt khác vá»›i bản luáºt dà nh cho các giáo dân. NgÆ°á»i ta gá»i há» là “Dòng Ba tu trì†(tertiarii regulares), đối lại vá»›i “Dòng Ba Ä‘á»i†(tertiarii seculares). Các há»™i viên Dòng Ba tu trì - Ä‘a số là nữ giá»›i - sống thà nh cá»™ng Ä‘oà n, giữ ba lá»i khấn dòng; há» chỉ khác vá»›i các Ä‘an nữ dòng nhì ở chá»— là há» không ở trong ná»™i vi, nhÆ°ng tham gia các công tác tông đồ và bác ái. Äó là nguồn gốc của các dòng nữ tu hoạt Ä‘á»™ng tông đồ và o thá»i nay.
Từ khi các cá»™ng Ä‘oà n Dòng Ba tu trì lá»›n mạnh, cách riêng từ thế ká»· XV, thì vai trò của các há»™i viên Dòng Ba “đá»i†bị giảm. Nhiệt tình của phong trà o “hối nhân†giảm sút. Vì thế, các nghÄ©a vụ của há» cÅ©ng được giảm nhẹ. TÃnh cách pháp lý của lá»i khấn hứa của há» không đáng kể. Mãi đến cuối thế ká»· XIX, các Dòng Ba Ä‘á»i má»›i được phục hồi, nhÆ°ng thÆ°á»ng được đồng hóa vá»›i các há»™i Ä‘oà n đạo đức cầu nguyện, nhÆ°ng không tác dụng và o Ä‘á»i sống Giáo há»™i cách mạnh mẽ nhÆ° hồi thế ká»· XIII-XIV nữa. DÄ© nhiên, đó là nói các Ä‘Æ°á»ng hÆ°á»›ng chung, chứ khi Ä‘i và o lịch sá» của má»—i Dòng Ba thì có nhiá»u đặc trÆ°ng khác nữa.
Hiện nay có bao nhiêu thứ Dòng Ba?
Sá»± phân biệt giữa Dòng Ba “tu trì†vá»›i Dòng Ba “đá»i†coi nhÆ° không còn nữa. Các Dòng Ba tu trì trở thà nh các Dòng Tu nhÆ° bao nhiêu Dòng Tu khác, chẳng hạn nhÆ° các Dòng nữ tu Äaminh, Phanxicô, Cát minh, vv. Còn các Dòng Ba “đá»i†thì dần dần cÅ©ng đổi tên: thay vì gá»i Dòng Ba Äaminh Ä‘á»i, thì ngÆ°á»i ta gá»i là “huynh Ä‘oà n giáo dân Äaminhâ€; má»™t cách tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° váºy, “Dòng Ba Phanxicô Ä‘á»i†được đổi thà nh “Dòng Thánh Phanxicô tại thế†(bá» tÃnh từ “thứ ba†để khá»i gây mặc cảm).
DÆ°á»›i má»™t khÃa cạnh khác, có thể nói được là có nhiá»u thứ Dòng Ba dá»±a theo các linh đạo khác nhau. Vá» Ä‘iểm nà y ta thấy có sá»± khác biệt khá lá»›n giữa bá»™ giáo luáºt 1917 và bá»™ giáo luáºt 1983. Trong bá»™ giáo luáºt 1917, chỉ có các Dòng sau đây được phép nháºn há»™i viên Dòng Ba: Phanxicô, Äaminh, Augustin, Carmêlô, Tôi tá»› Äức Mẹ, Chúa Ba ngôi, Prémontrés, Minimi, Äức bà chuá»™c kẻ là m tôi, Biển đức. NhÆ° váºy, con số khá hạn hẹp, và chỉ giá»›i hạn và o và i Dòng cổ Ä‘iển. Ngược lại, Bá»™ giáo luáºt hiện hà nh không còn đặt giá»›i hạn nhÆ° váºy. Äiá»u 303 của bá»™ giáo luáºt 1983 cho phép tất cả các Dòng Tu (dù cổ hay tân, dù là nam hay nữ) cÅ©ng Ä‘á»u có quyá»n kết nạp các giáo dân muốn tham gia và o linh đạo của mình. Äó là nói trên nguyên tắc. Cần phải chá» má»™t thá»i gian nữa thì má»›i biết được Ä‘iá»u luáºt nà y được áp dụng nhÆ° thế nà o.
Mặt khác, cÅ©ng nên biết rằng nhiá»u Dòng Tu, Ä‘iển hình là Dòng Tên, tuy vốn không có Dòng Ba, nhÆ°ng vẫn Ä‘iá»u khiển nhiá»u phong trà o đạo đức gÃao dân (thà dụ nhÆ° trÆ°á»›c đây gá»i là Hiệp há»™i thánh mẫu, Há»™i tông đồ cầu nguyện, Phong trà o Linh thao, vv). Sau cùng, để kết thúc bà i hôm nay, cần thêm má»™t nháºn xét khác không kém phần quan trá»ng. Trong quá khứ, các phần tá» Dòng Ba tìm đến các Dòng Tu để tìm con Ä‘Æ°á»ng nên thánh, và con Ä‘Æ°á»ng nên thánh được diá»…n tả qua việc hãm mình cầu nguyện.
Từ sau công đồng Vaticanô II, vá»›i cái nhìn má»›i vá» sứ mạng của các tÃn hữu giáo dân, Ä‘Æ°á»ng nên thánh của các giáo dân không thể chỉ giá»›i hạn và o việc hãm mình Ä‘á»n tá»™i, Ä‘á»c kinh cầu nguyện mà thôi, nhÆ°ng còn phải tìm cách Ä‘em men Phúc âm và o các môi trÆ°á»ng sinh sống: từ gia đình, nghá» nghiệp, cho tá»›i các cÆ¡ chế kinh tế, chÃnh trị. Háºu nhiên, Giáo há»™i mong đợi nÆ¡i các phần tá» Dòng Ba không phải chỉ là những chuyên viên Ä‘á»c kinh cầu nguyện, nhÆ°ng còn là những cá»™ng sá»± viên của hà ng giáo phẩm trong các sinh hoạt mục vụ giáo xứ (chẳng hạn: dạy giáo lý, thăm viếng ngÆ°á»i bệnh táºt), các công tác bác ái xã há»™i, cÅ©ng nhÆ° là những chứng tá tin mừng trong các môi trÆ°á»ng giáo dục, lao Ä‘á»™ng, chÃnh trị. Tại Italia, ngÆ°á»i ta Ä‘ang tiến hà nh thủ tục phong thánh cho ông Giorgio La Pira, má»™t há»™i viên Dòng Ba Äaminh, nguyên thị trưởng thà nh phố Firenze (1904-1977). Giữa thá»i chiến tranh nóng bá»ng tại Việt Nam, ông đã Ä‘Æ°a ra chủ trÆ°Æ¡ng Ä‘Ã m phán. Nếu tôi không lầm, thì ông là chÃnh khách đầu tiên của khối Tây phÆ°Æ¡ng Ä‘i gặp chủ tịch Hồ chà Minh tại Hà ná»™i, và o tháng 8 năm 1965, để tìm cách bắt nhịp cầu. _________________Totus Tuus ego sum
Bạn không có quyền gửi bài viết Bạn không có quyền trả lời bài viết Bạn không có quyền sửa chữa bài viết của bạn Bạn không có quyền xóa bài viết của bạn Bạn không có quyền tham gia bầu chọn Bạn không được phép gởi kèm file trong diễn đàn Bạn có thể download files trong diễn đàn