Toàn văn
Sứ điệp Mùa Chay năm 2016
của Đức Giáo Hoàng Phanxicô

Trong Tông chiếu Năm Thánh, tôi đã mời gọi làm sao để cho « Mùa Chay của Năm Thánh này được sống cách mãnh liệt hÆ¡n nhÆ° là cao Ä‘iểm để cá»­ hành và cảm nghiệm lòng thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúa Â» (Misericordiae Vultus, số 17). Bằng việc nhắc nhá»› lắng nghe Lời Chúa và sáng kiến « 24 giờ cho Chúa Â», tôi đã muốn nhấn mạnh tính trá»—i vượt của việc lắng nghe và suy niệm Lời Chúa, cách đặc biệt hÆ¡n là Lời có tính ngôn sứ. Chắc chắn, lòng thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúa là má»™t lời loan báo cho thế giá»›i : thế nhÆ°ng, má»—i Kitô hữu được mời gọi cảm nghiệm Ä‘iều đó cách cá nhân. Chính vì thế, trong Mùa Chay này, tôi sẽ gởi các Thừa sai của Lòng ThÆ°Æ¡ng Xót để họ là má»™t dấu chỉ cụ thể cho mọi người về sá»± gần gÅ©i và Æ¡n tha thứ của Thiên Chúa.

Bởi vì Mẹ đã đón nhận Tin Mừng được tổng lãnh thiên thần Gabriel loan báo, nên Đức Maria ca ngợi một cách ngôn sứ, trong bài ca Magnificat của mình, lòng thương xót qua đó Thiên Chúa đã chọn Mẹ. Như thế, Đức Trinh Nữ Nazareth, người được đính hôn với Giuse, trở thành hình ảnh hoàn hảo của Giáo Hội loan báo Tin Mừng vì Mẹ đã và đang được liên lỉ loan báo Tin Mừng bởi công trình của Chúa Thánh Thần, Đấng đã làm cho cung lòng trinh nữ của Mẹ thụ thai. Trong truyền thống ngôn sứ – và trên bình diện tầm nguyên – lòng thương xót gắn liền cách chặt chẽ với lòng mẹ (rahamim) và với lòng nhân lành quảng đại, trung tín và trắc ẩn (hesed) vốn được thực thi trong mối tương quan vợ chồng và cha mẹ.

Mầu nhiệm của lòng thương xót của Thiên Chúa được thể hiện trong suốt lịch sử của giao ước giữa Thiên Chúa và dân Ngài là Israël. Quả thế, Thiên Chúa luôn tỏ mình giàu lòng thương xót, sẵn sàng thông ban cho dân trong mọi hoàn cảnh sự từ ái và lòng trắc ẩn sâu xa, cách riêng trong những thời điểm bi kịch nhất, khi lòng bất trung phá vỡ mối liên hệ giao ước và giao ước đòi hỏi được thừa nhận một cách vững chắc hơn trong công lý và sự thật. Ở đây, chúng ta đang đứng trước một tấn kịch tình yêu thực sự trong đó Thiên Chúa đóng vai trò người cha và người chồng không được chung tình, và dân Israël đóng vai trò của người con và người vợ bất trung. Đó là những hình ảnh quen thuộc, như chúng ta thấy nơi Ô-sê (x. Ôs 1-2), mà diễn tả cho đến độ nào Thiên Chúa muốn kết giao với dân của Ngài.

Tấn kịch tình yêu này đạt tá»›i tuyệt đỉnh trong Người Con đã làm người. NÆ¡i Người Thiên Chúa tuôn đổ lòng thÆ°Æ¡ng xót vô bờ bến của Ngài, đến Ä‘á»™ biến Người thành « Lòng ThÆ°Æ¡ng Xót nhập thể Â» (Misericordiae Vultus, số 8). Vá»›i tÆ° cách là người, Chúa Giêsu Nazareth là con của dân Israël theo nghÄ©a tròn đầy nhất của từ. Ngài là thế đến Ä‘á»™ thể hiện việc lắng nghe Thiên Chúa cách trọn hảo này vốn được đòi hỏi đối vá»›i mọi người Do thái qua kinh Shemà mà ngày nay vẫn còn là trọng tâm của giao Æ°á»›c của Thiên Chúa vá»›i dân Israël : « Nghe đây, hỡi Israël : Đức Chúa Thiên Chúa chúng ta là Đức Chúa duy nhất. NgÆ°Æ¡i hãy yêu mến Đức Chúa Thiên Chúa ngÆ°Æ¡i hết lòng, hết linh hồn và hết sức lá»±c ngÆ°Æ¡i Â» (Đnl 6,4-5). Con Thiên Chúa là Hôn Phu, Đấng làm tất cả để chinh phục tình yêu của Hôn Thê của mình. Ngài kết giao vá»›i nàng bằng tình yêu vô Ä‘iều kiện của mình được biểu lá»™ trong tiệc cÆ°á»›i vÄ©nh hằng vá»›i nàng.

Điều này làm nên con tim rung Ä‘á»™ng của lời rao giảng Kérygma của các Tông đồ trong đó lòng thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúa chiếm má»™t chá»— trọng tâm và căn bản. Nó là « vẻ đẹp của tình yêu cứu Ä‘á»™ của Thiên Chúa được biểu lá»™ nÆ¡i Chúa Giêsu-Kitô, Đấng đã chết và đã phục sinh Â» (Tông huấn Evangelii gaudium, số 36), lời loan báo tiên khởi này « mà ta phải luôn lắng nghe má»™t lần nữa bằng những cách thức khác nhau, và ta phải luôn loan báo má»™t lần nữa trong suốt việc huấn giáo Â» (Ibid., số 164). NhÆ° thế, lòng thÆ°Æ¡ng xót « minh họa lối ứng xá»­ của Thiên Chúa đối vá»›i tá»™i nhân, mang lại cho tá»™i nhân má»™t khả năng má»›i mẻ để sám hối, hoán cải và tin tưởng Â» (Misericordiae Vultus, số 21), và nhÆ° thế thá»±c sá»± khôi phục mối tÆ°Æ¡ng quan vá»›i Ngài. Trong Chúa Giêsu chịu đóng Ä‘inh, Thiên Chúa muốn nối kết lại vá»›i tá»™i nhân cho đến chá»— lạc xa nhất của nó, chính nÆ¡i đâu nó đã lầm lạc và xa rời Ngài. Và Ä‘iều này, Ngài thá»±c hiện trong niềm hy vọng cuối cùng đạt tá»›i chá»— chạm đến tâm hồn chai cứng của Hôn Thê của mình.

Lòng thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúa biến đổi tâm hồn con người và làm cho con người cảm nghiệm má»™t tình yêu trung tín vốn làm cho nó, đến lượt mình, có khả năng thÆ°Æ¡ng xót. Đó là má»™t phép lạ cứ má»—i lần lòng thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúa có thể được lan tỏa nÆ¡i cuá»™c sống của má»—i người chúng ta, khi thúc đẩy chúng ta yêu thÆ°Æ¡ng tha nhân và khÆ¡i lên Ä‘iều mà truyền thống Giáo Há»™i gọi là những công việc thÆ°Æ¡ng xót thể xác và tinh thần. Chúng nhắc cho chúng ta rằng đức tin của chúng ta được thể hiện bằng những hành vi cụ thể và thường nhật, nhằm giúp đỡ tha nhân của chúng ta về mặt thể xác và tinh thần, và chúng ta được phán xét theo đó : cho ăn, viếng thăm, an ủi, giáo dục. Chính vì thế tôi đã mong muốn rằng « dân Kitô giáo cần suy nghÄ© trong suốt Năm Thánh về những công việc thÆ°Æ¡ng xót thể xác và tinh thần. Đó sẽ là má»™t cách thức thức tỉnh lÆ°Æ¡ng tâm chúng ta vốn thường ngủ mê trÆ°á»›c bi kịch nghèo đói, và luôn thấm nhập hÆ¡n nữa trọng tâm của Tin Mừng, trong đó người nghèo là những người Æ°u tiên của lòng thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúa Â» (Ibid., số 15). Quả thế, nÆ¡i người nghèo, thân xác của Chúa Kitô « má»™t lần nữa trở nên hữu hình nhÆ° là thân xác bị tra tấn, bị tổn thÆ°Æ¡ng, đánh đòn, đói khát, lầm lạc… để được chúng ta nhìn nhận, chạm đến và trợ giúp săn sóc Â» (Ibid.). Thật là mầu nhiệm lạ lùng và gây vấp phạm, vốn kéo dài trong Lịch sá»­ sá»± Ä‘au khổ của Con Chiên vô tá»™i, bụi gai cháy lá»­a bằng má»™t tình yêu nhÆ°ng không, và đứng trÆ°á»›c bụi gai đó, tiếp theo sau Môisê, chúng ta chỉ có thể cởi dép ra (x. Xh 3,5) ; và Ä‘iều này còn hÆ¡n nữa khi người nghèo này là anh chị em của chúng ta trong Chúa Kitô Ä‘ang Ä‘au khổ vì đức tin của mình.

Đối diện vá»›i tình yêu này, mãnh liệt nhÆ° sá»± chết (x. Dc 8,6), người nghèo khốn khổ nhất là người không chấp nhận được nhìn nhận nhÆ° thế. Họ nghÄ© mình giàu có nhÆ°ng, trên thá»±c tế, họ là người nghèo khổ nhất trong số những người nghèo khổ. Và nếu họ là nhÆ° thế, thì đó là bởi vì họ là nô lệ cho tá»™i lá»—i vốn thúc đẩy họ sá»­ dụng của cải và quyền lá»±c không phải để phục vụ Thiên Chúa và tha nhân, nhÆ°ng để bóp ngạt nÆ¡i mình niềm xác tín sâu xa, cả họ nữa, không gì khác hÆ¡n là má»™t người nghèo khổ hành khất. Quyền lá»±c và của cải mà họ có càng nhiều, thì mối nguy càng to lá»›n là sá»± mù quáng này trở thành dối trá. Họ Ä‘i đến chá»— thậm chí không còn muốn nhìn thấy người nghèo Ladarô Ä‘ang ăn xin ở cá»­a nhà mình (x. Lc 16, 20-21), hình ảnh của Chúa Kitô mà, nÆ¡i những người nghèo, Ä‘ang xin sá»± hoán cải của chúng ta. Ladarô là cÆ¡ há»™i hoán cải chúng ta này mà Thiên Chúa ban cho chúng ta và có lẽ chúng ta không thấy. Sá»± mù quáng này được Ä‘i kèm vá»›i sá»± hoang tưởng cao ngạo về sá»± toàn năng, trong đó vang vọng lại, cách thê thảm, lời quá»· quái này : « Ã´ng bà sẽ trở nên nhÆ° những vị thần Â» (Kn 3,5), vốn là cá»™i rá»… của mọi tá»™i lá»—i. Má»™t sá»± hoang tưởng nhÆ° thế cÅ©ng trở nên má»™t hiện tượng xã há»™i và chính trị, nhÆ° các chế Ä‘á»™ cá»±c quyền của thế ká»· XX đã cho thấy, và nhÆ° cho thấy hiện nay bởi các ý thức hệ tÆ° tưởng Ä‘á»™c nhất và các ý thức hệ khoa học kỹ thuật mà có tham vọng giảm thiểu Thiên Chúa thành không đáng kể và con người thành đám quần chúng mà người ta có thể thao túng. Vào thời đại chúng ta, Ä‘iều này cÅ©ng có thể được minh họa bằng những cÆ¡ cấu tá»™i lá»—i gắn liền vá»›i má»™t mô hình phát triển sai lạc được xây dá»±ng trên việc tôn thờ ngẫu tượng tiền bạc vốn làm cho những người và các xã há»™i giàu có nhất dá»­ng dÆ°ng vá»›i số phận của người nghèo, đóng cá»­a nhà mình và thậm chí khÆ°á»›c từ nhìn thấy họ.

Đối vá»›i mọi người, Mùa Chay của Năm Thánh này do đó là má»™t thời gian thuận lợi cuối cùng cho phép Ä‘i ra khỏi sá»± tha hóa cuá»™c sống của chúng ta nhờ việc lắng nghe Lời Chúa và nhờ các công việc của lòng thÆ°Æ¡ng xót. Nếu xuyên qua những công việc thân xác chúng ta chạm đến thân xác của Chúa Kitô nÆ¡i các anh chị em của chúng ta vốn cần được cho ăn, cho mặc, cho trú ngụ, viếng thăm, thì những công việc tinh thần, về phần chúng, – khuyên nhủ, dạy dá»—, tha thứ, răn bảo, cầu nguyện – chạm đến cách trá»±c tiếp hÆ¡n thân phận tá»™i lá»—i của chúng ta. Vì thế, những công việc thể xác và những công việc tinh thần không bao giờ được tách rời. Quả thế, chính khi chạm đến thân xác của Chúa Giêsu chịu đóng Ä‘inh nÆ¡i những người nghèo khổ nhất mà tá»™i nhân có thể nhận được ân ban ý thức biết mình không gì khác hÆ¡n là má»™t người nghèo khổ hành khất. Nhờ con đường này, « những người vá»›i tâm hồn cao ngạo Â», « những kẻ quyền lá»±c Â» và « những kẻ giàu có Â», mà bài ca Magnificat nói đến, đều có khả năng nhìn nhận rằng cả họ nữa, họ được yêu thÆ°Æ¡ng cách bất xứng bởi Chúa Kitô chịu đóng Ä‘inh, cÅ©ng đã chết và phục sinh vì họ. Tình yêu này tạo nên câu trả lời duy nhất cho cÆ¡n khát hạnh phúc và tình yêu vô tận này mà con người sai lầm nghÄ© rằng có thể đổ đầy nhờ các ngẫu tượng tri thức, quyền lá»±c và của cải. NhÆ°ng luôn luôn có mối nguy, vốn do má»™t sá»± khép kín luôn luôn bí hiểm hÆ¡n đối vá»›i Chúa Kitô, Đấng mà nÆ¡i người nghèo tiếp tục gõ cá»­a tâm hồn họ, mà những người vá»›i tâm hồn cao ngạo, những người giàu có và quyền lá»±c rốt cục buá»™c mình phải chìm đắm trong vá»±c thẳm cô Ä‘á»™c đời đời này là hỏa ngục. Chính nhÆ° thế mà vang vọng má»™t lần nữa, đối vá»›i họ cÅ©ng nhÆ° đối vá»›i tất cả chúng ta, những lời tha thiết của Abraham : « Họ đã có Môisê và các Ngôn sứ, họ hãy lắng nghe các ngài ! Â» (Lc 16,29). Việc lắng nghe và thá»±c hành này sẽ chuẩn bị chúng ta tốt hÆ¡n để mừng cuá»™c chiến thắng chung cuá»™c trên tá»™i lá»—i và trên cái chết của Hôn Phu mà từ nay đã phục sinh, và ao Æ°á»›c thanh tẩy Hôn Thê tÆ°Æ¡ng lai của mình trong sá»± chờ đợi ngày trở lại của Ngài.

Chúng ta đừng để thời gian Mùa Chay thuận lợi cho việc hoán cải này trôi qua cách vô ích ! Chúng ta cầu xin Ä‘iều đó nhờ sá»± cầu bàu đầy tình hiền mẫu của Đức Trinh Nữ Maria, là người đầu tiên, đứng trÆ°á»›c sá»± lá»›n lao của lòng thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúa mà Mẹ đã lãnh nhận cách nhÆ°ng không, đã nhìn nhận sá»± hèn mọn của mình (x. Lc 1,48) khi nhìn nhận mình là Nữ Tỳ khiêm tốn của Chúa (x. Lc 1, 38).

Vatican, ngày 4 tháng 10 năm 2015

Lễ thánh Phanxicô Assidi

PHANXICÔ

(Nguồn: xuanbichvietnam.net)