.

    Sau khi người Pháp đánh chiếm Bắc Kỳ và triều đình Huế ký hiệp Æ°á»›c Giáp Thân (1884) công nhận sá»± đô há»™ của Pháp, Việt Nam được chia thành 3 phần: Nam Kỳ là đất thuá»™c địa, Bắc Kỳ ná»­a thuá»™c địa và Trung Kỳ là đất bảo há»™. Người Công giáo Việt Nam lúc đó má»›i thật sá»± được tá»± do tôn giáo, công khai hoạt Ä‘á»™ng nhờ những Ä‘iều kiện thuận lợi về mặt tinh thần cÅ©ng nhÆ° vật chất. Số tín hữu tăng lên rất nhanh, các giáo phận cÅ©ng được chia nhỏ cho phù hợp vá»›i số tín hữu tăng cao. Các cÆ¡ sở vật chất nhÆ°: toà giám mục, nhà thờ, nhà xứ, trường học, dưỡng lão viện, cô nhi viện được xây dá»±ng khắp nÆ¡i. Nhiều dòng tu từ Pháp hoặc các nÆ°á»›c khác đã đến đặt cÆ¡ sở tại Việt Nam.

   Tại Bắc Kỳ, 1895, giáo phận Tây Đàng Ngoài được chia thành Tây (Hà Ná»™i) và Đoài (HÆ°ng Hoá) và giáo phận Tây lại được chia nhỏ (1902) thành: Tây và Thanh (Phát Diệm). Vào năm 1913, giáo phận Bắc Đàng Ngoài lại chia nhỏ thành Bắc (Bắc Ninh) và Phủ doãn Tông toà Lạng SÆ¡n. Ngày 3-12-1924, Toà Thánh đổi tên các giáo phận Tông toà tại Việt Nam theo địa hạt hành chính, nÆ¡i đặt toà giám mục, giống nhÆ° ta Ä‘ang có ngày nay. Ở Bắc có: Hà Ná»™i, Phát Diệm, HÆ°ng Hoá, Vinh, Hải Phòng, Bùi Chu, Bắc Ninh và Phủ doãn Lạng SÆ¡n. Ở Nam có: Sài Gòn, Quy NhÆ¡n, Huế, và má»™t phần của giáo phận Nam Vang gồm mấy tỉnh đồng bằng sông Cá»­u Long. Tổng cá»™ng là 12 giáo phận.

   Năm 1925, Toà Thánh thiết lập toà khâm sứ ở Đông DÆ°Æ¡ng và đặt tại Phủ Cam (Huế). Sau 400 năm Tin Mừng được rao giảng trên đất Việt (1533-1933), Đức Thánh Cha đã tấn phong vị giám mục tiên khởi là Đức cha Gioan Baotixita Nguyá»…n Bá Tòng ngày 11-6-1933, tại Đền Thánh Phêrô ở Roma. Năm 1934, Công đồng Đông DÆ°Æ¡ng vá»›i 19 giám mục, 5 bề trên dòng và 21 linh mục cố vấn, chuyên viên đã họp tại Hà Ná»™i vá»›i nhiều Ä‘iểm quan trọng nhằm tiến tá»›i việc thiết lập Hàng Giáo phẩm Việt Nam, đào tạo và thăng tiến hàng giáo sÄ© Việt Nam, cổ vÅ© tinh thần sống đạo và truyền đạo của giáo dân Việt Nam qua các phong trào Công giáo Tiến hành.

   Sau Công đồng Đông DÆ°Æ¡ng, Giáo há»™i Việt Nam phát triển rất nhanh vì được định hÆ°á»›ng rõ rệt dẫn đến việc thành lập nhiều giáo phận má»›i và nhiều giám mục Việt Nam được tấn phong: giáo phận Thanh Hoá (1932) từ giáo phận Phát Diệm, Thái Bình (1936) từ Bùi Chu, VÄ©nh Long (1938) từ Sài Gòn và Phủ doãn Tông toà Lạng SÆ¡n trở thành giáo phận chính toà (1939).  

   Sau thế chiến thứ I (1914-1918) và thứ II (1939-1945), dân tá»™c Việt Nam trải qua thời kỳ bất ổn triền miên kéo dài cho tá»›i năm 1954. Nhiều phong trào chống Pháp vá»›i các cuá»™c khởi nghÄ©a nổ ra khắp nÆ¡i nhÆ° Việt Nam Quốc Dân Đảng vá»›i Nguyá»…n Thái Học ở Yên Bái, Xô Viết Nghệ TÄ©nh (1930) ở Nghệ An, Hà TÄ©nh, Du kích Bắc SÆ¡n tháng 9-1940, khởi nghÄ©a Nam Kỳ (23-11-1940) và Cách Mạng Tháng 8-1945 thành công, khai sinh NÆ°á»›c Việt Nam Dân Chủ Cá»™ng Hoà. Rất nhiều tín hữu Công giáo đã tham gia vào các phong trào yêu nÆ°á»›c này.

   Tình hình Giáo há»™i Việt Nam vào năm 1939: 16 giáo phận, 17 giám mục, 1.544.765 giáo dân trên tổng dân số 23.193.769 người.

THỐNG KÊ GIÁO HỘI VIỆT NAM NĂM 1939

Bắc Kỳ: dân số (ds) 12.763.769 người, 1.151.653 gd, 633 gx có lm, 200 lm.ts, 932 lm.VN.

Trung Kỳ: ds. 3.970.000 người, 170.573 gd, 178 gx có lm, 61 lm.ts, 203 lm.VN.

Nam Kỳ(và Cao Miên): ds. 6.460.000 người, 222.539 gd, 168 gx có lm, 58 lm.ts, 208 lm.VN.

Tổng cá»™ng: ds. 23.193.769 người, 1.544.765 gd, 979 gx có lm, 319 lm.ts, 1.343  lm.VN.

(Trích bản thống kê của Niên giám Công giáo 1964, tr. 199)

   Sau chiến dịch Điện Biên Phủ, vá»›i hiệp định Genève ngày 20-7-1954, quân Ä‘á»™i Pháp rút khỏi Việt Nam, nÆ°á»›c Việt Nam bị chia thành hai miền. VÄ© tuyến 17 là giá»›i tuyến tạm thời.

   Vào thời Ä‘iểm này đã xảy ra cuá»™c di cÆ° ào ạt vào Nam của hÆ¡n 650.000 tín hữu. Biến cố này đã tạo nên nhiều xáo trá»™n trong Giáo há»™i Công giáo ở miền Bắc và thay đổi mạnh mẽ cấu trúc của Giáo há»™i Công giáo ở miền Nam. Giáo há»™i miền Bắc còn lại 10 giáo phận vá»›i 7 giám mục, 374 linh mục và má»™t số ít tu sÄ© phục vụ 750.000 tín hữu.

   Do số tín hữu đông đảo từ miền Bắc chuyển vào, nhiều giáo phận má»›i ở miền Nam được thành lập: Cần ThÆ¡ (1955) từ Nam Vang, Nha Trang (1957) từ Quy NhÆ¡n. Ngày 24-11-1960, Đức Thánh Cha Gioan XXIII đã thiết lập Hàng Giáo phẩm Công giáo Việt Nam vá»›i 3 giáo tỉnh Hà Ná»™i, Huế và Sài Gòn. Các giám mục trÆ°á»›c đây là hiệu toà, nay trở thành chính toà đánh dấu sá»± trưởng thành của Giáo há»™i Việt Nam. Má»™t số giáo phận má»›i được thành lập trong dịp này: Long Xuyên từ Cần ThÆ¡, Đà Lạt và Mỹ Tho từ Sài Gòn. Vào năm 1960, toàn bá»™ Giáo há»™i Việt Nam có 20 giáo phận: 10 ở giáo tỉnh Hà Ná»™i, 4 ở Huế và 6 ở Sài Gòn. Thời Ä‘iểm này, Giáo há»™i Việt Nam có 23 giám mục, 2.096.540 tín hữu trong số 29.200.000 dân, chiếm tá»· lệ 7,17%, 1.914 linh mục, 5.789 nam nữ tu sÄ©, 1.530 đại và tiểu chủng sinh.

1. Nhập đề
2. Thời kỳ khai sinh (1533-1659)
3. Thời kỳ hình thành (1659-1802)
4. Thời kỳ thử thách (1892-1885)
6. Thời kỳ trưởng thành (1960 đến nay)