Thánh Giá mạc khải Tình Yêu của Chúa Giêsu đối với Chúa Cha và đối với nhân loại chúng ta. Chúa Giêsu yêu mến Chúa Cha đến nỗi sẵn sàng hy sinh mọi sự vì Chúa Cha, dâng hiến sự sống mình lên cho Chúa Cha. Thánh Giá cũng biểu lộ Tình Yêu của Chúa Giêsu đối với chúng ta: không có tình yêu nào lớn hơn tình yêu của kẻ thí mạng sống vì những người mình yêu.

Bài đọc 1 sách Dân Số kể chuyện, dân Do thái Ä‘i trong sa mạc, họ kêu trách Thiên Chúa và ông Môsê rằng : “Tại sao lại Ä‘Æ°a chúng tôi ra khỏi đất Ai cập, để chúng tôi chết trong sa mạc, má»™t nÆ¡i chẳng có bánh ăn, chẳng có nÆ°á»›c uống?…”. Vì thế, Thiên Chúa đã cho rắn Ä‘á»™c bò ra cắn chết nhiều người. Sau đó dân hối lá»—i chạy đến vá»›i Môsê và ông đã cầu khẩn cùng Chúa. Thiên Chúa thÆ°Æ¡ng xót, đã truyền cho Môsê đúc má»™t con rắn đồng treo lên giữa sa mạc, và bất cứ ai, há»… bị rắn cắn mà nhìn lên con rắn đồng ấy thì được chữa lành.

Bài Tin Mừng, trong cuá»™c đối thoại vá»›i ông Nicôđêmô, Chúa Giêsu khẳng định: â€œNhÆ° ông Môsê đã giÆ°Æ¡ng cao con rắn trong sa mạc, Con Người cÅ©ng sẽ phải được giÆ°Æ¡ng cao nhÆ° vậy, Ä‘ể ai tin vào Người thì được sống muôn đời».

Lời Chúa trong sách Dân Số và trong Tin Mừng Gioan, qua hình ảnh “Con Rắn”, sẽ đưa chúng ta đi xuyên suốt lịch sử cứu độ, khởi đi từ kinh nghiệm phạm tội trong sa mạc (Ds 21,6), trở về với thời điểm khởi đầu của sự sống (St 3), sau đó đi đến ngôi vị của Đức Kitô (Ga 3,14) và vươn xa tới tận thời cánh chung (Kh 12,7-10).

Dịp hành hương Thánh Địa tháng 5 vừa rồi, chúng tôi có lên núi Nebo bên đất nước Jordanie. Chiêm ngắm tác phẩm điêu khắc Thánh giá theo hình con rắn, biểu tượng cho con rắn đồng ngày xưa được Môsê dựng nên, nhìn về Thánh địa và dâng lễ tại nhà nguyện trên núi.

1. Núi Nebo

Núi Nebo là một dãy núi ở Vương quốc Jordanie, cao khoảng 817m. Cựu ước đã đề cập đến nơi này. Trên núi Nebo, Thiên Chúa đã cho Môsê nhìn về Đất Hứa. Từ đỉnh núi nhìn bao quát bức tranh toàn cảnh về Thánh Địa và thành phố bờ Tây sông Giođan là Giêricô, thậm chí vào một ngày rất đẹp trời người ta có thể nhìn thấy cổ thành Giêrusalem.

Theo chương 34 của sách Đệ Nhị Luật, Môsê đã đi lên núi Nebo từ đồng bằng Môáp đến đỉnh Pisgah đối diện với Giêricô để nhìn về Đất Hứa.Giavê phán với Môsê: Đó là đất Ta đã thề với Abraham, Isaac và Giacop rằng: Ta sẽ ban nó cho dòng giống ngươi! Ta đã cho ngươi thấy tận mắt, nhưng ngươi sẽ không qua đó! . Và Môsê đã chết trong xứ Môab. Người ta đã chôn cất ông trong thung lũng, ở xứ Môab, trước mặt Bet-pơor, nhưng không biết được mộ ông cho đến ngày nay.(Đnl 34,4-6).

Theo truyền thống Kitô giáo, Môsê đã được chôn cất trên núi này, tuy nhiên người ta vẫn không xác định được nơi chôn cất ông. Một vài truyền thống Hồi giáo cũng khẳng định điều tương tự, nhưng ngôi mộ của Môsê thì họ cho là ở Maqam El- Nabi Musa nằm về phía nam cách Giêricô 11 km và về phía đông cách Giêrusalem khoảng 20km trong hoang địa Giuđêa. Các học giả tiếp tục tranh luận xem ngọn núi hiện nay được gọi là là Nebo có phải là ngọn núi ngày xưa được đề cập trong bộ Ngũ kinh của Cựu ước không.

Theo sách Maccabê (2 Mcb, 2,4-7): Tiên tri Giêrêmia đã giấu Nhà tạm và Hòm Bia Giao Ước trong một cái hang trên núi Môsê đã lên và được chiêm ngắm cơ nghiệp của Thiên Chúa.

Ngày 20/03/2000, Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã đến núi Nebo trong cuộc hành hương Thánh địa. Ngài đã trồng một cây ô liu bên cạnh nhà thờ theo phong cách Byzantine như là một biểu tượng cho hòa bình.

Ngày 9/5/2009, Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI đã đến thăm địa danh này, đọc bài diễn văn ở đây và ngài nhìn về thành Giêrusalem từ đỉnh núi Nebo.

Nghệ sĩ người Ý, Giovanni Fantoni đã thực hiện tác phẩm điêu khắc Thánh giá theo hình con rắn. Đây là biểu tượng cho con rắn đồng ngày xưa được Môsê làm theo lệnh của Chúa để cứu sống người bị rắn cắn (Ds 21,4-9) và là thánh giá trên đó Chúa Giêsu bị đóng đinh (Ga 3,14) .

Trên đỉnh cao nhất của ngọn núi mang tên Syagha, người ta khám phá ra di tích ngôi nhà thờ và má»™t tu viện vào năm 1933. Ngôi Nhà thờ được xây dá»±ng lần đầu vào ná»­a bán thế ká»· thứ IV để ká»· niệm nÆ¡i Môsê qua đời. Thiết kế nhà thờ theo phong cách má»™t VÆ°Æ¡ng cung Thánh đường. Nó được mở rá»™ng vào cuối bán thế ká»· thứ V và được xây dá»±ng lại năm 597. Ngôi Nhà thờ đầu tiên được nhắc đến trong bản báo cáo về má»™t cuá»™c hành hÆ°Æ¡ng của má»™t người phụ nữ tên Aetheria vào năm 394. Người ta đã tìm thấy 6 ngôi má»™ trống rá»—ng từ những phiến đá tá»± nhiên nằm dÆ°á»›i sàn khảm đá của nhà thờ.                 

Trong ngôi nhà nguyện hiện đại được xây dựng để bảo địa danh này và cung cấp nơi thờ phượng, người ta có thể nhìn thấy thấy những di tích của những sàn nhà khảm đá từ nhiều thời kỳ khác nhau. Một trong những bức tranh khảm đá lâu đời nhất là một tấm ghép với những hình chữ thập có viền hiện nay được đặt ở phía đầu Đông của bức tường phía Nam.

2. Tại sao lại treo con rắn ?

Trong trình thuật về Tá»™i Nguyên Tổ (St 3,1-7), lời dụ dá»— của con rắn đã làm cho Evà và Adam nghi ngờ Thiên Chúa : Thiên Chúa nói rằng, ăn trái cây đó thì chắc chắn sẽ chết, nhÆ°ng con rắn nói: chẳng chết chóc gì đâu!  Tin vào lời con rắn, đồng nghÄ©a vá»›i việc cho rằng Thiên Chúa nói dối ! Đó là cho rằng, Thiên Chúa lừa dối con người, vì Ngài không muốn chia sẻ sá»± sống của mình; đó là nghÄ© rằng, Ngài tạo dá»±ng con người để bỏ mặc con người trong sa mạc cuá»™c đời và nhất là cho số phận phải chết. Tin vào lời con rắn, chính là bị con rắn cắn vào người, chính là bị nó tiêm nọc đọc vào người. Và hậu quả là tÆ°Æ¡ng quan tình yêu giữa con người vá»›i Thiên Chúa, giữa con người vá»›i con người bị phá vỡ. Hậu quả tất yếu là chết chóc, nhÆ° Thiên Chúa đã báo trÆ°á»›c: Ngày nào ngÆ°Æ¡i ăn chắc chắn ngÆ°Æ¡i sẽ phải chết (St 2,17).

Dá»±a vào trình thuật Vườn Eden, chúng ta hiểu ra rằng, rắn Ä‘á»™c mà sách Dân Số nói đến, chính là hình ảnh diá»…n tả sá»± nguy hại chết người của thái Ä‘á»™ nghi ngờ Thiên Chúa : kế hoạch cứu sống, khi gặp khó khăn lại bị coi là kế hoạch giết chết. Nghi ngờ Thiên Chúa, đó là để cho mình bị rắn cắn, đó là mang nọc Ä‘á»™c vào người.

3. Tại sao “Con Người cÅ©ng sẽ phải được giÆ°Æ¡ng cao nhÆ° vậy” ?

Trong Vương cung Thánh đường Thánh Ambrôsiô ở Milan, có 2 cột đá thật ấn tượng và giàu ý nghĩa; "cột rắn": một con rắn bằng đồng thời Byzantine vào thế kỷ thứ X được đặt trên đỉnh một cột ngắn, đối diện bên kia có “cột thập giá”.

Bài đọc 1 là “lời tiên báo” của sách Dân Số, một lời tiên báo rất huyền nhiệm về Đấng Cứu Thế, về mầu nhiệm Thâp giá, nơi Đức Kitô là Con Người được “giương cao”. Trong Tin Mừng Gioan, Chúa Giêsu coi cái chết của mình như là một sự tôn vinh, tôn vinh Tình Yêu của Chúa Cha, một Tình Yêu vô bờ bến, một Tình Yêu mãnh liệt đến nỗi Chúa Cha đã ban Con Một cho thế gian, để những ai tin vào Người Con thì khỏi phải chết, nhưng được sống đời đời (x. Ga 3,16). Đồng thời cũng là tôn vinh Tình Yêu của Chúa Giêsu, một Tình Yêu đã hy sinh mạng sống vì những người mình yêu, là một hy lễ dâng lên Chúa Cha, cũng là sự tự hiến cho loài người chúng ta, trở nên lương thực nuôi sống chúng ta. Chúa Giêsu “chết để cho chúng ta được sống”.

Trong Tin Mừng Gioan, Đức Giêsu, ngay từ những lời nói đầu tiên đã đặt mầu nhiệm Thập Giá trong tÆ°Æ¡ng quan trá»±c tiếp vá»›i hình ảnh con rắn biểu tượng của Tá»™i và Sá»± Dữ : NhÆ° ông Môsê đã giÆ°Æ¡ng cao con rắn trong sa mạc, Con Người cÅ©ng sẽ phải được giÆ°Æ¡ng cao nhÆ° vậy, Ä‘ể ai tin vào Người thì được sống muôn đời.

Má»™t bên là con rắn bị giÆ°Æ¡ng cao. Má»™t bên là Đức Kitô được giÆ°Æ¡ng cao trên cây thập giá.Trong Cuá»™c ThÆ°Æ¡ng Khó, Đức Kitô sẽ tá»± nguyện thế chá»— cho con rắn.Theo Thánh Phaolô: Đức Giêsu tá»± nguyện trở nên “giống nhÆ° thân xác tá»™i lá»™i” (Rm 8, 3) và Ngài “đồng hóa mình vá»›i tá»™i” (2Cr 5, 21 ; Gl 3, 13). Tá»™i có bản chất là ẩn nấp, khó nắm bắt, giống nhÆ° con rắn, nhÆ°ng đã phải hiện ra nguyên hình nÆ¡i thân xác nát tan của Đức Kitô : “tá»™i để lá»™ chân tÆ°á»›ng và cho thấy tất cả sức mạnh tá»™i lá»—i của nó” (Rm 7,13). Thập Giá Đức Kitô mặc khải cho loài người hình dạng thật của Tá»™i. Chính vì thế mà trong Tin Mừng theo thánh Máccô, Đức Giêsu dạy, (chứ không phải báo trÆ°á»›c) cho các môn đệ về cuá»™c ThÆ°Æ¡ng Khó của Người (Mc 8, 31).

Chúng ta được mời gọi nhìn lên Đức Kitô chịu đóng đinh trên Thánh giá để nhìn thấy:

- Thân thể nát tan của Người vì roi vọt, kết quả của lòng ghen ghét, của lòng ham muốn, của sự phản bội, của sự bất trung, và của những lời tố cáo, lên án vô cớ, của vụ án gian dối.

- Đầu đội mạo gai của Người, tượng trưng cho những lời nhạo báng, diễu cợt trên ngôi vị; chân tay của Người bị đinh nhọn đâm thủng và ghim vào giá gỗ; hình ảnh này cho thấy con người đã đánh mất nhân tính, và hành động theo thú tính; và cạnh sườn của Người bị đâm thủng, thấu đến con tim. Sự Dữ luôn đi đôi với bạo lực; và bạo lực luôn muốn đi tới tận cùng, là hủy diệt. Nhưng đồng thời cũng ở nơi đây, trên Thập Giá, tình yêu, lòng thương xót, sự thiện, sự hiền lành và cả sự sống nữa, của Thiên Chúa cũng đi tới tận cùng!

4. Tại sao “nhìn lên” có khả năng chữa lành?

Theo lời của Đức Chúa, Môsê đã treo một con rắn bằng đồng lên cột gỗ và ai nhìn lên thì được chữa lành. Hình phạt bị rắn độc cắn là rất nặng nề, còn ơn chữa lành thật nhẹ nhàng: nhìn lên thì được sống.

Nhìn lên Đức Kitô chịu đóng đinh: “Đấng họ đã đâm thâu” (Ga 19, 37) với lòng tin chúng ta đón nhận ơn tha thứ và được chữa lành.

Thánh giá Đức Kitô chịu đóng đinh được các giáo phụ gọi là Cây Sự Sống, vì đã mang đến cho nhân loại Sự Sống của Thiên Chúa.

Thánh Giá mang lại cho nhân loại Æ n Tha Thứ của Thiên Chúa. Sá»± bất tuân của Adam đã mang đến án phạt và sá»± chết cho toàn thể nhân loại. Thì giờ đây, sá»± vâng phục của Chúa Giêsu mang lại Æ n Tha Tá»™i của Thiên Chúa cho toàn thể nhân loại (bài đọc 2). Vì tình yêu vâng phục của Chúa Giêsu đối vá»›i Chúa Cha, vâng phục cho đến chết và chết trên thập giá, Chúa Cha đã tha hết mọi tá»™i lá»—i cho nhân loại. Æ n tha thứ đã được ban má»™t cách tràn đầy và cho mọi người, không trừ má»™t ai. Æ n Tha Thứ ấy phát xuất từ Tình Yêu của Thiên Chúa Cha. Tình Yêu lá»›n hÆ¡n tá»™i lá»—i. Tình Yêu khỏa lấp muôn vàn tá»™i lá»—i. Chúa Giêsu chịu đóng Ä‘inh và chịu chết trên thập giá biểu lá»™ GÆ°Æ¡ng Mặt đích thá»±c của Thiên Chúa Cha giàu lòng thÆ°Æ¡ng xót.

Thánh Giá mạc khải Tình Yêu của Chúa Giêsu đối với Chúa Cha và đối với nhân loại chúng ta. Chúa Giêsu yêu mến Chúa Cha đến nỗi sẵn sàng hy sinh mọi sự vì Chúa Cha, dâng hiến sự sống mình lên cho Chúa Cha. Thánh Giá cũng biểu lộ Tình Yêu của Chúa Giêsu đối với chúng ta: không có tình yêu nào lớn hơn tình yêu của kẻ thí mạng sống vì những người mình yêu.

Thánh Giá đã in sâu và gắn chặt với Chúa Giêsu Kitô. Ngay cả sau khi Chúa sống lại vinh quang, các vết thương khổ nạn thập giá vẫn hiển hiện, vẫn không bị xóa nhòa. Thánh Giá Chúa Kitô xuyên qua thời gian và hiện diện trong mỗi giây phút cuộc đời chúng ta. Sự hiện diện ấy làm thay đổi tất cả.

Lm Giuse Nguyễn Hữu An