Bất hạnh của lòng bất nhân
20.09.2008
Chúa nháºt 24 ThÆ°á»ng niên A
(Mt 18,21-35)
Sonziya là môn đệ má»™t linh sÆ° nổi tiếng. Thấy thầy mình đầy đủ kiến thức, có thể giúp tất cả những ai tìm đến vá»›i ông, Sonziya xin sÆ° phụ cầu cho mình được nhìn biết Ä‘iá»u thiện Ä‘iá»u ác trong các tâm hồn, và Thiên Chúa đã ban cho anh Æ¡n huệ đó. Ãt lâu sau, má»™t lái buôn đến gặp sÆ° phụ của Sonziya. Cuá»™c sống của ông nà y đầy dẫy những Ä‘iá»u thất đức. NgÆ°á»i môn đệ trẻ má»›i thoạt đã nhìn thấy rõ tâm hồn ông ta. Hết sức kinh ngạc và phẫn ná»™, Sonziya kêu lên: "NhÆ¡ bẩn nhÆ° ông mà lại dám đứng trÆ°á»›c mặt vị thánh à ?". Thế là ngÆ°á»i lái buôn bá» Ä‘i. Vị linh sÆ° liá»n gá»i Sonziya tá»›i và bảo: "Khi nãy có má»™t ngÆ°á»i tá»›i mà con lại Ä‘uổi Ä‘i. Äó là dịp may cuối cùng của ông ta đấy!" Láºp tức Sonziya kinh sợ, khẩn khoản nhá» sÆ° phụ xin Thiên Chúa đừng để anh phải thấy sá»± dữ nữa.
NhÆ°ng vị linh sÆ° trả lá»i là không thể được, ân huệ Thiên Chúa không thể huá»· bá»; song ông sẽ xin NgÆ°á»i ban cho anh má»™t Æ¡n má»›i thêm và o đó: là m cảm thấy mình giống anh em cách mãnh liệt. Tất cả những Ä‘iá»u xấu xa nhìn thấy được, từ nay Sonziya sẽ thấy không phải nhÆ° sá»± xấu xa của ngÆ°á»i khác, mà nhÆ° sá»± xấu xa của chÃnh bản thân mình.
1. Rộng lượng tha thứ cho nhau
Chúa nháºt vừa qua, chúng ta đã nghe từ miệng Äức Giêsu lá»i dạy vá» thái Ä‘á»™ phải có đối vá»›i "ngÆ°á»i anh em trót phạm tá»™i". Hôm nay, câu há»i của Phêrô có tÃnh cách cá nhân hÆ¡n nhiá»u. TrÆ°á»ng hợp được xác định: giỠđây không còn là 'má»™t" tá»™i chung chung có nguy cÆ¡ tác hại đến cá»™ng Ä‘oà n, nhÆ°ng là má»™t xúc phạm ta Ä‘Ãch thân gánh chịu: "Khi má»™t ngÆ°á»i anh em xúc phạm đến con...".
Phản ứng đầu tiên, gần nhÆ° tá»± nhiên, của kẻ bị tấn công là ăn miếng trả miếng. Óc báo thù, theo Kinh Thánh, giống nhÆ° ác thú ẩn nấp trong phong tối ngay nÆ¡i cá»a nhà , móng vuốt giÆ°Æ¡ng sẵn (St 4,7). Nháºn xét nà y rất sâu xa: "lòng báo oán" chá»±c sẵn trong con ngÆ°á»i. Äể có thể sống còn, luáºt rừng xanh đòi há»i phải bảo vệ. Bản năng nà y là m cho việc tha thứ nên khó khăn. Trang Tin Mừng Ä‘ang nghe thà nh thá» trả lá»i má»™t trong những vấn Ä‘á» thá»i sá»± nóng bá»ng nhất. Nhân loại có thể sống... trong leo thang bảo lá»±c nhÆ° thấy hiện giá» không? Có thể bẽ gẫy vòng háºn thù quá»· quái, trong đó há»n căm, khiêu kÃch, Ä‘e dá»a, báo oán Ä‘an kết vá»›i nhau da diết không? NhÆ°ng chẳng cần phải Ä‘i tìm những tranh chấp chÃnh trị hay quốc tế Ä‘ang đầy dẫy báo chÃ, phát thanh, truyá»n hình má»—i ngà y... hãy có gan nhìn quanh ta, trong Ä‘á»i thÆ°á»ng của ta, cái bạo lá»±c tiá»m ẩn Ä‘ang đầu Ä‘á»™c các mối tÆ°Æ¡ng quan nhân loại. Câu chuyện Sonziya ở trên là má»™t bằng chứng.
Vá»›i sá»± lanh lợi thÆ°á»ng nháºt và tÃnh thẳng thắn của má»™t con ngÆ°á»i bình dân, Phêrô nhấn mạnh vá»›i Äức Giêsu là dẫu sao vẫn có những kẻ vượt quá giá»›i hạn! Tha "má»™t lần", "hai lần" còn được! (Trong các trÆ°á»ng giáo sÄ© Do thái thá»i Äức Giêsu, ngÆ°á»i ta nhượng bá»™ cho tá»›i "bốn lần"). Thà nh thá» Phêrô tưởng mình đã quảng đại lắm khi Ä‘á» nghị tha tá»›i bảy lần cho kẻ tái phạm khó chữa không ngừng gây khốn cho ta.
NhÆ°ng má»™t lần nữa, vá»›i quyá»n chủ tể tối thượng, Äức Giêsu là m nổ tung má»i tÃnh toán của chúng ta, kêu má»i chúng ta tha thứ vô biên, tha thứ mãi mãi. Và để nói lên tÃnh cách hết sức má»›i mẻ của cuá»™c cách mạng tháºt sá»± nà y, Äức Giêsu đảo ngược bà i ca cổ nhất mà tiếc thay vẫn được con ngÆ°á»i hát từ rất lâu, và nay cÅ©ng còn ngÆ°á»i hát. Äó là bà i ca man rợ Lamek vẫn tấu bên tai hai vợ mình, âm vang của những háºn thù bá»™ lạc nguyên thuá»·: "AÄ‘a và Silla, nghe tiếng ta đây. Thê thiếp Lamek, gióng tai cho kỹ. Vì bị thÆ°Æ¡ng, ta giết chết má»i ngÆ°á»i. Ta trầy gia, má»™t nam nhi toi mạng. Vì Cain có được báo thù gấp bảy, thì Lamek gấp bảy vá»›i bảy mÆ°Æ¡i" (St 4,23-24).
"ThÆ°Æ¡ng xót", "tha thứ" thà nh ra là má»™t trong những giá trị Ä‘á»™c đáo của phong trà o do Äức Giêsu khởi xÆ°á»›ng. Hết má»i tôn giáo, tháºm chà má»i phong trà o chÃnh trị, Ä‘á»u đấu tranh chống sá»± ác, và lấy là m thÆ°Æ¡ng xót những ai Ä‘au khổ... nhÆ°ng há» cÅ©ng tránh xa những kẻ "là m Ä‘iá»u thất đức" ("Phải trái phân minh, lý tình trá»n vẹn"!?). TÃnh cách má»›i mẻ lạ lùng của Äức Giêsu nằm ở chá»— đầu là nạn nhân và tha thứ: "Cha Æ¡i, xin tha cho há», há» không biết việc há» là m" (Lc 23,33). Hỡi bạn, ngÆ°á»i thấy khó tha thứ, hãy ngắm dung nhan Ä‘á»™c nhất vô nhị nà y: dung nhan hiá»n là nh của Äức Giêsu trên tháºp giá.
2. Như Thiên Chúa đã thứ tha rộng lượng
Và để minh hoạ cho giáo huấn của mình, vá»›i sở trÆ°á»ng của má»™t tay kể chuyện Äông PhÆ°Æ¡ng, Äức Giêsu Ä‘Æ°a ra má»™t dụ ngôn đầy hình ảnh. Tổng số "nợ" rõ rà ng là kinh khủng, quá đáng: "mÆ°á»i ngà n nén và ng" (nghÄ©a là 60 triệu đồng tiá»n Rôma). Sá» gia Do Thái Flavius Josèphe cho ta má»™t Ä‘iểm so sánh khi kể rằng và o năm thứ 4 trÆ°á»›c Công nguyên, sÆ°u thuế hai tỉnh Galilê và Pêrê phải trả là hai trăm nén và ng, nghÄ©a là chỉ má»™t phần năm con số được Äức Giêsu nêu đây. Số tiá»n quá mức ấy thà nh thá» chỉ có tÃnh cách biểu tượng: vá»›i má»™t chút khôi hà i, Äức giêsu muốn ta hiểu là có má»™t cái gì đó rất quan trá»ng, mà phần tiếp câu chuyện sẽ cho thấy. Ná»—i tò mò bị kÃch thÃch dữ dá»™i. Cái gì sắp xẩy ra? Ông vua nà y là ai mà có những con nợ kiểu ấy? Má»™t kẻ thiếu khả năng chỉ trả nhÆ° thế thì biết là m gì đây?
"Bấy giá» tên đầy tá»› sấp mình xuống lạy lục: "ThÆ°a Ngà i, xin rá»™ng lòng hoãn lại cho tôi, tôi sẽ lo trả hết". Tôn chủ của y liá»n chạnh lòng thÆ°Æ¡ng, cho y vá» và tha luôn món nợ...". Äây là má»™t món quà ngoà i sức tưởng tượng: 60 triệu ngà y công! Cái gì đã xẩy ra giữa quyết định ban đầu của vua đòi thá»±c thi công lý... và quyết định sau đó tha bổng số nợ? Äức Giêsu nói: "Tôn chủ chạnh lòng". Ở đây chúng ta gặp lại cùng má»™t từ ngữ mà các tác giả Tin Mừng vẫn thÆ°á»ng dà nh cho Äức Giêsu: chạnh lòng thÆ°Æ¡ng trÆ°á»›c hà ng nÆ°á»›c mắt của bà mẹ goá (Lc 7,13), chạnh lòng thÆ°Æ¡ng trÆ°á»›c những u nhá»t của ngÆ°á»i phong hủi (Mc 1,41), chạnh lòng thÆ°Æ¡ng quần chúng bÆ¡ vÆ¡ mệt lả nhÆ° chiên thiếu chủ chăn (Mt 14,14; 15,32). Äiá»u Äức Giêsu muốn chúng ta hiểu qua món nợ khổng lồ chÃnh là đó: Thiên Chúa là nguồn thÆ°Æ¡ng xót vô biên, có khả năng thứ tha tất cả! Tổng số sá»± ác trong thế gian thì không đếm nổi, nhÆ°ng Thiên Chúa "chạnh lòng thÆ°Æ¡ng" vẫn tha thứ hết. Vâng, Thiên Chúa nhÆ° thế đấy, Äức Giêsu bảo.
NhÆ°ng vừa ra đến ngoà i, gặp má»™t đồng liêu mắc nợ, tên đầy tá»› lại cÆ° xá» ngược lại vá»›i tôn chủ y. Quả là má»™t tên đê tiện! Y chẳng hiểu gì vá» lòng tốt y vừa được hưởng. Bất chấp tiếng van nà i của bạn vốn cÅ©ng dùng những lá»i lẽ nhÆ° y, y đòi thanh toán má»™t món nợ quá nhá» bé: 1/600.000 những gì y vừa được ban tặng! Nhẫn tâm quá thể! LÆ°Æ¡ng tri bình thÆ°á»ng của khán thÃnh giả Äức Giêsu đâu chịu nổi sá»± bất công nà y, Vì thế các bạn đồng liêu của tên Ä‘á»™c ác má»›i Ä‘i trình bà y câu chuyện vá»›i tôn chủ. Nổi cÆ¡n thịnh ná»™, ông trao y cho lý hình hà nh hạ, mãi đến ngà y thanh toán nợ cho ông. Chá»› dừng lại trên các chi tiết cụ thể của câu chuyện nhÆ°ng hãy Ä‘i và o Ä‘iểm cốt yếu. Ông vua nà y không phải là má»™t ông vua bình thÆ°á»ng. Trên miệng Äức Giêsu, ông trở thà nh má»™t Bao công đáng sợ của Ngà y Chung thẩm: má»™t ông vua phán xét dân mình giữa trên tình thÆ°Æ¡ng hỠđã có vá»›i nhau! (Mt 25,31-46).
Không quên câu Phêrô há»i khi nãy, chúng ta vẫn nhá»› trong trà ná»—i khó khăn vô cùng khi phải tha thứ. Má»™t lần nữa, đâu phải các lý lẽ đạo đức hay xã há»™i há»c mà Äức Giêsu yêu cầu chúng ta tha thứ! Äối vá»›i NgÆ°á»i, việc tha thứ cho dá»±a trên sá»± kiện chÃnh chúng ta là những kẻ hưởng ân huệ tha thứ của Cha trên trá»i. Thà nh thá» phải nhìn vá» phÃa Thiên Chúa nếu muốn có khả năng hoà giải: có lẻ chúng ta sẽ đủ sức tha thứ cho những ai là m khổ mình, khi ý thức sắc bén vá» muôn lần tha thứ mà chÃnh chúng ta đã lãnh nháºn. Vấn Ä‘á» là là m đổi lại trên bạn hữu lòng thÆ°Æ¡ng xót Thiên Chúa ban cho ta.
Chá»› vá»™i bảo dụ ngôn chẳng liên hệ đến mình. Hay tệ hÆ¡n nữa, do bị đầu Ä‘á»™c bởi những ý thức hệ tranh đấu của thế giá»›i khắc nghiệt hôm nay, ta lại tìm ra nhiá»u lý do để chối từ tha thứ. Hãy để trang Tin Mừng nà y chất vấn má»—i má»™t chúng ta. Can đảm nhìn lại Ä‘á»i mình và đặt các danh tÃnh, các khuôn mặt cụ thể... lên các nhân váºt của dụ ngôn nà y để hết lòng tha thứ. Nếu không, "Cha Thầy, Äấng ngá»± trên trá»i, cÅ©ng sẽ đối xá» vá»›i anh em nhÆ° váºy". TÆ° tưởng nà y nghiêm trá»ng... đến ná»—i Äức Giêsu đã bắt chúng ta Ä‘á»c nó má»—i ngà y trong kinh Lạy Cha (Mt 6,12-14). Vì "Anh em Ä‘ong bằng đấu nà o, thì Thiên Chúa cÅ©ng sẽ Ä‘ong cho anh em đấu ấy" (Mt 7,2; Lc 6,38). Thiên Chúa chẳng phạt ai. ChÃnh con ngÆ°á»i tá»± phạt lấy há». Tên đầy tá»› bất nhân nà y, Thiên Chúa yêu mến nó và sẵn sà ng tha thứ cho nó. NhÆ°ng nó đã khép lòng trÆ°á»›c Æ¡n tha thứ ấy, khi từ chối tha thứ cho anh em mình. Hoả ngục, đó là nÆ¡i không yêu thÆ°Æ¡ng, hay đúng hÆ¡n là trạng thái không yêu thÆ°Æ¡ng. Äức Giêsu nhân háºu báo trÆ°á»›c cho ta rằng không yêu thÆ°Æ¡ng tháºt là khủng khiếp, bất hạnh. Váºy hãy tha thứ!
Bạn ÄÆ°á»ng |
In bài này
Lưu dạng file
Gửi bài này qua Email
