Khuôn mặt của Thiên Chúa
20.09.2008
 |
|
Chúa Nháºt 25 ThÆ°á»ng niên A
(Mt 18,21-35)
Dụ ngôn Những ngÆ°á»i thợ giá» cuối cùng rất nổi tiếng. Lắm khi ngÆ°á»i ta đã chỉ trÃch nó, vì chỉ phê phán nó trên bình diện kinh tế, công bằng xã há»™i kiểu nhân loại. Theo quan Ä‘iểm đó, thái Ä‘á»™ của gia chủ Ãt ra cÅ©ng đáng ngạc nhiên, bất bình thÆ°á»ng. Má»™t "chủ nhân" sẽ bảo bạn rằng bắt chÆ°á»›c gia chủ tức khắc phá sản. Má»™t "công nhân" sẽ nói: không tôn trá»ng má»™t mức thang tiá»n lÆ°Æ¡ng hợp lý theo công việc được hoà n thà nh thì chẳng bình thÆ°á»ng đâu, và là m má»™t ông chủ Ä‘á»™c Ä‘oán nhÆ° thế tháºt bất xứng. NhÆ°ng các chú giải ấy vì quá nông cạn nên không đúng được. Äức Giêsu có bao giá» cổ vÅ© bất công xã há»™i đâu! Phải Ä‘á»c trang thá»i danh nà y má»™t cách khác để nó tháºt là má»™t "Tin Mừng"!
Xin nhá»› rằng "dụ ngôn" là má»™t thể văn chÃnh xác, đâu muốn Ä‘á»c thế nà o cÅ©ng được. Khác vá»›i "ẩn dụ", trong má»™t dụ ngôn, má»i chi tiết cụ thể Ä‘á»u không mang những bà i há»c: phải tìm "chủ Ä‘iểm" của câu chuyện, ý nghÄ©a trung tâm của thuáºt trình. Các chi tiết còn lại có đó là chỉ để câu chuyện được liên tục, đôi lúc gia tăng hà i hÆ°á»›c, bó buá»™c chú ý, khiến phải quan tâm.
1. Má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u được kêu gá»i
"NÆ°á»›c Trá»i cÅ©ng giống nhÆ° chuyện gia chủ kia, vừa tảng sáng đã ra mÆ°á»›n thợ và o là m vÆ°á»n nho cho mình". Lúc nà y đây, tất cả bắt đầu nhÆ° má»™t câu chuyện có thá»±c. Chúng ta Ä‘ang ở tại Palestina, khi trá»i còn rất sá»›m. Các "thợ công nháºt" đứng đó, trên quảng trÆ°á»ng là ng, chỠđược thuê mÆ°á»›n, kiếm ăn qua ngà y. Äây là tình trạng bi thÆ°Æ¡ng của những con ngÆ°á»i không có nghá» nghiệp đảm bảo, ná»™t tình trạng vẫn còn là của phần lá»›n các chủ gia đình trong Thế giá»›i thứ ba.
Tuy nhiên, dẫu cho mô tả ban đầu nà y rất hiện thá»±c, chúng ta cÅ©ng được cảnh giác ngay: đây sẽ không phải là má»™t bà i há»c xã há»™i, nhÆ°ng là má»™t mạc khải vá» "NÆ°á»›c Trá»i". Ông chủ Ä‘i thuê ngÆ°á»i từ tảng sáng. Äến mÆ°á»i hai giá» trÆ°a, ba giá» chiá»u, tháºm chà đến năm giá», ông vẫn còn tuyển thợ. Ta Ä‘oán ra ngay đây không phải là má»™t ông chủ bình thÆ°á»ng: ngÆ°á»i ta đâu có thuê thợ má»™t giá» trÆ°á»›c khi chấm dứt ngà y công! Äây là má»™t "ông chủ" Æ°u tÆ° sâu xa vá» thảm cảnh của những ngÆ°á»i thất nghiệp: "Sao các anh đứng đây suốt ngà y không là m gì hết?". Nếu chỉ dừng lại ở phần đầu dụ ngôn, không chồng chéo nhau trong đó các tiên kiến ý thức hệ, ta thấy Äức Giêsu đã vẽ ra má»™t nhân váºt hết sức tốt là nh: không mệt má»i, năm lần trong cùng má»™t ngà y, ông đã quan tâm cung cấp công việc, tiá»n lÆ°Æ¡ng, phẩm giá... cho những ngÆ°á»i con nghèo khổ bất hạnh.
Ngoà i ra, cÅ©ng nên lÆ°u ý Ä‘iệp khúc: "Và o là m vÆ°á»n nho cho tôi Ä‘i!". Trong toà n bá»™ Cá»±u Ước, và thà nh thỠđối vá»›i thÃnh giả đầu tiên của Äức Giêsu, "vÆ°á»n nho" là biểu tượng của "dân Thiên Chúa" (Is 5,1-7; Gr 2,21; Ed 17,6; Hs 10,1; Tv 78,9-16). Theo nghÄ©a đó, "vÆ°á»n nho" chÃnh là nÆ¡i hạnh phúc, nÆ¡i Thiên Chúa giao Æ°á»›c vá»›i dân Ngà i, "NÆ°á»›c Trá»i" chÃnh là nÆ¡i có lòng là nh của Thiên Chúa, nÆ¡i NgÆ°á»i không ngá»›t má»i gá»i hết thảy chúng ta gia nháºp: "Và o là m vÆ°á»n nho cho tôi Ä‘i... Äể mà hưởng niá»m vui của gia chủ..." (x. Mt 25,21-23).
2. Má»i sá»± Ä‘á»u là hồng ân
Äến chiá»u, lúc xảy ra việc trả lÆ°Æ¡ng, má»›i thá»±c sá»± bắt đầu cái khó tin, xét theo phÆ°Æ¡ng diện con ngÆ°á»i. Äây là dấu chúng tôi đến gần "chủ Ä‘iểm" của câu chuyện. Hiển nhiên "gia chủ" lạ lùng nà y muốn cho những kẻ được và o vÆ°á»n nho ông trÆ°á»›c tiên mục kÃch việc ông sắp thá»±c hiện cho những kẻ cuối cùng: chứng kiến việc trả lÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i khác! Sao thế? Trả cho há» trÆ°á»›c để há» ra Ä‘i thì quá Ä‘Æ¡n giản... và hết chuyện! Và hỠđã chứng kiến thá»±c sá»±, vừa kinh ngạc vừa bá»±c mình. Bản văn hy lạp dùng má»™t từ có nghÄ©a chÃnh xác là "kêu ca"... Äây là má»™t từ Kinh Thánh nhắc nhá»› tiếng "kêu ca" của dân Israel trong hoang địa (Xh 16,9; Tv 106,25) cÅ©ng nhÆ° diện tả thái Ä‘á»™ rất thông thÆ°á»ng của ta khi không hiểu các thá» thách đổ xuống đầu mình... khi "là m việc cả ngà y nặng nhá»c, lại còn bị nắng nôi thiêu đốt" nên kết án Thiên Chúa.
Trong dụ ngôn, thá»i Äức Giêsu, "những kẻ kêu ca" nà y rõ rà ng là các kinh sÆ° và biệt phái; há» thá»±c sá»± không ngá»›t cằn nhằn Äức Giêsu khi NgÆ°á»i tiếp đón hạng "thu thuế, Ä‘Ä© Ä‘iếm và tá»™i lá»—i". Và o thá»i Matthêu, những "kẻ cuối cùng" được ngang hà ng vá»›i những "kẻ đầu tiên" chÃnh là ngÆ°á»i ngoại giáo được Ä‘Æ°a và o trong Giáo Há»™i cách bình đẳng vá»›i ngÆ°á»i Do thái chÃnh gốc. Hôm nay cÅ©ng thế, chúng ta nghe Äức Giêsu mạnh mẽ nói vá»›i chúng ta rằng đối vá»›i Thiên Chúa, không có hạng Æ°u đại. Những "ngÆ°á»i thợ giá» sau hết" cÅ©ng được đối xá» ngang gbằng vá»›i những ai được Ä‘i và o VÆ°á»n nho Thiên Chúa trÆ°á»›c tiên! Trong Tin Mừng, Äức Giêsu thÆ°á»ng nêu báºt các ngÆ°á»i nghèo khó, bị loại, "rốt cùng", tá»™i lá»—i! Ai khó chịu phản đối Ä‘iá»u nà y thì ẽ được nghe NgÆ°á»i mạnh dạn tuyên bố đó chÃnh là thái Ä‘á»™ của Thiên Chúa... "già u lòng thÆ°Æ¡ng xót", "Dives in misericordia" theo nhan Ä‘á» rất đẹp của má»™t thông Ä‘iệp của Äức Gioan- Phaolô II.
Quả thế, gia chủ đã trả lá»i những kẻ kêu ca cách chắc nịch: "Tôi muốn cho ngÆ°á»i và o là m sau chót nà y cÅ©ng được bằng bạn đó. Chẳng lẽ tôi lại không có quyá»n sá» dụng tuỳ ý của cải tôi sao? Hay vì thấy tôi tốt bụng mà bạn đâm ra ghen tức?". Chúng ta không còn ở trong má»™t khung cảnh bình thÆ°á»ng để có thể từ đó rút ra các nguyên tắc công bình xã há»i, nhÆ°ng Ä‘ang nghe má»™t "mặc khải" thần há»c và các thái Ä‘á»™ của Thiên Chúa. Sau đây là chân dung tuyệt diệu Äức Giêsu vẽ ra cho ta vá» Cha NgÆ°á»i:
- Má»™t Thiên Chúa yêu thÆ°Æ¡ng nhân loại hết thảy, đặc biệt những ai bị bá» rÆ¡i hÆ¡n hết; NgÆ°á»i muốn Ä‘Æ°a há» và o hưởng "VÆ°á»n nho của NgÆ°á»i", hưởng hạnh phúc của NgÆ°á»i...
- Má»™t Thiên Chúa gieo rắc ân huệ mình cách thừa thãi; NgÆ°á»i "má»i" và "gá»i" trong má»i lúc, má»i tuổi, má»i hoà n cảnh...
- Má»™t Thiên Chúa mà lòng "nhân là nh" không bị các công lao của ta giá»›i hạn; NgÆ°á»i ban nhiá»u hÆ¡n ta "có được nhá» ná»— lá»±c riêng của riêng ta".
- Má»™t Thiên Chúa gạt bá» bất cứ ai cho rằng mình có những đặc quyá»n đặc lợi và tìm cách ngăn kẻ khác cÅ©ng được hưởng...
NhÆ° thế, Tin Mừng hôm nay công bố má»™t trong những chân lý chủ yếu của đức tin chúng ta, mà thÆ° Rôma và Galata sẽ khai triển dà i dòng" "Hết thảy những ai tin Ä‘á»u giống nhau cả: hết thảy Ä‘á»u đã phạm tá»™i và bị tÆ°á»›c quyá»n vinh quang Thiên Chúa, nhÆ°ng hỠđược trở nên công chÃnh do ân huệ Thiên Chúa ban nhÆ°ng không... Váºy thì hãnh diện ở chá»— nà o? Chẳng còn gì để hãnh diện!... Tháºt thế, chúng tôi nghÄ© rằng: ngÆ°á»i ta được nên công chÃnh vì tin, chứ không phải vì là m những gì luáºt dạy" (Rm 3,22-24.27-28). Dụ ngôn nà y thà nh ra Ä‘em lại má»™t niá»m hy vá»ng lá»›n lao cho biết bao chủ chăn hay cha mẹ ngà y nay thấy tÃn hữu hay con cái rá»i bỠđức tin. Không gì mất mãi vá»›i Thiên Chúa. NgÆ°á»i tuyển dụng cho giây phút cuối cùng. Chẳng bao giá» là quá trá»…! Ngoà i ra, Äức Giêsu đâu có "kể" chuyện nà y không thôi... NgÆ°á»i đã sống chuyện đó bằng cách ban thiên đúng giây phút cuối cùng cho tên cÆ°á»›p cùng bị đóng Ä‘inh trên núi Sá».
NhÆ° thế, thay vì đứng lại nÆ¡i cảnh bất công bá» ngoà i nà y, chúng ta được má»i vui hưởng lòng "nhân háºu" tuyệt vá»i của Cha chúng ta: "Hãy biết xót thÆ°Æ¡ng nhÆ° Cha chúng con là Äấng hằng thÆ°Æ¡ng xót". Từ và i tháºp niên nay, thế giá»›i đã tiến rất xa trong đòi há»i "công bình". DÄ© nhiên không có vấn Ä‘á» lùi lại. NhÆ°ng thế giá»›i cÅ©ng chẳng cần phải tiến bá»™ vá» mặt tình yêu, mặt "trái tim" sao? Sau đây là lá»i phát biểu theo chiá»u hÆ°á»›ng đó của Äức Gioan-Phaolô II trong thông Ä‘iệp "già u lòng thÆ°Æ¡ng xót" của ngà i: "trong thế giá»›i ngà y nay, trên má»™t quy mô rá»™ng lá»›n, ý thức vá» công bình đã chá»—i dáºy... Và Giáo há»™i chia sẻ vá»›i con ngÆ°á»i thá»i đại khát vá»ng nồng nhiệt lẫn sâu xa đó, khát vá»ng vá» má»™t cuá»™c sống công bình hÆ¡n trên má»i phÆ°Æ¡ng diện... Tuy nhiên, tháºt khó mà không nháºn thấy rằng thÆ°á»ng khi các chÆ°Æ¡ng trình dá»±a trên ý niệm công bằng chịu nhiá»u biến dạng trong thá»±c tế... do oán ghét, háºn thù và bạo ngược... Kinh nghiệm của quá khứ và của thá»i ta cho thấy công bình tá»± nó không đủ, nêu ta không để cho sức mạnh sâu xa hÆ¡n là tình yêu biến đổi nhà o nặn cuá»™c sống con ngÆ°á»i... Và lòng thÆ°Æ¡ng xót (phát xuất từ Thiên Chúa) là má»™t sức mạnh đặc biệt của tình yêu ấy, nó dÅ©ng mãnh hÆ¡n tá»™i lá»—i và sá»± bất trung của con ngÆ°á»i... Theo má»™t nghÄ©a nà o đó, lòng thÆ°Æ¡ng xót nằm ở cá»±c đối diện vá»›i đức công bình thần linh, và trong lắm trÆ°á»ng hợp đã tá» ra mạnh mẽ cÅ©ng nhÆ° triệt để hÆ¡n công bình" (Äức Gioan-Phaolô II).
Bạn ÄÆ°á»ng |
In bài này
Lưu dạng file
Gửi bài này qua Email
