100 năm ngà y sinh Hà n Mạc Tá»: Có chở trăng vá» kịp tối nay?
23.09.2012
GPVO - Lm Trăng Tháºp Tá»±: NhÆ° tin đã loan, ká»· niệm 100 năm ngà y sinh nhà thÆ¡ Hà n Mạc TỠđã được các tác giả bá»™ sÆ°u táºp Có Má»™t VÆ°á»n ThÆ¡ Äạo đánh dấu bằng buổi gặp gỡ chiá»u 21-9-2012, đêm thÆ¡ nhạc Hà n Mạc Tá», tối hôm đó và cuá»™c hà nh hÆ°Æ¡ng theo dấu chân Hà n Mạc Tá» trong chÃnh ngà y 22-9-2012. Äể bạn Ä‘á»c khắp nÆ¡i cùng hiệp thông, chúng tôi xin giá»›i thiệu loạt 8 bà i viết: Bà i 1: Có chở trăng vá» kịp tối nay. Bà i 2: Bá»™ sÆ°u táºp Có Má»™t VÆ°á»n ThÆ¡ Äạo và những triển vá»ng. Bà i 3: Và i suy tÆ° từ tình bạn của Hà n Mạc Tá». Bà i 4: Hà nh hÆ°Æ¡ng ká»· niệm 100 năm ngà y sinh Hà n Mạc Tá». Bà i 5: Từ vÆ°á»n thÆ¡ đến vÆ°á»n văn. Bà i 6: Cuá»™c tưởng niệm hÆ°á»›ng vá» tÆ°Æ¡ng lai. Bà i 7: VÆ°á»n thÆ¡ đạo nở hoa. Bà i 8: Tiến tá»›i má»™t hệ thống phát hà nh sách đạo.
CÓ CHỞ TRÄ‚NG VỀ KỊP Tá»I NAY?
Bà i chia sẻ trong thánh lá»… ká»· niệm 100 năm sinh nháºt của thi sÄ© Hà n Mặc Tá» [1] (22/9/1912 - 22/9/2012).
KÃnh
thưa cộng đoà n Phụng Vụ,
Trong
bầu khà ấm cúng, thân thương của Bà n Tiệc Thánh Thể hôm nay, thánh lễ dà nh kỷ
niệm 100 năm ngà y sinh của thi sÄ© Hà n Mặc Tá», má»™t nhà thÆ¡ Công Giáo, má»™t vì sao
chói lá»i trên vòm trá»i thi ca Việt Nam thế ká»· 20, quả tháºt chúng ta thấy gần
gÅ©i dÆ°á»ng nà o và ấm cÅ©ng biết bao :
- Ấm cúng với nhau, bên
nhau trong niá»m tin phục sinh - cõi vÄ©nh hằng và trong đồng cảm văn hóa, văn
hóa của thi ca mà ngÆ°á»i đón má»i và nối kết hôm nay - thi sÄ© Hà n Mặc Tá», Ä‘ang
hiện diện cách vô hình.
- Gần gũi với cõi thiêng
liêng, vá»›i Äấng Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng và toà n năng, má»™t sá»± gần gÅ©i mà hình nhÆ°
chỉ có ngôn ngữ thi ca của Hà n Mặc TỠmới diễn đạt cách tà i tình và sống động :
Cả trá»i bá»—ng tiêu diêu nhÆ° báu
vỡ:
Nên tiếng vang thầm dội đến
thâm tâm,
Mà ta ngỡ đấng tiên tri muôn
thuở
Giữa đêm nay còn đứng giảng
Phúc Âm. (Nguồn Thơm) Hôm
nay chúng ta tưởng niệm má»™t ngÆ°á»i đã khuất nhÆ°ng trong má»™t "bà n tiệc của
sá»± sống" ; niá»m tin đã nối kết kẻ sống và ngÆ°á»i đã ra Ä‘i trong niá»m hoan
vui Ä‘oà n tụ và hy vá»ng phục sinh. Cố nhạc sÄ© Trịnh Công SÆ¡n rất chà lý khi diá»…n
tả cảm nháºn nầy trong ca khúc "Nối vòng tay lá»›n" : "NgÆ°á»i
chết nối linh thiêng và o Ä‘á»i và nụ cÆ°á»i nở trên môi". Tôi tin chắc
rằng, nếu thi sĩ Hà n Mặc TỠmà sống lại và hiện diện như chúng ta và với chúng
ta trong bối cảnh nầy, chắc anh đã có một bà i thơ khác vỠcái chết, vỠsự sống
bên kia sẽ đầy hy vá»ng, tÆ°Æ¡i sáng hÆ¡n những bà i thÆ¡ mà anh đã sáng tác khi liên
tưởng tá»›i cái chết của chÃnh mình, má»™t sá»± hiện hữu của thế giá»›i bên kia mà anh
cảm nháºn quá Æ° cô Ä‘Æ¡n, Ä‘en tối, lạnh lùng :
Tôi vẫn còn đây hay ở đâu ?
Ai đem tôi bỠdưới sông sâu ?
Sao bông phượng nở trong mà u
huyết ?
Nhá» xuống lòng tôi những giá»t
châu ? (Những Giá»t Lệ)
Hoặc :
Rồi hồn ngắm tỠthi hồn tan
rã,
Bốc thà nh âm khà loãng nguyệt
cầu xa .
Hồn mất xác, hồn sẽ cÆ°á»i
nghiêng ngả,
Và kêu rêu thảm thiết khắp bao
la ... (Hồn lìa khá»i xác)
Hoặc :
Má»™t mai kia ở bên khe nÆ°á»›c ngá»c
Với sao sương Anh nằm chết như trăng
Không tìm thấy nà ng tiên mô đến khóc
Äến hôn Anh và rá»a vết thÆ°Æ¡ng tâm (Duyên kỳ ngá»™)
Mà quả tháºt, hôm nay, trên cõi vÄ©nh
hằng, chắc chắn anh đã cảm nháºn khác rồi.
Äặc
biệt hôm nay, và trong suốt bao tháng năm qua, tưởng nhớ đến anh không chỉ là "bông
phượng nở trong mà u huyết" để "Nhá»
xuống lòng tôi những giá»t châu", hay để "nà ng tiên mô đến khóc " và hôn Anh và rá»a vết thÆ°Æ¡ng tâm"
...mà nhÆ° nháºn xét của Kiá»u Văn :
“HÆ¡n ná»a thế ká»· qua,
không thể đếm xuể những con ngÆ°á»i thuá»™c má»i tầng lá»›p, má»i trình Ä‘á»™, đã
nghiêng mình kÃnh cẩn trÆ°á»›c anh linh Hà n Mặc Tá», không thể Ä‘ong được những dòng
lệ mà ngÆ°á»i Ä‘á»i đã nhá» xuống khóc ngÆ°á»i thi sÄ© tà i hoa bạc mệnh ấy"
(TrÃch trong bà i khảo luáºn : "Hà n Mặc Tá» Anh là ai? của Hoà ng VÅ© Thuáºt).
NhÆ°ng
cho dù anh thế nà o và nhiá»u ngÆ°á»i ở đây đã biết vá» anh ra sao, thì trong ngà y
ká»· niệm 100 năm anh mở mắt chà o Ä‘á»i, 100 năm anh được Thượng Äế trao ban cuá»™c
sống là m ngÆ°á»i và là m con Thiên Chúa, chúng ta cÅ©ng phải má»™t lần sÆ¡ lượt cuá»™c
Ä‘á»i và sá»± nghiệp của anh, nhÆ° nghÄ©a cá» "Ä‘áºp cổ kÃnh ra tìm lấy
bóng", má»™t cái bóng vÄ© đại trên thi Ä‘Ã n Việt Nam và trong vÆ°á»n thÆ¡
Công Giáo. Hà n
Mạc TỠhay Hà n Mặc TỠ[2] tên
tháºt là Nguyá»…n Trá»ng TrÃ. Sinh ngà y 22.9.1912 tại là ng Lệ Mỹ, tổng Võ Xá, huyện
Phong Lá»™c (nay là Äồng Há»›i), tỉnh Quảng Bình. Äược rá»a tá»™i ngà y 25.9.1912 tại
nhà thỠTam Tòa với tên thánh Phanxicô Assisi và 21 năm sau – 1933 - chịu phép
Thêm Sức tại nhà thá» ChÃnh Tòa Qui NhÆ¡n vá»›i tên thánh là Phanxicô Xavie.[3] Thân
phụ và thân mẫu của thi sĩ là Vinh Sơn Phaolô Nguyễn Văn Toản và Maria Nguyễn
thị Duy.
NhÃ
thÆ¡ Hà n Mạc Tá» là ngÆ°á»i con thứ tÆ° trong má»™t gia đình có 8 anh chị em: anh trai
là Nguyễn Bá Nhân, hai chị là Nguyễn Thị Như Nghĩa, Nguyễn Thị Như Lễ và bốn em
trai là Nguyá»…n Bá TÃn, Nguyá»…n Bá Hiếu, Nguyá»…n Văn Hiá»n, Nguyá»…n Văn Thảo. Vì lÃ
má»™t nhà nho há»c, ông Nguyá»…n Văn Toản đã chá»n NgÅ© ThÆ°á»ng (Nhân, NghÄ©a, Lá»…, TrÃ
TÃn) của Ãức Khổng TỠđể đặt tên cho các con vá»›i Æ°á»›c mong chúng sẽ bÆ°á»›c theo
vết chân của các báºc thánh hiá»n.[4]
Do
hoà n cảnh gia đình, thi sÄ© phải di cÆ° và sống nhiá»u nÆ¡i : Sa Kỳ Quảng Ngãi
(1924-1926), Qui NhÆ¡n (1926-1928), Há»c Pellerin ở Huế (1928-1930), là m công
chức ở Qui Nhơn (1930-1933), sống và viết báo tại Sà i Gòn (1934-1936), vỠlại
Qui NhÆ¡n và tạm trú nhiá»u nÆ¡i khi trá»— bệnh hiểm nghèo (1937-1940). Ngà y
20.09.1940 nháºp trai phong Qui Hòa vá»›i số hiệu bệnh nhân 1134 để được các nữ tu
dòng Phan Sinh Thừa Sai Äức Mẹ chăm sóc.
Sau
52 ngà y được các nữ tu, đặc biệt sÆ¡ Julienne và Mẹ Nhất Maria Juetta, táºn tình
săn sóc, cùng má»™t ngÆ°á»i bạn thân đồng bệnh đồng đạo ngÆ°á»i Huế, ông Nguyá»…n Văn
Xê, giúp đỡ, nhà thÆ¡ tà i hoa bạc mệnh Hà n Mạc TỠđã nhẹ nhà ng tắt thở lúc 5 giá»
45 sáng ngà y 11 tháng 11, 1940, hưởng dương 28 tuổi.[5]
Sau
đây là “gia tà i văn hóa†của Hà n Mặc TỠ:
-
Lệ thanh thi
táºp
Thơ
-
Gái
quê
Thơ
-
Nắng
xuân
Giai phẩm
-
Äau
thương Thơ
-
Xuân như
ý
Thơ
-
Thượng thanh
khà Thơ
-
Cẩm châu
duyên Thơ
-
Duyên kỳ
ngá»™
Kịch
-
Quần tiên hội
Kịch
-
Chơi giữa mùa
trăng Thơ văn xuôi Sau
72 năm từ khi thi sÄ© qua Ä‘á»i (1940), đã có không biết bao nhiêu phê bình, đánh
giá , nghiên cứu, mổ xẻ. Nhà phê bình Trần Văn Lý trong tiểu luáºn văn há»c tái
bản năm 2006, đã xếp Hà n Mặc TỠlà một trong 4 thi sĩ tiêu biểu đáng nhớ nhất
của thế kỷ 20.[6]
Riêng
trong lãnh vá»±c niá»m tin và thi ca nÆ¡i hà n Mặc Tá», linh mục Trần Quý Thiện đã có
những nháºn xét chà lý :
“Hà n Mặc Tá», má»™t thi nhân, má»™t nhà thÆ¡ Công
Giáo, má»™t tâm hồn thuấn nhầm Niá»m Tin Công Giáo sâu sắc, được nuôi dưỡng bằng
kinh nguyện, bằng Ä‘á»i sống ná»™i tâm phong phú thánh thiện, đã khám phá được
những chiá»u kÃch má»›i lạ vượt qua những niá»m Ä‘au bất hạnh mà thi nhân đã trải
qua. Cà ng Ä‘á»c thi phẩm bất hủ Ave Maria cà ng Ä‘Æ°a chúng ta tá»›i bến bá» huyá»n
nhiệm trong thế giới vô hình. Phải chăng qua đó, nhà thơ đã đi tiên phong trong
sứ mệnh trình bà y má»™t ná»n Thần há»c à Châu dá»±a trên những suy tÆ° và văn hóa lâu
Ä‘á»i của à Châu. Ãem tôn giáo và o thÆ¡, lấy nguồn cảm hứng thÆ¡ trong tôn giáo
phải chăng Hà n Mạc TỠđã Ä‘i đúng con Ä‘Æ°á»ng mà sau nà y Tông Huấn Giáo Há»™i à Châu
đã trình bà y. Ãây chÃnh là má»™t vinh dá»± cho Giáo Há»™i Công Giáo Việt Nam, vì có
má»™t ngÆ°á»i con đã đóng góp và khai phá má»™t con Ä‘Æ°á»ng má»›i trong Văn Há»c Việt Namâ€[7]. NhÆ°ng
có lẽ để tóm kết những gì đặc biệt nhất, thâm sâu nhất, tuyệt vá»i nhất vá» giá
trị thi ca nÆ¡i Hà n Mặc Tá», cả đạo lẫn Ä‘á»i, nhiá»u ngÆ°á»i có thể tâm đắc vá»›i nháºn
xét của thi sÄ© Chế Lan Viên, ngÆ°á»i bạn và nhà thÆ¡ đồng thá»i vá»›i Hà n Mặc Tá» : “Tôi xin hứa hẹn vá»›i các ngÆ°á»i
rằng, mai sau, những cái tầm thÆ°á»ng, má»±c thÆ°á»›c kia biến tan Ä‘i và còn lại của
cái thá»i kỳ nà y chút gì đáng kể, đó là Hà n Mặc Tá»â€.
KÃnh
thưa cộng đoà n, trong
khung cảnh Phụng Vụ của thánh lễ tưởng niệm hôm nay, đặc biệt, qua gợi ý của
trÃch Ä‘oạn Tin Mừng Luca vỠ“Dụ ngôn ngÆ°á»i gieo giốngâ€, tôi chỉ xin chia sẻ đôi
Ä‘iá»u vá» ngÆ°á»i thi sÄ© mang danh “thi sÄ© của đạo quân Thánh Giá†:
1. Hà n Mặc Tá» : ngÆ°á»i đã Ä‘em hạt giống Lá»i Chúa, hạt giống đức tin nháºp
thể và o Ä‘á»i bằng ngôn ngữ thi ca.
Äể
xác định ý nghÄ©a nầy chúng ta có thể Ä‘á»c lại chÃnh quan niệm của anh vá» thÆ¡ :
“Äức Chúa trá»i tạo ra trăng, hoa, nhạc,
hÆ°Æ¡ng là để cho ngÆ°á»i Ä‘á»i hưởng thụ, nhÆ°ng ngÆ°á»i Ä‘á»i u mê phần nhiá»u không biết
táºn hưởng má»™t cách say sÆ°a, và nhân đấy chiêm nghiệm lẽ mầu nhiệm, phép tắc của
Äấng Chà tôn. Vì thế, trừ hai loà i trá»ng vá»ng là “ thiên thần†và “ loà i
ngÆ°á»iâ€, Äức Chúa Trá»i phải cho ra Ä‘á»i má»™t loà i thứ ba nữa: “ loà i thi sÄ©â€! Loà i
nà y là những bông hoa rất quà và rất hiếm, sinh ra Ä‘á»i vá»›i má»™t sứ mạng rất
thiêng liêng: Phải biết táºn hưởng những công trình châu báu của Äức Chúa Trá»i đã
gây nên, ca ngợi quyá»n phép của NgÆ°á»i, và trút và o linh hồn ngÆ°á»i ta những
nguồn khoái lạc đê mê, nhưng rất thơm tho tinh sạch…Cho nên tất cả thi sĩ trong
Ä‘á»i phải qui tụ, phải Ä‘i khÆ¡i mạch thÆ¡ ở Äức Chúa Trá»i. Thi sÄ© không phải lÃ
má»™t ngÆ°á»i thÆ°á»ng. Vá»›i má»™t sứ mệnh của Trá»i thi sÄ© phải biết Ä‘em cái tà i năng ra
ca ngợi Äấng Chà Tôn, và là m cho ngÆ°á»i Ä‘á»i thấy rõ vẽ đẹp của thÆ¡, để Ä‘ua nhau
nhìn nháºn và táºn hưởng…†(ThÆ° gá»i cho Trá»ng Miên: Quan niệm vá» ThÆ¡).
VÃ
phải chăng đó chÃnh dòng chảy bất táºn thiên thu của công trình “há»™i nháºp hạt
giống Lá»i Chúa†mà ngay từ thuở hồng hoang Cá»±u Æ°á»›c, các tác giá Thánh Kinh thể
hiện vá»›i “Diá»…m Tình Caâ€, vá»›i “Thánh Vịnhâ€, vá»›i những hình ảnh thÆ¡ má»™ng nÆ¡i
Isaia, tình tứ nÆ¡i Hô-sê hay huyá»n ảo, mầu nhiệm vá»›i Ê-giê-ki-en, Äa-ni-en…
Chỉ
má»™t đôi câu trong bà i thÆ¡ “Thánh Nữ Äồng Trinhâ€, thi sÄ© Hà n Mặc TỠđã cho chúng
ta cái cảm nháºn tháºt sống Ä‘á»™ng vá» mầu nhiệm Nháºp Thể-Giáng Sinh :
Hỡi Sứ Thần Thiên Chúa Gabriel,
Khi ngÆ°á»i xuống truyá»n tin cho Thánh Nữ,
NgÆ°á»i có nghe xôn xao muôn tinh tú?
NgÆ°á»i có nghe náo Ä‘á»™ng cả muôn trá»á»‰
NgÆ°á»i có nghe thÆ¡ mầu nhiệm ra Ä‘á»i… (Thánh Nữ Äồng Trinh)
VÃ
đó chÃnh cuá»™c gặp gỡ, giao duyên của những con ngÆ°á»i đã từng có những cảm nháºn
sâu xa vỠđức tin, vá» Lá»i Chúa để có thể “báºt ra†những diá»…n cảm thâm thúy, hay
ho mà lịch sỠGiáo Hội đã minh chứng qua các chứng nhân như Giáo phụ Augustinô,
các nhà thần bà như Têrêsa Avila, Gioan Thánh Giá...[8]
Riêng
Hội Thánh Việt Nam,
trÆ°á»›c Hà n Mặc Tá», cÅ©ng đã có bao nhiêu con ngÆ°á»i đã váºn dụng thÆ¡ văn để chuyển
tải Lá»i Chúa, để truyá»n bá đức tin mà hôm nay chúng ta xác nháºn bằng ngôn ngữ
của thá»i đại đó là những cuá»™c “há»™i nháºp văn hóaâ€.[9]
2. Hà n Mặc Tá» : NgÆ°á»i đã biến cuá»™c Ä‘á»i thà nh mảnh đất tốt để hạt giống
đức tin sinh hoa kết trái phong phú.
Vá»›i
chỉ 28 năm trong cuá»™c Ä‘á»i tại thế mà trong đó là lao Ä‘ao láºn Ä‘áºn trong bể khổ
bến mê, thất bại trong Ä‘Æ°á»ng tình, Ä‘á»›n Ä‘au vì bệnh táºt. Thế nhÆ°ng, Hà n Mặc Tá»
không vì thế mà để cuá»™c Ä‘á»i mình chìm đắm trong thất vá»ng nảo ná», thui chá»™t trong
đầu hà ng bế tắc. Anh đã sống hết mình và đã biến mình thà nh một “hạt giống chịu
mục nát vá»›i thá»i gianâ€, má»™t “mảnh đất tốt để trá»— sinh nhiá»u hoa tráiâ€. Anh đã
nói :
“Tôi đã sống mãnh liệt và đầy đủ. Sống bằng tim, bằng phổi, bằng máu,
bằng lệ, bằng hồn. Tôi đã phát triển hết cả cảm giác của Tình Yêu. Tôi đã vui,
buồn, giáºn há»n đến gần đứt cả Sá»± Sốngâ€. (Lá»i tá»±a của táºp ThÆ¡ Äiên 1938)
Trong
ý nghÄ©a đó, quả Hà n Mặc TỠđã gia nháºp những thế hệ nhân chứng mà thi sÄ© đã tá»±
nháºn đó là “đạo quân Thánh giá†:
"Äây thi sÄ© của đạo quân Thánh giá,
Ná»a đêm nay vùng dáºy để tung hô,
Äể sá»›t cho cả xuân xuân thiên hạ
HÆ°Æ¡ng mến yêu là lá»™c của lá»i thÆ¡". (Nguồn ThÆ¡m) KÃnh
thÆ°a quý vị, trong bà n Tiệc Thánh Thể hôm nay, trong niá»m tin và o sá»± Phục Sinh
của Chúa Kitô, chúng ta tin rằng, Hà n Mặc TỠđang cùng chúng ta tham dự bà n
Tiệc Tạ Æ n nầy, Ä‘ang cùng nhau dâng lá»i ca ngợi tạ Æ¡n Chúa, tôn vinh Äức Mẹ
Äồng Trinh, lá»i tôn vinh ca ngợi vượt qua không gian và thá»i gian mà ngà y xÆ°a
chÃnh thi sÄ© đã từng cảm nháºn :
Ngá»c nhÆ° ý vô tri còn biết cả
Huống chi tôi là Thánh thể kết tinh
Tôi Æ°a nhìn Bắc Äẩu rạng bình minh,
Chiếu cùng hết khắp ba ngà n thế giớị..
Sáng nhiá»u quá cho thanh âm vá»i vợi,
ThÆ¡m dÆ°á»ng bao cho miệng lưỡi khong khen. (Thánh Nữ Äồng Trinh)
VÃ
có lẽ, nói vá» Hà n Mặc Tá» sẽ không bao giá» ta nói hết, chia sẻ vá» ngÆ°á»i thi sÄ©
mang tiếng “Äiên†nầy sẽ không bao giá» cạn. Bởi chÃnh anh ta cÅ©ng chỉ là má»™t
nổi khát vá»ng vô bá» nhÆ° hình ảnh con chim phượng hoà ng bay cao, bay cao lên mãi
nhÆ° lá»i thÆ¡ anh :
Phượng Trì! Phượng Trì!Phượng Trì! Phượng Trì!
ThÆ¡ tôi bay suốt má»™t Ä‘á»i chÆ°a thấu,
Hồn tôi bay đến bao giá» má»›i Ä‘áºu. Và nhÆ° thế, để
tưởng niệm 100 năm ngà y sinh của Hà n Mặc TỠhôm nay, chúng ta cũng chỉ như một
khách sang sông mượn chiếc thuyá»n chở trăng vá» quá khứ cho kịp tối nay :
Thuyá»n ai Ä‘áºu bến Sông Trăng đó,
Có chở trăng vá» kịp tối nay? (Äây thôn Vỹ Dạ) Äể nói vá»›i Hà n Mặc Tá» rằng : Yên tâm
Ä‘i thi sÄ©, chúng tôi ở đây, bây giá» vẫn dà nh cho anh má»™t tình cảm Ä‘áºm Ä‘Ã , Ä‘áºm
đà như tim anh đã từng rung lên khi vỠthăm thôn Vỹ :
Ở đây sương khói mỠnhân ảnh,
Ai biết tình ai có Ä‘áºm Ä‘Ã ? (Äây thôn Vỹ Dạ)
Và như thế, chúng ta đã sẵn sà ng
cùng vá»›i anh tiến dâng cuá»™c Ä‘á»i là m hy lá»…. Amen.
Chú thÃch
[1]
Trong bà i chia sẻ nầy, xin được dùng tên “Hà n Mặc Tá»â€, là bút hiệu sau cùng của
thi sÄ© Nguyá»…n Trá»ng Trà và cÅ©ng là tên được xã há»™i và công luáºn Ä‘ang sá» dụng
(Sách vở, báo chÃ, bà i viết, tên Ä‘Æ°á»ng…). Äể rá»™ng Ä‘Æ°á»ng dÆ° luáºn vá» hai bút danh
“Mạc†và “Mặc†xin tham khao 2 tà i liệu sau : Tà i liệu 1. Bà i cuối trong loạt
bà i “Hà n Mặc Tá» : Nhà thÆ¡ có số pháºn kỳ lạ†của Trần Việt Thuâ€. Nguồn http://vietbao.vn/. tà i
liệu 2 : Tác phẩm : Có má»™t vÆ°á»n thÆ¡ đạo, táºp 1. Phần ghi chú từ trang 21-22 của
nhà thÆ¡ Trăng Tháºp Tá»±.
[2] Bút danh
Hà n Mạc Tá» : Nguyá»…n Trá»ng Trà là m thÆ¡ từ năm mÆ°á»i sáu tuổi lấy hiệu là Phong
Trần rồi Lệ Thanh. Äến năm 1936, khi chủ trÆ°Æ¡ng ra phụ trÆ°Æ¡ng báo Saigon má»›i
đổi hiệu là Hà n Mạc Tá»,
sau ông lại đổi thà nh Hà n Mặc Tá». "Hà n Mạc Tá»" nghÄ©a là chà ng
trai đứng sau bức rèm lạnh lẽo, trống trải. Sau đó bạn bè gợi ý ông nên vẽ thêm
mặt trăng khuyết và o bức rèm lạnh lẽo để lá»™t tả cái cô Ä‘Æ¡n của con ngÆ°á»i trÆ°á»›c
thiên nhiên, vạn váºt. "Mặt trăng khuyết" đã được "đặt và o"
chữ "Mạc" thà nh ra chữ "Mặc". Hà n Mặc Tá» có nghÄ©a lÃ
"chà ng trai bút nghiên". (Theo Bách khoa toà n thư mở Wikipedia)
[3]
Là má»™t gia đình công giáo, theo luáºt Giáo Há»™i, sau khi sinh được 3 ngà y, ngà y
25 tháng 9, 1912, bé Nguyá»…n Trá»ng Trà được cha mẹ Ä‘Æ°a đến nhà thá» Giáo xứ Tam
Tòa, (thà nh láºp năm 1885, sau biến cố Văn Thân), tỉnh Ãồng Há»›i, để được linh
mục Phó xứ Giuse Trần Phan rá»a tá»™i, lấy tên thánh là Phanxicô Assisi, ngÆ°á»i đỡ
đầu là ông Phanxicô Thông Hà i, sổ rá»a tá»™i giáo xứ ghi số 437.- NhÆ°ng mãi đến năm
1933, khi Hà n Mặc TỠlên 21 tuổi, mới được lãnh Thêm Sức tại nhà thỠChánh Tòa
Quy Nhơn với tên thánh Thêm Sức là Phanxicô Xaviê. “Tưởng niệm nhà thơ Công
Giáo Hà n Mặc TỠcủa LM. Nguyễn Quý Thiện (16.10.2011) – Nguồn : Diễn đà n CLCGK
(http://clcgk.forumotion.net)
[4]
Theo bà i viết “Tưởng niệm nhà thơ Công Giáo Hà n Mặc TỠcủa LM. Nguyễn Quý Thiện
(16.10.2011) – Nguồn : Diễn đà n CLCGK (http://clcgk.forumotion.net)
[5]
Äá»c thêm tà i liệu đã dẫn.
[6]
Trần Văn Lý. Cam nháºn thi ca, Tiểu luáºn văn
há»c. NXB Thanh Niên 2006. Trang 273-279.
[7]
Có má»™t vÆ°á»n thÆ¡ đạo, Táºp 1, trang 33-34
[8]
Xin xem phần 9 : Từ góc nhìn huyá»n há»c Cát Minh của Trăng Tháºp Tá»± trong tác phẩm “Có má»™t vÆ°á»n thÆ¡ đạoâ€, táºp 1.
Từ trang 455-526.
[9]
Xem tác phẩm “Ở thượng nguồn thi ca Công Giáo Việt Nam†– Miá»n thÆ¡ kinh cầu nguyện,
của Lê Äình Bảng. Lm Giuse TrÆ°Æ¡ng Äình Hiá»n
(Nguồn: BBT Góp Nhặt ThÆ¡ gá»i cho GPVO từ Qui NhÆ¡n) |