Tin hay mê tÃn?
21.05.2013
Câu chuyện được thuáºt lại trong sách Samuel quyển I, chÆ°Æ¡ng 4, câu 1 đến 11 tháºt là “khủng khiếp†đối vá»›i dân Israel và có lẽ cả vá»›i nhiá»u ngÆ°á»i Kitô hữu ngà y nay nữa.
Chuyện là Israel giao chiến vá»›i quân Phi-li-tinh. Há» bại tráºn. Chừng
bốn ngà n ngÆ°á»i đã bị kẻ địch giết chết tại mặt tráºn. Trở vá» nhà , há»
bà n luáºn vá»›i nhau vá» cách phục thù. Các kỳ mục quyết định cho kiệu Hòm
Bia Giao Ước của Äức Chúa từ Silô vá» trại để phục vụ cuá»™c chiến của há».
Có Chúa ở giữa há», há» sẽ đè bẹp bất cứ kẻ thù nà o!
Khi Hòm Bia xuống trại, “toà n dân Israel phấn khởi đã hò reo vang dội
khiến đất rung chuyểnâ€. Nghe tiếng reo hò, ngÆ°á»i Phi-li-tinh biết lÃ
Hòm Bia đã đến trại. HỠbảo nhau: “Một vị thần đã đến trại !†Theo kinh
nghiệm, há» biết rằng vị thần nà y của Israel từng đánh phạt ngÆ°á»i
Ai-cáºp để cứu dân mình. Nên há» rất sợ hãi. NhÆ° thế, vá» mặt tâm lý, sá»±
hiện diện của Hòm Bia đã là một lợi thế cho Israel. Mới nghe biết có Hòm
Bia vỠtrại Israel mà hỠđã khiếp sự như thế, huống hồ là rồi đây khi
Israel sẽ cho khiêng Hòm Bia ra giữa tráºn chiến ! Thế nhÆ°ng chÃnh vì
biết tình thế đã trở nên vô cùng nghiêm trá»ng vá»›i há», nên ngÆ°á»i
Phi-li-tinh thay vì buông tay, lại tự động viên nhau phải can đảm lên
để cứu lấy mình. Cuá»™c chiến lại nổ ra và , tháºt bất ngá», dù có Hòm Bia
Äức Chúa vá»›i mình, Israel vẫn đại bại, mạnh ai nấy chạy vá» lá»u của
mình. Hòm Bia chẳng những không cứu hỠlại còn bị chiếm đoạt, còn quân
binh thì có tá»›i ba mÆ°Æ¡i ngà n ngÆ°á»i tá» tráºn.
Tháºt là “khủng khiếp†cho Israel! Sao lại có
thể như thế được? Thiên Chúa của mình cũng chịu thua quân Phi-li-tinh
sao? Lòng tin của há» bị thá» thách nặng ná».
NhÆ°ng đó có phải là niá»m tin tháºt không? Bá»
ngoà i có vẻ là niá»m tin khi cho khiêng Hòm Bia ra ngay giữa tráºn địa
nhÆ°ng kỳ thá»±c đó là mê tÃn dị Ä‘oan. Hòm Bia Thiên Chúa chỉ còn là má»™t
thứ bùa, má»™t “váºt cầu may†mà thôi bởi vì lòng dạ Israel đã xa lìa
Thiên Chúa từ lâu rồi. Trong các sách Tin Mừng sau nà y, chúng ta thấy
má»—i lần ra tay cứu giúp má»™t ngÆ°á»i gặp cảnh cùng khốn ngặt nghèo đến kêu
xin NgÆ°á»i, Chúa Giêsu thÆ°á»ng giải thÃch: “ChÃnh lòng tin của con đã cứu con!â€.
Yếu tố quyết định là lòng tin, đến nỗi Tân Ước viết rằng có khi Chúa
Giêsu không là m được phép lạ nà o cho ngÆ°á»i ta vì há» không tin (x. Mc
9,23-24; 6,5). Và Chúa thì không muốn dùng phép lạ để ép cho ngÆ°á»i ta
phải tin.
Con ngÆ°á»i gồm có xác và hồn, có bá» ngoà i vÃ
bá» trong ; nói theo cách của má»™t số ngÆ°á»i há»c thức, con ngÆ°á»i là tinh
thần nháºp thể. Bá» trong bá» ngoà i Ä‘á»u cần thiết cả. ThÆ°á»ng thì bá» trong
(và dụ tâm tình của ta, ý nghĩ của ta) phải được diễn tả ra bên ngoà i
trong lá»i nói, cá» chỉ, hà nh Ä‘á»™ng. Khi ta yêu mến ai, Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên ta sẽ
tìm cách biểu lộ tâm tình đó ra bên ngoà i, hơn nữa, lắm khi nó tự bộc
lá»™ ra dù ta không cố tình cố ý… Äức tin Ä‘Ãch thá»±c cÅ©ng thế. Thánh
Gia-cô-bê quả quyết: đức tin không hà nh động là đức tin chết (x. Gc
2,17). Không có chuyện sống đạo hoà n toà n tại tâm. Nhưng nếu nói cách
triệt để thì cái tâm, cái thái Ä‘á»™ bên trong má»›i có tầm quan trá»ng quyết
định, chứ không phải cái bá» ngoà i. Các cá» chỉ, lá»i nói, hà nh Ä‘á»™ng bá»
ngoà i đôi khi phản bội ta, nghĩa là không diễn tả hết hay diễn tả đúng
những gì ta ấp ủ trong lòng; tệ hÆ¡n, không hiếm khi chÃnh ta dùng chúng
để lừa dối kẻ khác. Thi hà o Nguyá»…n Du viết trong Truyện Kiá»u:
“Bá» ngoà i thÆ¡n thá»›t nói cÆ°á»i,
Mà trong nham hiểm giết ngÆ°á»i không gÆ°Æ¡m†.
NhÆ°ng loà i ngÆ°á»i lừa dối nhau chứ không thể lừa dối Thiên Chúa được vì NgÆ°á»i thấu suốt lòng dạ chúng ta.
Câu chuyện dân Israel thảm bại dù đã đưa Hòm
Bia Giao Ước của Thiên Chúa ra tráºn địa, nhắc nhở chúng ta hai Ä‘iá»u
trong Ä‘á»i sống đạo. Äiá»u thứ nhất là má»™t lá»i cảnh giác.
Phải canh chừng đừng biến các hình thức, những dấu hiệu bỠngoà i của
lòng tin, vốn luôn luôn cần thiết, thà nh cái vỠkhông ruột, cái xác
không hồn, nhất là biến thà nh những thứ bùa chú, ma thuáºt, những cái
máy tá»± Ä‘á»™ng “ban Æ¡nâ€, che chở chúng ta. Ảnh Ä‘eo cổ, tượng thánh gắn
trên xe hay đặt trong nhà ngoà i ngõ, nước thánh rảy trên mình hay trên
đồ váºt, là m tuần tam nháºt hay cá»u nháºt, giữ chÃn lần liên tiếp thánh lá»…
ngà y thứ sáu đầu tháng, đi hà nh hương v.v. , tự bản thân chúng không có
sức thiêng nà o cứu vớt chúng ta cả. Hiệu năng của chúng là do tự Thiên
Chúa ban cho khi ta là m những việc đó với lòng tin yêu Chúa.
Äiá»u nhắc nhở thứ hai, chÃnh là má»™t lá»i Ä‘á»™ng viên ngÆ°á»i tÃn hữu sống đức tin, chứ không chỉ giữ đạo.
NgÆ°á»i Kitô hữu tiên và n là ngÆ°á»i tin và o Chúa Giêsu Kitô, Äấng đã chết
và sống lại cho hết thảy má»i ngÆ°á»i. Há» sống niá»m tin ấy bằng sá»± gắn bó
trá»n vẹn vá»›i NgÆ°á»i, hoà n toà n tÃn thác và o NgÆ°á»i và , vì yêu mến NgÆ°á»i,
há» cố gắng tuân giữ các Ä‘iá»u NgÆ°á»i dạy bằng cách ra sức Ä‘em Tin Mừng
của NgÆ°á»i ra thá»±c hà nh trong suốt cuá»™c Ä‘á»i. Há» biết rằng chÃnh nhỠđức
tin mà hỠđược cứu Ä‘á»™ nhÆ° Chúa đã phán : “Ai tin Ta sẽ sống muôn Ä‘á»iâ€
(Ga 6,47). Äức tin soi sáng cuá»™c Ä‘á»i há», là m cho nó có má»™t ý nghÄ©a.
Những việc sùng kÃnh, những việc đạo đức có mục Ä‘Ãch giúp các môn đệ
Chúa Kitô sống cho ra ngÆ°á»i Kitô hữu hÆ¡n, gia tăng đức ái trong há» tức
là lòng mến Chúa yêu ngÆ°á»i. Những việc đó đòi há»i ngÆ°á»i ta phải có đức
tin trước đã. Thiếu đức tin, chúng sẽ chẳng có ý nghĩa gì và sẽ giống
như những chiếc bình rỗng.
Nên lÆ°u ý rằng Giáo Há»™i không đặt các việc sùng kÃnh ngang hà ng
vá»›i Lá»i Chúa và các Bà TÃch. Ta không thể bá» qua Lá»i Chúa và các Bà TÃch
được, trái lại ta vẫn có thể cầu nguyện vá»›i Äức Mẹ, mà không dùng
trà ng hạt, vẫn có thể sùng kÃnh Mẹ mà không Ä‘eo ảnh Ngà i trên cổ, vÃ
hiển nhiên là việc tham dá»± tÃch cá»±c thánh lá»… ngà y Chúa Nháºt vẫn có giá
trị hÆ¡n tất cả má»i thứ sùng kÃnh riêng tÆ°. Các việc sùng kÃnh nà y không
được phép trở thà nh má»™t cánh rừng ráºm trong đó ngÆ°á»i ta bị lạc hÆ°á»›ng
và không nhìn thấy cái cốt yếu nữa. Äối tượng cốt yếu của lòng tin lÃ
chÃnh Thiên Chúa, Cha chúng ta và Äức Giêsu Kitô Con của NgÆ°á»i, Äấng
duy nhất có thể cứu Ä‘á»™ chúng ta, cùng vá»›i Chúa Thánh Thần, Äấng thánh
hoá chúng ta.
Tóm lại, nếu thiếu những tâm tình căn bản
trên đây và chỉ quan tâm là m các việc đạo đức bên ngoà i, rồi nghĩ rằng
nguyên các việc đó đã đủ để cho mình được Chúa cứu giúp và ban ơn cứu
Ä‘á»™, tháºm chà mình có quyá»n được Æ¡n ấy, nếu nhÆ° thế thì đó là bùa chú,
là mê tÃn dị Ä‘oan, không phải là đức tin Kitô giáo.
Lm Nguyễn Hồng Giáo, dòng Phanxicô
|