Giáo Phận Vinh Online | http://www.giaophanvinh.net |
Lược sá» Giáo há»™i Công giáo (ChÆ°Æ¡ng VII) 10.05.2008 . GIÃO HỘI THỜI THƯỢNG TRUNG Cá»” MÆ°á»i thế kỉ ở giữa
thá»i Thượng cổ và thá»i phục hÆ°ng (thế
kỉ XVI) được gá»i là thá»i Trung cổ. Các nhà nhân bản thế kỉ XVI muốn ám chỉ vá»›i
má»™t chút miệt thị, thá»i kì trung gian giữa há» và ná»n văn minh cổ đại mà há» muốn
phục hồi. Biết bao biến cố đã diá»…n ra trong má»™t nghìn năm. Thá»i Trung cổ gợi
lên cho ta các Äại Giáo Ä‘Æ°á»ng, tháºp tá»± chinh... Nói cách khác cả má»™t Kitô giá»›i.
Nhưng để đạt tới đó chúng ta phải rảo qua sáu thế kỉ đen tối, trong đó văn minh
Âu châu dá»±a trên Kitô giáo hình thà nh rất vất vả. 1. Cuá»™c xâm lăng của dân Man-di Những năm đầu thế kỉ V, nhiá»u sắc dân Germani bị dân Hung nô
áp đảo đã vượt sông Äanubê và sông Rhin
trà n và o đế quốc Rôma. Năm 410, thà nh Rôma bị dân Wisigothi của Alarico chiếm đóng
và tà n phá. Năm 455 thà nh Rôma lại bị quân Valđali của Gensenico cướp phá. Năm
476 hoà ng đế Rôma cuốïi cùng là Rômalo Augusto bị má»™t ngÆ°á»i man-di là Odoacro
hạ bệ. Thế giá»›i cổ đại Tây phÆ°Æ¡ng không còn nữa, phân thà nh nhiá»u vÆ°Æ¡ng quốc
man-di. Nhiá»u kitô hữu tin lÃ
ngà y táºn thế đã tá»›i, dân ngoại coi đó nhÆ° là má»™t hình phạt của thần linh và tá»™i
ngÆ°á»i ta đã bỠđạo cổ truyá»n. Các tÃn hữu tá»± há»i : tại sao các Tông đồ và các
thánh tỠđạo không bảo vệ thà nh, khi thân
xác các ngà i Ä‘ang nằm ở Rôma ? Trong tình thế bi đát nà y, thÆ°á»ng chỉ có Giáo
Há»™i là định chế có tổ chức tồn tại. Nhiá»u Giám Mục nắm giữ công việc
hà nh chÃnh Ä‘ang tan rã của đế quốc. Tình thế buá»™c phải thá»a hiệp vá»›i ngÆ°á»i
man-di. HÆ¡n nữa, có những ngÆ°á»i man-di rất thán phục thế giá»›i Rôma. Việc
Clovis, vua dân Franci theo đạo Ä‘em lại nhiá»u háºu quả quan trá»ng. Äược sá»± ủng
há»™ của ngÆ°á»i gốc Rôma ở Gallia, Clovis thắng các nhóm Germani theo lạc giáo
Ario, ngÆ°á»i Công Giáo có Clovis là vua của mình. 2. Cuá»™c xâm lược của Hồi giáo và ngÆ°á»i Ảráºp TrÆ°á»›c các đế quốc đã
suy sụp là Rôma và Ba-tÆ°, ngÆ°á»i Ảráºp tạo thà nh má»™t lá»±c lượng quân sá»± má»›i. Há»
tung ra các cuá»™c tấn công nhÆ° vÅ© bão, hăng say đón nháºÃ»n cái chết trong “ná»— lá»±c
trên con Ä‘Æ°á»ng của Thiên Chúaâ€. Những kẻ xâm lược có thêm lợi thế nhá» thái Ä‘á»™
thụ Ä‘á»™ng của dân vùng Äông phÆ°Æ¡ng là Syria và Aicáºp là những vùng thÆ°á»ng xuyên
tranh chấp vá»›i Constantinopoli vá» các vấn Ä‘á» tÃn là và chủng tá»™c, nên đôi khi
còn có kẻ xâm lược là ngÆ°á»i giải phóng. Nhiá»u vùng ở Äông phÆ°Æ¡ng và Ba TÆ° bị
chiếm đóng. Cuối thế kỉ VII đến lượt Bắc phi, dù nơi đây có sự chống cự mãnh
liệt hÆ¡n. Năm 711 ngÆ°á»i AÃráºp và Berberi theo đạo Hồi đánh Tây Ban Nha, tiến
tá»›i táºn 3. Má»™t địa lý má»›i vá» tôn giáo Trá»ng tâm của Giáo
Há»™i chuyển rá»i : các Giáo Há»™i Kitô cổ kÃnh nhất ở Äông PhÆ°Æ¡ng và Bắc Phi rÆ¡i
và o ách thống trị của Hồi giáo. Ở Bắc Phi, các cộng đồng Kitô giáo tà n lụi dần.
Những kitô hữu cuối cùng biến mất và o đầu thế ká»· XII. NhÆ° váºy trá»ng tâm Giáo
Há»™i không là Äịa Trung Hải vá»›i trung tâm Rôma, nhÆ°ng đã dá»i lên phÃa Bắc. Sá»±
hiện diện của ngÆ°á»i Ảráºp trên biển nà y còn là m cho liên lạc giữa Tây và Äông
thêm khó khăn. HÆ¡n nữa khu vá»±c Tây và Äông đã bị ngÆ°á»i Slova trà n chiếm và o
cuối thế kỷ VI đầu thế kỷ VII. Những nét
chÃnh của má»™t địa lý kitô giáo má»›i đã được ấn định. Äế quốc Byzantino : đế
quốc Rôma đông phương bị mất Tây Phương man-di :
Bên tây phÆ°Æ¡ng của các vÆ°Æ¡ng quốc man-di, các thế ká»· sau những đợt xâm lăng cho ngÆ°á»i ta thấy má»™t sá»± suy tà n
đồng bá»™. II. TÃI THIẾT THẾ GIỚI KITÔ GIÃO LẦN I 1. Phục hÆ°ng dÆ°á»›i thá»i Carôlô Các vua dòng há» Carôlô
coi mình có bổn phần tái láºp tráºt tá»± trong Giáo Há»™i, và gây dá»±ng má»™t chút uy
tÃn cho Giáo Há»™i, do đó, có thể coi đây là thá»i phục hÆ°ng dÆ°á»›i triá»u đại dòng
há» Carôlô. 2. Những thăng trầm của đế quốc Byzantino Truyá»n thống
Byzantino coi các ảnh tượng đóng một vai trò sư phạm. Chúng là những “Bà i giảng
thầm lặngâ€, là “sách dà nh cho ngÆ°á»i mù chữâ€. Cuối thế ká»· IX khi
Giáo Há»™i Tây phÆ°Æ¡ng lại bị sa sút thì đế quốc Byzantinô bÆ°á»›c và o má»™t thá»i kỳ
rá»±c rỡ. Ngoà i các thà nh công vá» quân sá»± và các công trình văn chÆ°Æ¡ng, Ä‘á»i sống Ä‘an
viện phát triển mạnh mẽ. 3. Công cuá»™c truyá»n giáo Ở Tây PhÆ°Æ¡ng, các
cuá»™c khủng hoảng chÃnh trị ở Äông và Tây, không ngăn cản Ä‘Ã tiến của việc
truyá»n giáo. Tiá»n bán thế ká»· VIII, nhà truyá»n giáo nổi tiếng là Bonifaciô (680
- 754) tổ chức lại Giáo Há»™i ở Gallia, láºp nhiá»u tòa Giám Mục và tu viện trÆ°á»›c
khi tỠđạo ở Hòa lan. - Nơi dân Slova :
Hylạp và Latinh tranh nhau truyá»n giáo cho ngÆ°á»i Slova ở đồng bằng sông III. TÃŒNH HÃŒNH ÄEN Tá»I CỦA GIÃO HỘI 1. Thá»i kỳ Ä‘en tối của Tây phÆ°Æ¡ng cuối thế ká»·
IX-X Sự thống nhất của đế
quốc Franci không còn nữa. Hòa ước 843 chia vương quốc thà nh ba phần : vương
quốc Pháp, vÆ°Æ¡ng quốc Äức và má»™t vÆ°Æ¡ng quốc trải dà i từ Hắc hải tá»›i Nam Ã. VÆ°Æ¡ng
quốc nà y sẽ sớm biến thà nh vô số các vương quốc. Ngoà i cuộc nội chiến, các đợt
xâm lăng má»›i là m tan rã hoà n toà n sá»± ổn định của Tây phÆ°Æ¡ng. 2. Giáo Há»™i trong chế Ä‘á»™ phong kiến NgÆ°á»i nắm giữ má»™t
chức vụ trong Giáo Hội có một phần đất, một bổng lộc để sống. Giám Mục là lãnh
chúa và chÆ° hầu nhÆ° các giáo dân. 3. Äoạn giao giữa Giáo Há»™i Latinh và Hylạp :
cuộc li khai 1054 Từ thế kỷ V, hố ngăn
cách Giáo Hội Latinh và Giáo Hội Hy lạp không ngừng tăng lên với các lý do
chÃnh trị, văn hóa và tÃn lý. Sá»± dị biệt văn hóa
còn trầm trá»ng hÆ¡n. Hai Giáo Há»™i không còn hiểu nhau nữa. Äông phÆ°Æ¡ng không
biết tiếng Latinh và Tây phÆ°Æ¡ng không biết tiếng Hylạp. NgÆ°á»i Latinh và Hy lạp
khinh bỉ nhau. NgÆ°á»i Hy lạp cho ngÆ°á»i Latinh là ngÆ°á»i sống trong vùng tăm tối,
những tên quê mùa, bá»n man-di kém văn hóa và háu ăn. NgÆ°á»i Latinh lại coi ngÆ°á»i
Hy lạp là bá»n thoái hóa, những tên chẻ
sợi tóc là m tư. Hai Giáo Hội còn đối
nghịch nhau vá» các khác biệt vá» phụng vụ và giáo lý. Vá»›i ngÆ°á»i Hy lạp, nghi
thức là đức tin được diễn tả, còn Tây phương phân biệt dễ dà ng hơn giáo lý với
nghi thức. Äặc sứ của Giáo Hoà ng là hồng y Humberto tha thiết canh tân nhÆ°ng Ãt thông thạo văn hóa Hy lạp và hoà n toà n thiếu má»m dẻo. Còn thượng phụ Constantinopoli là Cerulariô cÅ©ng là má»™t con ngÆ°á»i cứng nhắc không kém : không quan hệ vá»›i Rôma cà ng tốt. Vì váºy, ông là lãnh tụ duy nhất của Giáo Há»™i Hy lạp. Ở Constantinôpôli,Humberto ra vạ tuyệt thông cho Cerulariô, Cerulariô cÅ©ng ra vạ tuyệt thông cho Humberto. |
URL của bài này::http://www.giaophanvinh.net/modules.php?name=News&op=viewst&sid=2293 |
© Giáo Phận Vinh Online | contact: admin1@giaophanvinh.net |