[medom]

Làm thế nào để nhận diện một kẻ tự mê?

Một ông chủ, một người vợ, một người chồng, một người bạn… Một ngày nào đó, tất cả chúng ta đều có thể phải đương đầu với một người tự mê hư hỏng. Nhưng thực sự họ là ai và làm thế nào để chúng ta có thể nhận diện họ?

Chúng ta gọi họ là những kẻ thao túng hoặc là những kẻ tự mê hư hỏng. Họ có thể tràn lan trong mọi môi trường, mọi kiểu quan hệ (tình cảm, nghề nghiệp, gia đình, bạn bè, thể thao, hiệp hội, v.v.). Họ hấp dẫn, thiện cảm, đôi khi dè dặt, họ thu hút mọi người qua nét duyên dáng và nịnh nọt của họ. Nhưng rất nhanh chóng, nạn nhân của họ vào trong vòng xoáy mặc cảm tội lỗi và cảm thấy mình không có giá trị.

Linh mục, bác sĩ, triết gia và nhà thần học, Cha Pascal Ide, tác giả quyển sách Những kẻ thao túng (Manipulateurs) đưa ra các lời khuyên để phát hiện, hiểu và hành động khi đối diện với một kẻ tự mê hư hỏng.

Làm thế nào chúng ta nhận ra được một người tự mê đồi bại?

Linh mục Pascal Ide: Hai nét đặc biệt của họ: tin chắc mình là người đặc biệt, xứng đáng được chú ý hơn người khác, vì thế họ chờ mọi người chú ý đến họ mà không cảm thấy phải trả lại gì, một sự vô cảm thực sự với đau khổ của người khác, bắt đầu do tính vị kỷ của họ gây ra.

Có phải ai cũng ít nhiều bị thói tự mê?

Tất nhiên là có, nhưng chúng ta phải phân biệt giữa người lèo lái hoặc tự mê – đây là bệnh lý – và người đơn giản có thái độ lèo lái hay tự mê.

Một kẻ tự mê hư hỏng có phải là người tự cao tự đại không?

Thực tế thì phức tạp hơn nhiều. Một mặt, những người này nghĩ mình hơn người khác – và mặt khác họ đứng trên luật pháp vì họ đã vi phạm luật pháp một cách trắng trợn. Ngoài ra họ còn có một hố thẳm tự mê sâu đậm. Họ không có nội tâm và không ổn định. Chính vì vậy mà họ luôn cần được ngưỡng mộ, chung quanh họ là một triều đình, họ vứt bỏ và hạ bệ bất cứ ai không tôn thờ họ.

Một hình ảnh để mô tả họ?

Hố đen: ngôi sao này có một độ đậm đặc đến mức nó nuốt chửng mọi thứ và không khạc ra lại gì, cả chất liệu lẫn ánh sáng. Kẻ tự mê đồi trụy không ngừng nuôi dưỡng bản ngã của mình, khát khao vô tận được mọi người biết đến. Đó là một nhân cách có thể xuất hiện sáng rực, nhưng trên thực tế, họ không bao giờ làm một cái gì hoàn toàn nhưng không và vì thế họ là người phá hủy.

Tóm tắt, tôi có thể cười nói: đây là người tạo vấn đề mà chúng ta luôn nói đến, người chiếm một phần lớn các cuộc trò chuyện chung quanh ly cà phê…

Những người tự mê hư hỏng có ý thức những gì họ làm không?

Theo thuật ngữ kitô giáo: họ là người có tội hay chỉ là người bị bệnh? Đây là câu hỏi tế nhị. Các chuyên gia chia rẽ về chủ đề này. Kinh nghiệm, triết lý đạo đức và đức tin đảm bảo với tôi rằng, lương tâm đạo đức hiện hữu nơi mỗi con người. Một người loạn thần, thậm chí bị bệnh nặng và kinh niên cũng có những lúc họ sáng suốt về mất đạo đức. Chẳng hạn, họ biết khi người khác làm điều gì đó bất công với họ. Tương tự như vậy, người tự mê hư hỏng là người tính toán, chăm chú vào thực tế. Lý do này liên tục khơi dậy nơi họ, tôi không hình dung lúc này lúc kia họ không trải qua bởi ánh sáng này, ánh sáng lương tâm đạo đức, và vì thế nếu họ không nhận thức được thì ít nhất, họ cũng ý thức thoáng qua cái ác họ đã làm.

Nếu đôi khi họ ý thức các việc làm của họ, liệu họ có thể công nhận các sai trái của mình không?

Họ có thể nhận mình sai, nhưng sau đó họ biện minh ngay. Họ luôn luôn có một lý do. Tôi nói rõ: luôn luôn. Bởi vì vũ khí to lớn của họ là làm mờ ranh giới giữa thiện và ác, và gieo cảm giác tội lỗi lên người kia.

Có thể nào có nguy cơ thấy người tự mê hư hỏng khắp nơi, bắt đầu ở người phối ngẫu hoặc ông chủ của mình?

Có thể có chứ! Nhưng chẩn đoán này phải do chuyên gia có thẩm quyền làm (nhà trị liệu tâm lý, nhà tâm lý học, bác sĩ tâm thần), chứ không phải người cho mình là nạn nhân. Một khi đã nhận diện ra họ, thì trước hết phải chăm sóc các nạn nhân xung quanh họ, đó là điều cần thiết đầu tiên. Và cầu nguyện cho kẻ tự mê này, để khi có một tia sáng tỉnh táo đến với họ, cuối cùng họ sẽ thực hiện một hành động yêu thương vị tha.

Marta An Nguyễn dịch

Nguồn Website Giáo Phận Vĩnh Long