Muôn nẻo Ä‘Æ°Æ¡Ì€ng tiÌ€nh cũng dẫn về một môÌi
12.02.2009
NgaÌ€y lễ tiÌ€nh yêu 14/02 Ä‘ang đêÌn gần, nhÆ°ng tiÌ€nh yêu không chỉ coÌ daÌ€nh cho một ngaÌ€y 14 thaÌng 02 hằng năm maÌ€ thôi. TiÌ€nh yêu mãi tồn taÌ£i vÆ¡Ìi thÆ¡Ì€i gian, vÆ¡Ìi cuộc Ä‘Æ¡Ì€i con ngÆ°Æ¡Ì€i vaÌ€ con ngÆ°Æ¡Ì€i sôÌng không thể thiêÌu tiÌ€nh yêu. Thử tưởng tÆ°Æ¡Ì£ng một ngaÌ€y thÃªÌ giÆ¡Ìi văÌng boÌng tiÌ€nh yêu, thÃªÌ giÆ¡Ìi chỉ còn laÌ€ Ä‘iÌ£a nguÌ£c. "LaÌ€m sao sôÌng Ä‘Æ°Æ¡Ì£c maÌ€ không yêu Không nhÆ¡Ì không thÆ°Æ¡ng một ngÆ°Æ¡Ì€i naÌ€o" (Xuân Diệu). NhÆ°ng tiÌ€nh yêu con ngÆ°Æ¡Ì€i cũng laÌ€ bản sao của TIÌ€NH YÊU THIÊN CHUÌA: TiÌ€nh yêu chỉ coÌ một, nhÆ°ng coÌ haÌ€ng ngaÌ€n vaÌ£n bản sao khaÌc nhau; TiÌ€nh yêu chỉ coÌ một, caÌi na naÌ tiÌ€nh yêu thiÌ€ vô vaÌ€n. ChuÌng ta cuÌ€ng nhau thử luận baÌ€n về tiÌ€nh yêu trong ngaÌ€y lễ ThaÌnh Valentine 14/02.
Tình
yêu laÌ€ một đề taÌ€i xÆ°a nhÆ° traÌi đâÌt những vẫn
luôn mÆ¡Ìi nhÆ° muÌ€a xuân. NoÌ xÆ°a viÌ€ hiÌ€nh nhÆ° tÆ°Ì€
khi coÌ con ngÆ°Æ¡Ì€i thiÌ€ tiÌ€nh yêu Ä‘ã coÌ. NoÌ coÌ nhÆ°
thÃªÌ naÌ€o không ai biêÌt Ä‘Æ°Æ¡Ì£c vaÌ€ cũng chẳng ai noÌi
về nguồn gôÌc xuâÌt xÆ°Ì của thÆ°Ì cảm xuÌc thần
tiÌ€nh naÌ€y một caÌch rõ raÌ€ng tÆ°Æ¡Ì€ng tận? Khi noÌi về
tiÌ€nh yêu, ngÆ°Æ¡Ì€i ta thÆ°Æ¡Ì€ng noÌi một caÌch bâng quÆ¡
nhÆ° chiÌnh hÆ°Æ¡ng viÌ£ phảng phâÌt vaÌ€ maÌ€u săÌc mông lung
bảng lảng của noÌ. Ai Ä‘oÌ nhiÌ€n ai, trong một buổi chiều
taÌ€ hăÌt những tia năÌng nhaÌ£t maÌ€u Ä‘iểm xuyêÌt cảnh
mÆ¡ maÌ€ng của hoaÌ€ng hôn buông, thÃªÌ laÌ€ cảm xuÌc lâng
lâng khoÌ tả, thaÌng ngaÌ€y âÌp ủ một hiÌ€nh boÌng xa mÆ¡Ì€
vaÌ€ một nỗi nhÆ¡Ì không tên, thÃªÌ là… yêu. Ai Ä‘oÌ
gặp ai trong một đêm trăng thanh gioÌ maÌt, trao một nuÌ£
cÆ°Æ¡Ì€i hay một vần thÆ¡, chÆ°Ì€ng âÌy cử Ä‘iệu, chÆ°Ì€ng
âÌy haÌ€nh vi vaÌ€ chÆ°Ì€ng âÌy “lÆ¡Ì€i ngá»â€, nhÆ°ng giữa
hai tâm hồn đồng điệu giao thoa như thể hẹn gặp
tÆ°Ì€ ngaÌ€n xÆ°a, nay cộng hưởng vaÌ€ ngân lên khuÌc nhaÌ£c
ân tiÌ€nh, thÃªÌ là… yêu.
Và tình
yêu luôn luôn mÆ¡Ìi, mÆ¡Ìi nhÆ° những muÌ€a xuân đêÌn rồi
Ä‘i, mÆ¡Ìi viÌ€ những săÌc maÌ€u tÆ°Æ¡i xanh của đâÌt trÆ¡Ì€i
vaÌ€ của loÌ€ng ngÆ°Æ¡Ì€i. CoÌ lẽ không bầu trÆ¡Ì€i naÌ€o Ä‘eÌ£p
cho bằng bầu trời của người đang yêu và đang được yêu. “Sa
maÌ£c laÌ€ thiên Ä‘Æ°Æ¡Ì€ng nêÌu coÌ em ở Ä‘oÌâ€. TiÌ€nh yêu
sẽ thi viÌ£ hoÌa tâÌt cả, biêÌn moÌ£i sÆ°Ì£ thô thiển,
moÌ£i caÌi xuÌ€ xiÌ€ thô raÌp nhâÌt trần gian thaÌ€nh nhung
luÌ£a gâÌm voÌc, thaÌ€nh hÆ°Æ¡ng hoa mật ngoÌ£t. TiÌ€nh yêu vÆ°Æ¡Ì£t
thăÌng moÌ£i raÌ€ng buộc của lề luật, giải thoaÌt con
ngÆ°Æ¡Ì€i khỏi moÌ£i thÆ°Ì nô lệ, trả con ngÆ°Æ¡Ì€i về vÆ¡Ìi
thân phận tự do của thuở ban đầu nơi vườn Ê-đen
khi đôi môi ma túy của nà ng Eva chưa ghé sát và o tai chà ng
Adam để “cÆ¡n thèm ăn trái cấm bùng vỡ trong cuống há»ng
chà ng maÌ€ bất chấp lá»i răn Ä‘e chết ngÆ°á»i của Thượng Äếâ€. Vua nÆ°Æ¡Ìc Vệ xÆ°a khi yêu Di Tử HaÌ€ ông không
kể chi pheÌp nÆ°Æ¡Ìc. Äêm hôm, naÌ€ng thăÌng xe về thăm
meÌ£, dầu pheÌp nÆ°Æ¡Ìc phải luận chặt chân, song vua
cũng tha thÆ°Ì vaÌ€ khen rằng: Di Tử viÌ€ loÌ€ng hiêÌu meÌ£
chẳng sÆ¡Ì£ mâÌt chân. Lần khaÌc, cả hai daÌ£o trong vÆ°Æ¡Ì€n
hoÌng maÌt, Di Tử HaÌ€ haÌi một traÌi Ä‘aÌ€o, ăn một nửa
còn một nửa dâng vua ăn thử màu chua ngọt, vua vui
loÌ€ng cầm lâÌy vaÌ€ khen rằng: Di Tử thÆ°Æ¡ng ta lăÌm,
một traÌi Ä‘aÌ€o cũng bẻ phân hai.
Ai Ä‘oÌ Ä‘ã
noÌi, khi yêu thiÌ€ ChiÌ PheÌ€o cũng thaÌ€nh... thi sĩ. TiÌ€nh yêu
coÌ sÆ°Ìc maÌ£nh vô song, biêÌn kẻ tÆ°Ì cÃ´Ì vô thân, chuyên
raÌ£ch mặt ăn vaÌ£ nhÆ° ChiÌ PheÌ€o thaÌ€nh thi sĩ ngÆ¡Ì£i ca
những vẻ Ä‘eÌ£p của thiên nhiên vaÌ€ con ngÆ°Æ¡Ì€i…! ViÌ
von nhÆ° thÃªÌ coÌ vẻ Ä‘aÌ£i ngôn, nhÆ°ng thÆ°Ì£c sÆ°Ì£, Nam Cao
Ä‘ã cho ta thâÌy chuÌt đôÌm saÌng nhân sinh loÌe lên trong
con ngÆ°Æ¡Ì€i cuÌ€ng Ä‘Æ°Æ¡Ì€ng ở chôÌn tận cuÌ€ng loÌt Ä‘aÌy
của xã hội thÆ¡Ì€i bâÌy giÆ¡Ì€, khi tiÌ€nh yêu đêÌn vÆ¡Ìi
hăÌn. TiÌ€nh yêu Ä‘ã thÆ°Ìc tỉnh hăÌn, tiÌ€nh yêu gửi
găÌm nÆ¡i hÆ°Æ¡ng viÌ£ baÌt chaÌo haÌ€nh! VaÌ€ Ä‘uÌng nhÆ° Pascal
noÌi: “TiÌ€nh yêu nâng cao con ngÆ°Æ¡Ì€i thoaÌt khỏi sÆ°Ì£ tầm
thÆ°Æ¡Ì€ngâ€.
Không coÌ
một Ä‘iÌ£nh nghĩa duy nhâÌt Ä‘uÌng về tiÌ€nh yêu, viÌ€ ai
cũng biêÌt yêu, biêÌt rung cảm nhÆ°ng mỗi ngÆ°Æ¡Ì€i một
vẻ vaÌ€ viÌ€ thÃªÌ không coÌ một tiÌ€nh yêu laÌ€m chuẩn
cho mọi người trên cõi nhân gian này. Nhưng ở một
khiÌa caÌ£nh naÌ€o Ä‘oÌ, ngÆ°Æ¡Ì€i ta vẫn tiÌ€m thâÌy một
sÆ°Ì£ “na nănhau giữa những rung cảm của hai tâm
hồn, hai chủ thể trong traÌ£ng thaÌi goÌ£i laÌ€ yêu, rằng,
tiÌ€nh yêu Ä‘Æ°Æ¡Ì£c biểu hiện ở một mÆ°Ìc độ cao
hÆ¡n sÆ°Ì£ thiÌch thuÌ vaÌ€ phải nẩy sinh yÌ muôÌn Ä‘Æ°Æ¡Ì£c
găÌn kêÌt vÆ¡Ìi nhau ở một khiÌa caÌ£nh hay mÆ°Ìc độ
nhâÌt Ä‘iÌ£nh. TiÌ€nh yêu laÌ€ hệ quả của sÆ°Ì£ kêÌt hÆ¡Ì£p
giữa bản năng vaÌ€ triÌ tuệ của con ngÆ°Æ¡Ì€i. DÆ°Æ¡Ìi
giaÌc độ triêÌt hoÌ£c, tiÌ€nh yêu Ä‘Æ°Æ¡Ì£c Ä‘iÌ£nh nghĩa
nhÆ° laÌ€ một loaÌ£i tiÌ€nh cảm giữa ngÆ°Æ¡Ì€i vÆ¡Ìi ngÆ°Æ¡Ì€i
vaÌ€ hÆ°Æ¡Ìng con ngÆ°Æ¡Ì€i đêÌn chân, thiện, mỹ.
Thi
ca nhÆ° một cuộc haÌ€nh hÆ°Æ¡ng mÆ¡ mộng tiÌ€m về vÆ¡Ìi
cội nguồn xuÌc cảm của “buổi ban đầu lÆ°u luyêÌn
âÌyâ€, “trở lại vÆ°á»n địa Ä‘Ã ng tìm lại trái cấm
thuở ban đầu ngon ngá»tâ€. ChuÌng ta thâÌy TÃªÌ Hanh băn
khoăn trăn trở trÆ°Æ¡Ìc xuÌc cảm biÌ nhiệm naÌ€y:
ÄÃ´Ì ai
Ä‘iÌ£nh nghĩa Ä‘Æ°Æ¡Ì£c tiÌ€nh yêu CoÌ
khoÌ giÌ€ đâu một buổi chiều Gặp ngÆ°Æ¡Ì€i
con gaÌi ngây thÆ¡ âÌy Rồi nhÆ¡Ì,
rồi thÆ°Æ¡ng thÃªÌ laÌ€ yêu!
VaÌ€ ông côÌ
vâÌn aÌi tiÌ€nh, chaÌ€ng thi sĩ Ä‘a tiÌ€nh Xuân Diệu cũng
Ä‘aÌ€nh tặc lưỡi maÌ€ thi viÌ£ hoÌa caÌi lẽ huyền nhiệm
của những rung cảm tinh tÃªÌ naÌ€y bằng những câu thÆ¡:
LÃ m sao
cắt nghĩa được tình yêu, có
nghÄ©a gì đâu má»™t buổi chiá»u, nó
chiếm hồn ta bằng nắng nhạt, bằng mây
nhè nhẹ gió hiu hiu.
Tình
yêu vÆ¡Ìi chaÌ€ng thi sĩ cũng vậy thôi. Chỉ laÌ€ những
nhung nhÆ¡Ì, những day dÆ°Ìt khoÌ diễn tả bằng lÆ¡Ì€i.
Æ Ì‰ đây triêÌt lyÌ vô ngôn coÌ lyÌ, không noÌi maÌ€ noÌi
râÌt nhiều: Im lặng laÌ€
tuyệt Ä‘ỉnh của âm thanh. Giữa những nuÌ£ hôn chaÌy
bỏng, không coÌ chỗ cho lÆ¡Ì€i noÌi. Ngôn ngữ bâÌt lÆ°Ì£c
trong nhiÌ£p đập Ä‘iên loaÌ£n của con tim, không nghe tiêÌng
noÌi naÌ€o, chỉ nghe tiêÌng hỗn hển của hai con ngÆ°Æ¡Ì€i
vÆ¡Ìi hai bÆ¡Ì€ môi tiÌ€m đêÌn nhau vaÌ€ mÆ¡Ìm cho nhau những
men say tiÌ€nh aÌi ngaÌ€n Ä‘Æ¡Ì€i. Thật vậy, HaÌ€n MaÌ£c Tử
râÌt coÌ lyÌ khi anh bâÌt lÆ°Ì£c vaÌ€ Ä‘aÌ€nh chÆ¡Ì€ trÆ¡Ì€i đêÌn
lyÌ giải hộ hiện tÆ°Æ¡Ì£ng dễ hiểu maÌ€ khoÌ năÌm
băÌt naÌ€y:
Ai hãy
laÌ€m thinh chÆ¡Ì noÌi nhiều Äể nghe
dÆ°Æ¡Ìi Ä‘aÌy nÆ°Æ¡Ìc hồ reo Äể nghe
tÆ¡ liễu run trong gioÌ VaÌ€
để chờ xem trời giải nghĩa yêu!
Xin ThÆ°Æ¡Ì£ng
ÄÃªÌ chiÌ công lyÌ giải hộ loaÌ€i ngÆ°Æ¡Ì€i chuÌt ma lÆ°Ì£c
thần kyÌ€ naÌ€y. Vâng, chỉ coÌ một tiÌ€nh yêu dẫn chuÌng
ta Ä‘i Ä‘uÌng nẻo Ä‘Æ°Æ¡Ì€ng của haÌ£nh phuÌc vaÌ€ nhận ra
Ä‘iÌch Ä‘iểm của phận ngÆ°Æ¡Ì€i, thâÌu hiểu Ä‘Æ°Æ¡Ì£c
yÌ nghĩa của Ä‘Æ¡Ì€i ngÆ°Æ¡Ì€i, Ä‘oÌ laÌ€ con Ä‘Æ°Æ¡Ì€ng tiÌ€nh
maÌ€ ÄÆ°Ìc Giêsu Ä‘ã Ä‘i. TiÌ€nh yêu âÌy Ä‘ã cho Ä‘i tâÌt
cả, đêÌn cả hÆ¡i thở cuôÌi cuÌ€ng trên cây ThaÌnh GiaÌ,
vaÌ€ Ä‘oÌ mÆ¡Ìi laÌ€ tiÌ€nh yêu Ä‘iÌch thÆ°Ì£c: “Không có
tình yêu nà o cao cả hÆ¡n tình yêu của ngÆ°á»i
đã hy sinh tÃnh mạng vì bạn hữu của mình†(Gioan
15, 13). Trong cảnh tử biệt âÌy, NgaÌ€i cũng không nỡ
để con ngÆ°Æ¡Ì€i cô Ä‘Æ¡n khi trôÌi MeÌ£ miÌ€nh cho viÌ£ Tông
đồ thân yêu đưa Người về cùng chia sẻ nỗi sầu
muộn vÆ¡Ìi NgÆ°Æ¡Ì€i trong cảnh tang toÌc vaÌ€ trở thaÌ€nh
traÌ£ng sÆ° cho muôn ngÆ°Æ¡Ì€i trÆ°Æ¡Ìc quan aÌn công thẳng mai
ngaÌ€y nÆ¡i toÌ€a phaÌn xeÌt. Thật vậy, tÆ°Ì€ Ä‘aÌ£i dÆ°Æ¡ng
tiÌ€nh thÆ°Æ¡ng bao la của Thiên ChuÌa phân thaÌ€nh những nhaÌnh
nhỏ doÌ€ng sông tiÌ€nh yêu đêÌn tÆ°Æ¡Ìi maÌt cho muôn caÌnh
đồng luÌa xanh tÆ°Æ¡i - muôn cõi loÌ€ng khô haÌ£n trên dÆ°Æ¡ng
gian văÌng boÌng tiÌ€nh yêu hôm nay. TiÌ€nh yêu laÌ€ động
lÆ°Ì£c sôÌng, tiÌ€nh yêu laÌ€ cÆ°Ìu caÌnh của con ngÆ°Æ¡Ì€i:
“Vạn sự đã do tình yêu sáng tạo, vạn sự
được tình yêu nâng đỡ, vạn sự
đi vỠtình yêu và đi và o trong tình yêu†( R.Tagore).
VaÌ€ chiÌnh “Thiên ChuÌa laÌ€ tiÌ€nh yêuâ€. NÆ¡i Ä‘oÌ goÌi
troÌ£n moÌ£i câu Ä‘iÌ£nh nghĩa về tiÌ€nh yêu, nÆ¡i Ä‘oÌ thâu
toÌm moÌ£i cung bậc săÌc thaÌi của tiÌ€nh yêu:
Tình
Yêu thÆ°á»ng Æ°á»›c muốn cho Ä‘i,
đó chÃnh là Sáng Tạo Yêu nhau
thÆ°á»ng hay kể những bà máºt cho nhau,
đó chÃnh là Mạc Khải Yêu nhau
thÆ°á»ng chịu Ä‘á»±ng Ä‘au khổ
cho nhau, đó chÃnh là Cứu Ãá»™ Yêu nhau
thÆ°á»ng thÃch ở bên nhau, đó chÃnh lÃ
Phép Thánh Thể Yêu nhau
thÆ°á»ng thÃch sống mãi vá»›i nhau,
đó chÃnh là Thiên Ãà ng Yêu nhau
thÆ°á»ng sẵn sà ng tha thứ cho nhau,
đó chÃnh là Sá»± Sống Lại.
Cầu cho
moÌ£i ngÆ°Æ¡Ì€i hôm nay biêÌt về hÆ°Æ¡Ìng về ngaÌ€y Lễ
TiÌ€nh Yêu khởi Ä‘i tÆ°Ì€ nguồn maÌ£nh tiÌ€nh yêu nÆ¡i ThaÌnh
Tâm ÄÆ°Ìc Giêsu. Muôn nẻo Ä‘Æ°Æ¡Ì€ng tiÌ€nh đều dẫn về
một tiÌ€nh yêu vĩnh hằng bâÌt biêÌn laÌ€ tiÌ€nh yêu của
ÄÆ°Ìc Giêsu Kitô.
Xuân Phong
|