Giáo Phận Vinh Online | Chuyên mục | Suy tÆ°, chia sáº»

Khi ChÃºa GiÃªsu bá»‹ Ä‘Æ°a ra trÆ°á»›c toÃ Ã¡n RÃ´ma, PhilatÃ´ há»i NgÆ°á»i â€œÃ”ng lÃ Vua sao?â€. Khi ChÃºa GiÃªsu xÃ¡c nháºn NgÆ°á»i lÃ Vua, vÃ NgÆ°á»i Ä‘áº¿n Ä‘á»ƒ lÃ m chá»©ng cho sá»± tháºt, PhilatÃ´ ngáº¡c nhiÃªn há»i NgÆ°á»i â€œSá»± tháºt lÃ gÃ¬?â€. ChÃºa GiÃªsu im láº·ng khÃ´ng tráº£ lá»i, bá»Ÿi vÃ¬ cáº£ cuá»™c Ä‘á»i vÃ lá»i rao giáº£ng cá»§a NgÆ°á»i Ä‘Ã£ lÃ cÃ¢u tráº£ lá»i Ä‘áº§y Ä‘á»§ vá» sá»± tháºt rá»“i, vÃ bÃ¢y giá» dÃ¹ NgÆ°á»i cÃ³ tráº£ lá»i thÃ¬ cÅ©ng chÆ°a cháº¯c PhilatÃ´ hiá»ƒu Ä‘Æ°á»£c. Trong lÃ²ng Ã´ng chÆ°a cÃ³ chá»— cho nhá»¯ng máº§u nhiá»‡m cao cáº£ bÆ°á»›c vÃ o. VÃ ChÃºa GiÃªsu cÅ©ng im láº·ng Ä‘á»ƒ lÃ m trá»n Lá»i Kinh ThÃ¡nh tiÃªn bÃ¡o vá» Con ChiÃªn cá»©u Ä‘á»™ láº·ng láº½ tiáº¿n dÃ¢ng hy lá»….

NgÃ y hÃ´m nay GiÃ¡o Há»™i ChÃºa khÃ´ng im láº·ng ná»¯a, mÃ Ä‘ang vÃ sáº½ mÃ£i mÃ£i lÃªn tiáº¿ng lÃ m chá»©ng cho cÃ´ng lÃ½ vÃ sá»± tháºt theo lá»‡nh truyá»n cá»§a Tháº§y ChÃ ThÃ¡nh. DÃ¢n ChÃºa kháº¯p nÆ¡i cÅ©ng Ä‘ang tháº¯p náº¿n cáº§u nguyá»‡n cho cÃ´ng lÃ½ vÃ hÃ²a bÃ¬nh Ä‘Æ°á»£c tÃ¡i láºp trÃªn Ä‘áº¥t nÆ°á»›c nÃ y. Tháº¿ gian vá»‘n sá»£ hÃ£i Ã¡nh sÃ¡ng, bá»—ng báºt lÃªn cÃ¢u há»i nhÆ° PhilatÃ´ ngÃ y xÆ°a: â€œCÃ´ng lÃ½ lÃ gÃ¬?â€. Há»i thÃ¬ há»i nhÆ° tháº¿, nhÆ°ng dÆ°á»ng nhÆ° tháº¿ gian váº«n sá»£ cÃ³ cÃ¢u tráº£ lá»i, bá»Ÿi vÃ¬ dÃ¹ khÃ´ng hiá»ƒu ngá»n ngÃ nh cÃ´ng lÃ½ lÃ gÃ¬, cÃ´ng lÃ½ phÃ¡t xuáº¥t tá»« Ä‘Ã¢u, nhÆ°ng lÆ°Æ¡ng tri con ngÆ°á»i dáº¡y há» ráº±ng cÃ´ng lÃ½ Ä‘á»©ng vá» phÃa Ã¡nh sÃ¡ng. Ãnh sÃ¡ng thÃ¬ láº¡i xua tan bÃ³ng tá»‘i cá»§a tháº¿ gian. BÃ i viáº¿t nÃ y khÃ´ng cÃ³ tham vá»ng tráº£ lá»i cho cÃ¡c váº¥n náº¡n vá» cÃ´ng lÃ½, mÃ chá»‰ xin cá»‘ gáº¯ng tÃ¬m má»™t sá»‘ Ä‘á»‹nh nghÄ©a Ä‘Æ¡n giáº£n nháº¥t dá»±a vÃ o huáº¥n giÃ¡o cá»§a Há»™i ThÃ¡nh.

Trong mÆ°á»i hai chÆ°Æ¡ng chÃnh cá»§a Há»c Thuyáº¿t XÃ£ Há»™i cá»§a GiÃ¡o Há»™i CÃ´ng GiÃ¡o, khÃ´ng cÃ³ chÆ°Æ¡ng nÃ o dÃ nh riÃªng cho CÃ´ng LÃ½, nhÆ°ng bÃ ng báº¡c trong má»—i trang, má»—i dÃ²ng Ä‘á»u cÃ³ bÃ³ng dÃ¡ng cá»§a cÃ´ng lÃ½. Náº¿u chá»‹u khÃ³ ngá»“i Ä‘áº¿m nhá»¯ng láº§n khÃ¡i niá»‡m â€œcÃ´ng lÃ½â€ Ä‘Æ°á»£c láº·p láº¡i, thÃ¬ ngÆ°á»i ta sáº½ gáº·p hÆ¡n 130 láº§n trong cÃ¡c chÆ°Æ¡ng má»¥c, vÃ chÆ°Æ¡ng nÃ o cÅ©ng qui vá» cÃ´ng lÃ½. Äiá»u nÃ y lÃ gÃ¬ náº¿u khÃ´ng pháº£i lÃ má»™t thÃ´ng Ä‘iá»‡p rÃµ rÃ ng mÃ GiÃ¡o Há»™i vá»›i tÆ° cÃ¡ch lÃ ngÆ°á»i thá»«a káº¿ cÃ¡c máº§u nhiá»‡m NÆ°á»›c Trá»i gá»i Ä‘áº¿n cho nhÃ¢n loáº¡i? John Rawls, triáº¿t gia Hoa Ká»³, cho ráº±ng cÃ´ng lÃ½ lÃ Ä‘áº·c tÃnh tiÃªn quyáº¿t cá»§a táº¥t cáº£ cÃ¡c Ä‘á»‹nh cháº¿ xÃ£ há»™i. GiÃ¡o Há»™i thÃ¬ hiá»ƒu ráº±ng cÃ´ng lÃ½ vÃ hoÃ bÃ¬nh lÃ dáº¥u chá»‰ cá»§a thá»i ThiÃªn Sai, lÃ triá»u Ä‘áº¡i cá»§a Vua vinh hiá»ƒn. CÃ´ng lÃ½ (justice) Ä‘Æ°á»£c hiá»ƒu lÃ sá»± cÃ´ng báº±ng, sá»± liÃªm khiáº¿t, sá»± há»£p lÃ½, sá»± phÃ¡n quyáº¿t cÃ´ng minh, phÃ¹ há»£p phÃ¡p luáºt, vÃ trÃªn háº¿t lÃ sá»± thá»±c thi lá» luáºt ThiÃªn ChÃºa, cáº£ luáºt tá»± nhiÃªn ghi kháº¯c trong lÃ²ng ngÆ°á»i vÃ luáºt Ä‘Æ°á»£c ThiÃªn ChÃºa truyá»n dáº¡y cho dÃ¢n NgÃ i.

1. CÃ´ng lÃ½ lÃ viá»‡c thá»±c thi lá» luáºt ThiÃªn ChÃºa

Tin Má»«ng gá»i ThÃ¡nh Giuse lÃ NgÆ°á»i CÃ´ng ChÃnh (Mt. 1, 19), ngÆ°á»i sá»‘ng cho cÃ´ng lÃ½, vÃ¬ NgÃ i lÃ m trá»n lá» luáºt ThiÃªn ChÃºa vÃ vÃ¢ng phá»¥c ThiÃªn ChÃºa trong má»i tÃ¬nh huá»‘ng. Äá»©c KytÃ´ hy táº¿ cÅ©ng Ä‘Æ°á»£c gá»i lÃ NgÆ°á»i CÃ´ng ChÃnh cÃ¹ng trong Ã½ nghÄ©a áº¥y. CÃ´ng lÃ½ trÆ°á»›c tiÃªn lÃ viá»‡c lÃ m cho ThÃ¡nh Ã ThiÃªn ChÃºa vÃ luáºt NgÃ i Ä‘Æ°á»£c thÃ nh toÃ n ngay giá»¯a tráº§n gian nÃ y. Ngay cáº£ nhá»¯ng ngÆ°á»i chÆ°a nháºn biáº¿t ThiÃªn ChÃºa váº«n cÃ³ thá»ƒ thá»±c thi cÃ´ng lÃ½ khi há» hÃ nh xá» phÃ¹ há»£p vá»›i luáºt tá»± nhiÃªn vÃ theo tiáº¿ng nÃ³i cá»§a lÆ°Æ¡ng tÃ¢m. ThiÃªn ChÃºa khÃ´n ngoan Ä‘Ã£ thiáº¿t láºp nhá»¯ng Ä‘á»‹nh cháº¿ mÃ trong Ä‘Ã³ con ngÆ°á»i dÃ¹ hoang sÆ¡ Ä‘áº¿n máº¥y cÅ©ng nháºn ra Ä‘Ã¢u lÃ cÃ¡i Ä‘Ãºng Ä‘Ã¢u lÃ cÃ¡i sai, cÃ¡i thiá»‡n vÃ cÃ¡i Ã¡c. VÃ Ä‘Ã³ chÃnh lÃ bÆ°á»›c khá»Ÿi Ä‘áº§u Ä‘á»ƒ má»Ÿ Ä‘Æ°á»ng cho cÃ´ng lÃ½ Ä‘i vÃ o cÃµi nhÃ¢n sinh má»™t cÃ¡ch trá»n váº¹n khi con ngÆ°á»i Ä‘Ã³n nháºn Æ¡n cá»©u Ä‘á»™. GiÃ¡o Há»™i khi loan bÃ¡o Tin Má»«ng, dáº¡y cho con ngÆ°á»i biáº¿t lá» luáºt cá»§a ThiÃªn ChÃºa thÃ¬ cÅ©ng â€œdáº¡y cho con ngÆ°á»i biáº¿t nhá»¯ng Ä‘Ã²i há»i cá»§a cÃ´ng lÃ½ vÃ hoÃ bÃ¬nh phÃ¹ há»£p vá»›i sá»± khÃ´n ngoan cá»§a ThiÃªn ChÃºaâ€ (HTXH. 63, GLGHCG 2419). Hiáº¿n cháº¿ Má»¥c Vá»¥ Gaudium et Spes cá»§a CÃ´ng Äá»“ng Vatican II cÃ³ má»™t Ä‘á»‹nh nghÄ©a tuyá»‡t vá»i vá» cÃ´ng lÃ½ khi dáº¡y ráº±ng â€œvá»›i sá»± trá»£ giÃºp cáº§n thiáº¿t cá»§a Ã¢n huá»‡ ChÃºa, má»™t tháº¿ há»‡ má»›i gá»“m nhá»¯ng con ngÆ°á»i má»›i sáº½ Ä‘Æ°á»£c khai sinh, lÃ m khuÃ´n máº«u cho má»™t nhÃ¢n loáº¡i má»›iâ€. GiÃ¡o Há»™i muá»‘n nÃ³i ráº±ng "nhÃ¢n loáº¡i má»›i áº¥y lÃ nhÃ¢n loáº¡i sá»‘ng trong má»™t tráºt tá»± xÃ£ há»™i, kinh táº¿ vÃ chÃnh trá»‹ má»›i. Tráºt tá»± áº¥y pháº£i Ä‘Æ°á»£c khai sinh trong hoÃ bÃ¬nh, cÃ´ng lÃ½ vÃ liÃªn Ä‘á»›i". (HTXH. 19). Tráºt tá»± áº¥y lÃ gÃ¬ náº¿u khÃ´ng pháº£i vÃ viá»‡c thá»±c thi thÃ¡nh luáºt cá»§a ThiÃªn ChÃºa? Luáºt phÃ¡p nÃ³i chung cÃ³ nhá»¯ng má»¥c Ä‘Ãch cá»¥ thá»ƒ, nhÆ°ng táº¥t cáº£ Ä‘á»u qui vá» má»¥c Ä‘Ãch chung lÃ duy trÃ¬ vÃ cá»§ng cá»‘ tráºt tá»± xÃ£ há»™i. Luáºt ThiÃªn ChÃºa lÃ m cho tráºt tá»± nÃ y trá»Ÿ nÃªn hoÃ n háº£o trong triá»u Ä‘áº¡i cá»§a NgÃ i. VÃ tá»« Ä‘Ã³, "sá»± cÃ´ng chÃnh vÃ ná»n hÃ²a bÃ¬nh viÃªn mÃ£n sáº½ triá»ƒn ná»Ÿ". Khi con ngÆ°á»i chá»‘i bá» sá»± hiá»‡n diá»‡n cá»§a ThiÃªn ChÃºa vÃ muá»‘n Ä‘á»‘i khÃ¡ng vá»›i NgÃ i thÃ¬ cÃ´ng lÃ½ khÃ´ng thá»ƒ hiá»‡n diá»‡n. (CÃ¡i mÃ¢u thuáº«n lÃ m con ngÆ°á»i khá»• sá»Ÿ trong nhá»¯ng xÃ£ há»™i tá»« chá»‘i ThiÃªn ChÃºa lÃ má»™t máº·t há» tá»« chá»‘i sá»± hiá»‡n há»¯u cá»§a ThiÃªn ChÃºa, máº·t khÃ¡c há» láº¡i ná»— lá»±c chá»‘ng bÃ¡ng vÃ lÃªn Ã¡n NgÃ i, Äáº¥ng há» cá»‘ gáº¯ng cho lÃ khÃ´ng cÃ³ máº·t. KhÃ´ng gÃ¬ Ä‘au khá»• vÃ kháº¯c khoáº£i hÆ¡n lÃ pháº£i vá»«a la lÃªn "Ã´ng khÃ´ng cÃ³ á»Ÿ Ä‘Ã¢y" vá»«a pháº£i lo láº¯ng "cÃ³ thá»ƒ Ã´ng Ä‘Ã£ Ä‘áº¿n Ä‘Ã¢y"!) Sáº½ ráº¥t hÃ i hÆ°á»›c vÃ vÃ´ lÃ½ khi nÃ³i vá» cÃ´ng lÃ½ khi khÃ´ng cháº¥p nháºn tráºt tá»± xÃ£ há»™i, Ä‘iá»u kiá»‡n Ä‘áº§u tiÃªn cá»§a cÃ´ng lÃ½. MÃ tráºt tá»± lÃ m sao cÃ³ Ä‘Æ°á»£c khi lá» luáºt cá»§a Äáº¥ng Táº¡o ThÃ nh bá»‹ loáº¡i bá»? Lá»i ChÃºa GiÃªsu dáº¡y tÆ°á»Ÿng nhÆ° Ä‘Æ¡n giáº£n "cá»§a Caesar hÃ£y tráº£ cho Caesar, cá»§a ThiÃªn ChÃºa hÃ£y tráº£ cho ThiÃªn ChÃºa" láº¡i lÃ nan giáº£i bá»Ÿi vÃ¬ tráºt tá»± áº¥y náº¿u thÃ nh hiá»‡n thá»±c thÃ¬ cÃ¡i tÆ°á»Ÿng lÃ cá»§a Caesar hÃ³a ra lÃ cá»§a ThiÃªn ChÃºa. Tráº£ cho ThiÃªn ChÃºa thÃ¬ trÆ°á»›c cÃ¡i nhÃ¬n háº¡n háº¹p vÃ thiá»ƒn cáºn cá»§a lÃ²ng tham con ngÆ°á»i, dÆ°á»ng nhÆ° há» bá»‹ máº¥t mÃ¡t vÃ thua thiá»‡t. Pháº£i cÃ³ má»™t cÃ¡i tÃ¢m trong sÃ¡ng vÃ quáº£ng Ä‘áº¡i vÃ cÃ¡i nhÃ¬n sÃ¢u tháº³m, ngÆ°á»i ta má»›i hiá»ƒu Ä‘Æ°á»£c "tráº£ cho ThiÃªn ChÃºa" chÃnh lÃ thá»±c thi cÃ´ng lÃ½, vÃ chÃnh khi "tráº£ cho ThiÃªn ChÃºa" thÃ¬ má»i thá»© láº¡i Ä‘Æ°á»£c NgÃ i "ban cho gáº¥p trÄƒm ngay á»Ÿ Ä‘á»i nÃ y".

2. CÃ´ng lÃ½ vÃ viá»‡c phÃ¡n quyáº¿t Ä‘Ãºng Ä‘áº¯n theo phÃ¡p luáºt

Tháº§n cÃ´ng lÃ½ lÃ biá»ƒu tÆ°á»£ng cá»§a phÃ¡p luáºt. Náº¿u phÃ¡p luáºt Ä‘Æ°á»£c thá»±c thi theo nguyÃªn táº¯c vÃ´ tÆ°, khÃ´ng thiÃªn vá»‹, cÃ´ng báº±ng vÃ tuyá»‡t Ä‘á»‘i, thÃ¬ cÃ´ng lÃ½ xuáº¥t hiá»‡n. VÃ´ tÆ° lÃ khÃ´ng Æ°u tiÃªn cho ai, khÃ´ng nhÆ°á»£ng bá»™ cho tháº¿ lá»±c nÃ o vÃ khÃ´ng chÃ¨n Ã©p ai. CÃ´ng báº±ng lÃ xÃ©t xá» Ä‘Ãºng theo hÃ nh Ä‘á»™ng ngÆ°á»i ta Ä‘Ã£ lÃ m, khÃ´ng thÃªm bá»›t, khÃ´ng vu cÃ¡o vÃ khÃ´ng dá»“n ai vÃ o Ä‘Æ°á»ng cÃ¹ng. Tinh tháº§n thÆ°á»£ng tÃ´n phÃ¡p luáºt mÃ GiÃ¡o Há»™i nháº¥n máº¡nh lÃ Ä‘Æ°á»ng dáº«n Ä‘áº¿n cÃ´ng lÃ½. NhÆ°ng khi nÃ³i Ä‘áº¿n viá»‡c thá»±c thi phÃ¡p luáºt, ngÆ°á»i ta cÅ©ng pháº£i Ä‘áº·t váº¥n Ä‘á» phÃ¡p luáºt áº¥y pháº£i nhÆ° tháº¿ nÃ o Ä‘á»ƒ viá»‡c thá»±c thi trá»Ÿ nÃªn dáº¥u chá»‰ cá»§a cÃ´ng lÃ½. Má»™t phÃ¡p luáºt khÃ´ng bÃªnh vá»±c cho ngÆ°á»i nghÃ¨o, ngÆ°á»i cÃ´ tháº¿, mÃ chá»‰ nháº³m báº£o vá»‡ quyá»n lá»£i cho nhá»¯ng cÃ¡ nhÃ¢n cÃ³ quyá»n lá»±c, thÃ¬ luáºt áº¥y tá»± nÃ³ khÃ´ng phÃ¹ há»£p vá»›i Ã½ Ä‘á»‹nh cá»§a ThiÃªn ChÃºa, nguá»“n máº¡ch cá»§a cÃ´ng lÃ½. Trong Tá»•ng Luáºn Tháº§n Há»c, thÃ¡nh TÃ´ma AquinÃ´ nháº¥n máº¡nh "Luáºt con ngÆ°á»i chá»‰ lÃ luáºt bao lÃ¢u nÃ³ phÃ¹ há»£p vá»›i lÃ½ trÃ Ä‘Ãºng Ä‘áº¯n, vÃ bá»Ÿi Ä‘Ã³, luáºt áº¥y Ä‘Æ°á»£c rÃºt ra tá»« luáºt vÄ©nh cá»u. Tuy nhiÃªn, khi luáºt Ä‘i ngÆ°á»£c láº¡i lÃ½ trÃ, nÃ³ Ä‘Æ°á»£c xem lÃ luáºt báº¥t cÃ´ng; trong trÆ°á»ng há»£p Ä‘Ã³, nÃ³ khÃ´ng cÃ²n lÃ luáºt mÃ thay vÃ o Ä‘Ã³, nÃ³ trá»Ÿ thÃ nh má»™t hÃ nh vi báº¡o lá»±c" (cf. HTXH 398). CÃ´ng báº±ng xÃ£ há»™i pháº£i Ä‘Æ°á»£c Ä‘á» cao trong luáºt phÃ¡p. Náº¿u luáºt phÃ¡p hoáº·c viá»‡c thá»±c thi luáºt phÃ¡p khÃ´ng báº£o Ä‘áº£m cÃ´ng Ãch vÃ cÃ´ng báº±ng, thÃ¬ cháº¯c cháº¯n luáºt áº¥y vÃ hÃ nh xá» áº¥y khÃ´ng Ä‘em láº¡i cÃ´ng lÃ½ cho xÃ£ há»™i vÃ cho con ngÆ°á»i. Trong nhá»¯ng xÃ£ há»™i vÄƒn minh, khi tháº©m phÃ¡n Ä‘áº·t tay trÃªn Kinh ThÃ¡nh mÃ thá» pháº£i xÃ©t xá» cÃ´ng minh, khi tinh tháº§n thÆ°á»£ng tÃ´n phÃ¡p luáºt Ä‘Æ°á»£c Ä‘á» cao, thÃ¬ ngÆ°á»i ta cÃ³ thá»ƒ tin phÃ¡n quyáº¿t cá»§a phÃ¡p luáºt. CÃ²n trong nhá»¯ng xÃ£ há»™i mÃ luáºt lá»‡ khÃ´ng minh báº¡ch, viá»‡c xÃ©t xá» cÅ©ng theo quÃ¡n tÃnh hay theo nhá»¯ng khuÃ´n máº«u vÃ nhá»¯ng chá»‰ Ä‘á»‹nh vÆ°á»£t ra ngoÃ i phÃ¡p luáºt, thÃ¬ tháº§n cÃ´ng lÃ½ cÅ©ng Ä‘Ã nh Ä‘au lÃ²ng Ä‘á»©ng ngáº¯m mÃ thÃ´i. TÃ³m láº¡i. luáºt há»£p lÃ½, minh báº¡ch vÃ viá»‡c phÃ¡n xá» phÃ¹ há»£p luáºt áº¥y má»Ÿ Ä‘Æ°á»ng cho cÃ´ng lÃ½.

3. CÃ´ng lÃ½ lÃ cÃ´ng báº±ng xÃ£ há»™i

Giá»›i rÄƒn cÃ¡c tÃ´n giÃ¡o luÃ´n Ä‘á» cao cÃ´ng báº±ng. Giá»›i rÄƒn ThiÃªn ChÃºa cÃ ng Ä‘á» cao cÃ´ng báº±ng vÃ¬ ThiÃªn ChÃºa lÃ Äáº¥ng chÃ cÃ´ng, khÃ´ng cháº¥p nháºn nhá»¯ng gian tÃ báº¥t chÃnh. Khi cÃ´ng báº±ng vÆ°á»£t trÃªn khuÃ´n khá»• cÃ¡ nhÃ¢n Ä‘á»ƒ Ä‘iá»u chá»‰nh toÃ n bá»™ xÃ£ há»™i thÃ¬ trá»Ÿ thÃ nh cÃ´ng lÃ½. CÃ´ng báº±ng xÃ£ há»™i lÃ tÃch trá»¯ vÃ sá» dá»¥ng cá»§a cáº£i chÃnh Ä‘Ã¡ng cá»§a má»—i cÃ¡ nhÃ¢n, Ä‘á»“ng thá»i khÃ´ng xÃ¢m pháº¡m Ä‘áº¿n tÃ i sáº£n cá»§a ngÆ°á»i khÃ¡c. BÃ³c lá»™t hay tham nhÅ©ng lÃ nhá»¯ng hÃ¬nh thá»©c xÃ¢m pháº¡m tÃ i sáº£n cÃ´ng má»™t cÃ¡ch tá»“i tá»‡ nháº¥t. NhÆ°ng trÃ¡nh viá»‡c xÃ¢m pháº¡m tÃ i sáº£n cá»§a ngÆ°á»i khÃ¡c nhÆ° tháº¿ chÆ°a Ä‘á»§. GiÃ¡o Há»™i dáº¡y ráº±ng "cá»§a cáº£i lÃ má»™t Ä‘iá»u tá»‘t xuáº¥t phÃ¡t tá»« ThiÃªn ChÃºa vÃ pháº£i Ä‘Æ°á»£c ngÆ°á»i sá»Ÿ há»¯u nÃ³ sá» dá»¥ng vÃ lÆ°u thÃ´ng tháº¿ nÃ o cho cáº£ ngÆ°á»i tÃºng thiáº¿u cÅ©ng Ä‘Æ°á»£c hÆ°á»Ÿng. (HTXH 329). RÃµ rÃ ng viá»‡c chia sáº» cá»§a cáº£i lÃ nghÄ©a vá»¥ cÃ´ng báº±ng trÆ°á»›c khi nÃ³ lÃ hÃ nh vi bÃ¡c Ã¡i. Äá»‘i vá»›i nhá»¯ng ngÆ°á»i cÃ³ trÃ¡ch nhiá»‡m trong cá»™ng Ä‘á»“ng chÃnh trá»‹, thÃ¬ viá»‡c báº£o vá»‡ tÃ i sáº£n chÃnh Ä‘Ã¡ng vÃ quyá»n tÆ° há»¯u cá»§a ngÆ°á»i dÃ¢n lÃ Ä‘Ã²i buá»™c cáº¥p bÃ¡ch cá»§a cÃ´ng báº±ng xÃ£ há»™i, lÃ má»™t trong nhá»¯ng phÆ°Æ¡ng tháº¿ thiáº¿t láºp tráºt tá»± xÃ£ há»™i vÃ duy trÃ¬ cÃ´ng lÃ½. NhÃ chÃnh trá»‹ lá»—i láº¡c Machiavelli Ä‘Ã£ viáº¿t: â€œQuan trá»ng hÆ¡n háº¿t, quÃ¢n vÆ°Æ¡ng cáº§n trÃ¡nh xÃ¢m pháº¡m tÃ i sáº£n cá»§a ngÆ°á»i khÃ¡c. ThÆ°á»ng thÃ¬ con cÃ¡i sáº½ quÃªn Ä‘i cÃ¡i cháº¿t cá»§a cha mÃ¬nh nhanh hÆ¡n viá»‡c quÃªn Ä‘i sá»‘ tÃ i sáº£n thá»«a káº¿ bá»‹ cÆ°á»›p máº¥tâ€ (Machiavelli, QuÃ¢n VÆ°Æ¡ng, chÆ°Æ¡ng 17). VÃ do Ä‘Ã³, khi khÃ´ng thá»±c thi cÃ´ng lÃ½ thÃ¬ khÃ´ng thá»ƒ duy trÃ¬ tráºt tá»± xÃ£ há»™i. MÃ dÃ¹ cho tráºt tá»± xÃ£ há»™i cÃ³ váº» nhÆ° á»•n Ä‘á»‹nh, thÃ¬ hÃ²a bÃ¬nh váº«n khÃ´ng Ä‘Æ°á»£c táº¡o láºp vÃ¬ lÃ²ng ngÆ°á»i váº«n cá»© kháº¯c khoáº£i bá»“n chá»“n, lo láº¯ng báº¥t an. Khi nÃ³i vá» cá»§a cáº£i, GiÃ¡o Há»™i cÅ©ng dáº¡y ráº±ng cÃ´ng Ãch pháº£i Ä‘Æ°á»£c Æ°u tiÃªn vÃ Ä‘Ã¢y lÃ má»™t trong nhá»¯ng nguyÃªn táº¯c chÃnh yáº¿u lÃ m ná»n táº£ng cá»§a Há»c Thuyáº¿t XÃ£ Há»™i CÃ´ng GiÃ¡o. Tá»« thá»i Cá»±u Æ¯á»›c, khi con ngÆ°á»i chÆ°a vÄƒn minh, nhá»¯ng má»‘i quan há»‡ giá»¯a dÃ¢n giao Æ°á»›c Ä‘Ã£ khÃ¡c vá»›i cÃ¡c dÃ¢n tá»™c lÃ¢n cáºn. "Nhá»¯ng má»‘i quan há»‡ cá»§a nÃ y Ä‘Æ°á»£c qui Ä‘á»‹nh bá»Ÿi Ä‘iá»u Ä‘Æ°á»£c gá»i lÃ quyá»n cá»§a ngÆ°á»i nghÃ¨o: "Náº¿u ngÆ°á»i nÃ o trong cÃ¡c ngÆ°Æ¡i nghÃ¨o, má»™t ngÆ°á»i trong anh chá»‹ em cÃ¡c ngÆ°Æ¡i..., cÃ¡c ngÆ°Æ¡i khÃ´ng Ä‘Æ°á»£c Ä‘Ã³ng lÃ²ng hay khÃ³a tay láº¡i, mÃ pháº£i má»Ÿ rá»™ng tay vá»›i ngÆ°á»i áº¥y vÃ cho ngÆ°á»i áº¥y vay Ä‘á»§ cÃ¡i ngÆ°á»i áº¥y cáº§n" (Änl 15,7-8; HTXH 23). Má»™t láº§n ná»¯a chÃºng ta tháº¥y rÃµ Ä‘á»‘i vá»›i lá» luáºt ThiÃªn ChÃºa vÃ quan Ä‘iá»ƒm cá»§a GiÃ¡o Há»™i, viá»‡c chia sáº» lÃ nghÄ©a vá»¥ cá»§a Ä‘á»©c cÃ´ng báº±ng. VÃ do Ä‘Ã³, khi xÃ£ há»™i khÃ´ng Ä‘á»©ng vá» phÃa ngÆ°á»i nghÃ¨o, hay chá»‰ nÃ³i ráº±ng mÃ¬nh Ä‘á»©ng vá» phÃa ngÆ°á»i nghÃ¨o nhÆ°ng váº«n khÃ´ng quan tÃ¢m Ä‘áº¿n nhá»¯ng nhu cáº§u chÃnh Ä‘Ã¡ng cá»§a há», thÃ¬ xÃ£ há»™i áº¥y váº«n tá»“n táº¡i nhá»¯ng báº¥t cÃ´ng, vÃ khÃ´ng thá»ƒ Ä‘Æ°á»£c coi lÃ cÃ³ cÃ´ng lÃ½.

TrÃ¬nh bÃ y vÃ i khÃ¡i niá»‡m nhÆ° trÃªn dÄ© nhiÃªn lÃ chÆ°a Ä‘áº§y Ä‘á»§ Ä‘á»ƒ phÃ¡c há»a toÃ n cáº£nh má»™t bá»©c tranh cÃ´ng lÃ½, nhÆ°ng Ãt ra cÅ©ng xin Ä‘Æ°á»£c gá»£i lÃªn má»™t Ä‘á»‹nh nghÄ©a cÄƒn báº£n vá» cÃ´ng lÃ½. ÄÃ¢y lÃ quan Ä‘iá»ƒm cá»§a GiÃ¡o Há»™i CÃ´ng giÃ¡o, nhÆ°ng xin chÃº Ã½ ráº±ng nhá»¯ng quan Ä‘iá»ƒm áº¥y ráº¥t nhÃ¢n báº£n vÃ ráº¥t phá»• quÃ¡t, Ä‘Æ¡n giáº£n lÃ vÃ¬ GiÃ¡o Há»™i tá»± báº£n cháº¥t lÃ "cÃ´ng giÃ¡o", lÃ phá»• quÃ¡t, Ä‘iá»u mÃ ngÆ°á»i tÃn há»¯u tuyÃªn xÆ°ng trong kinh Tin KÃnh. GiÃ¡o Há»™i cÅ©ng xÃ¡c Ä‘á»‹nh Ä‘á»‘i tÆ°á»£ng cá»§a giÃ¡o huáº¥n xÃ£ há»™i cá»§a GiÃ¡o Há»™i lÃ xÃ£ há»™i loÃ i ngÆ°á»i, do Ä‘Ã³ GiÃ¡o Há»™i tá»“n táº¡i nÆ¡i nhá»¯ng con ngÆ°á»i vÃ vÃ¬ nhá»¯ng con ngÆ°á»i. Tá»•ng thá»‘ng Hoa Ká»³ Abraham Lincoln xÃ¡c Ä‘á»‹nh "chÃnh quyá»n lÃ cho dÃ¢n vÃ vÃ¬ dÃ¢n", thÃ¬ GiÃ¡o Há»™i ngay tá»« khá»Ÿi thá»§y Ä‘Ã£ lÃ cho con ngÆ°á»i vÃ vÃ¬ con ngÆ°á»i má»™t cÃ¡ch trá»n váº¹n vÃ sÃ¢u xa hÆ¡n. MÃ khi GiÃ¡o Há»™i Ä‘Ã£ vÃ¬ con ngÆ°á»i mÃ lÃªn tiáº¿ng, thÃ¬ cÃ¡c Ä‘á»‹nh cháº¿ xÃ£ há»™i cÅ©ng hÃ£y Ä‘á»“ng thanh vÃ há»£p lá»±c mÃ tiáº¿p sá»©c cho sá»© máº¡ng nÃ y. Nhá»¯ng xÃ£ há»™i muá»‘n loáº¡i GiÃ¡o Há»™i ra bÃªn lá» thÃ¬ cÅ©ng khÃ´ng Ä‘Ã³n nháºn sá»© Ä‘iá»‡p cÃ´ng lÃ½ mÃ GiÃ¡o Há»™i thá»«a lá»‡nh ChÃºa gieo vÃ o cuá»™c Ä‘á»i nÃ y.

Xin ThÃ¡nh Cáº£ Giuse, Äáº¥ng Ä‘Ã£ Ã¢m tháº§m thá»±c thi cÃ´ng lÃ½ Ä‘á»ƒ nÆ°á»›c ChÃºa mau Ä‘áº¿n, Äáº¥ng báº£o trá»£ GiÃ¡o Há»™i, chÃºc lÃ nh cho hÃ nh trÃ¬nh Ä‘i tÃ¬m cÃ´ng lÃ½ cá»§a GiÃ¡o Há»™i, má»™t hÃ nh trÃ¬nh cao quÃ nhÆ°ng cÅ©ng cÃ³ quÃ¡ nhiá»u thá» thÃ¡ch, Ä‘áº·c biá»‡t trÃªn quÃª hÆ°Æ¡ng chÃºng con.