VÆ°á»n nho của Chúa
04.10.2008
|
|
Chúa nháºt 27 ThÆ°á»ng niên A (Mt 21, 33-43)
Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các thượng tế và các kỳ lão trong dân rằng: "Các ông hãy nghe dụ ngôn nà y: Có ông chủ nhà kia trồng được má»™t vÆ°á»n nho. Ông rà o dáºu chung quanh, Ä‘Ã o hầm ép rượu và xây tháp canh, Ä‘oạn ông cho tá Ä‘iá»n thuê, rồi Ä‘i phÆ°Æ¡ng xa. Ãến mùa nho, ông sai đầy tá»› đến nhà tá Ä‘iá»n để thu phần hoa lợi. NhÆ°ng những ngÆ°á»i là m vÆ°á»n nho bắt các đầy tá»› ông: đánh đứa nà y, giết đứa kia và ném đá đứa khác. Chủ lại sai má»™t số đầy tá»› khác đông hÆ¡n trÆ°á»›c, nhÆ°ng há» cÅ©ng xá» vá»›i chúng nhÆ° váºy. Sau cùng chủ sai chÃnh con trai mình đến vá»›i há», vì nghÄ© rằng: Há» sẽ kÃnh nể con trai mình. NhÆ°ng bá»n là m vÆ°á»n vừa thấy con trai ông chủ liá»n bảo nhau: "Ãứa con thừa tá»± kia rồi, nà o anh em! Chúng ta hãy giết nó Ä‘i và chiếm lấy gia tà i của nó". Rồi há» bắt cáºu, lôi ra khá»i vÆ°á»n nho mà giết. Váºy khi chủ vá», ông sẽ xá» trà vá»›i bá»n há» thế nà o?" Các ông trả lá»i, "Ông sẽ tru diệt bá»n hung ác đó, và sẽ cho ngÆ°á»i khác thuê vÆ°á»n nho để cứ mùa ná»™p phần hoa lợi".
Chúa Giêsu phán: "Các ông chÆ°a bao giá» Ä‘á»c thấy trong Kinh Thánh: "ChÃnh viên đá bá»n thợ loại ra, đã trở nên viên đá góc. Ãó là việc Chúa là m và là việc lạ lùng trÆ°á»›c mắt chúng ta!" Bởi váºy, Tôi bảo các ông: NÆ°á»›c Thiên Chúa sẽ cất khá»i các ông để trao cho dân tá»™c khác biết là m cho trổ sinh hoa trái".
VƯỜN NHO CỦA CHÚA
Tại Soudan (Bắc Phi), có bá»™ lạc A-giăng-ti sống theo tôn giáo tá»± nhiên. Há» thá» vong linh ông bà vá»›i nhiá»u nghi lá»… đặc sắc. NhÆ°ng chá»— nhất trong niá»m tin của há», dân A-giăng-ti dà nh cho Thần Tối Cao, Äấng đã tạo thà nh má»i sá»±. Các thà nh phần trong bá»™ lạc thÆ°á»ng cầu nguyện vá»›i Thần Tối Cao đó bằng lá»i kinh sau đây: "Mặt trá»i chiếu sáng và toả nắng ấm xuống trái đất. Mặt trăng má»c ban đêm êm Ä‘á»m và rạng rỡ. MÆ°a đổ xuống nhÆ°ng rồi mặt trá»i lại ló ra. Äôi mắt Thiên Chúa canh chừng tất cả má»i biến cố nà y, không gì có thể trốn thoát được. Dầu con Ä‘ang ở trong nhà hay ngâm mình ngoà i sông, hoặc Ä‘ang ngồi nghỉ dÆ°á»›i bóng cây rừng, Thiên Chúa vẫn luôn hiện diện trên con. Con tưởng có thể lấn át ngÆ°á»i có thế, mồ côi, nghèo hèn, hay tưởng có thể gạt gẫm dân là ng, tham lam của cải kẻ khác, vì nghÄ© rằng không ai nhìn thấy được. NhÆ°ng con lầm. Hãy nghÄ© lại Ä‘i. Con Ä‘ang hiện diện trÆ°á»›c nhan Thiên Chúa. NgÆ°á»i sẽ bắt con phải trả, phải trả, phải trả. Không phải hôm nay, nhÆ°ng ngà y mai, ngà y mai, ngà y mai".
Dù không biết Thánh Kinh, nhÆ°ng lá»i kinh của bá»™ lạc bán khai hoang dã nà y phản ảnh phần nà o niá»m tin và giáo huấn chất chứa trong dụ ngôn Tin Mừng hôm nay.
1. Vị gia chủ tôn trá»ng các tá Ä‘iá»n
Nhá» quen thuá»™c Kinh Thánh, má»i thÃnh giả của Äức Giêsu hiểu ngay gia chủ yêu mến vÆ°á»n nho trong dụ ngôn hôm nay là ai: Thiên Chúa (Is 5,1-7; Gr 2,21; Ed 17,6; 19,10...). NgÆ°á»i đã chẳng tiếc công săn sóc vÆ°á»n nho: "láºt đất... nhặt đá... chá»n giống tốt... rà o giáºu bảo vệ... khoét bồn đạp nho... xây má»™t ngá»n tháp canh giữ". "Bà i ca của Bạn yêu vá» vÆ°á»n nho mình" trong Isaia hiện diện nÆ¡i tâm trà Äức Giêsu và các thÃnh giả. NhÆ°ng ở đây, Äức Giêsu thêm má»™t nét chấm phá riêng và o truyá»n thống Thánh Kinh: không chỉ có chuyện "vÆ°á»n nho" nhÆ°ng còn có vấn Ä‘á» "tá Ä‘iá»n vÆ°á»n nho" và "chuyến Ä‘i xa" của ông chủ. Xin nhá»› kỹ Ä‘iá»u đó. Äức Giêsu quả quyết rằng Thiên Chúa không là m hết mà chỉ liệu những gì thiết yếu cho vÆ°á»n nho, Ä‘oạn tin tưởng giao trách nhiệm cho con ngÆ°á»i. Việc ông chủ Ä‘i xa nhấn mạnh rõ rà ng Thiên Chúa muốn chúng ta tá»± do và có trách nhiệm cho con ngÆ°á»i. : "Hãy bá chủ mặt đất" (St 1,28). Thông Ä‘iệp của Äức Gioan Phaolô II vá» lao Ä‘á»™ng đã nhắc ta nhá»› phẩm giá bao la ấy của con ngÆ°á»i. Äôi lúc chúng ta phà n nà n Thiên Chúa "vắng mặt". Äức Giêsu, rất hiện đại trong chuyện nà y, gợi ý rằng sá»± "kÃn đáo" ấy của Thiên Chúa là có chủ Ä‘Ãch: NgÆ°á»i xem chúng ta nhÆ° những đứa con trưởng thà nh lá»›n tuổi, nên đã giao phó cho vÆ°á»n nho của NgÆ°á»i, vÅ© trụ của NgÆ°á»i. Phà m nhân là quản lý của công trình Thiên Chúa! Tôi quản lý má»™t phần "cÆ¡ nghiệp" đó; nó đã được NgÆ°á»i đã trao phó cho tôi nhÆ°ng vẫn tiếp tục thuá»™c vá» NgÆ°á»i. NgÆ°á»i đã cho tôi thuê má»™t phần của cải NgÆ°á»i, má»™t mảnh VÆ°Æ¡ng quốc NgÆ°á»i. NgÆ°á»i đã ban cho tôi nhiá»u trách nhiệm. Những trách nhiệm nà o? Tôi phải là m sinh lợi cái gì đây? Tôi phải trả lẽ trÆ°á»›c mặt NgÆ°á»i vá» những gì, vá» những ai váºy?
Vì sẽ có ngà y Chủ sẽ cho "thu hoa lợi", hoa lợi của ông. Thế mà chúng ta tưởng mình là chủ các hoa lợi đó. NhÆ° thế, Thiên Chúa "vắng mặt" đâu phải vì NgÆ°á»i không can thiệp! Việc kÃn đáo Ä‘i xa của NgÆ°á»i chẳng phải là do dá»ng dÆ°ng hay do trung láºp, nhÆ° thể phà m nhân có thể là m bất cứ chuyện gì... và nắm lấy "chủ quyá»n" nhÆ° trong cám dá»— của AÄ‘am thá»i nguyên thuá»· (St 3,5). Không, Thiên Chúa đâu có trung láºp, nhu nhược, để phà m nhân mặc sức: NgÆ°á»i yêu ta đến Ä‘á»™ đòi ta tÃnh sổ. NgÆ°á»i đối xá» vá»›i ta nhÆ° kẻ có "trách nhiệm" thá»±c sá»±: sẽ có má»™t ngà y "thu hoạch vÆ°á»n nho".
"Thá»i Ä‘iểm hái nho" đó là má»™t giây phút quyết định: "trÆ°á»›c" thì quá sá»›m, vì chÆ°a đủ chÃn!... nhÆ°ng "sau" thì quá trá»…, vì sẽ hÆ° thối không cứu vãn được. Trong cuá»™c Ä‘á»i chúng ta cÅ©ng thế, có những thá»i Ä‘iểm không được để hụt chuyện thu hoạch. Trong lúc nà y, Thiên Chúa chỠđợi gì nÆ¡i tôi? Cái gì có thể là m hôm nay chứ không thể hôm qua và sẽ không thể ngà y mai trong chÆ°Æ¡ng trình của Chúa, mà tôi có má»™t phần trách nhiệm? Tôi bị cám dá»— để cho hÆ° thối những gì?
2. Các tá Ä‘iá»n tá»± coi mình là gia chủ
NhÆ°ng mùa hái nho đó, theo dụ ngôn, là mùa hái nho đẫm máu! Biểu trÆ°ng thái Ä‘á»™ từ chói Thiên Chúa. Thái Ä‘á»™ ấy còn tiếp tục mãi đến hôm nay. Thiên Chúa nên má»™t kẻ quấy rầy dá»… ghét khi kêu gá»i chúng ta trả lại hoa quả "của NgÆ°á»i". Vâng, hết thảy chúng ta Ä‘á»u bị cám dá»— bất cần Thiên Chúa, muốn quản lý vÆ°á»n nho NgÆ°á»i vì lợi Ãch riêng tÆ°. Trong cuá»™c sống tôi, đâu là những hoa trái của Thiên Chúa bị tôi từ chối trả lại cho NgÆ°á»i? Äâu là những đòi há»i, kêu gá»i của NgÆ°á»i bị tôi miá»…n cưỡng chấp nháºn?
NhÆ°ng đâu các tá Ä‘iá»n từ chối và đối nghịch, gia chủ vẫn liên tiếp gởi tá»›i các sứ giả của mình, "Lạy Chúa, Chúa đã gia tăng các giao Æ°á»›c vá»›i há», và đã dùng các ngôn sứ Ä‘Ã o tạo há» trong niá»m hy vá»ng Æ¡n cứu rá»—i..." Ôi! Thiên Chúa kiên nhẫn và thÆ°Æ¡ng xót biết chừng nà o! Äây đúng là toà n bá»™ lịch sá» Israel được Äức Giêsu tóm tắt. Và cÅ©ng là lịch sá» của chúng ta nữa.
"Sau cùng, ông sai chÃnh con trai mình đến gặp chúng, vì nghÄ© rằng: Chúng sẽ nể con ta". NhÆ° trong hầu hết má»i dụ ngôn, câu chuyện kiểu phà m nhân bị vỡ tan tà nh, vì xảy ra Ä‘iá»u không thể tin được: có ngÆ°á»i cha nà o trên hà nh tinh nhân loại nà y lại hà nh Ä‘á»™ng nhÆ° thế? Không! Chẳng ai lại nảy ra ý kiến sai con (Mt 21,37; Mc 12,6; Lc 20,13) đến vá»›i những kẻ đã giết chết "khối" tôi tá»› của mình rồi. NhÆ°ng đây đâu còn là câu chuyện của con ngÆ°á»i nữa. Thiên Chúa là tay "đại liá»u"! Ngà i triệt để chÆ¡i trò "được ăn cả ngã vá» không". NgÆ°á»i "liá»u mạng" đứa con của mình, hoa quả của tình âu yếm Ba Ngôi... để cố gắng là m cho nhân loại mang hoa quả. Vì Thiên Chúa đã yêu thÆ°Æ¡ng ta đến Ä‘á»™ ban cho ta Con Má»™t ngà i, ai sẽ có thể tách chúng ta ra khá»i tình yêu xuất phát từ NgÆ°á»i được? Lạy Chúa, xin cảm tạ Æ¡n Ngà i.
NhÆ°ng xin lÆ°u ý: tá»™i các tá Ä‘iá»n không phải là đã chẳng là m cho vÆ°á»n nho sinh quả... nhÆ°ng là đã muốn chiếm lấy hoa quả không thuá»™c vá» há», theo kiểu biểu tượng của dụ ngôn. Äây chÃnh là tá»™i của chủ nghÄ©a vô thần: quản lý trái đất chỉ vì lợi Ãch cho con ngÆ°á»i (đúng ra cho má»™t số ngÆ°á»i) thôi, chẳng để ý rằng nó là sở hữu và hồng ân của Thiên Chúa, chẳng để ý đến "chÆ°Æ¡ng trình" của Thiên Chúa trên nhân loại. Khi con ngÆ°á»i không còn chấp nháºn Thiên Chúa nhÆ° hạnh phúc chung quyết của mình, sá»± thiện tuyệt đối của mình, ý nghÄ©a tối háºu của cuá»™c sống mình... thì nó sẽ tìm "trong chÃnh mình" hạnh phúc ấy, sá»± thiện ấy. Và đó là má»™t ảo tưởng. Tất cả triết thuyết hiện đại Ä‘á»u chứng minh cho thấy việc "giết chết" Thiên Chúa trong tâm tưởng và xã há»™i cÅ©ng là cái chết của con ngÆ°á»i: không Thiên Chúa, hiển nhiên và rõ rà ng là cái chết chết chiến thắng mãi, sá»± dữ chiến thắng mãi, và "phi lý vô nghÄ©a" sẽ là tiếng nói cuối cùng (J.P. Sartre).
"Thế là chúng bắt lấy cáºu, quăng ra bên ngoà i vÆ°á»n nho, và giết Ä‘i". Äây quả là má»™t vụ "xá» tỠđúng lá»… nghi", được tiến hà nh theo quy định, má»™t tá»™i ác có ý thức và suy nghÄ© trÆ°á»›c, được hoà n tất theo tráºt tá»± các cuá»™c xá» tá» hình (Lv 24,14-16): ngÆ°á»i ta bắt đầu bằng cách "lôi" kẻ bị "trục xuất" ra bên ngoà i vÆ°á»n nho (Cv 7,58; Lc 4,29). Äức Giêsu, Stêphanô, sẽ bị xá» "ngoà i thà nh"nhÆ° thế. NhÆ°ng lÆ°u ý, chá»› Ä‘á»c các trang nà y vá»›i má»™t thái Ä‘á»™ bà i Do thái do thiếu ý thức hoặc vô thức, mà chất lên đầu dân Do thái tá»™i chối bá» Äức Giêsu và Thiên Chúa nhÆ° váºy. Chúng ta cÅ©ng chẳng vô tá»™i đâu!
Vấn Ä‘á» "chối bá» Thiên Chúa" luôn luôn có tÃnh chất thá»i sá»±. Vấn Ä‘á» nà y Ä‘Æ°Æ¡c đặt ra cho tôi. Và không thể trả lá»i má»™t cách lý thuyết. ChÃnh cuá»™c sống tôi đáp trả lá»i hay chối từ. Äón nháºn hay từ chối Äức Giêsu... nghe Tin Mừng hay là m nhÆ° nó đã chẳng há» hiện hữu... sống theo tình yêu tuyệt đối hay theo lòng thù ghét... trả hoa quả cho Thiên Chúa hay giữ lại cho mình đâu có nhÆ° nhau được!
3. Tái láºp tình thế
"Váºy xin há»i: Khi ông chủ vÆ°á»n nho đến, ông sẽ là m gì bá»n tá Ä‘iá»n kia? HỠđáp: Ãc giả ác báo, ông sẽ tru diệt bá»n chúng, và cho các tá Ä‘iá»n khác canh tác vÆ°á»n nho, để cứ đúng mùa, há» ná»™p hoa lợi cho chủ". Äây đúng là má»™t cuá»™c Phán xét... má»™t cảnh cáo dÆ°á»›i hình thức răn Ä‘e. Không phải để "doạ dẫm" nhÆ°ng để lôi kéo ngÆ°á»i ta hoán cải nếu có thể được: phải chi há» nắm lấy cÆ¡ may cuối cùng... phải chi cả sau khi đã từ chối và giết chết các tôi tá»›, cuối cùng hỠđón tiếp NgÆ°á»i Con!
Thông qua dụ ngôn, chúng ta khám phá ra ý thức Äức Giêsu đã có vá» vai trò mình. NgÆ°á»i ý thức mình là "Con", khi hoà n toà n tách mình khá»i loạt các ngôn sứ đến trÆ°á»›c. NgÆ°á»i ý thức mình Ä‘ang Ä‘i tá»›i cái chết, vì trung thà nh vá»›i sứ mệnh: được Thiên Chúa sai. NgÆ°á»i cÅ©ng ý thức rằng công trình của mình không thể thất bại: dầu ngÆ°á»i con chết, vÆ°á»n nho rốt cục cÅ©ng sẽ Ä‘em lại hoa quả cho Thiên Chúa.
NhÆ°ng tại sao Con Thiên Chúa đã bị giết chết? Tại sao toà n thể Israel chÃnh thức đã loại trừ NgÆ°á»i? Äây là hai câu há»i nhức nhối mà các Kitô hữu tiên khởi đã phải tá»± đặt ra. ChÃnh trong Kinh Thánh, trong đức tin, mà hỠđã tìm ra chìa khoá cho bà ẩn kép ấy. Thánh vịnh 118 đã loan báo: tảng đá đáng thÆ°Æ¡ng dị hình, bị thợ ná» loại bá» bởi cho rằng vô Ãch, chỉ đáng ném và o hố rác... thì trong kế hoạch của Thiên Chúa, đã trở thà nh khối đá tốt xinh quan trá»ng, khối đá mà ngÆ°á»i ta đặt ở chá»— chủ yếu nhất của công trình, chá»— nối hai bức vách, ở đỉnh má»™t khung vòm! Äá góc hay đá đỉnh ! Tất cả sá»± vững chắc của toà nhà tuỳ thuá»™c và o khối đá ấy. Äức Giêsu đã dám quả quyết mình là yếu tố chủ chốt trong kế hoạch vÄ© đại của Thiên Chúa.
Bạn ÄÆ°á»ng |
Những bài khác:
|
|