Phải chăng Thiên Chúa đã chết?
07.10.2017
|
|
Thiên Chúa tá»± bản chất không thể chết, vì NgÆ°á»i là Äấng Hằng Sống. NhÆ°ng Thiên Chúa “chết†trong tâm hồn của con ngÆ°á»i, trong cuá»™c sống của há». Nói cách khác, Thiên Chúa phải “biệt cư†ra khá»i tÆ° tưởng con ngÆ°á»i, khá»i cuá»™c sống chúng ta.
Dụ ngôn vá» những tên tá Ä‘iá»n sát nhân được Chúa Giêsu trá»±c tiếp kể cho
các thượng tế và kỳ mục trong dân Do Thái, được thánh Matthêu viết lại dưới ánh
sáng biến cố tá» nạn và phục sinh của Chúa Giêsu, được Ä‘á»c lại trong bối cảnh
của thế giới tục hóa hiện nay, quả đúng là một ngụ ngôn, trong đó tất cả các
chi tiết Ä‘á»u mang ý nghÄ©a riêng: gia chủ là Thiên Chúa; vÆ°á»n nho là dân Israel,
được Thiên Chúa tuyển chá»n là m dân riêng; Chúa đã thiết láºp giao Æ°á»›c Xinai vá»›i thể
chế Môsê để bảo vệ và hÆ°á»›ng dẫn dân nà y, và nhÆ° giáºu, bồn đạp nho, vá»ng gác
trong vÆ°á»n; tá Ä‘iá»n sát nhân là những ngÆ°á»i Do Thái thất tÃn, nhất là các nhÃ
lãnh đạo đã Ä‘Æ°a dân và o con Ä‘Æ°á»ng bá»™i nghÄ©a; các đầy tá»› của gia chủ là các vị
ngôn sứ, qua các thá»i đã bị đối xá» tà n tệ. NgÆ°á»i con của gia chủ là chÃnh Chúa
Giêsu, bị đóng Ä‘inh trên tháºp giá bên ngoà i thà nh Giêrusalem. NgÆ°á»i Do Thái
tưởng giết Chúa Giêsu để nắm trá»n váºn mạng dân tá»™c. NhÆ°ng há» sẽ bị truất quyá»n
và bị trừng phạt; Chúa ám chỉ sự tà n phá Giêsusalem sau nà y. Còn Nước Thiên
Chúa thì sẽ được ban cho một dân khác biết là m cho Nước ấy sinh hoa lợi. Dân
má»›i nà y là Há»™i Thánh quy tụ lại từ má»i dân thiên hạ.
Cũng như những dụ ngôn khác, dụ ngôn nà y chứa đựng những ý nghĩa mở
rộng. Một đà ng, nó diễn tả tình yêu và lòng thương xót vô bỠbến của Thiên Chúa
đối vá»›i loà i ngÆ°á»i qua từng giai Ä‘oạn của lịch sá» cứu Ä‘á»™: từ sáng tạo đến cứu
chuá»™c. Dẫu con ngÆ°á»i có bất tÃn, nhÆ°ng Thiên Chúa không bá» rÆ¡i con ngÆ°á»i, vẫn
kiên nhẫn, hiện diện, đồng hà nh để và o cuá»™c cứu Ä‘á»™. Lịch sá» cứu Ä‘á»™ là lịch sá»
lòng thÆ°Æ¡ng xót của Thiên Chúa đối vá»›i loà i ngÆ°á»i. Thiên Chúa không bá» cuá»™c vÃ
bị khuất phục bởi sá»± dữ, nhÆ°ng tình yêu luôn chiến thắng và là lá»i cuối cùng.
Äà ng khác, dụ ngôn còn diá»…n tả thái Ä‘á»™ cố chấp, bá»™i nghÄ©a và khÆ°á»›c từ
của con ngÆ°á»i qua má»i thá»i đại: bắt đầu từ Adong và Evà vá»›i tá»™i kiêu ngạo chống
lại Thiên Chúa, đến các thế hệ loà i ngÆ°á»i đã quá sa Ä‘á»a dÆ°á»›i thá»i Noê, rồi các
tiên tri nhÆ° thá»i Isaia, nhÆ° được nói ở trong bà i Ä‘á»c I (Is 5,1-7), đến ná»—i là m
cho Thiên Chúa phải hối háºn vì đã là m ra con ngÆ°á»i trên mặt đất (x. St 6,6); “Thiên Chúa mong há» sống công bình, mà chỉ
thấy toà n là đổ máu; đợi chá» há» là m Ä‘iá»u chÃnh trá»±c, mà chỉ nghe tiếng khóc
than†(Is 5,7); đến thá»i Chúa Giêsu, tháºp giá là bản cáo trạng lá»›n nhất vá»
tá»™i ác và sá»± quay lÆ°ng của nhân loại đối vá»›i Thiên Chúa. Con ngÆ°á»i đã giết chết
Con Thiên Chúa.
Thái Ä‘á»™ loại trừ Thiên Chúa trở thà nh má»™t hệ thống triết há»c và chÃnh
trị vô thần duy váºt chất vá»›i những tên tuổi nhÆ° Feuerbach, Kark Marx. Triết gia
hiện sinh vô thần Nietzsche đã đặt trên môi miệng của má»™t ngÆ°á»i Ä‘iên Ä‘ang xông
và o đám ngÆ°á»i vô thần lá»i tuyên bố nà y: “Thiên
Chúa đã chết! Thiên Chúa sẽ mãi mãi chết! Và chÃnh chúng ta đã giết NgÆ°á»iâ€
(Nietzsche, Le Gai Savoir, Livre
troisième, 125). Theo ông, phải giết chết Chúa để chừa chỗ cho siêu nhân và cho
ý chà quyá»n lá»±c của con ngÆ°á»i.
Trong bối cảnh của thế giá»›i hiện đại và háºu hiện đại, dụ ngôn còn soi
sáng cho chúng ta hiểu vỠthực trạng đáng buồn hiện nay của thế giới, nhất là ở
Châu Âu. Äó là má»™t thế giá»›i bị thống trị bởi hiện tượng tục hóa và giải thiêng,
và chủ thuyết duy tương đối hóa lên ngôi như một thứ độc tà i mới. Trong thế
giá»›i đó, Thiên Chúa bị lãng quên, bị loại trừ khá»i cuá»™c sống. Chúa Giêsu đã bị
“loại ra khá»i vÆ°á»n nho,†khá»i ná»n văn hóa được gá»i là háºu Kitô giáo hay lÃ
chống Kitô giáo. Những lá»i của các tá Ä‘iá»n vÆ°á»n nho được lặp lại trong xã há»™i
tục hóa hôm nay: “Chúng ta hãy giết ngÆ°á»i
thừa tá»± và tà i sải sẽ thuá»™c vá» chúng ta.†Nhân loại bị tục hóa muốn lÃ
ngÆ°á»i thừa kế và ông chủ. Jean Paul Sartre đã đặt trên miệng má»™t ngÆ°á»i có cá
tÃnh đặc biệt tuyên bố nà y: “Không còn gì
ở trên thiên Ä‘Ã ng, cả Ä‘iá»u tốt lẫn Ä‘iá»u xấu, không có ai có thể truyá»n lệnh cho
tôi... Tôi là má»™t con ngÆ°á»i, và má»—i con ngÆ°á»i phải khám phá lá»™ trình của mình.â€
Thái Ä‘á»™ dá»ng dÆ°ng tôn giáo là thái Ä‘á»™ đặc trÆ°ng của con ngÆ°á»i hôm nay.
Ngà y hôm nay, ngÆ°á»i ta không còn quan tâm đến vấn nạn có Thiên Chúa hay không;
Thiên Chúa có mấy ngôi nhÆ° thá»i các giáo phụ. Thiên Chúa có mấy ngôi thì cứ mặc
ngà i, tôi không quan tâm. Thiên Chúa có hiện hữu, thì ông cứ hiện hữu trong thế
giới của ông, còn tôi, tôi có thế giới riêng của tôi. Tôi không muốn liên lụy
đến NgÆ°á»i nữa.
NhÆ° thế, lá»i tuyên bố của Nietzsche có phần đúng nhÆ° má»™t lá»i tiên tri.
Thiên Chúa tá»± bản chất không thể chết, vì NgÆ°á»i là Äấng Hằng Sống. NhÆ°ng Thiên
Chúa “chết†trong tâm hồn của con ngÆ°á»i, trong cuá»™c sống của há». Nói cách khác,
Thiên Chúa phải “biệt cư†ra khá»i tÆ° tưởng con ngÆ°á»i, khá»i cuá»™c sống chúng ta;
nhÆ°ng khi NgÆ°á»i không còn là điểm quy chiếu, là lá»i má»i gá»i, và bị quên lãng
thì cái chết nà y chỉ duy nhất xảy ra cùng với cái chết của nhân loại, như lịch
sỠđã hiển nhiên minh chứng qua câu chuyện sa ngã của nguyên tổ, cũng như qua
các thế hệ loà i ngÆ°á»i. Bởi lẽ, nếu Thiên Chúa chết, thì con ngÆ°á»i cÅ©ng chết.
NÆ¡i nà o mà niá»m tin và o Thiên Chúa tan biến, thì nÆ¡i đó sẽ để lại má»™t sá»± trống
vắng và má»™t sá»± lạnh lẽo đến vô táºn. Vắng bóng Thiên Chúa, chúng ta hoà n toà n vÃ
vô vá»ng ná»™p mình cho số pháºn, cho sá»± ngẫu nhiên và cho những con sóng quyá»n lá»±c,
tiá»n bạc, danh vá»ng của dòng Ä‘á»i Ä‘Æ°a đẩy. Vắng bóng Thiên Chúa, chúng ta không
còn má»™t uy quyá»n nà o để bám vÃu. Vắng bóng Thiên Chúa, má»i hy vá»ng cho má»™t cuá»™c
sống có ý nghĩa và công bằng hoà n toà n sụp đổ!
Khi suy gẫm đến thái Ä‘á»™ từ chối và phản bá»™i nà y của con ngÆ°á»i qua các
thế hệ không phải để lên án ai, nhÆ°ng là để chúng ta soi bóng mình và trở vá»
với lòng mình: phải chăng nơi đó chúng ta có thể chứa đựng những mầm mống phản
loạn, hay thái Ä‘á»™ dá»ng dÆ°ng vô cảm trÆ°á»›c tình yêu và ân sủng của Thiên Chúa,
khi Chúa má»i gá»i và o là m vÆ°á»n nho cho Chúa, là m Ä‘iá»u Chúa muốn, nhÆ°ng chúng ta
lại không là m, mà là m những Ä‘iá»u theo ý riêng, theo sá»± cám dá»— của xác thịt, thế
gian và ma quỷ.
Äồng thá»i, dÆ°á»›i ánh sáng của Lá»i Chúa hôm nay, chúng ta Ä‘á»c ra “dấu chỉ thá»i đại vá» sá»± vắng bóng Thiên
Chúa†trong xã hội hôm nay, để hun đúc lòng nhiệt thà nh tông đồ, say mê tìm
kiếm Thiên Chúa, há»c há»i và thấm nhuần chân lý đức tin để sẵn sà ng xung và o Ä‘á»™i
ngÅ© là m vÆ°á»n nho cho Chúa trong cánh đồng truyá»n giáo.
Nhá» lá»i chuyển cầu của Äức
Maria, mẫu gương vỠđức tin, nguyện xin Thiên Chúa chúc là nh và ban dư trà n ân
sủng cho chúng ta trong hà nh trình tìm kiếm và là m chứng cho NgÆ°á»i. Amen./.
Lm. Phêrô Nguyễn Văn
HÆ°Æ¡ng
|