Thá»i gian và cầu nguyện cuối cùng đã chữa là nh, má»™t cái nhìn là nh mạnh hÆ¡n đã trở lại và những cánh cá»a đã đóng sầm giá» mở ra lần nữa, và sám hối thế chá»— hoang tưởng.
Sám hối, chÃnh là lá»i đầu tiên Chúa Giêsu trong Tin mừng. “Sám hối và tin và o Tin mừng,†và có thể nói đấy là tóm gá»n toà n bá»™ sứ Ä‘iệp của Ngà i. NhÆ°ng ngÆ°á»i ta sám hối bằng cách nà o?
Gốc của từ “sám hối†là “metanoia.†Nhưng từ “sám hối†không bao hà m
đủ ý nghĩa mà Chúa Giêsu muốn nói. Sám hối nghĩa là chúng ta đã là m gì
đó sai trái và phải hối háºn vá» hà nh Ä‘á»™ng đó và bắt đầu sống má»™t cách
sống mới. Còn từ “metanoia†có nghĩa rộng hơn.
Từ “metanoia†có gốc từ hai từ Hy Lạp. Meta nghÄ©a là phÃa trên, và Nous
nghÄ©a là tinh thần. Metanoia – hay Tinh thần HÆ°á»›ng thượng, má»i gá»i chúng
ta vÆ°Æ¡n lên trên những bản năng bình thÆ°á»ng, Ä‘i và o má»™t tinh thần cao
lá»›n hÆ¡n khuynh hÆ°á»›ng tÆ° lợi và tá»± vệ vốn thÆ°á»ng nảy sinh những cảm giác
cay đắng, tiêu cá»±c và thiếu cảm thông bên trong chúng ta. Metanoia má»i
gá»i chúng ta đón nháºn má»i tình trạng dù bất công đến thế nà o, bằng má»™t
tấm lòng thông hiểu và cảm thông. Hơn nữa, tinh thần hướng thượng còn
tÆ°Æ¡ng phản vá»›i hoang tưởng. Vá» căn bản, metanoia là “không-hoang tưởng,â€
nên những lá»i mở đầu của Chúa Giêsu có thể diá»…n giải thế nà y: Äừng
hoang tưởng và tin và o Tin mừng. Sống trong tin tưởng.
Henri Nouwen, trong quyển sách nhá» nhÆ°ng đầy thấu suốt thâm sâu, Vá»›i đôi tay mở rá»™ng [With Open Hands,] đã mô tả tuyệt vá»i sá»± khác biệt giữa tâm thức hÆ°á»›ng thượng và hoang tưởng. Cha cho rằng có hai thái Ä‘á»™ căn bản trong Ä‘á»i. Chúng ta có thể Ä‘i trong Ä‘á»i vá»›i thái Ä‘á»™ hoang tưởng. Thái Ä‘á»™ hoang tưởng được tượng trÆ°ng trong nắm đấm xiết chặt, trong láºp trÆ°á»ng tá»± vệ, trong sá»± ngá» vá»±c và bất tÃn thà nh lệ. Hoang tưởng khiến chúng ta cảm giác nhÆ° mình luôn cần bảo vệ bản thân khá»i bất công, cảm thấy nhÆ° ngÆ°á»i khác sẽ là m tổn thÆ°Æ¡ng nếu mình tá» ra yếu Ä‘uối, và thấy chúng ta cần phải khẳng định sức mạnh và tà i năng của mình để gây ấn tượng vá»›i ngÆ°á»i khác. Hoang tưởng nhanh chóng biến nồng ấm thà nh lạnh lẽo, biến thông hiểu thà nh nghi ngá», và biến quảng đại thà nh tá»± vệ.
Thái Ä‘á»™ của tinh thần hÆ°á»›ng thượng, lại tượng trÆ°ng trong tháºp giá Chúa Giêsu. Trên tháºp giá, chúng ta thấy Chúa phÆ¡i mình và dá»… bị tổn thÆ°Æ¡ng, cánh tay giang rá»™ng để ôm lấy, và bà n tay Ngà i mở ra vá»›i Ä‘inh sắt đóng sâu. Äấy là phản Ä‘á» vá»›i hoang tưởng. Phản Ä‘á» vá»›i những cánh cá»a đóng sầm má»—i khi cảm thấy bị Ä‘e dá»a. Tinh thần hÆ°á»›ng thượng, má»™t tấm lòng lá»›n, không bao giỠđóng sầm những cánh cá»a đó.
Má»™i và i giáo phụ đã cho rằng tất cả chúng ta có hai tâm trà và hai tâm hồn. Vá»›i các ngà i, má»—i ngÆ°á»i chúng ta Ä‘á»u có tâm trà lá»›n và tấm lòng lá»›n. Äấy là vị thánh trong má»—i chúng ta, là hình ảnh Thiên Chúa trong chúng ta, là phần nồng ấm, quảng đại và cảm thông trong chúng ta. Má»—i má»™t ngÆ°á»i chúng ta có sá»± cao cả Ä‘Ãch thá»±c trong mình. NhÆ°ng má»—i ngÆ°á»i cÅ©ng có má»™t tâm trà nhá» nhen và má»™t tâm hồn nhá» nhen. Äấy là phần ái ká»· của chúng ta, phần bị tổn thÆ°Æ¡ng, phần hoang tưởng biến thà nh tá»± vệ và ngay láºp tức đóng sầm những cánh cá»a nồng ấm và tin tưởng bất kỳ lúc nà o chúng ta thấy có vẻ bị Ä‘e dá»a. Ná»™i tâm chúng ta tháºt quá phức tạp. Lòng chúng ta vừa quảng đại vừa nhá» nhen, tâm trà chúng ta vừa cởi mở vừa bất dung, có cả tin tưởng và nghi ngá», thánh thiện và ái ká»·, Ä‘á»™ lượng và bè nhóm, nồng háºu và lạnh lẽo. Má»i sá»± dá»±a và o việc chúng ta liên kết vá»›i tâm hồn và tâm trà thế nà o, cÅ©ng nhÆ° cách hà nh Ä‘á»™ng của chúng ta trong những thá»i Ä‘iểm nhất định. Lúc nà y chúng ta sẵn sà ng chết vì ngÆ°á»i khác, má»™t phút sau chúng ta lại muốn há» chết Ä‘i. Lúc nà y chúng ta trao Ä‘i bản thân trong yêu thÆ°Æ¡ng, má»™t phút sau lại muốn dùng tà i năng của mình để thể hiện sá»± Æ°u việt. Tinh thần hÆ°á»›ng thượng và sá»± hoang tưởng Ä‘ua tranh trong lòng chúng ta.
Trong sứ Ä‘iệp và con ngÆ°á»i của Ngà i, Chúa Giêsu má»i gá»i chúng ta đến vá»›i tinh thần hÆ°á»›ng thượng, tiến tá»›i và ở lại trong tâm trà và tâm hồn lá»›n của mình, để khi đối mặt vá»›i má»™t chuyện khó chịu, những cánh cá»a nồng háºu và tin tưởng của chúng ta không đóng lại.